ธรรมะแห่งความสุข_ตอนวิธีคิดและวิธีการสร้

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข เพราะตอนนั้นเราจะได้รู้จักคำว่า “มีน้ำใจ” และ “ไร้น้ำใจ” เป็นอย่างไร ฉะนั้นเวลาเราเห็นคนไร้น้ำใจ เราต้องขอบคุณเขาที่ทำให้เราเข้าใจถึงคำว่า “ดี” เห็นคนไม่เมตตา เราต้องขอบคุณเขา ที่ทำให้เราประจักษ์ถึง คำว่า “เมตตา” นี่เป็นการรู้จักใช้ปัญญา ในด้านที่สร้างสรรค์ พระโอวาทท่านแปดเซียนหลันไฉ่เหอ คนที่เป็นคนประเสริฐ คนที่ยอดเยี่ยม เพราะว่าเขาฟันฝ่าความยากลำบาก ท่ามกลางสิ่งเลวร้ายถึงจะเป็นคนที่อัจฉริยะ ถึงจะเป็นคนที่ยอดเยี่ยมได้ พระโอวาทท่านแปดเซียนหันเซียงจื่อ เมื่อเราคิดจะรักษาความดี เราต้องมีใจที่ชอบก่อน ต้องรู้จักใฝ่ในการกระทำและรู้จักให้ 100

พระโอวาทเกี่ยวกับตอบแทนร้ายด้วยความดี ไม่เช่นนั้นความดียากที่จะมาสู่เรา คนที่ไม่รักเรา ยิ่งให้ยิ่งเป็นการฝึกฝนจิตใจเรา ให้มีใจเมตตาที่แท้จริง มีใจที่ดีจริงๆ ฉะนั้นคนดีหรือไม่ดี เป็นบทเรียนที่ดีให้แก่เรา เป็นอาจารย์ที่คอยสอนเรา พระโอวาทพระอาจารย์จี้กง ฉะนั้นถ้าศิษย์ไม่ได้เริ่มการทำดีที่ตัวเอง แล้วใครจะเป็นผู้เริ่ม ดังนั้นศิษย์จงเป็นคนดี ไม่ว่าคนๆ นั้นจะดีด้วยหรือไม่ แม้ว่าคนรอบข้างเราไม่ดี เรายิ่งต้องเป็นคนดี พระโอวาทพระนาจา อย่าให้สภาวะแวดลอ้มมานำพาตัวเรา ให้เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมที่มีจิตใจดีงาม ต้องรักษาสิ่งที่ดีไว้ 101

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข พระโอวาทพระอาจารย์จี้กง อยากจะทำดีก็ต้องเริ่มที่ตัวเรา อย่าเป็นคนสามวันดีสี่วันไข้ วันนี้อยากเริ่ม พรุ่งนี้ไม่เอาแล้ว เพราะเหนื่อยเหลือเกินกับการเป็นคนดี ตอนนี้มีคนมากมายในสังคมเป็นคนไม่ดี เราดีคนเดียวจนเหนื่อย เอาไว้รอจนวันหน้า สังคมส่วนใหญ่เป็นคนดี ถ้าอยากให้คนทำชั่วเหนื่อย เราก็ต้องทำความดี ตอนนี้มีเราคนเดียวก่อน ถ้ามีคนดีมากมายแล้ว คนชั่วคนเดียวจะเหนื่อยเอง บางครั้งการจะเปลี่ยนแปลงคนอื่น ด้วยคำพูดเพียงสองสามคำทำได้ไหม เราต้องเปลี่ยนคนอื่น ด้วยการทำในสิ่งที่ดี เราเป็นคนดีจนได้ผลแล้ว คนอื่นจึงอยากเป็นคนดีตามเรา 102

พระโอวาทเกี่ยวกับตอบแทนร้ายด้วยความดี เพราะฉะนั้นการที่จะทำให้คนอื่นเปลี่ยนแปลง ต้องเปลี่ยนแปลงตนเอง ต้องรู้จักที่จะใช้ปัญญาแยกแยะ ว่าเรานั้นมีความสามารถเพียงพอจะเปลี่ยนเขาหรือไม่ พระโอวาทท่านแปดเซียนหันเซียงจื่อ “กรรมไม่สิ้นวิบากยังเนืองแน่น บำเพ็ญรู้ไม่แค้นใจกรรมทั้งหลาย” เมื่อแค้นมาก็แค้นตอบ มีแต่เพิ่มแค้นไปไม่จบไม่สิ้น เพิ่มการเวียนว่ายเป็นการต่อสู้กันอย่างไม่หยุดหย่อน หากเขาแค้นมาเราให้อภัยตอบ เรายินดีรับความแค้นของเขา หยุดความแค้น หยุดการเวียนว่ายแห่งความโกรธแค้นได้ในชาตินี้ คนเรานั้นเป็นธรรมดาย่อมมีกรรมเป็นของตน หากเมื่อมีกรรมมาต้องก้มหน้ายอมรับด้วยใจจริง ให้อภัยเขาอย่างหมดจิตหมดใจ มีจิตใจเมตตาเขาอย่างเต็มที่ 103

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข เมื่อนั้นแม้จะมีกรรมมาหนักเท่าไหร่ก็จะหารเหลือครึ่ง เชื่อหรือไม่ ก็ลองไปทำดูนะ พระโอวาทท่านแปดเซียนหลันไฉ่เหอ ถ้าเกิดคนดีทิ้งคนชั่วร้ายจะเรียกว่าคนดีได้หรือไม่ นี่คือสาเหตุหนึ่งที่เราบำเพ็ญธรรม แล้วเราต้องมีใจฉุดช่วยคน อย่ารังเกียจเขา พระโอวาทพระนาจา ไม่ว่าคนอื่นจะคดโกงซ่อนเล่ห์เพทุบาย แต่เราก็ยังซื่อตรงเที่ยงธรรม โดยเอาความดีนั้นชนะใจให้ได้ ต้องอ่อนชนะแข็ง ดีเพื่อล้างความชั่วร้าย หากทุกคนคิดแบบนี้ได้โลกจะมีแต่คนดี ใจเราก็จะมีแต่สิ่งที่ดี ตอนแรกอาจจะต้องกดอารมณ์บังคับความรู้สึก แต่หากทำได้บ่อยๆ 104

พระโอวาทเกี่ยวกับตอบแทนร้ายด้วยความดี เราก็จะเคยชินแล้วเป็นธรรมชาติ จะทำให้ใครๆ ก็รักเรา พระโอวาทท่านแปดเซียนหลันไฉ่เหอ เมื่อใดที่เห็นคนโหดเหี้ยม กระทำกับผู้อื่นได้อย่างไม่มีจิตเมตตา สงสาร ใจเรารู้สึกว่าคนๆ นี้โหดร้าย เรารู้สึกว่าสงสารคนที่ถูกทำร้าย นั่นคือเราเริ่มมีใจแห่งความเมตตากรุณา ในตัวมนุษย์ของทุกๆ คน เราสามารถค้นพบธรรมะทีละเล็ก ทีละน้อย ได้ทุกขณะจิตทุกเวลา ธรรมะจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อเราไม่ทอดทิ้ง เห็นธรรมนั้นมีคุณค่า 105

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข พระโอวาทท่านแปดเซียนันเซียงจื่อ คนภายนอกไม่ว่าจะดีจะร้ายอย่างไร เรามักมองเป็นอคติมากกว่าเข้าใจ ฉะนั้นเราลองเปลี่ยนกลับกันบ้าง แม้เขาจะร้ายจะดีอย่างไร แต่ท่านดีกับเขาสม่ำเสมอ แม้เขาจะมีความเคลือบแฝงไม่จริงใจอย่างไร แต่เรายังรู้สึกแง่บวกกับเขาเสมอ แม้เขาจะคิดทำร้ายแต่ถ้าเราดีตอบกับเขาเสมอ เขาจะกลับมาทำร้ายเราไม่ลง การใช้ท่าทีอย่างนี้ ต่อคนภายนอก นอกจากสีหน้า การกระทำแล้ว ใจเราต้องบริสุทธิ์ และมองในแง่ดี ยังช่วยป้องกันศัตรูที่จะเกิดขึ้นโดยไม่รู้ตัวได้ด้วย พระโอวาทพระอาจารย์จี้กง อย่าเอาความชั่วไปปะทะกับความชั่ว แต่เอาความดีไประงับความชั่วไว้ 106

พระโอวาทเกี่ยวกับตอบแทนร้ายด้วยความดี ความดีของเราแค่ไม้จิ้มฟัน ความชั่วของคนอื่นที่สั่งสมมามากมายเป็นกองภูเขา แต่เอาไม่จิ้มฟันของศิษย์มารวมกัน ก็อาจจะไปหาญสู้กับภูเขาเหล่านั้นได้เหมือนกันไม่ใช่หรือ พระโอวาทท่านแปดเซียนหันเซียงจื่อ คนที่คดในข้องอในกระดูก จะต้อง (มีสัจจะ ซื่อสัตย์ รักษาสัญญา) คนที่ดีจงดีตอบ คนที่ร้ายจงใช้ความเที่ยงธรรมตอบ ดีแบบอะลุ่มอล่วย นอบน้อม ไม่ใช่ดีแบบเอาความดีไปสาดให้เขาเห็น เช่นนั้นเรียกว่า ประชดประชัน มีแต่ตัวเราเท่านั้นที่จะสามารถฉุดช่วยคนในโลกนี้ได้ และเป็นพุทธะบนโลกนี้ได้ มีแต่คนร้ายเท่านั้นที่จะช่วยให้ท่าน ได้เป็นพุทธะบนแผ่นดินนี้ได้ 107

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข ฉะนั้นจงดีใจที่เจอคนขัดแย้ง จงดีใจที่เจออุปสรรค และจงดีใจเมื่อยืนอยู่บนความยากลำบาก เพราะทำให้เราได้เรียนรู้ถึงความดีที่แท้จริง ความสบายทำให้หลงตน และขาดความระมัดระวัง ฉะนั้นยิ่งเจอคนร้ายจงรักษาดีให้มั่นคง ยิ่งเจอคนดียิ่งต้องรักษาความดีให้อยู่ตลอดไป นี่แหละคือการบำเพ็ญตน การที่รู้จักเอาปัญญาแห่งธรรม มาใช้จุดความสว่างให้กับชีวิต พระโอวาทท่านแปดเซียนหลันไฉ่เหอ หลายคนที่ไม่ยอมทำดีก็เพราะว่า สภาพแวดล้อมไม่เอื้อให้ทำดีบ้าง กลัวคนร้ายบ้าง ทำไมท่านไม่เอาความดีนี้สู้ความร้าย วางมาตรฐานชีวิตของตัวเองให้ถูกต้อง ดำเนินอย่างค่อย ๆ เป็น ค่อย ๆ ไป 108

พระโอวาทเกี่ยวกับตอบแทนร้ายด้วยความดี มีเพียงตัวท่านเท่านั้นที่จะเป็นพุทธะบนโลกนี้ได้ แม้ทำหนึ่งครั้งโดนว่าร้อยครั้ง ก็ยังยืนหยัดและพร้อมจะแก้ไขเปลี่ยนแปลง ในร้อยครั้งอาจจะมีหนึ่งครั้ง ที่ดลใจให้เขาเห็นด้วยกับเราก็เป็นได้ แต่ถ้าหนึ่งครั้งแล้วถอย ใครล่ะจะตามท่านมาทำดี แล้วโลกจะเหลือดีไหม (ไม่เหลือ) พระโอวาทพระอาจารย์จี้กง เราต้องเชื่อว่าความดีนั้นเอาชนะความไม่ดีได้ เชื่อว่าบุญและกรรมมีจริง เราต้องรู้จักที่จะรักษาความดีของเราไว้ เป็นการยากที่จะตอบว่าเราควรจะทำอย่างไร แต่อาจารย์จะรวบยอดอย่างเดียวคือ หากว่าเขามาตบ เตะ ชก ตี ซึ่งหน้านั้น เราเจ็บเพียงกาย หากเขาให้ร้ายทำไม่ดีด้วย เจ็บถึงใจ 109

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข ฉะนั้นเราถามตัวเองว่า ถ้าเอาชนะเขาด้วยสิ่งร้าย เราก็จะกลายเป็นคนร้าย ถูกหรือเปล่า ฉะนั้นการที่จะแก้ปัญหาต่าง ๆ ในชีวิตนี้ จึงเป็นเรื่องของสติปัญญาทั้งสิ้น พระโอวาทท่านเเปดเซียนหันเซียงจื่อ คนๆ หนึ่งหากมีความบริสุทธิ์ยุติธรรมและจริงใจ การแสดงออกของเขาย่อมสามารถแปรเปลี่ยน คนร้ายให้กลายเป็นคนดีได้ แปรเปลี่ยนคนคดโกงให้กลับกลายเป็นคนซื่อสัตย์ได้ ดังคำกล่าวว่า “หนึ่งตรงสามารถพิชิตร้อยร้าย หนึ่งคดก็สามารถทำร้ายร้อยตรง” แต่ขอให้ความตรงนั้นเป็นความตรง ที่ยืนหยัดและหนักแน่น การยืนหยัดแสดงความดี ความจริงใจ 110

พระโอวาทเกี่ยวกับตอบแทนร้ายด้วยความดี ให้มากกว่าคนอื่นหนึ่งก้าว ย่อมสามารถสะเทือนใจ สร้างความประทับใจ และสร้างความซาบซึ้งใจให้กับคนๆ นั้น และจะทำให้คนๆ นั้นเปลี่ยนแปลง กลับตัวกลับใจเป็นคนดี เป็นมิตรที่ดีกับท่านในสังคมได้ แล้วท่านจะสามารถโน้มนำคนในโลก โน้มนำเพื่อนที่เกลียดท่านให้กลายเป็นรักท่านได้ ท่านจะเป็นผู้ที่นำพาผองชนให้มีความสุข สามารถที่จะทำให้คนรอบข้างไม่กล้าที่จะทำผิด พระโอวาทพระนาจา ความดีและคุณธรรมนั้นหากทำได้ คุณธรรมก็มีอำนาจที่ช่วยสะกดใจ และมีอำนาจอันศักดิ์สิทธิ์ ในการดลใจคนให้กลับร้ายเป็นดี 111

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข จากอริกลายเป็นมิตรได้ ก็ขึ้นอยู่กับว่าการกระทำของเรานั้น บริสุทธิ์และจริงใจแค่ไหน คุณธรรมที่เราลงแรงนั้น ได้บ่มเพาะเต็มที่มากเพียงไร การทำเพียงวันเดียวไม่อาจเรียกว่าเป็นคนดีได้ ต้องเอาใจใส่และดูแลในการทำความดีทุกวัน แล้วต้นแห่งความดีย่อมบังเกิดขึ้นได้ ขอเพียงเราให้พลังอำนาจในการทำความดี มีพลังอำนาจเหนือความชั่วร้าย ความชั่วร้ายก็ย่อมหมดไปจากใจได้ พระโอวาทพระอาจารย์จี้กง ทุกสิ่งไม่ใช่จะเห็นผลได้ทันตา การปลูกต้นไม้ก็ต้องใช้เวลา อยากให้คนชั่วได้รับผลชั่ว ก็ไม่ใช่ว่าเราจะเป็นผู้ลิขิตเสียเอง 112

พระโอวาทเกี่ยวกับตอบแทนร้ายด้วยความดี โดยส่วนใหญ่ทุกวันนี้ ถ้าคนอื่นไม่ดีมาเราจะไม่ดีตอบ แต่ถ้าคนอื่นดีมาเราจะดีตอบ คือรอดูว่าเขาจะดีกับเราหรือเปล่า ศิษย์ยังไม่ได้เลือกทางให้กับชีวิตของตนเองเลย ว่าเราจะเป็นคนดีแท้ หรือเป็นคนดีเทียมได้แบบสามวันดีสี่วันไข้ หรือเป็นคนดีที่มุ่งมั่นทำความดี ไม่ว่าจะเกิดอะไรขึ้นเราจะทำดี อย่างนี้จึงเรียกว่าเป็นคนดีแท้ คนเรานั้นต้องมีนิสัยเสมอต้นเสมอปลาย จะดีกับคนนี้แล้วไม่ดีกับคนนั้นคงไม่ได้ ถือว่าเป็นคนที่นิสัยไม่สม่ำเสมอ 113

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข การแสวงหาช่องว่างของชีวิต พระนางเจ้ากิ้วเทียงแห่งบ่อเก็ก อริยศาสน์บ่อเก็กธรรมวิมุติ ว่างพิสุทธิ์กลอมเกลาเห็นสดใส สามารถรู้ความแยบยลบำเพ็ญไป ปัญญาไซร้บังเกิดจิตใจแจ่มใส คุณสมบัติของ “ความว่าง” ก็คือการแฝงของการมีอยู่ ของความว่างแท้ ที่ผ่านทะลุความว่างอันกว้างใหญ่ของปริมาณ ใจไปชำระล้างความกังวลต่างๆ ในใจ สิ่งที่เป็นปัญญาจะรินไหล ออกมา และแล้วจึงไปถึงฝั่งอิสระภาพอันปีติยินดี แน่นอนทีเดียว ต้องมีการปรับปรุงช่องว่างของชีวิตแต่ละ รูปแบบให้ดีเสียก่อน จึงสามารถดีดเข้าช่องอัศจรรย์ได้ มิฉะนั้น แล้ว ในชีวิตจริงจะไม่มีการหมุนย้อนของช่องว่างอีก ไม่เพียง รู้สึกถูกจู๋โจม และเร่งรัด ยังมีสภาพใจที่กระแทกกระทั้น ก่อให้ เกิดสิ่งกีดขวาง ไม่มีวิธีอันเหมาะสม กระทบกระเทือนต่อการบำ เพ็ญฌานทางมหาธรรม สภาพของสังคมประจวบกับหัวเลี้ยวหัวต่อ ชีวิตวุ่นวายผิด 114

การแสวงหาช่องว่างของชีวิต พระนางเจ้ากิ้วเทียงแห่งบ่อเก็ก ปกติ ยังความรู้สึกให้แต่ละคนว่ามีช่องว่างที่น้อยนิด ด้วยเหตุนี้จึง ต้องรีบสรรหาช่องว่างอีกอันหนึ่งมาปรับปรุงให้เหมาะสม ความ คาดหวังช่องว่างอันเหมาะสมนี้ ก็คือจิตวิทยาช่องว่างของชีวิต มีพลังจิต และช่องว่างของปัญญา หากมันขาดหายไปก็ยากที่จะ บ่มเลี้ยงให้เกิดชีวิตที่ดีงามได้ หากชีวิตขาดแคลนช่องว่าง กฎระเบียบของสังคมขาดการ บังคับทัศนะกฎหมายการปกครอง ขาดระเบียบความสัมพันธ์ ระหว่างมนุษย์ต่อมนุษย์ ขาดการปรับปรุงอย่างที่เห็นได้ชัดเจน มีการกล่าวโทษ กดขี่ เจ็บแค้น ความเห็นขัดแย้ง และทุกข์กังวล เป็นต้น มันต่อเนื่องกันมาเป็นท่อนๆ จนก่อให้เกิดผลอันไม่พึง ประสงค์ ความเลวร้ายทั้งหลาย ความทุรนทุรายทั้งหลาย ความ วุ่นวายทั้งหลายเป็นต้น ล้วนก็เกิดจากการไม่มีหนทางที่จะขยาย ช่องว่างของกลางใจได้ ดังนั้นช่องว่างคือ ข้อสำคัญของเคราะห์ภัย และโชควาสนา ถ้าหากสามารถรักษาช่องว่างที่ดีงามได้ ก็เริ่มที่ จะคืนสู่มงคลสุข และสันติภาพ สมมติว่า เกิดอุบัติเหตุทางจราจรเกิดขึ้น สาเหตุที่แท้จริงก็ เพราะไม่สามารถรักษากฎจราจรได้ คือ การักษาช่องว่างอันดีงาม สามีภรรยาทำไมจึงทะเลาะเบาะแว้งกัน และก็เพราะว่าเกิดจาก การขาดแคลนช่องว่าง บ่อยครั้งมักเกิดจากเรื่องเล็กๆ น้อย ๆ มองไม่เข้าตาที่นี่บ้างที่โน่นบ้าง ต่างกล่าวโทษซึ่งกันและกัน นี่ก็ 115

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข เพราะขาดแคลนช่องว่างชีวิตของใจ เพราะว่าในใจก็ถูกความคิด เห็นครอบครองแต่แรกแล้ว เพราะฉะนั้นจึงกลายเป็นความกลัด กลุ้ม ไม่มีทางโปร่งโล่ง ปัญญาถูกปกคลุม เพราะฉะนั้น จึงทะเลาะ กันไม่หยุด ถ้าหากไม่เอาความคิดเห็นของตนเองวางลง ความสัม พันธ์ซึ่งกันและกัน ก็ยากที่จะสนิทสนมกันอีก ถ้าความรักขาดช่อง ว่างก็จะเกิดการกระทบกระทั่งกันขึ้น ทะเลาะกัน ไม่สบายใจ การวางแผนของชีวิตคนหนึ่ง ถ้าหากเร่งรัดไม่มีช่องว่างอารมณ์ ก็ไม่มีทางสบายได้ จึงกลายเป็นความเร่งรัดไม่เป็นสุข การเกี่ยว ดองระหว่างมนุษย์ต่อมนุษย์ ถ้าหากไม่มีช่องว่างย่อมก่อให้ เกิดปัญหาสังคมมากมาย ตลอดเรื่องรุนแรงถึงเลือดตกยางออก เกิดขึ้นไม่รู้จักหมด ทั้งหมดที่กล่าวมาทำให้รู้ว่า การแสวงหาช่อง ว่างของชีวิตมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อทุกคน รอคอยให้ทุกคนสน ใจคิดที่จะขยายออก ๑. ขยายช่องว่างของจิตรารมณ์ ความมีน้ำใจกว้างขวาง เป็นช่องว่างของจิตอารมณ์ของคน ความนุ่มนวลสามารถแสดงถึงจิตรารมณ์ที่ดีของคน ในขณะเดียว กันก็สามารถชักนำให้คนอื่นสนองตอบ ด้วยการรู้จักมีน้ำใจกว้าง ขวางต่อผู้อื่น จิตอารมณ์ของตนเองก็เริ่มหมุนสู่ช่องว่างแล้ว มิใช่ ว่าอะไรๆ ก็มีโทสะโมโห ระบายอารมณ์ ทะเลาะวิวาท กระทบ กระทั่งกับผู้อื่น หรือขัดแย้งกัน ขณะเดียวกันการมีน้ำใจสามารถ แสดงถึงความมีปัญญาของชีวิตคน ทุกแห่งหนเต็มไปด้วยความ ปีติยินดี เผยให้เห็นถึงการมีวิสัยทัศน์กับการมีน้ำใจกว้าง ยิ่ง 116

การแสวงหาช่องว่างของชีวิต พระนางเจ้ากิ้วเทียงแห่งบ่อเก็ก สามารถเข้าใจถึงว่า ความมีน้ำใจสามารถให้ความคิดมีช่องว่าง ที่ กว้างใหญ่มากกับช่องว่างของจิตอารมณ์ที่ประมาณมิได้ ชีวิตมี อิสระเสรี ไปถึงที่ไหนก็มีโอกาสสัมพันธ์กับเขาได้กลมเกลียว สมบูรณ์ ๒.ขยายช่องว่างของตนเอง การเปิดช่องว่างของตนเอง ต้องเป็นไปตามกฎเกณฑ์ผ่าน การสงบเงียบ สามารถทำถึงการละรูปได้จากภายนอกภายใน ไม่สับสน จึงนับได้ว่าเป็นความอิสระที่แท้จริง นั่นก็คือสามารถ น้อมลึกเข้าสู่กฎเกกณฑ์ ความคิดก็จะเริ่มตื่นขึ้นอย่างสดใส ก็เกิด ปัญญา และไม่หยุดยั้งการเพิ่มพูน “กฎเกณฑ์” ก็คือช่องว่างที่เพิ่มขึ้นของตนเองสามารถ ดำรงชีวิตได้ปกติมีกฎเกณฑ์ ทำให้ตนเองเข้มแข็งขึ้น ทำให้หน้า ตาตนเองมีอิสระแท้จริงใจ อย่าถูกวัตถุสั่ง (หลอก) จนหลงลืม ให้อารมณ์มีสติเป็นสุข ความคิดการตัดสินถูกต้อง และก็สามารถ ควบคุมตนเอง จะได้ไม่ตกเป็นทาสของวัตถุ รั้งคืนจิตที่สวย งามให้กลับมา ขั้นต่อไปก็ต้องให้ได้มหาปัญญา ๓.ขยายช่องว่างของความสงบสุข ใจที่ไม่สงบเงียบ เร่าร้อนวุ่นวาย เป็นมหัตภัยร้ายแรงต่อ ระเบียบชีวิต ไม่เพียงทำให้การงานผิดพลาดได้ง่าย ยังกระทบ ต่อคุณภาพของชีวิต ไม่อาจพบกับความสงบสุขได้ตลอดกาล นอกเสียต้องเคร่งครัดต่อชีวิต จึงจะสามารถมีช่องว่างที่สงบสุข 117

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข ได้ ทุกแห่งหนก็จะราบรื่นแก้ไขได้ ปัจจุบันคนเรามักละเลยที่ จะให้ช่องว่างอันสงบสุขแก่ตนเอง ยอมให้ตนเองพบความอบอุ่น เพราะฉะนั้นกายใจจึงยากที่จะมีความสุขได้อย่างเหมาะสม ไม่ อาจพบกับความสำเร็จ ๔.ขยายช่องว่างที่เป็นจริง ช่องว่างที่เป็นจริง สามารถพิสูจน์ถึงความปีติยินดีที่เพิ่ม พูนด้วยตนเอง ไม่ว่าจะเป็นการบำเพ็ญธรรม บริจาคทาน รับ ใช้ นับถือบูชา ล้วนเก็บงำคุณค่าของชีวิตไว้ เพราะฉะนั้น ต้อง อาศัยความสามารถของตนเอง ทำให้สำเร็จสมบูรณ์ ให้ปรากฎ บนชีวิตแต่ละขั้น เช่นนี้จึงจะผ่านชีวิตด้วยความอุดมรุ่งเรืองที่ แท้ได้ ขณะเดียวกันก็ต้องย่อมให้ตนเองได้รับความสุขอันแท้จริง มีความหมาย มีความรู้สึกปลาบปลื้ม และก็ให้ความสมบูรณ์แก่ ช่องว่างที่เป็นจริงแก่ตนเอง จึงจะนับว่าได้รับ ๕. ขยายช่องว่างทางปัญญา “วิถีใจแห่งบ่อเก็ก” เป็นช่องว่างของปัญญา วิถีใจอัน เป็นยานอันสูงสุดของบ่อเก็ก สามารถได้รับความสงบเงียบอัน แท้จริงของจิตวิญญาณมีความสงบสุข นำมาแก้ไขปัญหาทั้ง หลายของชีวิต ดูให้กระจ่างทุกอย่าง อย่าให้ตนโง่หลงจนถูกดึง อย่าถูกของภายนอกหลอก เปิดหน้าต่างปัญญาปลดปล่อยแสง สว่างที่รู้ตื่นออกไป ก็สามารถจะรักษาช่องว่างของจิตวิญญาณ ได้ เป็นเขตแดนที่บ่มเลี้ยงของเหล่าปัญญาชนต่างนับถือ อันเป็น 118

การแสวงหาช่องว่างของชีวิต พระนางเจ้ากิ้วเทียงแห่งบ่อเก็ก ฌาณสูงสุด แต่ละคนล้วนต้องอาศัยฐานจิต เหตุปัจจัยของตนไปขยาย ช่องว่างที่สวยงาม อาศัยพลังศักย์ของตนไปเผยชีวิตที่ปีติยินดี แท้จริง จึงจะไม่ต้องกล่าวโทษตนเองตลอดชีวิต โกรธแค้นเสียใจ แล้วก็ว่างเปล่าไม่มีอะไร บาปกรรมเต็มตัว ให้ยืนหยัดมีคุณค่าแท้ จริงจนกว่าชีวิตจะหาไม่ต้องคิดให้ลึกซึ้ง 119

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข อารมณ์ สวรรค์งามวิสุทธิ์ ฮ้อเซียนโกว วิสัยที่ใสวิสุทธิ์จิตไม่ฝืน เมตตายินดีให้เจิดจรัส วิญญาณอ่อนโยนตอบสนอง เงียบสงบใจกว้างคืนสู่ธรรม อารมณ์ที่ใสสะอาด ชีวิตอิสระอันชื่นบานต่างๆ จะหลั่ง ไหลออกมาตามธรรมชาติ หลั่งไหลจิตวิญญาณเดิมอันแท้จริง ของตนเองออกมา อารมณ์เป็นคุณสมบัติสำคัญของชีวิต ความสดใส ความ เงียบเฉย อารมณ์ที่ไม่เห็นแก่ตัวสามารถเผยปรากฏนิสัยคน ออกมาได้ ขณะเดียวกันก็ยังฉายความเมตตา กรุณา ความปิติ เสีย สละที่เจิดจรัสออกมาไม่หมดสิ้น บางคนมีอารมณ์ที่แข็งกร้าว คนมองเห็นแล้ว ก็เกิดความกลัวจนหลบเสียแทบไม่ทัน บางคน ก็มีอารมณ์อ่อนไหว ไม่มีใจเชื่อมั่นมักหลบหลีกเสียทุกแห่ง ยังมี คนที่อมทุกข์มาก ปกติมักทุกข์กังวลพะว้าพะวง แต่ว่าก็อาจเห็น อารมณ์ที่อ่อนโยนบริสุทธิ์ บ่อยครั้งจะไหลรินปัญญา และแสง 120

อารมณ์ สวรรค์งามวิสุทธิ์ พระโอวาทฮ้อเซียนโกว จรัสออกมา การพูดจาความประพฤติก็สามารถรู้สึกได้รับควาาม อบอุ่น ใจกว้าง ปิติยินดี ความสนิทสนมเช่นนี้ จะนำมาซึ่งความ ลิงโลด ใจกว้างเช่นนี้ จะนำมาซึ่งความงอกงาม ความเงียบสงบ จะให้ความอิสระสบาย แต่ละคนก็มีอารมณ์ที่พิเศษเฉพาะ อารมณ์ที่ยึดติดจน เกินไป ก็มักก่อให้เกิดความรุนแรงหรือเก็บกด หมดกำลังใจ หรือท้อถอย เป็นเพราะอารมณ์กลายเป็นรากเง้าของความ ทุกข์กังวล ทางกลับกันอารมณ์ที่เคยรู้ตื่นปัญญาแล้ว ก็ย่อม มีคุณสมบัติของอารมณ์ที่ชื่นบานยินดี มันจะก่อเกิดพลัง จิตวิญญาณ ถ้าหากยังไม่ผ่านการรู้พื้นฐานจนประจักษ์แจ้ง แล้วมันก็จะแปลเปลี่ยนเป็นอารมณ์กดดันให้หึกเหิม ซึ่งอาจเป็น เครื่องมือทำลายจิตใด้เหมือนกัน อารมณ์ใคร่ อารมณ์มิตรล้วน ถูกอารมณ์ดกดดันให้หลงเมาเป็นครั้งคราว ถูกกระทบฉับพลัน จนสับสน ถูกอารมณ์รุนแรงจนบิดเบือนไป ด้วยเหตุดังกล่าวมา แล้วการบ่มเลี้ยงอารมณ์สามารถทำให้คนเกิดศานติ มีสุขติ มี ความเกษมมีแรงตอบกลับอันเป็นด่านสำคัญ คนเราเมื่อรู้ตื่นแล้วจึงจะมีอารมณ์ที่งดงาม เพราะฉะนั้น จึงต้องมีการบ่มเลี้ยงในทุก ๆ ด้าน เพื่อสร้างสรรสวรรค์ที่งาม บริสุทธิ์ จะขอยกตัวอย่างให้ชาวโลกลองพินิจพิจารณาดังนี้ ๑. การให้ทาน การให้ทานสามารถขจัดสิ่งกีดขวางของ อารมณ์ได้ เป็นการขยายอารมณ์ที่งามอ่อนโยนให้กว้าง การให้ 121

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข ทานทำให้คนรู้สึกถึงความมั่งมี และเป็นอภินันท์แก่ใจอย่าง เด่นชัด ตนเองก็คือผู้มีอารมณ์ล้ำเลิศเป็นการเผยปรากฏจิตวิญ ญาณขึ้นสูงอย่างหนึ่ง ไม่ว่าจะอยู่ในสภาวะการเช่นใด ขอเพียง ให้มีสภาพใจเช่นนี้ ก็จะไม่อัตคัตในอารมณ์ที่งามจริง ๒. อะลุ่มอล่วย หากคนเราสามารถอะลุ่มอล่วยให้ คนอื่น ก็สามารถดำรงความสัมพันธ์อันดีกับคนทั้งหลายได้แล้ว ด้วยอารมณ์ที่รู้สึกดีต่อกัน การอะลุ่มอล่วยสามารถยกระดับ อารมณ์ให้เจริญ และมีพลังสามารถและใจเมตตา และสร้าง ปัญญาให้เจริญขึ้น และบรรยากาศที่ปิติยินดี ดังคำกล่าวว่า “การผ่อนปรนทำให้คนระดับล่างมีความเคารพสามัคคี ขันติให้ ความเลวร้ายทั้งหลายไม่ปะทุขึ้น” หากสามารถผ่อนปรน อดทนอะลุ่มอล่วย จะมีความสามัคคีทุกแห่งหน ความอะลุ่ม อล่วย และอดทนจะแก้ให้งานทุกอย่างเสร็จสิ้นด้วยความ สะดวก หากสามารถอดทนอารมณ์หุนหันได้ ก็ไม่มีอะไรต้อง สะสางในภายหลัง ถึงตอนนั้นการกระทำอันเลวร้าย ก็ไม่มีทาง เกิดขึ้นได้ ๓. เมตตา ความเมตตาก็เป็นอารมณ์ที่ทรงคุณค่าสูง อย่างหนึ่ง เมื่อเกิดจิตเมตตาขึ้นก็สามารถมีอารมณ์ที่เป็นมิตร กับคนทั้งหลายและไปด้วยกันได้ จะพบเห็นการสรรเสริญความ งาม เป็นการกล่อมเกลาอารมณ์ให้ใสสะอาดอย่างประหลาด เหมือนกวีบทหนึ่ง “ผึ้งผีเสื้อว่าตนสำราญ สัตว์มัจฉายิ่งสงสาร มิตรเที่ยวอารมณ์ไม่กันเอง ตลอดคืนไม่อาจนอน” ความเมตตา 122

อารมณ์ สวรรค์งามวิสุทธิ์ พระโอวาทฮ้อเซียนโกว สามารถทำให้คนที่ห่างหาย กลับมามีความปิติสุขกันใหม่ ทำให้ คนที่อ้างว้างกลับมีความหนักแน่น ทำให้คนที่สิ้นหวังกลับมามี ความมุ่งหวังใหม่ ความเมตตาทำให้คนรู้สึกที่จะ “โลดเต้นเงียบๆ อยู่ตามร่องน้ำของซอกเขา สะอื้นให้ลอยลำโดดเดี่ยวของหญิง หม้าย” ๔. ชื่นชมกับไม่โกรธ ให้สามารถชื่นชมกับจุดเด่นของ คนอื่น ก็จะสามารถแสดงความปิติสุขได้อย่างนอบน้อม สามารถยกย่องผู้อื่นได้ ก็จะมีมิตรภาพสมัครสมาน การชื่นชม จุดเด่นของคน ๆ หนึ่ง ก็เหมือนการกำหนดชะตาชีวิตของคน ๆ หนึ่ง การดูหมิ่นจุดเด่นของคน ๆ หนึ่งก็เหมือนการกำหนดการ คงอยู่ของเขาว่ามีอยู่หรือไม่ การทำลายมนุษยสัมพันธ์ก็คือการ เปิดเผยจุดเลวด่างพร้อยส่วนตัว โดยไม่ชื่นชมยินดีถึงความ สำเร็จของคนอื่น สิ่งที่ยึดติดอยู่การเห็นผิดเพี้ยน การแก่งแย่ง แ ละการโกรธเคืองล้วนก็เพราะไม่รู้จักชื่นชม และต้อนรับผู้อื่น ทั้งนั้น การไม่โกรธก็คือ การปล่อยวางนิสัยอันไม่ดีของตัวเอง แล้ว ที่เกิดตามมาคือ ความอ่อนน้อมและความเงียบสงบ มีเพียง ขณะที่อ่อนน้อม และสบายอารมณ์เท่านั้น จึงสามารถชื่นชมผู้ อื่น การงานสภาวะวัตถุได้ทัน ที่สัมผัสหรือพบปะโดยบังเอิญได้ ก็สามารถเข้าถึงระหว่างเขากับเรา ที่หล่อหลอมรวมกันโดยไม่มี สิ่งใดขวาง เพราะฉะนั้น ความไม่โกรธจึงปรากฏวินัยอย่างหนึ่ง ของชีวิต ผ่านการไม่โกรธได้แล้ว จึงสามารถมองเห็นความงาม 123

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข ที่หล่อหลอมกันอย่างเสมอภาคได้ ผ่านการไม่โกรธจึงสามารถมี “ไม่มีความเกลียดหรือความรัก เข้าใจได้อย่างโล่งแจ้ง” อันแยบ ยลได้ การให้ทาน อะลุ่มอล่วย เมตตา ชื่นชม และไม่โกรธ เป็น การเปิดจิตใจเป็นประตูธรรมของชีวิตสามารถบ่มเพาะ การรู้ ตื่นของอาจารย์สามารถที่เปิดออก อารมณ์ที่มีอยู่อันแท้จริง ๖ เป็นความสุขเกษมของดวงจิต ใจที่ฝากไว้เป็นเป้าหมายการ มุ่งสู่ทางไปสวรรค์ 124

ความต่างสามีภรรยา พระแม่เจ้าตำหนักฟ้าฉือเสิ้นเมืองไฉ่เป่ย ความต่างสามีภรรยา พระแม่เจ้าตำหนักฟ้าฉือเสิ้นเมืองไฉ่เป่ย กลอนว่า ธรรมชาติกอร์ปด้วยหยินหยาง ตำแหน่งวางถูกต้องไม่เอียงหมุน อันบุรุษแกร่งอารมณ์ไม่มัวขุ่น สอบสตรีอ่อนนุ่มเข้าปี่ขลุ่ย เหมือนปลากับน้ำสมบ้านอุ่น บุญอุ้มสมสันนิวาสสู่วิวาห์ รู้แกรงใจไม่ขัดขุ่นงามธรรมา สนใจหนาดูงามสมแปรศรีเรือน จริยธรรมระหว่างชายหญิง สามีภรรยา เป็นความสัมพันธ์ ใหญ่ยิ่งของมนุษย์ บุรุษมีตำแหน่งอยู่ข้างหน้า ส่วนสตรีมี ตำแหน่งอยู่ข้างหลัง การรักใคร่ของสามีภรรยา ต้องมีจริยธรรม ที่ถูกต้อง ปฏิบัติต่อกันดุจอาคันตุกะ ดุจมิตรสหาย ดุจพี่ชาย 125

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข น้องสาว ใจต้องมีมารยาทมีน้ำใจสร้างคุณธรรม ผู้ไม่มีจริยธรรม ก็เกิดไม่มีมารยาท ไม่มีมารยาทก็คาดหมายกัน เมื่อบาดหมางกัน ก็เกิดหันหลังกันครอบครัวก็ล้มสลาย ดังนั้น เมื่อสุภาพบุรุษพร้อมจะมีครอบครัว เมื่อมีครอบ ครัวแล้วก็ควรทำตามวิถีแห่งบุรุษ มุ่งมั่นมีชื่อเสียงเหมาะสมใน สังคม เพื่อเกียรติยศวงศ์ตระกูลเชิดชูหน้าตาบิดามารดามั่งคั่ง ไพบูลย์แก่ลูกหลานคุ้มครองบ่าวไพร อย่าหยิ่งยะโสเมื่อร่ำรวย อย่าสุรุ่ยสุร่ายด้วยมีทรัพย์ชื่อเสียง ไม่เสียมารยาทระดับชั้น ดีไป ไม่เสียสายสัมพันธ์ ไม่หลงไหลภรรยาจนเสียประเพณี ไม่ขัดต่อจริยธรรม โดยวางอำนาจจนตกต่ำ เมื่ออำนาจตกต่ำ จนไม่อาจลงโทษบุตรภรรยา ถือว่าเป็นผู้สูญเสียตำแหน่งอยู่ ข้างหน้า ฝ่ายสตรียอมมีเรือนให้กำเนิดบุตร การมีเรือนก็เพื่อเป็น ที่พึ่งพิงก็ควรทำตามวิถีแห่งสตรีที่นุ่มนวล ยึดถือมารยาทของ แม่บ้านรักษาครัวเรือน เก็บกวาดบ้านช่องให้สะอาด เป็นธุระ ดูแลกตัญญูพ่อแม่สามี นับถือสามีดุจอาคันตุกะ เมตตาเลี้ยง บุตรธิดา ปรองดองตามเหตุผลต่อญาติสามี อย่าหยิ่งยะโสที่มี สามีสูงศักดิ์ หรือไม่ทำมารยาทเย้ายวนเพื่อได้สิ่งของ ทำอะไร ให้มีมารยาทต่อผู้น้อย ให้อภัยมีคุณธรรมสี่น้อมตามสามี เก็บ ความระแวง แยกแยะที่ต่ำที่สูง ช่วยเหลือสามีให้บ้านเจริญ จึงจะ เป็นตำแหน่งอยู่ข้างหลังที่ถูกต้อง 126

ความต่างสามีภรรยา พระแม่เจ้าตำหนักฟ้าฉือเสิ้นเมืองไฉ่เป่ย ทั้งข้างหน้าข้างหลังต้องถูกต้อง ไม่ข้องเกี่ยวความชั่ว สามีเห็นด้วยภรรยาก็ทำตาม สูงต่ำมีมารยาท บนล่างเข้ากันดี สามีภรรยามีความแตกต่างเช่นนี้ บ้านก็สามารถเจริญรุ่งเรืองได้ โศลก : หมื่นบ้านปรองดองสำเร็จ บ้านสำเร็จอย่าหูเบา อย่าฟังความข้างนอก วาจานอกบาดอารมณ์ สมานฉันท์บ้านมีบุญ บุญอุ่นสังคมมั่นคง มีเกียรติอย่ายึดถือ นิสัยต้องสว่างไสว 127

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข ถอยกา้ วหนึง่ ฟ้ากวา้ ง ลิ้มปึง้ ง้วง พระภิกษุถุงย่ามเขียนคติธรรมบทหนึ่งว่า “มือถือกล้าดำ เต็มนา ก้มหัวเห็นฟ้าในน้ำ อายตนะทั้งหกสะอาดหมดจดจึงเป็น ธรรมถอยหลังก้าวที่แท้มุ่งหน้า” ความสุขอันแท้จริงมิใช่หล่นลงมาจากฟ้า แต่เกิดท่ามกลาง การต่อสู้ข้าพเจ้าคิดว่าความสุขอันแท้จริงไม่ใช่ค้นหาด้วยใจจดจ่อ และก็ไม่อยู่กับการหลบหนีความเจ็บทุกข์ แต่ทว่าความเจ็บทุกข์ ที่ไม่จำเป็นก็อย่าให้มันกร้ำกรายเข้ามา เพราะถ้าหากปราศจาก ความเจ็บทุกข์ก็ถือว่าเป็นบุญวาสนา เพราะบุญวาสนาสามารถ ทำให้คนมีความสุข สาเหตุส่วนใหญ่ที่ก่อเกิดความเจ็บทุกข์ ก็อยู่ที่ความใคร่ อยากที่ไม่สมหวัง ด้วยเหตุนี้ การไปไม่ถึงจุดสูงสุดตามความคิด ของตนเอง เป็นสาเหตุแห่งเจ็บทุกข์ กับบุคคลอื่นที่เกินระดับ ความคาดหวังจนสูญเปล่าก็ทำให้ใจผิดหวัง ระหว่างสามีภรรยา ที่ต่างแสวงหาเรียกร้องซึ่งกันและกัน แต่ไม่ได้ก็พูดจาไม่ดีใส่กัน ตลอดจนเรื่องราวต่าง ๆ ที่ไม่โปร่งใสก่อให้เกิดโทสะ เหล่านี้ เป็นต้น 128

ถอยก้าวหนึ่งฟ้ากว้าง พระโอวาทลิ้มปึ้งง้วง ทำไมพวกเราไม่ถอยสักก้าวหนึ่ง แล้วคิดมาเข้าใจถึงศักย ภาพของตนเอง แล้วกำหนดหลักการที่สามารถเป็นไปได้ ลด ความใคร่อยากของตนเองให้น้อยลง รู้จักพอก็สุขเสมอ เคารพ ความพอใจ และศักยภาพของผู้อื่น จงอย่าได้คาดหวังให้ผู้อื่นมา สนองความต้องการของตนเองอย่างเหมาะสม กับเรื่องราวที่ยังไม่ สามารถเห็นประจักษ์ ที่ให้ตนเองปล่อยวางชั่วคราวไว้ข้างนอก เชื่อว่าจะได้ประจักษ์หลักฐานเพิ่มให้ อะไรที่ไม่จำเป็นต้องไปถก เถียงก็ให้หยุดไว้ ในโลกนี้นอกเสียจากชีวิตที่ไม่มีทางกลับมาได้อีก นอกนั้น ล้วนมีทางหันกลับมาได้ เป็นทางคู่ขนานที่สามารถเดินไปได้ ชีวิต มีไม่ถึงร้อยปี ทำไมชีวิตจึงต้องลำบากไปเจ็บทุกข์จนสูญเสียคุณ ค่าของชีวิตไป สู้ถอยหลังสักก้าวหนึ่งมาคิดเพื่อตัวเอง มาคิด เพื่อผู้อื่น ความสุขแม้จะไม่เพิ่มขึ้นเพราะเหตุนี้ก็ตาม แต่ความเจ็บ ทุกข์ก็ลดน้อยลงได้ด้วยเหตุนี้ ความหมายของคติธรรมนี้ย่อมมี ความหมายสภาพนี้ 129

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข ความจรงิ ใจ พระโอวาทพระอาจารย์จกี้ ง ความจริงใจคนปัจจุบนั ชา่ งเหลอื นอ้ ย มองคนอน่ื อยู่บอ่ ยบ่อยว่าเขาแย่ แล้วตัวเราไฉนเล่าไม่มาแล ผิดกแ็ กถ้ กู กค็ งไว้คลา้ ยบำเพ็ญ ปัจจุบนั นีม้ นุษย์ขาดแคลนความจรงิ ใจตอ่ กัน สวมหน้ากากเขา้ หากนั หน้าตาจริงๆ ของเราแมไ้ มส่ วย แตเ่ ปน็ หนา้ ตาทบี่ รสิ ุทธิ์ หากชีวิตมีคณุ คา่ เพราะความซือ่ ตรง จรงิ ใจ แต่หากไมจ่ รงิ ใจ ไมซ่ อ่ื ตรง ไมม่ ีความเมตตาแท้จรงิ ต่อผู้อื่น ชีวติ ของเรากม็ ีคณุ ค่าทไี่ มเ่ ต็ม ยิ้มท่ีสวยทส่ี ดุ เปน็ รอยยิม้ จากความจรงิ ใจ ถ้าหากวา่ คนไมม่ คี วามจริงใจแลว้ ชีวิตของเรากไ็ มม่ ีความสขุ หากอยู่กบั คนทไ่ี มด่ ีแล้วรสู้ ึกวา่ มคี วามทกุ ข์ ก็เลยไม่ยอมยม้ิ คนทเ่ี ป็นทุกข์ยอ่ มไมพ่ น้ ตวั เรา ริมฝีปากของเรามไี วส้ ำหรบั ยม้ิ มีอยตู่ ดิ ตวั ตลอดเวลา 130

พระโอวาทเกี่ยวกับ ความจริงใจ เหมือนกับจิตใจท่ีมตี ิดตัวอยู่ตลอดเวลา จติ ใจของเราเปล่ียนไปได้หลายอยา่ ง เหมือนรอยยิ้มอนั เดียวกัน แต่สอื่ ไปด้วยความรูส้ ึกหลายอยา่ ง ย้ิมสวยมาจากความจริงใจ ยิ้มแบบเหยยี ดๆ ยิ้มแบบไมพ่ อใจ ยมิ้ เขินอายหรือวา่ ยิ้มไปอย่างนั้นๆ มตี งั้ หลายยิ้ม เปล่ยี นไปได้หลายรปู แบบ หลายอารมณ์ตามสภาพจติ ใจของเรา หากจิตใจดวงนจ้ี ะเดนิ สทู่ างสายกลางอย่างจรงิ ๆ กต็ อ้ งควบคมุ จิตใจของตวั เอง คนยิ่งฝึกฝนบำเพญ็ ธรรม จิตใจจะยิ่งออ่ นโยนลง หากสามารถอ่อนโยนได้จนถงึ ทส่ี ดุ และเหน็ ทุกชวี ิตเหมือนชีวติ ของตวั เอง อยา่ เสแสร้งวา่ เรามคี วามอ่อนโยน เพราะการทเี่ สแสรง้ ทำไดเ้ พียงภายนอก จิตใจจะตกลงเรอ่ื ยๆ หากฉาบความดีไวเ้ พยี งภายนอก จะทำใหบ้ ำเพญ็ ย่ิงลำบาก ยงิ่ ไกล พระโอวาททา่ นแปดเซียนหันเซยี งจื่อ การอยูร่ ่วมกนั ของคนในสังคมน้นั อยากให้คนทเี่ ราอยดู่ ว้ ยเป็นคนทจี่ รงิ ใจ 131

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข และเปน็ คนทีร่ กั เราจรงิ ขนึ้ อยกู่ บั ตวั เราเองวา่ มคี วามจรงิ ใจ ความศรัทธา และอยากคบเขาเปน็ มิตรหรือไม่ แมว้ นั นเ้ี ขายังไม่เชือ่ ม่นั ในตวั เรา แตถ่ า้ หมัน่ ทำอย่างนีท้ ุกคร้ังทเี่ จอ ความเปล่ยี นแปลงในตวั เขาก็บังเกดิ ข้นึ ได้ ฉะน้นั การอยู่ร่วมกันของคนในสังคมนั้น สิง่ แรกกค็ ือความจรงิ ใจต่อกนั และมีความศรัทธาต่อกัน พระโอวาทพระอาจารย์จกี้ ง คนทซ่ี ือ่ ตรง จริงใจ พูดอย่างท่ใี จคดิ ไม่พูดอยา่ ง ใจอย่าง ก็ไมต่ อ้ งกลวั วา่ ใครจะรงั เกียจเรา โอวาททา่ นแปดเซยี นหนั เซียงจ่อื ความเชื่อมนั่ นั้นเป็นพนื้ ฐานของความจริงใจ ความหวาดระแวงนน้ั ทำให้รู้สึกวา่ ถูกหลอกลวง แต่ถ้าเรามีความจริงใจเสมอต้นเสมอปลาย ไม่แน่คนท่คี ิดจะหลอกลวงเรา เขาอาจจะเปล่ยี นแปลงจิตใจ หนั กลับมาจริงใจกบั เรากไ็ ด้ ถา้ ทกุ คนมคี วามจริงใจ ก็จะไม่มีการหลอกลวงกนั ในสงั คมไมม่ ใี ครอยากเจอคนทีห่ ลอกลวง และไมอ่ ยากเป็นคนโงใ่ ห้คนอื่นหลอกลวง 132

พระโอวาทเกี่ยวกับ ความจริงใจ แตห่ ากเรายอมโง่สกั นิดหนึง่ แต่สามารถทำใหค้ นคนหน่งึ เกิดความยนิ ดี เปลีย่ นแปลงไดก้ เ็ ป็นสิง่ ที่ยอดเยีย่ ม พระโอวาทพระอาจารย์จี้กง เวลาพดู ใหใ้ ชใ้ จพดู เวลาทีค่ ิดก็ใชใ้ จคดิ ใจซงึ่ เป็นสว่ นที่บงั คับปากและการกระทำ ใช้ใจพดู ไมไ่ ดย้ นิ เสยี ง อาจจะหลอกคนไดท้ ั้งหมด แต่ไม่สามารถหลอกตนเองได้ สงิ่ ท่สี ำคัญสำหรบั ตนเองกค็ ือความจรงิ สิ่งท่ีสำคัญสำหรบั ผ้อู ่ืนคือความจริงใจ ไมว่ ่าใครก็แล้วแต่ ถ้าไม่มอบความจรงิ ใจใหก้ ับผอู้ ่นื บาดหมางกับผ้อู ่ืนแล้ว คนท่ีได้รบั ผลกระทบมากท่ีสดุ ก็คือตนเองไม่ใช่ผู้อนื่ สง่ิ ท่ตี ้องดกี ่อนอื่นใดคือ ความคิด ต้องเป็นคนทีค่ ดิ ดี จึงจะพดู ดีและทำดไี ด้ ถา้ เราเปน็ คนท่ีคดิ ไมด่ ี เราจะพูดดแี ละจะทำดไี ด้ไหม แตถ่ า้ หากวา่ คดิ ไม่ดแี ตพ่ ูดดที ำดี กเ็ รียกวา่ เสแสร้ง กระจกบานน้นั ส่องไมอ่ อกว่าเราเปน็ คนดีหรอื ไมด่ ี แต่ว่าตวั เราเองรู้ เม่อื เรารู้ ฟา้ รู้ ดนิ รู้ 133

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข ในที่สดุ แลว้ ความลบั ไมม่ ีในโลก เม่อื ผ้อู น่ื รู้ เราก็กลายเป็นคนที่ไม่มีคุณค่า เสียงทดี่ ีต้องออกมาจากใจท่ดี ี คนท่มี ใี จที่ไม่ดี พดู สง่ิ ท่ดี ี ก็เป็นการหลอกตวั เองแลว้ และหลอกผอู้ น่ื ดว้ ย ถ้าเราไม่หลอกตัวเองก็ยอ่ มไมห่ ลอกผอู้ ื่นด้วย ผชี อบหลอกคนถา้ เราหลอกตัวเองและหลอกผู้อน่ื กก็ ลายเปน็ ผีในคราบคน ชาติน้บี ำเพ็ญใหเ้ ป็นพุทธะไมไ่ ด้ บำเพ็ญไปเปน็ ผี พระโอวาทพระนาจา มีคำกลา่ ววา่ “ของปลอม ส่งิ หลอกลวง สง่ิ ทีไ่ มใ่ ช่ของดี แมต้ อนน้จี ะใช้ไดแ้ ตไ่ มจ่ ีรัง” ไม่เหมอื นการใช้ของจริงหรอื ใช้ธรรมะ ตอนน้แี มจ้ ะใชไ้ ม่ได้ ใช้แลว้ ยงั ติดขดั แต่ถ้าสามารถดำรงใหด้ ี ก็ยอ่ มใชไ้ ด้นาน คนย่อมวางใจ เช่อื ใจ ไม่เหมอื นความช่วั รา้ ย ความคดโกง ความไมซ่ อื่ สตั ย์ คณุ ธรรมความดี ทำไปเถิด ใช้ไปเถดิ ไม่วา่ ตอนไหนใชไ้ ดต้ ลอด ไม่วา่ ตอนไหนคา่ ของความดีก็พสิ ูจนไ์ ดต้ ลอด 134

พระโอวาทเกี่ยวกับ ความจริงใจ รู้หน้าไมร่ ใู้ จคน ดงั่ สำนวนวา่ “คบคนให้ดูหน้า ซอ้ื ผ้าให้ดูเนอื้ ” เพราะคนดยุ ิง่ กว่าเสอื ร้ายยิ่งกว่ายงุ มที ้ังเล่หเ์ หลย่ี ม เสแสร้ง เปล่ียนไดพ้ นั หน้า รอ้ ยแปดพนั อย่าง เขา้ ใจยากเหลือเกนิ วนั นี้พูดดีๆ แตว่ ันหลังกแ็ ทงหลงั เรา ปลอบใจเราแต่อกี สักพักหน่ึงกแ็ อบเอาเราไปนินทา บางทีบอกวา่ คนข้างนอกไวใ้ จไม่ได้ มีแตอ่ นั ตราย เรอ่ื งน่ากลัว แตล่ องมองในบ้านเรา บอ่ ยครง้ั ท่เี กลือเป็นหนอน คนในบา้ นเราเองทำรา้ ยกนั เอง บางทกี ต็ ัวเราน่เี องเปน็ คนสรา้ งเรอ่ื งให้เกิดในบ้าน มักกอ่ เหตุ กอ่ ภยั ให้กับชีวิต ทำใหค้ นรอบข้างเดือดรอ้ น เป็นเพราะวา่ ตวั เราเองขาดธรรมะไป จงึ ทำใหม้ ักกอ่ เหตุ กอ่ ภยั ให้กับชีวติ เรา แลว้ ก็ทำให้คนรอบขา้ งเดือดร้อน ความจรงิ ไมข่ าด แต่ไม่ร้จู ักควบคมุ ตนให้มีธรรมะที่ดีงาม เรารู้ว่าธรรมะเปน็ สิ่งทด่ี ี ใครทำคนนัน้ ย่อมดี มาดกู นั วา่ คนทม่ี ีธรรมะและมีจิตใจดเี ป็นอยา่ งไร คือย้มิ แยม้ แจม่ ใส มีจติ ใจที่ดีงาม มีเมตตา ชอบทำบุญทำทาน ใจตอ้ งมีคุณธรรม แต่บอ่ ยครงั้ เรากเ็ ห็นยมิ้ เกง่ เข้าใจกเ็ ก่ง พูดกเ็ กง่ ผลเป็นอย่างไร หลอกลวงเรากม็ ี 135

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข แสดงว่ายม้ิ เก่งแต่หนา้ ใจดแี ต่ปาก (คิดดี ทำดี พูดดี) นน่ั คอื ตอ้ งกล่นั ออกมาจากภายในไม่ใช่ภายนอก (มีเมตตากรณุ า) ความเมตตา คอื เหน็ คนอน่ื แลว้ อดสงสารไม่ได้ แตไ่ ม่ใช่แคพ่ ูดว่าสงสารจังเลย กถ็ ือวา่ มีเมตตาแล้ว ตอ้ งดดี ว้ ยกาย วาจา ใจ นัน่ คือต้องมจี ิตใจที่บรสิ ุทธอ์ิ ยา่ งแทจ้ ริง คนทม่ี จี ติ ใจบรสิ ุทธิ์ การจะคิดเคลือบแฝง การจะคดิ หลอกลวงผอู้ ืน่ กเ็ ปน็ ไปไม่ได้ เพราะวา่ ความบรสิ ุทธกิ์ ็คือความสะอาดใส ไรส้ ่ิงมลทนิ ไรส้ ิ่งท่เี ป็นกเิ ลสหรือสงิ่ สกปรกทั้งมวล ฉะนน้ั เมอื่ มลี กั ษณะจติ ใจทด่ี ี นั่นก็คอื มีจติ ใจภายในทบ่ี ริสทุ ธิ์ การท่จี ะมีลักษณะทด่ี ีออกมาจากตัวเรายอ่ มบงั เกิดได้ ภายนอกจะขับเคล่อื น ต้องเกิดจากภายในใจเคลอื่ นไหวเสียกอ่ น เม่อื ภายในเร่ิมตน้ ออกมาดี ภายนอกย่อมมาส่สู ิ่งท่ดี ี พระโอวาททา่ นเปดเซียนหลนั ไฉ่เหอ เมอื่ อยรู่ ว่ มกนั ในสังคม อยา่ ปฏิบตั กิ บั เขาเหมือนคนท่ีไรใ้ จ คนท่ไี ร้ใจก็คอื คนที่ไมต่ ่างจากหุน่ ยนต์ ทา่ ทีที่เราปฏบิ ัติต่อกัน มักขาดความเป็นคนอันประเสริฐ ขาดปญั ญาหรือจิตใจอันดงี ามน้ี 136

พระโอวาทเกี่ยวกับ ความจริงใจ เราจึงกลายเปน็ หุ่นยนต์ในคราบมนษุ ย์ แต่ตราบใดทย่ี งั มมี โนธรรมสำนกึ อนั ดีงาม เรากจ็ ะไมม่ ที างเปน็ หุ่นยนตใ์ นคราบมนุษย์ได้ พระโอวาทพระอาจารยจ์ ีก้ ง เวลาเรามองผู้อ่นื ด้วยสายตาขวางๆ ตาของเราส่อื ความหมายไหม ดวงตาเปน็ หน้าตา่ งของหวั ใจ ถึงจะปดิ บังผอู้ ื่นได้ แตป่ ิดตัวเองไม่ได้ ความลับไมม่ ีในโลก ตอ้ งเปน็ ผทู้ ีม่ คี วามจริงใจและบริสทุ ธใ์ิ จ ทั้งน้ีเป็นผลดีต่อตัวเอง การทำความดีไม่ควรทำอยา่ งลวกๆ และไม่ได้ทำกันงา่ ยๆ ต้องทำความดีมาก จึงสามารถประสบความสำเร็จ บางคนทำส่ิงใดกไ็ มส่ ำเรจ็ บางคนไมเ่ คยทำความดมี าก่อน เวลาจะทำความดีแต่ละคร้ังจงึ ยากลำบาก พระโอวาทท่านแปดเซยี นเหอเซยี นกู ความสขุ ในการอยู่ร่วมกนั เขารกั เรา เรารักเขา เขาเชือ่ ใจเรา เราเช่ือใจเขา 137

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข แต่ถา้ ไม่ละความเหน็ แกต่ วั และความไม่จริงใจยังหลบๆ ซ่อนๆ ในการกระทำอยู่ ความเชื่อถอื ย่อมยากจะบงั เกดิ ได้ หวงั เพยี งให้ท่านร้ตู ืน่ จากชีวิต โดยใช้คุณธรรมเป็นกุญแจไข มากำราบความช่ัวร้ายในตวั ตน อยากชนะใจใครกต็ ้องละความเหน็ แก่ตน อยากเปน็ ท่ไี วเ้ นื้อเชือ่ ใจ มคี นไว้วางใจก็ตอ้ งมีความจรงิ ใจ พระโอวาทพระนาจา ทุกคนสามารถมีความจรงิ ใจได้ แตค่ วามจรงิ ใจจะเกิดได้กต็ อ่ เมือ่ ศิษย์นอ้ งไม่เหน็ แกต่ น พระโอวาทพระอาจารยจ์ ้ีกง “การเปิดใจเลศิ เหนือส่งิ ใด” เราอยูก่ ับใครก็แลว้ แต่ จะต้องมีความจรงิ ใจ เอาใจจริงๆ นั้นไปตอ้ นรบั เขา ทำเชน่ น้ีเราจะเป็นผทู้ ่ไี มม่ ศี ัตรู คนท่มี ีศตั รูลอ้ มรอบตัวกเ็ พราะวา่ เรานน้ั ไม่รจู้ ักจรงิ ใจต่อใคร จงึ ไม่มใี ครเขาจรงิ ใจต่อเรา อดทนจริงใจกจ็ ะไม่มศี ตั รู เวลาศษิ ยม์ เี รือ่ งไมส่ บายใจ ชอบไปหาคนที่มีความจรงิ ใจ เวลาเราพูดอะไรเขาฟังแลว้ พยกั หน้าอย่างเดียว ก็ชอบเขามากเปน็ พเิ ศษ 138

พระโอวาทเกี่ยวกับ ความจริงใจ หากวา่ เลอื กจะเป็นคนจรงิ ใจ ใจจริงของเราตอ้ งเหน็ ใจท่แี ท้จรงิ ถ้าหากไม่สามารถจะเอาใจจรงิ มาเป็นใจทีจ่ ริงใจได้ ก็จะเป็นคนทีแ่ พ้ภัยตัวเอง อาจารย์อยากใหศ้ ษิ ยน์น้ันบำเพ็ญธรรมะ เปน็ คนดีแบบคนดีแทๆ้ ไม่ใช่เปน็ คนดีชนิดทเ่ี ปลือกนอกดูดี คนไมด่ ีทท่ี ำตนเหมอื นคนดี แสดงกิรยิ ามารยาทเหมือนคนดีนั้น นา่ กลวั ยง่ิ กว่าคนไม่ดที ่ีจงใจทำไม่ดนี ัน้ อกี เพราะวา่ เป็นการสวมหน้ากาก บำเพ็ญธรรมไม่สวมหน้ากาก ทำได้เท่าไหนกเ็ ท่านน้ั ทำอะไรไดก้ ็ทำสิง่ นัน้ ทำไม่ได้ก็โค้งสักทีหน่ึงแลว้ บอกวา่ ทำไม่ได้ ขอให้ช่วยชีแ้ นะหน่อย พระโอวาทพระนาจา คนท่ีอยู่ในโลกน้ี ตา่ งคนต่างปนั้ หน้าเขา้ หากัน ตา่ งคนต่างไมม่ ีความจริงใจให้แกก่ นั แต่ก่อนที่เราจะพูดแบบนี้ เราต้องถามตวั เรากอ่ นวา่ เราได้ย้ิมบา้ งหรอื ยงั 139

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข พระโอวาทพระอาจารย์จก้ี ง แมบ้ างคนรบั ธรรมะมใี จศรทั ธาแล้ว แตเ่ ปน็ ใจปลอม ก็ไม่สามารถทจ่ี ะอยยู่ นื ยงได้ เปลอื กนอกดี แต่จติ ใจไม่ดอี ยา่ งทแ่ี สดงออก วันหน่งึ ผทู้ ่ีถูกตดั สินกค็ อื เรา เมอ่ื อยู่ร่วมกันใครดหี รือไมด่ ดี จู ากการกระทำ ความจรงิ ใจของเขา ใชใ้ จของเราสัมผสั มนุษย์ขาดแคลนความจริงใจ ใจคิดอย่างกพ็ ูดออกมาอกี อย่างหนงึ่ ฉะนน้ั คำพดู ที่สัตว์ประเสรฐิ เทา่ น้ันมีไว้สือ่ สารกัน จงึ ไมม่ ีความหมาย มนษุ ยส์ ือ่ สารดว้ ยการพดู และการเขยี น แตว่ า่ สิง่ ทีเ่ ขยี นออกมาก็ไมใ่ ชค่ วามจรงิ จากใจ จงึ ทำใหโ้ ลกน้วี นุ่ วาย เพราะฉะน้ันเราจึงต้องหดั เปน็ คนทจี่ รงิ ใจ และมคี วามจรงิ ออกจากใจ ไมว่ า่ เราพูดสิง่ ใดไปกใ็ ห้พูดแตส่ ่งิ ที่จริง คิดสิ่งใด เขยี นส่ิงใด ก็ใหเ้ ขียนแตส่ ิง่ ทจ่ี ริง เป็นความจรงิ ท่ีมีเหตุผล เป็นความจริงทอี่ อกมาจากจติ ใจทดี่ ี ถา้ ออกมาจากจติ ใจทีช่ อบทำรา้ ยผอู้ ่นื อยา่ งน้ีสไู้ มพ่ ดู ดกี วา่ 140

พระโอวาทเกี่ยวกับ ความจริงใจ พระโอวาทท่านแปดเซียนหลนั ไฉเ่ หอ ชวี ิตเราต้องอยรู่ ่วมกบั คน บางคนเป็นญาติพี่นอ้ ง บางคนอยูร่ ว่ มกันเพราะหน้าท่ี บางคนอย่ดู ้วยเพราะมีเหตุจำเป็นต้องอยู่ แต่ว่าอยู่ด้วยกันแล้วสิง่ หนงึ่ ท่เี ราจะสรา้ งได้ อย่างมคี วามสขุ และอยู่กบั เขาได้อยา่ งเปน็ มติ ร นั่นก็คอื ความจรงิ ใจ ในโลกท่ีเต็มไปด้วยการแกง่ แย่งแข่งขันชงิ ดีชิงเดน่ ความจริงใจก็หานอ้ ยเต็มที ความเขา้ ใจกนั กลับบางเบาลงไปทุกที ความเหน็ แก่ตัวมักทวคี ูณ ความเหน็ แก่ไดม้ ักเพม่ิ พนู ถา้ อยากจะบำเพญ็ ธรรมะ เปน็ ผูม้ ีธรรมะในใจ แต่ปฏิบัตไิ มไ่ ดจ้ ะมีประโยชนอ์ ะไร 141

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข อภยั ทาน พระโอวาทพระอาจารย์จ้ีกง การอภัยคนเปน็ สิง่ ท่ตี ้องมีอยทู่ ุกๆ วัน เมอื่ ร้จู กั อภยั คนจิตใจกจ็ ะใสสว่างขึ้นทกุ วัน ถอยหนง่ึ ก้าวไม่ใช่ถอยออกมาจากคนกลมุ่ น้ัน แต่ใหถ้ อยออกมาจากอารมณ์ของตน โดยไม่ต้องมเี หตผุลอะไรทัง้ สิน้ อยา่ บอกวา่ ทำไม่ได้ มนุษย์ทกุ คนเกิดมาตา่ งเคยทำผิด เพยี งแต่โลกนขี้ าดแคลนคนอภัย ความผิดครงั้ เดยี วลบล้างความดรี ้อยครง้ั ทิง้ สมควรหรอื ไม่ (ไม)่ ฉะน้ันแม้ความผิดคร้งั เดยี ว จะเป็นความผิดทใ่ี หญก่ ว่าสิง่ ทีเ่ ขาทำดีรอ้ ยครั้งนัน้ เรากย็ ังตอ้ งมีใจกวา้ งพรอ้ มทจี่ ะอภยั ถ้าเราไม่รูจ้ กั อภยั คนอื่น แล้วคนอน่ื จะอภยั ตวั เราได้อยา่ งไร พระโอวาททา่ นองค์ประธานคุมสอบสามภมู ิ “อภยั คนในสิง่ ทยี่ ากอภยั อดทนในสิ่งยากทนย่อมสง่ ผล 142

พระโอวาทเกี่ยวกับอภัยทาน หัดบำเพญ็ บรรลุเปน็ คนเหนอื คน สุกงอมผลคนื หรือเวียนอยู่ท่ีตน” พระโอวาททา่ นแปดเซยี นหนั เซยี งจอื่ บ่อยครั้งท่ีพยายามทำทุกอยา่ ง ดีกับเขาสารพดั แตส่ งิ่ ที่ตอบแทนกลับมาคือคำดา่ แตพ่ ระพทุ ธองคถ์ กู ทำร้ายถงึ ขนาดโดนฆ่า โดนวา่ แตท่ า่ นกไ็ ม่ถือโกรธ พรอ้ มจะฝกึ เมตตาใหอ้ ภยั เมื่อไรท่เี ราพรอ้ มจะฝึกเมตตาใหอ้ ภัย เม่ือนนั้ กไ็ ดย้ า่ งกา้ วฝึกการเปน็ พุทธะ พระโอวาทพระอาจารย์จี้กง บางคนบำเพ็ญธรรม แต่ทำตัวลับๆ ลอ่ ๆ ดูแล้วไมส่ งา่ งาม เมอ่ื เราเป็นคนเปดิ เผยกต็ อ้ งรจู้ กั ท่ีจะให้อภยั คน จงึ จะเพิม่ ความมีราศี เพม่ิ บารมี และสงา่ งามเหมือนปราชญไ์ ด้ เพราะฉะนน้ั ปราชญ์เปดิ เผย จริงใจ อภัยคนให้จำไว้ พระโอวาทพระนาจา บางครง้ั คนอ่ืนทำให้เราโมโห บางครัง้ เราก็โมโหคนอื่น แตเ่ ม่อื เขาทำผดิ ตอ้ งให้อภยั เขา อยา่ ไดเ้ อามาพูดซำ้ แล้วซ้ำอกี เพราะปากท่ีเราพดู 143

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข เมือ่ ไรทเี่ หน็ คนผิดตอ้ งคดิ ว่า แม้แต่ตวั เรากย็ งั ผดิ ได้ คนอ่ืนก็ผดิ บา้ งเปน็ ธรรมดาต้องพรอ้ มท่จี ะใหโ้ อกาสเขา ทำความดี และให้เวลาเขา เพอื่ จะเป็นคนใหม่ หากศิษยน์ ้องทำได้ คนในโลกนแี้ ม้จะทำผิดพลาด กพ็ รอ้ มทีจ่ ะลกุ ขนึ้ ยืน แล้วเดินตอ่ ไปขา้ งหนา้ ด้วยกำลงั ใจท่ีเกิดจากเรา “ใครเกดิ มาดีพร้อม” สว่ นมากทกุ คนต่างมที ัง้ ขอ้ ดี ข้อเสีย คนอื่นกเ็ หมือนกัน มที งั้ ขอ้ ดีและข้อเสีย การอยรู่ ว่ มกนั เรายอ่ มใหอ้ ภัยเขาได้ เม่ือไรฟงั แลว้ ไมถ่ ูกหู มองแล้วไมถ่ กู ตา ตอ้ งคิดว่าน่นั คือความไมส่ มบูรณข์ องเขา ให้อภยั เขา้ ใจเราถงึ มีสุข และอยูร่ ่วมกับเขาไดอ้ ยา่ งฉนั ท์มติ ร พระโอวาททา่ นตา้ เซีย่ วฝอถง เวรย่อมระงบั ด้วยการไมจ่ องเวร ฉะน้ันการใหอ้ ะไรกไ็ มย่ ิง่ ใหญ่เท่ากบั การใหอ้ ภยั พระโอวาทท่านแปดเซยี นหลนั ไฉเ่ หอ การใหอ้ ภัยหนงึ่ วันไมส่ ามารถลบลา้ ง 144

พระโอวาทเกี่ยวกับอภัยทาน ความเกลียดหนึ่งชวี ติ ได้ เหมอื นเขาอภัยท่านหนงึ่ ครงั้ จะสามารถลา้ งความเกลยี ด ท่ีท่านเคยมมี าเป็นปีๆ นัน้ ไดห้ รอื ไม่ (ไมไ่ ด)้ เชน่ เดยี วกับเอานำ้ ความดีหน่งึ ขนั มาราดความชวั่ หรือความสกปรกที่สะสมมานานจะลา้ งได้หมดไหม พระโอวาทพระอาจารย์จ้ีกง ถา้ หากว่ามคี นๆ หนึ่ง อยากจะปรับเปลีย่ นตนเองใหด้ ียง่ิ ขึ้น แตอ่ ีกฝา่ ยกย็ งั มองแตส่ ่งิ เกา่ ๆ อย่างนี้ไมย่ ุตธิ รรม อาจารย์จงึ อยากสอนให้ศิษยน์ น้ั ลืมตาใหก้ ว้างๆ เพ่ือเป็นการมองใหเ้ หน็ ชัด ในเม่ือตานัน้ มองไดแ้ ต่ขา้ งหน้า มองขา้ งหลังไม่ได้ เมือ่ ตามีองศาอยู่แค่นี้ กจ็ ำเป็นทจ่ี ะตอ้ งลืมตาใหก้ ว้าง เพือ่ มองหนา้ ใหถ้ งึ หลัง มองบนใหถ้ งึ ลา่ งด้วยตาเลก็ ๆ นแี้ หละ ภายในหน่งึ ปี ถ้าเราทำดีคงไว้ ร้ายขจดั ไดอ้ ยา่ งจริงจงั คนทีเ่ คยเกลียดก็จะเปลี่ยนมารักเรา แตอ่ ยา่ รสู้ กึ ท้อใจ หากในท่สี ุดเขากไ็ มย่ อมที่จะมองเห็นส่งิ ดขี องเรา นน่ั อาจแสดงว่าความไมด่ ีทีเ่ ราทำไว้ กับคนๆ นั้นอาจจะมากเกนิ ไป 145

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข ศิษยต์ อ้ งรู้จักใหอ้ ภยั อนั ว่าโซ่นน้ั ยงิ่ ตอ่ ก็ยงิ่ ยาว หากศิษย์น้ันไม่ไปตอ่ กบั ผอู้ ่ืน แต่กลบั ตัดเสีย ๑ หว่ งก็จะสนั้ ลง แลว้ โซ่ทีแ่ ขง็ แรงเสน้ นั้นกจ็ ะไม่กลับมามดั เรา ยมื โอกาสที่คนอื่นนัน้ ให้ร้าย แล้วกลับมาใหโ้ อกาสตัวเอง ด้วยการปลดโซ่ไม่ทำกรรมต่อ ยังปลดโซ่ที่ไปเกย่ี วกบั คนอนื่ ทิง้ ด้วย ปกตกิ ารปลดโซน่ นั้ ไดท้ ลี ะ ๑ ข้อ แต่การปลดโซ่ของศิษย์ครงั้ นี้ไดท้ ีเดยี ว ๒ ข้อ ยงิ่ คมุ้ ค่า หากไม่คว้าโอกาสนี้ไว้ ถือว่าเปน็ คนโง่ ฟงั ธรรมะไม่ใชเ่ ข้าหซู า้ ยทะลหุ ูขวา แตต่ อ้ งนำมาปฏบิ ัติ ตอ้ งจดจำไว้แลว้ นำออกมาใช้ อยา่ ทำเหมอื นคนทจ่ี ำอะไรไม่ได้ พระโอวาทพระพฤฒาชันษาแหง่ ทกั ษณิ าลยั อย่าไดเ้ รียกรอ้ งทุกอย่างที่เราเหน็ ทุกอยา่ งที่เราจับได้ วา่ จะตอ้ งเปน็ สิง่ ที่ถูกตอ้ งเสมอไป เพราะตัวเราเองกม็ ีทัง้ ความดีและความชว่ั อย่ใู นใจ คนอ่นื ทเ่ี รามอง เขาก็อาจจะมีข้อบกพรอ่ งได้ ถ้าหากว่าเราเรียกร้องจากคนอน่ื ว่า 146

พระโอวาทเกี่ยวกับอภัยทาน เขาต้องสมบูรณ์ ๑๐๐ % ตวั เรากต็ ้องสมบูรณ์ ๑๐๐% เหมือนกนั ถา้ เปน็ ไปไมไ่ ด้ก็จงอย่าไปเรยี กรอ้ งในสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ พระโอวาทพระอาจารยจ์ ้ีกง การอยู่รว่ มกนั ตอ้ งรจู้ ักอดทนและมีความสามคั คี การให้อภยั เกิดก่อนความสามคั คี หากศษิ ยน์ ้ันรู้จกั ทำใจ รู้จักอดทน อดกลน้ั รู้จักใหอ้ ภัย รู้จกั เสยี สละบา้ ง ส่งิ เหลา่ นจ้ี ะทำใหศ้ ิษย์เปน็ ผูท้ อี่ ยู่เหนอื คน พระโอวาทท่านแปดเซียนหลันไฉ่เหอ คิดจะทำส่ิงใดขอใหพ้ นิ ิจไตรต่ รองใหด้ ีวา่ มคี ณุ ค่าเหมาะสมไหม หากมสี ่งิ ท่เี ราผิดพลาดอย่กู อ็ ยา่ ไดว้ ่าผอู้ ่นื เมอ่ื ไรท่เี ราใหอ้ ภยั ตนเองได้ กต็ ้องพร้อมท่จี ะใหอ้ ภยั ผู้อ่ืนได้ การให้ท่ไี มต่ ้องเสยี แรงกาย คอื การใหอ้ ภยั การให้อภัยจะทำใหโ้ ลกสนั ติ ทำใหจ้ ิตใจผ่องแผ้ว ปลอดโปรง่ สบายซึ่งดีกวา่ ผกู ใจเจบ็ เกบ็ ไว้ก็หนักหนว่ งใจ ฉะนน้ั เมอื่ อยู่ด้วยกันก็ใหอ้ ภัยกนั กอ่ นทีจ่ ะกล่าวโทษเขานัน้ ตอ้ งถามตวั เองกอ่ นวา่ เราทำผิดหรอื ไม่ 147

ธรรมะแห่งความสุข ตอนวิธีคิดและวิธีสร้างความสุข พระโอวาทพระนาจา คำว่า “อภัย” น้ี ถา้ ทำได้ คนทเี่ ป็นสขุ ก็คือตัวเราเอง มคี ำกล่าววา่ การปนี ขึน้ ภูเขาน้ันปีนยาก แตก่ ารลงภูเขาน้ันงา่ ย การทำความดกี เ็ หมอื นกับการปีนภูเขาทย่ี ากและเหนื่อย ไม่เหมอื นการลนื่ ไถลท่งี า่ ยนิดเดียว การปฎบิ ตั ธิ รรมก็เชน่ เดียวกันต้องพบอปุ สรรค บางครั้งเราเหน็ คนอ่ืนทำผดิ คร้งั เดียว กจ็ ะคดิ อยู่ตลอดเวลาวา่ คนน้ีคือคนทเ่ี ป็นแบบนี้ อันท่จี รงิ เขาสามารถแกไ้ ขและเปลยี่ นแปลงได้ ฉะนั้นอยา่ ไปยดึ ติดว่าเขาเป็นแบบน้ตี ลอดไป สกั วนั เขาอาจจะพลิกกลับมาดกี ็ได้ ส่วนคนท่ดี กี ็อาจจะพลกิ กลับมาร้ายก็เปน็ ได้ พระโอวาทท่านแปดเซยี นหลันไฉเ่ หอ คนทกุ คนในโลกนี้ไมม่ ีใครท่ีไมเ่ คยผดิ พลาด ไม่มีใครท่ีไมเ่ คยบกพร่อง พระโอวาทท่านแปดเซยี นหนั เซียงจอ่ื จิตใจจะมีธรรมะตอ้ งหนกั แน่น อยา่ ปลอ่ ยใจไปตามกระแสภายนอก 148

พระโอวาทเกี่ยวกับอภัยทาน มนุษยน์ อกจากจะทำไม่ดีเพราะว่าความคิดชัว่ วูบแล้ว มนุษยย์ งั ยอมพลัง้ เผลอทำไม่ดีเพราะสภาพแวดล้อมพาไป ฉะน้นั ถา้ คนดตี อ้ งเลวรา้ ยไปเราตอ้ งฉดุ ช่วยเขา ต่างก็มีจิตเมตตาดว้ ยกนั ทกุ คน ผบู้ ำเพญ็ ทด่ี จี ะตอ้ งมีจิตใจท่เี มตตาปราณี ต่อผอู้ ่นื นน้ั ต้องมใี จเทย่ี งตรง ใจกว้าง ผูกมติ รสมั พนั ธ์กับผู้อนื่ และพรอ้ มใหอ้ ภยั กับผอู้ ่ืนไดเ้ สมอ ต่อความผดิ ของผู้อื่นน้ันอย่าเกบ็ มาฝงั ใจ อย่าเกบ็ มาว่าเขา แต่ให้เป็นบทเรียนต่อตนเอง ทุกคนต่างมสี งิ่ ไม่ดี เมอ่ื ใดทใ่ี ห้อภยั ตนเองได้ เมอ่ื นน้ั ก็ตอ้ งมีจิตเมตตาใหอ้ ภยั ผู้อนื่ ไดเ้ ชน่ เดยี วกัน พระโอวาทท่านแปดเซียนเฉากวอ๋ จิ้วและทา่ นหลเ่ี ถียไกว่ อภัยธรรมส่งให้ อยู่เยน็ เปน็ สขุ จงอย่าถือโทษเช่น กอ่ นน้ี โกรธเกบ็ ฉีกแมเ้ อน็ ในร่าง รวดรา้ ว ผิดถูกเวลาชี้ อยา่ รู้ ตัดสนิ พระโอวาททา่ นแปดเซียนเหอเซยี นกู พระโอวาทซอ้ นพระโอวาท “เวลาพิสูจน”์ การร้จู ักขอบคุณ รจู้ ักใหอ้ ภัยเป็นสิง่ ท่ีดี 149