EPUB

เอกสารประกอบการอบรม หลกั สตู ร การสรา้ งสอ่ื สิ่งพิมพอ์ เิ ลก็ ทรอนิกส์ ตามมาตรฐานส่ิงพมิ พอ์ ิเลก็ ทรอนิกส์ (EPUB3) วนั ที่ 1 (ช่วงเชา้ ) ความรู้เบ้อื งต้น มาตรฐานสิ่งพิมพอ์ ิเล็กทรอนกิ ส์ EPUB

ความรูเบ้ืองตน มาตรฐานสง่ิ พิมพอเิ ลก็ ทรอนกิ ส EPUB Outline 1. ความเขาใจเกีย่ วกับมาตรฐานสงิ่ พิมพอเิ ลก็ ทรอนกิ ส ePub 2. ความแตกตางระหวาง PDF กบั ePub 3. ความแตกตางระหวาง ePub2 กับ ePub3 4. เคร่ืองมอื สําหรับการสราง และอาน ePub 5. ประโยชนของการใช ePub 2

รปู แบบไฟลหนงั สอื อเิ ล็กทรอนกิ ส (eBook) รปู แบบทวั่ ไป • PDF eBook • Flash eBook (เปดิ ใช้งานบนเ บ็ ไซต์) รูปแบบเฉพาะ • MOBI • K8 า รับอปุ กรณ์ Kindle • iBooks า รบั iPad, iPhone, iPod touch และคอมพิ เตอร์ Mac รปู แบบมาตรฐาน • ePub 3 ความเขาใจเกี่ยวกับมาตรฐานสิ่งพิมพอเิ ล็กทรอนกิ ส • EPUB คือ นงั ือ รือ ่งิ พิมพ์ในรูปแบบ นัง อื ดจิ ทิ ลั รือ นงั ืออเิ ล็กทรอนิก ์ • EPUB ย่อมาจาก Electronic PUBlication รือใชต้ ั ยอ่ ้นั ๆ เป็น ePub, ePUB, epub • EPUB เปน็ มาตรฐานการพัฒนา นัง อื เล็กทรอนกิ ์ที่เปน็ มาตรฐานเปิด • EPUB พัฒนาโดย The International Digital Publishing Forum (IDPF) 4

ความเขาใจเกี่ยวกบั มาตรฐานส่ิงพมิ พอเิ ลก็ ทรอนิกส • EPUB ามารถอา่ นบนอปุ กรณด์ ิจิทลั ได้ ลาก ลาย เช่น แท็บเลต็ , มาร์ทโฟน, แลบ็ ท๊อป, คอมพิ เตอร์ทั่ ไป และอปุ กรณอ์ า่ น นงั อื เลก็ ทรอนิก ์โดยเฉพาะ เชน่ Kindle • EPUB เปน็ รูปแบบไฟลท์ ท่ี ุกคนเข้าถึงได้ ามารถใชง้ านไดเ้ ท่าเทยี มกนั ไม่ า่ จะ เปน็ คนปกติ รอื ผู้ ูงอายุ และคนพิการ (Accessibility) • นัง ือทพี่ ัฒนาด้ ยมาตรฐาน EPUB จะอย่ใู นรปู แบบ XML ทม่ี ี ่ นขยาย เป็น .epub • เอก าร ามารถปรบั รือ จดั เรยี งข้อค ามใน นัง ือโดยอัตโนมตั ิ 5 ความเขาใจเกย่ี วกับมาตรฐานสิ่งพมิ พอเิ ลก็ ทรอนิกส • ศูนยเทคโนโลยีอิเล็กทรอนกิ สและคอมพิวเตอรแหงชาติ ร่ มกบั สาํ นกั งานมาตรฐานผลติ ภัณฑอตุ สาหกรรม จดั ทามาตรฐาน ง่ิ พิมพ์ อเิ ลก็ ทรอกนิก ข์ องประเท ไทย • โดยอ้างองิ มาตรฐานของ IDPF เ อรช์ ่ันลา่ ดุ คือ EPUB 3.0.1 • การจดั ทามาตรฐาน ePub เพ่อื ง่ เ ริมการพัฒนาแอปพลิเคชนั่ และผลิตภณั ฑด์ ้านการจดั ทา ิง่ พมิ พอ์ ิเลก็ ทรอนิก ์ 6

ความเขาใจเกี่ยวกับมาตรฐานสิ่งพมิ พอเิ ล็กทรอนิกส • EPUB ท่ีใชอยูในปจจุบัน แบงออกเปน 3 เวอรชั่น คอื 1. EPUB 2.0 รูปแบบการจัดเรยี งขอ้ ค ามใ ม่ (Reflowable) 2. EPUB 3.0 รปู แบบการจดั เรยี งขอ้ ค ามใ ม่ (Reflowable) 3. EPUB 3.0 รูปแบบเค้าโครงแบบคงที่ (Fix Layout) 7 คุณสมบตั ิเดนของไฟลมาตรฐาน EPUB • เนื้อ าตั อัก ร ามารถจดั เรยี งขอ้ ค ามใ ม่ตามขนาด นา้ จอของอปุ กรณ์ และ ามารถปรับขนาดตั อกั ร • ามารถนาภาพผ มกบั เน้อื า • รองรับการฝงั Metadata เชน่ ใ ่ชอื่ ผู้ รา้ ง, ันท,่ี เลข ISBN เปน็ ต้น • รองรับ DRM (Digital Right Management) จดั การเรอ่ื งลิข ทิ ธ์การใชง้ านแบบดจิ ิทัล • รองรับการค บคุมการนาเ นอผลด้ ย CSS • รองรับระบบอนิ เตอรแ์ อคทีฟ ด้ ยการใ ไ่ ฟล์เ ยี ง และรูปภาพ 8

Outline 1. ความเขาใจเกี่ยวกบั มาตรฐานส่ิงพิมพอเิ ลก็ ทรอนิกส ePub 2. ความแตกตางระหวาง PDF กับ ePub 3. ความแตกตางระหวาง ePub2 กับ ePub3 4. เครอ่ื งมือสําหรับการสราง และอาน ePub 5. ประโยชนของการใช ePub 9 ความแตกตางระหวาง PDF กับ ePub คุณลักษณะ PDF ePub การปรับ และจดั เรยี งขอความ ไมร่ องรับระบบ Reflowable รองรับระบบ Reflowable ใหมอัตโนมัติ (Reflowable) ทงั้ ePub 2 และ ePub 3 การจดั วางแบบคงที่ เป็นคุณ มบัติเดน่ ของไฟล์ PDF ตอ้ งเปน็ ePub 3 แบบ (Fix Layout) Fix Layout เทา่ น้ัน เปล่ียนฟอนต และปรบั ขนาด ไมเ่ มาะ า รบั การปรับฟอนต์ ามารถเปลี่ยนการแ ดงผล ากตอ้ งการฟอ้ นต์ขนาดใ ญ่ ของฟอ้ นต์ และปรบั ขนาด ต้องใชก้ ารซูม นา้ จอ ของฟอ้ นตไ์ ด้ 10

ความแตกตางระหวาง PDF กบั ePub (ตอ) คณุ ลักษณะ PDF ePub มาตรฐาน เป็นมาตรฐานเอก ารใช้ใน มาตรฐาน ่ิงพิมพ์ รือ นัง อื านกั งาน และเปน็ มาตรฐาน อเิ ลก็ ทรอนกิ ์ การสรางไฟล า รบั การผลิต ง่ิ พิมพ์ ร้างจากโปรแกรมเฉพาะ และ รา้ งไฟล์ได้งา่ ยจากโปรแกรม ตอ้ ง างแผนเตรียมขอ้ มลู ที่ ท่ั ไป เช่น Microsoft Office, แตกต่างจากการการผลิต นงั ือ Adobe software รอื ง่ิ พิมพ์ท่ั ไป เช่น การ รา้ ง ารบัญ รือการเชอ่ื มโยง 11 Outline 1. ความเขาใจเกย่ี วกบั มาตรฐานสง่ิ พมิ พอิเล็กทรอนกิ ส ePub 2. ความแตกตางระหวาง PDF กบั ePub 3. ความแตกตางระหวาง ePub2 กับ ePub3 4. เคร่อื งมือสําหรับการสราง และอาน ePub 5. ประโยชนของการใช ePub 12

ความแตกตางระหวาง ePub 2 กับ ePub 3 คณุ ลกั ษณะ ePub 2 ePub 3 ขอความตวั อักษร ตาราง และรายการ รูปภาพในเน้อื หา ภาพปกหนังสือ สารบญั เสียง (Audio) วิดีทัศน (Video) 13 ความแตกตางระหวาง ePub 2 กับ ePub 3 (ตอ) คณุ ลกั ษณะ ePub 2 ePub 3 ภาพเคลือ่ นไหว (Animation) การโตตอบ (Interactions) ความสามารถในการทาํ งานรวมกบั ของ HTML 5, CSS 3 และ JavaScript 14

Outline 1. ความเขาใจเกย่ี วกับมาตรฐานส่งิ พมิ พอิเลก็ ทรอนกิ ส ePub 2. ความแตกตางระหวาง PDF กบั ePub 3. ความแตกตางระหวาง ePub2 กบั ePub3 4. เครือ่ งมอื สาํ หรบั การสราง และอาน ePub 5. ประโยชนของการใช ePub 15 เคร่อื งมือสําหรับการสราง ePub • เครื่องมอื สราง ePub (Authoring Tools) • ซอฟตแวรออกแบบส่ิงพิมพระดับมืออาชพี • Adobe InDesign (Windows และ Mac OSX) • QuarkXPress (Windows และ Mac OSX) 16

เคร่อื งมอื สาํ หรบั การสราง ePub (ตอ) • ซอฟตแวรสําหรบั สาํ นกั งาน และฟรี • LibreOffice (Windows และ Mac OSX) • Apple iBook Author (Mac OSX) • Calibre (Windows, Mac OSX และ Linux) • Sigil (Windows, Mac OSX และ Linux) • eCub (Windows, Mac OSX และ Linux) • Pages (Mac OSX) 17 เครื่องมอื สาํ หรับการอาน ePub • เครือ่ งมอื อาน ePub (Reader Tools) • Adobe Digital Editions (อา่ นบน Windows และ Mac) • Apple iBooks (อานบน Mac, iPhone, iPad) • Stanza (อ่านบน Windows และ Mac) • Calibre (อา่ นบน Windows และ Mac) 18

เครอื่ งมอื สําหรบั การอาน ePub (ตอ) • เคร่อื งมืออาน ePub (Reader Tools) • Readium : อา่ นผ่านเ บ็ บรา เซอร์ เชน่ Google Chrome + Readium • Aldiko Book Reader (Android) • ePub Reader (Android) • Bookworm (Online) • Reachbook (Android) 19 Outline 1. ความเขาใจเกย่ี วกบั มาตรฐานสิ่งพิมพอเิ ล็กทรอนกิ ส ePub 2. ความแตกตางระหวาง PDF กับ ePub 3. ความแตกตางระหวาง ePub2 กับ ePub3 4. เคร่ืองมอื สาํ หรับการสราง และอาน ePub 5. ประโยชนของการใช ePub 20

ประโยชนของ ePub • เปน็ ไฟล์มาตรฐานเปิด า รบั นัง ืออเิ ล็กทรอนิก ์ เป็นท่ยี อมรับ และใชก้ นั แพร่ ลาย • ามารถ ร้าง และอา่ นไดง้ ่าย จากซอฟตแ์ รร์ ะดับมืออาชีพ และซอฟต์แ ร์ฟรี แบบ Open Source • มอี ปุ กรณ์ า รบั อ่านรองรับจาน นมาก ต้งั แต่คอมพิ เตอรต์ ้งั โต๊ะ แทบ็ เล็ต มาร์ทโฟน และเครอ่ื งอ่าน นงั ืออเิ ลก็ ทรอนกิ ์โดยเฉพาะ • มีการออกแบบทเี่ ปน็ ากล (Universal design) เปดิ ใ ้ทกุ กลมุ่ คนใน งั คม ามารถเข้าถึง และใชป้ ระโยชนจ์ าก นงั ืออเิ ลก็ ทรอนิก ์ ทงั้ คนทั่ ไป ผู้ ูง ัย และผู้พกิ าร 21 ประโยชนของ ePub (ตอ) • ช่ ยใ ผ้ ้อู า่ นปรับ รือ “จัดเรียง” นัง ือใ ม่อตั โนมัติ เพอื่ ใ ้เข้ากบั ขนาด น้าจอทีแ่ ตกตา่ งกนั • มรี ะบบอินเตอรแ์ อคทฟี ทาใ ก้ ารเข้าถงึ ขอ้ มูลทาได้ง่าย และ ะด ก ามารถ ร้าง ารบัญเพอื่ เช่อื มโยงไปยงั ชอื่ บท ่ น ั รอื ่ นยอ่ ยไดอ้ ย่างร ดเร็ • อนุญาตใ ้ใ ่ ่อื เ ียง ดิ ทิ ั นเ์ ขา้ ไปเป็น ่ น นงึ ของ นัง ือ ทาใ เ้ ป็น นัง ือ เ ียง และภาพเคลอ่ื นไ ได้ • ไฟล์มขี นาดเล็ก เ มาะ า รบั การดา น์โ ลดผา่ นระบบออนไลน์ เช่น Cloud Computing 22

โครงสราง และองคประกอบไฟลมาตรฐาน EPUB (ตอ) • โครง รา้ ง ลักของ ePub จะถกู างไ ้ด้ ยภา า XML • ข้อมลู ทัง้ มดของ ePub จะถกู บีบอัดอยใู่ นรูปแบบ Zip แต่จะเปล่ียนนาม กุลจาก Zip เป็น epub • ากเปล่ียนนาม กลุ epub ไปเป็น Zip และแตกไฟล์ จะพบไฟลแ์ ละแฟม้ ขอ้ มูลต่างๆ ดงั นี้ mimetype : เป็นไฟลท์ ่บี อกเครื่องอ่าน รือซอฟต์แ ร์ า่ เป็นเอก ารประเภท ePub แฟม้ META-INF จะบรรจุ container.xml เพอื่ บอก เครือ่ งอ่าน รือซอฟต์แ ร์ า่ ง่ิ ทอ่ี ยูใ่ นบรรจนุ น้ั อยูท่ ี่ไ น แฟ้ม OEBPS า รับบรรจไุ ฟล์ตา่ งๆ ที่ใช้ใน ePub 23 โครงสราง และองคประกอบไฟลมาตรฐาน EPUB (ตอ) แฟม OEBPS จะบรรจุไฟล ดงั ต่อไปนี้ • content.opf เป็น XML ท่ีบอก า่ ่งิ ใดอยใู่ น ePub • toc.nex ารบญั นัง ือ • xhtml รอื html เปน็ ไฟล์เนอ้ื า • template.css ใช้ค บคุมการแ ดงผลด้ ย sylesheet เช่น การแ ดงผลของฟอ้ นต์ • แฟม้ images เปน็ แฟม้ ภาพ า รบั บรรจภุ าพทใี่ ช้ใน ePub • conver.png ไฟลภ์ าพ นา้ ปก นงั ือ • นอกจากนัน้ ยงั มไี ฟล์ฟ้อนต์, เ ียง และภาพเคลือ่ นไ 24

วิธเี ปลยี่ น ePub เปน zip บน Windows จากไฟล์ epub เม่อื เปล่ยี นเ รจ็ แล้ องค์ประกอบของไฟล์ epub พิมพ์เปลี่ยน ไฟล์ epub จะถูก ท่ีบรรจุอยใู่ นแฟม้ zip นาม กลุ เป็น zip เปลี่ยนเป็นแฟม้ zip 25