herbs

นางสาววนาลี พ่งึ บุญ

10 สมุนไพรไทยท่ีควรรู้จกั วา่ นหางจระเข้ว่านหางจระเข้ ไมล้ ม้ ลุกใบใหญห่ นาท่ีทุกคนรู้จกั กนั ดี แมถ้ ่ินกาเนิดจะอยไู่ กลถึงฝ่ังเมดิเตอร์เรเนียน และแอฟริกาแต่ในประเทศไทยกม็ ีการปลูกวา่ นหางจระเขอ้ ยา่ งแพร่หลาย ซ่ึงในตารับยาไทยก็ใชว้ า่ นหางจระเขบ้ าบดัอาการต่าง ๆ ไดม้ ากมาย จนเป็นท่ีรู้จกั วา่ เป็นพชื อศั จรรยท์ ่ีมีสรรพคุณสารพดั ประโยชน์ โดย \"ว้นุ ในใบสด\" สามารถนามาบรรเทาอาการปวดศีรษะได้ แต่สรรพคุณเด่น ๆ ท่ีทุกคนน่าจะรู้จกั ก็คือ นามาพอกแผลน้าร้อนลวก ไฟไหม้ แกป้ วดแสบปวดร้อน แผลเร้ือรัง รักษาผวิ ที่ถูกแดดเผา แผลในกระเพาะอาหาร และช่วยถอนพิษได้ เพราะวา่ นหางจระเขม้ ีสรรพคุณช่วยสมานแผล แต่มีขอ้ แนะนาวา่ ก่อนใชค้ วรทดสอบดูก่อนวา่ แพห้ รือไม่ โดยเอาวนุ้ ทาบริเวณทอ้ งแขนดา้ นใน ถา้ ผวิ ไมค่ นั หรือแดงกใ็ ชไ้ ด้นอกจากส่วนวุน้ ในใบสดแลว้ ส่วน \"ยางในใบ\" ก็สามารถนามาทาเป็นยาระบายได้ และส่วน \"เหง้า\" ก็นาไปตม้ น้ารับประทาน แกโ้ รคหนองในไดด้ ว้ ย

ขมิ้นชนัขมนิ้ ชัน เรียกกนั ทว่ั ไปวา่ \"ขมิ้น\" เป็นไมล้ ม้ ลุกมีสีเหลืองอมส้ม มีเหงา้ อยใู่ ตด้ ิน มีกล่ินหอม คนนิยมนา \"เหง้า\" ท้งั สดและแหง้ มาใชร้ ักษาอาการที่เกี่ยวกบั กระเพาะอาหาร รวมท้งั แกท้ อ้ งเสีย ทอ้ งร่วง จุกเสียดแน่นทอ้ ง และสามารถนาขมิน้ ชนั มาทาภายนอก เพ่อื ใชร้ ักษาแผลเร้ือรัง แผลสด โรคผิวหนงั พพุ อง รักษาชนั นะตุไดด้ ว้ ย นอกจากน้นั \"ขมนิ้ ชัน\" ยงั อุดมไปดว้ ยวติ ามินเอ วติ ามินซี วติ ามินอี และสารตา้ นอนุมลู อิสระ \"คูเคอร์มิน\" ที่ช่วยป้ องกนั การเกิดมะเร็งตบั อีกท้งั ยงั สร้างภูมิคุม้ กนั ใหผ้ วิ หนงั หรือใครที่มีแผลอกั เสบ\"ขมิน้ ชนั \" กม็ ีสรรพคุณช่วยใหแ้ ผลหายเร็วข้ึน เพราะมีฤทธ์ิไปลดการอกั เสบ ฆ่าเช้ือแบคทีเรียที่ทาใหเ้ กิดหนอง และหากรับประทานขมิ้นชนั ทุกวนั ตามเวลาจะช่วยใหค้ วามจาดีข้ึน ไม่อ่อนเพลียยามตื่นนอน และช่วยใหร้ ะบบขบั ถ่ายดีข้ึนดว้ ย ทองพนั ชง่ัทองพนั ชั่ง เป็นสมุนไพรที่มีคุณค่าไม่ต่างไปจากชื่อ \"ทองพนั ชงั่ \" หลายพ้นื ท่ีอาจเรียกวา่ \"ทองคนั ชงั่ \" หรือ \"หญา้มนั ไก่\" เป็นไมพ้ มุ่ ขนาดเลก็ ออกดอกสีขาว ส่วนทใ่ี ช้ทายาคอื ใบและราก ทีห่ ากนาปริมาณ 1 กามอื มาต้ม

รับประทานเช้าเยน็ จะช่วยดับพษิ ไข้ รักษาโรคผวิ หนัง ริดสีดวงทวารหนัก แกไ้ อเป็นเลือด ฆ่าพยาธินอกจากน้นั ยงั สามารถนาใบและรากมาตาละเอียด เพื่อรักษาโรคกลาก เกล้ือน ไดด้ ว้ ย นอกจากสรรพคุณขา้ งตน้ แลว้ มีการศึกษาวจิ ยั เพม่ิ เติมพบวา่ \"ทองพนั ชง่ั \" มีฤทธ์ิยบั ย้งั มะเร็งเยอ่ื บุช่องปาก มะเร็งเตา้ นม และมะเร็งมดลูกได้ รวมท้งั ช่วยขบั ปัสสาวะ ลดความดนั โลหิตสูง แกผ้ มร่วง รักษาโรคน่ิวฯลฯ แต่ขอ้ ควรระวงั คือ ผทู้ ี่เป็นโรคโลหิตจาง โรคหวั ใจ โรคหืด โรคความดนั โลหิตต่า โรคมะเร็งในเมด็เลือด ไมค่ วรรับประทาน กะเพรากะเพรา แมจ้ ะเป็นผกั ที่คนไทยนิยมส่งั มารับประทานเวลาท่ีนึกไม่ออก แตก่ ม็ ีนอ้ ยคนที่จะรู้วา่ กะเพรา มีสรรพคุณอะไรบา้ ง ท่ีเห็นชดั ๆ เลยก็คือ ใบกะเพรา มีฤทธ์ิขบั ลม ช่วยแกจ้ ุดเสียด แน่นทอ้ ง แกป้ วดทอ้ งอุจจาระ ส่วนน้าสกดั ท้งั ตน้ สามารถรักษาแผลในกระเพาะอาหาร สาหรับเมลด็ กะเพรา กส็ ามารถพอกตาให้ผงหรือฝ่ ุนทเี่ ข้าตาหลดุ ออกมาได้อย่างง่ายดาย นอกจากน้นั แลว้ รากกะเพราแหง้ ๆ ยงั นามาชงกบั น้าร้อนดื่มแกโ้ รคธาตุพิการไดด้ ว้ ย และสรรพคุณเดด็ ของกะเพราอกี ประการกค็ ือ ช่วยขบั ไขมันและนา้ ตาล เคยสงสยั บา้ งไหมล่ะ ทาไมอาหารตามส่งั ตอ้ งมีเมนูผดั กะเพราเน้ือ กะเพราไก่ กะเพราหมู นนั่ ก็เพราะนอกจากใบกะเพราจะช่วยดบั กลิ่นคาวของเน้ือสตั วไ์ ดแ้ ลว้ ยงั มีฤทธ์ิขบั ไขมนั และน้าตาลส่วนเกินออกจากร่างกาย อีกท้งั กะเพราจะช่วยขบัน้าดีในตบั ออกมาใหช้ ่วยยอ่ ยไขมนั ไดด้ ีข้ึนดว้ ย เพราะฉะน้นั หากบอกวา่ รับประทานกะเพราแลว้ จะช่วยป้ องกนั โรคความดนั โลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคหลอดเลือดอุดตนั โรคหวั ใจ ก็คงไมผ่ ิดนกั

กระชายดากระชายดา สมุนไพรแสนมหศั จรรยข์ องทา่ นชาย (อิอิ) เพราะสรรพคุณของกระชายดาทไ่ี ด้รับการกล่าวขานกนัมากกค็ อื สรรพคุณเพมิ่ พลงั ทางเพศ หรือแก้โรคกามตายด้าน เนื่องจากฤทธ์ิของกระชายดาจะไปบารุงกาลงัเพิ่มฮอร์โมนใหห้ นุ่ม ๆ ทาใหส้ มรรถภาพทางเพศเพมิ่ ข้ึน แตใ่ ช่วา่ กระชายดา จะมีประโยชน์แค่เรื่องเพิ่มพลงั ทางเพศเท่าน้นั นะ เพราะกระชายดายงั สรรพคุณมากมาย ท้งั บารุงหวั ใจ บารุงกาลงั เป็นยาเจริญอาหาร และบารุงธาตุ แกห้ วั ใจสนั่ หววิ แกล้ มวงิ เวยี นแน่นหนา้ อก แผลในปาก ช่วยให้โลหิตหมุนเวยี นดีข้ึน ผวิ พรรณผอ่ งใส ขบั ปัสสาวะ แกโ้ รคกระเพาะ ฯลฯ และดว้ ยสรรพคุณอนั แสนมหศั จรรยม์ ากมายขนาดน้ี กระชายดา เลยถูกขนานนามวา่ เป็ น \"โสมไทย\" ซ่ึงนิยมปลูกมากจนกลายเป็นพืชเศรษฐกิจของจงั หวดั เลยทีเดียว วา่ นชกั มดลูกว่านชักมดลกู มาที่พืชสมุนไพรสาหรับสาว ๆ กนั บา้ ง แคช่ ่ือกบ็ อกอยแู่ ลว้ เหมาะกบั คุณสุภาพสตรีเป็นท่ีสุด เพราะเหงา้ ของวา่ นชกั มดลูกมีสรรพคุณช่วยขบั ประจาเดือนในสตรีท่ีประจาเดือนมาไม่ปกติ ส่วนผหู้ ญิงที่เพิง่คลอดบุตร วา่ นชกั มดลูกก็จะช่วยบีบมดลูกใหเ้ ขา้ อเู่ ร็วข้ึน ขบั น้าคาวปลา และรักษาโรคมดลูกพิการ

ปวดบวมได้ นอกจากน้นั วา่ นชกั มดลูก ยงั แกร้ ิดสีดวงทวาร แกไ้ ส้เล่ือน แกโ้ รคลม รักษาอาการอาหารไม่ยอ่ ยขณะท่ีรากของวา่ นชกั มดลูกสามารถใชแ้ กท้ อ้ งอืดเฟ้ อไดอ้ ีกตา่ งหาก กระเจ๊ียบแดงกระเจ๊ียบแดง หลายคนนาใบและยอดของกระเจ๊ียบแดงไปใส่ในแกง ซ่ึงนอกจากจะช่วยเพ่ิมรสเปร้ียวในอาหารแลว้ใบกระเจี๊ยบแดงยงั แกโ้ รคพยาธิตวั จี๊ด แกไ้ อ ละลายเสมหะ ส่วนดอกใชแ้ กโ้ รคนิ่วในไต นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ ขดั เบา ละลายไขมนั ในเส้นเลือด แต่ส่วนทมี่ สี รรพคุณมากเป็ นพเิ ศษกค็ ือ ส่วนกลบี เลีย้ งของดอก หรือกลบี ทเ่ี หลอื อยู่ทผี่ ล สามารถช่วยลดไขมนั ในเส้นเลือด ลดนา้ หนัก ลดความดนั โลหติ นาไปทาเป็นน้ากระเจ๊ียบด่ืมช่วยให้ร่างกายสดช่ืน ลดความเหนียวขน้ ของเลือด ขบั ปัสสาวะ ป้ องกนั ต่อมลูกหมากโตใหค้ ุณผชู้ ายไดด้ ว้ ย และมีการศึกษาทางวทิ ยาศาสตร์พบวา่ หากรับประทานกระเจ๊ียบแดงต่อเน่ือง 1 เดือน จะทาใหร้ ะดบั น้าตาลในเลือดลดลง ระดบัไขมนั ในเลือด ท้งั คอเลสเตอรอล ไตรกลีเซอไรด์ ไขมนั เลว (LDL) ลดลง และยงั เพ่มิ ไขมนั ชนิดดีคือ HDLไดด้ ว้ ย

มะขามป้ อมมะขามป้ อม เป็นไมย้ นื ตน้ ขนาดเลก็ -กลางท่ีจดั เป็นยาอายวุ ฒั นะ เพราะมีสรรพคุณเพยี บในแทบทุกส่วนของตน้ แต่ที่รู้จกั กนั ดีก็คือ ผลของมะขามป้ อมจะมีรสเปร้ียวมาก ๆ แตก่ ช็ ุ่มคอ และใหว้ ติ ามินซีสูงมากเช่นกนั ดงั น้นัจึงมีคนนาผลมะขามป้ อมสดมาใชเ้ ป็นยาแกห้ วดั แกไ้ อ ละลายเสมหะ รักษาโรคเลือดออกตามไรฟัน นอกจากน้นั แลว้ ส่วน \"ราก\" ยงั แกพ้ ษิ ตะขาบกดั แกร้ ้อนใน ลดความดนั โลหิต แกโ้ รคเร้ือน ส่วนเปลือก แกโ้ รคบิด และฟกช้า ส่วนปมกา้ น ใชเ้ ป็นน้ายาบว้ นปาก แกป้ วดฟัน \"ผลแห้ง\" ใชร้ ักษาอาการทอ้ งเสียง หนองใน เย่อื บุตาอกั เสบ แกต้ กเลือด และส่วน \"เมลด็ \" กส็ ามารถนาไปเผาไฟผสมกบั น้ามนั พชื ทาแก้คนั แกห้ ืด หรือจะตาเมล็ดใหเ้ ป็นผง ชงกบั น้าร้อนด่ืมแกโ้ รคเบาหวาน หอบหืด หลอดลมอกั เสบกไ็ ด้ ฟ้ าทะลายโจรฟ้ าทะลายโจร ฟ้ าทะลายโจร เป็นไมล้ ม้ ลุก สูงประมาณ 30-70 เซนติเมตร ทุกส่วนมีรสขม สรรพคุณเด่น ๆ ที่ทุกคนรู้จกั กนั ดีก็คือ ใชเ้ ป็นยาแกไ้ ข้ แกไ้ ขห้ วดั ใหญ่ แกร้ ้อนใน เพราะมีฤทธ์ิช่วยสร้างภมู ิคุม้ กนั ใหแ้ ก่ร่างกาย หากรับประทานบ่อย ๆ จะช่วยป้ องกนั ไมใ่ หเ้ ป็นหวดั ง่าย นอกจากเรื่องหวดั แลว้ ฟ้ าทะลายโจรยงั ระงบั อาการอกั เสบ ต่อมทอนซิลอกั เสบ ขบั เสมหะ รักษาอาการทอ้ งเสีย ลาไส้อกั เสบ รักษาโรคตบั เบาหวาน โรคงูสวดัริดสีดวงทวาร และรสขมของฟ้ าทะลายโจรยงั ช่วยใหเ้ จริญอาหารอีกดว้ ย

ข้อควรระวงั กค็ ือ คนทม่ี ีอาการเจ็บคอเนื่องจากตดิ เชื้อ Streptococcus group A , ผ้ทู เ่ี ป็ นโรคหัวใจรูห์มาตคิ , มอี าการเจ็บคอ เน่ืองจากมกี ารติดเชื้อแบคทเี รีย, เป็ นความดันตา่ และสตรีมีครรภ์ ไม่ควรทานฟ้ าทะลายโจร และหากใครทานแลว้ เกิดปวดทอ้ ง ปวดเอว วงิ เวยี นศีรษะ ใจสั่น ควรหยดุ ใชฟ้ ้ าทะลายโจรนอกจากน้นั แลว้ ยงั ไม่ควรรับประทานต่อเนื่องนานเกินไป เพราะอาจทาใหแ้ ขนขามีอาการชา หรืออ่อนแรงได้ ยา่ นางย่านาง ยา่ นางเป็นสมุนไพรรสจืด เป็นยาเยน็ มีฤทธ์ิดบั พิษร้อน คนจึงนาใบยา่ นางไปค้นั เป็นน้าคลอโรฟิ ลล์เพื่อเพิม่ ความสดชื่น ปรับอุณหภมู ิในร่างกาย และยงั นาใบยา่ นางไปช่วยดบั พษิ ไข้ ดบั พิษของอาหาร แก้อาการผดิ สาแดง แกพ้ ษิ เมา แกเ้ ลือดตก แกก้ าเดา ลดความร้อนไดด้ ว้ ย นอกจากใบแลว้ ส่วนอ่ืน ๆ ของยา่ นางกม็ ีประโยชน์เช่นกนั ท้งั \"ราก\" ที่ใชแ้ กไ้ ขพ้ ิษ ไขห้ ดั ไขฝ้ ีดาษ ไขก้ าฬ ไขท้ บั ระดู \"เถาย่านาง\" ใชแ้ กไ้ ข ลดความร้อนในร่างกาย ขณะท่ีขอ้ มูลทางเภสัชวทิ ยาระบุวา่ ย่านาง ยังช่วยต้านมาลาเรีย ยบั ย้งั การหดเกร็งของลาไส้ ต้านฮีสตามีน ส่วนขอ้ มูลทางโภชนาการระบุวา่ ยา่ นางมีเบตา้ แคโรทีนในปริมาณสูง ซ่ึงจะช่วยต่อตา้ นอนุมูลอิสระช่วยชะลอความเสื่อมของเซลลใ์ นร่างกาย แถมยงั อุดมไปดว้ ยเส้นในอาหาร แคลเซียม เหลก็ ฟอสฟอรัสยา่ นางจึงเป็นหน่ึงในจานวนผกั พ้นื บา้ นท่ีนกั วจิ ยั แนะนาใหน้ ามาใชใ้ นรูปแบบอาหารเพือ่ รักษาโรคมะเร็ง