คู่มือสมุดท่องเที่ยว เทศบาลเมืองท่าข้าม

“ท่่าข้้าม” เมืืองเล็็กๆที่่�มีีแม่่น้ำ�ำ�หลวงผ่่ากลางในอดีีต เกืือบศตวรรษแห่่ง การเปลี่่�ยนแปลง ย่่อมมีีเรื่�องราวให้้ค้้นหา เมื่�อครั้�้งปีี พ.ศ. 2458 เดืือนกรกฎาคม องค์์พระบามสมเด็็จพระมงกุุฎเกล้้าเจ้้าอยู่�่ หััว (รััชกาลที่�่6) พระองค์์ทรงได้้เสด็็จมา ประทัับแรม บริเิ วณควนท่า่ ข้า้ ม เมื่อ� ครั้ง�้ เสด็จ็ เลีียบมณฑลปักั ษ์ใ์ ต้้ 29 กรกฎาคม 2458 เป็็นวัันที่�่มีีความสำ�ำ คััญต่่อพสกนิิกร เมืืองนี้้� เนื่่�องจากพระองค์์ได้้พระราชทานนาม สวนสราญรมย์์ แม่่น้ำ�ำ�ตาปีี และสุรุ าษฎร์์ธานีี แก่่ชาวเมือื งคนดีตี ราบจนทุุกวัันนี้้� 29 กรกฎา พระราชทานนาม สุรุ าษฎร์์ธานีี หนึ่�่ง สยาม นามหลวง เมืือง อยู่�่ได้้ พงษพันั ธ์์ พวกพ้อ้ ง คน จิดิ ยึึดถือื ธรรม เป็็นหลักั ดี ี ตรััย ช่่วยปกป้้อง ส่่งให้้ชีพี เจริิญ (แต่ง่ โดย นายชาติชิ าย เชิิงทอง)

เทศบาลเมืืองท่่าข้้าม เมืืองมุุมหน้้าของสุุราษฎร์์ธานีี ทุุกเรื่�องราวย่่อมมีีอดีีต วารสาร แนะนำ�ำ การท่่องเที่่�ยวฉบัับนี้้� จััดทำำ�ขึ้้�นเพื่่�อเป็็นข้้อมููลเบื้้�องต้้น ในการค้้นหา เรื่�องราว เมืืองเล็็กๆสองฝั่่�งแม่่น้ำ�ำ� ตาปีีที่่�เจริิญเติิบโตมาด้้วยน้ำ�ำ�พัักน้ำ�ำ�แรงคนท่่าข้้าม ได้ร้ ่ว่ มกัันก่อ่ ร่า่ งสร้า้ งเมือื ง ให้ท้ ่า่ ข้า้ มเมือื งแห่ง่ การค้า้ และรุ่�งเรือื งแห่ง่ เศรษฐกิจิ เทศบาล เมืืองท่่าข้้าม เมื่�อ 20 ธัันวาคม 2543 เรื่�องท้้องถิ่�่นจึึงเสมืือนเรื่�องใกล้้ตััว การพััฒนา ท้อ้ งถิ่�่นให้เ้ จริิญก้า้ วหน้า้ จากรุ่่�นสู่่�รุ่่�น ถููกถ่า่ ยทอดวััฒนธรรม ประเพณีีที่ย่� ัังปรากฏเห็็นชััดในปััจจุบุ ััน ไทยพุุทธ “จบปีีจบเดือื น” ไทยอิสิ ลาม ธุรุ กิจิ เสืือผ้า้ - เฟอร์์นิิเจอร์์ ไทยมอญ ข้า้ วแช่ข่ ้้าวยำำ� กลุ่�มผู้�ใช้แ้ รงงานหรือื แม่ค่ ้า้ ไทย - จีีน ที่่�ยัังมาค้้าขายเหมืือนเดิิมยัังคงรัักษา เอกลัักษณ์์ไว้้ได้้อย่่างดีี นอกเหนืือจาก สิ่�งสำ�ำ คััญที่�่เป็็น โบราณวััตถุุ รวมถึึง ปููชนีียบุุคคล ที่�่เป็็นหลัักฐานของเมืืองมุุม หน้้าของสุุราษฎร์์ธานีี เมืืองสถานที่�่ พระราชทานนามเมืือง เป็็นการตอกย้ำ��ำ คำ�ำ พระราชทานามที่�่มีีความหมายว่่า “สุรุ าษฎร์์ธานีี เมืืองคนดีี” นั้น้� การสััมผััส ดินิ แดน “คนดี”ี ท่า่ ข้า้ ม สถานที่พ�่ ระราชทาน ด้้วยโปรแกรม จัับคู่�่ เรีียนรู้้� ดููเที่�่ยว อาหารดีี ปััจจุุบัันชี้้�วััดวิิธีีเฟสการท่่องเที่�่ยว เทศบาล วสุุ ประดิิษฐพร นายกเทศมนตรีีเมืืองท่า่ ข้้าม

29 กรกฎา อนุสุ าวรียี ์ฯ์ ฐานพลับั พลา สราญรมย์์ เหลืืองอิินเดียี พระบาทสมเด็็จพระมงกุุฎเกล้้าเจ้้าอยู่�่ หััว ได้้พระราชทานนามเมืืองแห่่งนี้้�ว่่า “สุุราษฎร์์ธานีี” “สุุราษฎร์์ธานีี” แปลว่่าเมืืองคนดีี ขณะที่่�พระองค์์ ประทัับอยู่�่ ณ พลัับพลาที่�่ประทัับ ควนท่่าข้้าม แล้้ว พระองค์์ได้้พระราชทานนามพลัับพลาที่�่ประทัับว่่า “พระตำำ�หนัักสราญรมย์์”และสวนในบริิเวณนั้�้นว่่า “สวนสราญรมย์”์ และทรงเปลี่ย�่ นชื่่อ� แม่น่ ้ำ�ำ� หลวงที่เ�่ กิดิ จากภููเขาหลวง เทืือกเขานครศรีีธรรมราช เป็็นแม่่น้ำ�ำ� ตาปีี ชื่่�อเมืืองและแม่่น้ำ�ำ� ดัังกล่่าวนี้้�สอดคล้้องกัับเมืือง สุรุ ััฏฐ์์ หรือื เมือื งสุหุ รััด ซึ่ง�่ ตั้ง�้ อยู่�่ ริมิ ฝั่ง�่ แม่น่ ้ำ��ำ ตาปีหี รือื ตา ปติิ ประเทศอิินเดียี 4 ที่่�นี่ท่� ่่าข้้าม เมือื งน่่าอยู่่�

พระบรมราชานุุสาวรีีย์์ รััชกาลที่�่ ๖ ณ บริิเวณโรงพยาบาลสวนสราญรมย์์ ต.ท่่าข้้าม อ.พุุนพิิน จัังหวััดสุุราษฎร์์ธานีี เป็็นที่่�ประทัับของพระองค์์ เมื่�อครั้�้งเสด็็จ เมืืองสุรุ าษฎร์์ธานีีในอดีีต วัันที่่� ๑๗ มีีนาคม ๒๕๒๑ ปัจั จุบุ ััน โรงพยาบาลสวนสราญรมย์ ์ ยัังคงซากของฐานพลัับพลา ซึ่ง�่ ยัังคงอนุรุัักษ์์ ไว้จ้ นถึึงปัจั จุบุ ััน นอกจากนี้้ท� างหน่ว่ ยงานได้ป้ ลููกต้น้ เหลือื งอินิ เดียี ไว้เ้ ต็ม็ บริเิ วณด้า้ นหน้า้ ลานสวนสราญรมย์์ ดอกสีีเหลืืองสด บานเต็็มต้้นเหลืืองอิินเดีีย ประชาชนสามารถมา ร่ว่ มถ่่ายภาพกัับดอกเหลืืองอินิ เดีีย ที่�จ่ ะออกดอกบานปีลี ะครั้้�งแต่่ละครั้้ง� ก็จ็ ะบาน 2-3 วัันพร้้อมกัันเป็็นจำำ�นวนมากกลายเป็็นภาพที่�่สวยงาม สร้้างบรรยากาศที่่�สดชื่่�นให้้กัับ สถานพยาบาล ที่น�่ ี่ท่� ่า่ ข้้าม เมืืองน่า่ อยู่�่ 5

แม่่น้ำ�ำ� ตาปีี ตะวัันออก สถานีีฯ ตะวันั ตกบ้า้ นเก่า่ ตลาดเก่่า นายเรือื นึกึ ริมิ เขื่อ� นแม่น่ ้ำำ��ตาปีี อยู่ต่� รงข้า้ ม กัับตลาดสดเทศบาลเมืืองท่่าข้้าม ติดิ ริมิ แม่่น้ำำ��ตาปีี เหมาะสำำ�หรัับนั่่ง� ชม บรรยากาศยามเย็็น พระอาทิิตย์์ตก พัักผ่่อนหย่่อนใจเป็็นจุุดรวมพลการ พบปะสัังสรรค์์ 6 ที่�น่ ี่่�ท่า่ ข้า้ ม เมืืองน่่าอยู่่�

สถานีีรถไฟสุรุ าษฎร์ธ์ านีี ตั้ง�้ อยู่ใ�่ นอำ�ำ เภอพุนุ พินิ อยู่�่ ห่า่ งจากอำ�ำ เมือื งสุรุ าษฎร์ธ์ านีี 12 กิโิ ลเมตร เดิมิ มีีชื่่อ� ว่า่ “สถานีีรถไฟพุุนพิิน” เปิิดเมื่�อปีี 2458 ต่่อมาได้้เปลี่�่ยนชื่่�อให้้สอดคล้้องกัับชื่�อ จัังหวััด เป็็นสถานีีรถไฟประจำ�ำ จัังหวััดสุุราษฎร์์ธานีี เป็็นสถานีีรถไฟสายแรกของ ทางรถไฟสายใต้้ ที่่น� ี่ท่� ่่าข้า้ ม เมืืองน่า่ อยู่�่ 7

เรื่�องเล่่า ความเชื่่�อความศรัทั ธา พระหยกขาว เจ้้าพญาท่า่ ข้้าม แม่่ยายถิิน พระพุุทธรููปหยกขาว ได้้รัับ อิิทธิิพลจากประเทศจีีน และอิินเดีีย สมััยราชวัังศ์์ถััง ได้้เข้้ามาค้้าขายกัับ ประเทศไทยและได้้มีีพ่่อค้้าชาวจีีน นัับถืือศาสนาพุุทธ ได้้นำำ�พระพุุทธหยก ขาวมาถวาย และมีีหลวงพ่อ่ เป็น็ ผู้้�รัักษา สืบื ต่่อรุ่่�นต่่อรุ่่�น 8 ที่�่นี่่ท� ่่าข้้าม เมือื งน่่าอยู่่�

พญาท่่าข้้าม เป็็นตำ�ำ นานที่�่เล่่าสืืบ กัันมานานว่า่ เมื่�อครั้�้งปลายกรุุงศรีีอยุุธยา ทหารพม่า่ ตีีโรมรััญเผาผลาญกรุงุ ศรีีอยุธุ ยา แตกสลาย แม่ท่ ััพนายกองต่า่ งส้อ้ งสุมุ ผู้้�คน รวมตััวแบ่ง่ แยกเป็น็ ก๊ก๊ หนึ่่ง� ในก๊ก๊ เหล่า่ นั้น้� มีีนายทหารขุนุ พลฝีมี ือื เยี่ย่� มทั้ง้� ทางรบและ เวทย์์มนต์์คาถา มาตั้�้งหัักพำ�ำ นัักที่่�บริิเวณ เนิินสููงของบ้า้ นท่า่ ข้า้ ม อำำ�เภอพุุนพิิน (บริิเวณควนท่า่ ข้า้ มในปััจจุบุ ััน) เรีียกแถบ ที่่ต� ั้ง้� พำำ�นัักด้้านล่่างติิดกัับบนเนิินสููงว่า่ “นาศรีีสงคราม” คนท่่าข้้ามมีีความเชื่�อว่่า พญาท่่าข้้าม คืือผู้้�ที่่�คอยปกปัักษ์์คุ้�มครองคนดีี มีีเวทย์์มนต์์คาถาสััมฤทธิ์์�ผล การบนบานอัันเป็็นที่�่พึ่่�งทางใจที่�่มีีความผููกพัันที่่�อยู่่� คู่่ส� ายน้ำ�ำ�ตาปีแี ละชนชาวท่า่ ข้้ามให้้การเคารพนัับถือื กัันมาจากรุ่่�นสู่�่ รุ่่�น ที่�่นี่่�ท่า่ ข้า้ ม เมือื งน่่าอยู่�่ 9

ทรส. แม่น่ ้ำ�ำ�ตาปีี และชมวัดั สืบื สานประเพณีขี ึ้้�นโขนชิงิ ธง แม่่น้ำ�ำ� สองสีี แม่น่ ้ำำ��สองสีี คืือ จุุดรวมของแม่่น้ำ��ำ ตาปีี และแม่น่ ้ำ�ำ� พุุมดวง ที่ไ�่ หลมาบรรจบกััน บริิเวณวััดท่่าข้้าม ด้้านทิิศเหนืือของสะพานจุุลจอมเกล้้า ในเขตเทศบาลเมืืองท่่าข้้าม สายน้ำ�ำ� ของแม่น่ ้ำำ�� ทั้้�งสองจะมีีสีีต่่างกััน เมื่�อไหลมาบรรจบแล้้ว ก็ย็ ัังคงเห็็นความชััดเจน ของแม่่น้ำำ�� ที่�่มีีสีีต่่างกัันบริิเวณนี้้�โดยเฉพาะช่่วงฤดููน้ำ�ำ�นอง 10 ที่น่� ี่�ท่ ่า่ ข้้าม เมืืองน่่าอยู่�่

วัดั สถลธรรมาราม วััดสถลธรรมาราม “วััดดอนเกลี้�ยง” ภายในวััดมีีพระประธานประจำ�ำ อุุโบสถปางมาร วิิชััย ในศาลาอเนกประสงค์์มีีพระพุทุ ธรููป 3 องค์์ ประกอบด้ว้ ย สมััยเชีียงแสน สมััยสุโุ ขทััย และสมััย อู่�่ ทอง วััดเกาะธรรมประทีปี วััดเกาะธรรมประทีีป ภายในวััด ประกอบ ด้้วยอุุโบสถที่่�มีีความงดงามด้้วยสถาปััตยกรรม อีีกทั้ง้� สวนสาธารณะ 90ปี ี มีีพระพุทุ ธนวรััตน์น์ วรััช มัังคลาภิิเษก (หลวงพ่่อใหญ่่) ตั้�้งสง่่างามอยู่่�ภายใน สวนติิดกัับแม่่น้ำ�ำ�ตาปีี ที่่น� ี่�ท่ ่า่ ข้้าม เมืืองน่่าอยู่่� 11

วััดรััตนธรรมาราม วััดตรณาราม วััดรััตนธรรมาราม “วััดท่า่ ล้อ้ น” ภายใน วััดตรณาราม “วััดตััน” เป็็น ศาลามีีการจััดตั้ง�้ สรีีระพระอาจารย์จ์ ำ�ำ รััส วริโิ ย วััดเก่่าแก่่ของอำำ�เภอพุุนพิิน อีีกวััด ที่�บ่ รรจุุอยู่ใ่� นโลงแก้้ว ไม่เ่ น่่าเปื่�อ่ ย พระอาจารย์์ หนึ่่ง� ภายในวััด ประกอบด้ว้ ย ศาลา จำ�ำ รััส วริิโย ท่่านเป็็นพระเกจิทิ ี่่ม� ีีวิทิ ยาคมสููงอีีก การเปรีียญใช้้ประกอบพิิธีีการทาง รููปหนึ่่ง� ของ จ.สุุราษฎร์ธ์ านีี พระพุุทธศาสนา หอระฆังั โบราณ 12 ที่่�นี่ท�่ ่่าข้า้ ม เมือื งน่่าอยู่�่

วััดดอนกะถินิ วััดท่า่ ข้า้ ม วััดดอนกะถินิ ภายในวััดประกอบด้ว้ ย วััดท่า่ ข้า้ ม “วััดหััวแหลม” ภายในวััด พระประธานประจำำ�อุุโบสถปางมารวิิชััย มีีอาคารเก่า่ แก่่ อาทิ ิ ปููชนีีวััตถุมุ ีีพระประธาน พระพุทุ ธรููปหยกขาว พระพุทุ ธบาทจำำ�ลอง ประจำำ�อุุโบสถ ปางสมาธิิ พระประธาน พระประจำ�ำ วััดดอนกะถิิน และสัักการะ ประจำำ�ศาลาการเปรีียญ อีีกทั้้�ง สัักการะ ศาลแม่่ยายถิิน ที่�่ชาวท่่าข้้ามให้้ความ ศาลเจ้้าพระยาท่่าข้้าม ที่่�ชาวท่่าข้้ามให้้ เคารพบููชาและอยู่่�คู่�่ กัับเมืืองท่่าข้้าม ความเคารพบููชาและอยู่่�คู่�กับเมือื งท่า่ ข้า้ มมา มาช้้านาน ช้้ า น า น มีีจุุ ด ช ม วิิ ว ซึ่�่ ง ส า ม า ร ถยืื น ช ม จุุดบรรจบแม่่น้ำ��ำ 2 สาย แม่่น้ำ��ำ ตาปีี และ แม่่น้ำ��ำ พุุมดวง ที่ไ�่ หล มาบรรจบกัันได้้อย่่าง ลงตััวและสวยงาม ที่น�่ ี่�ท่ ่า่ ข้้าม เมือื งน่า่ อยู่�่ 13

สงครามโลกครั้ง� ที่่� 2 จากสะพานโค้้งสู่�่ สะพานจุลุ ฯ ตั้้�งงามอยู่�่ คู่่�เมืือง ก่่อสร้้างในสมััยพระบาทสมเด็็จพระจุุลจอมเกล้้าเจ้้าอยู่่�หััว (รััชกาลที่�่ ๕) พ.ศ. ๒๔๘๔ ทหารญี่ป่� ุ่่น� ยกพลขึ้้น� บกที่่ส� ุรุ าษฎร์์ธานีี เชิงิ สะพานข้า้ มแม่น่ ้ำ�ำ� ตาปีี เป็็นจุุด ตั้�้งฐานทััพทหารญี่ป่� ุ่่�น และเป็็นจุดุ ยุทุ ธศาสตร์์ลำ�ำ เลีียงพลไปสู่่ม� ลายูู เพื่่อ� เดินิ ทางทหาร ฝ่่ายสััมพัันธมิิตรได้้ใช้เ้ ครื่่�องบินิ บรรทุุกระเบิิด มาทำ�ำ ลายสะพานแห่่งนี้้�ถึึงสองครั้�้ง โดยครั้้�ง แรกไม่่สามารถทำำ�ลายลงได้้ ครั้�้งที่่�สอง จึึงใช้้ โซ่่ผููกร้้อยระเบิิดเป็็นพวงทิ้้�งทำำ�ลายจนสะพาน หัักลงกลาง ลำ�ำ น้ำำ��ตาปีี และซ่่อมสร้้างเสร็็จ เมื่�อวัันที่�่ ๑๖ กุุมภาพัันธ์์ ๒๔๙๖ ตั้้�งชื่�อ สะพานนี้้ว� ่่า “สะพานจุลุ จอมเกล้า้ ” 14 ที่�่นี่ท�่ ่่าข้า้ ม เมืืองน่า่ อยู่่�

ที่�น่ ี่่�ท่า่ ข้า้ ม เมือื งน่่าอยู่�่ 15

อาหาร-วิิถีชี ีีวิิตเมือื งท่า่ ข้้าม เช้า้ นี้้�ที่ท่� ่า่ ข้า้ ม ตลาดเช้า้ ที่ท�่ ่า่ ข้า้ ม เช้า้ มา จ่า่ ยจัับซื้อ� ของพบเจอพ่อ่ ค้า้ แม่ค่ ้า้ พากัันเปิิดร้้านขายของ มีีทั้้�ง อาหารทะเลสดใหม่ ่กุ้�งแม่น่ ้ำ��ำ ตาปีี ปลากด นานาพร้อ้ มปรุุง สมาคม น้ำ�ำ� ชากาแฟ ข้้าวต้้ม ข้้าวมัันไก่่ สููตรดั้้�งเดิิม เสื้�อผ้้ามีีหลากหลาย สวยงาม ราคาดีี ยามเย็็นที่่�ท่า่ ข้้าม ตลาดเย็น็ ที่ท�่ ่า่ ข้า้ ม ถามหามื้อ� เย็น็ คงนึึกถึึงซอยจีีรพรรณ ตั้ง�้ อยู่ข�่ ้า้ งสวนสาธารณะ อาหารปรุุงสำำ�เร็จ็ รสชาติิ จััดจ้า้ น ถููกปากคนซื้้อ� ของทานเล่น่ หลากหลายมีีให้้ชิิม บ้า้ นไม้เ้ ก่า่ แก่ท่ ี่ฝ�่ ่่ายท่า่ ตั้ง�้ สง่า่ คงรัักษาอนุรุ ัักษ์ส์ ืบื มาให้ล้ ููกหลาน ผู้้�คนอาศััยมีีเรือื รัับจ้้างหางยาว ข้้ามฟาก ทั้้�งตกกุ้�งแม่่น้ำ��ำ เลี้�ยงปลากะชััง หาเลี้�ยงชีีพผ่่านสายธาร ล่อ่ งตาปีี ชมวิิถีีท่า่ ข้า้ ม 16 ที่่�นี่่�ท่่าข้า้ ม เมือื งน่่าอยู่่�

พิิพิิธภััณฑ์ธ์ รณีีวิทิ ยา พุุนพินิ ตั้ง้� อยู่�่ 2/7 ถนนมุ่่�งพััฒนา ตำ�ำ บลท่า่ ข้า้ ม อำำ�เภอพุนุ พิิน จัังหวััดสุุราษฎร์์ธานีี แหล่่งเรีียน รู้�เกี่�่ยวกัับซากดึึกดำำ�บรรพ์์ธรณีีวิิทยาและ ธรรมชาติิวิิทยา จ.สุรุ าษฎร์ธ์ านีี ภายในอาคาร จะการจััดแสดงแบ่่งออกเป็็นโซนทั้�้งหมด 13 โซน ผู้้�สนใจสามารถสอบถามข้อ้ มููลเพิ่่ม� เติมิ ได้้ที่�่ 077-311949 ต่่อ 3 FACEBOOK : พิิพิิธภััณฑ์์ธรณีีวิิทยา พุุนพิิน มัสั ยิดิ อััรนููร์์ ปากีสี ตาน ก่อ่ ตั้ง�้ เมื่อ� วัันที่�่ 3 พฤษภาคม 2558 ตั้ง�้ อยู่�่ 82/1 หมู่�่ ที่�่ 3 ถนนจุลุ จอมเกล้า้ ตำ�ำ บล ท่่าข้้าม อำำ�เภอพุุนพินิ จัังหวััดสุรุ าษฎร์์ธานีี ซึ่ง�่ อยู่ใ่� นความดููแลของคณะกรรมการมััสยิดิ อััรนููร์์ ปากีีสตาน เพื่่�อเป็็นศาสนสถานทาง ศาสนาอิิสลาม ที่น�่ ี่�ท่ ่่าข้้าม เมือื งน่า่ อยู่่� 17