BOOK LAYOUT - 021421-a

OUR MOTHER KALPANABEN PATEL THEDIFFICULTPATHTO SUCCESS 1



આ\" \" લેખ લખવા જઈ રહ- .ં તે મા2 લેખ ન 4હ પરં6 ુ માર- જ8દગી છે. મા>ંુ સવ@Aવ છે મારો આCમા,મારા D>ુ ુ , મારા સખી , મારા Eખુ Fુ ઃખ ના ભાગીદાર, મારા ઈIરJ િનમેલા મારા જLમ દાતા અને પાલનહાર મારા મNમી... Oી કQપનાબેનની આપવીતી \" થાક ગણો હતો ચહર+ ા પર પણ, અમાર0 1શુ ી માટ+ અનહદ પ8ર9મ કરતા જોયા છે, \">ખ માં Aઘ હતી છતાં CચDતામાં Eગતા જોયા છે. \"તકલીફો ચાર+ બાJુ હતી પણ એકલા હાથે 8હDમત હાયાL વગર લડતા જોયાં છે.! \"પાઇ પાઇ ભગે ી કર0 અમાર0 1શુ ી ખર0દતાં જોયા છે એ 1શુ ી માટ+ પોતાના શમણાં ને રોળતા જોયા છે \" \"પોતાની પસદં ગી નાપસદં કર0 અમાર0 પસદં ગી ને અપનાવતા જોયા છે\". \"UયVWત ભલે એક છે પણ િવશષે તા ઓ અનકે છે. માતા-િપતા \\વ]પે એક સ^નહાર ને મ_ જોયા છે\" \"મારા સ^નહાર ને કો8ટ કો8ટ વદં ન\" 2

Hello Family! Welcome to the Kalpanaben and Kantibhai Patel edition of Celebrating Life! Kalpanaben, my Mother have been very dear to me since my childhood. Many years and seeming lifetimes later, I finally learned to share my feelings and memories with close family and friends. Lives unfold as a story, and we gain a deeper insight into others humanity. Through high school, I spent more time with my mother than I did with my friends. By the time I left for Canada, I knew everything about Mom’s daily grind, but I never asked her about her earlier life, and she never volunteered. Even though I arrived at my curiosity about my own parents too late to learn about their early life, they emerged as characters in the pages of my memoir. For the first time, I imagined the pride my mother might have felt when her kids chose to help with daily house chores instead of playing with friends. These speculations awaken a more complex, rounded impression of her journey than I had before I began writing. When I ask my mother to tell her story, I discovered there is lots of buried emotional pain. In my Mom and Dad’s generation, it was normal for parents to pretend they were never young. Now- adays, that social convention is changing rapidly. With each passing year, our cultural interest in memoirs grows and our fear of revealing ourselves fades. This trend to see life as a story has opened many people to their own past, as well as their parents. In Love and Respect, Kamini Patel Kalpanaben’s adoring children, Kamini, Sanjay and Chiku 3

Sanjay Patel KALPANABEN’S SON \"$ૂ ય મ'મી જય *વામીનારાયણ માર$ મ&મી િવશે ,ું /ું લ1?ું આભાર, ,ું તમને 7ેમ ક9ંુ :,ં તમે ;ે<ઠ છો. આ બધા શCદસFહૂ ો આપણા સબં ધં ોને Kયાય આપતા નથી તથે ી ,ું આN તમે ને કહ$શ નહO.,ું એટRું જ કહ$શ કT તમારા દ$કરા તર$કT આ Uુ િનયામાં 7વશે કર$ મને ધKયતા અWભુ વાઈ છે. તમારો 7ેમ અને હાYય મારા Zદયને લાખો \\ણોના આનદં થી ભર$ દT છે. મ'મી છે તો આ5 6ું 9.ં તમે નાથી મા< અ>*ત?વ છે. @ખુ Bુ :ખમાં સાથે ઉભા રહH તે મા-ં બાપ, પણ મારM તો “મા”ં પણ તમે અને બાપ પણ તમે જ છો મ'મી. મ'મી તમે તો કદM બાપની કમી મહ@H સુ ના થવા દMધી કH કદM યાદ આવવા ન દMધી અને “મા”ં શTદ કચાશ પણ ન રાખી. આ5 પણ સવારH હમં શે ા સૌથી પહલH ા “મ'મી” ની ખબર \"છૂ M ને જ મારો Xદવસ શ< થાય અને મારM મ'મીનો પણ મારા હાથની ચા પીને જ Xદવસ શ< થાય છે. તથા રાYે મ'મી સાથે ઘડMભર વાત કરMને જ @વુ ા જવ 9.ં ખરHખર મારM “મ'મી” એ અમને Yણે ભાઈ-બહનH ને ^બૂ મહનH ત થી તથા Xહ_'મતથી ઉછેયા` છે. અમને ^બુ જ સાથ-સહકાર અને Xહ_'મત આપી છે. વaુ ખબર ના પડH, વaુ લખતા ના આવડH પણ, એટcું જ<ર કહMશ $યાં $યાં મારM નજર પડH, ?યાં ?યાં “મ'મી” તમજે નજરH ચઢH. તેવી efનુ ે eાથ`ના કgંુ 9.ં ૭૫માં વષમ` ાં eવશે એટલે કH અkતૃ મહો?સવ બાદ મારM ”મ'મી” ને શતાmnુ ય બoે તવે ી efનુ ે eાથ`ના. શતાTદM મહો?સવનો આગલો પડાવ મારM, અમારM, આપણી “મા”ં ને કોXટ કોXટ વદં ન સહ. સજં યના સાદર eણામ. 4

Chitixa Patel KALPANABEN’S DAUGHTER \".ૂ મ&મી, એ)ું નથી ક/ 0ું તમને ફ4ત આજના 8દવસે યાદ ક=ંુ >.ં આજના 8દવસે તો 0ું @ુ િનયાને ફ4ત એ જણા)ું >ં ક/ તમારD હાજરDFું મહGવ મારા Hવનમાં Iું છે. મારD “મા”ં મારા માટ/ ભગવાન છે, તમે ના ચરણોમાં રહ)/ ું પણ વરદાન છે. તેમનો હાથ મારા માથા પર છે તો 0ું Pખુ ી >,ં નહR તો મા=ુ Hવન આસાન નથી. માં અને બાપની UયાVયા અમારા ભાઈ-બહન/ ની YજZદગીમાં અલગ-અલગ ન હતી. ક/મ ક/, અમાર/ તો સમજણા થયા Gયારથી મ&મી-પ\\પા એક જ હતા અને તે ક]પનામ&મી ક/ ક]પના પ\\પા, ^ ગણો તે મારા ક]પના મ&મી છે. અને એ તો ^ને િપતા ના હોય તેને જ સમ_ય આ ગ`ણત. ab,ુ એટલો તો આશરો અમારો રાખજો ક/ Hવનમાં કોઈપણ તબdે િપતા ની કમી મહP/ સૂ નથી થવા દDધી. પણ મારા મ&મી માટ/ તમે ના Hવનની એક કમી fખે ઊડDને વળગે તેવી એ હતી ક/, તેના કપાળે ચા]ં લાની હાજરD ન હતી. મારા મ&મી એ અમને jણે ભાઈ-બહન/ ને હમં શે ા અમારા કપરા સમયે kબુ જ 8હ&મત અને સહકાર આપી આગળ વધવા ની aરે ણા આપી છે. તેઓ કદD 8હ&મત હાયાm નથી અને અમને હારવા દDધા નથી. ભગવાન ને મારD એ જ aાથmના ક/ દર/ક જnમમાં મને માતા oપે મારD આજ મ&મી ના pખૂ ે જnમ આપ જો. શત શત Hવોમાં અને આ Hવનમાં તમારા આશીવmચન થી અમા=ંુ રqણ કરતાં રહો. “મા”ં અને “બાપ” ની છબી એકમાં જ જોવી મતલબ અધન4 ાર67ર8ું :વ;પ. સમપણ4 એટલે અમાર@, આપણી માર@ “મા”ં ને એક જ Bણમાં અનકે Cકારના :વ;પની Dયાગ સમપણ4 ની Gિુ તI એટલે માર@ Cરે ણા Gિુ તI માર@ “મા”ં . આJ Kું એ જ Cાથન4 ા કર@શ ભગવાન માર@ મOમી ને Pબુ જ તQં ુ ર:ત, આનદં @, લાSં ું આTUુ ય આપ.ે મOમી મારા Pબુ જ Cમે સાથે Happy Birthday. તમાર% 'હાલી ચી,ુ (ચીતી/ા) 5

જય *વામીનારાયણ \"જ$યૂ ય*વમા'મમીીનારાયણ “\"ક$qૂ પયનમાબ'મેની” મારા સા@નુ ા આ5 ૭૫ માં જrમ Xદવસે ^બૂ ^બૂ sભુ કામના સાથે એટcું ક“કહqMશપનકાH બતને ે મ” ામરાારસા ાસ@ાુ@છનુ ે પા આણ 5તમે ૭ણ૫ે મમનાં જે કrદમM વXદ6વુ સતેર^Mકબૂ H ન^હબtૂ પsણભુ દકMાકમરનM ામસાનાથી ે નએે ટજcું રકાહખMશી છકે.H તહમંે મેશારા ામસનાે @સુ ાછથે -પસણહકતારમે આણે uમયનો ે છકેદ. મM ાવરH6આુ ત5રMકમH ાનરહM tસપગણી “દમMાક”ં રનM થમીાનપીણને જ મરાાખરાી આછે. મહમં 'મેશીા 6મું નમેારસMાથ“મ-સા”ં હતકરારMકઆH જuમયાોvછું ે9. મ.ં ાતરH મે આન5ા મમાટારH મM સનગે મીાન“માઅ”ં નનેથગી વપ` ણછે. તમેમારણા ેઆતેમમન'ીમwજી 6_દુંગમીામરાMં ઘ“મણા”ં ી તkરxુ કMકHલH જીનમો સાvામું 9ન.ં ો તકમેયનy છા ેમ. અાટH?યમાનરHે મપાણન અઅમનને ગે તવમે ` છને.ો ^તબમેુ જણે તેમની wજદ_ ગીમાં ઘણી kxુ કHલીનો સામનો કયy છે. અ?યારH પણ અમને તેમનો સાથ-સહકાર મળે છે. “મ'મી” એ અમારા ઘરનો એક મોભ છે. તમે નાથી અમે બ^ધબુ ાજઆસ5ાથ@-સખુ હીકઅારનમે આળે નછXંે.દ“તમ'છમMએી” .એભઅગવમાાનરા નઘે રeનાથો એ`નાકછમે ોકભH “મછ'ે.મતી”ેમનને ાસથાીરઅM મે *બવધા*ા{યઆઅ5 ન@ે ખુશીાતં અી\"નણૂે આ` |નવXં દનતઆછપMએે. . ભગવાન ને eાથ`ના છે કH “મ'મી” ને સારM *વા*{ય અને શાતં ી\"ણૂ ` |વન આપે. }જલીના સાદર eણામ. Anjali Patel ,India }જલીના સાદર eણામ. Anjali Patel ,India \"$ૂ ય કqપનામ'મી vું |વન ધમ` અને ભ>~ત મય છે. તેઓ *વાિમનારાયણના પરમ Anjali Patel ,India સ\"?$ૂસયગં કી qછપે.નઅામન'ે મિનીયvમું |kવજુ નબધ|મવ` અનન|ે ભવ>ે ~છતે. મતયેઓછદે.રતરેઓોજ સ*વવાારિમH ભનગારવાયાનણનનીા \"પÅૂરમ કસર?Hસછગં ે. ીતછથે.ાઅભનગે વિનાનયમનેkથજુ ાળબ ધ|રવાવને છ|ે.વઆે છરે.તતી,ેઓઅnટદકર,એરોજકાદસશવીારકHરભH છગે.વાનની \"Åૂ Shambhu Patel ,Canada તકરેમH ણછેે.|તવથના ભજગોmવું ાછને અનને થે Åાળ‚mધુંરપાવણે છછે.ે. આમારરતા Åી,અણnવટકા ,kએજુ કબાદશતીમે કણરેH |છે.વનમાં ઘણી kતxુેમકણHલે ીએ|વપનારજકોmરHલું છછે અે. ને Å‚mું પણ છે. મારા Åણવા kજુ બ તેમણે |વનમાં ઘણી આkxુ રકોHલƒયીએનપી ાBરૃ„nકટરએHલપછણે. તઓે સાgંુ …યાન રાખે છે. ફા*ટ‡ડ કH મદે ાની લોટ ની કોઈ ચઆીજરોƒજયમનતીા Bનૃ„થnટીએ. પણ તઓે સાgંુ …યાન રાખે છે. ફા*ટ‡ડ કH મદે ાની લોટ ની કોઈ પચXીરજવાજરમમતાં ાબનધથાની.ી ˆચ_તા અને …યાન રાખે છે. કોઈની તˆબયત સારM ના હોય તો તે જપqXરદવM ાસરમાÅાં બથધાયાનતી ેˆચમ_તાટાH રઅHકનM ેપ…ણયાનકરHરછાખે. ે છે. કોઈની તˆબયત સારM ના હોય તો તે બજસqદએM સજાÅતેમથનાયી 7ત5મે મી ાબટH થરH`કડMH પઉપણરકમરH ાછરાે. ‰દય \"વૂ `ક અˆભનદં ન અને sભુ Šે છાઓ, બસ એજ તમે ની 75મી બથ` ડH ઉપર મારા ‰દય \"વૂ `ક અˆભનદં ન અને sભુ Šે છાઓ, શfં ુ ના જય *વામીનારાયણ શfં ુ ના જય *વામીનારાયણ Shambhu Patel ,Canada To Mom, MiSthualmPbahtuelP,aUtelS,ACanada ToFTMorootmMhe,ovmer,y short eight years we have known you, you are truly a person wpucfcpufwiioosrgsrgiiotmoFutmupphfpwoFhpoprirueueeforgeereliltotootrurturttoohtltotltphoyrhsysuthsueeehveltvpeotppooriievuwosfuwksfulkteiyitaeutstvaehtthrttnttnetuyapuoathhhherehtswtsufsleleryorothehthgteghopopoatysantytkaaoaohrvd.hvd.eatttgteBgoeBootertteeteia.ihag.rllotiopotocoYtcgYhylhvknvokaonhod.eeeeetuituBitirotrntdtndghhyioic.aicnhe2niee2iaoagYtct0at.0mt.kmekntko1rh1haytasuee7eih7tetetnhwh,h,aaeacgglwlwnerernoaa2oasdrhd,mrh,0kihaanIewIes1aasggewnawnatv7eeteihieaahdI,adIahaslnws,wewk,onnaIlndIlaod,aghodvkkossoIaonseesnswtkratiknwoionrknrianiiywnywncdacngIigieygnesn,eohwhogagtIatlowoauhtohattkwtnw,eovensoovnyndiniktdtftodfyo,oi,roiiegusegeowenyoiudoudvuvnaigsrosrenoehr,eceoreaorgtytoeyyohntohntoowotuitruivsgonusghnutt!io!oeteledhfhyTaooTointoethorghgaghhdo,weewluelaeapeeosrttttttevttrwetwoohotohroeuhsnoaooarlodidyyuosongot!ffaonThopehogewetlrehstatowtootno Yohuahdavceomtauegthot vuisstiot uslsowhadvoewlonvaendd iatp. preciate what we have and face life wYitohuthhaevuelttiamuagthet sutsretnogstlhowthdaot wisn“faanmdilayp.”preciate what we have and face life wWWiJtaYwhiiissoitShhthuwihinenahggtumahylyvteiooinemuuuatartltaahtthuieyeemagsaanhtar,vvtteeeeMunrrsgysyittthrtuhhoeala,tnpphsYpgplaaoytytshwh7i7s,5t5d“&htthfhoaabSbwtmhiirirnritstlehyh“yad.d”fnaaaydymailpyp.”reciate what we have and face life Jai Swaminarayan, Mitul, Yash, & Shrey Wishing you the a very happy 75th birthday Jai Swaminarayan, Mitul, Yash, & Shrey 6 To Mom, To Mom,

7

Introduction Kantibhai Patel (1940 – 1971) This story really starts with Kantibhai Patel. He grew up in Bakrol India, the eldest son of Harmanbhai and Kamlaben Patel. His father was a farmer and his mother took care of the house- hold. As a child he always loved to study and started his early education in Bakrol. For higher education, he attended Nalini & Arvind Arts Col- lege and later received a master’s degree from Sardar Patel University. He began his career at the same col- lege, as a lecturer in English Liter- ature, and continued his education while working at the college. After he received his doctorate degree in English Litera- ture, he became a full professor in Kantibhai became a blessing to this earth on March 25,1940, in Bakrol English literature. He had grown up in a large and loving family. He had two younger sisters Susilaben and Kokilaben and two younger brothers Girishbhai and Jagdishbhai. In addition, an unmarried uncle lived together with them. He was an excellent brother, and son. Always a simple person, very amusing and compassionate. He loved people and they loved him. At the age of 25 he married Kalpanaben. She was a 19-year- old with beautiful hair and brilliant eyes that took his breath away. Though their lives were very hard, he was an excellent husband. 8

Kalpanaben Patel Kalpanaben came from a humble family from Ajarpura. She was the youngest daughter of Bhikhabhai and Dahiben Patel. Her father was also a farmer. She has two elder broth- ers Bachubhai and Bhailalbhai. As a young child, she loved to study and her love for education was part of what drew Kantibhai to her. But it was her warm heart and gentle nature that help make their relationship so strong. When Kalpanaben was 21, she be- came a mother. Their first child was born on October 17th, 1967. They Kalpanaben blessed the earth with her arrival on February 28, 1946, in Kanjari. named their lovely son Sanjay. Then at the age of 23, their first daughter was born on October 24th, 1969. She was name Chitiksha, but everyone called her Chiku. She was the delight of their young family. Later, when Kalpanaben was 25, she was expecting their 3rd child. When she was in her 7th month of pregnancy, an unthinkable tragedy happened. Her whole world turned up-side down in an instant. On July 1st, 1971, at just 31 years, Kantibhai died unexpectedly at home in Bakrol. There were no health issues that his family could help him with. It was just an untimely death of a young father of 2 and more important a husband of a young wife. 9

Exactly one and half month later, their 3rd child was born on August 16th. 1971. She was named Kamini, the last gift from Kantibhai and a comfort in her grieving heart. With three young children to take care of, Kalpanaben drew up her strength and entered to an NGOS, Hiraba Mahila Mandal, where she studied sewing and embroidery, to learn a craft skill to support her children. Three years later, when she passed her final exams of matriculation, sewing and embroidery, she wanted to teach, just like her husband. This was not to be, her brothers Bachubhai and Bhailal- bhai had a great love and affection for her and were afraid that she could not have a good living that way. They rented a fully furnished home in Anand. She lived there for fourteen years until her broth- er Bachubhai was able to buy her a house in Anand. They also decided to give her a start in business. They started a private banking business, named KalpanaKant finance. She gave it her best and ran the business to help build the community. It did well for a while and her children grew up known their mother was their sole provider. But times were not easy, her mother, Dahiben, came to help with the children. But Dahiben got injured when she fell and now, she too needed care. Kalpanaben took started taking care of her mother while she was raising her children and ran her business. After sixteen years in business, she was not able to continue. Her business went bankrupt and she faced many fears for her children’s college education and the future of the family. Once again, with loss of her business the family had to adjust quickly. Kamini and Chiku left for Can- ada, and Sanjay left for the United States. Suddenly, a very close family was separated. The family feared that this wonderful woman, who had cared and loved them so much, would never smile again. It was not until the birth of Sanjay’s daughter Krishna on August 26th, 2008 that the smile and glow returned to her beautiful face! Kalpanaben has been a pillar of strength and support for her children, who have all grown to flower as productive and happy adults. Now, on her 75th Birthday, we all want to wish her Happy Birthday! And tell her Thank you! for all you do, all you 've done, who you are, 10

!\"થાવના !\"થાવના 50 વરસ પહલ) ાની વાત છે. અરમાનોની, ઝોળ7 ભર7 એક ત;ણી નામે ક=પના(બેન) અજરBરુ ા ગામની5ર0ાજવEરુમસાર7 પઓહલગ) ાણનીીસ વવાષતHનીછIે.મઅર) રબમાકાનરોોલનીન, ાઝં ોળ7 ભર7 એક ત;ણી નામે નવKવુ ાન Lિુ શOPત ડૉSટર)ટ નકી=પઉનVચા(બપેનદ)વઅી જથરીBસરુ Zામગાિાનમતનીકરાા[ZજતEભુમાાઈર7 સઓાથગે ણીસ વષHની Iમર) બાકરોલ નાં લ]ન^િં થથી જોડાઈ અને એકનવનKવવુ ોાનઅL_યિુ શાયOPતશ;ડૉSથટયર)ટો નક=ી પઉનVાચબેનપદઅવીનેથી સZમાિનત કા[Zતભાઈ સાથે કા[Zતભાઈ નાં aવન નો. લ]ન^િં થથી જોડાઈ અને એક નવો અ_યાય શ; થયો ક=પનાબેન અને સમય, ઘ%ડયાળ નાં કાટં . ચાલી કરા3[Zતો હભતાઈો અનનાં aે જવોતનજનોતો.ામાં બે બાળકો નાં મા- બાપ પણ બની ગયા,ં સમય, ઘ%ડયાળ નાં કાટં . ચાલી ર3ો હતો અને જોતજોતામાં બે બાળકો નાં મા- ક?પનાબેન અને કા@Aતભાઈ, કબા@Aાતપભપાઈણનબી નસીરગસયમા,ં Dની Eોફ.સર ની નોકરG, n-Kantibhai: Perfect Couple ક?પનાબેનની સમિપIત J%ુ હણીક?નપી નજાબLદને ગીઅમનાંે એકાક@Aતનભવાઈાં ,PકુQાુંબ@Aતીજભનાનઈોનીઉમસેરરોસ મDની Eોફ.સર ની નોકરG, 3ો હતો અને તેઓ UKીDalpaસnaતં beાનn-Kaનnાtiં bમhaા-i:બPeાrપfectબCનouવpleાનાં હકત?ાપં નનVાબકને નાીં ભસિમવિWપયતI મJાં %ુ હણી ની જLદગી માં એક નવાં PુQુંબીજનનો ઉમરે ો ત નો કાળ કયાર. Yથાવં ફારજ. છઈે કરો3ઈોનહે તખોબઅરનને થતીઓે હોતUી.Dકાસિમતં નાની નનાંાંઆમાગ-બમાનપ અબનથવા^Xાન્ જાંAહમતાપં નહલ.Vાકં જનએાં ભકિવWય માં ઘર ની Dણે ક. બધપી રજંX,aુ Pશુ દીરતઓનછો Gકનાવળી કનયે ાજર.XYું રાcં ફ.ું ર1. છdે ુલકાોઈન-7ે 1ખનબારં રનોજથી હોતી. કાિમની નાં આગમન અથા^X્ જAમ પહલ. ાં જ એક કા@Aતભાઈ આ eુ િનઘયટના ાછઆોડG ઘનરે ચના?ીયDા ગણયે કા..ં બ16ધીમજી ઓaગશુ bીટઓ197છ1Gનનવાીં રનોજે જX ું રc.ું 1 dુલાઈ-71 નાં રોજ Aતભાઈ નાં અકાળે અઅચવાનસકાનજનાકં ાદ@Aોતઢ ભમાઈાસઆબાદeુ િનએયકા %છદોકડરG Gનઆે ચવા?ીયધા રગયમા.ં 16 મી ઓગbટ 1971 નાં રોજ ની. બરાબર કા@Aતભાઈ નાં અકાળે અવસાન નાં દોઢ માસ બાદ એક %દકરG આવી ધર માં ને માથે ચાર વષ^ નનાંાસમજેં કયાિમ, બને ીવ. ષ^ ની hચિતiા ( ચીPુ ) અને નવDત િશl,ુ જવાબદારG આવી પક?ડપG.નખાબનેર નહે મોતાથી ેપચડાતર ીવકષ. %^ દનકારં સG જંનયાં ,જબAેમવષન^ાનં aી શુ hચી િતનiાં ા ( ચીPુ ) અને નવDત િશl,ુ ા ક. પિત ને oમુ ાpયકાાિનમાનં શી ોનકીનજા.ંવાબદારG આવી પડG. ખબર નહોતી પડતી ક. %દકરG નાં જAમ નાં aશુ ી નાં સારા કમq ને લીધે rવmગn^માુ સં પારહવstાયકા.. પિણત Vનેવoનમુ નાpીયસા ૌનથાીં શકપોકરનG કા.ં સોટG આિથIક ને સભં ાળવાની હોય એછેકએિપકતમા vસયારમા વકમગqwયને પલ%ીરધવે rારવગન^માં ામં પોભહીstનયીા.. પણ Vવન ની સૌથSaીnjકayપ@ર4GaકndસCોhટikGu @આ2િcથircIકa 1970 એAડ pહાઇટ નાં જમાપન%ારમ@rાથં zિતી કન?પે સનભં ાબાળેનવએાનટીલહે ોસય{ં છણૂ ે ^ એસમક િપમIતvયમમાં }વગું મwાય~ુ પવ%.રવાર નાં મોભી ની. Sanjay @ 4 and Chiku @ 2 circa 1970 સrં કારG ઉછેર તે જ Dતણમે }ે, xુંલસેકમએિપAતI ડ Vpહવાઇનટ. નDાં ણજે,મઅાનdાુમન^ ાં નzે ીપકi?પી નનાીબmેન ખએટિસલવે સાય{ં ણૂકા^ ઈંસમદિ.ખપIતાXમું જાં }નું મહાX~,ુંુ વ. Sanjay @ 4 and Chiku @ 2 circa ાબેન ને Uણ સતં ાનસો િતંસાવનાોયનકો ાસઈં rં કદા.ખરGાXઉું છજેરનતહેLજઉછતેરમે }નાું ંસસમદં િભપIત.€ Vવન. Dણે, અdુન^ ને પiી ની mખ િસવાય કાઈં દ.ખાX ું જ ન હX,ું Vવન માં બદલાવ લતાેમવવકો?પઅનધાબરોેનહોનયે Uછણે. પસણતં , ાસનમો યિસવસાજં યોગકોાઈં એદક.ખ?પાXનું જાબને હનL ે ઉતછમે ેરાં નપાણં સમદં જભÅ.€ તૂ કઠોર નાવી માં ની મમતાતમાાકટા.hલબકન, ાVવીવદનGધમા.ાં ં બદલાવ લાવવો અધરો હોય છે. પણ, સમય સજં ોગો એ ક?પનાબને ને તેમાં પણ મજÅતૂ કઠોર જનો નો સાથ સહકારƒહદતયો.નપાં રબંXન,ુ …ાવીખમોટાં નકાીિં તમભમાઈતાનમીાટપ. ડબGનતાવે કીદદG Gપધણા.ં નાં {રૂ ાય તેવી ખોટ હતી. એ જમાનાની વાત છસે „ક,ુ. P†ુQયુંબારીજ., મનોોબનાઇો લસાથક. પસેજહકરારતહો તનોહ. ોપતરાં Xજ,ુ …શોખધોાટયાકં ાપિં તરભંXા,ુઈલનગીભપગડGચતાલે કીસદG પપચણાસનાં {રૂ ાય તેવી ખોટ હતી. tચે એકાદ લેAડ લાઈઆન, બમધાડં ી જએોવજા મમાળનતાનો.ી વાત છે ક. †યાર., મોબાઇલ ક. પજે ર તો નહોતાં જ શોધાયાં પરંX,ુ લગભગ ચાલીસ પચાસ ન એટલે એક એવો મPજુQુંબÅતૂ નાપં વાયtોચતે એેમનકાાદં સલતં Aે ાડનોલનાઈાં નસાથમ-ાડંસહજકોવારા, સમહળયતોગો. -ઉછેર માટ. ક. …મણે ઉછેરતા oલુ ાબ ની ક?ળપGઓના બનેનઆએમટલિને ભએર^ ક‡એપવી aો મˆુ Åજુ Åનતૂાં બપાાગયોમતાં મે નનવાપં સ?લતં ાિવનતો નકાયં સા‰.ાથ-સહકાર, સહયોગ-ઉછેર માટ. ક. …મણે સતં ાન‡પી ઉછેરતા oલુ ાબ ની કળGઓ ને આમિનભ^ર ‡પી aˆુ Åુ નાં બાગ માં નવપ?લિવત કયા‰. =પનાબેન નાં 75 માં જZમ eદવસ ની, અfતુ મહોgસવ ની ઉજવણી નાં પવH િનિમhે આપણે સiુ jત:કરણ િનરોગી, bવbથ, Lખુ હ, શવાે,િં તઆમdય કa=પવનનાબનેની nનાાથં 7Hન5ા મકરાં 7જએZમતથeદાવoસભુ નકાીમ, અનfાઓતુ મપહાોઠgસવવીએન. ી ઉજવણી નાં પવH િનિમhે આપણે સiુ jત:કરણ થી eદધાHK,ુ િનરોગી, bવbથ, Lખુ , શાિં તમય aવન ની nાથHના કર7એ તથા oભુ કામનાઓ પાઠવીએ. 11

The Early Years Kalpanaben In Her Wedding Outfit Kantibhai In His Wedding Outfit Isn’t she a beauty! No wonder he fell so in love! In May 26, 1965 they were married in Ajarpura, India. Grah Shanti Kamalaben, Kantibhai Harmanbhai Lun Vidhi: Sushilaben & Kokilaben 12 to Kantibhai

During Mangal Phera: Bhailalbhai, Kalpnaben, Kantibhai. - 26, May 1965 Mangal fera is where the couple circle the fire four times in order to represent the four goals of life: righteousness, wealth, desire and salvation. When they circle the fire, the bride’s brother will bring an offering of rice. Kanya Dan: Kalpanaben, Urmilaben, Bachubhai, Bhailalbhai, Kantibhai. - 26,May 1965 Kanyadaan is the biggest achievement for any family man, the greatest ‘daan’ or gift of all. The ritual is enmeshed with a lot of emotions that undermine the religious side of the process. It exemplifies the bond between a father and a daughter and their mutual love. 13

Theirs was an arranged marriage. The first groom that Bhailalbhai found for her did not please her, and he wanted her to be happy, so they cancelled that marriage to match her with Kantibhai. Soon they were so in love that they never stopped talking! Tradition had it that when it came time to deliver her children, she would spend the ક?પના બેન એટલે એક એવો મજÅતૂ પાયો તમે નાં સતં ાlનasો tનtાhં સreાથe-mસહoકnારt,hસsહaયtોગh-eઉrછmેર oમtાhટ.eકr. ’s…hમoણmે e. He સતં ાન‡પી ઉછેરતા oલુ ાબ ની કળGઓ ને આમિનભ^ર ‡પcીoaulˆુ dÅુnનoાંtબsાtગanમdાં tનoવbપe?લaિwવતay,કયanા‰.d would sneak over to take her out on dates to the movies હવે, આd ક=પનાબેન નાં 75 માં જZમ eદવસ ની, અfતુ મaહnોdgસoવuનt ીfoઉrજsવnણaીcનkાsં .પHવHeિrનિlમahstે આprપecણiેoસuisુ jત:કરણ થી eદધાHK,ુ િનરોગી, bવbથ, Lખુ , શાિં તમય aવન ની nાથmHનાemકરo7એryતwથaા sooભુ fકoામnનeાઓsucપhાઠdવaીtએe.. And they were soon received blessings. Sanjay came first, in 1967, followed in 1969 by Chiku, and Kamini in 1971. આમ તો ચલˆચYો ( સીનેમા ) નો શોખ નહt પણ, લƒન પછM Fun Facts: કા>rતભાઈ સાથે ચલˆચYો િસનેમા ઘર માં જોતાં થયાં ?યારH પણ Kantibhai changed his wife પિત કાિં ત ભાઈ સાથે બેસીને મીઠM વાતો, ગપસપ કરવામાં તથા એક name from Kamalaben to જ પડMકાં માં થી સાથે ના*તો (લŽમી િવલાસ ના ભwજયા વગેરH ) Kalpana as she was sharing કરવાની 5 મઝા પડતી તેનો આનદં કqપનાબેન અને કાિં તભાઈ ને same name as his mother. વaુ ન|ક લાêયો અને સાચા eેમમાં પXરવિતત‘ થયો Sanjay, 8 - Months Old, 1967 આમ તો ચલˆચYો ( સીનમે ા ) નો શોખ નહt પણ, લƒન પછM કા>rતભાઈ સાથે ચલˆચYો િસનેમા ઘર માં જોતાં થયાં ?યારH પણ પિત કાિં ત ભાઈ સાથે બેસીને મીઠM વાતો, ગપસપ કરવામાં તથા એક જ પડMકાં માં થી સાથે ના*તો (લŽમી િવલાસ ના ભwજયા વગેરH ) કરવાની 5 મઝા પડતી તેનો આનદં કqપનાબેન અને કાિં તભાઈ ને વaુ ન|ક લાêયો અને સાચા eેમમાં પXરવિત‘ત થયો Kamini At Age Of 6, Sanjay, circa 1971 Chiku at age of 8 circa 1976 Chiku at age of 8 circa 1976 Circa 1976 These are the only surviving pictures from their childhood 14

When WKahnetnibKhaanitgibrhewai gurpewanudpbaengdanbewgoarnkwinogrhkienglivheedliavtehdoamt he,oamned, banrodubgrhotuhgihstfhuilsl fpualyl ptaoyhtios hfaitsher. If he nfeaethdeedr. mIf hoenenyeehdeewdomulodnaesykhfeorwsooumldea, saknfdoHr saormmea,nadnhdaHi waromualdndghivaei wtoohuilmd gaivsehteonheiemdeads.he needed. Kantibhai was a well-loved teacher, so respected as being calm and straight forward that he was known hasisGgkbarnrnaiKobddaweehnsntit.oiuabHpmsh,eaGaKiwarwkananadhstshisisbioa.ghHwhraaeoeidnlrwlee-eslafsoustuvstpseeho,ddaKhtttaeohenanvetceeibhbsnrehtiwratb,hiehsar.oeetnfreuepvsseeapnrdeewctnhttheesedobnafrpsihbabierse.esinntutgsdcoeafnlmhtsisacnsatdmudseteranantigdshcotaffmfoerreweadanraddbotrhfifbaeterehtdoe awmaasrk 15

Bakrol–Kantibhai’s Birthplace Kantibhai’s father, Harmanbhai, was a hard-working farmer. He was married four times. His first three wives passed away without children (once in childbirth). Harmandhai married Kamalaben when she was 11 years old, and Kantibhai was their first child. Harmanbhai and Kamalaben, Kantibhai’s Parent The House where Kantibhai was born in 1940. Friends Shantaba, Chanchalba & Kamaraba read books Photo from Jan 2021. The house longer exists. every afternoon. 16

Ajarpura–Kalpanaben’s Birthplace *Bhikhabhaibhai, Kamu’s father, did farming until he lost a leg to surgery because of diabetes when Kamu was eight years old. *Kamu loved her Papa and would set up his hooka and chillam pipes for him. She always remembered seeing him listening to the news on the transistor radio in 1965 during the Chinese/India war. Bhikhabhaibhai and Dahiben Kalpanaben’s Parent *Bhikhabhaibhai was a strong leader in the family. Though Kamu liked wearing a dress(frock), he wanted her to wear Chaniya-Choli , and she did to please him. *When the first grandson, Rajkamal’s, was born, Bhihabhaibhai was so proud he gave Patasha sweet to the whole village! Pushpaben, Kalpanaben The town where Kalpanaben was born in 1946. Vimuben,Shardaben When she was a young married lady, her best friend, Pushpaben, helped her a lot around the house with her work. (Picture circa 1963) In Kalpanaben’s childhood, her friend Shardaben (pictured here 2009) would help her with her schoolwork, because her mother was ill and there would be no time after she got home. Vimuben’s sasri is same as Kalpnaben. Till today they are good friends. 17

Education Highlights Kantibhai went to Vidya Nagar at Nalini Kantibhai graduated in 1963 & Arvind Arts College, began his career at the same college. Kantibhai’s identity card from Nalini & Arvind Arts College After Kantibhai died, Kalpanaben joined Hiraba Mahila Mandal, where she studied Sewing and Embroidery in order to have a work to support her children. 18

હહસ\"ત્તરર%ેખખાા મમાાંં દદરરાારર કŒપનાબને નાં †વુ ાવ\\થા માં અરમાન હતાં ક+ એક િશCxત, અને સ\\ં કાર0 ખાનદાન વાળા છોકરાં સાથે તમે ના િવવાહ થાય. અન,ે તે માટ+ તેમણે એક 9ીમતં પરંù ુ અિશCxત છોકરાં સાથે uું માžું પણ Ÿુકરાવી દ0€ું હù.ું તઓે , રાજકારણ માં Aડો રસ ધરાવતા હતા. લોકો, તમે ને  8દરા ગાધં ી નાં બહન+ કહવ+ ા લા˜યા હતા.ં નાની નાની વ\\ùઓુ માં પણ èુ¡ુંબ નાં દર+ક સ¢યો uું šયાન રાખતાં કŒપનાબેન લ˜ન પછ0 ખાસ bયાર+ bયાર+ િપયરિથ સાસર+ જતાં તો કાVpતભાઈના ઘરના સ¢યો (ખાસ કર0ને ગીર0શભાઈ )માટ+ ભાવતી જલેબી જ]ર થી લઈ જતા.ં સજં ય અને Cચિતxા નાં આગમન પછ0 ીJુ ં સતં ાન ઉછેર લઈ ર£ું હù ું કŒપનાબને નાં ઉદર મા,ં કાિમની, હા કાિમની નામ પાડ¤ું હù ું કŒપનાબને ે તેuું તેનાં જpમ બાદ. bયાર+, કાિમની નાં જpમ સમયે સાતમો મ8હનો માં નાં ગભL માં કŒપનાબેન િપયરમાં િવતાવી ર¥ાં હતાં yયાર+ અચાનક જ સાસર+ થી બાકરોલ થી ફોન આUયો તાર0ખ 1 Jુલાઈ 1971 નાં રોજ ક+ કŒપનાબને ને લઈને તાyકાCલક બાકરોલ આવી Eઓ. સસરાˆ સ‰ત Cબમાર છે. સાતમા મ8હના નાં ગભL સાથે િપયર થી સાસર0 ની સફર ખેડ0 ને bયાર+ કŒપનાબને પહ¦œયા બાકરોલ તો ઘર નાં >ગણે ભીડ જોઈને હબ+ તાઈ ગયા. એ‡,ું તો બા`ˆુ ને eું થઈ ગ†ું હશે ક+ આટલી બધી ભીડ જોવા મળ0 ઘર પાસ,ે તે મનોમથં ન સાથે bયાર+ ઘર નાં §બર ઉપર પગ o¨ૂ ો તો સામે પોતાનાં Uહાલા પિતદ+વ કાVpતભાઈ નો દ+હ એક, ફાની tુ િનયાને અલિવદા કહ0 જતાં UયVWત ને q ર0તે –િતમ યાા માટ+ શણગારવામાં આવે તે ર0તે પરસાળ પર પાથર+લા જોયાં અને êાસ ]ધં ાઇ ગયો, Eણે ક+ ˆવ જ શર0ર માં થી ચાŒયો ગયો કŒપનાબને ને તો. ˆવન ˆવવાની Šજˆિવષા, ˆ˜નાશા ખતમ થઈ ગઈ હતી એક જ xણમા.ં કાિં તભાઈ નો આ દ+હ q હતો નહતો થઈ xણભžં રુ થઈ ગયો હતો. આ, અસર ની પળ માં થી બહાર આવી જ‡ું પણ જ]ર0 હù,ું તેમણ.ે ક+મ ક+, બે હાથ માં બે છોકરાઓ ( સજં ય, Cચિતxા) અને ગભL માં ઉછર0 રહલ+ ાં સતં ાન uું પણ šયાન રાખવાuું હù.ું તમે નાં માટ+ ફર0 ˆવન ˆવવાuું હù.ું ભાર+ «દયે કાિમની નાં જpમ નાં મા સાત જ મ8હનામાં ભાઈ બ¬ભુ ાઈ ની ઇœછા અને સહકાર થી હવા બદલાવ માટ+ આ8­કા બોલાUયા, 8દકરા સજં ય, અને 8દકર0 Cચિતxા ને સાસર0યા માં ઉછેર માટ+ oકૂ 0 ને 19

સાતસામત8હમન8હા નનાી નકાીિમકનાિમી નનીે સનાે થસે ાલથઈે લનઈે કનŒે પકનŒપાબનને ાબનને ે આને 8આ­ક8ા­આકા UઆયાU.યપા.રંપù,રુ નંùસ,ુ નીબસીyબયાyં યપાણં પથણાપથાખપાઈખાઈ ગ†ગું અ†નું અે ઈન8ેદઈઅ8દમઅીનમીનનાં નકાાયં કદાયા હદઠ+ા ળહઠ+ મળામા90 98દ0વ8દસવમસાં મભાાં રભતારપતરપતરઆત વઆ‡વું પ‡ડું પ¤.ુંડ¤.ું પાછપાા,ં છકાŒ,ં પકનŒપાબનેનાબઆેન yઆમિનyમભિનLરભ, આLર,yઆમસyમpમસાpનમીા,ન\\વી,ા\\CભવમાCભાનમીાન®ીી,®મી,ાતમાાતનાી નએીવએી વˆીદˆકદ+ dકું +મdાુંરમાં ાસરાતં ં સાનતં ોાનનોો નો ઉછઉેરછEેરતEે કત]ે .ં ક].ં િનયિનતયીતની ીન'ી લુ 'ાલુકાાતકાત આ,આઆ,ફઆતફમતાં મપાણં પમણજમ’જતૂ ’રતૂ 0તરે 0તતૈયે તારૈયથારવથાનવાાં નઈારં ઈાદરા ાસદાાથસે ાછથોેકછરોાકઓરાઓનાં નસાાંરસાં ાઉરાછં ઉેરછમેરાટમ+ પાટણ+ પ, કણŒ,પકનŒપા ના બેનબે 8ેનહરે 8ાહબરાાબમા8હમલ8હા લમાડં મળડં મળાં મ૧ાં વ૧ષવLનષો નLિસોવિસણવતણથતા થભારભતરકતામકાનમો નકોોષકL ોકષરL 0કતર0ેનતે રને ોજે રગોજારગuારું સuાુધં સનાધન બનબાUન†ા,ુંUપ†ર,ુંંપù,રુ તંùને ,ુ તાં ને થાીં થપી8રપવ8રારવનારો નિનોવિનાLહવસાLહા8રસાર8ર0તરે 0`તરૂે ો`નરૂ ો8હનથ8હાયથાતયેમતલમે ા’ં લુ ાિ’ંવચુ િવા8ચરના8રે મનોેટમા ોભટાાઈભઓાઈઓ બ¬બભુ ¬ાઈભુ ાઅઈનઅે ભનાે ઈભલાઈાલલભાલાઈભાએઈ આએ િઆથ‘કિથર‘ક0તરે 0પતગે પભગરભકરરવકરા વમાાટમ+ કાટŒ+ પકનŒપાબનેનાબનેને બનાે કબરાોકલરોથલી થઆી ણઆદં ણ\\દંથા\\ઈથાઈ કરવકારuવું ાનuçું ન0çક†0 .ક±ુ †ડો.±ુ,ડડાો¥,ડાાભ¥ાાઈભાનઈાં નબાગં ં બલગં ામલાાં મ( ાùં (લુ ùસલુ ી સસીદસનદનની નપીાછપળાછ)ળઘ)રઘભરાડભ+ અાડપ+ અાવપી,ાવરીા,ચરરાચચરીલચાીલા સ8હસત8હસતગસવગડવકડર0કઆર0 પઆી.કપ+ ીq.ક+ ધqરધમરાં મ14ાં 1વ4ષવL કષŒL પકનŒપાબનેનાબતને ેમતનેમા નUહાાલUહસાલોયસાોયસાજં સયજં, Cયચ,િતCચxિતા x( ાCચ(èCુચ)èુ ) તથતા થકાાિમકનાિમી નસીાથસે ારથ¥ે રા.ં ¥ા.ં આ,આભા,ઈભઓાઈઓની નમીદમદદથદી થજી કજŒપકનŒપા નકાાતં કાફતં ાઇફનાઇાpનસાpનસામને ાખમાે નખગાની ગી બક_ બrગ_કrફગાઇફનાઇાpનસાpનસો નધોધં ધો ધંશો]શક]યક”.યઆ”. ,આધધ,ં ધામધં ાાં મકŒાંપકનŒપા નબાેનબે પને ોેતપાuોતું ાuું લોહલ0 ોરહ+ડ0 0રન+ડ0ે તનને તતનોડતમોડહમન+ હતન+ કતર0ક, રધ0ધ,ં ધાનધં ોાનUયો ાUપયાિપવ\\િતવા\\રતકારય”ક.યસ”.તં સાનતં ોાનો નો નપોણપઉણછઉેરછથેરતથો તગોયગો,યસોમ, સયમપયસપારસથારતથો તગોયગો.યપો.ણપ, છણત, છાં તસાસં ં સારસં ાર સતં સાનતં ોાનનોાં નઉાછં ઉેરછમેરાં મસામં સયમનયો નઅોભઅાવભાવવતવાLતતોાLતહતો ોહ,તતોે,કતમે કી મ`ીરૂ 0`કરૂ ર0 વકરા વા કŒપકનŒપાબનને ાબનેનાં નમાાંતમાાતડાાહડ0બાહેન0બકેનŒપકનŒપાબનને ાબસને ાથસે ારથહે વ+ રહા વ+આા વઆી વગીયગા.યા. પરંપù,રુ èંùુદ,ુ રèતુદરનતે કનાઈંે કકાઈં અકલઅગલજગ મજJં મૂરJં હૂરù,હું ડùા,હું ડ0બાહને 0બપને ડપ0 ગડ0યગાં યઅાનં અે ને હાથહાભથાગભીાગગીયગો,.યહો,વ. હ,ે કવŒે,પકનŒપાબનેનાબનેનાં નમાાંથમે ાધથધં ે ધો,ધં ડોા,હડ0 ાબહ0ા,બઅા,નઅે સનતં ે સાનતં ાન ઉછઉેરછનેરી નસીાoસ8ૂહાoક8ૂહજકવજાબવદાબારદ0 ાઆર0 વઆી વપીડપ0. ડq0., બqધ, બી ધજીવજાબવદાબારદ0 ાતર0ેમતણેમે ણે હસહતસે મતોેઢમ+ સોઢભં+ સાળભં 0ા.ળ0. BhBaBihlahalabiilhlaaallibbahhtaaLiieaaet tdLsLe,ee1de9sd8, 3s1,9183983 લલલાલટ- ાલટ- .લય.ાયં લાં ેખલેખ આમઆનમઆે નમઆે , જમr,દજગrદી ગનીાં નબાીં EબીEસોળસોવળરવસરવસીતવીીતગીયગા,યહાવ, હે કવŒે પકનŒપાબનને ાબનને ે જનવે જાબવદાબારદ0 ાસર0ભં સાળભં વાળામવાાં મ§ામં §રમનરી ની મયમાLદયા ાLનદાડનવડા વમાાડં મ0 ાહડં ત0 હી.તતી.થતા થપાઢે પ0 ેઢબ0ધં બથધં વથી,વબીે, 8બદકે 8રદ0કઓર0ઓની નજીવજાબવદાબારદ0 ામર0ાં મતામે ં તનમે ાં નલા˜ં નલ˜નનો નખોચખ,L દચહL, જ+દહજ+ 20

uું tુ ષણ, ણેય સતં ાનો નો ઉœચતર અ¢યાસ, 8દકરા hyયને ી પણ જવાબદાર0, અને èુ¡ુંબ uું ભિવkય qવી uું tુ ષણ, ણયે સતં ાનો નો ઉœચતર અ¢યાસ, 8દકરા hyયને ી પણ જવાબદાર0, અને èુ¡ુંબ uું ભિવkય qવી CચDતાઓ સતાવી રહ0 હતી. CચDતાઓ સતાવી રહ0 હતી. bયાર+, ફાઈનાpસ નાં ધધં ામાં સધં ષL બાદ ધધં ો બધં કય” અને ફર0 નવી \\થાઈ જrદગી ˆવવાનો સધં ષL bયાર+, ફાઈનાpસ નાં ધધં ામાં સધં ષL બાદ ધધં ો બધં કય” અને ફર0 નવી \\થાઈ જrદગી ˆવવાનો સધં ષL કરવાનો આUયો yયાર+, કરવાનો આUયો yયાર+, દર+ક, ડગલે ને પગલે સધં ષL નો સામનો કરનાર કŒપનાબને ને તે સધં ષL ની hસાદ0]પે બે ડગલાં પાછળ દર+ક, ડગલે ને પગલે સધં ષL નો સામનો કરનાર કŒપનાબને ને તે સધં ષL ની hસાદ0]પે બે ડગલાં પાછળ નસીબ નો જ ભેટો થતો હતો. પણ, જવાબદાર0 નો ભારો ફર0 રાફડા માં થી કŒપના બને ને રાખ માં થી નસીબ નો જ ભેટો થતો હતો. પણ, જવાબદાર0 નો ભારો ફર0 રાફડા માં થી કŒપના બને ને રાખ માં થી બેઠાં કરવા માટ+ શVWત hદાન કરતો હતો બેઠાં કરવા માટ+ શVWત hદાન કરતો હતો કŒપનાબેન, અને ણેય સતં ાનો એ સાથે મળ0ને તૈયાર ²+સ મટ08રયŒસ તથા સાડ0 નો ધધં ો શ] કય” તેમાં કŒપનાબને , અને ણયે સતં ાનો એ સાથે મળ0ને તયૈ ાર ²+સ મટ08રયŒસ તથા સાડ0 નો ધધં ો શ] કય” તેમાં પણ કŒપનાબને ે કŒપના બહારની મહન+ ત કર0 અને કરોCળયો E³ં બનાવતાં ફર0 નીચે પડ+ અને ફર0 બેઠો પણ કŒપનાબને ે કŒપના બહારની મહન+ ત કર0 અને કરોCળયો E³ં બનાવતાં ફર0 નીચે પડ+ અને ફર0 બેઠો થાય તમે બેઠાં થવાનો hયyન મહદ –શે સફળતા `વૂ Lક કય”. થાય તમે બઠે ાં થવાનો hયyન મહદ –શે સફળતા `વૂ Lક કય”. અને, અચાનક િનણLય લીધો ધધં ો બધં કર0, 8દકરા સજં ય ને અમ8ે રકા મોકŒયો અને Cચિતxા ( Cચèુ ) તથા અન,ે અચાનક િનણLય લીધો ધધં ો બધં કર0, 8દકરા સજં ય ને અમ8ે રકા મોકŒયો અને Cચિતxા ( Cચèુ ) તથા કાિમની ને ક+નડે ા, નવી જrદગી, નવા ભિવkય ની શોધ મા.ં કાિમની ને ક+નડે ા, નવી જrદગી, નવા ભિવkય ની શોધ મા.ં લોકો, કહવ+ ા લા˜યા ક+ આ કŒપનાબેને જrદગી લોકો, કહવ+ ા લા˜યા ક+ આ કŒપનાબેને જrદગી માં ચહર+ ા પર હા\\ય જો†ું જ નથી અને કદાચ માં ચહર+ ા પર હા\\ય જો†ું જ નથી અને કદાચ જોશે ક+ નહr કોને ખબર? જોશે ક+ નહr કોને ખબર? પણ, 8દકરા સજં ય ની 8દકર0 8´kના નાં 26'th પણ, 8દકરા સજં ય ની 8દકર0 8´kના નાં 26'th August 2008 નાં રોજ જpમ નાં આગમન પર August 2008 નાં રોજ જpમ નાં આગમન પર તેમનાં ચહર+ ા પર હા\\ય uું V\\મત, લાખો તમે નાં ચહર+ ા પર હા\\ય uું V\\મત, લાખો િનરાશામાં એક આશા ની qમ લહર+ ા†.ુ િનરાશામાં એક આશા ની qમ લહર+ ા†.ુ Krishna: 1st hour she was born કŒપનાબેન એટલે એક એવો મજ’તૂ પાયો Krishna: 1sstt hour she was born કŒપનાબને એટલે એક એવો મજ’તૂ પાયો તમે નાં સતં ાનો નાં સાથ-સહકાર, સહયોગ-ઉછેર Krishna: 1st Hour She Was Born તમે નાં સતં ાનો નાં સાથ-સહકાર, સહયોગ-ઉછેર માટ+ ક+ qમણે સતં ાન ]પી ઉછેરતા žલુ ાબ ની કળ0ઓ ને આyમિનભLર ]પી 1“ુ ’ુ નાં બાગ માં નવપŒલિવત માટ+ ક+ qમણે સતં ાન ]પી ઉછેરતા žલુ ાબ ની કળ0ઓ ને આyમિનભરL ]પી 1“ુ ’ુ નાં બાગ માં નવપŒલિવત કયા±. કયા±. 21

Life turn Upside Down Before Kalpanaben got married she always dreamt of having a well-educated husband. She loved to follow politics and always listened to the news. She was known in her early life as the sister of Indira Gandhi. Kalpanaben wanted to be treated with respect and to be able to keep learning. These things where most important for making her happy. Her brother searched for a groom for her, as her father had already passed away. The first groom that he brought for her was a boy from the same town from where Kantibhai was from not well educated but wealthy. As was the tradition in those days the boy and girl sat in silence while the parents talked. When they left, being a good sister, she said nothing. Bhai- lalbhai thought this would be a good match because there would be money enough to be secured. But when Murjibhai, a close friend of Bachubhai, saw the expression on her face, he could see the unhappiness. When he asked her why she seemed so sad, she told him that this boy did not look so handsome and appeared too rough and uneducated. Bhailalbhai wanted his beloved sister to be happy that he broke the engagement and kept looking. Kantibhai was from a much poorer family, he was in the university and had a reputation of being kind and smart. When he came with his parents to visit, she was taken with him immediately. His loving smile and gentle ways assured her that he would be respectful. Still she was scared on her wedding day. Almost immediately, she saw what a good hus- band he was, and they fell in love. Since she had the same name as his mother (Kamala), he gave her a new name, KALPANA, carefully chosen to show his admiration for her. It means “creative and with imagination.” As was tradition, after the marriage she went to live with him at his family home. His family was kind to her in those early days. She was so fond of his brothers that she always Kantibhai, circa 1963 reminded him to buy jalebi, their favourite sweet when they visits. were on the way home or when he was returning home after She was glad to be with her mother when she was expecting the births of their children, but it was hard for them to be apart. Their “dates” which were when he would come take her out for movies, became a very special time for them. She didn’t usually like to go to the movies, but a time to sit with each other, and the long talks over snacks afterwards, at the Laxmi Vilas Bhajiya House restaurant, drew them closer in their love for each other. Though she had been too busy with children to further her education, she had not given up that dream, and in the meantime, she was encouraged by her husband to read, and could always speak boldly and share opinions with him. She had a contented and full heart. 22

In June of 1971, seven months pregnant with her 3rd child, she was staying in Ajarpura with her mother. In those times there was not a telephone in every house. If you wanted to make a phone call, the phone was at the dairy in town. It was not long after one of their dates, on July 1st, that a call came from Bakrol. She was told that she needed to come home immediately. She was told that her father-in-law was gravely ill. When she got to the house, there were many people there. She was concerned and was wonder- ing what this could be, for just illness, so many people? She went into the house and found her husband laying on the floor with the sheets over him! as was the tradition surrounded by fami- ly. The children were crying. Her heart and her whole world turned upside down. Ready or not, that moment she became mother and father to the children. She felt as if her heart was stunned and stopped that day, and another heart, a broken heart, started beating in her. For the children she had to carry on, but never again would she fall in love. He would just be too hard of an act to follow, and no one could take his place. Kalpanaben showed her true strength after her beloved Kantibhai died. Sanjay was just four years old, Chiku two years old, and exactly six weeks later, Kamini was born. She wasted no time, but immediately set out to rebuild her life. When Kami was only three months old, Kalpa- naben enrolled for her General Education Matriculation exams. After she passed exams, her brother Bachubhai arrange for her to visit Africa. Bachubhai plan was to invite his sister to get a fresh mind, a change of place for a while. At that time Kamini was seven months old. Kantibhai’ s parents were to keep care of Sanjay and Chiku in India be- cause it was time for Sanjay to start kindergarten at the English school. She wanted him to get his education in English, so he could study and follow the path of his father. The day after she landed in Africa, everything changed. Idi Amin was the military dictator of Uganda, he started expelling people of Indian origin and everyone started fleeing Uganda. Kalpanaben was sent to London. She was sad be- cause she missed her children. And at home, Sanjay had been taken out of the private English school to be placed in public school. Bachubhai circa 1971 In only a few weeks she came back to India. Kalpanaben joined Hiraba Mahila Mandal to study sewing and embroidery so she could become self-reliant. It was only the beginning of a very busy time for her. She had to walk the 7 km to go to school and studied hard. She was a good daughter-in-law and mother and did all the home-chores to help the family. 23

When she passed her exams and got a certificate in sewing and embroidery, she planned to go on to teach, following the example of her husband. That was her plan. But her brothers were concerned that she could not make a good living that way and decided that something must be done to help her. The brothers moved her back into the family home, with her mother. At that time Bhailalbhai was working in Baroda as a lecturer. He immediately resigned his job to start a business with his sister. Bachubhai and Bhailalbhai circa 1983 First, she would have to come to the city. Ba- chubhai and Bhailalbhai worked together and found a good apartment for her in Dr. Dahy- abhai Bungalow in Anand. It was fully fur- nished. The only furniture she brought from Bakrol was the study table that Kantibhai used in memory of him. Dr. Dahyabhai Bungalow, where the family lived on the third floor. Moved on Jan 1976 Bachubhai and Bhailalbhai circa 1983 The children would use it for doing their homework after school. The children had a ‘touch’ of their father while doing their homework. Soon after the family had relocated to the city, KalpanaKant Finance was launched. They helped her to sell her wedding gold that Bachubhai had given as a wedding gift, to have investment capital to start the busi- ness. A new great adventure began! On Feb 6,1976, the private banking business was opened. KalpnaKant Finance Opening Ceremony, With the blessing of Shree Avichaldas Maharaj. 24

Named in honor of her husband, the business supported her and the children as they grew. Kantibhai would be so proud. Kami, Moti Deepa,and DahiBa, Dahiba came along to help with the children. It was a big adjustment for everyone. Then, before they could even get a sense of the new-normal, Dahiba fell and was injured. After that, she needed round the clock care and could not do so much to help Kalpanaben or the children. Kalpanaben rose to the occasion again, with no time or extra energy to care for herself, she learned to give Dahiba’ s insulin shots for her diabetes and helped her bathe. Up at 5:00am, Kalpanaben would get the children ready for school. She would prepare meals for everyone, but Kamini remembers times when her mother would run out the door without eating to catch the bus to go to the business. There she would work all day, then come home to prepare dinner. She did all she could, but the children did not un- derstand why their mother had to be away all day. Their friends’ mothers were not away all day. They would ask her for help at night with their homework, even if they did not re- ally need the help, just to spend time with her. Even though she was tired, and had no time for herself, she always helped the children, and did so gently. She knew the importance of kindness and the value of being with the ones she loves. Once when Kamini was five or six years old she complained to Dahiba about her mother being away so much. Talking with a neighbour Dahiben was brought to tears wondering how to explain to little Kami why her mother had to work so hard, Moti Deepa, Kamini, DahiBa and because her father was gone. Kami overheard, Kalpanaben, circa 1976 and the shock that set into her young heart stayed with her all her life. At that moment Kamini learned to appreciate what a remarkable person Kalpanaben is how much she had to go through in her life and to realize the strength that Kalpanaben shows in all she did and all she does. 25

A Year in the life of…… A Year in the life of…… Kalpanaben learned how to do insulin injections to care for DahiBa DahiBa like to use CHIKNI. Kalpanaben Kalpanaben learned how to do insulin injections to care for DahiBa DahiBa like to use CHIKNI. Kalpanaben and Chiku made tabacco powder at home. સતં ાનો નાં ઉછેર માં સમય નો અભાવ વતાdતો હતો, તે કમી 8રૂ 2 કરવા કLપનાબેન નાં માતા ડાહ2બેન કLપનાબને સાથે રહવ4 ા આવી ગયા. પરં`,ુ Wુદરત ને કાઈં ક અલગ જ મiં ૂર હ`,ું ડાહ2બને પડ2 ગયાં અને ઇQ‘wત થયા. હવે, કLપનાબેન નાં માથે ધધં ો, ડાહ2 બા, અને સતં ાન ઉછેર ની સા’=ૂહક જવાબદાર2 આવી પડ2. ), બધી જવાબદાર2 તમે ણે હસતે મોઢ4 સભં ાળ2. F(Kamalpilaynmabeea(FKanlmatlpiailaymnnmadebeeasDnl wtaianmdeherDsiebwaheaairb,elawfa,alfwaaccayiiynnssgagaccacemclaeeebrmlarea)tbeiorrnaa..t.)ion... Neeta,Bachubhai,Moti Deepa . 1976 Bhailalbhai loves dudhpak, so every Raxabandhn when he came Kalpanaben made it for him. (Bhailalbhai, Sanjay, DahiBa, Urimalaben) Neeta,Bachubhai,Moti Deepa . 1976 Bhailalbhai loves dudhpak, so every Raxabandhn when he came શીતળતા પામવા ને માનવી ù ું ¨ાં દKોડa+.lp. aqnabશenાિં mતadમeાiનt fીorગhોiદm.મ(Bાhં aછilે aતlbhે 8aહi,મSaાલnjaયy,નDીahગiBોદa, Uમriાmં ¨alaાb?ં en) 26

UUnncocnodnidtiiotnioanlaLloLvoevoef oBfrBotrhoetrhsearsndanSdisSteirster Bhailalbhai with his sister Kalpanaben on Raxabandhan in Bachubhai with his sister, Kalpanaben, in the UK, 2014. Krishna housing, 1987 Bachubhai with his sister, Kalpanaben, in the UK, 2014. Bhailalbhai with his sister Kalpanaben on Raxabandhan in Krishna housing, 1987 Bachubhai with Kalpanaben, in the Key West, FL, USA 2018. Bhailalbhai with Kalpanaben, in rental apt- circa 1985 Bachubhai with Kalpanaben, in the Key West, Bhailalbhai awpitt-htLKchKeiaarfaltctpl:BapaHana1ncae9hbra8eueb5,nbet.hnha,ei house FL, USA 2018. in rental gifted to KLeafltp:aHnearbee,nth, ienhNouosvtTe.hh1etih9sA8aiKt8sBSthaHecAhsauRmbheHasoiiutgesifeat.esd to We then rebuild a new home as AKSHAR House in 2017 ભગવાનની Wૃપાથી બહન4 ની gશુ ી માટ4 jુ િનયા સાથે લડ2 લે તવે ા બે ભાઇ હતા 27

The Children’s Wedding ..... The Children’s Weddings Too quickly the children grew into adults. A mother’s love can never be expressed with words, it can only be felt as one of the most beautiful things on earth. As a mother, Kalpanaben always wanted the best for her children, and went through a lot to provide what she didn’t have growing up. She rebounded from heartbreak, to secure a good future for her children. She worked very hard to overcome the difficulties life had thrown at her, and always without losing her faith or her gentle smile and encouraging ways. She has always made each child her favourite. She is a remarkable, ordinary, and extraordinary person, and has enriched the lives of all who have known her. When the time came for her children to be married, she rejoiced in their futures, welcoming with joy a new daughter into the family, while letting go of her own two beloved daughters with hopes for their happiness and a certain sadness at their leaving. ક\"પનાબને ે (મ બધી જ જવાબદાર0 1તે ઉઠાવવાની હતી તેમ સતં ાનોના લ:ન ની જવાબદાર0 પણ માતા તથા િપતા બની ને િનભાવી. દ0કર0ઓ માટA યો:ય પાCની શોધમાં જગદ0શભાઈનો તથા ભાGબુ ેન નો Iબુ જ સાથ સહકાર હતો. જયારA સજં ય ના લ:નનો સમય આKયો LયારA બધા Mુ ઃખ Pલૂ ીને નવી દ0કર0નો RુSુંબ માં આવકાર0. Kamini, Anjali, Kalpanaben, Sanjay and Chiku, at Sanjay and Anjali’s wedding. Kalpanaben played roles of Father and Mother, so the children could have traditional weddings. Happy to add one more family member, a daughter – Anjali, with best wishes from bottom of her heart. Here, Kalpanaben giving blessing to Sanjay and Anjali, 25th May 1995. 28

February 2, 2009 By the time of Chiku’s wedding, the family had grown. Here, Kami, Chiku and Shambhukumar Chiku, Kalpanaben, Shambhukumar, Sanjay and Anjali, holding Krishna. receive the marriage blessing. Shambhukumar, Sanjay, Kalpanaben, Anjali, Chiku, Kamini and Mitul’s Wedding Mitul, Krishna, and Kamini, August 16, 2013 as Mitul is welcomed into the family. 29

ધાિમ%કતાની ભાવના Krishna with Nilkantwarni Sant Padhramni (Bhagwat Charan Swami), Anand- 2019 ક\"પનાબેન(ું ,વન ક.ઠન હ1,ું પણ 3વાિમનારાયણ ભગવાનમાં :બળ િવ<ાસ છે. ભગવાનને ભોજન આપતા પહલD ા તે FારDય ખાય નહH, અને તને ી આKુબાKુના લોકોને ધમMિનNઠાના દાખલા Pારા શીખવે છે. Ba training to Krishna for puja, 2012 Krishna performing puja before exams, 2020 30

Kalpanaben had a hard life, but has strong faith in Swaminarayan Bhagwan. She never eats before giving food to god, and teaches those around her by her example of piety. Today whatever we are is because of Swaminarayan Bhagwan. Pramukh Swami and Mahant Swami is our Karta Harta. Left: Diwali Annakot. All homemade food, cook by Kalpanaben & Anjali, decoration by Krishna. 2020 Tુગં ર0 લસણ નો Lયાગ ,િનLય સવારA U1ૂ પાઠ કરવો,થાળ ધરાવીને જમW,ું ઘરસભા કરવી અને ભZ[તમય \\વન પસાર કરWું એ તમે નો િનLય^મ બની ગયો છે. તેઓ `ડપણે માને છે કA આ( આપણે ( પણ છ0એ તે bવાિમનારાયણ ભગવાનને કારણે છે.cdખુ bવામી અને મહતં bવામી એ આપણો કતાe હતાe છે. Mandir Hindola, Tampa, 2018 Jamnaben and Rinku have come to learn from her. 31

32

Kamini, Kalpanaben, Krishna, Sanjay, Anjali - BAPS temple at Robbinsville, NJ, USA 33

સજં ય, fચિતhા ( fચRુ ), તથા કાિમની - Cણયે સતં ાનો તરફથી આવી cેરણાદાયી, Kહાલસોયી, nMુ ુ ( કોમળ ) છતાં કઠોર oદયી, \\વન-દાCી, સUં ણૂ e સમિપતp , સાhાત ઈqર rપી માં ને કોટ0 કોટ0 વદં ન. આ\\વન, તમારો હાથ, આિશવાeદ અમારાં \\વન માં વરસતાં રહA તેવી cPનુ ે cાથeના કrં t.ં 34

Krishna and Ba Krishna was welcomed into the world with more Krishna : Blessing from Dada than the usual delight! Not only was there a new life in the child, but her arrival brought a new life in KalpanaBa! 35

USA, 2018 India, 2017 USA, 2008 India, 2021 USA, 2009 36

!દધ$%&ટા, અસાધારણ કાય$દ0તા, ગહન આ6મિવ:ાસ, ગહન ધાિમક; વાતાવરણ, તથા =વબ?લદાન ની કૌCંુ?બક ભાવના નાં કારણે આH કIપના બેન Kંુ LુCંુબ Mખુ ી છે. ભQRુ ભાદQ$ુ છે. 37

Kalpanaben with Children દ\"શમાં થી બાળકો .ટા પડ2ા પછ4 બધા ફર4 એક વાર 2006 માં ક\"નેડા ભેગા થયા Mother and Children, at top left, in 2006, on the right, we three in 1981. Aren’t we aging well! Below left is Sanjay with sister in 1981, below that, is 2020. We’re getting better with age! IInnddia,i1a9812981 India, 2020 USA, 2018 38

USA, 2018 India, 2000 1st visit to Canada, 2006 USA, 2018 39

India, 2017 India, 1995 Canada, 2007 USA, 2018 40

Anjali is a good daughter-in-law and mother. Kalapanaben and Sanjay always had a very She takes care that KalpanaBa gets what she close warm relationship. Sanjay always makes needs, and that her food has no onions or garlic. her tea first thing in the morning. Before he She makes sure that Krishna and Ba have time goes upstairs to bed at night he stops in to see together. Kalpanaben is glad to have her in the her and make sure she has everything she family! needs. To her, he is precious, and he adores her. 41

Chiku, Kalpanaben & Kamini, France -2014 Shambhukumar, Chiku, Kamini, Anjali, Sanjay Sitting: Kalpanaben & Krishna, Toronto, Canada, 2009 KaminiK, Kamailnpia, nKaablpeannaabnendaCndhiCkhuikautaCt Chhiikkuu’’sshome, Back row: ShBaamckbhrouwk:uSmhaamr,bMhuiktuumlkaur,mMaitrulkumar Canadah,o2m0e1,9Canada, 2019 Front: Chiku, FKroanlpt:aCnhaibkeun, K&alpKaanmabienni&, Kamini, 42 At house wAartmhoiunsge cwearremminogncye,reCmaonnayd, aC,a2n0ad1a4, 2014

Kamini has always been very concerned for the station of the family, and has worked hard to make sure Mummy has enough. Kalpanaben adores her youngest child. Kalpnaben with Mitulkumar, Florida, USA, 2019 Kalpnaben with Shambhukumar, Niagra Falls, Canada, 2019 43

Krishna, 2021 Shrey, Chiku, Kalpanaben, Kamini, Mitulkumar, in France, 2014. Chiku, Kalpanaben & Kamini, France, 2014 Anjali, Krishna and Kalpanaben, India, 2017 44

Chiku has always been Mother’s Helper, is a good daughter, and always prays for Kalpanaben’s health. Kalpanaben is so proud of her eldest daughter! 45

46

Special Days Celebration Ba’s Birthday Krishna always celebrates Ba’s birthday with great energy, innovative ways, special homemade treats, decorations, and gifts from the heart! Krishna’s homemade Rotli & Nutrella cake One year Krishna picked flowers from the yard and made a table arrangement to make a pretty presentation for her Ba Ever since Krishna was little she wanted to make Ba feel special. When she was very young she wanted to give Ba something she would like, so she went into KalpanaBa’s closet, took out a Saree, and wrapped it up as a gift! Ba loved it! Krishna always prefer to give handmade Birthday or Anniversary card to Ba, Dad, Mom, Chikufoi & Kamifoi 47

Kalpanaben’s Housewarming and Birthday blessing… She was not expecting this! 2017 - 71st Birthday, Akshar Home ગગં ાસમાન પિવ+તા, -યાય/િૂત1 સમાન સાત2યતા, સાહિસક અિવરતતા સમાજ ને 9:ટાતં <પ એવાં ક>પના બેન ને આA 75 માં જ-મ Bદવસ નાં અDતુ મહો2સવ િનિમGે જ-મ Bદવસ ની Iત:કરણથી હાBદMક Nભુ કામનાઓ સાથે શતાR,ુ િનરોગી, SવાSTયUદ, BદધાWR,ુ Xખુ , સDZુ [ધ, શાિં તમય, ઉGરોGર Uગિતમય, ]વન બ^ે તેવી U_નુ ે UાથWના ક<ં `ં. હવ,ે ક%પના બને +વન નાં 75 માં વષ/ માં 0વશે કરવાં જઈ ર5ાં છે, 7યાર9 ક%પના બને ને જ:મ ;દવી 48

Mother’s Day Even the pandamic has hidden blessings: it gave us chance to celebrate Mother’s Day 2019 all together. As a mom, as a mother-in- law, as grandma – you’re the best, and we feel so blessed to have you! Happy Mother’s Day, Mummy. Every day is mother’s day for us. 49