หลักสูตรฐานสมรรถนะ

1 การพฒั นาหลักสตู รฐานสมรรถนะอาชีวศกึ ษาเกษตร คณะผเู้ รียบเรยี ง ลาวัณย์ วิจารณ์ & L.E. CORPS จานวนหนา้ 20 หนา้ ปีทพ่ี ิมพ์ มีนาคม 2562 พมิ พ์ท่ี โรงพมิ พ์มหาวทิ ยาลัยรังสิต เมืองเอก ถนนพหลโยธิน จงั หวดั ปทมุ ธานี 12000 โทร 02 997 2200-30



1 คำชแ้ี จง เอกสารกำรพัฒนำหลกั สูตรฐำนสมรรถนะอำชีวศึกษำเกษตรฉบบั น้ี เรียบเรียง ขึน้ โดยความรว่ มมือของครู อาจารย์ ดงั รายชื่อท่ีปรากฏ ทั้งนด้ี ้วยปรารถนาทง้ิ ไว้ให้เปน็ รอ่ งรอย สาหรบั การพัฒนาหลกั สูตรฐานสมรรถนะต่อไป ผู้ร่วมการพฒั นาหลกั สูตรฐานสมรรถนะอาชีวศึกษาเกษตร: กรณศี ึกษา (ร่าง) หลักสตู ร ปวช. ประเภทวิชาประมง สาขาวชิ าเพาะเล้ยี งสตั วน์ า้ พ.ศ. 2561 วันท่ี 14 -15 มนี าคม 2562 ณ สถาบนั การอาชวี ศกึ ษาเกษตรภาคใต้ อาเภอช้างกลาง จังหวัดนครศรีธรรมราช ช่อื -สกลุ สถำนศกึ ษำ ดร.สมพร ดายศ สถาบนั การอาชีวศกึ ษาเกษตรภาคใต้ นางลกั ษณ์ อินทร์นุ่น วิทยาลยั เกษตรและเทคโนโลยสี ุราษฎร์ธานี นางนติ ยา เกตแุ กว้ วิทยาลยั เกษตรและเทคโนโลยสี ุราษฎรธ์ านี นางสาววันเพญ็ สติ ะพงศ์ วทิ ยาลยั เกษตรและเทคโนโลยีสตลู นางสาวยุวดี อยุ้ ดา วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยนี ครศรธี รรมราช นางสาวอมรศรี ศรีอนิ ทร์ วิทยาลยั เกษตรและเทคโนโลยนี ครศรธี รรมราช นางเพญ็ ศรี เศรษฐชยั วิทยาลยั เกษตรและเทคโนโลยกี ระบ่ี นางสาวอภญิ ญา ปานโชติ วิทยาลัยประมงชุมพรเขตรอดุ มศักดิ์ นางสาววลั ภา ชวี าภิสณั ห์ วิทยาลัยประมงติณสลู านนท์ นางเยาวมาลย์ ดษิ โสภา วทิ ยาลยั ประมงติณสลู านนท์ นายสวุ ิทย์ อนิ ฉายา วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีศรสี ะเกษ นายเลศิ ฤทธิ์ เอ้ือสามาลย์ วทิ ยาลยั เกษตรและเทคโนโลยีศรสี ะเกษ นางสาวปัทมานันทน์ พรหมแสง วทิ ยาลยั เกษตรและเทคโนโลยีขอนแก่น นางเพญ็ นภา โสใหญ่ วทิ ยาลยั เกษตรและเทคโนโลยขี อนแกน่

2 กำรพฒั นำหลกั สูตรฐำนสมรรถนะอำชีวศกึ ษำเกษตร ควำมสำคัขอองัญขหำ ผลจากการวิเคราะห์ (ร่าง) หลักสูตรประกาศนียบัตรวชิ าชีพ (ปวช. ) ประเภทวชิ า ประมง สาขาวิชาเพาะเลี้ยงสัตว์น้า พ.ศ.2561 พบว่า มีลักษณะเป็น Content - based Curriculum เน่ืองจาก 1) หลักสูตรเน้นการเรียนการสอนเั็นรำยวิชำจากหมวดวิชา ต่างๆ และ 2) แผนการเรยี นหลักสูตรดังกล่าว มกี ารกำหนดเวลำเรียนของทกุ รำยวชิ ำเป็น จานวนช่วั โมงตอ่ สััดำห์ จากลักษณะของหลักสูตรดังกล่าว จะเห็นได้ว่า เป็นการจัดการศึกษาท่ีเน้น ภำคทฤษฎี และจัดตารางเรียนเป็นแบบหลักสูตรของการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน โดยเฉพาะการ จัดตารางเรยี นรายวิชาหมวดวิชาสมรรถนะวิชาชีพ มีการจัดวางรายวิชาแยกเั็นส่วนๆ ถ้า จะเรียนอีกครั้งก็ต้องรอเรียนในสัปดาห์หน้าและสัปดาห์ถัดๆไป ทาให้การเรียนรู้และการ พัฒนำทักษะของผู้เรียนไม่ต่อเน่ือง ทาให้การเรียนรายวิชาหมวดวชิ าสมรรถนะวิชาชพี ซ่ึง ต้องการให้ผู้เรยี นได้ฝกึ ทกั ษะจนเกดิ ความชำนำขคล่องแคลว่ เั็นอำชีพจงึ เกิดอ้นึ ไดย้ ำก การจัดการเรียนการสอนลักษณะนี้ไม่เหมาะสมกับอาชีวศึกษาเกษตรซึ่งควรเป็น Competency - based Curriculum ท่ีมุ่งเน้นการจัดการเรียนการสอนให้ผู้เรียนมีทักษะ ด้านการัฏิบัติได้อย่างคล่องแคล่วจนสามารถประกอบเั็นอำชีพได้ คณะทางานจึงได้ เสนอวิธีการพัฒนาหลักสูตรฐานสมรรถนะอาชีวศึกษาเกษตรข้ึน โดยใช้หลักสูตร ปวช. ประเภทวชิ าประมง สาขาวชิ าเพาะเล้ียงสตั ว์น้า พ.ศ. 2561 เป็นกรณศี ึกษา หลกั กำรพัฒนำหลักสูตรฐำนสมรรถนะ หลักการพัฒนาหลักสูตร หมายถึง กรอบท่ีใช้ยึดถือเป็นแนวปฏิบัติในการพัฒนา หลักสูตร ดังน้ันหลักการพัฒนาหลักสูตรฐานสมรรถนะ จึงหมายถึง กรอบท่ีใช้ยึดถือเป็น แนวทางการปฏิบตั ใิ นการพฒั นาหลักสูตรฐานสมรรถนะ หลกั กำรพัฒนำหลักสูตรฐำนสมรรถนะอำชวี ศกึ ษำเกษตร หลักกำรท่ี 1 อาชีวศึกษาเกษตรเป็นหลักสูตรเน้นให้ผู้เรียนมีทักษะด้ำนกำร ัฏิบัติจนสามารถัระกอบอำชีพได้ (ศึกษาเพิ่มเติมในหนังสือ การพัฒนาหลักสูตร การศึกษาเกษตร: สมสดุ าและโสภณ, 2534)

3 หลกั กำรที่ 2 เปน็ หลกั สูตรแบบ Interlocking model ซ่ึงหลกั สตู รและการเรียน การสอนต้องมีควำมสัมพันธ์คู่กัน มิได้เั็นสิ่งท่ีแยกออกจากกัน เปรียบเสมือนเหรียญท่ีมี ท้ังหัวและก้อยเป็นของคู่กัน (ศึกษาเพ่ิมเติมในหนังสือ การพัฒนาหลักสูตรการศึกษา เกษตร: สมสุดาและโสภณ, 2534) หลักกำรท่ี 3 รูปแบบแผนการสอนใช้ Learning Experience: L.E. (การจัด ประสบการณ์เพ่ือการเรียนรู้) ซึ่งเป็นรูปแบบการเรียนการสอนรูปแบบหน่ึงท่ีมุ่งเน้นไปที่ ผู้เรียน โดยเน้นัฏิสัมพันธ์อองผู้เรียนกับกิจกรรมกำรเรียนรู้ในเน้ือหำควำมรู้ที่ผู้สอน สร้ำงอ้ึน จนผู้เรียนเกิดกำรเัลี่ยนแัลงพฤติกรรมตำมวัตถุัระสงค์ท่ีผู้สอนกำหนดไว้ (ศึกษาเพ่ิมเติมในหนังสือ R&D: L.E. อาชีวศึกษาเกษตร...แนวทางสู่การปฏิบัติ: ลาวัณย์, 2561 และหนังสือ การสร้างประสบการณ์เพ่ือการเรียนรู้สาหรับการอาชีวศึกษาเกษตร : L.E. CORPS สถาบันการอาชีวศึกษาเกษตรภาคใต,้ 2562) หลักกำรท่ี 4 รูปแบบแผนการเรียนใช้ Block Release และ Semi-block Release (ศึกษาเพ่ิมเติมในวิทยานิพนธ์ เร่ือง ผลสัมฤทธ์ิภาคปฏิบัติของนักศึกษาในวิชา เครื่องทุ่นแรงฟาร์ม 2 ที่จัดแบบ Semi-block Release ของศูนย์ฝึกอบรมวิศวกรรม เกษตร: ประชุม เนตรสบื สาย, 2531 ) หลักกำรท่ี 5 ภาคการเรียนที่ 1 ต้องจัดแผนการเรียนเป็นแบบ Block Release ในรายวิชา หมวดสมรรถนะวิชาชีพ เพื่อให้ผู้เรียนเกิด Affective ต่อวิชำชีพเกษตรเป็น พืน้ ฐานเบ้อื งตน้ หลักกำรท่ี 6 การสอนในหมวดสมรรถนะวชิ าชีพ ตอ้ งเป็น Team Teaching วธิ ีกำรพัฒนำหลกั สูตรฐำนสมรรถนะอำชีวศกึ ษำเกษตร จากหลกั การนามากาหนดเป็นวธิ ีการพัฒนาหลกั สูตรฐานสมรรถนะอาชีวศึกษา เกษตร ดงั นี้ 1. สารวจและรวบรวมเนือ้ หาความรู้เก่ยี วกับอาชพี นัน้ ๆ 2. จัดรปู แบบแผนการสอน โดยใช้ Learning Experience: L.E. 3. จัดรปู แบบแผนการเรยี น 3.1 คานวณจานวนวันทตี่ ้องจดั การเรียนการสอนแต่ละรายวชิ า

4 3.2 เรียงลาดับรายวิชาใหม้ คี วามต่อเน่ืองจากเนื้อหาความรู้พนื้ ฐานไปสู่เนือ้ หา ความรู้ทม่ี ีความซับซ้อน 4 จัดแผนการเรียน โดยใชร้ ปู แบบ Block Release และ Semi-block Release อ้นั ตอนที่ 1 สำรวจและรวบรวมเนื้อหำควำมรเู้ กี่ยวกบั อำชพี นน้ั ๆ เน่ืองจากอาชีวศึกษาเกษตรเป็นหลักสูตรที่มุ่งเน้นให้ผู้เรียนมีทักษะด้ำนกำร ัฏิบัติจนสามารถัระกอบอำชีพได้ ดังนั้นต้องทำกำรสำรวจและรวบรวมเนื้อหาความรู้ เก่ียวกบั อาชพี นน้ั โดยตรงจำกผู้ัระกอบกำรในอำชีพ สาหรับในที่น้ีใช้หลักสูตร ปวช. ประเภทวิชาประมง สาขาวิชาเพาะเล้ียงสัตว์น้า พ.ศ. 2561 โดยนาคาอธิบายรายวชิ าของรายวิชาตามโครงสร้างหลกั สูตรดังกล่าว มาจัดทา เป็นหน่วยกำรเรียนรู้รายวิชา เพ่ือใช้เป็นตัวแทนเน้ือหาความรู้จากผู้ประกอบการในอาชีพ น้ันๆ ตัวอย่างรายวิชา 2601-1004 การเพาะเลี้ยงสัตว์น้าเบื้องต้น (Basic of Aquaculture) มคี าอธิบายรายวิชาและหนว่ ยการเรียนรู้ ดงั น้ี คำอธิบำยรำยวิชำ: ศึกษาและปฏิบัติเก่ียวกับความสาคัญและหลักการเพาะเลี้ยง สัตว์น้า สถานการณ์การเพาะเล้ียงสัตว์น้าในประเทศและประชาคมอาเซียน สัตว์น้าที่มี ค ว า ม ส า คั ญ ท า ง เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ก า ร เพาะพันธุ์สัตว์น้า ก า ร เ ลี้ ย ง สั ต ว์ น้ า การจัดการผลผลิต เพ่ือจาหน่าย โดย คานึงถึงการอนุรักษ์ ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม การบันทึกข้อมูลปฏิบัติงาน การตลาดและจาหน่ายผลผลิตสัตว์น้า การ คานวณต้นทนุ การผลิต และการจดั ทาบญั ชีรายรบั -รายจา่ ย

5 หน่วยกำรเรยี นรู้: รายวิชา2601-1004 ประกอบด้วย 8 หน่วยการเรยี นรู้ยอ่ ยดงั น้ี ลาดับ ชอ่ื หนว่ ยการเรียนรู้ จานวนชั่วโมง ทฤษฎี ปฏบิ ัติ 1 ความสาคัญและสถานการณเ์ พาะเล้ยี งสตั ว์นา้ 2 สตั ว์น้าท่มี ีความสาคัญทางเศรษฐกจิ 20 3 การเพาะพนั ธส์ุ ตั วน์ า้ 30 4 การเลยี้ งสัตว์นา้ 10 18 5 การจัดการผลผลิตจากการเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ เพื่อจาหน่าย 10 18 6 การบันทึกข้อมูลการปฏิบตั งิ านเพาะเลีย้ งสตั วน์ า้ 49 7 การตลาดและจาหนา่ ยผลผลิตสตั วน์ า้ 23 8 ตน้ ทุนการผลิตและบญั ชรี ายรบั -รายจา่ ย 33 23 รวม 36 54 อั้นตอนท่ี 2 จดั รูัแบบแผนกำรสอน โดยใช้ Learning Experience: L.E. ในขนั้ ตอนนี้ผพู้ ัฒนาหลักสตู รฐานสมรรถนะอาชวี ศึกษาเกษตร จาเป็นจะต้องมี ความรคู้ วามสามารถในการสร้ำงตำรำง L.E.เปน็ พ้ืนฐานก่อน L.E. CORPS

6 ในการใช้ L.E. เป็นรปู แบบแผนการสอนนัน้ ทาไดโ้ ดยนารายละเอียดของหนว่ ย การเรยี นรู้ของแต่ละรายวิชามากาหนดเปน็ เน้ือหาความรใู้ นการสรา้ งตาราง L.E.ดงั ตัวอย่าง ตาราง L.E. ของ 6 รายวชิ าดังต่อไปนี้ L.E. วชิ า การเพาะเลย้ี งสัตว์น้าเบือ้ งต้น L.E. วิชา งานพน้ื ฐานเพาะเลี้ยงสัตวน์ ้า L.E. วิชา ระบบน้าในงานเพาะเลย้ี งสตั วน์ ้า L.E. วชิ า คุณภาพน้าในงานเพาะเลี้ยงสัตว์นา้ L.E. วชิ า การเพาะเลี้ยงปลา L.E. วิชา โครงการเพาะเลี้ยงปลา

7 L.E. วิชำกำรเพำะเล้ียงสตั ว์นำ้ เบือ้ งต้น คำอธบิ ำยรำยวิชำ : ศึกษาและปฏิบัติเก่ียวกับ ความสาคัญและหลักการเพาะเลี้ยงสัตว์น้า สถานการณ์ การเพาะเล้ียงสัตว์น้า ในประเทศและประชาคมอาเซียน สัตว์น้าท่ีมี ความสาคญั ทางเศรษฐกจิ การเพาะพันธสุ์ ตั วน์ ้า การเลี้ยงสัตว์นา้ การจดั การผลผลิตเพ่อื จาหน่าย โดยคานึงถึงการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม การบันทึกข้อมูล ปฏิบัติงาน การตลาดและ จาหน่ายผลผลิตสัตว์น้า การคานวณต้นทุน การ ผลิต และการจัดทาบัญชี รายรับ-รายจา่ ย ัระเภท knowingสถำนกำรณ์กำรเรยี นรู้ จำนวน ชม. เน้อื หำ doing ัวต ุถัระสง ์คกำรสอน20 L.E. ชือ่ หน่วยกำรเรียนรู้ ัวต ุถัระสง ์คเ ิชง30 พฤติกรรม10 18 1 ความสาคัญและสถานการณ์ 10 18 เพาะเลย้ี งสตั วน์ ้า กิจกรรมกำรเรียนรู้49 ในเ ืน้อหำควำมรู้ ่ีท23 2 สตั ว์น้าทม่ี ีความสาคัญทาง ผู้สอนสร้ำง ึ้อน33 เศรษฐกิจ กิจกรรม ่ีทผู้เ ีรยน23 กระทำ36 54 3 การเพาะพันธสุ์ ตั ว์นา้ ทฤษฎี 4 การเล้ียงสัตว์นา้ ัฏิบั ิต 5 การจัดการผลผลิตจากการ สื่อ ่ชวยสอน เพาะเล้ยี งสตั วน์ ้าเพ่อื กำรัระเมินผล จาหน่าย 6 การบันทกึ ขอ้ มลู การ ปฏบิ ัติงานเพาะเลย้ี งสัตว์น้า 7 การตลาดและจาหนา่ ย ผลผลิตสัตว์น้า 8 ต้นทนุ การผลติ และบัญชี รายรบั -รายจ่าย รวม

8 L.E.วชิ ำงำนพ้ืนฐำนเพำะเล้ยี งสัตวน์ ำ้ คำอธบิ ำยรำยวชิ ำ : ศึกษาและปฏิบัติเกยี่ วกบั งานพ้ืนฐานในการเตรียมบอ่ เพาะเลี้ยงสัตว์น้า งาน กาจัดวชั พืช งานปรบั แต่งดิน งานระบบส่งน้า งานจบั สัตว์นา้ งานทาความสะอาดและ ซอ่ มแซมบ่อเพาะเลย้ี งสตั วน์ ้า งานเครอื่ งมือในงานเพาะเล้ียงสตั ว์น้า งานจดั เกบ็ แลtบารงุ รกั ษาเครื่องมือในงานเพาะเลี้ยงสตั วน์ ้า ัระเภท สถำนกำรณ์กำร จำนวน ชม. เน้ือหำ เรยี นรู้ knowing L.E. ช่ือหน่วยกำรเรียนรู้ doing ัวต ุถัระสง ์คกำรสอน ัวต ุถัระสง ์คเชิงพฤ ิตกรรม กิจกรรมกำรเ ีรยน ู้ร ในเ ้ืนอหำควำม ู้ร ี่ท ผู้สอนส ้รำง ้ึอน กิจกรรม ี่ทผู้เ ีรยน กระทำ ทฤษฎี ัฏิบั ิต ่ืสอ ่ชวยสอน กำรัระเมินผล 1 ความสาคัญของงานพ้ืนฐาน 40 อาชีพเพาะเลีย้ งสตั วน์ า้ 4 20 2 งานเตรียมสถานทีเ่ พาะ 2 20 เลย้ี งสตั วน์ ้า 28 28 3 งานเตรยี มและปรับปรุงบอ่ เลี้ยง 28 4 งานระบบสง่ นา้ 28 5 งานจับและรวบรวมสตั ว์น้า 18 72 6 งานเครอื่ งมอื ในงานเพาะเล้ยี ง สตั ว์นา้ 7 งานจัดเกบ็ และบารงุ รกั ษา เครอื่ งมือในงานเพาะเล้ยี งสัตว์ นา้ รวม

9 L.E. วชิ ำระบบนำ้ ในงำนเพำะเลีย้ งสตั ว์น้ำ คำอธบิ ำยรำยวชิ ำ : ศึกษาและปฏิบัติเก่ียวกับความสาคญั และการจดั ระบบน้าในงานเพาะเลย้ี งสัตว์ นา้ ประเภทและชนิดของแหลง่ น้า การคานวณปริมาตรน้าในงานเพาะเลย้ี งสัตวน์ ้า การวาง ระบบน้าใช้ในงานเพาะเลย้ี ง สตั ว์ นา้ ระบบเก็บกักน้า ระบบส่งน้า ระบบระบายน้า ระบบกรองน้า การวางระบบบาบดั น้าและระบบ น้าหมนุ เวยี นในงานเพาะเล้ยี งสตั ว์ น้า ัระเภท knowingสถำนกำรณ์กำรเรียนรู้ จำนวน ชม. เนอื้ หำ doing ัวต ุถัระสง ์คกำรสอน20 L.E. ชื่อหน่วยกำรเรยี นรู้ ัวต ุถัระสง ์คเชิงพฤ ิตกรรม20 24 1 ความสาคัญและการจดั ระบบน้า กิจกรรมกำรเ ีรยน ูร้6 32 ในงานเพาะเล้ียงสตั วน์ ้า ในเน้ือหำควำม ู้ร ี่ท3 16 ผู้สอนสร้ำง ้ึอน3 20 2 ประเภทและชนดิ ของแหล่งนา้ กิจกรรม ี่ทผู้เ ีรยน18 72 สาหรบั การเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ กระทำ ทฤษฎี 3 การคานวณปรมิ าตรน้าในงาน ัฏิ ับติ เพาะเลย้ี งสตั วน์ ้า ่ืสอ ่ชวยสอน 4 ระบบนา้ ใชใ้ นงานเพาะเล้ียงสตั ว์ กำรัระเมินผล น้า 5 ระบบบาบัดนา้ ในงานเพาะเลยี้ ง สัตวน์ ้า 6 ระบบนา้ หมนุ เวยี นในงาน เพาะเลี้ยงสัตวน์ ้า รวม

10 L.E.วชิ ำคุณภำพนำ้ ในงำนเพำะเล้ยี งสตั วน์ ้ำ คำอธบิ ำยรำยวิชำ : ศกึ ษาและปฏิบตั ิเกี่ยวกบั ความสาคัญของแหลง่ น้าและคณุ ภาพนา้ ในงานเพาะ เล้ยี งสตั ว์น้าคณุ สมบัติน้าในงานเพาะเล้ียงสัตว์น้า ด้านกายภาพ ดา้ นเคมี และดา้ นชวี ภาพ เครือ่ งมือและการตรวจคุณภาพนา้ ภาคสนาม การแปลผลและแก้ปญั หาคณุ ภาพน้าเบื้องตน้ ในงานเพาะเลี้ยงสตั วน์ า้ ัระเภท สถำนกำรณ์กำรเรยี นรู้ จำนวน ชม. เนือ้ หำknowing doing L.E. ชอ่ื หน่วยกำรเรียนรู้ ัวต ุถัระสง ์คกำรสอน ัวต ุถัระสง ์คเชิงพฤ ิตกรรม กิจกรรมกำรเ ีรยน ู้ร ในเ ้ืนอหำควำม ู้ร ี่ท ผู้สอนส ้รำง ้ึอน กิจกรรม ี่ทผู้เ ีรยน กระทำ ทฤษฎี ัฏิบั ิต ่ืสอ ่ชวยสอน กำรัระเมินผล 1 ความสาคญั ของแหล่งน้าและ 20 คณุ ภาพนา้ ในงานเพาะเลี้ยงสตั ว์ นา้ 20 20 2 คุณสมบัตขิ องนา้ ทางดา้ นกายภาพ 20 ในงานเพาะเล้ียงสตั วน์ ้า 24 6 20 3 คณุ สมบัติของนา้ ทางดา้ นเคมีใน 2 12 งานเพาะเล้ียงสตั ว์น้า 18 36 4 คุณสมบัตขิ องน้าทางด้านชวี ภาพ ในงานเพาะเลีย้ งสัตวน์ า้ 5 เคร่ืองมือและอปุ กรณ์ในการตรวจ คณุ ภาพนา้ 6 การตรวจคณุ ภาพนา้ ภาคสนามใน งานเพาะเลย้ี งสัตวน์ า้ 7 การแปลผลและแก้ไขคณุ ภาพน้า เบือ้ งต้นในงานเพาะเล้ยี งสตั ว์นา้ รวม

11 L.E.วิชำกำรเพำะเล้ียงัลำ คำอธบิ ำยรำยวชิ ำ : ศกึ ษาและปฏบิ ัติเก่ยี วกบั ความสาคัญและหลักการเพาะเล้ียงปลา การเตรยี ม สถานท่ี วัสดุอปุ กรณแ์ ละน้า การเตรียมพ่อแม่พันธุ์ปลา การเพาะพันธ์ุและอนุบาลปลา การ คดั เลอื กและปล่อยพนั ธ์ปุ ลา การใหอ้ าหาร การตรวจคณุ ภาพนา้ การป้องกนั และรักษาโรค การจัดการผลผลติ ปลาเพ่ือจาหน่าย โดย คานงึ ถงึ การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และส่งิ แวดล้อม การบันทึกข้อมลู การ ปฏิบัตงิ าน การตลาด และจาหนา่ ยผลผลิต ปลา การคานวณต้นทุนการผลิต และการ จัดทาบญั ชีรายรบั -รายจ่าย ัระเภท สถำนกำรณ์กำรเรยี นรู้ จำนวน ชม. เน้อื หำknowing doing L.E. ชื่อหน่วยกำรเรยี นรู้ ัวต ุถัระสง ์คกำรสอน ัวต ุถัระสง ์คเชิงพฤ ิตกรรม กิจกรรมกำรเ ีรยนรู้ ในเนื้อหำควำมรู้ ่ีท ผู้สอนสร้ำง ้ึอน ิกจกรรม ่ีทผู้เรียน กระทำ ทฤษฎี ัฏิ ับ ิต ่สือ ่ชวยสอน กำรัระเมินผล 1 ความสาคัญและหลกั การเพาะเลยี้ ง 10 ปลา 16 2 สถานท่ีและองค์ประกอบในการ 16 เพาะเล้ียงปลา 2 12 3 36 3 คณุ ภาพนา้ และการตรวจคณุ ภาพนา้ 3 36 4 อาหารและการให้อาหารปลา 26 5 การเพาะและอนบุ าลปลา 29 6 การเลีย้ งปลา 13 7 โรคปลาและการปอ้ งกนั รักษา 8 การจัดการผลผลิตจากการเพาะเลยี้ ง 26 18 108 ปลาเพื่อจาหนา่ ย 9 การบันทกึ ข้อมูลการปฏบิ ัติงาน เพาะเล้ียงปลา 10 การตลาดและจาหนา่ ยผลผลติ จาก การเพาะเล้ยี งปลา รวม

12 L.E.วิชำ โครงกำรเพำะเลีย้ งัลำ คำอธิบำยรำยวชิ ำ : ปฏิบัติเกย่ี วกับ การจดั ทาแผนธุรกจิ เพาะเลย้ี งปลาขนาดย่อม วางแผนปฏิบตั ิงาน เพาะเลยี้ งปลาตามแผนธุรกจิ ขนาด ย่อม ดาเนนิ การเพาะเลี้ยงปลา ปรับปรุงแก้ไขปญั หาในการ เพาะเลย้ี งปลา การจดั การผลผลิต ปลาเพอ่ื จาหน่าย โดยคานึงถึงการ อนรุ ักษ์ทรพั ยากรธรรมชาติและ สง่ิ แวดลอ้ ม และสรปุ ผลการ ดาเนนิ งานตามแผนธรุ กิจเพาะเล้ยี ง ปลาขนาดยอ่ ม ัระเภท สถำนกำรณ์กำรเรยี นรู้ จำนวน ชม. เนื้อหำknowing doing L.E. ชื่อหน่วยกำรเรยี นรู้ ัวต ุถัระสง ์คกำรสอน ัวต ุถัระสง ์คเชิงพฤ ิตกรรม กิจกรรมกำรเ ีรยนรู้ ในเนื้อหำควำมรู้ ่ีท ผู้สอนสร้ำง ้ึอน ิกจกรรม ่ีทผู้เรียน กระทำ ทฤษฎี ัฏิ ับ ิต ่สือ ่ชวยสอน กำรัระเมินผล 1 งานจัดทาแผนธรุ กจิ เพาะเลย้ี งปลา 08 ขนาดย่อม 04 2 งานวางแผนปฏบิ ตั ิงานเพาะเล้ยี งปลา 0 32 ตามแผนธุรกิจขนาดย่อม 08 3 งานเพาะเลยี้ งปลา 04 4 งานจัดการผลผลติ จากการเพาะเลย้ี ง 04 ปลาเพือ่ จาหนา่ ย 0 12 5 งานบันทึกขอ้ มูลการปฏิบัติงาน 0 72 เพาะเลี้ยงปลา 6 งานจาหน่ายผลผลิตจากการ เพาะเลยี้ งปลา 7 งานสรุปผลการดาเนนิ งานตามแผน ธุรกจิ เพาะเลย้ี งปลาขนาดยอ่ ม รวม

13 อ้นั ตอนที่ 3 จดั รัู แบบแผนกำรเรียน Block Release และ Semi-block Release ในการจดั ทารูปแบบแผนการเรียนนมี้ ีขน้ั ตอน ดังน้ี 3.1 คานวณจำนวนวนั ที่ต้องจัดกำรเรยี นแตล่ ะรายวชิ า ตวั อยา่ งเช่น 1) วิชา 3 หนว่ ยกติ มชี ่ัวโมงเรยี น เป็นทฤษฎี 2 ชว่ั โมง/สปั ดาห์ และปฏิบัติ 3 ช่ัวโมงต่อสปั ดาห์ 2) คานวณจานวนชว่ั โมงเรยี นต่อสัปดาห์ โดยรวมเปน็ จานวนชว่ั โมงทฤษฎี+ ปฏิบตั ิ ได้เทา่ กบั เรยี น 5 ชว่ั โมงเรยี น/สปั ดาห์ 3) คานวณจานวนชว่ั โมงเรียนตอ่ ภาคการเรียน (หนึ่งภาคการเรียน เท่ากับ 17 สปั ดาห์) ดังนั้นจานวนช่วั โมงเรยี น/ภาคการเรียนจงึ เท่ากบั 5x17= 85 ชว่ั โมงต่อภาคการเรียน 4) คานวณจานวนวนั ทต่ี ้องจัดการเรยี นต่อภาคการเรยี น (หนึง่ วนั เรยี น เท่ากับ 7 ชัว่ โมง ) ดงั นน้ั จานวนวันที่ต้องจดั การเรียนต่อภาค จงึ เท่ากับ 85 ช่ัวโมงต่อภาคการเรยี น หารด้วย 7 ชั่วโมง.ตอ่ วัน = 12 วนั สรุปว่า รายวชิ าน้ีตอ้ งจดั การเรยี นจานวน 12 วันตอ่ ภาคการเรียน จากน้ี จะแสดงตัวอย่างการคานวณจานวนวันท่ีต้องจัดการเรยี น 6 รายวิชา ได้แก่ วชิ าการเพาะเลี้ยงสัตวน์ า้ เบอ้ื งตน้ วิชางานพน้ื ฐานเพาะเลี้ยง สัตว์นา้ วชิ าระบบน้าในงานเพาะเล้ียงสัตว์น้า วชิ าคุณภาพน้า ในงานเพาะเล้ียงสัตว์น้า วิชางานทักษะเพาะเล้ียงสัตว์น้า และวิชาการเพาะเลยี้ งปลา ตามตารางขา้ งล่าง เรยี นภาคการเรยี นละ 17 สัปดาห์ เรียนวนั ละ 7 คาบ (8.30-16.30) รายวิชา หน่วยกิต จานวนชวั่ โมงทเ่ี รียนต่อ จานวนวัน ทฤษฎี ภาคการเรียน (ชม.) ทเ่ี รยี น(วนั ) ปฏิบั ิต ทฤษฎี+ปฏิ ับ ิต การเพาะเลย้ี งสตั ว์นา้ เบ้ืองต้น 32 3 5 85 12 85 12 งานพน้ื ฐานเพาะเลีย้ งสัตว์น้า 31 4 5 68 10 51 7 ระบบนา้ ในงานเพาะเล้ยี งสัตวน์ า้ 21 3 4 85 12 119 17 คณุ ภาพน้าในงานเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ 2 1 2 3 68 10 งานทกั ษะเพาะเล้ียงสัตว์นา้ 31 4 5 การเพาะเลี้ยงปลา 31 6 7 โครงการเพาะเลยี้ งปลา 20 4 4

14 3.2 เรยี งลาดบั รายวชิ าใหม้ ีความต่อเนอ่ื งจากเนื้อหาควำมร้พู ื้นฐำนไปสเู่ น้ือหา ควำมรู้ที่มีควำมซบั ซอ้ น ตวั อยา่ งการเรยี งลาดบั รายวิชา เช่น 1. การเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ เบื้องต้น 2. งานพ้ืนฐานเพาะเล้ียงสัตวน์ ้า 3. ระบบนา้ ในงานเพาะเลีย้ งสัตว์นา้ 4. คณุ ภาพน้าในงานเพาะเลย้ี งสัตวน์ ้า 5. งานทกั ษะเพาะเลยี้ งสตั ว์นา้ 6. การเพาะเล้ยี งปลา 7. โครงการเพาะเลีย้ งปลา 3.3 จดั แผนการเรยี น โดยใชร้ ูปแบบ Block Release และ Semi-block Release  Block Release Model เป็นการจดั แผนการเรียนรายวชิ า ซง่ึ เน้นภำคัฏบิ ตั ิทต่ี ่อเนอ่ื งโดยให้แต่ ละวิชาจบเป็นชว่ งๆไป  Semi -block Release Model ……เป็นการจดั แผนการเรยี นแบบปกติ (เรียนเป็นรายสปั ดาห)์ สลบั กบั Block Release ซึง่ ต้องเรียนต่อเนื่องให้จบเป็นช่วงๆไป ตัวอย่างเช่น แผนกำรเรียนรำยวิชำแบบักติ จัดแผนการเรียนในวันอังคาร พฤหัส ส่วนการจัดแผนกำรเรียนวิชำหมวดสมรรถนะวิชำชีพ จัดในวันจันทร์ พุธ ศุกร์ ต่ อ เ นื่ อ ง กั น จ น ค ร บ จ า น ว น วั น ท่ี ต้ อ ง จัดการเรียนของแต่ละ รายวิชา

15 ตวั อย่ำงกำรจัดแผนกำรเรียนแบบ Block Release ในภำคกำรเรียนท่ี 1 กำรจัดแผนกำรเรียนแบบ Block Release เรม่ิ จาก 1) กาหนดรายวชิ าที่ต้องเรียนในภาคการเรยี น 2) เรียงตามลาดับการจัดแผนการเรียนตามรายวชิ าที่ต่อเน่ืองกนั (จากข้อท่ี 3.2) 3) จัดเวลาเรยี น ตามจานวนวันท่ตี ้องเรยี นต่อภาคการเรียน(ที่ได้จากคานวณ ใน ตาราง 1a) เช่น  วชิ าการเพาะเลี้ยงสัตวน์ า้ เบือ้ งตน้ มจี านวนวนั ทีต่ ้อง เรยี น 12 วันตอ่ ภาคการเรยี น  วชิ างานพ้ืนฐานเพาะเลีย้ งสตั ว์นา้ มีจานวนวนั ทต่ี อ้ ง เรยี น 12 วนั ต่อภาคการเรียน  วิชาระบบน้าในงานเพาะเล้ยี งสตั ว์น้า มจี านวนวันที่ ต้องเรียน 10 วนั ตอ่ ภาคการเรียน  วชิ าคุณภาพน้าในงานเพาะเล้ียงสัตว์นา้ มีจานวนวันท่ี ต้องเรยี น 7 วันตอ่ ภาคการเรียน  วิชางานทกั ษะเพาะเลี้ยงสัตว์นา้ มจี านวนวนั ท่ตี ้อง เรียน 12 วันตอ่ ภาคการเรยี น  วิชาการเพาะเลี้ยงสตั ว์นา้ มีจานวนวันทต่ี ้องเรียน 17 วันต่อภาคการเรยี น  วชิ าโครงการเพาะเลีย้ งสัตวน์ า้ มจี านวนวันทต่ี ้องเรยี น 10 วันต่อภาคการเรยี น ตารางที่ 1a จานวนวนั ทต่ี อ้ งเรียนตอ่ ภาคการเรียน รายวิชา หนว่ ยกติ ท ป ท+ป. เวลาเรยี นตอ่ ภาค จา้ นวนวนั ทต่ี อ้ งเรยี น หมายเหตุ การเพาะเลีย้ งสัตว์น้าเบอ้ื งตน้ การเรยี น เทา่ กบั ตอ่ ภาคการเรยี น (วนั ) งานพนื้ ฐานเพาะเลี้ยงสตั ว์น้า (ชม/สัปดาห)์ (ชม/สัปดาห)์ (ชม/สัปดาห)์ ระบบน้าในงานเพาะเล้ียงสัตว์น้า คณุ ภาพน้าในงานเพาะเลย้ี งสตั ว์น้า 3 2 3 5 85 12 ท = ทฤษฎี งานทกั ษะเพาะเลีย้ งสตั ว์น้า 3 1 4 5 85 12 ป = ปฏิบตั ิ การเพาะเลยี้ งปลา 2 1 3 4 68 10 โครงการเพาะเล้ียงปลา 2 1 2 3 51 7 3 1 4 5 85 12 3 1 6 7 119 17 2 0 4 4 68 10

16 จากน้ันจึงทาการจัดแผนการเรียนของทุกวิชาให้ต่อเน่ืองกัน โดยเร่ิมจากวิชาการ เพาะเล้ียงสัตว์น้าเบื้องต้น 12 วัน ต่อด้วยวิชางานพ้ืนฐานเพาะเลี้ยงสัตว์น้า 12 วัน วิชา ระบบน้าในงานเพาะเล้ียงสัตว์น้า 10 วัน วิชาคุณภาพน้าในงานเพาะเลี้ยงสัตว์น้า 7 วัน วิชางานทักษะเพาะเลี้ยงสัตว์น้า 12 วัน วิชาการเพาะเล้ียงสัตว์น้า 17 วัน และวิชา โครงการเพาะเล้ียงสัตว์นา้ 10 วันต่อเนอื่ งกนั ดังตารางท่ี 1b ตารางที่ 1b แผนการเรยี นแบบ Block Release

17 ตัวอยา่ งการจัด Semi-block Release ภำคกำรเรียนท่ี 2 กำรจดั แผนกำรเรียนแบบ Semi-block Release เร่มิ จาก 1. กาหนดรายวชิ าที่ตอ้ งเรียนในภาคการเรียน โดยเรยี งตามลาดับการจัดแผนการ เรยี นตาม รายวชิ าที่ตอ่ เนอ่ื งกัน (จากข้อท่ี 3.2) 2. จัดเวลาเรยี น ตามจานวนวันทต่ี อ้ งเรียนต่อภาคการเรยี น(ทไ่ี ดจ้ ากคานวณ ใน ตาราง 2a) ประกอบด้วย 2.1 แผนการเรยี นวชิ าหมวดสมรรถนะวชิ าชีพ จดั การเรียนในวันจนั ทร์ พุธ ศุกร์ จานวน 4 วชิ า ไดแ้ ก่ o วชิ าการเพาะเล้ียงกงุ้ มีจานวนวนั ท่ตี อ้ งเรยี น 17 วนั ตอ่ ภาคการเรียน o วิชาโครงการเพาะเลี้ยงก้งุ มจี านวนวนั ที่ต้องเรียน 10 วัน ต่อภาคการเรียน o วชิ าอาชีวอนามัยและความปลอดภัย มีจานวนวันที่ต้อง เรียน 5 วันตอ่ ภาคการเรยี น o วิชาการผลติ อาหารสัตว์นา้ มจี านวนวนั ทต่ี ้องเรยี น 12 วนั ตอ่ ภาคการเรยี น ตารางท่ี 2a จานวนวนั ท่ีต้องเรียนตอ่ ภาคการเรียน

18 จากนัน้ จงึ ทาการจดั แผนการเรียนของทุกวิชาให้ต่อเนื่องกัน โดยเริ่มจากวชิ าการ เพาะเลี้ยงกุง้ 17 วนั วชิ าโครงการเพาะเล้ยี งกุ้ง 10 วัน วชิ าอาชวี อนามยั และความ ปลอดภยั 5 วัน และวิชาการผลิตอาหารสัตว์ 12 วนั ตอ่ เนื่องกนั ดังตารางที่ 2b 2.2 แผนการเรยี นรายวชิ าแบบปกติ จัดการเรียนในวนั อังคาร และพฤหัสบดี จานวน 5 วิชา ได้แก่ วิชาวิทยาศาสตร์เพ่ือพัฒนา ทักษะชีวิต วิชาภาษาไทยพื้นฐาน วิชาทักษะการ ดารงชีวิตเพื่อสุขภาวะ วชิ าวิทยาศาสตร์เพื่อพัฒนา อาชีพเกษตรกรรม และวิชาภาษาอังกฤษในชีวิตจริง ดงั ในตารางที่ 2b ตารางที่ 2b แผนการเรียนแบบ Semi-block Release

19 จากหลักการและวธิ กี ารพัฒนาหลักสตู รฐานสมรรถนะอาชีวศึกษาเกษตรที่ได้ นาเสนอนั้น จะเห็นไดว้ า่ แท้จรงิ แล้ว “แกน่ ”ของหลักสตู ร คือ หลักสูตร=L.E.1 + L.E.2 +..... L.E. n ของรายวชิ าทงั้ หมดทีผ่ ู้เรยี นไดร้ บั ( L.E.) L.E. ท้ังหมดน้ที ่สี ถาบันการศึกษาจัดใหแ้ กผ่ ู้เรียน จะทาให้ผูเ้ รียนเกิดมีสมรรถนะ (Competencies) ตำมวัตถุัระสงค์ท่ีกำหนดไว้ ส่วนเอกสารหลักสูตรท่ีจัดทาข้ึนตาม หัวข้อหรือแบบฟอร์มท่ีสถาบันการศึกษากาหนดข้ึนมาน้ัน เป็นเพียง “กระพ้ี”เท่านั้นเอง ดังท่ีอาจารย์ ดร.โสภณ ธนะมัย ได้กล่าวไว้กับคณะทางานในการพัฒนาหลักสูตรฐาน สมรรถนะครัง้ น้ี…..

“ Making Changes Together ” โรงพิมพม์ หาวทิ ยาลยั รังสติ จังหวัดปทมุ ธานี : 2562