SISYPHUS

Το κομμάτι αυτό είναι η πάλη του ανθρώπου να γίνει γλύπτης του κορμιού του, να αποκτήσειπνοή και να απεγκλωβίσει την ύπαρξή του από τον πηλό της δημιουργίας αλλά και τηςθνητότητάς του, χτίζοντας μορφές- φιγούρες που κοιτούν και δράττουν τον ουρανό... σώματαπου γκρεμίζονται γιατί η φύση του υλικού τους δεν τους επιτρέπει την ατέρμονη διάταση τηςκαθετότητας, του Θείου.Κλείνοντας, σύμφωνα με τον Stravinsky«Εκείνο που είναι σημαντικό για την ξεκάθαρη οργάνωση του έργου και για την αποκρυ-στάλλωσή της, είναι πως πρέπει να χαλιναγωγούνται όλα τα διονυσιακά στοιχεία πουενεργοποιούν τη φαντασία του καλλιτέχνη και της δίνουν ορμή. Να χαλιναγωγούνται κα-τάλληλα πριν μας μεθύσουν, έτσι ώστε να υπακούουν τελικά στο νόμο του Απόλλωνα.»(Μουσική Ποιητική). 47

Τα χωρικά στοιχεία του μύθου δε θα μπορούσαν να αγνοηθούν στη διαδικασία δημιουργίας της χορογραφίας. Δουλεύοντας ανεξάρτητα και με έντονη χρήση του αυτοσχεδιασμού, η κάθε χορεύτρια ερμήνευσε με τον δικό της τρόπο, τα στοιχεία που εξήχθησαν από την ερμηνεία του μύθου, κατά τη διάρκεια της θεωρητικής μελέτης. Το σώμα λειτουργεί ως ένα ακόμη εικαστικό εργαλείο. Καθώς κινείται στο χώρο, δημιουργεί χαράξεις. Νοητές γραμμές και σχήματα δημι- ουργούνται ανάμεσα στα μέλη τόσο του ίδιου του σώματος, όσο και στο σύστημα δύο σωμάτων. Οι σχέσεις αυτές και γεωμετρικές συμπεριφορές είναι μεν μεθοδευμένες, αλλά παράλληλα εί- ναι και απαραίτητες ώστε να ισορροπίσει το σώμα και να μηδενίσει το σύνολο των δυνάμεων που του ασκούνται, δημιουργώντας συγκεκριμένες γωνίες και αντιστοιχίες μεταξύ των μελών του, προσπαθώντας κατά βάση να υπερνικήσει το μεγαλύτερο εμπόδιό του, τη βαρύτητα. Ο χορευτής, όπως και ο Σίσυφος, φλερτάρει συνεχώς με τον νόμο της βαρύτητας, παίζοντας μαζί του, υποκύπτοντας ή αψηφώντας τον. Η βαρύτητα είναι, και ταυτοχρονα συμβολίζει στη χορογραφία, το σύστημα λόφου και πέτρας, το οποίο ο Σίσυφος παλεύει να υπερνικήσει. Παρό- λο που μοιάζει σταθερό και ανίκητο, στην πραγματικότητα παραμορφώνεται και μεταβάλλεται, υπό την επίδραση της σωματικής δύναμης του ανθρώπου. Για να παραμορφωθεί όμως, πρέπει να παραμορφωθεί και ο άνθρωπος. Το στοιχείο του κόπου συνεχίζει να υπάρχει. Η ενέργεια του ανθρώπου μεταφέρεται στο χώρο, σε μια προσπάθεια να τον κατακτήσει, και απορροφάται, αποδυναμώνοντας τον. Παρόλα αυτα τίποτα δεν μένει ίδιο, και τα στοιχεία του χώρου αρχίζουν και μεταβάλλονται. Στη διαδικασία της χορογραφίας εισάγεται και η σκηνοθετική προσέγγιση. Δεν πρόκειται για μια απλή θεατρική παράσταση η οποία καταγράφεται σε μονοπλάνο. Οι κινήσεις των χορευτών παρουσιάζονται από διαφορετικές οπτικές γωνίες, αναδεικνύοντας τη πολυδιάστατη φύση της κίνησης στον χώρο. Ιδιαίτερη προσπάθεια καταβάλλεται στο να αναδειχθεί η συνεχής μετα- φορά και ύπαρξη ενέργειας, μέσω των δυναμικών γραμμών και χαράξεων. Πιο συγκεκριμένα, μέσα από τα πλάνα που επιλέγονται, διαφαίνεται πως μια φαινομενικά αδρανής κατάσταση, μια οριζόντια θέση, ή αλλιώς η ίδια η πτώση, ουσιαστικά περιγράφεται από ένα σύνολο εσωτερικευ- μένων δυνάμεων και σχηματικών χαράξεων οι οποίες αναδεικνύονται μόνο από μια νέα οπτική γωνία.48

ΧΟΡΟΓΡΑΦΙΚΗ 0.3.3Συμπεραίνεται έτσι πως κανένα στοιχείο δεν εί- ΕΡΜΗΝΕΙΑναι απόλυτα αδρανές, καμιά δύναμη απόλυταεξουδετερωμένη. Απλά οι σχέσεις δυνάμεωνκαι εξουσίας μεταβάλλονται, όπως συμβαίνεικαι στο μύθο, οπτικοποιώντας έτσι την ανταλ-λαγή ισχύος ανάμεσα σε θνητούς και θεούς.Η θέση της κάμερας λαμβάνει και αυτή ρόλοθνητού και θεού, παρουσιάζοντας την έντονηδιαφορά ανάμεσα σε μια επίγεια και μια εξ άνω-θεν οπτική. Με τον τρόπο αυτό οι ίδιες οι κινή-σες μεταφράζονται διαφορετικά και αποκτούνδιαφορετικά νοήματα καθώς και δυναμικές.Η κίνηση δεν είναι δισδιάστατη, αλλά τρισδιά-στατη, αλληλεπιδρά με το χώρο αλλά και τονδημιουργεί. Παράλληλα ορίζει και διαφορετικάεπίπεδα. Τα σώματα εμφανίζονται και εξαφα-νίζονται σε αόρατα επίπεδα. Οι δράσεις κατα-τάσσονται όπως και στον μύθο σε διαφορετικέςστάθμες, όπου οι σχέσεις δυνάμεων μεταβάλ-λονται. Η χορογραφία αλληλεπιδρά με το χώρο,με το κενό, χρησιμοποιεί το χώρο που την περι-βάλλει για να αναδειχθεί και να μεταφέρει καλύ-τερα το συμβολισμό που της επιβάλλεται. 49

50 ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΟΠΤΙΚΗ

Η οπτική απόδοση του μύθου βασίζεται στους κεντρικούς άξονες που τον απαρτίζουν. Όσοναφορά την επίγεια ζωή του Σίσυφου, βασικό στοιχείο είναι η σύγκρουση δυνάμεων, ανάμεσα σεθνητούς και θεούς. Η αιώνια πάλη αναμεσα στις ιεραρχίες περιγράφεται από ανυψώσεις καιπτώσεις, και στις δυο πλευρές. . Οπτικά επιλέχθηκε ο συμβολισμός αυτών τω στοιχείων μετη χρήση γραμμών - αξόνων . Ο οριζόντιος και ο κατακόρυφος άξονας , παρουσιάζουναντίστοιχα το ναδίρ και το ζενίθ των αντικρουόμενων δυνάμεων στον μύθο.Ένα ακόμη στοιχείο που διακρίνεται μέσα στο μύθο, αποτελεί η ύπαρξη διαφορετικών επιπέ-δων. Τόσο ανάμεσα στην κοινωνική ιεραρχία, τη θρησκευτική ιεραρχία αλλά και τη φυσικήιεραρχία. Τα τρία επίπεδα που παρουσιάζονται είναι ο κόσμος των θεών, ο κόσμος των θνητώνκαι ο κόσμος των νεκρών. Η χρήση των διαφορετικών επιπέδων στην εικαστική προσέγγισήμου, κρίθηκε επιτακτική, παρόλα αυτά παραμένει διακριτική. Τα όρια ανάμεσα στα επίπεδατου χώρου δεν είναι φυσικά, αλλά ιδεατά και συνδιάζονται με την ισορροπία των δυνάμε-ων. Οπτικά αυτό γίνεται αντιληπτό, μέσα από τη χρήση των γραμμών. Οι γραμμές αποτελούνταυτόχρονα και όρια ανάμεσα στα αόρατα επίπεδα τα οποία φιλοξενούν τη δράση. Η χρήσηεπιπέδων προφανώς δεν περιορίζεται στα εικαστικά εργαλεία, αλλά και στη χορογραφία και τημουσική σύνθεση.Η έννοια της φαυλότητας της πορείας του Σίσυφου οπτικοποιείται συμβολικά μέσα από γεω-μετρικές φόρμες. Ο κύκλος, αρχικά είναι η προφανής επιλογή για το συμβολισμό του τέλους τηςεπίγειας παρουσίας του Σίσυφου, και την προώθησή του στην αιώνια τιμωρία. Το κλειστό γεω-μετρικό σχήμα αυτό όμως δεν ικανοποιούσε επαρκώς τις ανάγκες του συμβολισμού. Το σχήματου κύκλου δεν περιγράφει ικανώς την δυσκολία της ανοδικότητας ούτε το δράμα της πτώσης.Η πορεία πάνω σε έναν κύκλο είναι πάντα ίδια και δεν χαρακτηρίζεται από διακυμάνσεις στηνένταση ούτε την κόπωση.Για τους παραπάνω λόγους, επιλέχθηκε το γεωμετρικό σχήμα του κύβου για το συμβολισμότης καταδίκης του Σίσυφου και της μαρτυρικής του διαδρομής. Ο κύβος μπορεί να παρουσι-αστεί και ως ένας ρόμβος ο οποίος διαθέτει κορυφή κάτι που μεταφέρει την αίσθηση τηςκόπωσης κατά την άνοδο και ακόμη περισσότερο την απόγνωση της πτώσης καθώς αυτόςπεριστρέφεται, δίνοντας μια νέα κορυφή για κατάκτηση. 51

Όμως η κίνηση στο χώρο δεν είναι το μόνο στοιχείο που καθιστά βασανιστική την πορεία του Σίσυφου. Είναι η αιώνια διαδρομή στο χρόνο που προσδίδει στην καταδίκη αυτή τη βαναυ- σότητα που της καταλογίζεται. Μια ασταμάτητη πορεία προς τον άξονα του χρόνου, σε συνδια- σμό με την περιστροφή του ρόμβου, οπτικά αποδίδει ένα ξεδίπλωμα όμοιων μορφών μέσα στις οποίες κινείται ο παράλογος ήρωας. Καθώς τα στάδια του μύθου συνεχίζουν, ο Σίσυφος, όντας εγκλωβισμένος πλέον στην θεία αυτή καταδίκη, αρχίζει να εξερευνά τα όρια της φυλακής του. Αποπειράται να προσδιορίσει τη δομή της ώστα να καταφέρει να την κατανοήσει. Η εξερεύνηση αυτή εντείνεται και τα σχημα- τικώς δωσμένα, εξ άνωθεν επιβεβλημένα, αμετακίνητα όρια αρχίζουν να παραμορφώνονται, καθώς ο τιμωρούμενος αρχίζει να συνειδητοποιεί τη νέα κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Η εξερεύνηση αυτή των ορίων, και η παραμόρφωση των φυσικών και οπτικών στοιχεί- ων οδηγούν στο τελευταίο στάδιο του μύθου, τη νίκη του παράλογου ήρωα. Καθώς ο Σίσυφος αναγνωρίζει τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την καταδίκη του, καταλήγει στο να αλλάζει τόσο το περιβάλλον όσο και τον ίδιο τον εαυτό του. Καταδίκη και κατάδικος, επαναπροσδιορίζονται, οι γραμμές, τα σχήματα και οι όγκοι σπάνε, αλλάζουν και επανασυνδέονται, δημιουργώντας τόσο μια νέα πραγματικότητα όσο και μια νέα συνείδηση. Ο Σίσυφος έχει ενσωματωθεί στη νέα κατάσταση, έχει επικυριαρχήσει στον χώρο που τον περιβάλλει και γι’ αυτό τον κατακτά. Αυτό παρουσιάζεται μέσα από τη ψευδαίσθηση του φωτισμού και τη χρήση ζωγραφικής σώματος επάνω στα υποκείμενα. Η επιλεκτική αποκάλυψη στοιχείων δημιουργεί μια διαφορετική χωροτα- ξική διάταξη, στην οποία το σώμα και ο χώρος εξαφανίζονται, μπλέκονται και ενώνο- νται, συμβολίζοντας την πνευματική κυριαρχία του Σίσυφου στο χώρο, μέσα από την παθητική αποδοχή της ματαιότητας. Ακόμη και μέσα από αυτή τη βάναυση τιμωρία, ο Σίσυφος αναδύεται νικητής. Ένας παράλογος ήρωας. Καθόλη τη πορεία της σύνθεσης, η σκηνοθετική προσέγγιση συμπληρώνει και ολοκληρώνει τα εικαστικά εργαλεία. Οι οπτικές γωνίες και τα κάδρα επιλέχθηκαν ώστε να τονίζουν το συμβο- λισμό των στοιχείων που απεικονίζονται. Τα πλονζέ πλάνα πιο συγκεκριμένα, οπτικοποιούν το συμβολισμό της διαφορετικής αντίληψης, και τη πολυδιάστατη μορφή κάθε δράσης. Κάποιο στοιχείο που από συγκεκριμένη οπτική εξαφανίζεται και παρουσιάζεται ανενεργό, αποκαλύπτε- ται πως από μια εξ άνωθεν οπτική γωνία συνεχίζει να διαθέτει δυναμική.52

Ταυτόχρονα μέσα από την εναλλαγή πλονζέ124και μετωπικών πλάνων, αποκρύπτονται και απο-Ηκαλύπτονται αντίστοιχα όγκοι, και στοιχεία, δίνοντας μια εντελώς διαφορετική οπτική ερμηνείαστη δράση. Αντικείμενα τα οποία παγιδεύονται οπτικά από κάποια στοιχεία, σε πλονζέ πλάνο,Σφαίνεται από μετωπικό πλάνο πως είναι απόλυτα ελεύθερα να κινηθούν. Συμβολίζοντας έτσι Ωτην πλαστικότητα και υποκειμενικότητα των ορίων, τα οποία συχνά υπάρχουν μόνο στο Φμυαλό. ΟΡ Μ24 πλονζέ: Λήψη από πάνω προς τα κάτω, Μ.Μαρτεν, «Η γλώσσα του κινηματογράφου» εκδ.Κάλβος, 1984, σελ. 348Α 53ΡΑΠ Η Σ Ω Φ Ρ Ο ΑΜ Τ Ε Μ

54

55

0.456

57

ΣΔΠΤΗΡΑΜΟΔΙΟΣΙ ΑΕΥΡΓΓΓ0ΙΙΚΣ.4ΗΗ.Σ1Σ58

59

0.4.1.1 60

ΜΑΚΕΤΑ Η σκηνική απεικόνιση του μύθου λαμβάνει πλέον μορφή. Ο λόφος, είναι μια κυβική δομή, αποτελούμενη μόνο από ακμές. Οι κορυφές κάθε ακμής σχηματίζονται από συνδέσμους οι οποίοι επιτρέπουν την κίνηση, την παραμόρφωση της δομής καθώς και την μεταβολής της. Ο βράχος συμβολίζεται με ένα νάυλον, το οποίο κρέμεται σε μια έδρα του κύβου και είναι ελεύθερο να περιστρέφεται, να τσαλακώνεται, να καλύπτει, και να βγαίνει έξω από αυτόν. Οι δυνατότητες τοποθέτησής του είναι άπειρες, όσες και οι χρήσεις. Σκοπός της κατασκευής είναι η σαφής χωρική και κατασκευαστική μετάφραση της μεταμόρφωσης και της παραμόρφωσης. Όλα τα στοιχεία κινούνται και μεταβάλλονται, όμως οπτικά η δομή φαίνεται στέρεη και άκα- μπτη. Πάνω στον κύβο στηρίζονται τρία τετράγωνα. Οι τετράγωνες αυτές δομές, παρα- μορφώνονται εξίσου, αλλάζουν θέση και δημιουργούν υποχώρους, μέσα και έξω από τον κύβο. Η δυνατότητα αυτή επιτρέπει στους χορευτές να μπλέκονται μέσα στη δομή, και να γίνονται ένα με αυτή. Με τον τρόπο αυτό διαφορετικές διαδρομές δημιουργούνται, μέσα από τους ίδιους τους χορευτές και την αλληλεπίδρασή τους με το σκηνικό. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η κατασκευή τον συνδέσμων, η οποία επιβάλλεται να επιτρέπει την ελεύθερη κίνηση των ακμών, την περιστροφή τους καθώς και την αποκόλλησή τους από την βασική δομή, ώστε το σκηνικό να μπορεί να μεταλλάσεται και να ακολουθεί τον Σίσυφο στη διαδρομή του. Με τη βοήθεια ελασμάτων και του σχεδιασμού μιας κατάλληλης συνδεσμολογίας, η κατασκευή ολοκληρώνεται. 61

62

63

64

65

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ 66

ΚΑΤΟΨΗ ΠΑΡΑΛΛΑΓΗΟΨΗ 67

ΦΩΤΙΣΜΟΣ Ο σχεδιασμός του φωτισμού, είναι ένα από τα βασικότερα εργαλεία για την σύνθεση του σωστού οπτικού αποτελέσματος. Το περιβάλλον παραμένει σκόπιμα βυθισμένο στο σκοτάδι, καθώς ο χώρος στον οποίο πραγματοποιεί- ται δεν αποτελεί επίκεντρο ενδιαφέροντος. Η σύνθεση δεν έχει παρόν μέλ- λον και παρελθόν, δεν έχει συγκεκριμένη τοποθεσία στο χώρο, αλλά τελείται αιώνια και βασικό της στοιχείο είναι η διαχρονική της πορεία. Η πορεία του Σίσυφου είναι τοποθετημένη στο κενό. Τα σώματα χάνονται σε αυτό και εμφανίζονται μόνο μέσα από το φως. Το ίδιο και η κατασκευή, της οποία η δομή αποκαλύπτεται με τη βοήθεια λωρίδων φωτός. Η χρήση του φωτός είναι εκείνη ο οποία δίνει ύλη στα κομμάτια της σύνθεσης. Μέσω του φωτός, σκηνικό και φιγούρες, αποδομούνται, χάνονται και απο- καλύπτονται, μεταμορφώνονται και επαναδομούνται. Η εναλλαγή του φωτι- σμού ενισχύει τη μετάβαση από τον έναν σταθμό του μύθου στον επόμενο. Παράλληλα με τη χρήση black light, καθίσταται δυνατή η ψευδαίσθηση της στιγμιαίας μεταβολής του χώρου καθώς και της εξαφάνισης των φιγούρων. 0.4.1.368

69

70 ΜΟΝΤΑΖ | ΑΝΙΜΑΤΙΟ

Η απλή καταγραφή της σύνθεσης δεν επαρκεί ώστε να αναδειχθούν όλα τα γεωμετρικά στοι-χεία τα οποία παρουσιάζονται με τη βοήθεια της κίνησης. Οι σχέσεις μεταξύ των μελών και τωνσωμάτων των χορευτών, της τοποθέτησής τους στο χώρο και το σκηνικό οπτικοποιούνται με τηβοήθεια του μοντάζ αλλά και του animation.Γεωμετρικές χαράξεις, δυναμικές γραμμές, νοητά και αόρατα επίπεδα αποκαλύπτονται μέσααπό τη χρήση αυτών των εργαλείων. Οι φιγούρες δημιουργούν στοιχεία στο χώρο με την κίνησήτους, τα οποία με τη σειρά τους ορίζουν το χώρο, και δημιουργούν νέα επίπεδα κίνησης. Ηκλίμακα των χορευτών αλλάζει, καθώς μεταβάλλεται η σχέση δύναμης που συμβολίζουν.Ο λόφος, η δομή που το συμβολίζει, περιστρέφεται, καταδικάζοντάς τους σε μια ατέρμονηπορεία ανόδου και πτώσης. Καθώς συνεχίζουν την πορεία τους, η δομή τους καταπίνει. Τασώματά τους τεμαχίζονται και εμφανίζονται αποδομημένα σε παράλογα σημεία, καθώς τα όριαχάνονται και επαναπροσδιορίζονται.Με το μοντάζ και τη χρήση animation, η αφήγηση του μύθου, και τα στοιχεία που τον περιγρά-φουν, τα οπτικά τεχνάσματα και ερεθίσματα, παρουσιάζονται με μεγαλύτερη σαφήνεια, η οποίαδεν θα μπορούσε να επιτευχθεί στον φυσικό κόσμο. 0.4.1.4 71

Η χορογραφία, η μουσική σύνθε- ση, η σκηνογραφία, ο φωτισμός, η σκηνοθεσία, το μοντάζ και το animation, δημιουργούν μια χωροσωμα- τική εμπειρία, η οποία οπτικοποιεί τις χωρικές ποιότητες του μύθου του Σί- συφου.72

Αρχικά απεικονίζεται η επίγεια ζωή του Σίσυφου, τα κατορθώματά του καθώς και η πάλη Α ΙΔΗΜΠΙΟΑΥΡΡΓΙΑΑΣΕΤΓΑΚΑΣΤΑΗΣΤΑΣΗΣτου με τους Θεούς.Δύο φιγούρες, εξαφανισμένες σχεδόν στο κενό, προδίδονται μόνο απόμια αύρα φωτός που τις περιγράφει. 73

74

Οι κινήσεις τους δημιουργούν γραμμές και οι γραμμές χαράσσουν το χώρο, υποννο-ώντας την παρουσία διαφορετικών επιπέδων.Ο χώρος κίνησης κάθε φιγούρας μεταβάλλεται συνεχώς. Όταν η μία βρίσκεται στο έδαφος υπο-κύπτοντας στη βαρύτητα, η άλλη εκτείνεται στον αέρα και προβάλλει δυναμικά. Η μία χάνεταικαι εμφανίζεται η άλλη.Καμία δεν φαίνεται να υπερισχύει, και οι δύο παλεύουν για να κατακτίσουν μια αόρατη κορυφή.Οι δυνάμεις αντιστρέφονται όπως και στον μύθο του Σίσυφου. 75

Το Θείο παλεύει με το θνητό. Στο τέλος καταρρέουν.76

77

Με μια διαφορετική αισθητική, και παρουσία μπλε ψυχρού φωτισμού, παρουσιάζεται η μετάβαση στο δεύτερο σταθμό, τη καταδίκη του Σίσυφου. Σε πλάνο πλονζέ, εμφανίζεται το σκηνικό, μέσα από το κενό, και δυο φιγούρες να κείτονται στις άκρες του.78

Το τετράγωνο είναι ρόμβος, και ο ρόμβος κορυφή, την οποία οι δύο φιγούρες παλεύουν να κατακτήσουν, με κόπο. Και τη στιγμή που πιστεύουν πως τα καταφέρνουν, η κορυφή κυλάει, και τις παρασύρειπίσω. Η δοκιμασία τους ξεκινάει από την αρχή, μια νέα κορυφή εμφανίζεται για να κατακτηθεί. 79

Στη συνέχεια εισάγεται το τρίτο στάδιο, οι φιγούρες εξερευνούν τα όρια και τις δυνατότητες της φυλακής τους. τρισδιάστατοΟ ρόμβος αποκαλύπτεται πλέον ως ένα σώμα, ένας κύβος, ο οποίος περιγράφεται από ακμές φωτός.80

81

82

Οι φιγούρες πειραματίζονται, σπρώχνουν και παραμορφώνουν τηδομή, η οποία αρχίζει και ξεδιπλώνει. Η πορεία στο χρόνο τη μεταλλάσει συνεχώς και αποκαλύπτει νέες πτυ- χές, ενός τετραδιάστατου πλέον κυττάρου, ένα τεσσεράκτιο125.25 Στη γεωμετρία, το τεσσεράκτιο είναι το τετραδιάστατο ανάλογο του κύβου. Ένα τεσσεράκτιοείναι να τον κύβο, ό,τι ο κύβος είναι για το τετράγωνο. Ακριβώς όπως η επιφάνεια του κύβουαποτελείται από έξι τετράγωνες έδρες, η υπερεπιφάνεια του τεσσεράκτιου αποτελείται από οκτώκυβικά κύτταρα, Matila Ghyka, The geometry of Art and Life (1977), p.68 83

84

85

Το κύτταρο αυτό καταπίνει τις φιγούρες, τις ενσωματώνει και τις επαναπροσδιορίζει.86

87

88

89

90

Με τον τρόπο αυτό, επέρχεται το τελικό στάδιο.Πλέον ο Σίσυφος, ο βράχος και ο λόφος είναι ένα,δεν υπάρχει διαφυγή, δεν κρύβει σωτηρία η ελπίδα. 91

Με τη συνειδητοποίηση αυτή, ο Σίσυφος μετατρέπεται στον παράλογο ήρωα του Καμύ. Παρόλο που η πράξη του είναι μάταια, εκείνος συνεχίζει.92

93

94

Το βάρος του βράχου χάνεται, η δομή σπάει και μεταλλάσεται ξανά. 95

96