ยุโรปร่วมสมัย

2. สมยั มนษุ ยธรรม (Humanistic Period) คือ สมยั ย้อนกลบั ไปสูเ่ อเธนส์ เพราะโรมนั ได้รับ มรดกทางอารยธรรมมาจากกรีก ดงั น้นั เพือ่ การศึกษาถงึ ต้นตอของศลิ ปะวิทยาการ จึงตอ้ งมกี ารศึกษาวิธกี ารแสดง ความคิดเห็นอย่างเสรีของกรีก ซง่ึ ถือว่าเปน็ ยคุ ทองของ เรอเนสซองส์

3. สมัยศาสนา (Religious Period) คือ สมัยยอ้ นกลับไปส่เู ยรซู าเล็ม เปน็ ยุคทศ่ี าสนจักร ถกู วพิ ากษว์ จิ ารณ์ สันตะปาปากลายเป็นเพยี งประมขุ ของ รฐั แต่การปฏริ ปู ก็ยังไมเ่ กิดขึ้น แตผ่ ลจากการกระทาของ โคลัมบสั และกเู ตนเบิร์ก ได้กระตุ้นใหค้ นหันมาโจมตี ศาสนจกั รเพิ่มขนึ้







เทคโนโลยีและวิทยาศาสตร์ก้าวหนา้ สมยั เรอเนสซองส์ 1. การพมิ พ์ บุคคคลแรกทไี่ ดร้ ับการยกยอ่ งว่าประดษิ ฐ์แท่นพิมพ์ แบบเคลื่อนทไี่ ดเ้ ปน็ คร้ังแรกของยโุ รปในปี ค.ศ. 1450 คือ โยฮนั น์ กเู ตนเบริ ์ก ชา่ งทองชาวเยอรมนั ซ่ึงการประดษิ ฐ์ แท่นพมิ พ์ของเขาทาให้การเผยแพร่ศิลปะวทิ ยาการต่างๆ มี ความสะดวกรวดเรว็ ขึ้น การเกบ็ หนังสอื ทีถ่ กู รวบรวมจากดั อยเู่ ฉพาะในหอ้ งสมดุ สามารถแพรข่ ยายไปถงึ มวลชนได้มาก ซงึ่ เปน็ การเผยแพร่แนวคดิ แบบเรอเนสซองส์อยา่ ง กว้างขวาง



2. กาเนดิ วทิ ยาศาสตร์สมัยใหม่ แต่เดมิ วิทยาศาสตร์จะให้ความสนใจในเรื่อง ธรรมชาติวิทยา ดาราศาสตร์ โหราศาสตร์ และภมู ิศาสตร์ ต่อมาในระหว่างปี ค.ศ. 1500 – 1700 เปน็ สมัยของการ ปฏวิ ัตวิ ทิ ยาศาสตร์ ซึง่ เปน็ ผลมาจากการคน้ พบและการ ทดลอง จนสามารถกาหนดพ้ืนฐานสาหรับวิทยาศาสตร์ใน ปจั จุบนั ว่า จะตอ้ งประกอบดว้ ย การทดลอง การสังเกต และการคานวณ แต่อย่างไรกต็ ามวทิ ยาศาสตรใ์ นยคุ ฟ้นื ฟู ศิลปวิทยาการกย็ ังไม่เจรญิ ก้าวหน้าเทา่ ทีค่ วร เพราะขาด เคร่ืองมือท่ใี ชใ้ นการสังเกตและคานวณ

นกั วทิ ยาศาสตรท์ สี่ าคญั ในยคุ นี้ เชน่ กาลเิ ลโอ เปน็ ชาวทสั กนั /ชาวอิตาลี มีผลงานสาคญั เชน่ การพัฒนาเทคนคิ ของกลอ้ งโทรทรรศน์ และ ผลสงั เกต ทางดาราศาสตรท์ ีส่ าคญั จากกล้องโทรทรรศน์ ชว่ ย สนับสนุนแนวคิดของโคเปอร์นคิ สั อยา่ งชัดเจนท่สี ดุ กาลเิ ล โอไดร้ ับขนานนามวา่ เปน็ \"บิดาแห่งดาราศาสตร์ สมัยใหม\"่ \"บิดาแห่งฟิสกิ สส์ มัยใหม่\" \"บิดาแหง่ วทิ ยาศาสตร\"์ และ \"บิดาแหง่ วิทยาศาสตรย์ คุ ใหม\"่

โคเปอรน์ คิ ัส ชาวโปแลนด์ เปน็ นกั คณิตศาสตร์และ นกั ดาราศาสตร์สมยั ฟืน้ ฟศู ิลปวทิ ยา เป็นผคู้ ้นพบทฤษฎี ระบบสุริยะจกั รวาล โดยคดิ ค้นแบบจาลองระบบดวง อาทิตยเ์ ป็นศนู ยก์ ลางสมบูรณ์ ซง่ึ ดวงอาทิตย์เปน็ ศูนย์กลาง ของระบบสรุ ยิ ะ มใิ ช่โลก

โจฮันเนส เคปเลอร์ ชาวเยอรมัน เป็นผคู้ ้นพบทฤษฎีการโคจรของ ดวงดาว สรุปคอื เสน้ ทางโคจรของดาวเคราะหร์ อบดวงอาทิตยจ์ ะโคจรเปน็ รูปไข/่ วงรี มิใชว่ งกลมตามทฤษฎีของโคเปอรน์ คิ ัส

เรอเด เดการ์ต เปน็ นกั ปรัชญาและนัก คณติ ศาสตร์ ชาวฝรั่งเศส นอกจากจะเป็นผ้ทู บี่ ุกเบิก ปรัชญาสมยั ใหมแ่ ล้ว ยงั เป็นผูบ้ กุ เบกิ วิชาเรขาคณิต วิเคราะห์ โดยเปน็ ผูค้ ิดคน้ ระบบพกิ ดั แบบคารท์ ีเซียนซ่งึ เป็นรากฐานของการพฒั นาด้านแคลคูลสั ต่อมา

ผลของการฟน้ื ฟศู ลิ ปวทิ ยาการ 1. การเปล่ียนทศั นคติจากที่เนน้ ในเรอื่ งศาสนามาให้ ความสาคญั ต่อการเปน็ มนษุ ย์ 2. กอ่ ให้เกดิ ผลงานทั้งด้านศลิ ปะและวรรณคดี ซ่ึงให้ ความสนใจในเร่อื งมนษุ ยนยิ ม 3. เกดิ การปกครองในระบอบราชาธปิ ไตย 4. เกิดการประดิษฐ์เครือ่ งพิมพ์ ซึ่งส่งผลให้มีการ เผยแพร่ศิลปะวทิ ยาการได้อย่างสะดวกรวดเร็วขึ้น 5. เกดิ การปฏวิ ตั ิวิทยาศาสตรแ์ ละการปฏิรปู ศาสนา

การปฏิรปู ศาสนา การปฏิรูปศาสนาเกิดขนึ้ ในดินแดนเยอรมนี (อาณาจกั รโรมันอนั ศักดิส์ ทิ ธิ์) ในตอนตน้ ศตวรรษท่ี 16 โดยกลมุ่ นกั มนษุ ยนิยม ซงึ่ ไมพ่ อใจตอ่ บทบาทของศาสนจักร และพฤตกิ รรมของพระ โดยเฉพาะในเรอื่ งของการขายใบไถ่ บาป และการซอ้ื ขายตาแหน่งพระ ส่งผลใหเ้ กดิ ความ แตกแยกทางศาสนา และเป็นการสน้ิ สุดของสภาพศาสนา สากล

1. การปฏริ ปู โปเตสแตนต์ สาเหตขุ องการปฏริ ปู ศาสนา มดี ังนี้ 1) สาเหตทุ างการเมอื ง ไดแ้ ก่ - สนั ตะปาปาหนั ไปสนใจในเร่อื งการขยายดนิ แดนและ เผยแพรอ่ ทิ ธิพลทางการเมืองมากกวา่ การเป็นผู้นาทางศาสนา - ความเส่ือมของศาสนจกั รจากเหตกุ ารณ์การคมุ ขังท่ีบาบโิ ล เนียและการแตกแยกครัง้ ใหญใ่ นตน้ ศตวรรษท่ี 15 - การทกี่ ษัตรยิ ต์ ้องการขจดั อิทธิพลของสันตะปาปาเพอื่ หา ผลประโยชน์จากทดี่ นิ ของวัด

2) สาเหตุทางสงั คม ได้แก่ - มกี ารวิพากษว์ ิจารณ์เรอื่ งการฉ้อฉลและความ ประพฤตไิ มด่ ีของพระกับเจา้ หน้าท่ศี าสนา เชน่ การซื้อขาย ตาแหนง่ และบรรดาศักดิ์ของพระทีเ่ รียกวา่ “Nepotism” - พระไมร่ หู้ นังสือและหลักธรรมพอทจี่ ะทาการ สอนศาสนาได้ - มกี ารมุง่ พธิ ีกรรมมากเกินไป - มีการถูกโจมตีจากนักมนุษยนยิ มวา่ มนษุ ย์ควร สนใจในโลกนี้มากกวา่ โลกหน้า

3) สาเหตทุ างเศรษฐกิจ ไดแ้ ก่ - สันตะปาปาถูกโจมตีเรอ่ื งการใช้จา่ ยฟุ่มเฟือย - ศาสนจกั รมีรายได้จากผลประโยชนข์ องวัดใน ประเทศต่างๆ แต่กย็ ังมกี ารซือ้ ขายตาแหนง่ ทางศาสนา 4) สาเหตุปจั จุบนั ไดแ้ ก่ - สันตะปาปาลีโอที่ 10 ขายใบไถบ่ าปใน ดนิ แดนเยอรมนี เพอ่ื นาเงินไปบูรณะโบสถ์เซนตป์ เี ตอร์ในกรงุ โรม จึงทาให้ถูกโจมตีจากมารต์ ิน ลเู ธอร์ พระชาวเยอรมนั ซง่ึ เขียนคาประท้วง 95 ข้อไปตดิ ทโ่ี บสถ์ในแควน้ แซกโซนี

จากเหตุการณ์ดงั กลา่ วถอื เป็นจุดเร่ิมตน้ ของการ ประท้วงทางศาสนา/การปฏริ ูปนิกายโปแตสแตนต์ และเปน็ ที่มาของคาว่า “Protestant” ต้ังแตป่ ี ค.ศ. 1529 ต่อมาสันตะปาปาได้ประกาศบัพพาชนียกรรมลูเธอร์ จกั รพรรดชิ าร์ลที่ 5 แหง่ อาณาจักรโรมันอนั ศกั ดสิ์ ทิ ธ์ิ จึง เรียกตัวลูเธอร์ไปสอบสวนและตัดสินประหารชวี ิต แต่เขา หลบหนีไปโดยไดร้ ับความชว่ ยเหลือของเจ้าผูค้ รองแควน้ ทาง ตอนเหนือทเี่ หน็ ดว้ ยกับแนวคดิ ของลเู ธอร์

ในขณะท่ีลีภ้ ยั อยู่ทแี่ ซกโซนี ลูเธอร์ไดแ้ ปลพระคัมภีร์ ไบเบิลจากภาษาละตนิ เป็นภาษาเยอรมนั และภาษาท้องถิ่น อ่ืนๆ เพ่อื ใหป้ ระชาชนเขา้ ถึงศาสนาได้ด้วยตนเอง โดยไมต่ ้อง พง่ึ พระ/ชี จนเปน็ ท่มี าของนิการยลูเธอรันนสิ ม์ ซง่ึ เป็นนกิ าย โปเตสแตนต์ทแี่ พร่ขยายไปทว่ั เขตยุโรปภาคเหนอื และกลมุ่ ป.สแกนดิเนเวยี ประกอบด้วย เดนมารก์ นอรเ์ วย์ และ สวเี ดน

การปฏิรูปศาสนาในดนิ แดนตา่ งๆ 1. การปฏิรูปศาสนาในสวติ เซอร์แลนด์ ผทู้ ท่ี าการปฏิรปู คือ อูลรคิ สวิงกลิ นกั มนุษย นิยมชาวสวสิ ซึ่งมแี นวคดิ คอื ให้ครสิ ตจกั รขึ้นกับเมอื ง ทีม่ ชี นชั้นกลางจานวนมาก และเป็นประชาธิปไตย

2. ลัทธิคาลแวงหรอื คาลวินสิ ม์ กอ่ ตง้ั ข้นึ โดย จอหน์ คาลแวง ชาวฝรง่ั เศส ในปี ค.ศ. 1533 ซึ่งลทั ธินีถ้ อื วา่ เป็นนิกายโปเตสแตนต์ นิกายที่สองท่ีเน้นการอา่ นพระคัมภีร์ ทฤษฎเี ลอื กสรร และทฤษฎีชะตากาหนด ซึง่ เช่อื วา่ พระเจ้าทรงกาหนด ศรัทธาของบคุ คลเอาไว้ตั้งแต่กอ่ นเกดิ แลว้ ต่อมานกิ าย นไี้ ด้มีอิทธิพลตอ่ ประเทศต่างๆ ภายนอกดนิ แดน เยอรมนี เช่น ลทั ธิคาลแวงทีป่ รากฏในอังกฤษเรียกวา่ “พวกเพียวริตัน” ในฝร่งั เศสเรยี กว่า “พวกอเู กอโน” ในสกอตแลนด์ เรียกว่า “พวกเพรสไบทีเรยี น” เป็นต้น

3. การปฏริ ูปศาสนาในอังกฤษ เกดิ ขน้ึ เพราะพระเจ้าเฮนรีที่ 8 แหง่ องั กฤษ ทรง ไม่พอพระทัยท่ีพระสันตะปาปาไม่ยอมจัดการให้ พระองค์หย่ากบั พระนางแคเทอรนี แห่งอรากอน เพื่อที่ ตนจะอภิเษกสมรสใหมก่ ับแอน โบลีน จึงทรงต้งั สังฆราชแห่งแคนเทอเบอรขี่ ้ึนมาใหม่ โดยตดั ขาดจาก องค์กรครสิ ตจักรทก่ี รุงโรม และทรงใหร้ ฐั สภาออก กฎหมายทเ่ี รยี กว่า “The Act of Supremacy” ในปี ค.ศ. 1534 เพื่อแต่งต้ังให้พระองค์เปน็ ประมุขทาง ศาสนาใน ป.องั กฤษ แทนสนั ตะปาปา สง่ ผลใหอ้ งั กฤษ เปลย่ี นศาสนาเปน็ โปเตสแตนต์นกิ ายองั กฤษ

4. การปฏิรูปศาสนาในฝรง่ั เศส แอดมรี ัล เดอ โคลิญยี เป็นผู้นาของลัทธิคาลแวง ในฝร่ังเศส โดยเรียกพวกตนว่า “อูเกอโน” รว่ มกบั เฮนรีแหง่ นาวาร์ ซ่ึงตอ่ มาพระเจา้ เฮนรที รงยอม เปล่ียนไปนับถือนิกายคาทอลกิ เพือ่ เอาใจคนส่วนใหญ่ ของประเทศ และไดอ้ อกประกาศ “กฤษฎกี าแห่งเมือง นังต์ ในปี ค.ศ. 1589 เพื่อเปน็ การประนีประนอมและ ใช้ขันตธิ รรมทางศาสนา รวมทัง้ ใหส้ ิทธิแก่อูเกอโนใน การนับถือศาสนาด้วย

2. การปฏิรูปศาสนาคาทอลกิ : การต่อต้านการปฏิรปู ศาสนา การตอ่ ตา้ นการปฏิรปู ศาสนา หมายถึง การท่โี รมต่อตา้ นการปฏิรปู ศาสนาของฝา่ ยโปเตสแตนต์ โดยสันตะปาปาปอลที่ 3 ไดท้ าการปฏิรูปนกิ าย โรมนั คาทอลิกดว้ ยวิธีการต่อไปนี้

1. การจดั ตั้งสมาคมเยซู/คณะเยซูอติ อิกนาเชียส โลโยลา ได้กอ่ ต้ัง สมาคมน้ีในปี ค.ศ. 1534 เพือ่ ตอ่ ต้านการปฏิรูปศาสนาคริสต์นิกายโปเตส แตนต์ จุดมุ่งหมายสาคัญ คอื เนน้ ใหพ้ ระคาทอลิกเคร่งครัดในระเบยี บวนิ ัย แบบทหาร และเนน้ ให้การศกึ ษาแบบใหม่แก่บตุ รหลานชาวคาทอลกิ เพือ่ จะได้ ไมเ่ ปลี่ยนไปเป็นโปเตสแตนต์ โดยเน้นใหม้ ีการตั้งวิทยาลยั ทัง้ ในอติ าลี สเปน โปรตุเกส และเยอรมนตี อนใต้

2. การจดั ตงั้ ศาลพเิ ศษทางศาสนา เพอ่ื ตอ่ ตา้ นการกระทาและลงโทษพวกนอกรีต/พวก โปเตสแตนตอ์ ยา่ งรนุ แรง เชน่ การเผาท้ังเปน็ โดย ศาลพิเศษทางศาสนาประสบความสาเรจ็ ในการ ปราบปรามพวกนอกรตี เป็นจานวนมากในสเปนและ อติ าลี จงึ ทาให้ทงั้ 2 ประเทศ รอดพ้นจากการขยาย อิทธพิ ลของพวกโปเตสแตนต์

3. การประชมุ ทางศาสนาทเี่ มอื งเทรนท์ ในปี ค.ศ. 1545 สนั ตะปาปาปอลที่ 3 ไดจ้ ัดใหม้ ีการประชมุ สงั ฆสภาที่เมืองเทรนท์ทางเหนือของ อิตาลี การประชุมสบื มาถงึ ปี ค.ศ. 1566 ซงึ่ เป็นปสี น้ิ สดุ การปฏิรปู ของ คาทอลกิ โดยผลของการประชุมมีสาระสาคญั ดังนี้ 1) สันตะปาปาคือประมุขทางศาสนา 2) คมั ภีรไ์ บเบิลต้องเขียนเป็นภาษาละตนิ เท่านั้น 3) ห้ามขายตาแหน่งทางศาสนาและใบไถ่บาป 4) อนุญาตให้พระเทศน์เปน็ ภาษาท้องถนิ่ ได้ เพื่อให้ประชาชนเข้าใจย่งิ ข้นึ

5) มกี ารจดั ทารายชอื่ บญั ชีหนังสือต้องห้าม ของนกิ ายคาทอลิก โดยห้ามท้งั การซ้อื ขายและ การถือเปน็ กรรมสิทธใิ์ นหนังสือเก่ียวกบั ศาสนา ทไี่ มท่ ราบนามผแู้ ตง่ ซ่งึ เจ้าหน้าทม่ี ิไดอ้ นุญาต ให้อา่ น เช่น หนงั สอื วจิ ารณพ์ ระคมั ภีรใ์ หม่, คา ประทว้ ง 95 ข้อ ของลเู ธอร์ เปน็ ต้น

3. ผลของการปฏริ ปู ศาสนา 1) เป็นการส้ินสดุ ของสภาพศาสนาสากล คือ นกิ ายคาทอลิกไมใ่ ช่คริสต์ศาสนานิกายเดยี วของยุโรป ตต. อีกต่อไป เพราะประชาชนสามารถเปล่ยี นมานบั ถอื นกิ าย โปเตสแตนตท์ ่ีมีหลากหลายนิกาย เช่น นกิ ายลเู ธอรร์ นั นิสม์, นิกายคาลวินสิ ม์/นกิ ายคาลแวงในฝรงั่ เศส, นกิ าย เพรสไบทีเรียนในสกอตแลนด์, นิกายแองคลคิ ัน/นิกาย อังกฤษ เป็นต้น

2) เป็นการสนิ้ สุดเอกภาพทางการเมอื งของ ยุโรปสมัยกลาง และเปล่ยี นไปเปน็ การสรา้ งความรสู้ ึก ชาตนิ ยิ ม 3) เนน้ ความเชอื่ มั่นในศาสนาเพยี งหน่งึ เดยี ว คือ โปเตสแตนตเ์ ช่อื มั่นในพระคัมภรี ์ไบเบิล ส่วนคาทอลกิ เช่ือมัน่ ในวดั 4) K.และชนชั้นกลาง มอี านาจมากขึน้ และ เกดิ ระบบเศรษฐกจิ ทุนนยิ ม 5) เกดิ สงครามศาสนา และสงครามชิง ดนิ แดนในโลกใหม่

4. สงครามระหว่างราชวงศแ์ ละ สงครามศาสนา 1) สเปนกบั พระจกั รพรรดชิ ารล์ ที่ 5 แหง่ ราชอาณาจักรโรมันอันศกั ดสิ์ ิทธ์ิ เปน็ สงครามระหว่าง จกั รพรรดชิ ารล์ ที่ 5 แห่งราชวงศแ์ ฮปเบริ ก์ ทรงตอ้ งการ สถาปนานกิ ายคาทอลกิ เป็นนกิ ายเดียวของอาณาจักร กับ พระเจ้าฟรานซสิ ที่ 1 แห่งราชวงศ์วาลวั ส์ของฝรง่ั เศส และ พระเจ้าเฮนรีท่ี 2 ของฝร่ังเศส และจบลงดว้ ยสนธิสัญญากา โต-กองเบรสิ ในปี ค.ศ. 1559 เพอื่ ยืนยันความเปน็ มหาอานาจของสเปนท่ียังคงมอี านาจในอิตาลแี ละ เนเธอรแ์ ลนด์

2) การปฏวิ ัติของพวกดัตช์ ดัตชเ์ คยเป็นอาณานิคม ของสเปน และนับถอื นกิ ายคาทอลิกมากอ่ น เมอื่ เกิดการ ปฏิรปู ศาสนา พวกดตั ช์ได้เปลย่ี นไปเป็นโปเตสแตนต์นิกาย คาลวนิ สิ ม์ ทาใหพ้ ระเจ้าฟิลิปที่ 2 ของสเปนนาเอาระบบ ศาลพิเศษทางศาสนาเขา้ ไปใชก้ บั พวกดัตช์ สง่ ผลใหพ้ วกดัตช์ ก่อการปฏวิ ตั ิแยกตวั ออกจากการปกครองของสเปน และได้ ประกาศเอกราชในปี ค.ศ. 1581 เรยี กว่า “สหพันธ์ สาธารณรฐั ” แต่ได้เอกราชอย่างเปน็ ทางการในปี ค.ศ. 1648

3) สงครามอารม์ าดา เป็นสงครามทางทะเล โดย กองทพั เรือของสเปน คอื The Invincible Armada ของ พระเจา้ ฟิลิปที่ 2 แห่งสเปน กบั พระราชนิ เี อลซิ าเบทท่ี 1 แหง่ องั กฤษ ผลปรากฏว่า องั กฤษเป็นฝ่ายชนะ ส่งผลให้ สเปนหมดอทิ ธิพลในยุโรป ในขณะท่อี ังกฤษกลายเปน็ มหาอานาจทางทะเลแทนสเปน

4) สงครามในฝร่งั เศส ในปี ค.ศ. 1572 ได้เกดิ เหตุการณ์ “วนั สงั หารแหง่ เซนตบ์ ารโ์ ธโลมิว” เมื่อพระนาง แคเทอรีนแห่งเมดซี ีทรงรว่ มมือกับตระกลู กสี ์เพอื่ สงั หารพวก อเู กอโนทีเ่ ดนิ ทางมารว่ มในพธิ อี ภเิ ษกสมรสของเฮนรีแห่ง นาวาร์ และพระขนิษฐาของกษัตริย์ชารล์ ท่ี 9 แห่งฝรั่งเศส เหตกุ ารณค์ รง้ั นี้ทาให้พวกโปเตสแตนต์เสียชีวิตจานวนมาก และเฮนรีแหง่ นาวาร์ซึ่งเป็นผู้นาของอูเกอโนจาต้องยอมเป็น คาทอลกิ เพอื่ เอาชีวิตรอด

ตอ่ มาเฮนรีแห่งนาวาร์ได้สถาปนาพระองค์ขึน้ เป็น พระเจา้ เฮนรที ี่ 4 ปฐมกษตั ริย์ของราชวงศ์บูร์บอง จากนน้ั ก็ทรงเปลย่ี นมานบั ถือนิกายคาทอลกิ และพระองค์ได้ออก คาประกาศโองการแหง่ เมืองนังต์ ในปี ค.ศ. 1598 ใหน้ ิกาย คาทอลกิ เปน็ ศาสนาทางการของฝรง่ั เศส เพือ่ ใหเ้ กดิ ความ ประนีประนอมและเกิดความเสมอภาคทางศาสนา รวมทัง้ เป็นการให้สทิ ธอิ ยา่ งเท่าเทียมกนั ระหว่างพวกคาทอลิกกบั พวกอเู กอโน ทาให้ฝรงั่ เศสเป็นประเทศเดยี วท่ปี ระชาชน ไม่ตอ้ งนับถือศาสนาเดียวกับกษตั ริย์ และปลอดจากสงคราม ศาสนาตลอดศตวรรษที่ 17 และเกิดหลักการใหมว่ ่า “ศาสนาเสรีมีในประเทศเสรี”

5) สงครามยุโรปหรือสงครามสามสบิ ปี เปน็ สงคราม ศาสนาคร้ังสดุ ท้ายของยโุ รปท่ีเกดิ ขึ้นในดินแดนเยอรมน/ี อาณาจกั รโรมันอันศกั ดส์ิ ิทธิ์ โดยเปน็ สงครามระหว่างพวก โปเตสแตนต์กับพวกคาทอลกิ โดยมีอังกฤษกบั ฝร่ังเศสเปน็ ผู้นาและเขา้ ช่วยเหลอื พวกโปเตสแตนต์ สว่ นสเปนเปน็ ผนู้ า และเข้าชว่ ยเหลือพวกคาทอลกิ

ในที่สุดสงครามจบลงดว้ ยการทา “สนธิสัญญาเวสต์ ฟาเลีย” ในปี ค.ศ. 1648 โดยเปน็ ชัยชนะของพวกโปเตส แตนต์และฝร่งั เศส ทาใหฝ้ รั่งเศสกลายเป็นมหาอานาจใน ยโุ รปแทนที่สเปน ขณะทีด่ ินแดนเยอรมนไี ด้รบั ความ เสยี หายอยา่ งมาก สง่ ผลใหก้ ารรวมเยอรมนชี า้ ไปเปน็ เวลา 200 ปี