ปรศิ นาคาํ ทายหมวดการทาํ มาหากนิ ๑. อะไรเอย่ ขา้ งใตร้ นขา้ งบนกด พอถงึ กาํ หนด เอามอื คลําแล คาํ คล้องจอง รน – บน กด – หนด
ความหมาย รน หมายถึง ดน้ิ คลาํ แล ( ภาษาถน่ิ ) หมายถึง คลาํ ดู คําตอบ คนสุม่ ปลา ๒. อะไรเอย่ สามอกหกหู มองดชู ายคลอง คาํ คลอ้ งจอง อก – หก หู – ดู ความหมาย สามอก หมายถึง คนสองคนกบั อก เลื่อยหน่งึ ปืน้ คลอง ในที่นีห้ มายถึง คลองเล่ือย คาํ ตอบ คนเลอ่ื ยไม้ ๓. อะไรเอย่ สองตนี ยืนยนั กรนั ธรณี หางยาวรี อยหู่ ว่างขาคน คําคล้องจอง ยนั – กรัน ความหมาย สองตีนยนื ยัน หมายถงึ คนหน่งึ มีสอง เท้ากาํ ลงั ยืน กรันธรณี หมายถึง ยันพ้นื ดนิ ไว้
หวา่ งขา ( ภาษาถน่ิ ) หมายถึง ระหวา่ งขา คําตอบ คนยกยอ ๔. อะไรเอย่ สบั ปะรอ่ ง สบั ปะแรง่ สับปะแกวง่ หา รู สบั ปะร้นุ ตนุ้ ตู๋ สบั ปะรั้ง ถงึ โคน คาํ คลอ้ งจอง แรง่ – แกวง่ รู – ตู๋ รุน้ – ตุน้ ความหมาย สับปะ ในที่น้ีไมม่ ีความหมาย ต้องการใหค้ ําทายมีภาษา ท่สี นกุ สนาน รอ่ งแร่ง (ภาษาถ่ิน) หมายถึง หิว้ ร่องแรง่ แกว่างหารู หมายถึง มองหารู กระบอกไม้ไผ่ รนุ้ ต้นุ ตู๋ (ภาษาถน่ิ ) หมายถงึ สน้ั ในท่ีน้ี หมายถงึ ตัดจนั่ มะพรา้ วใหส้ ัน้
ร้ังถงึ โคน หมายถึง ลงจากปลายตน้ มาถึงโคน คําตอบ คนตัดตาล ๕. อะไรเอย่ สขี ายนื หยัด ทาํ ทา่ หนอย ๆ ทาํ ทา่ เหมอื นจะตอ่ ย ขยี้ อ้ ยตดิ ขา คําคลอ้ งจอง หนอย – ต่อย – ย้อย ความหมาย สีขายนื หยัด หมายถงึ สองคนยืน อยู่กับที่ หนอย ๆ (ภาษาถ่นิ ) หมายถึง นดิ หนอ่ ย ขี้ย้อย หมายถงึ ขไี้ หล คาํ ตอบ คนเลอื่ ยไม้
๖. อะไรเอย่ ถอยหลงั เหมอื นกงุ้ มอื ถงุ้ ตาแล ความหมาย มอื ถุ้ง (ภาษาถนิ่ ) หมายถงึ มอื กระทุง้ ตาแล (ภาษาถ่นิ ) หมายถงึ ตาคอย มองไว้ คาํ ตอบ คนดํานา ๗. อะไรเอย่ พญาหา้ รอ้ ย ลงหนองนอ้ ย เหน็ รอย ตวั เดยี ว คาํ คลอ้ งจอง ร้อย – นอ้ ย – รอย ความหมาย พญาหา้ รอ้ ย หมายถึง การใช้ดอกไม้ ไผม่ าก ๆ มาสาน (ในท่นี ้ีใชค้ ําวา่ รอ้ ย แทนคําว่า สาน) เหน็ รอยตวั เดียว หมายถึง เหน็ เฉพาะรอยคน คําตอบ คนใชต้ ะแกรงชอ้ นกงุ้
๘. อะไรเอย่ มาจากเมอื งกรุง สาวนอ้ ยเจ็บพุง รอ้ งให้แมบ่ ีบ คําคลอ้ งจอง กรุง – พุง ความหมาย เจ็บพุง (ภาษาถิน่ ) หมายถึง ปวด ท้อง คาํ ตอบ ทาํ ขนมจนี ๙. อะไรเอย่ ฉกี ถง้ิ ฉกี ถิ้ง นา้ํ ยอ้ ยตงิ้ ตง้ิ ถง้ิ ฉกี ถิ่ งฉกี คาํ คล้องจอง ถ้ิง – ติ้ง – ถ้ิง ความหมาย ถ้งิ (ภาษาถ่ิน) หมายถึง กระทุ้ง น้ําย้อยติง้ ๆ (ภาษาถ่นิ ) หมายถงึ นา้ํ หยดตงิ๋ ๆ คาํ ตอบ คนดํานา ๑๐. อะไรเอย่ เชา้ กโ็ กร้ง เย็นก็โกร้ง ข้ึนโกง้ โค้ง บนเวหา
คาํ คลอ้ งจอง โกร้ง – โค้ง ความหมาย โกร้ง หมายถึง เสยี งกระทบของ กระบอกตาล บนเวหา หมายถึง บนต้นตาล คาํ ตอบ คนตดั ตาล ๑๑. อะไรเอย่ ปกั สไี ม่ใชน่ ก นมเตม็ อกไมใ่ ชค่ น คาํ คล้องจอง นก – อก ความหมาย ปกั สี หมายถึง ปกั แลว้ สีกัน ปกั ษี หมายถึง นก นมเต็มอก หมายถงึ เล่อื ย คําตอบ คนเลอื่ ยไม้
ปรศิ นาคาํ ทายหมวดการใชค้ าํ ผวน ๑. อะไรเอย่ ฝรงั่ ทาํ จีนขาย ไทยเขยี น ความหมาย ขอ้ ความข้างหนา้ เป็นการหลอก ส่วน คําตอบอยู่ทข่ี อ้ ความหลงั คือ ไทย เขียน คาํ ตอบ เทยี นไข
๒. อะไรเอย่ หนงึ่ หนาํ สองหนาํ เขา้ หนําเดยี ว ความหมายท่ตี ้องการ คอื เข้าหนาํ เดยี ว คาํ ตอบ ขา้ วเหนยี วดาํ ๓. อะไรเอย่ ปแ่ี จง้ ขา้ วแหนงเดยี ว คําตอบ แปูงจี่ ขา้ วเหนียวแดง ๔. อะไรเอย่ หวั โม่ง คนั คน คาํ ตอบ หวั มดคนั โคง่ โค่ง (ภาษาถิ่น) หมายถึง ใหญ่ มดคันโค่ง หมายถงึ มดตัวใหญ่ ๆ ปรศิ นาคาํ ทายหมวดการใชภ้ าษาสอง ง่ามสองง่าม ๑. อะไรเอย่ รปู รา่ งเหมอื นใบพลู มขี นรมุ รู่ มรี ู ตรงกลาง คําคลอ้ งจอง พลู – รู่ – รู ความหมาย
รุมรู่ (ภาษาถิ่น ) หมายถึง รุงรงั คาํ ตอบ ใบหคู วาย ๒. อะไรเอย่ ปัน่ ให้แขง็ แยงเขา้ หวา่ งขา คาํ คลอ้ งจอง แขง็ – แยง ความหมาย แยง (ภาษาถิ่น) หมายถึง แหย่ หว่างขา (ภาษาถิน่ ) หมายถึง ระหว่างขา คาํ ตอบ น่งุ โจงกระเบน ๓. อะไรเอย่ ฉกี ขาเถิดนอ้ ง พ่ีจะใสใหน้ ้าํ ไหล ทางหวา่ งขา คําคล้องจอง ใส – ไหล ความหมาย หว่างขา (ภาษาถ่ิน) หมายถงึ ระหวา่ งขา คําตอบ กรรไกรหนบี ออ้ ย
๔. อะไรเอย่ ผหู้ ญงิ อยู่ใต้ ผู้ชายอยบู่ น ชายหญงิ สองคน ทาํ ไรกนั คําคลอ้ งจอง ใต้ – ชาย บน – คน คาํ ภาษาถนิ่ ทาํ ไร หมายถงึ ทําอะไร คาํ ตอบ ผหู้ ญงิ สง่ จากใหผ้ ชู้ ายมงุ หลังคา ๕. อะไรเอย่ หวั แดงเหมอื นหมากสกุ ไมล่ ุกไม่ เขา้ คาํ คล้องจอง สกุ – ลกุ ความหมาย ไม่ลกุ ในท่ีน้ี หมายถึง ไม่ยกให้ข้ึน คาํ ภาษาถ่ิน ไมม่ ี คาํ ตอบ หวั ประแจรถไฟ ๖. อะไรเอย่ ฉกี สองริม ทมิ่ เขา้ รู คําคล้องจอง รมิ – ทิ่ม ความหมาย ทมิ่ (ภาษาถิน่ ) แหย่เขา้ ไป
คาํ ตอบ ฉกี ขนไกแ่ ยงหู
ปรศิ นาคาํ ทายหมวดทวั่ ไป ๑. อะไรเอย่ สาวนอ้ ยอยใู่ นวัง ไม่สง่ั ไมอ่ อก คาํ คล้องจอง วัง – ส่งั คาํ ภาษาถน่ิ ไม่มี คําตอบ นา้ํ มกู ๒. อะไรเอย่ ปลดกระเบนกนิ กนั กมุ ภณั ฑ์ไม่ใช่ ยกั ษ์ คาํ คลอ้ งจอง กัน – ภัณฑ์ คําภาษาถน่ิ ไม่มี ความหมาย กระเบน หมายถงึ โจงกระเบน คําตอบ ขา้ วตม้ ใบกระพอ้ ๓. อะไรเอย่ ส่เี หลยี่ มเทยี มทิศ ประตูปดิ หลงั คา เปิด คําคล้องจอง ทศิ – ปิด คําตอบ คอกควาย
๔. อะไรเอย่ กะลมุ่ กะล่ํา เดนิ ยงั คา่ํ ไม่เห็นรอย คาํ คลอ้ งจอง ลํา่ – ค่าํ ความหมาย กะลุม่ กะลา่ํ ไมม่ ีความหมาย ต้องการ เลน่ คําคล้องจอง ยงั ค่าํ (ภาษาถ่ิน) หมายถงึ ตลอดเวลา คาํ ตอบ เรอื ๕. อะไรเอย่ กิ้งกอื ตวั ใหญ่ ไต่บนเหลก็ ตวั มนั ไม่ เลก็ กนิ คนตง้ั พนั คาํ คลอ้ งจอง ใหญ่ – ไต่ เหลก็ – เลก็ คําภาษาถน่ิ ไมม่ ี คําตอบ รถไฟ ๖. อะไรเอย่ สเี ขยี วชอมุ่ พมุ่ ไสว ไมม่ ีใบ มแี ต่ ดอก คาํ คล้องจอง ชอมุ่ – พ่มุ ไสว – ใบ คําภาษาถน่ิ ไมม่ ี คาํ ตอบ ฝน
๗. อะไรเอย่ เหลอื งเหมอื นอีเกง้ รอ้ งเพลงกนิ ขนม คาํ คลอ้ งจอง เก้ง – เพลง คําภาษาถน่ิ ไมม่ ี คาํ ตอบ พระ ๘. อะไรเอย่ ขาไปไปสองคน ขากลับมดื ฟาู มวั ฝน กลบั คนเดยี ว คาํ คลอ้ งจอง คน – ฝน คาํ ภาษาถิ่น ไมม่ ี คาํ ตอบ คนกบั เงา ๙. อะไรเอย่ หางอยใู่ นวดั ตัวพลดั อยกู่ ลางนา คาํ คลอ้ งจอง วดั – พลดั ความหมาย ตก พลดั (ภาษาถ่ิน) หมายถงึ คาํ ตอบ หางควาย หมายถึง เครื่องนงุ่ ห่มของพระและ หางของควาย
๑๐. หวั อะไรเอย่ ทีม่ องไมเ่ หน็ คาํ คล้องจอง ไม่มี คําภาษาถ่ิน ไมม่ ี คาํ ตอบ หวั คา่ํ ๑๑. อะไรเอย่ สกุ ขี สกุ ขงั สกุ คาราง สกุ คารู คําคลอ้ งจอง ขัง – ราง ความหมาย และคาํ ตอบ สกุ หมายถงึ ทําใหถ้ ูกความรอ้ น ขี (ภาถ่นิ ) หมายถึง ข่ี สุกขี หมายถงึ สุกโดยการขี่กนั หมายถงึ ขา้ วตม้ มดั สุกขัง หมายถึง ลุกขณะถูกขงั หมายถงึ ขนมเขง่ สกุ คาราง หมายถึง สุกขณะอยูใ่ น ราง หมายถงึ ขนมครก สกุ คารู หมายถงึ สุกขณะอย่ใู นรู หมายถงึ ขา้ วหลาม
๑๒. อะไรเอย่ กลางวันอมุ้ ลกู ยนื กลางคนื อมุ้ ลกู นอน คําคล้องจอง ยืน – คนื คําภาษาถนิ่ ไม่มี คาํ ตอบ บันได (คนสมยั กอ่ นจะเกบ็ บนั ได ไว้บนบ้านในเวลากลางคนื และจะนํามาพาดใหม่ ในตอนเชา้ )
บทท่ี 5 สรปุ ผลการศกึ ษา ๑. ประโยชนท์ ีไ่ ดร้ บั จากการทาํ โครงงาน - ไดป้ ริศนาคาํ ทายในท้องถนิ่ โดยการ รวบรวมไว้ศึกษาเอง และใหผ้ อู้ ืน่ ไดศ้ ึกษา ได้ ท้งั หมด ๘ หมวด มี ๑. ปริศนาคาํ ทายหมวดสัตว์ ๑๐ คํา ทาย ๒. ปริศนาคาํ ทายหมวดพืช ๑๕ คาํ ทาย ๓. ปริศนาคําทายหมวดของใชใ้ น ชวี ิตประจําวัน ๓๙ คําทาย
๔. ปรศิ นาคําทายหมวดอวัยวะ ๓ คาํ ทาย ๕. ปริศนาคําทายหมวดการทาํ มาหากิน ๑๑ คําทาย ๖. ปริศนาคาํ ทายหมวดการใชค้ ําผวน ๔ คาํ ทาย ๗. ปริศนาคําทายหมวดการใช้คาํ สองแง่ สองงา่ ม ๖ คําทาย ๘. ปริศนาคาํ ทายหมวดทั่วไป ๑๒ คาํ ทาย ได้ปรศิ นาคาํ ทายทั้งหมด ๑๐๐ คาํ ทาย - รจู้ ักคําและความหมายของภาษาถิ่นใน ปรศิ นาคาํ ทาย เชน่ ว่ง หมายถงึ โหว่ นกคดู หมายถึง นกกะปูด ลกุ ข้ี หมายถึง ก้น ฯลฯ - ได้เรยี นร้คู าํ คลอ้ งในปริศนาคาํ ทายทําให้ เขา้ ใจคําคลอ้ งจองดีย่งิ ข้ึน เช่น
อะไรเอย่ มาจากเมืองเทศ มจี ุกบนเกศ มีตา รอบตวั เทศ คล้องจองกับคาํ วา่ เกศ อะไรเอ่ย ไอ้ขนยนไอ้แขวน น้ําออก ขน คลอ้ งจองกับคําว่า ยน อะไรเอ่ย กะลุม่ กะหลู วิ่งลงรูปดิ หางไม่เม็ด หลู คล้องจองกับคาํ วา่ รู - เหน็ คณุ ค่าของปรศิ นาทําทาย โดยได้ รวบรวมปรศิ นาคาํ ทายทไ่ี ด้ศกึ ษาไวเ้ ป็น รูปเล่มของเอกสาร และจะหาเพิม่ เติมจาก หมู่บา้ นอ่ืน ๆ ทใ่ี กลเ้ คียงบันทึกเพิ่มเติม ๒. การนาํ ผลการศกึ ษาไปใช้ - นําปริศนาคาํ ทายมาทายกบั เพือ่ น ๆ ในเวลา ว่าง ทาํ ใหส้ นุกสนานและเกิดปัญญา - ใชภ้ าษากลางได้ดีขึ้น โดยไมน่ ําภาษาถน่ิ มา ใชป้ ะปนกบั ภาษากลาง - เข้าใจคําคล้องจอง สามารถเขยี นบทรอ้ ย กรอง และปริศนาคาํ ทายง่าย ๆ ได้
- ได้นําปริศนาคําทายทไ่ี ด้จากการศกึ ษา เผยแพร่แก่เพื่อน ๆ นอ้ ง ๆ และผ้ทู ่สี นใจ โดยการทายในเวลาวา่ งท้งั ทบี่ ้านและที่ โรงเรียน จัดทําเอกสารไวใ้ นหอ้ งเรียนและ ห้องสมุดโรงเรียน ๓. ขอ้ เสนอแนะ จากการศกึ ษาปริศนาคําทายในทอ้ งถิ่น ทําให้ เหน็ คณุ คา่ ของปริศนาคาํ ทาย ตอ้ งการให้ทกุ คนได้ ศึกษาปรศิ นาคาํ ทายท่ไี ดร้ วบรวมไว้ และถ้ามี โอกาสนา่ จะศึกษาเพิม่ เติมให้มากกว่านี้ การท่ีได้พบปะกบั คนแก่ ๆ ในหมู่บ้าน ทาํ ให้ รูจ้ ักส่ิงดี ๆ อีกหลายอยา่ ง เชน่ เพลงกล่อมเด็ก ภาษาถ่ิน เพลงบอก เพลงนา ซ่ึงสิ่งเหลา่ นีเ้ ป็น วัฒนธรรมของท้องถ่นิ ควรอนุรกั ษ์ไว้ให้ชนรนุ่ หลังไดร้ ู้จัก เพอื่ ทจี่ ะได้รักและหวงแหนไว้ และ น่าจะทําโครงงานเรอื่ งเหล่านใ้ี นโอกาสต่อไป
บรรณานุกรม ประจักษ์ ประภาพิทยากร. ภาษากบั วฒั นธรรม. กรงุ เทพมหานคร : อกั ษรเจริญทัศน์, ๒๕๒๔. พรรณี จันทร์ณรงค์. พจนานกุ รมภาษาถิน่ อาํ เภอ ปะทวิ . เอกสารอดั สาํ เนาฉบับปรับปรุง, ๒๕๒๐.
อกั ษรเจริญทัศน์, สาํ นักพิมพ์. พจนานกุ รมฉบับ ราชบณั ฑติ ยสถาน. กรุงเทพมหานคร: อักษรเจริญทัศน์, ๒๕๒๕.
Search
