หนังสือเรียนรายวิชาทักษะการประกอบอาชีพ อช11002 ระดับประถมศึกษา

43 Hygienic Fresh Fruit and Vegetable Production Pilot Project Department of Agriculture Thailand ภาพที่ 3 ตรารบั รองผกั ผลไมอ นามัย ภาพท่ี 4 ตรารับรองอาหารปลอดภยั ภาพที่ 5 เคร่อื งหมายรับรองผลติ ภณั ฑเ กษตรอินทรยี  ACT

44 ภาพท่ี 6 เคร่ืองหมายรับรองผลิตภณั ฑเ กษตรอินทรยี  Organic Thailand ภาพที่ 9 เครื่องหมายรับรองผลติ ภณั ฑเกษตรอินทรยี  OMIC/JAS ภาพที่ 10 เครอ่ื งหมายรับรองผลติ ภณั ฑเกษตรอินทรยี  BCS

45 ใบงานท่ี 9 ใหผ เู รียนนําเครือ่ งหมายรับรองสินคามา 1 ชนิ้ พรอมอธบิ ายความหมายดว ย …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

46 เรื่องที่ 2 การใชน วัตกรรม/เทคโนโลยใี นการผลิต ในปจจบุ นั มนษุ ยเราตอ งการความสะดวกสบาย จึงมคี วามจําเปน ตองนํานวัตกรรม เทคโนโลยี มาใชเพื่อชว ยเหลือ หรือประกอบกับงานอาชพี ทม่ี ีอยู และอํานวยความสะดวก ในการดํารงชวี ติ ประจาํ วนั ตลอดจนนาํ มาประยุกตใ ชใหเกิดประโยชน เพื่อลดระยะเวลา แรงงาน เพือ่ ไดผลผลิตจํานวนมากตามความ ตองการ นวตั กรรม หมายถึง ส่ิงประดิษฐที่คิดคนขึ้นมาใหมเพ่ือชวยเหลือ อํานวยความสะดวก พัฒนา งานใหดีขึ้นท้ังคุณภาพ และปริมาณ ตรงตามความตองการของตัวเอง และผูรับบริการ เชน การทํา เคร่ืองมืออัดปุยน้ําใหแกตนพืชในดิน ทําใหประหยัดการใชปุย ตนพืชสามารถใชไดเต็มที่ ไมมีการ สูญหายจากการชะลา ง และระเหยหายไป เปน ตน เทคโนโลยี หมายถงึ การนําความรู ทักษะ และทรัพยากรมาสรางวิธีการ หรือส่ิงของเคร่ืองใช หรอื การนําวิธกี ารโดยผา นกระบวนการเพ่ือแกป ญหา สนองความตองการ หรือเพ่ิมความสามารถในการ ทาํ งาน เชน อดีตใชแ รงงานผสมปยุ หมกั ปจจุบันใชเ คร่อื งผสมและอดั เม็ด เปน ตน ระดบั ของเทคโนโลยใี นประเทศไทย จัดแบงออกได 3 ระดบั คอื 1. เทคโนโลยีระดับต่ํา เปนเทคโนโลยีสําหรับใชงานอยางงาย ๆ เปนความคิด ภมู ิปญญาทองถิน่ ที่ใชกันมาดั้งเดิม ไดม ีการพัฒนาจากการใชม อื ขดุ มาใชไ ม หรือเหล็ก จอบ เสียม เคียว ขวาน กบไสไม การพายเรอื ใชไ มพาย เปนตน 2. เทคโนโลยรี ะดับกลาง เปนเทคโนโลยีที่อาศัยความรูทางวิทยาศาสตร ไมสลับ ซับซอน มกี ารใชเ คร่ืองมอื ทนุ แรงอยางงาย เชน รอก คานดดี รถจกั รยาน กงั หนั ลม ระหัดวดิ น้าํ เปนตน 3. เทคโนโลยีระดับสูง เปน เทคโนโลยีท่ีตองอาศัยความรูและวิทยาการระดับสูง เชน เคร่อื งพรวนดิน รถแทรกเตอร คอมพวิ เตอร เปนตน หลกั การเลือกนวตั กรรม เทคโนโลยีในการผลติ แนวทางในการตดั สนิ ใจเลือกใชนวตั กรรม เทคโนโลยีทเี่ หมาะสม เพอื่ นํามาประยกุ ตใ ชใ นการผลิต โดยคํานึงถงึ ผลกระทบตอสังคม และสง่ิ แวดลอม 1. เลอื กขนาดทีพ่ อเหมาะกับงาน 2. ใชง าน ราคาถูก และมปี ระสทิ ธิภาพ 3. สามารถใชว สั ดพุ ้ืนบา น หรอื วัสดุทองถิ่น 4. ใหผลคุมคา 5. มคี วามสะดวกในการใชงาน 6. ไมเ ปนอันตรายตอ ผูใ ช และธรรมชาตสิ งิ่ แวดลอ ม

47 กระบวนการทางนวตั กรรม/เทคโนโลยีในการผลิต เปนกระบวนการที่มีขั้นตอนการแกปญหา หรือสนองความตองการของมนุษย ใหระบุปญหา รวบรวมขอมลู ที่ตองการผลติ หรอื สรางสง่ิ ของตาง ๆ ประกอบดว ย 1. ระบุปญ หาความตองการ 2. รวบรวมขอมลู หรือความรเู พอื่ แสวงหาวธิ กี ารการแกปญหา 3. เลือกวธิ ีการในการแกป ญ หา 4. วางแผนกาํ หนดวิธีการเพื่อแกปญหา 5. ปฏิบตั งิ าน หรอื สรา งส่งิ ของเครื่องใช 6. ทดสอบนาํ ผลงานมาใชป ระโยชน 7. ปรบั ปรงุ พัฒนาผลิตผลงานท่สี มบูรณ ประโยชนและผลกระทบของนวัตกรรมเทคโนโลยีในการผลิต 1. ประโยชนของนวัตกรรมเทคโนโลยีในการผลิต ในปจจุบันโลกของนวัตกรรมเทคโนโลยี ไดมีการนําเอานวัตกรรม/เทคโนโลยี เขามาใชในชีวิตประจําวันอยางแพรหลาย เชน การดัดแปลงทางพันธุกรรม หรือการแปลงพันธุของ สง่ิ มชี ีวติ โดยกรรมวิธีพันธุวิศวกรรม (ไมไดเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ) ทําไดโดยใชวิธีการตัดตอยีนส และนาํ ยนี สแ ปลกปลอมถายทอดเขาไปในส่งิ มีชวี ิต โดยใชส่ิงตาง ๆ ตอไปนี้ 1. ปรับปรงุ คุณคา ทางโภชนาการของอาหารใหสงู ขนึ้ 2. ใหพ ืชมคี วามทนทานตอโรค และแมลงศตั รูพชื 3. ใหพชื มคี วามทนทานตอ ความแหงแลง และอณุ หภูมสิ งู หรือตาํ่ 4. ยืดระยะเวลาการสกุ ของพชื ผัก และผลไม 5. ทาํ ใหสตั วผ ลิตโปรตีนทม่ี คี ณุ คา สงู ขึ้น 6. ปศุสตั วทใ่ี หเน้ือมีโปรตนี หรอื ยาปะปนอยู 7. การใหวัคซีนแกม นุษยในรปู ของผักผลไมท ก่ี ินได 2. ผลกระทบของนวัตกรรม/เทคโนโลยใี นการผลติ เปนที่รูกันดีวาในปจจุบันน้ีนวัตกรรมเทคโนโลยีในการผลิต เขามามีบทบาท ตอ การดําเนินชวี ติ ประจําวนั ของมนุษยในทุก ๆ ดา น จนแทบจะเปน สว นหนง่ึ ของชีวติ มนษุ ยก็วา ได และ ทกุ วนั นวตั กรรมเทคโนโลยีก็ไดถ ูกพัฒนาใหเจรญิ กา วหนาย่ิงข้ึนอยางไมหยุดย้ัง นวัตกรรมเทคโนโลยี เอ้ืออาํ นวยความสะดวกใหแ กม นษุ ยใ นหลาย ๆ ดาน ไมว า จะเปนการส่ือสาร การคมนาคม ทําใหติดตอ ถึงกัน ขามทวีปไดโดยใชเวลาไมถึงนาที นอกจากน้ียังมีดานการศึกษา ดานการแพทย ฯลฯ แตใน ขณะเดียวกัน นวตั กรรมเทคโนโลยกี ็มโี ทษมหันตถามนษุ ยนําไปใชใ นสิง่ ที่ผดิ เชน การโจรกรรมขอมูล การสรางขีปนาวุธ และระเบิดนิวเคลียร เปนตน สิ่งเหลาน้ีทําใหเกิดโทษอยางรายแรง ทําใหเกิด การสูญเสียชวี ติ และทรัพยส ินเปน จํานวนมาก

48 ใบงานท่ี 10 ใหผเู รียนหานวตั กรรมเทคโนโลยี ชวยการผลิตในอาชพี ทองถ่ินทานข้ึนมา 1 ช้ิน พรอมคาํ อธิบาย …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

49 เรอ่ื งที่ 3 การลดตนทนุ การผลิตและการบรกิ าร การผลิตมคี วามจาํ เปนตองลดตนทุนในการผลิต และการบริการก็เชนเดียวกัน เพ่ือจะไดราคา สนิ คา และบริการทีเ่ หมาะสม เปนทีพ่ ึงพอใจของผูบ ริโภค ตลอดจนมียอดของการจําหนายเหมาะสม ซ่ึง การลดตนทนุ จะไมท าํ ใหคุณภาพของผลติ ภณั ฑดอ ยลง ในการลดตนทนุ การผลิตการบรกิ าร ผูประกอบการ มคี วามจาํ เปนตองปรบั ปรุงโครงสรา งในการประกอบธุรกิจตาง ๆ ท้ังคาแรงงาน ตนทุนวัตถุดิบท่ีสั่งมา จากตางประเทศ คานํา้ มันเช้ือเพลงิ ปจ จยั ในการลดตน ทุนการผลติ หรอื การบริการ มีหลายประการ เชน 1. เจาของธรุ กิจจะตองมีนโยบายและโครงการเพ่ือลดตนทุนการผลิต และการบริการ อยา งจริงจัง ชัดเจนและตอเนอื่ ง 2. สรางจิตสํานึกพนักงานใหมีจิตสํานึกที่ดีตอโครงการลดตนทุนการผลิต และ การบรกิ าร 3. มีมาตรการเพิม่ ประสทิ ธิภาพและคณุ ภาพของการบริหารจดั การ 3.1 ประสิทธิภาพการผลิต คือดชั นีช้ีวัด ใชเ ปรียบเทียบการผลิตในแตล ะเดอื นผา นมา 3.2 คุณภาพสินคาและบรกิ าร จะตองปลกู ฝงใหพ นักงานมีการควบคมุ คุณภาพใหไ ด 3.3 การสงมอบสนิ คา /บรกิ าร จะตองมอบสนิ คา ตรงตามเวลา ตามที่ลูกคา ตอ งการ โดยไมม ปี ญ หา 3.4 ตนทุนการผลิต ในสินคาประเภทเดียวกันแตตนทุนไมเทากัน การลดตนทุน มใิ ชส่งิ ท่ีทําใหคณุ ภาพของสนิ คา ลดลงเสมอไป 3.5 ความปลอดภัย เปนเร่อื งพนักงานโดยตรง ซึ่งควรกระทําอยางเครงครัด มีสวน ท่ใี หตนทุนการผลติ ลดนอ ยลงรวมท้ังสรางคณุ ภาพชวี ติ ใหก ับพนกั งานได 3.6 ขวัญกาํ ลังใจ เปน วิธีทด่ี ที ีส่ ุด คือเพิ่มคา จางและเพิ่มสวสั ดิการใหกับพนักงาน จะทาํ ใหพ นักงานทาํ งานอยางเตม็ ท่ี 3.7 สง่ิ แวดลอมท่ีดี เปน การสรางคณุ ภาพชีวติ ใหก บั เจาหนา ที่ บางธุรกจิ จะเกยี่ วกบั มาตรฐานและการจดั การกับสิ่งแวดลอ มไดดีถอื วา เปนความรบั ผิดชอบตอสงั คม 3.8 จรรยาบรรณ เม่อื มีการผลิต/บรกิ ารที่พลาดจะตองมีการยอมรบั ผดิ และ ปรับเปลี่ยนใหก ับผูรับบริการ

50 การลดตนทุนการผลิตหรือการบริการจะตองใชวงจร PDCA (Deming Cycle) ควบคุมใหมี การดําเนินไปอยางตอ เนอื่ ง เมอ่ื เกดิ ปญหาในสวนใดหรือขั้นตอนใดใหมีการปรับปรุงแกไขและพัฒนา ใหม กี ารตรวจสอบทกุ ขั้นตอน จะทาํ ใหสามารถลดตนทุนการผลิต หรอื การบรกิ ารไดอ ยา งถูกตอ ง การลดตน ทุนการผลติ หรือการบรกิ าร ใชว งจร PDCA (Deming Cycle) P (Planning) กิจกรรม/โครงการ การลดตน ทนุ การผลิตหรือการบรกิ าร A (Action) การปรบั ปรงุ แกไ ข D (Doing) การปฏบิ ัตงิ าน หรอื การ และตั้งมาตรฐานในการดําเนนิ งาน ดําเนนิ งาน C (Check) การตรวจสอบ กิจกรรม/โครงการ

51 ใบงานที่ 11 ใหผ ูเ รียนบรรยายการลดตน ทุนการผลติ สนิ คา ที่ตัวเองชอบ และคิดวา จะทาํ เปนอาชพี มาพอเขา ใจ …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

52 เรอ่ื งที่ 4 การจัดทาํ แผนการจดั การการผลติ หรือการบรกิ าร 1. ปจจัยการจัดทาํ แผนการจดั การการผลิตหรือการบรกิ าร ไดแ ก 1.1 การเลือกทําเลที่ตั้งของโรงงาน เพ่ือใหการผลิตดําเนินไปไดอยางมีประสิทธิภาพ การหา สถานท่ีต้ังโครงการท่ีเหมาะสมจึงมีความจําเปนอยางย่ิง หากเลือกทําเลท่ีไมเหมาะสมในการประกอบ กิจกรรมจะทําใหองคกรประสบปญหาตาง ๆ ได เชน การขาดแคลนแรงงาน คาใชจายในการขนสง ขาดแคลนทรัพยากรที่จําเปนในการผลิต เปนตน ดังนั้นในการเลือกทําเลที่ต้ังของสถานที่ประกอบการ ควรคํานึงถึงปจจัยตา ง ๆ ดงั น้ี 1.2 แหลงวัตถุดิบ การเลือกทําเลท่ีตั้งสถานประกอบการควรคํานึงถึงแหลงวัตถุดิบที่ใชใน ธรุ กิจ โดยเฉพาะอุตสาหกรรมการผลิตตาง ๆ เพ่อื ความสะดวกในการจดั หาวัตถุดบิ ทม่ี ีคุณภาพดี ราคาถกู และประหยัดคาขนสง 1.3 แรงงาน คอื การใชแรงงานคนในการผลิตสินคา หรือบริการ ซึ่งมี 2 ประเภท คือ แรงงาน ที่มีทักษะความชํานาญ และแรงงานท่ัวไป ถาผูประกอบการตองการแรงงานที่มีทักษะความชํานาญ ควรต้งั สถานประกอบการอยูใ นเมืองใหญ หรือบริเวณใกลเคียง แตถาเปนแรงงานทั่วไปสามารถจัดต้ัง สถานประกอบการในตางจงั หวัดเพราะแรงงานหาไดง า ย 1.4 การขนสง ในการเลือกทําเลท่ีต้ังสถานประกอบการ ตองคํานึงถึงคาขนสงในดานตาง ๆ ดังน้ี - คาขนสง วัตถดุ บิ จากแหลง วตั ถดุ บิ ไปยงั สถานประกอบการ - คาขนสงสินคา เพอ่ื จดั เกบ็ - คาขนสงไปสผู บู ริโภค 1.5 สง่ิ อํานวยความสะดวก และสาธารณปู โภคตาง ๆเชน น้าํ ไฟฟา ถนน การสื่อสาร สถานพยาบาล สถานตี ํารวจ เปน ตน 1.6. กลุมลกู คา ชอ งทางการจาํ หนายสนิ คาโดยทวั่ ๆ ไป โรงงานผลิตสินคา พอคาขายสง พอคาขายปลีก ลกู คา พอคาขายตรง

53 1.7 กฎหมายและระเบียบขอบงั คบั การเลือกทําเลที่ตัง้ ตองศึกษากฎหมายและระเบยี บขอบังคับ ตา ง ๆ ทเี่ กี่ยวขอ ง เพอื่ ไมใ หเกิดการขดั แยง 2. เงินทุน หมายถึง เงนิ ทอ่ี งคก รจัดหามาเพอ่ื ใชลงทุน และดําเนินการประกอบกิจการเพื่อหวังผล กําไรจากการลงทนุ ซง่ึ เปน ปจจัยสาํ คัญในการดาํ เนินธุรกิจ ต้ังแตเริ่มลงทุนประกอบกิจการ และใชจาย ระหวางดําเนนิ กิจการ เพอื่ ใหก ารดําเนนิ การเปน ไปอยางมีประสทิ ธิภาพ และความเจรญิ เติบโตของธุรกิจ ประเภทของเงนิ ทุน แบงออกเปน 2 ประเภท คอื 1. เงินทุนคงท่ี คือ เงินท่ีองคกรจัดหามาเพื่อใชในการจัดหาสินทรัพยถาวร ซึ่งหมายถึง สินทรัพยที่มีอายุการใชงานเกิน 1 ปข้ึนไป เชน คาใชจายเก่ียวกับการเลือกทําเลท่ีต้ัง สถานประกอบการ ไดแก ราคาที่ดิน คาแรงงาน คาขนสง คาวัสดุอุปกรณ เครื่องจักร คาโรงงาน คาธรรมเนยี มและภาษี ทจี่ ะตอ งชาํ ระใหองคก รของรัฐเปน ตน 2. เงินทุนหมุนเวียน เปนเงินทุนท่ีองคกรจัดหาเพ่ือใชในการดําเนินการจัดหา สินทรัพยหมุนเวียน ซ่ึงหมายถึง สินทรัพยท่ีมีอายุการใชงานตํ่ากวา 1 ป เงิน วัตถุดิบในการผลิต วัสดุสิน้ เปลอื ง คา แรงงาน คาขนสง คาโฆษณา คานาํ้ คาไฟฟา คาโทรศพั ท เปน ตน ตัวอยา ง การทาํ แผนการจัดการการผลิตหรือการบรกิ าร ขนั้ ตอนการดําเนนิ งาน ม.ค ก.พ ม.ี ค เม.ย เดอื นทด่ี าํ เนนิ การ ก.ย ต.ค พ.ย ธ.ค. พ.ค ม.ิ ย ก.ค ส.ค 1. จดั หาแหลง เงินทุน  2. เตรยี มเครือ่ งจักร  3. แหลง วตั ถุดบิ  4. ดําเนินการผลติ  5. บรรจุหีบหอ  6. ขนสงรานคา  7. ผูบรโิ ภค 

54 ใบงานท่ี 12 ใหผ เู รยี นจดั ทําแผนการผลติ หรอื การบรกิ ารในอาชีพท่ตี วั เองชอบ และพรอ ม จะประกอบอาชพี มาพอสังเขป …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

55 บทที การจัดการการตลาด สาระสําคญั การจัดการการตลาด เปนการนําสินคา/บริการ ที่ผูประกอบการผลิตไดไปจําหนาย ใหแกผ บู รโิ ภค ผปู ระกอบการที่ดีตอ งมคี วามรูค วามเขาใจในการจัดการการตลาดเพื่อนําสินคา/ผลผลิต เขา สูตลาดไดตามกาํ หนด และมีการจดั ทําแผนการจัดการตลาดได เพื่อใหมสี ินคา บรกิ ารตลอดเวลา ตัวชี้วัด 1. จดั การการตลาดเพื่อนาํ ผลผลติ เขาสูตลาด 2. จัดทําแผนการจัดการการตลาด ขอบขา ยเน้อื หา เรื่องท่ี 1 การจดั การการตลาด เรื่องท่ี 2 การจัดทาํ แผนการจดั การการตลาด สือ่ ประกอบการเรยี นรู 1. ใบความรู 2. แหลงเรยี นรู 3. ใบงาน

56 เร่ืองท่ี 1 การจดั การการตลาด การตลาด หมายถงึ การดาํ เนนิ กิจกรรมตาง ๆ ที่จะทําใหสนิ คา หรือบรกิ ารจากผผู ลิตไปสผู บู ริโภค หรอื ผใู ช โดยมวี ตั ถุประสงคเ พือ่ ความพงึ พอใจของผูบรโิ ภค ความสําคัญของการตลาด 1. ผูมีความรูดานการตลาด สามารถเขาใจกระบวนการตาง ๆ ท่ีผูผลิตสินคาใชเปน กลยุทธทางการตลาด เพื่อใหผูบริโภคเกิดการรับรู ความสนใจ และตัดสินใจซื้อสินคา และบริการ โดยปกติแลวองคกรธุรกิจจะมีตนทุนในการผลิตสินคาและบริการ และตนทุนทางการตลาด น่ันคือ ราคาสินคาและบริการท่ีผูบริโภคจายไปน้ันจะรวมตนทุนทางการตลาดไวแลว เปนการผลักภาระ ใหก บั ผบู รโิ ภค 2. การตลาดทาํ ใหเกดิ การแลกเปล่ยี นสินคาและบรกิ าร ในอดีตการตลาดมีความสําคัญ ไมมากนกั เพราะคนสวนใหญดํารงชีวิตแบบพอยังชีพ และมีการแลกเปล่ียนสินคาและบริการโดยตรง ไมผานส่อื กลาง คือ เงินตรา และการตลาดในสมัยกอ นมักจะเนน ทกี่ ารผลติ สินคามากกวา การศึกษาความ ตอ งการของผบู รโิ ภค เพราะความตอ งการซอื้ มมี ากกวา ความตองการขาย และจํานวนคแู ขง มีนอยราย แตใน ปจจุบันมีการเปลีย่ นแปลงในดานตา ง ๆ มากข้นึ ไดแ ก สงั คม วัฒนธรรม เทคโนโลยี การสื่อสาร ความ ตองการของผูบริโภค อกี ทง้ั ยงั มีผูป ระกอบการเปนจํานวนมาก ดงั นนั้ ธุรกิจใดสามารถคงอยูในตลาดได ยอ มมีการตอบสนองความตองการของผูบ ริโภคไดอ ยางมีประสิทธภิ าพ 3. การตลาดชวยพัฒนาเศรษฐกิจ การพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศเปนผลมาจาก การซื้อขาย แลกเปลี่ยนสินคา และบริการอยางมปี ระสทิ ธิภาพ ไมเกิดการเอารัดเอาเปรียบระหวางผูผลิต หรือพอ คา กับผูบริโภค ชนดิ ของตลาดในชุมชน 1 ตลาดทอ งถน่ิ เปนตลาดที่มีสถานท่ีต้ังถาวรมีการจําหนายสินคาในทองถ่ินทุกวัน เปนตลาด ท่ีมีแนวโนมที่จะใหค าตอบแทนตอ ผผู ลติ สูงกวาตลาดแบบอ่ืน เนื่องจากผูผลิตสามารถจําหนายผลผลิต ใหกบั ผบู ริโภคไดโดยตรง ถงึ แมวาจะมีคาใชจ ายในเรือ่ งคา ขนสง และคาแรงเพ่ิมข้ึนแตก็จัดวาไมสูงนัก เพราะตลาดเหลาน้ีมักไมไดอยูหางไกลกับแหลงผลิต และดวยปริมาณการขายท่ีนอย แรงงานที่ใชใน การจัดเตรยี มผลผลติ มักเปน แรงงานในครวั เรอื น ประโยชนอีกดา นหนง่ึ ของการตลาดทองถ่ิน คือ ชวยทําใหผูผลิตและผูบริโภคเกิด ความรสู ึกรวมกันเปนชุมชน มีเอกลักษณ และมีความผูกพันรวมกัน เปนการสรางกระบวนการเรียนรู ของผผู ลติ จากการปฏิสมั พนั ธร ะหวางผผู ลิตและผูบริโภค มโี อกาสทีจ่ ะเรยี นรูเกี่ยวกบั ความตอ งการของ ผบู ริโภค และความเปลยี่ นแปลงของตลาด ซ่งึ ชวยใหผ ูผลิตสามารถปรบั เปลยี่ นการผลิตของตวั เอง

57 เพือ่ ใหส อดคลองกับตลาดไดเ รว็ ขนึ้ ทัง้ ยงั เกอื้ กูลตอ การพฒั นาสงั คม อนุรกั ษพ ลังงาน และชวยฟน ฟู เศรษฐกจิ ชุมชน โดยทาํ ใหเงินทนุ หมนุ เวยี นอยใู นชมุ ชนมากข้ึน 2 ตลาดเชา ในทองถ่ิน เปนตลาดท่ีไมมีท่ีตั้งถาวร อาจใชสถานที่สาธารณะ เชน หนาวัด โรงเรียน ที่วางใน หมบู า น ซ่งึ สว นใหญเปน ตลาดที่เปดขายในชว งเชาตรู และมกั จะเปดขายในชวงระยะเวลาสั้น ๆ เพียง 2 – 3 ชั่วโมง สมาชิกในชุมชนนําสินคาที่ผลิตไดในครอบครัวมาจําหนาย สินคาสวนใหญมักเปนอาหารสด หรืออาหารแปรรูปอยางงาย ตลาดแบบนี้เหมาะกับผลผลิตทางการเกษตรรายยอยเปนผลผลิตท่ีผลิต ในชมุ ชน และมผี ลผลติ ทีม่ ีปรมิ าณไมมาก เพราะเปน ตลาดขนาดเล็ก ขอดีคือ เกษตรกรผูผลิตเสียคาใชจายในการขายผลผลิตตํ่ามาก ทําใหเกษตรกร มีรายรับเต็มจากการขาย ซึง่ ไดเงนิ สดเปนรายไดป ระจํา จะชวยแบงเบาภาระสําหรับคาใชจายประจําวัน ของครอบครัวเกษตรกรได แตร าคาผลิตผลทีจ่ าํ หนายมกั จะมรี าคาคอ นขางตา่ํ เพราะความสามารถในการ ซ้อื มอี ยูนอย 3. ตลาดนดั ทองถิน่ สวนใหญเปนตลาดคลายกับตลาดเชาในทองถิ่น แตอาจมีขนาดใหญกวา และมัก จัดในท่ีมีผูบริโภคอยูหนาแนน เชน โรงพยาบาล สถานที่ราชการตาง ๆ ตลาดนัดนี้จะเปดขายเฉพาะ วันที่กําหนด ระยะเวลาในการเปดอาจเพียงครึ่งวัน หรือเต็มวันข้ึนอยูกับปริมาณของผูบริโภค และ ขอจํากัดของสถานที่ ตลาดนัดเชนน้ีมักตองการกลุมบุคคล หรือองคกรใดองคกรหนึ่ง ท่ีทําหนาที่ ประสานงานกับเจา หนาทข่ี องพืน้ ที่ และประชาสัมพันธใหกับผูบริโภค จะมีสินคาและผลผลิตมากมาย ใหเลอื ก 4. ตลาดสดเทศบาล เปนตลาดทเ่ี ทศบาลจัดต้ังขึ้นในตวั เมอื ง เพ่ือบริการใหพอคา-แมคา และผูมาใชบริการ มสี นิ คา อุปโภค บรโิ ภค บางแหงจะจัดสถานท่ีใหกับชาวบานนําผลผลิตของตนเองมาวางจําหนายดวย ผมู าใชบริการจะไดรับความสะดวก สามารถซื้อ - ขาย สินคาไดตามความตองการ โดยมีเทศบาลคอย ดูแล ควบคุม ความสะอาด

58 5. หางสรรพสินคา เปนตลาดท่ีใหบริการท่ีสะดวกสบาย มีสถานที่จอดรถ บริการรถเข็นสินคา รานอาหาร จัดสินคาแยกประเภทสินคามาใหเลือก มีราคาสินคาแนนอน ผูซ้ือสามารถเลือกวิเคราะห สินคา แตล ะชนิดไดใ หตรงกบั วัตถุประสงค การจดั การการตลาด คือ การสรางการรับรูระหวางผูขาย กับผูซื้อ เพื่อกระตุนใหลูกคาเกิดความตองการ สนิ คา และตดั สินใจซื้อ ประกอบดว ย 1. การโฆษณา คือ การสื่อสารโดยการใชส่ือตาง ๆ ท่ีไมใชตัวบุคคล และมีคาใชจาย ในการโฆษณา เชน วิทยุ โทรทัศน และส่ือสิ่งพิมพ เพ่ือสรางการรับรู ความสนใจ ความเชื่อม่ัน และ การตดั สนิ ใจซ้อื การโฆษณาเปน การใหข อ มลู แบบโปรยหวานที่มีผูร บั รทู ุกเพศ ทกุ วัย 2. การประชาสัมพันธ คือ กิจกรรมตาง ๆ ท่ีสรางความนาเชื่อถือ และสามารถเขาถึง กลุมเปา หมายไดด ีกวา การสือ่ สารโดยวิธอี ่ืน ๆ เชน การใหข อง การบรจิ าคเงินชว ยเหลอื ผปู ระสบอทุ กภัย และการใหท นุ การศึกษา เปน ตน 3. การวจิ ัยการตลาด เปนสื่อ หรือเคร่ืองมือสําคัญท่ีใชสําหรับคนหาขอมูลที่เกี่ยวของ กับลูกคา ทัง้ ในปจ จุบนั และอนาคตที่เกิดขึ้นเพือ่ ท่ีตนเอง กลมุ หรอื องคก ร จะสามารถนําไปใชประโยชน ในการวางแผนดําเนินการ และใชค วบคมุ การทาํ งานใหด ีขึ้น ซ่ึงการวจิ ัยการตลาดจะเกีย่ วของกนั ดังนั้น การวิจัยการตลาด หมายถึง การเก็บรวบรวม และการวิเคราะหขอมูลตาง ๆ ทเ่ี กี่ยวของกบั การตดั สินใจทางการตลาด และรวมถงึ การสอ่ื ความถึงผลทีไ่ ดจ ากการวิเคราะหเหลาน้ันไป ยังฝายจัดการ เพื่อนําขอมูลมาปรับปรุงและพัฒนาผลิตภัณฑ และบริการใหตรงกับความตองการของ กลมุ ลกู คาเปา หมาย ข้ันตอนการจัดทําวจิ ัยการตลาด ประกอบดว ยข้ันตอนตา ง ๆ ดังน้ี 1. การกําหนดขอมูลท่ตี องคน หา 2. กําหนดวธิ ีการรวบรวมขอมูล 3. กําหนดแบบฟอรมสาํ หรับการเก็บรวบรวมขอ มูล 4. กําหนดระเบียบวิธีการสุมตวั อยา ง 5. กําหนดขัน้ ตอน วิธดี าํ เนินการเก็บขอ มลู ตาง ๆ 6. วางแผนพฒั นางานสําหรับประมวลขอมลู 7. วางแผนพัฒนางานสําหรับการวิเคราะหขอมูล 8. กําหนดการจัดเตรยี มรายงาน เพ่ือนําเสนอผลการวิจัยตอ ฝา ยจดั การ

59 4. การสง เสริมการขาย คือ กระบวนการท่ีเกย่ี วของกับการสงเสริมการตลาดในภาพรวม เพ่ือใหเ ห็นถึงสว นของตลาดท่ีแตกตางกัน สําหรับผลิตภัณฑอยางใดอยางหน่ึง โดยแยกตลาดเหลาน้ัน เปนสวนยอย ๆ ในสวนยอยเหลานี้มักจะมีลักษณะเหมือน หรือคลายกันอยางเห็นไดชัด แตก็มีความ แตกตา งกันเลก็ นอย ดังนี้ 1. วิธีตลาดแรงงาน คือ ขายสินคาที่ใชวิธีการเดียวจูงใจลูกคาท้ังหมด เชน การนํา สนิ คา ไปต้งั แผงขายที่หนา โรงงาน ซ่งึ พนกั งานจะซอื้ กอนกลับบาน เปนตน 2. การตลาดทเ่ี นนใหมีผลิตภัณฑท่ีตางกัน คือ ผูขายพยายามผลิตสินคาหลายแบบ ที่มลี ักษณะแตกตา งกัน ทั้งรูปราง แบบ คุณภาพ และขนาด 3. การตลาดที่มุงเปาหมาย คือ ผูขายดูความแตกตางของกลุมผูบริโภค แลวพัฒนา ผลิตภณั ฑใหต รงกบั ตลาด หรอื ความตอ งการของผบู รโิ ภคทกุ กลุม 4. การตลาดควบคู คือ ผขู ายมีสินคาแจก และมีการชิงรางวลั เพือ่ จูงใจผบู ริโภค 5. การทําฐานขอมูลลูกคา ตามแนวคิดทางการตลาดที่มีจุดมุงหมายท่ีการตอบสนอง ความตอ งการของผูบรโิ ภคใหไ ดรับความพึงพอใจน้ัน ธรุ กิจจาํ เปนตอ งศึกษาถึงพฤติกรรมของผูบริโภค ในดานตาง ๆ เพ่ือเปนขอมูลในการวางแผนทางการตลาดอยางมีประสิทธิภาพ รูปแบบการวิเคราะห พฤติกรรมของผูบริโภค มีลักษณะเปนสว นประกอบภายในจติ ใจ และความนึกคิดของผบู รโิ ภค อาจแยก ออกไดตามรปู แบบดังนี้ 1. ชีใ้ หเห็นปจจัยอิทธิพลตา ง ๆ ทั้งหมดในเชิงรวม 2. ชใี้ หเหน็ ถึงปจจยั สว นบคุ คล และปจจัยสภาพแวดลอ มทางสังคม ตามสถานการณ และกระบวนการตัดสินใจซ้อื 3. ช้ใี หเ หน็ ถงึ ปจ จยั ทางสังคม วัฒนธรรม และจิตวิทยาที่มผี ลตอ พฤติกรรมในการซื้อ ประโยชนข องการทําฐานขอ มูลลูกคา 1. ใชป รับปรงุ กลยทุ ธการตลาด โดยการวเิ คราะห และออกแบบกลยทุ ธไ ดถ กู ตอ งกวา 2. สามารถมกี ลวิธีการเขาพบลกู คากอ นหลังดว ยวิธตี า งกนั 3. สามารถปรับสว นประสมทางการตลาดท่ถี ูกตอ ง ไดป ระสทิ ธิภาพหลายแงมุมยิ่งขึ้น โดยใชก ลยุทธเชิงรวมจึงไดผ ลกวา 4. สามารถเพมิ่ คณุ ภาพของศิลปะการปฏิบตั ติ ามผลการตลาด โดยเฉพาะการโนมนาว ชกั จงู ใจ และการสรางอทิ ธพิ ลเหนอื ผูบ ริโภค

60 6. การกระจายสินคา เปนการจัดการเคลื่อนยายสินคาท่ีพรอมขายไปสูผูบริโภค ผปู ระกอบการผลติ สนิ คา เพ่ือจําหนาย มักจะประสบปญหาการผลิตเกี่ยวกับจํานวนจัดจําหนาย การตั้ง ราคาขาย หรือควรผลติ ในรปู แบบไหนจงึ จะเหมาะสม ควรมีขอมูลทางการตลาดประกอบการตัดสินใจ เชน 1. วิเคราะหผลการดําเนินงานของแผนการตลาด ยอดขาย และอัตราสวนในตลาด มีนอยเพียงใด ชองทางการจัดจําหนายสินคาดีที่สุดหรือไม การกระจายสินคาสูงสุดหรือไม รวมทั้ง คา ใชจายในการผลติ สินคา 2. วเิ คราะหตลาดและพยากรณยอดขาย เพื่อทราบอาณาเขตการขาย จํานวนลูกคา และแนวโนม การเจรญิ เตบิ โตของตลาดสินคาแตล ะชนิด 3. วเิ คราะหผ ลิตภณั ฑ เพอ่ื ใหทราบความตองการ ความพอใจ ทัศนคตทิ ่ีแทจริงของ ผบู ริโภคท่ีมีตอสินคาใหม รวมทง้ั ตองทดสอบผลิตภัณฑห บี หอ 4. ขอ มูลดา นโฆษณา การโฆษณามีอิทธิพลตอ การตัดสนิ ใจของผบู รโิ ภค 5. วิเคราะหชองทางการจําหนาย เพื่อกระจายสินคาจากโรงงานไปสูมือผูบริโภค โดยผา นพอคาสง ตัวแทน หรอื ขายเอง รวมทง้ั การขนสง การจัดหบี หอ

61 ใบงานท่ี 13 ใหผูเรียนอธบิ ายตลาดทีม่ ีอยใู นชุมชนที่เหมาะสมกับอาชีพทีต่ นเองคิดไวพอสังเขป …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

62 เรื่องท่ี 2 การจดั ทาํ แผนการจดั การการตลาด หนาท่ีการตลาด คือ กิจกรรมทางการตลาดที่องคกรจะตองดําเนินการใหเปาหมาย ทางการตลาดสําเร็จลงไดด วยดี สรุปไดดงั นี้ 1. การวิเคราะหสภาพแวดลอม และการวิจัยตลาด คือ การตรวจสอบผลกระทบ ทีเ่ กิดขน้ึ จากสภาวะเศรษฐกจิ และการแขง ขนั ทมี่ ีผลตอ การตลาด 2. การวิเคราะหผบู รโิ ภค คอื การประเมินความตองการ กระบวนการซ้ือของผูบริโภค ใหเ ขา ใจ 3. การวางแผนการผลิตและบริการ คือ การพัฒนารักษาผลิตภัณฑ ตรา การหีบหอ รวมทั้งการยกเลกิ ผลิตภณั ฑบางอยาง 4. การวางแผนเกยี่ วกบั ราคา คอื การกําหนดชวงราคา เทคนิคการตั้งราคา และการใช ราคาเปน ตัวรกุ หรอื ตง้ั รับ 5. การวางแผนการจัดจําหนาย คือ การกําหนดชองทางการจําหนาย การขนสง การเก็บ รักษา การแยกแยะ การคา สง การคา ปลีก 6. การวางแผนการสงเสริมการจําหนาย คือ การโฆษณา การขายโดยบุคคล และ การประชาสัมพันธ 7. การพิจารณาความรับผิดชอบตอสังคม คือ มีความรับผิดชอบในแงความปลอดภัย ความมศี ีลธรรม และเนนประโยชนคุณคา ของสินคา และบรกิ าร 8. การบริการการตลาด คือ การวางแผนทางการตลาด การประเมินถึงความเส่ียง และประโยชนข องการตดั สินใจทางการตลาด การวางแผนกลยุทธทางการตลาด คอื การปรับตัวขององคกรธรุ กจิ เม่อื ประสบปญหาอปุ สรรคในการประกอบธุรกจิ สามารถแยกเปน 4 แนวทาง ไดแ ก 1. การเจาะตลาด คือ พยายามเพิ่มยอดขาย โดยเจาะเขา สูต ลาดใหม ๆ มากขึ้น 2. การพัฒนาตลาด คอื วธิ กี ารเพิ่มยอดขายของผลิตภณั ฑท ม่ี ีอยใู นปจจบุ นั ใหขยายตวั เขาสตู ลาดใหม 3. การพัฒนาผลิตภัณฑ คือ การเพ่ิมยอดขาย โดยวิธีการพัฒนาผลิตภัณฑใหม หรอื ปรับปรุงผลติ ภัณฑเกา 4. การขยายชนิดผลิตภัณฑ คือ การขยายตัวเขาสูธุรกิจดานใหม ๆ เชน ธุรกิจทอผา ขยายตวั ไปสธู ุรกจิ การผลติ รองเทา เปนตน

63 การวางแผนกลยุทธทางการตลาด เปนการจัดทําแผนกิจกรรมของงานทกุ ดานท่ีเขา มา สนบั สนุนแผนงานการตลาดของตนเอง ของกลมุ หรอื ขององคก ร ใหมีประสิทธิภาพสูงสุด โดยทุกฝาย ชวยกันพิจารณาทางเลือก แลวเลือกทางที่เหมาะสมกับเวลาท่ีจะดําเนินการควบคูกับตนทุน คาใชจาย ที่จาํ เปน เพื่อใหชวยบรรลุเปาหมายตาง ๆ โดยมีรายละเอียดดงั น้ี 1. สรุปปจจัยภายนอก และภายในท่ีมีผลกระทบดานการตลาดของตนเอง ของกลุม หรือขององคกร ตลอดจนพิจารณาจุดออน จุดแข็งตาง ๆ ภายใน วิเคราะหภาวการณแขงขัน โดยการ ตรวจสอบการตลาด 2. พิจารณาปจจัยตาง ๆ ที่มีผลกระทบตอความสําเร็จ หรือลมเหลวของการตลาด ของตนเอง ของกลมุ หรอื ขององคกร 3. ตงั้ ขอสมมุติฐานอนาคตของตัวเอง ของกลุม หรอื ขององคก ร 4. กําหนดวัตถปุ ระสงคทางการตลาด 5. กาํ หนดกลยทุ ธใหงานตาง ๆ บรรลวุ ตั ถปุ ระสงค 6. จดั ทาํ แผนงาน และแผนการดําเนนิ งานตา ง ๆ เพ่ือใหบรรลุวัตถุประสงคตามกลยุทธ ทว่ี างไว 7. ติดตามผลเพ่ือใหปฏิบตั ิตามแผนทบทวนปรับปรุง ใหส อดคลองกบั ความจําเปนตาง ๆ การจดั ทาํ แผนการจัดการการตลาด เปนการคาดการณเหตุการณตาง ๆ ในอนาคต และตัดสินใจเลือกแนวปฏิบัติท่ีดีที่สุด โดยผานกระบวนการคิดกอนทํา เพื่อใหบรรลุผลสําเร็จตามเปาหมายท่ีไดตั้งไว ข้ันตอนการทําแผน การจัดการการตลาด มดี งั นี้ 1. ศึกษาสภาพแวดลอมขององคกรเกี่ยวกับอนาคต เชน ศึกษาถึงปจจัยภายนอก และภายในขององคกรวา มอี ะไรบาง ท่ตี อ งการใหส นับสนุน หรือมีผลตอองคกรในอนาคต เชน การทํา นํ้าสมุนไพรของกลุมแมบาน จะตองมีการทําแผนการผลิต เคร่ืองมือ วัตถุดิบ ราคา ผูจัดทําแผน จําเปนตองติดตามเฝาดูอยูตลอดเวลา และจะตองศึกษาตอไปวาจะมีการพัฒนาอะไรตอไปบาง หรือ มปี ญหาอะไรท่จี ะเกิดขึ้น ซง่ึ ผูทําแผนจะตองนาํ มาพจิ ารณาตอ ไป 2. วตั ถุประสงค ในการกําหนดวตั ถปุ ระสงคจะเปนการกําหนดวาจะทําอะไรเพ่ือใคร ในการกําหนดวัตถปุ ระสงคน้นั จะตองรัดกมุ และครอบคลุมส่งิ ท่ีตองการ 3. การสรา งเปา หมาย หมายถึง จํานวนที่ระบุไว และสามารถวัดไดในระยะเวลาสั้น ๆ เชน ภายในป พ.ศ. 2552 จะตอ งจําหนา ยนํ้าสมนุ ไพรได 100,000 ขวด เปนตน 4. การกําหนดแผนการดําเนนิ งาน หมายถึง การกําหนดข้ันตอนในการดําเนินงานตาง ๆ ซึ่งการกําหนดแผนการดําเนินงานน้ีจะชวยทําใหการดําเนินงานภายในกิจกรรมนั้น บรรลุ ตามวัตถปุ ระสงคทก่ี ําหนดไวไ ดอยา งมีประสิทธภิ าพ

64 5. แผนปฏิบัติงาน ในการดําเนินการกิจกรรมตาง ๆ นั้น การมีแผนปฏิบัติงาน อยางเดียวนั้นยังไมเพียงพอ หากแตตองดําเนินการกิจกรรมน้ัน ๆ อยางตอเน่ืองตามแผนท่ีกําหนดไว กจิ กรรมน้ันจึงจะสําเร็จตามเปาหมาย 6. ในการดําเนินการกิจกรรม ในบางคร้ังตองมีการปรับแผนตามขอมูลยอนกลับ นั่นหมายถงึ การปฏบิ ตั ิงานตามแผนแลว ผลท่ีไดไมเปนไปตามแผน จะตองปรับแผน อาจจะเปนระบบ ของงาน หรอื ตัวบคุ คล หรือวิธีการดําเนนิ งานท่ีวางไว ตวั อยาง ตารางแสดงการจดั ทําแผนการจัดการตลาด กจิ กรรม ตารางแสดงแผนการดาํ เนินการของกลมุ แมบ าน เดอื นทดี่ าํ เนนิ การ วางแผนการตลาด ประชาสมั พันธ ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ใหความรฝู ายขาย  ดําเนินการขาย  สรปุ ผลการขาย   

65 ใบงานท่ี 14 ใหผ ูเ รยี นวางแผนการขายสนิ คา ของตนเอง แลว เขยี นแผนภมู ิวางแผนการจัดการตลาด …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

66 บทที่ 5 การขบั เคล่อื นสรางธรุ กจิ เพ่ือเขา สูอาชพี สาระสําคญั สิ่งสาํ คญั ในการขบั เคลือ่ นธรุ กจิ เพอ่ื เขาสูอาชีพ ผปู ระกอบการจะตองมีความรูเก่ียวกับ การวิเคราะหความเปนไปไดของแผนปฏิบัติการ การพัฒนาแผนปฏิบัติการ ขั้นตอนการขับเคลื่อน การสรา งธุรกิจ สรปุ ปญหาอปุ สรรค และแนวทางแกไขที่เกิดจากการขับเคลื่อนธุรกิจ เพ่ือการตัดสินใจ ดําเนนิ การ ตวั ชี้วัด 1. วิเคราะหค วามเปน ไปไดข องแผนปฏบิ ัตกิ าร 2. พฒั นาแผนปฏบิ ตั กิ าร 3. อธิบายข้นั ตอนการขบั เคล่ือนสรา งธุรกิจได 4. อธบิ ายปญ หา อุปสรรค และแนวทางแกไ ขทเี่ กดิ จากการขับเคล่ือนธรุ กจิ ขอบขายเนอ้ื หา เร่ืองที่ 1 การวเิ คราะหความเปนไปไดข องแผนปฏบิ ตั ิการ เรอ่ื งท่ี 2 การพฒั นาแผนปฏบิ ตั กิ าร เรื่องที่ 3 ขนั้ ตอนการขับเคลื่อนการสรา งธรุ กิจ เรื่องท่ี 4 ปญ หา อุปสรรค และแนวทางแกไข สอ่ื การเรียนรู 1. ใบความรู 2. แหลงเรียนรู 3. ใบงาน

67 เรือ่ งท่ี 1 การวิเคราะหความเปน ไปไดข องแผนปฏบิ ัตกิ าร เมื่อดําเนินการจัดทําแผนปฏิบัติการเปนท่ีเรียบรอยแลว ผูประกอบการควรจะตองมีการ วเิ คราะหค วามเปน ไปไดข องแผนควบคูไ ปดวย เพ่ือประเมนิ ความเปนไปไดของแผน เพราะแผนท่ีดีตอง อยบู นพื้นฐานความเปน ไปไดและนํามาปฏบิ ัตจิ ริง จงึ จะเกดิ ประโยชนค มุ คาในการดาํ เนินการจัดทาํ แผน ดงั กลาวผปู ระกอบธุรกิจจาํ เปน ท่ีจะตองมคี วามรูและประสบการณเฉพาะดานเปนอยางดี หรืออาจสงให ผเู ช่ียวชาญเฉพาะดา นในแตล ะแผนยอ ย ๆ ในแผนธุรกิจ เปนผูว ิเคราะหใหความเห็น ในความเปนไปได ของแผนดังกลา ว ดังน้ี 1. วิเคราะหค วามถูกตองนาเช่ือถือของขอมูลพื้นฐานที่จะนํามาใชในการกําหนดแผน วามีความเที่ยงตรงเพียงใด เพราะถาหากไมเท่ียงตรงมาเสียต้ังแตจุดเริ่มตนแลว สิ่งท่ีจะถูกกําหนดขึ้น ตามมาก็จะคลาดเคล่ือน และหางไกลความเปนจริงที่อาจเปนไปไดในแผนทั้งหมด เชน การไดขอมูล เกี่ยวกับคูแขงขันมาไมถูกตอง ก็ทําใหเราประเมินความสามารถของคูแขงขันผิดไป ผลที่ตามมาคือ อาจทําใหเ ราประมาทคแู ขง ขัน หรอื ใชกลยุทธท ผี่ ดิ ทางไปก็เปนได ดงั น้ัน ในการวเิ คราะหต องตรวจสอบ แหลงท่มี าของขอ มูลใหเปนแหลงที่ถูกตอ งสาํ หรับฐานขอมูล และความทันสมยั ของขอมูล 2. วิเคราะหวัตถุประสงค จะทําอะไรเพื่อใคร ในส่ิงที่จะทํามีความยาก - งาย สามารถ หาวัสดุ หรือวัตถุดิบท่ีจะใชไดตลอดทุกฤดู ท้ังคุณภาพ และปริมาณ เพื่อตอบสนองตอผูบริโภคท่ีได กําหนดไว เมือ่ วัตถุดบิ มนี อย หรือไมพอจาํ นวนผบู รโิ ภคจาํ เปน ตองลดลงตาม เพอ่ื การดาํ เนนิ ธุรกิจจะได ดําเนนิ การไดอยา งราบรื่น ลดความเสี่ยงจากปญ หาส่งิ แวดลอ ม เชน สภาพเศรษฐกจิ สงั คม การเมือง และ ภยั ทางธรรมชาติ 3. วิเคราะหเปาหมายที่ไดกําหนดไว ควรมีการวิเคราะหพฤติกรรมของผูบริโภค จะเกิดประโยชนห ลายประการ คือ 3.1 ใชป รบั ปรุงกลยทุ ธก ารตลาด โดยการวเิ คราะห และออกแบบกลยทุ ธไดถกู ตองกวา 3.2 สามารถมีกลวิธกี ารเขาพบลูกคากอนหลงั ดว ยวธิ กี ารตา งกนั 3.3 สามารถปรับสว นประสมทางการตลาดท่ีถกู ตองไดป ระสทิ ธภิ าพหลายแงม ุม ยงิ่ ขึ้น โดยใชก ลยุทธเชิงรวมจึงไดผ ลกวา 3.4 สามารถเพ่ิมคณุ ภาพของศิลปะการปฏบิ ัติตามผลการตลาด โดยเฉพาะการโนมนา ว ชักจงู และการสรา งอทิ ธิพลเหนือผูบรโิ ภค 4. วเิ คราะหถ ึงผลตอบแทนของแผนปฏิบัตกิ าร เปนการวเิ คราะหว าจะไดผลตอบแทน คมุ กับการลงทุนหรือไมเม่ือส้นิ สดุ แผนการปฏิบัตกิ ารแลว ตามผลที่คาดวาจะไดรับวาจะไดกําไรเทาไร หรอื ขาดทนุ เทา ใด

68 หลังจากผานการวิเคราะหทั้ง 3 ขอแลวก็พอประเมินไดวา สมควรท่ีจะจัดทํา ตามแผนปฏิบัตกิ าร หรอื โครงการนีห้ รอื ไม โดยพจิ ารณาความพรอมของตนเอง และสภาพแวดลอมอื่น ๆ นาํ มารวมพิจารณาตัดสินใจดวย แผนปฏิบัติการจะเปนไปไดมากนอยเพียงใดก็ข้ึนอยูกับผูปฏิบัติ และ วิธีปฏิบตั เิ ปนสาํ คัญ หากคิดใหดีแลว จะเห็นวาแมแผนท่ีเขียนข้ึนไวจะดีเพียงใดหากผูนําไปปฏิบัติไมมี ความเขาใจในแผน ไมเหน็ ความสําคัญ หรือไมใ หความรวมมือดวยแลว ทุกอยา งกอ็ าจลมเหลว ส่ิงที่ผูทําแผน คิดวาเปนไปไดก อ็ าจเปนไปไมไดใ นทส่ี ุด ทางที่ดแี ลว ในข้ันตอนการเขียนแผน ควรจะไดเปดโอกาสให ผูท่ีเกี่ยวของ โดยเฉพาะผูท่ีมีหนาที่ในการนําแผนไปปฏิบัติ ไดมีสวนรวมในการจัดทําแผนดวยเพื่อให แผนนั้น ๆ เกิดความเปนไปไดมากท่ีสดุ ในการนาํ ไปปฏิบัติ

69 ใบงานท่ี 15 ใหผเู รียนนําแผนการปฏบิ ัติการในบทท่ี 2 มาวิเคราะหความเปน ไปไดของแผนปฏบิ ตั ิการ …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

70 เร่อื งที่ 2 การพัฒนาแผนปฏิบตั ิการ การพฒั นาแผนปฏบิ ัตกิ าร เปน การนาํ ผลการวิเคราะหค วามเปนไปไดของแผนปฏิบัติการ ของผูประกอบการมาตอยอด เพื่อพัฒนางานอาชีพในธุรกิจของตนใหดําเนินงานไดดียิ่งข้ึน กลาวคือ บางครั้งอาชีพหนึ่งอาจมีความสัมพันธกับอีกอาชีพหนึ่งได หรือผลพลอยไดจากอาชีพหนึ่ง กอใหเกิด รายไดใ นอีกอาชพี หน่ึง เปน การเชื่อมโยงกันเพ่ือลดความเส่ียงของธุรกิจ หรือเพื่อใหเกิดรายไดเพิ่มข้ึน ซง่ึ สามารถเช่อื มโยงได 3 รูปแบบ ดังนี้ 1. ความสัมพนั ธร ะหวา งอาชพี โดยศึกษาขอมูลอาชีพหนึ่ง กับอีกอาชีพหนึ่งท่ีเกิดข้ึนใหม เพื่อใหอาชพี ที่มีอยเู กดิ ความสัมพนั ธกัน เชน อาชีพชาวนาเมื่อนวดขา วเสรจ็ แลวจะมฟี างมากมาย ไมมเี วลา และอุปกรณในการอัดฟาง ก็จะเกิดอาชีพพอคาอัดฟางขายใหกับผูเล้ียงโค กระบือ และฟารมเห็ดฟาง และจะเกิดอาชีพการทําปยุ หมกั จากมูลโค และกระบอื กับเศษกองเหด็ ทเ่ี พาะเห็ดแลว เมอ่ื ไดป ยุ หมกั ก็จะมี ธุรกิจทําดนิ ปลกู ตนไม ซ่งึ กาํ ลงั เปนที่นิยมกันอยา งแพรหลาย ขาวเปลอื ก ชาวนา ฟาง โรงสี อัดฟาง ปลายขาว เล้ียงสัตว ขาวสาร แกลบ รําละเอยี ด มลู สตั ว เพาะเห็ด แปรรปู บริโภค ปยุ หมัก 2. ผลพลอยไดจากการประกอบอาชพี ในการประกอบอาชพี หน่งึ หลังจากทไ่ี ดผลผลิต ออกแลว มกั จะมผี ลพลอยไดของผลิตภณั ฑอ อกมา เชน โรงเล่ือยไมยางพารา จะมีขี้เล่ือยออกมาก จะเกิดอาชีพ พอคาขายข้ีเลื่อยไมยางพารา ซึ่งกําลังเปนที่ตองการของผูประกอบการเพาะเห็ดกอน โดยรับจัดสงได ทั่วประเทศ จะเกิดอาชีพการเพาะเห็ดกอน เม่ือเห็ดออกหมดแลวกอนเห็ดจะถูกทิ้งไป จะมีคนมารับ ไปทําปยุ หมกั ตอ อกี

71 โรงเล่อื ยไมยางพารา ไมอดั ข้เี ลื่อย ปุยหมกั เพาะเหด็ ถงุ ดินเพาะปลกู 3. การประยุกตใชทรัพยากรที่มีอยู เกิดอาชีพรับซื้อของเกา ก็กําลังเปนที่นิยม ท่ีเปน อาชีพอิสระที่มีรายไดดี และก็เกิดรานรับซื้อของเกา แลวนําเอาทรัพยากรเหลานี้มาใชใหม โดยใช เทคโนโลยเี ขา ชวยก็สามารถไดท รัพยากรกลับมาใชไ ดอกี ขายเอง รานรบั ซอื้ ของเกา พอ คาของเกา นํามาใชใหม นาํ มาแปรรูป ขวดชนิดตา ง ๆ ใหม ทําโมบาย โรงงานตาง ๆ รา นคา ปลีก 4. ประกอบอาชีพควบคูเก้ือกูลกัน เชน การเลี้ยงสุกรบนบอปลา เมื่อใหอาหารสุกร เศษอาหารลวงหลน ลงน้ําเปนอาหารของปลา ลา งคอกสกุ รเศษอาหารรวมทั้งสิง่ ขับถายของสุกรก็จะเปน อาหารปลา น้าํ ในบอปลาใชร ดผัก ดงั นั้นไมไดล งทนุ ดา นอาหารในการเล้ียงปลา แตตองปรึกษาผูรูกอน วาจะเลี้ยงปลาอะไรและสกุ ร 1 ตวั ตอการเลี้ยงปลากีต่ วั จึงจะไดผ ลตอบแทนท่ีดีและน้ําไมเ นา เสีย เลยี้ งสุกร มลู สกุ ร เลยี้ งปลา นํา้ ในบอปลา ปลูกผัก

72 ใบงานท่ี 16 ใหผูเรียนยกตัวอยางการพัฒนาแผนปฏิบัติการอาชีพในชุมชนโดยการเช่ือมโยงมา อยา งนอ ย 2 วิธี พรอมยกตัวอยางประกอบ …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

73 เรื่องท่ี 3 ขนั้ ตอนการขบั เคล่ือนการสรางธุรกิจ เมื่อผูเรียนไดจัดทําแผนปฏิบัติการแลว จําเปนที่จะตองนําแผนดังกลาวไปจัดทําขั้นตอนการ ขับเคลื่อนเพ่ือสรางธุรกิจใหเกิดข้ึน จากน้ันนําขอบกพรองในการดําเนินงานมาวิเคราะห เพื่อจะได ปรับปรุงแกไ ขใหแผนปฏิบตั ิการสมบูรณยิ่งขึ้น ขั้นตอนการขบั เคล่อื นการสรางธุรกจิ 1. การทําผลิตภณั ฑห รืออาชีพ เปนการคนหาความคิดของตนเองในการทําผลิตภัณฑ วาจะมีความเปนไปได หรือไม และมองเห็นชองทางท่จี ะจําหนา ยผลติ ภัณฑของตนเองตามทีก่ ําหนดไวไ ด ซึ่งตองมีการกําหนด ผลติ ภณั ฑ ดังน้ี 1.1 การจัดซ้ือวัตถุดิบในการผลิต ตองมีการวางแผนการจัดซื้อ จัดหาวัตถุดิบ มีการตรวจสอบวัตถุดิบท้ังหมด และทุกคร้ังท่ีมีการตรวจรับ ตลอดจนวัตถุดิบคงเหลือควรจดบันทึก โดยมงุ ไปทว่ี ตั ถใุ นทองถน่ิ หรือบรเิ วณใกลเ คยี ง เพ่อื ลดคา ใชจา ยในการขนสง 1.2 ตองดูคุณสมบัติของผลิตภัณฑ เม่ือทําผลิตภัณฑขึ้นมาแลว ตองมีปริมาณ เพยี งพอกับความตองการของผบู รโิ ภคไมม ากเกินไปจนผลิตภัณฑเ หลือ และหมดอายุตองนําผลิตภัณฑ กลับเสียคา ใชจ า ยเพิ่มขึ้น 1.3 ตองกําหนดความตองการและปญหา ตองรูวาผลิตภัณฑที่จะทําสามารถ แกป ญหาอะไรใหก บั ผูบ ริโภคได ทงั้ ในดานบรกิ าร ความสะดวกสบาย ความสนใจในสนิ คา 2. การทดสอบผลติ ภัณฑ เปนการพัฒนาแนวความคิดของตนเองเก่ียวกับผลิตภัณฑที่ตนเองสรางข้ึน และพยายามสรางภาพลักษณท่ีดีในผลิตภัณฑของตนเอง เชน การกําหนดชื่อสินคา และตราสินคาที่ เหมาะสม และสอดคลองกบั ผลิตภัณฑ และจะตอ งมีคําถามในการทดสอบผลติ ภัณฑเสมอ เชน 2.1 ผลติ ภัณฑทส่ี รางขนึ้ นาเชอ่ื ถือหรอื ไม 2.2 ผลิตภัณฑเปนที่ตองการ หรือแกปญหา หรือตอบสนองความพึงพอใจของ ผบู ริโภคหรือไม 2.3 ผใู ด หรอื เปาหมายใดท่จี ะเปน คนใชผลิตภัณฑ 2.4 ราคาทก่ี าํ หนดไวเ หมาะสมกับผลิตภัณฑ ยดึ หลกั ความมีคุณธรรม 2.5 จัดทําการรับรองสินคาใหไดตามมาตรฐานท่ีกําหนด เพื่อจะไดเครื่องหมาย รับรอง

74 3. การพัฒนาการตลาด การพฒั นาการตลาด ตอ งคาํ นงึ ถึงสง่ิ ตาง ๆ ไดแก 3.1 ราคาของผลิตภณั ฑ เหมาะสมกับคุณภาพ และกําลังซอื้ ของผบู ริโภคหรอื ไม 3.2 การบรรจหุ บี หอ ตอ งมกี ารออกแบบบรรจุภัณฑใหสนิ คาเปนท่นี า สนใจสาํ หรับ ผบู ริโภค 3.3 การขาย ตองมีการสงเสริมการขายที่เปนรูปธรรม และเขาถึงกลุมเปาหมาย หรอื ผตู อ งการผลิตภณั ฑไ ดรวดเรว็ 3.4 การประชาสมั พนั ธ ตอ งมีการโฆษณา หรอื ทาํ การชวนเชื่อใหผ สู นใจซอ้ื สนิ คา ได 3.5 ผลกําไร และขาดทนุ ตองมีการประเมนิ รายได และรายจา ยในการดําเนินงาน 4. การประเมนิ และวิเคราะหผลิตภณั ฑข องตนเอง เปนการประเมนิ ความตอ งการของผบู ริโภค และยอดขาย กําหนดผลกาํ ไรและขาดทุน ของการดําเนนิ งานวาเหมาะสมจะขยายกิจการ หรอื ลดขนาดกิจการลง โดยทั่วไปนิยมประเมินจากผลกําไร และขาดทนุ ในการดาํ เนนิ งาน พรอมท้ังปจ จัยทีส่ ําคญั อีกประการหน่ึง คือ ตัวของผูประกอบอาชีพเองวามี ความมุงม่นั ทีจ่ ะดําเนินอาชพี ตอไปหรอื ไม 5. การพฒั นาผลติ ภณั ฑ หรืออาชพี ใหเจรญิ กา วหนา เปนการตอบคําถามตนเองหลังจากประเมิน และวิเคราะหวาตนเองสามารถ ปรับปรงุ หรอื เปลย่ี นแปลงผลิตภัณฑ โดยใชเทคนิค และวิธีการตาง ๆ ท่ีตนเองมีความรูความสามารถ เชน การบรรจุหีบหอ การปรุงแตง และการประชาสัมพันธ เปนตน ซึ่งสิ่งตาง ๆ เหลานี้ตองคํานึงถึง การยอมรบั ของผูบ รโิ ภคเปนสําคญั

75 เรอ่ื งท่ี 4 ปญหา อุปสรรค และแนวทางแกไ ข ปญหาอปุ สรรค ในการปฏิบัติงานมักจะมีปญหาและอุปสรรคเขามาเก่ียวของ ทําใหธุรกิจไมสามารถ ดําเนนิ งานไปตามแผนปฏบิ ัติการทวี่ างไว สว นใหญปญ หาจะเกดิ จากสง่ิ ทเ่ี ราไมส ามารถควบคมุ ได เชน 1. ปญ หาจากภัยธรรมชาติ 1.1 ภัยแลง เกิดจากการที่ฝนไมตกตามฤดูกาล หรือการขาดที่กักนํ้าไวใชในฤดูแลง สงผลใหเ กษตรกรประกอบอาชพี ทางการเกษตรไมไดเ น่อื งจากการขาดนํ้า 1.2 อุทกภัย (ภัยน้ําทวม) ในบางครั้งฝนตกมากเกินไป จนเกินความตองการ ของเกษตรกร ทาํ ใหเกดิ นํา้ ทว ม ไรนาเสยี หาย บางรายถึงขนาดหมดตัว 1.3 วาตภัย (ภัยลม) อาจจะมาในลักษณะของพายุฤดูรอนที่มีกระแสลมพัดแรงมาก ซง่ึ กอ ใหเกดิ ผลเสียหายแกพชื ไร พืชสวน เปน ตน 1.4 อคั คภี ยั (ภยั ไฟไหม) มักจะเกดิ ในชวงฤดูรอน จากการที่กิ่งไมเสียดสีกัน ทําใหเกิด ไฟปา ซึง่ อาจจะลุกลามเขามาในเขตไรน าของชาวบา น ทาํ ใหเ กิดความเสยี หาย 1.5 ศัตรูพืช เกือบทุกปพืชไร พืชสวน มักจะถูกทําลายจากต๊ักแตน หนู ฯลฯ ทําให เกษตรกรเสียหาย และเดอื ดรอน 2. ปญหาการตลาด 2.1 ปญหาการผลิตสินคาและบริการคุณภาพ ปริมาณ ราคา หีบหอ เปนขอมูลในการ พฒั นาผลิตภัณฑ จุดเสนอขาย จุดโฆษณา 2.2 ปญหาดานตลาดท่ีตองการขาย คือ การกําหนดเปาหมายการขายเปนชวงสั้น ๆ 3 เดือน 6 เดอื น และปรับปรงุ ทกุ 3 เดือน 6 เดือน โดยกาํ หนดพ้ืนที่ 2.3 ปญหาดานนโยบาย และการขาย ไดแก ชองทางการจําหนายสินคาออกสูตลาด เปนการสรา งความเขมแขง็ ความม่ันคงของกจิ การ กลมุ หรือองคก ร 2.4 ปญ หาโฆษณา เพ่อื สง เสริมการขาย การโฆษณา มีอิทธิพลทาํ ใหผ บู รโิ ภคอยากลอง จงึ ควรเลอื กขอ ความทีเ่ หมาะสมกับกลุมบรโิ ภค จะเกิดประโยชนมากท่สี ดุ 3. ปญหาแหลงเงนิ ทนุ การประกอบอาชีพขนาดยอ ม ลงทนุ ไมม าก แตแหลง เงินทนุ ไมส นบั สนนุ เพราะธนาคาร มักใหก ารสนับสนนุ การลงทนุ โครงการใหญเปน สวนใหญ

76 4. ปญหาการขาดการควบคมุ การผลิต ปญหาการขาดการควบคุมการผลิตเกิดจากการทําตามกัน ทําใหเกิดผลเสียหายกับ ผูลงทนุ โดยเฉพาะอาชีพทางการเกษตร นอกจากจะตอ งอาศยั ธรรมชาตแิ ลว ยังตองอาศัยตลาดเพอื่ รบั รอง ผลผลติ ดวย โดยทไ่ี มมหี ลกั ประกนั วา จะขายไดราคาดีเสมอไป เพราะขึ้นอยูกับความตองการของตลาด เปนสําคญั หากไมม กี ารควบคุมการผลติ เกษตรกรทําตามกนั มาก ๆ ผลผลิตก็จะลนตลาด ตวั อยางปญหา ที่เกดิ จากการทาํ ตามอยา งกัน 1. เกษตรกรเห็นวาปน้ี แตงโมขายไดราคาสูง คนปลูกแตงโมในปนี้ ไดกําไรมากก็มี การตามอยางกัน โดยตางก็หันไปปลูกแตงโมกันในปหนา เปลี่ยนจากไรขาวโพด มันสาํ ปะหลัง เปน ไรแตงโม เม่ือเกษตรกรปลูกมาก ผลติ มาก ผลผลิตลนตลาด ราคาแตงโมจึงตกตํ่ามาก เกษตรกรขายได ราคาถูก เนาเสีย ขาดทุนมากมาย แตราคาขาวโพด และมันสําปะหลังราคาสูงข้ึน ถาเกษตรกรหันไป ปลูกขาวโพด และมนั สําปะหลังอีก ในปถัดไปราคาอาจถกู ลงเพราะปรมิ าณมากเกินไป 2. หางสรรพสินคาเกิดขึ้นมาแขงขันกันมากเกินความจําเปน ทําใหผูบริโภคไปใช บริการทห่ี างสรรพสินคา เพราะมเี ครอื่ งอาํ นวยความสะดวก มสี นิ คาครบทุกอยา ง และมีรายการสงเสริม การขายดวย 3. ปญหาคนวางงาน ในปจจุบันมีประชากรเพิ่มขึ้นในขณะท่ีทํามาหากินเทาเดิม และอาชีพตาง ๆ ก็ไมไดเพ่ิมขึ้น ดังน้ันจึงเกิดปญหาคนไมมีงานทํามากข้ึน ปริมาณการวางงานของ ประชากรมีผลเสียหายตอเศรษฐกิจของชาติโดยตรง เพราะการมีงานทําคือการสรางผลผลิต และ การสรางผลผลิต คือ การทาํ ใหเ ศรษฐกจิ ของชาติดีขึ้น เหตผุ ลของการวา งงานอาจมาจาก - คนวา งงาน เพราะตลาดแรงงานมนี อ ย - คนวางงาน เพราะไมมีฝม ือ - คนวา งงาน ตามฤดกู าล เชน หลงั การทํานา สรุปผลกระทบท่เี กดิ จากการวางงานไดดงั น้ี - เกิดความสญู เปลา ทางแรงงาน - ทาํ ใหเ ศรษฐกิจในครอบครัวตกต่ํา และกอ ใหเ กดิ ความตกตํ่าตอ เศรษฐกจิ โดยรวม - ทําใหเกิดปญหาสังคม - ทําใหสขุ ภาพจิตเสอื่ มโทรม

77 แนวทางแกไ ข 1. ปญ หาจากภัยธรรมชาติ ในการประกอบอาชีพเกษตรกรรม เกษตรกรควรนําเอาการเกษตรผสมผสานตามแนวทฤษฎีใหมของพระบาทสมเด็จ พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มาใช โดยใหแบง พน้ื ที่ออกเปน 4 สวน ตามโครงสรางในอัตราสวน 30 : 30 : 30 : 10 สวนแรก รอ ยละ 30 ใหขดุ สระกกั เกบ็ นํา้ ในฤดูฝนไวเพาะปลูก และใชเสริมการปลูกพืช ในฤดูแลงไดตลอดป ทั้งยังใชเลี้ยงปลา และปลูกพืชน้ํา พืชริมสระเพื่อบริโภค และเพิ่มรายไดใหกับ ครอบครัวอีกทางหน่ึงดวย โดยพระราชทานแนวทางการคํานวณวาตองมีน้ํา 1,000 ลูกบาศกเมตรตอ การเพาะปลกู 1 ไร โดยประมาณ และบนสระนา้ํ อาจสรางเลา ไก เลาหมูไดดว ย สว นท่สี อง รอ ยละ 30 ใหทาํ นาขาว เนือ่ งจากคนไทยบริโภคขาวเปนอาหารหลัก โดยมี เกณฑเ ฉลยี่ เกษตรกรบริโภคขาวคนละ 200 กโิ ลกรัมขา วเปลือกตอป เกษตรกรมีครอบครัวละ 3 - 4 คน ดังนั้นปลูกขาว 5 ไร ผลผลิตประมาณไรละ 30 ถัง ซ่ึงเพียงพอตอการบริโภคตลอดป หลังจากการ เก็บเก่ียวขาวแลวยังสามารถปลูกพืชตระกูลถั่วจะไดประโยชนอีก 2 ทาง คือ ไดผลผลิตจากถั่ว และ พชื ตระกลู ถ่วั จะมีความสามารถตรึงธาตุไนโตรเจนจากอากาศมาเก็บไวท ป่ี มราก ทาํ ใหเพ่มิ ปยุ ไนโตรเจน ในดินดว ย สวนท่ีสาม รอ ยละ 30 ใหปลูกไมผล ไมย นื ตน ไมใชส อย ไมทําเช้ือเพลิง ไมสรางบาน พืชผัก พืชไร พืชสมุนไพร ฯลฯ เพื่อการบริโภค และใชสอยอยางพอเพียง หากเหลือบริโภคก็นําไป จําหนายเปนรายไดต อ ไป สวนท่ีส่ี รอยละ 10 เปนท่ีอยูอาศัย และอ่ืน ๆ เชน ถนน คันดิน ลานตากผลผลิต กองปุยหมกั โรงเพาะเห็ด พชื ผักสวนครวั คอกสกุ ร เลาไก เปน ตน การบริหารจัดการดังกลาว จะสามารถแกปญหาภัยจากธรรมชาติได ทั้งภัยแลง จะมี แนวกนั้ นา้ํ รอบพ้ืนท่ีอทุ กภัย จะมีแนวกําบังลมจากตนไมปลูกรอบแปลงทํากิน วาตภัยไมสามารถเขาได เพราะมีคนั ดนิ รองน้าํ ปอ งกัน สวนศัตรพู ชื มีการปลูกพชื หมนุ เวยี นทาํ ใหวงจรชีวติ เปล่ียนไป ไมสามารถ เจรญิ เติบโตได 2. ปญหาการตลาด ในการแกป ญ หาเกีย่ วกบั แหลงเงนิ ทุน และการขาดการควบคมุ ควรยึดหลักปรชั ญาของ เศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมาปฏิบัติ ดงั นี้ ความพอเพยี ง 1. ความพอประมาณ พอดี ไมมากไมนอยจนเกินไปกับศักยภาพของตนเองกับ ภูมสิ ังคม และไมเ บยี ดเบียนตนเองและผอู ื่น

78 2. ความมเี หตผุ ล ตดั สินใจเกี่ยวกบั ความพอเพียง ตองเปนไปอยา งมีเหตมุ ีผล ตัดสนิ ใจจากเหตุปจ จัยที่เก่ยี วขอ ง และตดั สนิ ใจโดยคํานึงถึงผลที่จะเกดิ ข้นึ อยางรอบคอบ 3. การมภี ูมิคุมกนั ในตัวทีด่ ี คาดการณความเส่ยี งจากการเปล่ยี นแปลงดา นตาง ๆ ทีค่ าดวาจะเกิดขึ้นในอนาคตทัง้ ใกล และไกล เตรียมตัวใหพ รอ มรับผลกระทบ กับความเปลย่ี นแปลงตาง ๆ การใชคุณธรรมกาํ กบั ความรู 1. เง่ือนไขคุณธรรม ซ่ือสัตยสุจริต อดทน ความเพียร ใชสติปญญาในการ ดาํ รงชวี ติ รูร กั สามัคคี 2. เง่ือนไขความรู ความรูดานวิชาการท่ีเก่ียวของ และความรอบคอบท่ีจะนํา ความรมู าพิจารณาเชื่อมโยงกันเพ่อื ดําเนินชวี ติ “.....คําวา พอก็พอเพียง เพียงนี้ก็พอ ดังนั้นคนเราถาพอในความตองการ ก็มีความโลภนอย เมื่อมี ความโลภนอยกเ็ บยี ดเบยี นคนอืน่ นอย ถา ทกุ ประเทศมคี วามคิด อันนี้ไมใชเศรษฐกิจ มีความคิดวาทําอะไร ตอ งพอเพียง หมายความวา พอประมาณไมส ุดโตง ไมโ ลภอยางมาก คนเราก็อยูเปนสุข พอเพียงน้ีอาจจะ มีของหรูหราก็ได แตวาตองไมไปเบียดเบียนคนอ่ืน ตองใหพอประมาณ ตามอัตภาพ พูดจาก็พอเพียง ทําอะไรกพ็ อเพยี ง ปฏิบัติตนก็พอเพียง.....” พระราชดํารสั พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภูมพิ ลอดลุ ยเดช ณ ศาลาดสุ ดิ าลัย สวนจิตรดา 4 ธนั วาคม 2541

79 ใบงานที่ 17 ใหผ ูเรยี นคนควาหลักการทรงงานของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ท่เี กี่ยวกบั ปญหา อุปสรรค และแนวทางแกไขมา 2 ขอ …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

80 บทท่ี 6 โครงการเขา สูอาชีพ สาระสาํ คญั ในการเขาสอู าชพี ใด ๆ กต็ าม โครงการเปนเสมอื นแนวทาง ทิศทางทีจ่ ะชวยใหการทําอาชีพนั้น มีความชัดเจน ดงั น้ัน ผูป ระกอบการจะตอ งมีความรู ความเขาใจ ความสําคัญของโครงการประกอบอาชีพ โดยมีข้นั ตอนการเขียนโครงการไดถ กู ตอง พรอมเขยี นแผนปฏิบตั กิ ารประกอบอาชีพ สามารถตรวจสอบ โครงการไดถ ูกตองและเหมาะสม ตัวช้ีวดั 1. อธบิ ายความสาํ คัญของการทําโครงการประกอบอาชีพ 2. เขยี นโครงการ 3. เขียนแผนปฏบิ ัติการ 4. สามารถตรวจสอบโครงการไดถ ูกตอ งและเหมาะสม ขอบขายเนอ้ื หา เรอื่ งที่ 1 ความสาํ คญั ของการทําโครงการประกอบอาชีพ เร่ืองท่ี 2 ขัน้ ตอนการเขียนโครงการ เร่ืองท่ี 3 การเขยี นแผนปฏบิ ตั กิ าร เรอ่ื งที่ 4 การตรวจสอบโครงการ ส่อื ประกอบการเรยี นรู 1. ใบความรู 2. ใบงาน 3. อินเทอรเ น็ต

81 เรือ่ งท่ี 1 ความสําคัญของการทาํ โครงการประกอบอาชพี โครงการประกอบอาชีพ เปนการทํางานเพอื่ นําไปสูอาชีพ และการมีรายได โดยกําหนดวิธีการ ทํางาน และระยะเวลาลวงหนา เชน โครงการถนอมอาหารจากผลไม โดยการปลูกผักปลอดสารพิษ โครงการถนอมอาหารจากพชื โครงการทาํ ชดุ รบั แขกจากไมยางพารา โครงการทําปุยหมัก เปนตน ซ่ึง ในการศกึ ษาเรื่องโครงการประกอบอาชพี ควรทราบรายละเอยี ดตอไปนี้ 1. ประเภทของโครงการประกอบอาชพี โครงการประกอบอาชีพมีหลายประเภท สามารถเลือกตามความถนัด ความสนใจของแตละ บุคคล การทําโครงการจึงควรเรียนรูประเภทโครงการ และลักษณะโครงการใหละเอียด เพ่ือใชเปน ขอมูลในการตัดสินใจเลือกโครงการที่ตรงกับความสนใจของตนเอง โดยสามารถแบงประเภทของ โครงการ ดังน้ี 1.1 ประเภทอนุรักษศิลปวัฒนธรรมไทย เปนโครงการที่ใหคุณคา และเอกลักษณ ความเปน ไทย ซงึ่ เปนการสบื ทอดมรดกไทยใหคงอยูต ลอดไป เชน งานประดิษฐต าง ๆ การทาํ อาหารไทย และขนมไทย ตลอดจนงานศิลปหตั ถกรรมตาง ๆ เปน ตน 1.2 ประเภทรวบรวมเอกสาร หรอื แหลงคน ควา อ่ืน ๆ อาจเปน สมุดภาพ แฟม สะสมงาน และเอกสารการศึกษาเรื่องท่ีสนใจ โดยมีเน้ือหาสาระเพียงพอ และเหมาะสมกับวุฒิภาวะของบุคคล ท้ังดานปรมิ าณ และคณุ ภาพ 1.3 ประเภททดลอง เปนการทดลองเพอื่ หาคําตอบ หรอื หาผลที่จะเกิดข้ึน จากการทดลอง ท่เี หมาะสมกับวุฒิภาวะของบคุ คล เชน การสกัดสีจากพืช การถนอมอาหารจากพชื ผกั และการผสมพันธุ ปลากัด เปน ตน 1.4 ประเภทพัฒนาจากงานเดิม เปนการปรับเปลี่ยนรูปแบบวัสดุท่ีใช สีสัน ขนาด และรปู รา งใหแ ตกตางจากของเดมิ หรือดกี วา เดมิ ทง้ั ดานความสวยงาม และคุณภาพ เชน กลอ งใสป ากกา ดินสอ พรมเช็ดเทา กระเปาผา ถงุ ใสของขวัญ เปนตน 2. ปจจัยการทาํ โครงการประกอบอาชีพ การทําโครงการประกอบอาชีพมีปจจยั ตาง ๆ ทเี่ ขา มาเกย่ี วของ ดงั นี้ 2.1 ความถนัดและความสนใจในการเลือกโครงการ เพ่ือปองกันความผิดพลาด ทจี่ ะเกิดขนึ้ ระหวา งเรียน ทาํ ใหไมส ามารถทําโครงการไดส าํ เรจ็ ตองเปลีย่ นโครงการในระหวางภาคเรยี น ซงึ่ มีผลกระทบตอการพฒั นา และพฒั นาตนเอง

82 2.2 การรวมกลมุ ทําโครงการ เลือกทําโครงการในส่ิงท่ีสนใจ และมีความถนัดตรงกัน เพื่อพัฒนาทักษะการทํางานเปนทีม สรางผูนํา และผูตามที่ดี ตลอดทั้งคุณลักษณะที่พึงประสงค ในการทํางานรว มกับผูอ น่ื ไดอ ยางเหมาะสม 2.3 การนําทรัพยากรทองถิ่นมาใชทําโครงการ ซึ่งประกอบดวยวัสดุตาง ๆ ที่มี ตามธรรมชาติ หรอื เศษวัสดุทีเ่ หลือใช รวมท้งั ภูมิปญญาทอ งถ่นิ ท่มี ีความรคู วามสามารถดา นตา ง ๆ นํามา เปนท่ปี รกึ ษาในการทําโครงการ 2.4 งบประมาณในการทาํ โครงการ ควรใชง บประมาณอยา งประหยดั และราคาไมแพง เกนิ ไป ถา สามารถหาวัสดุที่ไมต อ งใชเ งินทนุ ไดจ ะชว ยลดคาใชจา ย ทาํ ใหต น ทนุ ตา่ํ และมีโอกาสท่ีจะได กําไรมากขน้ึ 2.5 เวลาในการทําโครงการ การทําโครงการควรพิจารณาดานเวลาอยางรอบคอบ ทัง้ ในการปฏบิ ตั โิ ครงการตงั้ แตตอนแรก จนถึงขัน้ ตอนสดุ ทาย และประเมนิ วา ต้งั แตแ รกจนผลงานสาํ เร็จ จะตอ งใชร ะยะเวลานานเทา ใด และอาจเลือกไดม ากกวา 1 โครงการตอภาคเรียน ซ่ึงกําหนดไวในตาราง แผนปฏิบตั ิงาน ดังน้ี ลําดับที่ ข้ันตอน ภาคเรียนที่ .....1/.......... พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. 2.6 สถานทีท่ าํ โครงการ ควรสาํ รวจสถานทเี่ หมาะสม และกําหนดสถานท่ีทัง้ ภายใน หรอื ภายนอกโรงเรยี นใหช ดั เจน เพอื่ ปองกนั ปญ หาขาดแคลนสถานที่ทาํ โครงการ 2.7 วัสดุอุปกรณ และเครื่องมือที่จําเปน ควรสํารวจวาสิ่งใดที่มีในโรงเรียน และ ส่ิงใดขาดแคลน ควรจัดหามาจากแหลงใดตามความเหมาะสม

83 เรอื่ งท่ี 2 ขนั้ ตอนการเขยี นโครงการ การเขียนโครงการ กอนการปฏิบัตจิ รงิ ควรมกี จิ กรรมดังนี้ 1. การรวมกันศึกษาตัวอยางโครงการประเภทตาง ๆ เพื่อเปนขอมูลในการตัดสินใจ เลอื กโครงการใหต รงกับความชอบ และความสนใจของตนเอง นอกจากน้ีตองพิจารณาทักษะพื้นฐาน ในการทําโครงการแตละประเภทวามีความยากงายเพียงใด มีความรู ความสามารถ และความถนัด เพยี งพอหรอื ไมในการทําโครงการ 2. การรวมกลมุ คนที่มคี วามสนใจตรงกนั มคี วามมุงมนั่ ในการทํางานรว มกัน รักการทํางาน มีความรับผดิ ชอบ มนี า้ํ ใจชว ยเหลอื ซ่งึ กันและกนั ไมเอาเปรยี บผอู ่นื โดยเฉพาะอยางยิง่ ตองมคี วามสนใจ ในการทาํ โครงการเร่ืองเดยี วกัน และรว มหุนกนั ทําธรุ กจิ บริษัทแบบจาํ ลอง 3. การสํารวจความสนใจ และความตองการของทองถิ่น รวมท้ังทรัพยากรแวดลอม และวตั ถุดบิ ทจ่ี ะนํามาใชใ นการทาํ โครงการวามจี าํ นวน และปรมิ าณเพียงพอในการทําโครงการหรือไม เพื่อเปนแนวทางการพัฒนาไปสอู าชีพในอนาคต 4. การตัดสินใจ เปนการนําขอมูลจากการศึกษา และการสํารวจมาพิจารณา และตัดสินใจเลือกโครงการ โดยทกุ คนมสี ว นรวมในการตัดสนิ ใจเลอื กโครงการ 5. การประชุมกลุม เพื่อเลือกบุคคลเขาสูตําแหนงที่กําหนดไว ตามบทบาทหนาท่ี ของแตล ะคน โดยมีตําแหนง สาํ คญั ดงั นี้ 5.1 กรรมการผจู ดั การ 5.2 กรรมการฝายผลติ 5.3 กรรมการฝายการเงนิ 5.4 กรรมการฝา ยบัญชี และเลขานกุ าร ในกรณีสมาชิกในกลุมมีจาํ นวนนอย หรือมากกวา 5 คน อาจปรบั ปรงุ ตาํ แหนง และจํานวนคนใหเหมาะสม 6. ผใู หค ําปรกึ ษา โดยสมาชิกเลือกอาจารย หรือผูชํานาญเปนท่ีปรึกษา โดยพิจารณา จากความรคู วามสามารถท่เี หมาะสมกบั โครงการทีก่ าํ หนดไว 7. การประสานงาน สมาชิกภายในกลมุ จะตอ งประสานงานกนั เพอ่ื รับผดิ ชอบข้ันตอนตาง ๆ ของการทํางาน และขออนุญาตอาจารยมาเปนท่ีปรึกษา พรอมกับขอคําแนะนําในการทําโครงการ ตลอดจนการเขียนโครงการ บันทึกการปฏิบัติงาน การทําบัญชีรายรับ รายจาย และการคิดตนทุน ผลกาํ ไร - ขาดทุน เพ่ือความถกู ตองของโครงการ

84 1. ช่อื โครงการ การเขยี นโครงการ 2. หลกั การเหตุผล 3. วตั ถปุ ระสงค ทาํ อะไร 4. เปา หมาย ทาํ ไมจงึ เลอื กประกอบอาชีพนี้ 5. ระยะเวลาดําเนินการ ทําแลว จะไดอ ะไรหรอื เกดิ ประโยชนอ ยา งไร 6. ขัน้ ตอนการดําเนนิ งาน ทาํ แลว มผี ลงานอะไรมากนอยเพยี งใด 7. สถานท่ี ทําเมื่อใด 8. งบประมาณ ทําอยา งไร มีข้ันตอนทําอยา งไร 9. ผลท่คี าดวา จะไดร ับ ทาํ ที่ไหน 10. ชือ่ ผูดําเนินโครงการ ใชท รพั ยากรอะไรบาง จาํ นวนเทาใด 11. ครทู ปี่ รกึ ษาโครงการ ส่ิงทีค่ ดิ วา จะเกดิ ขึ้น ใครเปน ผูท าํ ใครเปนผูคอยชว ยเหลือ ใหค ําปรึกษา ตวั อยางการเขยี นโครงการ 1. ชือ่ โครงการ การผลติ ดินผสมปลูกพชื 2. หลักการและเหตุผล ในปจจุบัน ดินผสมปลูกพืชกําลังเปนที่ตองการของประชาชนที่นิยมชมชอบกับ งานอดิเรกปลกู ตน ไม และแมแตผ ูท ีป่ ลูกตน ไมเปนอาชีพ โดยเฉพาะงานปลูกไมดอกไมประดับในภาชนะ หรือพืชผักตาง ๆ ทั้งในเมืองหลวง และในทองถิ่น ตางก็หาซื้อดินผสมปลูกพืชที่บรรจุถุงวางจําหนาย อยูท่ัวไป จงึ เกิดธรุ กิจการซอ้ื ขายดนิ ผสมปลูกพืชข้ึนอยา งกวางขวางตามทองถ่ินตาง ๆ ดังจะเห็นไดจาก ในตลาดจาํ หนา ยวัสดเุ กษตร จะมผี ผู ลติ สินคาดินผสมจําหนา ยในนามของดนิ ผสมสดี า ลพบุรี เฟองฟา ฯลฯ การผลติ ดนิ ผสมปลกู พืช เปนงานท่ีทําไดไมยาก และไมคอยสลับซับซอนมากนัก เพียงแตผูผลิตทราบ สูตรผสม และจัดหาวัสดุในทองถ่ินมาผสมเขาดวยกัน ก็จะไดดินผสมไปปลูกพืชเปนอยางดี ดังน้ัน เม่อื ไดจ ดั ทําโครงการผลิตดินผสมปลูกพืชข้ึนแลว กจ็ ะทําใหม ีความรู และประสบการณใ นการศึกษาวิชา เกษตรกรรม ซงึ่ สามารถชวยเหลอื ครอบครวั ไมต องไปหาซื้อดินผสมปลกู พืช ซง่ึ สามารถทําไดดีเชนกัน อีกทงั้ ยังชว ยใหมกี ารทดลองศึกษาคนควาเกี่ยวกับการปลูกพืช โดยใชดินผสมสูตรตาง ๆ ในการศึกษา วิชาเกษตรกรรมระดบั สงู ตอไป 3. วัตถปุ ระสงค เพ่ือศกึ ษาสูตรดินผสมปลกู พชื จาํ นวน 3 สูตร

85 4. เปา หมาย ไดส ตู รดินผสมปลูกพืช จํานวน 3 สูตร 5. ระยะเวลาดาํ เนนิ การ 1. เรมิ่ โครงการ วันที่ 1 ตลุ าคม 2552 2. สิ้นสุดโครงการ วันที่ 31 ธนั วาคม 2552 3. รวมระยะเวลาดําเนินงาน 3 เดอื น 6. ขน้ั ตอนการดาํ เนินงาน 1. ศกึ ษาขอมูลจากหนังสือและเอกสารเกีย่ วกบั ดิน ปุย และการปรบั ปรงุ ดนิ ปลกู พืช 2. ขอคาํ แนะนาํ วธิ ีผสมดินจากผรู ู 3. จัดทาํ โครงการเสนอตอ ครทู ี่ปรกึ ษาใหความเห็นชอบ 4. จัดหาวัสดุอุปกรณ ไดแก ปุยคอก ทราย ดิน จากบริเวณบาน ซ้ือปูนขาว หรือ ปูนมารล เมลด็ ผักบุง กระถาง และปุย ยเู รยี 5. การเตรยี มดนิ ผสมปลูกพชื 5.1 ทบุ ดนิ เหนียวใหแ ตกเปน กอ นเล็ก ๆ และผสมตามสูตรทง้ั 3 สูตร ดังนี้ สูตรท่ี 1 1. ดนิ เหนยี ว 1 สว น 2. ทราย 1 สว น 3. อินทรียวัตถุ (ขุยมะพราว ขเ้ี ถาแกลบ เปลอื กถ่วั ปยุ คอก ปยุ หมกั ) 4. ปนู ขาว หรือปูนมารล รอ ยละ 0.5 ของปรมิ าตรสว นผสมทั้ง 3 สวน สตู รที่ 2 1 สวน 1. ดินเหนียว 1 สว น 2. ปยุ คอกเกา 1 สว น 3. ปุยหมัก 1 สว น สูตรท่ี 3 ½ สว น 1. ดินรว น 1 สวน 2. ทราย 1 สว น 3. ใบไมผ ุ 4. ปุยคอก

86 สว น หมายถงึ สดั สว นโดยปริมาตร 1:1:1: เชน ดินเหนียว 1 บุงก๋ี ผสมปุยคอก 1 บุงก๋ี และปุย หมัก 1 บงุ ก๋ี 5.2 ปลูกพืชเปรียบเทียบดนิ โดยใชด นิ ท่ีผสมทง้ั 3 สตู ร ใสลงในกระถาง สตู รละ 1 ใบ ใชดินธรรมดาใสกระถางอกี 1 ใบ 5.3 นาํ เมล็ดผักบงุ ไปแชน ํ้า ประมาณ 2 ชว่ั โมง คดั เมลด็ ทีล่ อยน้าํ ออก เพราะเปน เมล็ดเสยี 5.4 ปลกู ผกั บงุ โดยการหวา นลงไปในกระถางท้ัง 4 ใบ ๆ ละ 20 เมล็ด 5.5 ปฏิบัติดูแลรักษา โดย รดน้ําเชา เย็น กําจัดวัชพืช ใสปุยยูเรีย 2 ครั้ง ๆ ละ 1 ชอนแกง 10 วันครัง้ 5.6 จดบันทึกการปฏิบัติงาน และขอมูลการเจริญเติบโต สภาพแวดลอม ดินฟา อากาศ อื่น ๆ 7. สถานที่ จัดทาํ โครงการทบี่ ริเวณเรอื นเพาะชาํ ของสถานศึกษา 8. งบประมาณ จาํ นวน............................บาท 9. ผลท่ีคาดวาจะไดร ับ 1. ไดรับความรู ทักษะ และประสบการณเ กย่ี วกบั การผสมดนิ ปลกู พืช 2. ไดป ระสบการณเ กีย่ วกับการปลกู พชื เปรียบเทยี บดิน ซ่ึงจะเปนแนวทางศึกษาคนควา วิชาเกษตรกรรมในระดับสูงตอไป 3. ไดด ินผสมท่มี ีคณุ ภาพดี สาํ หรบั นําไปปลูกพชื ท่ีบา น 4. ไดค วามชนื่ ชมยนิ ดจี ากครู อาจารย และพอแม ผูป กครอง 10. ชอ่ื ผูท าํ โครงการ นาย / นาง / นางสาว................................................... 11. ช่ือครทู ปี่ รึกษา นาย / นาง / นางสาว...................................................

87 การเขยี นรายงานโครงการ การเขียนรายงานโครงการ จัดทําเมื่อไดปฏิบัติโครงการบรรลุตามจุดมุงหมายเรียนรู จบแลว ลกั ษณะการเขยี นจะตองใชภาษาที่เขาใจงา ย ส้นั รดั กุม และสรปุ ไดช ัดเจน ตรงไปตรงมา เพ่ือให ผูอานไดเขาใจแนวความคิด การดําเนินงาน ศึกษาคนควา และผลที่ไดรับ หัวขอการเขียนรายงาน โครงการควรประกอบดว ย 1. ชือ่ โครงการ 2. ชอ่ื ผูทาํ โครงการ 3. ชอ่ื ครู อาจารยท ีป่ รึกษา 4. ผลการดําเนินงาน (ระบุจุดมุงหมาย ความสําคัญของโครงการ การดําเนินงาน และผลการดาํ เนนิ งาน โดยเขียนสรุปอยางยอ ๆ ใชถอยคําไมม ากนกั ) 5. สรุปและขอเสนอแนะ (สรุปผลการปฏิบัติงาน โครงการ และใหขอเสนอแนะ หรือแนวทางท่ดี ําเนนิ งานตอ ไป) 6. เอกสารอา งองิ ตัวอยางการเขยี นรายงานโครงการ 1. ช่ือโครงการ การผลิตดินผสมปลกู พืช 2. ช่อื ผูทําโครงการ นาย / นาง / นางสาว................................................... 3. ชื่อครอู าจารยท ป่ี รกึ ษา นาย / นาง / นางสาว................................................... 4. ผลการดาํ เนนิ งาน จากการศึกษาโครงการการผลิตดินผสมปลูกพืช โดยมีวัตถุประสงคเพ่ือศึกษาสูตร ดินผสมปลูกพืช เพ่ือใหเกษตรกรไดนําไปใชในการเพาะปลูกพืช และเปนการผลิตดินผสมจําหนาย เพื่อเพิ่มรายได โดยมีเปาหมายไดสูตรดินผสมปลูกพืชจํานวน 3 สูตร จากการศึกษาในครั้งนี้พบวา สูตรดินผสมปลกู ทเี่ หมาะสมมีสวนผสม ดังน้ี ดินผสมสูตรที่ 1 เหมาะสําหรับปลูกพืชผักชนิดตาง ๆ โดยเฉพาะในภาคกลาง เชน ผกั บุง ผกั กาด คะนา มะเขอื เทศ ถั่วฝกยาว แตงกวา ฯลฯ

88 ดินผสมสูตรท่ี 2 เหมาะสําหรับปลูกพืชผักบางชนิด เชน ผักกาดหัว หอมแบง หอมแดง กระเทียม กะหล่ําปลี กะหล่ําดอก ผักสลัด และไมดอกไมประดับบางชนิด เชน กุหลาบ เบญจมาศ แกลดิโอลัส ฯลฯ ดินผสมสูตรที่ 3 เหมาะสําหรับปลูกไมดอกไมประดับ เชน กุหลาบ เฟองฟา ชบา โกสน เยอบรี า บอนสี 5. สรุปและขอเสนอแนะ จากสตู รดินผสมปลูกพืชทั้ง 3 สตู ร จะตอ งใชก บั การปลูกพชื และไมดอก ตามความเหมาะสม ของพชื และจากผลการดําเนินการโครงการน้ี ทาํ ใหเกษตรกรสามารถผลิตดินผสมปลูกพืชไดใชเองได และสามารถผลติ เพอื่ จาํ หนายเปน การเพม่ิ รายไดข องครอบครวั 6. เอกสารอา งองิ 1. กองบรรณาธิการวารสารบานและสวน. สารานุกรมไมประดับในประเทศไทย กรุงเทพมหานคร. อมรินทรก ารพมิ พ. 2525 2. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร. การใชและปรับปรุงดินปลูกตนไมในบาน กรงุ เทพมหานคร. โรงพิมพรงุ เรอื งธรรม. 2523

89 ใบงานที่ 18 ใหผ เู รียนเขยี นโครงการท่ตี ัวเองชอบ และมคี วามถนดั มา 1 โครงการ …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

90 เร่อื งที่ 3 การเขียนแผนปฏิบตั ิการ การเขียนแผนปฏิบัติการ เปนการนํากิจกรรมตาง ๆ ในโครงการมาเขียน เพื่อนํา เขาสูการปฏบิ ตั ิ โดยมกี ารกําหนดงาน ระยะเวลา และผปู ฏิบัติ หรอื ผรู บั ผิดชอบไวใ นตารางดังนี้ ตัวอยา งแผนปฏบิ ตั กิ าร กิจกรรม การปลูกหนอไมฝ ร่งั เกษตรอินทรยี  2 ไร ผูรับผดิ ชอบ..................................................... ท่ี กิจกรรม/โครงการ ระยะเวลาดําเนินการ หมาย ม.ค ก.พ ม.ี ค เม.ย พ.ค ม.ิ ย ก.ค ส.ค ก.ย ต.ค พ.ย ธ.ค เหตุ 1 ศกึ ษาขอมูลตาง ๆ  - เกษตรอินทรีย  - การปลกู หนอ ไมฝรั่ง  2 เขยี นโครงการ  3 จดั หาและรวบรวม 4 วัสดุ อปุ กรณ เงนิ ทุน  5 สถานท่ี  6 เตรยี มดนิ  7 ปลูกพชื ตระกลู ถ่ัว 8 เพาะเมลด็  9 ไถกลบพชื ตระกลู ถว่ั 10 ใสปุย หมกั 1 ตัน/ไร  11 เตรยี มแปลงปลกู  12 ปลกู หนอไมฝรงั่  13 รดนํ้า  14 แตง ตน  15 ฉดี เช้ือไตรโคเดอรมา  16 พรวนดนิ ดายหญา  17 ใสปุยหมัก 300 กก/ไร    18 เกบ็ หนอ ไมเ ขา เกรด    ซึง่ การปฏบิ ตั งิ านโครงการตามแผนทีก่ าํ หนดไว จะตองระบุใหชัดเจนวา ทําเรื่องอะไร มีใครทําบา ง และกําหนดระยะเวลาเสรจ็ สิน้ โครงการดว ย

91 ใบงานท่ี 19 ใหผ เู รยี นจดั ทาํ แผนการปฏบิ ตั ิการ 1 เรอื่ ง ตามแบบฟอรมท่กี ําหนดให แผนปฏบิ ัตกิ าร กิจกรรม................................................................. ผรู ับผิดชอบ................................................ ท่ี กจิ กรรม/โครงการ ระยะเวลาดําเนนิ การ หมาย ม.ค ก.พ ม.ี ค เม.ย พ.ค ม.ิ ย ก.ค ส.ค ก.ย ต.ค พ.ย ธ.ค เหตุ

92 เรื่องที่ 4 การตรวจสอบโครงการ การตรวจสอบโครงการ การตรวจสอบโครงการ หมายถึง การตรวจสอบความคืบหนาของโครงการ ตลอดอายุ ของโครงการ คาํ ถามทส่ี าํ คัญสําหรบั ผทู าํ โครงการไดแ ก - โครงการนีค้ ืบหนาตามกําหนดเวลาหรอื ไม - โครงการนจ้ี ะเสรจ็ ภายในงบประมาณทกี่ าํ หนดหรอื ไม - ผลงานจะเปนไปตามวัตถุประสงคห รือไม การวิเคราะหขอมูลท่ีไดรับเปนเครื่องมือหน่ึงท่ีใชตอบคําถามเหลานี้ รายงานจะขึ้นอยูกับ การสรางองคก รและรายงานที่กําหนดไวก อ นหนา น้ี การตรวจสอบโครงการแบงเปน 2 ประเภท 1. การตรวจสอบโครงการในระหวางการดําเนินการ เพ่ือปรับปรุง เปล่ียนแปลง แกไขใน กรณีท่ีปจจัยตาง ๆ เปล่ียนแปลงไปจากเดิม 2. การตรวจสอบโครงการหลงั การดาํ เนินงาน เพอ่ื ปรบั ปรุงการบริหารโครงการในอนาคต ลักษณะการตรวจสอบ - โครงการหลัก ใชว ิธกี ารเย่ยี มชม สอบถาม จดบันทกึ - โครงการขนาดกลาง มแี ผนการเขา ตรวจสอบชดั เจน ตรวจสอบเปนระยะ - โครงการขนาดใหญ มแี ผนการตรวจสอบทชี่ ัดเจนรัดกุม และมีความถี่ในการตรวจสอบมากขึน้ ผูตรวจสอบ - คนในธุรกจิ กจิ การ องคก ร ท่ไี ดร ับการแตง ต้ัง - ผูตรวจสอบภายนอกซึ่งเปนกลุมวิชาชีพที่ไดรับการฝกฝน การตรวจสอบโครงการ มาโดยเฉพาะ คณุ สมบัติของผตู รวจสอบ 1. มคี วามเช่ยี วชาญความรูดานการตรวจสอบ 2. ไดรบั การยอมรับจากกลุมอาชพี 3. มีความรดู า นเทคนิคการบรกิ ารโครงการ : การเงนิ บัญชี ผลกระทบตอสง่ิ แวดลอม 4. มคี วามสามารถในการวเิ คราะห 5. ตองมีความสามารถในการเขยี นรายงาน 6. มคี วามสามารถในการฟง