อารยธรรมอินเดีย

ดำ้ นกำรปกครอง กษัตริย์มีอำนำจสูงสุด มีขุนนำงข้ำรำชกำรเป็ นผู้ช่วย 3 ฝ่ ำย คือ ฝ่ายตุลาการ รวมเรยี กวา่ ฝา่ ยทหาร ฝา่ ยบริหาร “มหามาตระ”

อำชีพหลกั ของชำวอินเดยี คอื กำรเกษตร และกำรคำ้ ส่งิ ท่ีแสดงถงึ อำรยธรรมอันรงุ่ เรืองของแคว้นมคธ คือ พระพทุ ธศำสนำ ได้รับกำรอุปถัมภจ์ ำกพระเจำ้ พิมพิสำร และพระเจ้ำอชำตศัตรู จกั รวรรดมิ คธกลำยเป็น ศนู ยก์ ลำงของพระพุทธศำสนำ

สง่ ผลใหพ้ ระพุทธศำสนำได้รบั กำรเผยแผ่ไป อยำ่ งกว้ำงขวำง ส่วนศำสนำพรำหมณ์ก็เริ่มเสอื่ มลง เนื่องจำก มุ่งเนน้ ไปในเรอ่ื งอทิ ธปิ ำฏหิ ำรยิ ์ของ องคเ์ ทพเปน็ หลกั แทนท่ีจะมุ่งศกึ ษำ เพื่อกำร หลุดพน้ จำกทกุ ข์ตำมคำสอนหลักในคัมภรี ์

❖ ❖ ❖

ในด้ำนกำรปกครอง ไดน้ ำหลักกำรมำจำก คัมภีร์ “อรรถศำสตร”์ มกี ำรจดั ระเบียบ โดยรวมอำนำจไวท้ ก่ี ษตั รยิ แ์ ละเมืองหลวง จกั รพรรดมิ ีอำนำจสูงสดุ ในดำ้ นกำรบริหำร กำรตรำกฎหมำย กำรศำล และกำรทหำร มีสภำเสนำบดแี ละสภำแห่งรฐั เปน็ ผู้ช่วยเหลอื

สภำเสนำบดี ประกอบดว้ ย ➢ สมำชิกทเี่ ปน็ ข้ำรำชกำรระดบั สงู สภำแหง่ รฐั ➢ เปน็ สภำที่ปรกึ ษำ ทังสองสภำ จกั รพรรดิเปน็ ผแู้ ตง่ ตัง

จกั รวรรดิมกี ำรควบคมุ เมอื งตำ่ ง ๆ โดยใช้ วิธจี ดั ตังหน่วยงำนกระจำยทั่วไป เพือ่ รำยงำน สถำนกำรณ์ต่ำง ๆ มำยังเมอื งหลวง ควำมเจรญิ ของจกั รวรรดิเมำรยะ เห็นได้จำก ➢ กำรสร้ำงถนนขนำดใหญ่เชื่อมหัวเมอื งสำคัญ ➢ กำรสำรวจสำมะโนประชำกร

➢ มกี องทัพขนำดใหญ่คอยรกั ษำควำมมน่ั คง ➢ มีระบบชลประทำน ➢ มีหน่วยงำนสืบรำชกำรลบั ➢ กำรใชใ้ บผำ่ นทำงสำหรบั คนต่ำงชำติ ➢ กำรสร้ำงมหำวิทยำลัยขนึ หลำยแห่ง

พระเจำ้ อโศกมหำรำช เป็นกษตั ริย์ท่ีย่ิงใหญ่ทีส่ ุดใน ปวศ.ของชมพทู วีป และเปน็ องคเ์ อก อัครศำสนูปถมั ภกทสี่ ำคัญท่ีสดุ ใน ปวศ.ของพทุ ธศำสนำ

ในระยะแรกของกำรขึนครองรำชย์ เป็นกษตั ริย์ทีด่ รุ ้ำย โหดเหียม และนยิ มทำสงครำม จนไดร้ ับสมญำนำมวำ่ “จณั ฑำโศก” แปลว่ำ “อโศกผดู้ ุรำ้ ย” ตอ่ มำทรงเลกิ ทำสงครำมเพ่ือขยำยอำนำจ แลว้ หนั มำ นบั ถอื พทุ ธศำสนำ และประกำศใหพ้ ทุ ธศำสนำเป็นศำสนำ ประจำรำชสำนกั จนส่งใหไ้ ด้รบั สมญำนำมใหมว่ ่ำ “ธรรมำโศก” แปลว่ำ “อโศกผู้ทรงธรรม”

พระรำชกรณียกิจของพระเจำ้ อโศก สรุปได้ดงั นี - ทรงใชอ้ ำนำจปกครองรำษฎรแบบพอ่ ปกครองลกู และทรงเป็นธรรมรำชำ - ทรงเป็นนักปฏบิ ตั ธิ รรม เชน่ เน้นกำรใหท้ ำน ให้เลกิ ฆ่ำสตั วบ์ ูชำยัญอยำ่ งเดด็ ขำด ใหเ้ สรภี ำพในกำรนับถอื ศำสนำหรอื มขี นั ตธิ รรมในศำสนำ เป็นต้น

- ทรงเปลี่ยนนโยบำยกำรขยำยอำนำจโดยกำรรกุ รำน มำเป็น นโยบำยสันตภิ ำพ - มกี ำรสง่ สมณทตู ไปเผยแผศ่ ำสนำรวม 9 สำยทวั่ อนิ เดีย ทุกภำค และออกนอก ป.อินเดียเปน็ ครงั แรก - ทรงเป็นเอกอัครศำสนูปถมั ภกของพุทธศำสนำ จนทำใหพ้ ุทธศำสนำ เจรญิ รงุ่ เรอื งท่สี ุดในสมยั นี เช่น

* ทรงอุปถัมภ์กำรสังคำยนำ พทุ ธศำสนำครงั ที่ 3 * โปรดใหส้ รำ้ งสถปู เจดีย์ และวิหำรต่ำง ๆ เช่น สถูปสำญจี

* โปรดให้จำรกึ พระธรรมคำสอนลงบนเสำหนิ ท่เี รยี กวำ่ “Asoka’s Pillars” โดยหัวเสำจะมีรูป สงิ ห์ 4 ตวั ยืนหนั หลงั ชนกัน ข้ำงบนหลังสงิ หม์ ี พระธรรมจักร ซง่ึ ปจั จุบนั อนิ เดียใชห้ วั เสำรูปสิงห์ เป็นตรำแผ่นดนิ สว่ นพระธรรมจักร จะปรำกฏอยบู่ นกลำงผืนธงชำตอิ ินเดยี

* โปรดใหส้ ร้ำงพระธรรมจักรขนึ เป็น ครงั แรก เพือ่ สัญลกั ษณ์แทนพระธรรมคำสอน เชน่ ปำงปฐมเทศนำจะทำเปน็ ภำพพระธรรมจักร และมีกวำงหมอบ เป็นตน้

- มีประติมำกรรมท่ีเป็น สัญลกั ษณแ์ ทนรปู เคำรพของพระพุทธเจำ้ เชน่ ปำงประสูตเิ ป็นรปู ดอกบัว ปำงตรสั รเู้ ปน็ รูปตน้ โพธิ์ และปำงเทศนำ เปน็ รปู กงลอ้ แห่งธรรม

นอกจำกนยี ังทรงปลดบำงขอ้ หำ้ มท่ีเครง่ ครัดของ พรำหมณ์ เชน่ ➢ กำรแบง่ ชันวรรณะ ➢ อนญุ ำตให้หญงิ มำ่ ยแตง่ งำนใหมไ่ ด้ หำ้ มไม่ใหฆ้ ่ำนกยงู ซงึ่ เปน็ สัญลักษณ์ แห่งรำชวงฯศเ์ มำรยะ ปจั จบุ นั นกยูงได้ กลำยเปน็ นกประจำชำติของอนิ เดีย

❖ ❖ ❖ ❖ ❖

❖ ❖ ❖ ❖ ❖ ❖ ❖ ❖ ❖



❖ ❖ ❖ ❖ ❖ ❖

นอกจำกนีมรดกด้ำนอำรยธรรมทเ่ี กิดขนึ ในสมัยรำชวงศ์ มสุ ลมิ เตริ ก์ ด้ำนอ่ืนๆ มีดงั นี - เกดิ ภำษำใหม่ คือ ภำษำอรู ดู (ซงึ่ เกดิ จำกกำร ผสมผสำนระหวำ่ งภำษำเตริ ์กกับภำษำพืนเมอื ง ของอินเดีย) ปจั จุบนั เป็นภำษำรำชกำรใน ป.ปำกสี ถำน - รำชสำนกั อินเดยี ใช้ภำษำเปอรเ์ ซยี เป็น ภำษำรำชกำรแทนภำษำสันสกฤต

- เกิดกำรผสมผสำน ด้ำนสถำปตั ยกรรมระหว่ำง เปอรเ์ ซยี กบั อินเดีย เรียกวำ่ “ศลิ ปะอินโด-อิสลำม” เช่น หอกตุ บั มนี ำร์ มสั ยดิ ต่ำงๆ เปน็ ต้น

- เกิดเครอ่ื งดนตรีชนิดใหม่เรยี กว่ำ “สติ ำร”์ ซึง่ เป็นกำรผสมผสำนดนตรีพนื เมอื ง เขำ้ กับดนตรขี องพวกเติร์ก อำหรบั และเอเชยี กลำง

- นำธรรมเนยี มกำรเก็บตวั สตรีชนั สงู ไวห้ ลังม่ำนท่เี รียกวำ่ “เปอร์ดำห”์ มำใช้ โดยสตรีตอ้ งคลมุ หนำ้ ใหเ้ หน็ แค่ลกู ตำเม่อื อย่ใู นที่ สำธำรณะ หรือเกบ็ ตวั อย่แู ต่ในบ้ำน ทำหน้ำทเี่ ปน็ เพียงภรรยำ และ แม่บำ้ น ไมจ่ ำเปน็ ตอ้ งมีกำรศกึ ษำ และไม่มสี ทิ ธิ์ เลือกคู่ครองทำใหฐ้ ำนะของสตรีชันสงู ในอนิ เดยี ตกต่ำมำก

❖ ❖ ❖ ❖ ❖

* พระเจำ้ อกั บำร์มหำรำช - เปน็ กษัตรยิ ์มสุ ลมิ รำชวงศ์โมกุล - เปน็ ผทู้ ี่ทำใหจ้ กั รวรรดโิ มกลุ เจริญ รุ่งเรืองมำกทส่ี ดุ และมีอำณำเขตกว้ำงขวำง - พระองค์ไดด้ ำเนินนโยบำยในด้ำน ตำ่ งๆ อยำ่ งถกู ต้อง และทรงเป็นนกั รบที่ กลำ้ หำญ เป็นนกั ปกครองท่ีเฉลียวฉลำด

- เป็นกษตั รยิ ท์ ่มี จี ิตใจเทีย่ งธรรม เปน็ ทร่ี กั ใคร่ และเคำรพยำเกรงของผู้อยใู่ ต้กำรปกครอง จนไดร้ ับ สมญำนำม “จอมจกั รวำล / Lord of Universe” - ทรงมผี ลงำนทีส่ ำคัญ คอื * ด้ำนกำรปกครอง ทรงปกครองดว้ ยระบอบ ประชำธิปไตย มอี คั รมหำเสนำบดเี ป็นผ้ชู ว่ ย ซึ่งมีหน้ำทคี่ อื ดูแลเร่อื งกำรศำล ทหำร และรำชกำรท่ัวไป

* ด้ำนเศรษฐกจิ - ทรงลดภำษกี ำรคำ้ เพอ่ื สนบั สนนุ กำรคำ้ และเพ่ือป้องกันกำรหลกี เลย่ี งภำษี - เปลยี่ นแปลงระบบกำรเสยี ภำษีจำก สิ่งของเป็นเงนิ ทอง ซ่งึ เปน็ ไปตำมหลักสำกลมำกขึน - ยกเลิกกำรเกบ็ ภำษีจิสยำ ท่ีเรียกเก็บจำกพวกตมิ มิสหรือ คนนอกศำสนำ

* ด้ำนศำสนำ - พระเจ้ำอกั บำรท์ รงเป็นมสุ ลมิ โดยกำเนดิ โดยพระ บิดำนบั ถอื อสิ ลำมนกิ ำยสุหน่ี พระมำรดำนับถอื อิสลำมนิกำยชอี ะห์ ส่วนพระองคป์ ระสตู ใิ นอินเดีย จึงนบั ถอื อสิ ลำมนกิ ำยใหมเ่ รียกวำ่ “นิกำยซูฟ”ี - ทรงยกย่องและผูกมติ รกบั พวกฮนิ ดูมำกกว่ำสมัย อ่ืนๆ โดยเฉพำะพวกรำชพุธซง่ึ เปน็ นักรบทีก่ ลำ้ หำญทีส่ ดุ ในอินเดยี ภำคเหนอื

- ถือเปน็ ยคุ ทองของศำสนำอิสลำม ทรงให้เสรภี ำพในกำร นบั ถือศำสนำแก่ทุกชนชัน ซ่ึงถอื เป็นหัวใจในกำรปกครองประเทศ * ด้ำนศลิ ปวทิ ยำกำร - มีกำรสร้ำงหอสมดุ ขนำดใหญ่ ซง่ึ บรรจุ หนังสือไดถ้ งึ 24,000 เลม่ และไดต้ งั กองแปลตำรำขึน - ทรงใหต้ งั กรมช่ำงวำดภำพขนึ - ทรงให้ตงั กองแปลและ กองจดหมำยเหตุ

- ทรงใหต้ ดั ถนนทวั่ รำชอำณำจกั ร ทำให้มี กำรสือ่ สำรทร่ี วดเรว็ อกี ทงั มกี ำรทำทำงผำ่ นชอ่ งเขำ ไคเบอร์ เพอ่ื ให้พำหนะผ่ำนไดเ้ ป็นครงั แรก และ มกี ำรสร้ำงสะพำนข้ำมแมน่ ำสินธุ

* ด้ำนสถำปตั ยกรรม - ท่เี ดน่ คือ พระรำชวังฟำเธปูร์ สิขรี ซึง่ เปน็ ศิลปะอนิ เดียโดยแท้

* พระเจำ้ ซำห์ เจฮัน - เปน็ สมยั ท่รี ำชวงศ์มคุ ัลมอี ำนำจสูงสดู - ทรงขยำยจกั รวรรดิออกไปอย่ำงกว้ำงขวำง - ทรงยกเลกิ ขนั ติธรรมทำงศำสนำ และ ประกำศใหศ้ ำสนำอสิ ลำมเปน็ ศำสนำประจำชำติ - ทรงสรำ้ งงำนสถำปัตยกรรมที่ลำค่ำ หลำยแหง่ เชน่

วหิ ำรไขม่ กุ ทเี่ มอื งอคั รำ สสุ ำนหนิ ออ่ น ทัชมำฮำล ป้อมเมอื งอคั รำ

* พระเจ้ำออรงั เซบ - เป็นจกั รพรรดิองค์สุดท้ำยของจักรวรรดิโมกลุ ทม่ี ีพระทยั แคบท่สี ดุ ในเร่อื งศำสนำ โดยทรงเป็น มสุ ลมิ ทเี่ คร่งครดั มำก ทรงขำดขนั ตธิ รรมในศำสนำ - ทรงบังคบั ใหค้ นปฏบิ ัติตำมกฎของศำสนำ อิสลำม จนเปน็ สำเหตทุ ่ีทำให้รัฐต่ำงๆ แยกตัวเปน็ อิสระ สง่ ผลให้อำณำจักรท่เี คยมัน่ คงแตกแยก และค่อยๆ เสือ่ มลงในท่สี ดุ ซ่งึ กฎของศำสนำอสิ ลำมทีท่ รงบังคบั ใช้ ดังนี

** ทรงบงั คบั ใหผ้ แู้ พส้ งครำมเปลี่ยนศำสนำมำ นบั ถือศำสนำ อิสลำม ** ทรงตงั คณะกรรมกำรตรวจตรำศีลธรรมของประชำชน ** ทรงรอื ฟื้นกำรเกบ็ ภำษีจิสยำ ** ทรงห้ำมไม่ให้มีนกั ดนตรี กวี นักดำรำศำสตร์ และ นกั โหรำศำสตร์ในรำชสำนกั ** ทรงหำ้ มใชเ้ หรยี ญที่ทำโดยบุคคลอ่ืนไม่ใชม่ ุสลมิ

** หำ้ มมขี บวนแห่ตำ่ งๆ ในพิธีทำงศำสนำ ** หำ้ มมีหญงิ งำมเมืองอิทธิพลของมสุ ลมิ ในอนิ เดีย ดงั นี * ด้ำนภำษำ มสุ ลิม ไดน้ ำเอำภำษำสันสกฤต ภำษำอำรบกิ และภำษำเปอรเ์ ซยี เข้ำมำ ผสมกันเป็นภำษำใหม่ เรยี กว่ำ “อูรดู” ซึ่งเปน็ ภำษำทชี่ ำวมสุ ลมิ ใชพ้ ดู กัน ในอินเดยี ปัจจบุ นั

* ดำ้ นวิชำกำร ได้รบั อิทธพิ ลในเร่อื งกำร คำนวณเส้นละตจิ ดู และลองจจิ ดู ระบบปฏทิ นิ โหรำศำสตร์ และวชิ ำกำรแพทย์ * ด้ำนวฒั นธรรม ชำวอนิ เดยี รบั เอำประเพณเี พอรด์ ำ จำกมุสลมิ ซงึ่ ประเพณนี ผี ู้หญิง ต้องใช้ผ้ำคลุมหน้ำ





❖ ❖ ❖ ❖ ❖ ❖ ❖

❖ ❖ ❖ ❖



จกั รวรรดิองั กฤษในอนิ เดยี  ควำมไม่มีเอกภำพภำยในอนิ เดีย ทำให้องั กฤษ สำมำรถครอบครองอินเดียได้ทังประเทศ กล่ำวคือ อินเดยี ในสมยั นันมีเจำ้ ผคู้ รองเมอื งประมำณ 560 พระองค์ แตล่ ะพระองคเ์ ปน็ อสิ ระไมข่ นึ ตรงต่อกัน กอปรกับฮนิ ดูกับมุสลมิ มีข้อพิพำททำง ศำสนำมำตลอด

 ผลของสงครำมคำรน์ ำติค ครังที่ 3 ไดท้ ำ ให้องั กฤษมอี ำนำจทำงกำรคำ้ และกำรเมืองใน อินเดยี เพยี งชำติเดียว จนสำมำรถครอบครอง อนิ เดียได้ทงั ประเทศในเวลำต่อมำ โดยอังกฤษ ไดว้ ำงนโยบำยกำรปกครองอินเดยี ไว้เปน็ 3 ชว่ ง คอื

ชว่ งแรก ในปี ค.ศ. 1757 ไดส้ ่งโรเบิร์ต ไคลฟ์ มำเปน็ ขำ้ หลวงคนแรก เพอ่ื ช่วยเหลอื บริษัท อนิ เดยี ตอ.ขององั กฤษ ซง่ึ อำนำจหน้ำทขี่ องขำ้ หลวง คือ ประสำนงำนระหว่ำงบริษทั อนิ เดยี ตอ. กับ รัฐบำลองั กฤษ ตลอดจนใหค้ วำมคุม้ ครอง แก่คนของอังกฤษในอินเดีย

ชว่ งท่ีสอง ในปี ค.ศ. 1774 ได้ส่งออเรน เฮสติงส์ มำเปน็ ข้ำหลวงใหญ่คนแรกเพือ่ สรำ้ งจกั รวรรดินยิ มใน อินเดยี โดยตรง ชว่ งท่สี ำม ในปี ค.ศ. 1858 ได้ส่งลอรด์ แคนนง่ิ มำ เป็นอุปรำชคนแรกเพอื่ เป็นผ้สู ำเร็จรำชกำรแทนพระเจำ้ กรงุ องั กฤษ สว่ นอุปรำชคนสุดท้ำย คอื ลอรด์ เมำทแ์ บทเทน ซง่ึ เปน็ ผมู้ อบเอกรำชใหแ้ ก่อนิ เดยี ในปี ค.ศ. 1947

ข้ำหลวงใหญท่ ่เี ข้ำมำปกครองอินเดยี ตังแต่ ปี ค.ศ. 1774 - 1858 มที ังหมด 18 คน แตค่ นท่มี ี บทบำทสำคัญมำกทสี่ ดุ คอื ลอร์ด ดัลเฮำสี ขำ้ หลวง ใหญ่คนท่ี 17 ซ่ึงเป็นผ้อู อกกฎหมำยแทรกแซง อนิ เดียหลำยเร่ือง จนเป็นชนวนทท่ี ำใหเ้ กิด “กบฏซีปอย” ในปี ค.ศ. 1857 ถอื เปน็ สงครำมกเู้ อกรำชครังแรกของอนิ เดีย

อทิ ธิพลขององั กฤษในอินเดยี 1. ลอรด์ วิลเลยี ม เบนทรกิ ไดป้ ฏริ ูปกำรศกึ ษำ ของอนิ เดีย ให้ยดึ แนวกำรศึกษำแบบตะวันตก ใช้ ภำษำอังกฤษเป็นส่ือกลำงในกำรศึกษำชันสูง รวมทัง มโี รงเรียน วิทยำลัย และมหำวทิ ยำลัย เพ่มิ ขนึ ผลของกำรปฏิรปู ทำใหบ้ ุคคลที่มกี ำร ศึกษำดกี ลำยเปน็ พลังสำคัญในกำร เรยี กร้องเอกรำชใหก้ ับอินเดยี