คู่มือแผล รวม file

Khon Kaen University ก คม่ ู ือการดแู ลแผลในผปู้ ่ วยลา้ งไตทางช่องทอ้ ง คานา การลา้ งไตทางชอ่ งทอ้ งแบบถาวร เป็ นการรักษาโรคไตวาย เร้ือรัง ด้วยวิธีการใส่สายล้างไต เข้าไปในช่องท้อง เพ่ือให้มีการ แลกเปลย่ี นของเสยี ระหวา่ งเลือดกบั นา้ ยาลา้ งไต ผปู้ ่ วยจะตอ้ งประสบกบั การมีสายลา้ งไตติดอย่กู ับตัวตลอดเวลา ดังนั้นผปู้ ่ วยและญาติ ตอ้ ง เรียนรู้ ในการดแู ลตนเองเก่ยี วกบั การดแู ลแผลชอ่ งสายออกซ่ึงในบางครงั้ การเรียนรใู้ นผปู้ ่ วยเกี่ยวกบั การดแู ล ตนเองในหลายเรื่อง ทาใหผ้ ปู้ ่ วยและญาติ อาจหลงลืมเม่ือตอ้ งไปดแู ล ตนเองที่บา้ น ดังน้ันทางผจู้ ัดทาจึงไดจ้ ัดทาค่มู ือการดแู ลแผลข้ึน เพื่อให้ ผปู้ ่ วยและญาตไิ ดน้ าไปทบทวน และใชเ้ ป็ นแนวทางในการปฏิบตั ติ อ่ ไป นางผอ่ งใส เวียงนนท์ ผจู้ ดั ทา ปรบั ปรงุ ครง้ั ที่ 2 เมษายน 2562

Khon Kaen University ข คม่ ู ือการดแู ลแผลในผปู้ ่ วยลา้ งไตทางช่องทอ้ ง สารบญั ก คานา ข สารบญั การลา้ งทางชอ่ งทอ้ งแบบถาวร 1 การใสส่ ายลา้ งไตทางชอ่ งทอ้ ง 1 ชอ่ งสายออก 1 2 ลกั ษณะของแผลและการดแู ล 2 แผลอกั เสบตดิ เชอ้ื เฉียบพลนั 3 แผลอกั เสบตดิ เชอ้ื เรื้อรงั 4 แผลไมแ่ นช่ ดั 5 แผลดี 6 แผลสมบรู ณ์ 7 แผลภยนั ตราย 8 การตดิ เชอ้ื ของอโุ มงคแ์ ละคฟั ฟ์ 9 ขน้ั ตอนการดแู ลแผลชอ่ งสายออก 12 ขอ้ ปฏิบตั เิ กีย่ วกบั การดแู ลแผล การอาบนา้ 14

Khon Kaen University 1 คม่ ู ือการดแู ลแผลในผปู้ ่ วยลา้ งไตทางช่องทอ้ ง การลา้ งไตทางช่องทอ้ งชนิดถาวร ความหมาย เป็ นการรกั ษาโรคไตวายเร้ือรงั โดยการใส่ นา้ ยาลา้ งไตเขา้ ไปไวใ้ นชอ่ งทอ้ ง เพ่ือใหม้ กี ารซึมผา่ นของสาร ตา่ งๆ ระหว่างและนา้ ยาลา้ งไตและหลอดเลอื ด ท่ไี หลเวียน ผา่ นบริเวณชอ่ งทอ้ ง การใสส่ ายลา้ งทางชอ่ งทอ้ ง สามารถทาไดท้ ง้ั โดยศลั ยแพทยใ์ นหอ้ งผา่ ตดั และการ ใสส่ ายโดย อายรุ แพทย์ แบบขา้ งเตยี ง ซ่ึงตาแหนง่ ในการใส่ สายแพทยจ์ ะเลอื กตาแหนง่ ทส่ี งู หรือตา่ กวา่ บริเวณทใ่ี สเ่ ขม็ ขดั เพื่อหลกี เลี่ยงการเสียดสี แผลช่องสายออก ช่องสายออก หมายถึง ตาแหนง่ ทส่ี ายลา้ งชอ่ งทอ้ งโผล่ ผา่ นผวิ หนงั ออกมา ภาพที่ 1แสดงบริเวณชอ่ งสายออก

Khon Kaen University 2 คม่ ู ือการดแู ลแผลในผปู้ ่ วยลา้ งไตทางช่องทอ้ ง ลกั ษณะของแผลและการดแู ล แผลอกั เสบติดเช้ือเฉียบพลนั ภาพที่ 2 แสดงลกั ษณะแผลอกั เสบตดิ เชอื้ เฉียบพลนั ลกั ษณะท่ีพบ เจบ็ หรือกดเจบ็ รอบแผลแดง ระยะเวลาท่ีอกั เสบนอ้ ยกวา่ 4 สปั ดาห์

Khon Kaen University 3 ค่มู ือการดแู ลแผลในผปู้ ่ วยลา้ งไตทางช่องทอ้ ง แผลอกั เสบติดเช้ือเร้อื รงั ภาพท่ี 3 แสดงลกั ษณะแผลอกั เสบตดิ เชอื้ เร้ือรงั ลกั ษณะท่ีพบ มีเลือด หรือหนองออกมาออกจากแผลระยะเวลา ที่ อกั เสบนานกวา่ 4 สปั ดาห์ การดแู ล การดแู ลแผลอกั เสบตดิ เชอ้ื ทาแผลดว้ ยโพวดิ นี ยึด สายใหแ้ นน่ ป้ องกนั การ บาดเจ็บ /ระคายเคืองของแผล แพทยจ์ ะใหย้ าปฏิชวี นะ

Khon Kaen University 4 คม่ ู ือการดแู ลแผลในผปู้ ่ วยลา้ งไตทางช่องทอ้ ง แผลไม่แน่ชดั ภาพท่ี 4 แสดงลกั ษณะแผลไมแ่ นช่ ดั ลกั ษณะท่ีพบ มีสีชมพู พบนา้ เหลอื ง/นา้ เลอื ด ในชอ่ งทางออกของสาย อาการปวด บวม แดง อาจพบได้ การดแู ล ทาแผลดว้ ยนา้ เกลอื และโพวิดีน ใหย้ าปฏิชวี นะหรือยาทารอบๆ แผล

Khon Kaen University 5 ค่มู ือการดแู ลแผลในผปู้ ่ วยลา้ งไตทางช่องทอ้ ง แผลดี ภาพที่ 5 แสดงลกั ษณะแผลดี ลกั ษณะท่ีพบ ผวิ หนงั ปกติ อาจมสี ชี มพู หรือสคี ลา้ มีเย่ือบุ ผวิ ในชอ่ งทางเขา้ ของสาย พบคราบนา้ เหลอื งออกมา ไดไ้ มเ่ กนิ 1 ครง้ั ใน 2 วนั รอบแผลแหง้ ไมม่ เี ลือด หรือ หนอง

Khon Kaen University 6 คม่ ู ือการดแู ลแผลในผปู้ ่ วยลา้ งไตทางช่องทอ้ ง แผลสมบูรณ์ ภาพที่ 6 แสดงลกั ษณะแผลสมบรู ณ์ ลกั ษณะท่ีพบ แผลแหง้ สนทิ ดี ซึ่งจะใชเ้ วลาอย่างนอ้ ย 6 เดอื นหลงั การวาง สาย ชอ่ งทางเขา้ ของสายมีเยื่อบผุ วิ หมุ้ สนทิ รอบแผลแหง้ พบ คราบสะเก็ดนา้ เลอื ง การดแู ล การดแู ลแผลดแี ละแผลสมบรู ณ์ ยึดแผลใหแ้ นน่ ป้ องกนั การ บาดเจ็บและระคายเคอื ง อาบนา้ ฟอกดว้ ยสบู่ ลงั จากนน้ั เช็ดดว้ ย ผา้ สะอาด หรือเป่ าใหแ้ หง้ ดว้ ย ไดรเ์ ป่ าผม หรือเช็ดทาความสะอาด แผลดว้ ยนา้ เกลอื

Khon Kaen University 7 ค่มู ือการดแู ลแผลในผปู้ ่ วยลา้ งไตทางช่องทอ้ ง แผลภยนั ตราย ภาพท่ี 7 แสดงลกั ษณะแผลภยนั ตราย ลกั ษณะท่ีพบ มีคราบเลอื ด หรือมเี ลือดออก เจ็บแผล การดแู ล ทาความสะอาดแผลดว้ ยนา้ เกลือ กรณีมสี ะเก็ด เลอื ด ใหใ้ ชก้ อซชบุ นา้ เกลอื แปะไว้ เพอ่ื ใหอ้ อ่ นตวั หรือ หลดุ ออก

Khon Kaen University 8 คม่ ู ือการดแู ลแผลในผปู้ ่ วยลา้ งไตทางช่องทอ้ ง การติดเช้ือของอโุ มงค์ และคฟั ฟ์ ภาพที่ 8 แสดงลกั ษณะการตดิ เชอื้ ทอี่ โุ มงคส์ าย ลกั ษณะท่ีพบ มีลกั ษณะบวม แดง กดเจ็บ บริเวณเหนอื ชอ่ งทางออกของ สาย มนี า้ เลือด หนอง ออกจากแผลเป็ นครงั้ คราว หรือตลอด การดแู ล ทาความสะอาดแผลดว้ ยนา้ เกลือ ใหย้ าปฏิชวี นะตามแนว การรกั ษา ในกรณีทีไ่ มส่ ามารถรกั ษาใหห้ ายขาด แพทยจ์ ะพิจารณาทาผา่ ตดั ระบายหนอง หรือ ผา่ ตดั ถอดสายออก และเปลี่ยนสายใหมใ่ นภายหลงั

Khon Kaen University 9 ค่มู ือการดแู ลแผลในผปู้ ่ วยลา้ งไตทางช่องทอ้ ง ขน้ั ตอนการดแู ลแผลชอ่ งสายออก 1. ลา้ งมือ ผกู ผา้ ปิ ดปากการรกั ษาความสะอาด ของร่างกายมือและเล็บ ภาพที่ 9 แสดงการลา้ งมอื 2. เปิ ดกอซทป่ี ิ ดแผลออก สงั เกตสงิ่ คดั หลงั่ ทต่ี ดิ มากบั กอซ ภาพที่ 10 แสดงการเปิ ดแผล

Khon Kaen University 10 ค่มู ือการดแู ลแผลในผปู้ ่ วยลา้ งไตทางช่องทอ้ ง 3. ลา้ งหรือเช็ดทาความสะอาดมอื 4. ยกสายขน้ึ ใชม้ อื กดรอบๆแผล สงั เกตอาการ เหลา่ นปี้ วด บวม แดง กดเจ็บ มีหนองหรือ เลือดซึมออกมาจากแผล หรือการบาดเจ็บของ แผลและประเมนิ การติดเชอื้ คฟั ฟ์ และทอี่ โุ มงค์ ภาพที่ 11 แสดงการประเมนิ แผล 5. หยิบสาลอี อกมาจากซอง กดสาลบี ริเวณปาก แผล เพ่ือดสู ง่ิ คดั หลงั่ ทตี่ ิดมากบั สาลี ภาพที่ 12 แสดงการหยบิ สาลี ภาพที่ 13 แสดงการกดปากแผลดว้ ยสาลแี หง้

Khon Kaen University 11 ค่มู ือการดแู ลแผลในผปู้ ่ วยลา้ งไตทางช่องทอ้ ง 6. หยิบสาลกี อ้ นใหม่ เทนา้ เกลอื ใสส่ าลี เช็ดรอบๆ แผลดว้ ย นา้ เกลอื หมาดๆ โดยเช็ดวนจากดา้ น ชดิ สายออกมาสดู่ า้ นนอก (กรณีท่ีแผลเปี ยก มากเช็ดตามดว้ ยสาลแี หง้ หรือเป่ าดว้ ยไดรเ์ ป่ า ผม 15-30 วินาท)ี กรณีทแ่ี ผลมีการอกั เสบ หรือตดิ เชอ้ื ใหท้ าดว้ ยนา้ ยา เบตา้ ดีนบริเวณ ชอ่ งทางออกของสายกอ่ นปิ ดแผล ภาพที่ 14 แสดงการเทนา้ เกลอื ภาพท่ี 15 แสดงการเช็ดรอบแผล 7. หยิบกอซจากซองในลกั ษณะใหโ้ ดนกอซดา้ น เดยี ว 11 ภาพท่ี 16 แสดงการหยบิ ก็อซ

Khon Kaen University 12 คม่ ู ือการดแู ลแผลในผปู้ ่ วยลา้ งไตทางช่องทอ้ ง 8. . ใชก้ อซแผน่ ท่ี 1 รองใตส้ าย หลงั จากนน้ั วาง กอซอีกแผน่ หนงึ่ ทบั ภาพท่ี 17 แสดงการปิ ดแผล 9. ยึดแผลและสายลา้ งไตใหแ้ นน่ ดว้ ย พลาสเตอร์ โดยยึดสายในลกั ษณะท่ใี หส้ ายหยอ่ นเล็กนอ้ ยพ ลาสเตอร์ โดยยึดดว้ ยในลกั ษณะทีใ่ หส้ ายหย่อน เล็กนอ้ ย ภาพท่ี 18 แสดงการตดิ ยึดสาย

Khon Kaen University 13 ค่มู ือการดแู ลแผลในผปู้ ่ วยลา้ งไตทางช่องทอ้ ง ขอ้ ปฏิบตั ิในการดแู ลแผลช่องสายออก ในการใชส้ บู่ ตอ้ งใชส้ บ่เู หลวเพอื่ ป้ องกนั การตดิ เชอ้ื จากบคุ คลสบู่ คุ คล หรือจากอวยั วะอ่ืนมาสแู่ ผล กรณีใชส้ บู่ ชนดิ เตมิ ควรเปลี่ยนขวดลา้ งทาความสะอาด ตากใหแ้ หง้ ทกุ 7 วนั 1. กรณีทีแ่ ผลมกี ารอกั เสบหรือตดิ เชอื้ ทีต่ อ้ ง ใชน้ า้ ยาฆา่ เชอื้ ไดแ้ กโ่ พวิดนี บริเวณโพรงของชอ่ งสายออก แตค่ วร หลกี เลย่ี งการใชอ้ ย่างตอ่ เนอ่ื งเป็ นระยะเวลานาน เนอ่ื งจาก จะขดั ขวางการหายของแผล และเป็ นอนั ตรายตอ่ สายลา้ ง ชอ่ งทอ้ ง 2. แผลทีม่ สี ะเก็ดเลอื ด หรือสะเก็ดนา้ เหลอื ง ไมใ่ ชแ้ รงดงึ เพอ่ื ให้ หลดุ ลอก ทาไดโ้ ดยการใช้ กอซ ชบุ นา้ เกลอื แปะไวท้ บ่ี ริเวณ ปากแผลไว้ 5-10 นาที เพื่อใหอ้ อ่ นตวั และหลดุ ลอกออกได้ 3.การป้ องกนั การระคายเคือง หรือการฉีกขาดของแผล วิธีการ 4.ป้ องกนั ทาไดโ้ ดยการยึดสายใหแ้ นน่ ทกุ ครงั้ ภายหลงั การทา แผล 5.การดแู ลสายลา้ งชอ่ งทอ้ ง ใหม้ อี ายกุ ารใชง้ านนาน โดยการ หลกี เลี่ยงการใชก้ รรไกรตดั พลาสเตอรท์ ป่ี ิ ดแผล หรือ หลกี เล่ยี งการใชค้ ีม หนบี รดั สาย และพบั เก็บสายทกุ ครง้ั ภายหลงั การเปล่ยี นนา้ ยา หรือทาแผล

Khon Kaen University 14 คม่ ู ือการดแู ลแผลในผปู้ ่ วยลา้ งไตทางช่องทอ้ ง การอาบน้า 1. แกะกอซท่ปี ิ ดแผลออก 2. ใชพ้ ลาสเตอรต์ ดิ สายใหห้ ย่อนเล็กนอ้ ย แขวนถงุ นา้ ยาให้ สงู กวา่ แผลผา่ ตดั กรณีท่เี ป็ นแบบสายเดีย่ ว 3. เปิ ดนา้ หรือราดใหไ้ หลผา่ นแผลชอ่ งทางออก 4. ฟอกรอบๆแผลดว้ ยสบ่เู หลวที่กดออกจากขวด ควรเป็ น ขวดชนดิ เติม และเปลยี่ นลา้ งขวดใหมท่ กุ 7 วนั 5. ฟอกทวั่ ๆตวั ภายหลงั จากการฟอกแผลแลว้ เสร็จ 6. ลา้ งออกดว้ ยนา้ สะอาด 7. เช็ดดว้ ยผา้ สะอาด ควรแยกผา้ ท่ีเช็ดบริเวณแผลตา่ งหาก และซักทคุ รงั้ หลงั การใชง้ าน 8. เป่ าดว้ ยไดรเ์ ป่ าผมใหห้ ่างประมาณ 1 ฟุต 15-20 วินาที เพื่อใหแ้ ผลแหง้ 9. ปิ ดแผลดว้ ยกอซ และตดิ ยึดดว้ ย พลาสเตอร์

Khon Kaen University 15 คม่ ู ือการดแู ลแผลในผปู้ ่ วยลา้ งไตทางช่องทอ้ ง ที่ปรกึ ษา 1. รศ.นพ.ทวี ศิริวงศ์ หวั หนา้ สาขาวิชาโรคไต คณะแพทยศาสตร์ 2. นางดรณุ ี จนั ทรเ์ ลิศฤทธิ์ หวั หนา้ หนว่ ยไตและไตเทยี ม

Khon Kaen University 16 คม่ ู ือการดแู ลแผลในผปู้ ่ วยลา้ งไตทางช่องทอ้ ง