ผักบุ้ง

ผกั สวนครู ผักบ้งุ โดย.... สำนกั งำน กศน.จังหวดั พงั งำ

ผกั บุง้ การจาแนกชน้ั ทางวิทยาศาสตร์ วงศ:์ Convolvulaceae สกลุ : Ipomoea ชือ่ ทวนิ าม Ipomoea aquatic Forsk. ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ เป็นไม้น้ำและเป็นไม้ล้มลุก ล้ำต้นเลื้อยทอดไปตำมน้ำหรือ ในทีล่ ุ่มที่มีควำมชื้นหรือดินแฉะๆ ล้ำต้น กลวงสีเขียวมีข้อปล้องและมี รำกออกตำมข้อได้เป็นใบเด่ียวออกแบบสลับเช่นรูปไข่รูปไข่แถบขอบ ขนำนรูปหอก รูปหัวลูกศรขอบใบเรียบหรือมีคว่ันเล็กน้อยปลำยปลำย ใบแหลมหรอื มนฐำนใบเว้ำป็นรูปหัวใจใบยำว3-15ซม.

ภาชนะทจี่ ะใช้ปลูก, กาบมะพร้าวสบั , เมลด็ ผักบุ้ง, ดินและฟางสาหรบั คลุมหนา้ ดิน วิธกี ำรปลกู 1. นาเมล็ดผกั บุ้งแช่นาไว้ 1 คนื จากนันกห็ อ่ ด้วยผา้ ต่ออีก 2 คืน ให้ผ้าชนื ตลอดเวลาเพอ่ื เป็นการเรง่ ให้งอกเรว็ ขึน 2. จากนนั รากขาวๆ ของผกั บงุ้ ก็จะงอกออกมา 3. เมลด็ ผักบงุ้ งอกรากแลว้ ก็นาลงไปปลกู ในดนิ หลุมละเมลด็ โดย เอานิวกดลงไปในดนิ ท่เี ตรียมไว้ 4. ปดิ ปากหลมุ แลว้ รดนา ถา้ มีฟางกใ็ หน้ าฟางมามาคลมุ หนา้ ดิน สักหน่อย กันหน้าดินแห้ง 5. จากนันต้นผกั บ้งุ ก็จะงอกออกมาให้ยลโฉม จากนนั กร็ อตัดมา รับประทานไดเ้ ลยค่ะ

กำรเตรยี มดนิ ผักบุ้งจนี เปน็ พชื ผักท่มี ีระบบรากตืน ในการเตรียมดินควรไถตะตากดินไว้ ป ร ะ ม า ณ 1 5 - 3 0 วั น แ ล้ ว ด า เ นิ น ก า ร ไ ถ พ ร ว น แ ล ะ ขึ น แ ป ล ง ป ลู ก ขนาดแปลงกว้าง 1.5-2 เมตร ยาว 10-15 เมตร เว้นทางเดินระหว่างแปลง 40- 50 เซนติเมตร เพื่อสะดวกในการปฏิบัติดูแลรักษา ใส่ปุ๋ยอินทรีย์เกรด A ตรายักษ์ เขียว สูตร 2(แถบเขียว) ในอัตรา 30-40 กิโลกรัมต่อไร่ คลุกเคล้าลงไปในดิน พรวนย่อยผวิ หนา้ ดนิ ใหล้ ะเอียดพอสมควรปรับหลังแปลงให้เรียบเสมอกัน อย่าให้เป็น หลุมเป็นบ่อ เมล็ดพันธุ์ผักบุ้งจีนจะขึนไม่สม่าเสมอทังแปลง ถ้าดินปลูกเป็นกรดจัด ควรปรับสภาพด้วย สารปรับสภาพดิน ไดนาไมท์ อัตรา 1 ลิตร ต่อนา 500 ลิตร หรือผสมนาอตั รา 500 ซีซี ต่อพืนท่ี 2 ไร่ ราดบริเวณผิวดินทั่วทังแปลงแล้วรดนา ตาม เพ่อื ปรับระดับพีเอชของดนิ ให้สูงขนึ เมล็ดผักบุ้งจีนงอกเร็วขึน และสม่าเสมอกันดี เมล็ดผักบุ้งจีนท่ีลอยนาจะ เปน็ เมล็ดพนั ธ์ุผักบุ้งจีนท่ีไม่สมบูรณ์ ไม่ควรนามาเพาะปลูก ถึงแม้จะขึนได้บ้าง แต่จะ ไมส่ มบูรณแ์ ขง็ แรงอาจจะเป็นแหล่งทาให้เกิดโรคระบาดได้ง่าย นาเมล็ดพันธุ์ผักบุ้งจีนที่ ดีไม่ลอยนามาหว่านให้กระจายท่ัวทังแปลงให้เมล็ดห่างกันเล็กน้อย ต่อจากนันนาดิน ร่วนหรือขีเถา้ แกลบดาหว่านกลบเมล็ดพันธ์ุผักบุ้งจีนหนาประมาณ 2-3 เท่าของความ หนาของเมลด็ หรอื ประมาณ 0.5 เซนตเิ มตร แต่ถ้าแหลง่ ท่ีปลูกนันมเี ศษฟางข้าว จะใช้ ฟางขา้ วคลมุ แปลงปลกู บาง ๆ เพื่อช่วยเกบ็ รักษาความชนื ในดนิ หรือทาให้หน้าดินปลูก ผักบุง้ จีนไมแ่ นน่ เกินไป รดนาด้วยบัวรดนาหรือใช้สายยางติดฝักบัวรดนาให้ความชืน แปลงปลูกผักบุ้งจีนทุกวัน ๆ ละ 1-2 ครัง ประมาณ 2-3 วัน เมล็ดพันธ์ุผักบุ้งจีน จะงอกเปน็ ต้นผกั บุง้ จีนตอ่ ไป

วิธตี ดั ผกั บุ้งจีน ให้ตัดเหลอื ตาตดิ ที่ใบประมาณ 2 ตา จากพืนดิน เพราะเขาจะแตกกง่ิ ใหม่มาให้เราเก็บกนิ อีก 2-3 ครัง ให้ตัดแบบนี ทุกครังนะคะ เม่อื ตดั ผักบุ้งจีนกินชดุ แรกแล้ว เรากเ็ ริม่ เพาะชุดใหมต่ ่อทันทีได้ เลย จะไดม้ ผี ักบงุ้ จนี ไว้กนิ ตลอด เกร็ดเล็กๆ : ผักบงุ้ จนี ไมช่ อบฝน จึงเหมาะกบั การปลูกในฤดหู นาว ถา้ จะปลกู ในฤดูฝนกไ็ ดแ้ ต่มกั มศี ตั รูพชื บางทกี ็จะพบใบเปน็ ดวงๆ เหลอื งๆ การ เลือกปลูกผักให้ตรงตามฤดูกาลกจ็ ะเปน็ เร่อื งที่ดี

กำรปฏิบัตดิ ูแลรกั ษำ กำรให้นำ ผักบงุ้ จีนเปน็ พืชที่ชอบดนิ ปลูกที่ชุ่มชืน แต่ไม่แฉะจนมีนาขงั ฉะนัน ควรรดนาผักบงุ้ จนี อยู่เสมอทุกวัน ๆ ละ1-2 ครงั ยกเวน้ ชว่ งที่ฝนตกไม่ ต้องรดนา อย่าให้แปลงปลูกผักบงุ้ จีนขาดนาได้ จะทาให้ผักบุ้งจนี ชะงกั การ เจรญิ เตบิ โต คุณภาพไม่ดี ตน้ แขง็ กระด้าง เหนียว ไมน่ า่ รบั ประทาน และ เก็บเกย่ี วได้ชา้ กวา่ ปกติ กำรใหป้ ๋ยุ ทางดิน ผกั บงุ้ จนี เปน็ พชื ผกั ที่บริโภคใบและต้นมีอายกุ ารเก็บเก่ยี ว สัน ถ้าดินปลกู มคี วามอดุ มสมบูรณด์ ี ใหใ้ ส่เพียงปุย๋ อินทรยี เ์ กรด A ตรายกั ษ์เขียว สตู ร 2(แถบเขียว) ในอัตรา 30-40 กิโลกรัมตอ่ ไร่ตอ่ ครัง โดยไม่จาเป็นตอ้ งใสป่ ุ๋ยเคมีก็ได้ ทางใบ ใช้ ปุ๋ยและฮอร์โมน ไบโอเฟอรท์ ลิ (ฝาแดง)สูตรบารงุ ต้น ไล่แมลง ฉีดพน่ ผิวดินหลังหว่านเมลด็ อัตรา 100 ซีซตี ่อนา 20 ลติ ร หลังจากต้นอายุได้ 7-10 วนั ฉีดพ่นดว้ ย ไบโอเฟอร์ทิล (ฝาแดง)สูตร บารงุ ตน้ ไลแ่ มลง ผสมนาในอตั รา 20-30 ซซี ตี ่อนา 20 ลิตร 1 ครงั จะทาให้เก็บเกีย่ วผักบงุ้ จนี ไดเ้ ร็วขึน และชว่ ยป้องกันแมลงศัตรูพืช ทาใหไ้ ม่ ตอ้ งใชส้ ารเคมีอีกด้วย

ประโยชนด์ ีๆ ท่อี ำจยงั ไม่รู้จำกผกั บุ้ง 1. ช่วยบารงุ สายตา เพม่ิ นาหล่อเลยี งลูกตา 2. รกั ษาอาการสายตาสัน ตาตอ้ ตาฝา้ ฟาง ตาแดง และอาการคนั ตา 3. มีสารต้านอนมุ ลู อิสระ จึงชว่ ยใหผ้ วิ เปล่งปลง่ั มีนามนี วล 4. ชว่ ยปอ้ งกันและลดโอกาสในการเป็นโรคมะเร็ง 5. เพิ่มศักยภาพในการบารุงสมอง และเพ่ิมความสามารถในการจดจา 6. มีกากใยมากช่วยในการขบั ถ่าย ป้องกนั การท้องผกู 7. บารุงโลหิตและชว่ ยรกั ษาโรคโลหติ จาง 8. สามารถลดนาตาล และคอเลสเตอรอลในเลอื ด ช่วยลดโอกาสการเกดิ โรคเบาหวาน 9. ชว่ ยใหเ้ จริญอาหาร 10. ชว่ ยบารุงหัวใจ ลดการเกิดไขมันอุดตนั เสน้ เลอื ดและหัวใจวาย 11. มแี คลอรตี ่า จงึ เหมาะสาหรับผู้ท่ีต้องการควบคุมนาหนัก 12. ชว่ ยบารุงธาตุ 13. ยอดผักบุ้งช่วยแกโ้ รคประสาทได้ 14. ชว่ ยแกอ้ าการเหงื่อออกมาก 15. ชว่ ยแก้อาการปวดศรี ษะ และออ่ นเพลยี 16. ตน้ สดของผกั บุง้ ไทยช่วยบารุงกระดกู และฟัน 17. ผักบุง้ มรี สเย็น จงึ มีสรรพคณุ ชว่ ยถอนพิษเบื่อเมา 18. รากผักบุง้ มรี สจืดเฝ่ือน มสี รรพคณุ ชว่ ยในการถอนพิษสาแดง 19 ช่วยตอ่ ตา้ นเชือแบคทีเรยี 20. ช่วยแก้อาการฟกชา

21. ดอกของผักบงุ้ ไทยตน้ ขาวสามารถใชเ้ ปน็ ยาแกก้ ลากเกลอื นได้ 22. ใช้ถอนพิษจากแมลงสตั ว์กัดตอ่ ยได้ 23. แกแ้ ผลมหี นองชา ดว้ ยการใชต้ น้ สดมาตม้ นาให้เดือดนาน ๆ ทิงไว้พอ อุ่นแล้วนานามาลา้ งแผลวันละครงั 24. แก้พิษตะขาบกัด ด้วยการใชต้ น้ สดเตมิ เกลือนามาตาพอกบรเิ วณ ท่ถี กู กดั 25. ต้นสดของผกั บุ้งไทยตน้ ขาวนามาใชร้ ักษาแผลไฟไหม้ นารอ้ นลวกได้ 26. ต้นสดของผกั บุ้งไทยต้นขาวจะชว่ ยลดการอักเสบและอาการปวดบวมได้ 27. ช่วยขับสารพิษออกจากรา่ งกาย 28. สามารถใชบ้ าบัดรกั ษาผู้ปว่ ยยาเสพตดิ หรือผู้ทีไ่ ด้รับสารพษิ ต่าง ๆ ได้ ประโยชนข์ องรำกผกั บงุ้ รู้หรอื ไม่วา่ รากผักบงุ้ ทค่ี นสว่ นมากมักจะตัดทงิ กอ่ นจะรบั ประทาน นนั ก็มีสรรพคณุ ทางยาไม่ต่างกนั ใชแ้ กโ้ รคหอบหืด บรรเทาอาการไอเรอื รงั และยงั ช่วยลดอาการตกขาวในสตรีอีกด้วย นารากผสมนาส้มสายชู คนั มา บ้วนปากจะช่วยบรรเทาอาการปวดจากฟันผุไดอ้ ีกด้วย ประโยชนข์ องต้นผักบ้งุ สด มสี รรพคุณเป็นยาเย็น ชว่ ยในการดับรอ้ น แกอ้ าการร้อนใน และยงั ช่วยบารุง โลหิตอีกด้วย หากคณุ ต้องการใชผ้ กั บุ้งในการรักษาแผลร้อนในภายในปาก ให้นาผกั บุ้งสดกับ เกลอื อมไว้ในปาก 2 นาที วันละ 2 ครงั และถา้ เปน็ ผักบุง้ ไทยสามารถชว่ ย ลดอาการบวมพพุ องได้ รกั ษาแผลนาร้อนลวก และแกอ้ กั เสบไดอ้ ีกดว้ ย

ขอขอบคณุ ที่มำของข้อมลู จำก : หนังสอื ปลกู ผักกันเถอะ //www.the-than.com/samonpai/P/45.html https://th.wikipedia.org/wiki https://www.thai-thaifood.com https://sites.google.com/site/phakbung458/planting https://www.honestdocs.co/morning-glory-benefits

ผกั บ้งุ