ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับการวาดภาพคนเต็มตัว

รูปแบบการเขยี นภาพเหมือน(Portrait)  ผลงานเขียนภาพสชี อลก์ ของจำรัส เกยี รติกอ้ ง (เขยี นจากพระองค์จริง)ศลิ ปะการวาดภาพคนเหมือน (Portrait) เร่ือง: ผศ.พิเชษฐ สุนทรโชติ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต อิทธิพลศิลปะต่างประเทศได้เริ่มเข้ามาในประเทศไทย พระสรลักษณ์ลิขิต เป็นต้น นอกจากนี้ศิลปินหัวก้าวหน้า เช่นในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ขรัวอินทร์โข่ง ก็ได้เริ่มเลียนแบบวิธีเขียนภาพแบบเหมือนจริงโดยเฉพาะศิลปะจีนและศิลปะตะวันตก ในยุคสมัยนี้รูปแบบ ซึ่งใช้หลักทัศนียวิทยาในแบบทางตะวันตกมาเขียนด้วยทางศิลปะยังคงเป็นรูปแบบที่ยังขาดพื้นฐานการศึกษาแบบ ครั้นในสมัยรัชกาลที่ 5 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าตะวันตก ซึ่งยังคงเป็นการเขียนภาพจิตรกรรมไทยในแบบ 2 เจ้าอยู่หัวทรงชื่นชมแบบอย่างศิลปะตะวันตกที่ถือเป็นศิลปะมิติอย่างที่เคยทำกันมาในอดีต ความเป็นมาของการวาดภาพ หลักวิชาหรือศิลปะสมัยฟื้นฟูศิลปะและวิทยาการซึ่งเจริญแบบเหมือนจริงในประเทศไทยนั้น กล่าวได้ว่าเริ่มมีขึ้น รุ่งเรืองอยู่ในยุโรปประมาณคริสต์ศตวรรษที่ 14-16 ทั้งที่เป็นในช่วงสมัยรัชกาลที่ 4 เป็นต้นมา โดยการได้รับอิทธิพล งานจิตรกรรมและประติมากรรม นอกจากนี้พระองค์ยังทรงทางความคิดและรูปแบบการสร้างงานศิลปะมาจากทาง ชื่นชมกับภาพเหมือนของพระองค์ที่วาดขึ้นรวมถึงงานตะวันตก ซึ่งในขณะนั้นได้ว่าจ้าง ช่าง จิตรกร และสถาปนิก ประติมากรรมที่ปั้นขึ้นเมื่อคราวเสด็จประพาสยุโรปครั้งที่ 2 ชาวตะวันตกหลายคนให้เดินทางเข้ามาสอนศิลปะและ รูปแบบของศิลปะไทยที่เคยเขียนแบบอุดมคติ ก็ได้เริ่มสร้างสรรค์งานศิลปะอยู่ในเมืองไทยระยะเวลาหนึ่ง ทำให้ มีการปรับตัวเป็นไปตามกระแสวัฒนธรรมตะวันตก กล่าวได้ว่าศิลปินไทยรุ่นแรกเริ่มได้ประสบการณ์และการฝึกฝนศิลปะ การเขียนภาพแบบ 2 มิติก็ได้รับอิทธิพลการเขียนให้เป็น 3 มิติแบบเหมือนจริง เช่น การเขียนภาพคนเหมือนด้วยสีน้ำมัน ขึ้นตามกระบวนแบบเหมือนจริงตามแนวทางตะวันตกเช่น ภาพพระบรมฉายาลักษณ์ของรัชกาลที่ 2 ที่เขียนโดย โดยประยุกต์ใช้กับจิตรกรรมไทยประเพณี โดยมีรากฐาน Kullastree Mar 1 39ART OF LIFE2- 964.indd 139 5/5/11 8:47:01 AM

รูปแบบการเขยี นภาพเหมือน(Portrait)  รูปแบบการเขยี นภาพแบบอดุ มคติหรือแบบนึกฝัน รปู แบบการเขียนภาพเหมอื นตัวเอง(Self Portrait) ผลงานเขยี นภาพสีชอล์กของจำรสั เกียรติก้อง ผลงานของ จกั รพันธ์ุ โปษยกฤต ผลงานของ จกั รพันธ์ุ โปษยกฤตความคิดและแนวทางปฏิบัติ เช่น รูปแบบองค์ประกอบศิลป์ บนใบหน้าแล้วลงน้ำหนักด้วยสี หรือดินสอดำเพียงหยาบๆทัศนียภาพเชิงเส้น ทัศนียภาพบรรยากาศ กายวิภาค แสงเงา ก็สามารถถ่ายทอดความเหมือนจริงของแบบนั้นได้ จิตรกรคุณภาพเชิงมวลสาร และรูปทรงมนุษย์ แบบแผนเหล่านั้น ผู้วาดภาพเหมือนต้องเป็นผู้สังเกตและมีความละเอียดในการได้ก่อให้เกิดกระบวนการเรียนรู้และฝึกฝนทางด้านงาน จดจำลักษณะของส่วนต่างๆบนใบหน้าให้ถูกต้องตามความจิตรกรรม โดยเฉพาะการวาดภาพแบบเหมือนจริง ที่เรา เป็นจริง นอกจากจะจับลักษณะพิเศษในบุคลิกภาพของบุคคลเรียกว่าศิลปะหลักวิชา (Academic Art) ผู้ที่เป็นแบบได้แล้ว จิตรกรต้องรู้ถึงลักษณะของโครงสร้าง ศิลปะแบบเหมือนจริงในประเทศไทยเริ่มก่อตัว ทางกายวิภาค โดยเฉพาะอย่างยิ่งโครงสร้างของหัวกะโหลกชัดเจนขึ้นเมื่อโรงเรียนเพาะช่างได้ถือกำเนิดขึ้นในปี 2456 ทั้งหมด ทั้งส่วนด้านหน้า ด้านข้าง และด้านหลังศิลปะแบบเหมือนจริง เช่นการเขียนภาพคนให้ถูกหลัก การถ่ายทอดภาพคนเหมือน จิตรกรผู้วาดสามารถทำได้กายวิภาค เขียนทิวทัศน์และหุ่นนิ่งให้มีปริมาตร ความลึก 2 ลักษณะ อย่างแรกคือถ่ายทอดโดยดูจากแบบจริง ซึ่งใช้ถูกต้องเหมือนจริงจึงเริ่มต้นขึ้น รวมถึงการเกิดขึ้นของสถาบัน คนจริงมาเป็นแบบในการวาด เพื่อเลียนแบบใบหน้าบุคคลนั้นการศึกษาศิลปะที่สำคัญคือโรงเรียนประณีตศิลปกรรมหรือ ให้เหมือนจริงมากที่สุด อาจมีการจัดแสงเงาขึ้นใหม่หรือจะใช้มหาวิทยาลัยศิลปากรในปัจจุบันซึ่งก่อตัวขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2476 แสงตามธรรมชาติที่เป็นจริงก็ได้ ในการวาดภาพคนลักษณะนี้ในสมัยรัชกาลของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เรียกว่าการเขียนภาพสด ซึ่งจิตรกรสามารถแสดงอารมณ์รัชกาลที่ 7 โดยมี นาย คอร์ราโด เฟโรจี หรือศิลป พีระศรี ความคิด ความรู้สึก ด้วยสี น้ำหนัก แสง เงา และบรรยากาศเป็นอาจารย์และเป็นผู้วางรากฐานการศึกษาศิลปะ ภายในภาพตามที่จิตรกรผู้วาดเห็นสมควร ซึ่งเป็นการวาดภาพ การวาดภาพคนเหมือน(Portrait) เป็นการถ่ายทอด คนเหมือนในเชิงวิจิตรศิลป์ โดยถ่ายทอดอารมณ์ของแบบนั้นรูปแบบของบุคคล ซึ่งอาจเป็นภาพวาด ระบายสี (painting) ลงไปด้วย ตามความเหมาะสมหรือการวาดเส้น (Drawing) ลงบนระนาบสองมิติแสดง แบบที่สองเป็นการถ่ายทอดรูปแบบคนเหมือนจากสัดส่วน โครงสร้าง กล้ามเนื้อแสงเงา ของบุคคลที่เป็นแบบ ภาพถ่าย ซึ่งเป็นวิธีการคัดลอกจากภาพถ่าย สามารถทำได้ได้อย่างสมจริง โดยเน้นใบหน้าของแบบให้เหมือนจริงมากที่สุด หลายวิธีคือ วิธีแรกใช้การตีเส้นตารางขยาย ซึ่งจะสามารถโดยอาจจะแสดงเพียงครึ่งตัวหรือเต็มตัวก็ได้ รวมถึง ขยายจากแบบที่เล็กให้เป็นแบบที่ใหญ่ได้ วิธีต่อมาคือใช้เครื่องการแสดงออกทางกิริยาท่าทางต่างๆ ของแบบ หรือตามที่ ขยายภาพโดยนำแบบที่เป็นภาพถ่าย มาเข้าเครื่องขยายภาพจิตรกรเห็นสมควร จิตรกรผู้มีความชำนาญในการวาดภาพ ซึ่งสามารถปรับขยายภาพให้เล็กใหญ่ได้ตามที่ต้องการ ซึ่งจะคนเหมือน อาจใช้เวลาเพียงไม่กี่นาที โดยจับเอาลักษณะเด่นๆ สะดวกและรวดเร็วกว่าวิธีแรก และอีกวิธีการหนึ่งคือการ140 Mar KullastreeART OF LIFE2- 964.indd 140 5/5/11 8:47:02 AM

รูปแบบการเขียนภาพเหมอื นตวั เอง(Self Portrait)  ภาพเหมือนตนเอง (Self-Portrait) เป็นการถ่ายทอดรูปคนผลงานของ ลโี อนาโด ดาวนิ ซี เหมือนจริงของตัวผู้วาดเองโดยเขียนรูปของตนเองผ่านกระจกสะท้อนแสง ในการวาดภาพเหมือนตัวเอง ผู้วาดอาจแสดงกิริยาท่าทางของตนในลักษณะใดขยายภาพจากเครื่องถ่ายเอกสาร ซึ่งปัจจุบัน ลักษณะหนึ่ง ซึ่งอาจมีจุดมุ่งหมายของการวาดไปในเชิงคุณค่าของผลงานมีเครื่องถ่ายเอกสารที่สามารถขยายภาพได้ ที่สร้างสรรค์ขึ้น เพื่อแสดงอารมณ์ ความคิดของผู้วาดเป็นสำคัญ แผ่นใหญ่ตามที่เราต้องการซึ่งก็สะดวกและ ภาพเหมือนล้อเลียนบุคคล (Caricature) เป็นรูปแบบการวาดภาพรวดเร็วกว่าการร่างด้วยมือมากนัก รวมถึง คนเหมือน โดยจับเอาลักษณะที่โดดเด่นบนใบหน้าของผู้เป็นแบบมาวาดแบบก็ยังไม่ผิดเพี้ยนไปจากต้นฉบับด้วย โดยล้อเลียนบคุ คลซึ่งมีลักษณะหน้าตา กิริยาท่าทาง ให้ดเู กินจริง เพื่อแสดง ในการวาดภาพคนเหมือนสามารถ ลักษณะเฉพาะของแบบที่ต้องการวาดล้อเลียนแบ่งออกได้เป็น 4 กลุ่ม อย่างแรกคือ รูปแบบการวาดภาพคนเหมือนทั้ง 4 ประเภทปัจจุบันได้รับความนิยม ภาพแบบอุดมคติหรือภาพเหมือน อย่างแพร่หลาย มีจิตรกรเขียนภาพเหมือนสามารถยึดเป็นอาชีพที่เลี้ยงตัวเองได้นึกฝัน (Idealized Portrait) เป็น หากมีความสามารถเขียนภาพในแนวทางนี้ สำหรับวงการศึกษาศิลปะในบ้านเราภาพเหมือนที่จิตรกรนึกฝันใบหน้าขึ้นมาเอง วิชาวาดภาพคนเหมือนเป็นวิชาหนึ่งที่จัดอยู่ในหลักสูตรของศิลปกรรม จนถึงแล้ววาดภาพออกมาตามความรู้สึก และ ในระดับมหาวิทยาลัย ทั้งนี้ถือได้ว่าการเรียนศิลปะที่เป็นพื้นฐาน ผู้เรียนอารมณ์ของผู้วาดโดยอาจได้แรงบันดาลใจจาก จะต้องผ่านการวาดภาพคนเหมือนมาในระดับหนึ่ง ซึ่งจะเป็นการนำมาต่อยอดใบหน้าของบุคคลอันเป็นที่รัก หรือเขียนภาพ ในการสร้างสรรค์ผลงานจิตรกรรมในรูปแบบอื่นๆต่อไป ดังเช่นที่ศิลปินไทยตามคำบอกเล่าสืบต่อกันมา โดยผู้วาดมีทักษะ หลายคนได้นำเอารปู แบบของคนมา นำเสนอเป็นผลงานศิลปะตามทัศนะและในการเขียนภาพเหมือนมาเป็นอย่างดี แง่มุมของศิลปิน เพื่อสะท้อนแนวคิดและอารมณ์ความรู้สึกผ่านเนื้อหาสามารถวาดภาพตามความคิดฝันและ เรื่องราวต่างๆที่มีภาพคนเป็นตัวดำเนินเรื่อง อย่างไรก็ตามการสร้างสรรค์จินตนาการของตนเองได้จนเป็นผลสำเร็จ ผลงานศิลปะในอนาคต รูปทรงทางกายวิภาคของมนุษย์ที่ธรรมชาติได้ ภาพคนเหมือนทั่วไป (Portrait) สร้างสรรค์ขึ้นมาอย่างลงตัว จะถูกศิลปินผู้ซึ่งมองเห็นความงามในเชิงเป็นการถ่ายทอด รูปแบบของบุคคลตาม รูปทรงนำมาถ่ายทอดเป็นรูปแบบของศิลปะที่มีคุณค่าต่อไปตาเห็นจากแบบจริงหรือจากภาพถ่ายโดยมี จุดมุ่งหมายของการวาดให้เหมือนจริง ทั้ง สัดส่วน โครงสร้าง กล้ามเนื้อ แสงเงา และ รายละเอียดบนใบหน้า รวมถึงการวาด เพื่อแสดงอารมณ์ของแบบด้วย รปู แบบการเขยี นภาพเหมือนล้อเลยี น(Caricature) ผลงานของ ชยั ราชวัตร Kullastree Mar 1 41ART OF LIFE2- 964.indd 141 5/5/11 8:47:03 AM