ใบความรู้ที่ 1 เรื่อง วิธีการทางประวัติศาสตร์

Page |1 ใบความรทู้ ี่ 1 เรอ่ื ง วิธกี ารทางประวัตศิ าสตร์ กล่มุ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม ช้นั มัธยมศึกษาปที ี่ 2 รายวชิ าประวตั ิศาสตรไ์ ทย 3 รหสั วิชา ส22103 ช่ือ................................................................................................................................หอ้ ง..............เลขท.ี่ ............ วธิ กี ารทางประวัติศาสตร์ประกอบดว้ ย 5 ขั้นตอนตามลาดบั ดงั นี้ การกาหนดหัวเร่ืองท่ีจะศึกษา เร่มิ จากการเลอื กหวั ข้อหรอื ประเด็นทางประวัตศิ าสตรท์ ่ีตนสนใจ อยากรรู้ ายละเอียดมากข้นึ หรือมคี วามสงสยั ในความรูเ้ ดิมทไี่ ด้ รับรู้ ได้อ่าน ได้ค้นคว้ามา เพราะมีข้อมูลไม่ชัดเจนหรือขัดแย้งกัน ทาให้อยากรู้ว่าเรื่องราวที่ถูกต้องหรือที่น่าจะเป็นจริงคืออย่างไร ความสนใจ ความอยากรู้ ความสงสัยด้วยตนเองจะนาไปสู่การศึกษาค้นคว้าท่ีลึกซึ้งอย่างต่อเน่ืองด้วยความกระตือรือร้น สนุกสนาน ไมน่ า่ เบอื่ หน่าย แตถ่ า้ เลือกประเดน็ ศกึ ษาโดยตนเองไม่สนใจ หรอื เลอื กตามคาแนะนาของคนอืน่ ผลอาจจะเปน็ ไปในทางตรงกนั ข้าม การกาหนดหัวเรื่องท่ีจะศึกษาควรเร่ิมจากเหตุการณ์สาคัญ ๆ ทางประวัตศิ าสตร์ท่ีมผี ลตอ่ การเปลี่ยนแปลงทางการเมอื ง สังคม วฒั นธรรม ภูมิปัญญา เพราะมีหลักฐานการค้นคว้ามาก จะช่วยให้นักเรียนมีความรู้เพื่อเป็นพื้นฐานสาหรับการค้นคว้าท่ีลึกซ้ึงต่อไปไดด้ ี หรืออาจเลอื กจากเรอื่ งทีเ่ ปน็ ปญั หาโตแ้ ย้งกันในปัจจุบนั เพ่อื อธบิ ายวา่ ส่งิ ท่ีถกู สง่ิ ทค่ี วรจะเปน็ คอื อยา่ งไร การรวบรวมหลักฐาน ประวัติศาสตร์ศกึ ษาจากหลักฐานที่เปน็ ลายลกั ษณอ์ กั ษรเปน็ สาคญั และใช้หลกั ฐานด้านอนื่ ประกอบหลกั ฐานทางประวัติศาสตร์ มีทั้งหลักฐานช้ันต้นหรือหลักฐานปฐมภูมิ กับหลักฐานชั้นรองหรือหลักฐานทุติยภูมิ ผู้ศึกษาค้นคว้าจะต้องรวบรวมหลักฐานสาคัญๆ ท่ี เก่ียวข้องกับประเดน็ ที่จะศกึ ษาใหม้ าก ซึ่งเร่ืองน้จี ะไดก้ ลา่ วในรายละเอียดต่อไป การประเมินคุณค่าของหลักฐาน หลกั ฐานทางประวตั ิศาสตรท์ ร่ี วบรวมมาทง้ั หลกั ฐานชั้นต้นและหลกั ฐานชน้ั รอง จะตอ้ งมีการประเมินคณุ คา่ และความสาคญั ว่า เปน็ หลกั ฐานช้ันต้นทีเ่ ปน็ ของแท้ ไมใ่ ช่ของปลอม มีความเที่ยงตรง ไมใ่ ช่หลกั ฐานทเี่ ป็นการโฆษณาชวนเช่อื หรือเปน็ การยกยอตนเอง ถ้าเป็นหลักฐานชน้ั รอง กต็ ้องพิจารณาว่าผ้เู ขยี นเปน็ ใคร มีคณุ สมบตั ทิ ่เี หมาะสมกบั การเขียนเรอ่ื งน้เี พยี งใด มีความเทยี่ งตรงหรอื ไม่ ตลอดจนปกี ารศกึ ษาค้นควา้ โดยการประเมนิ คณุ คา่ ของหลกั ฐานนี้ อาจเรียกอีกช่อื หนง่ึ ว่า “การวพิ ากษ์วธิ ีทางประวตั ิศาสตร์” ซง่ึ สามารถ แบ่งออกไดเ้ ป็น 2 วธิ ี ไดแ้ ก่ 1) การประเมนิ คณุ ค่าภายนอกหรอื วิพากษว์ ธิ ภี ายนอก คือ การประเมนิ คณุ คา่ ของหลักฐานจากลกั ษณะภายนอก เนอ่ื งจาก บางครงั้ หลกั ฐานอาจมกี ารปลอมแปลงให้ผดิ ไปจากความเป็นจริง โดยจะพิจารณาจากสง่ิ ท่ีปรากฏภายนอกเป็นหลกั เชน่ การพิจารณาเน้ือ กระดาษ ทส่ี ามารถบ่งบอกได้วา่ มที ีม่ าจากชาตไิ หน เป็นต้น 2) การประเมินคณุ คา่ ภายในหรือวพิ ากษ์วธิ ภี ายใน คือ การประเมินคณุ คา่ ของหลักฐานโดยอาศยั ขอ้ มลู ภายในหลักฐานน้นั ๆ ไมว่ า่ จะเป็น ‘ชอื่ บคุ คล’ ‘สถานท’่ี หรอื ‘เหตกุ ารณ’์ ยกตัวอยา่ งเชน่ หากในหลักฐานเช่ือกนั วา่ เปน็ หลกั ฐานสมยั สโุ ขทัย แต่เน้อื หาภายใน มีการกลา่ วถงึ สหรัฐอเมริกา ก็ควรตง้ั ข้อสงสยั ว่าหลักฐานน้นั อาจไมใ่ ช่หลักฐานสมยั สโุ ขทยั จริง เน่ืองจากประเทศสหรัฐอเมรกิ ายังไมเ่ ขา้ มา ในสมัยสโุ ขทยั การประเมินคณุ คา่ ของหลกั ฐานถอื วา่ มคี วามสาคญั มาก เพราะถา้ เกิดความผดิ พลาด บกพร่องในการใช้หลกั ฐาน ก็จะทาใหข้ นั้ ตอนต่อไปลดความถูกตอ้ ง ลดความน่าเชือ่ ถอื ลงเช่นกนั ผ้สู อน : ครูอรวรรณ มัญชวนิ ทร์

Page |2 การวิเคราะห์ สังเคราะห์ และการจัดหมวดหมู่ข้อมูล ขอ้ มูล คอื เรอ่ื งราวขอ้ เท็จจริงตา่ ง ๆ ทีอ่ ยใู่ นหลักฐาน หลกั ฐานทง้ั หลายท่ีรวบรวมมาจะมที ้ังข้อมลู ที่ตรงกับความตอ้ งการ หรอื ตรงกบั ประเดน็ หวั เร่ืองทจี่ ะศกึ ษา และมขี อ้ มลู ทไี่ มต่ รงกับประเดน็ ทตี่ อ้ งการศกึ ษา ดงั นัน้ จงึ ตอ้ งมกี ารวิเคราะห์ คอื แยกแยะ ประเด็นต่าง ๆ การสังเคราะห์ คอื รวมประเดน็ แลว้ นาขอ้ มลู ทผี่ า่ นการวเิ คราะห์ สังเคราะหม์ าจัดเปน็ หมวดหมใู่ หต้ รงกบั หวั เร่ือง ซงึ่ ตอ้ งผา่ นการเลือกสรรดว้ ยความละเอยี ด รอบคอบ บันทกึ ให้ถกู ตอ้ ง เพือ่ การอ้างอิงตอ่ ไป ขณะเดยี วกันก็จัดความสมั พันธ์ของข้อมูล ด้วย เชน่ สาเหตุ ทัง้ สาเหตดุ งั้ เดมิ สาเหตปุ ัจจุบัน เหตุการณ์ วา่ ดาเนนิ ไปอยา่ งไร มคี วามเปลย่ี นแปลงทส่ี าคญั ในเหตกุ ารณ์นั้น อย่างไร ผลของเหตุการณ์ ว่าก่อใหเ้ กิดความเปลีย่ นแปลงอย่างไร ขอ้ มูลทง้ั หลายจะต้องจดั ใหเ้ ป็นระบบ เปน็ หมวดหมู่ และเห็น ความสัมพันธข์ องขอ้ มลู อกี ทัง้ จะตอ้ งให้ความสาคญั กบั เวลาว่าเวลาใดเกดิ กอ่ น เกดิ หลัง เปน็ ขน้ั ตอนสุดทา้ ยของวธิ กี ารทางประวตั ศิ าสตร์และเปน็ ขน้ั ตอนทสี่ าคัญท่ีสดุ ผูศ้ กึ ษาค้นคว้าจะตอ้ งนาขอ้ มลู ทั้งหลายมา เรียบเรียงหรอื นาเสนอแกบ่ คุ คลทวั่ ไป ซ่ึงจะตอ้ งเรยี บเรยี งให้ชัดเจนตรงกับประเดน็ ทีต่ อ้ งการศกึ ษา มกี ารวิเคราะห์ โตแ้ ยง้ นาเสนอ ความรูใ้ หมจ่ ากหลักฐานทางประวตั ิศาสตร์ทีค่ ้นควา้ มาผา่ นขน้ั ตอนตา่ ง ๆ ตัง้ แต่ขนั้ ตอนที่ 2-4 โดยใช้ภาษาท่ีชัดเจน เขา้ ใจง่าย มีการอา้ งองิ หลกั ฐานในเชงิ อรรถและบรรณานกุ รม ซง่ึ จะต้องเขียนใหถ้ กู ต้องตามระเบยี บวิธกี ารอา้ งอิง ขั้นตอนนจ้ี ะต้องมีการฝึกฝนเปน็ ประจา เมื่อเขียนเสร็จแลว้ ต้องมาอา่ นทบทวนว่าตนเองเขา้ ใจหรอื ไม่ หรอื ให้คนอน่ื ช่วยอ่าน นาขอ้ เสนอแนะมาปรบั ปรุงแกไ้ ข งานทเ่ี ขียนด้วยจติ ในทเี่ ปดิ กวา้ ง จะทาใหผ้ ู้ศึกษาเป็นนกั เขยี นทีด่ ี นักเรยี นเขา้ ใจวิธีการทาง ประวัตศิ าสตร์หรือยงั ค่ะ ผ้สู อน : ครูอรวรรณ มัญชวนิ ทร์