กระแสเศรษฐกิจและการเมืองโลก ปัจจุบันและอนาคต-ปัญหาและโอกาสของบูรพาภิวัตน์

13/05/57 โดย ศ.ดร.เอนก เหล่าธรรมทศั น์ คณบดีวิทยาลยั บริหารรฐั กิจและรฐั ศาสตร์ มหาวิทยาลยั รงั สิต วิชาประวตั ิศาสตร์ร่วมสมัย (HI 4002) ณ. โรงเรยี นนายรอ้ ยพระจลุ จอมเกล้า ๑๔ พฤษภาคม ๒๕๕๗1. สถานการณ์โลกยคุ ใหม่ จากสงครามเยน็ ส่บู ูรพาภิวตั น์2. บรู พาภิวตั น์ทาให้มหาอานาจและชาติต่างๆในโลก ปรบั ตวั หรอื เปล่ียนแปลงไปอย่างไร3. ภมู ิภาคต่าง ๆ ของโลกท่ีจะเปล่ียนไปอนั เนื่องมาจาก บูรพาภิวตั น์4. ไทยควรทาอย่างไรในโลกยคุ ใหม่ 1

13/05/57 1 สถานการณ์โลกยคุ ใหม่จากสงครามเยน็ ส่บู รู พาภิวตั น์ 2

1,361,910,000 13/05/57 1,238,360,000 317,367,00010 ประเทศแรกท่มี ีจำนวนประชำกรสูงสุด ในปี 2014 249,866,000 201,032,714ประชำกร (คน) 185,210,000 173,615,0001,600,000,000 152,518,0151,400,000,000 143,600,0001,200,000,000 127,270,0001,000,000,000 800,000,000 600,000,000 400,000,000 200,000,000 0 World GDP Growth 2014 3

13/05/5710 ประเทศแรกทม่ี กี ำรเตบิ โตทำงเศรษฐกจิ สูงสุดในปี 2013 (GDP Growth Rate) Zambia 7.9 Eritrea 8 Timor-Leste 8.5 8.5 Laos 8.5 Iraq 8.8 Libya 8.8 BhutanTurkmenistan 9.2 Sierra Leone 11.2 Macau 13.5 Mongolia 15.3 South Sudan 35 0 5 10 15 20 25 30 35 40 US & China :GDP at purchasing-power parity 4

13/05/57 กำรเมอื งโลกยคุ ใหม่ อนั เน่ืองมำจำกบูรพำภวิ ตั น์ การเมอื งโลกเดิมเป็นขวั้ อานาจเดียว คือ ตะวนั ตก เป็นใหญ่ มีสหรฐั ฯ เป็นผนู้ าตะวนั ตก ปัจจบุ นั โลกกลายเป็นสามขวั้ อานาจ คือ สหรฐั ฯ จีน และรสั เซีย โดยมหาอานาจหลกั ที่ขดั แย้งต่อสู้ คือ สหรฐั ฯ กบั จีน สหรฐั ฯ มีพนั ธมิตร คือ ยโุ รป ญี่ป่ นุ 5

13/05/57 มหำอำนำจ 3 แถว • แถว 1 สหรฐั ฯ จีน รสั เซีย • แถว 2 ยโุ รป ญี่ป่ นุ เยอรมนั องั กฤษ ฝรงั่ เศส • แถว 3 บราซิล ตรุ กี อิหรา่ น ออสเตรเลีย ไทยอย่ตู รงไหน? ในยคุ ใหม่นี้ 2 บูรพำภวิ ตั น์ทำให้มหำอำนำจ และชำตติ ่ำงๆในโลกปรับตวั หรือเปลยี่ นแปลงไปอย่ำงไร 6

13/05/57 สหรฐั ฯ กบั บรู พาภิวตั น์บรู พาภิวตั น์ทาให้ความมนั่ คงและความเข้มแขง็ ทางเศรษฐกิจของสหรฐั ฯ ลดลงอย่างน่าใจหาย ทงั้ Soft&Hard Power ลดน้อยถอยลงสหรฐั ฯ ต้อง ใช้ Smart Diplomacy ให้มากขึน้ ออกจากอิรกั และอฟั กานิสถาน ออกจากความ ขดั แย้งยิว อาหรบั กลบั ส่เู อเชียอย่างไร ทา อย่างไรกบั รสั เซีย ในไครเมีย Public Debt per GDPhttp://www.economist.com/content/global_debt_clock 7

13/05/57 ยทุ ธศาสตรข์ องสหรฐั ฯ ในการ เผชิญหน้ากบั บรู พาภิวตั น์1. ปล่อยให้จีนขึน้ ส่มู หาอานาจโลก2. รว่ มมอื กบั ชาติอื่นปิ ดล้อมจีน3. รว่ มมือ แต่แข่งขนั ไปด้วยกบั จีน คาดว่าจะใช้แบบที่ 3 เป็นหลกั วธิ ีกำรที่จะทำให้เกดิ แบบท่ี 3 คอื• ทายโุ รปให้ใหญ่ขึน้ (Grand Europe) โดยเอาตรุ กี เบลารสุ ยเู ครน เข้ามาอย่ใู น EU ด้วย• สานความสมั พนั ธ์ท่ีดีกบั รสั เซีย เพ่ือจะคาน อานาจกบั จีน หลกั คิด ......ใครกมุ ยเู รเซียได้ กก็ มุ โลกได้ 8

13/05/57 จดั การกบั สามเหลี่ยมอานาจ รสั เซีย จีน และ สหรฐั ฯ ให้เป็นประโยชน์กบั สหรฐั ฯ มากท่ีสดุ จดั การกบั สามเหล่ียมอานาจ อินเดีย จีน และ ปากีสถานให้ดี เพื่อไม่ให้เกิดการเปล่ียนแปลง ในทางที่เป็นลบกบั สหรฐั ฯ จดั การกบั สามเหลี่ยมอานาจ อาเซียน ออสเตรเลีย และญี่ป่ นุ ให้ดี Pivot to Asia จดั การกบั ตรุ กีและอิหร่านให้ดี จดั การกบั อิสราเอลและอาหรบั ให้ดี จดั การกบั ความขดั แย้งในทะเลจีนใต้ให้ดี จดั การกบั สามเหล่ียมอานาจ จีน ญี่ป่ นุ และ เกาหลีใต้ให้ดี 9

13/05/57 จีนกบั บรู พาภิวตั น์ บรู พาภิวตั น์ทาให้จีนมีความเข้มแขง็ ทาง เศรษฐกิจมากขึน้ ผนู้ าจีนใช้ยทุ ธศาสตรโ์ ลกและยทุ ธศาสตร์ ภมู ิภาคมาดาเนินนโยบายต่างประเทศมาก ขึน้ 10

13/05/57 ยทุ ธศาสตรส์ าคญั ของจีน1. เข้าไปทุกภมู ิภาคของโลก เพื่อแสวงหาพลงั งาน แร่ ธาตุ และวตั ถดุ ิบ (จีนในเอเชียกลาง จีนในไซบีเรีย จีน ในอฟั ริกา จีนในลาตินอเมริกา จีนในออสเตรเลีย)2. มุง่ ตะวนั ตก เพื่อเชื่อมเอเชียกบั ยโุ รป ลงทุนเพ่ือรบั เทคโนโลยีระดบั สงู โดยเฉพาะจากเยอรมนั และองั กฤษ3. มุ่งลงใต้ เพื่อเช่ือมอาเซียน ไปจนถึงชวา ? ยทุ ธศาสตรส์ าคญั ของจีน 4. สองมหาสมทุ ร อินเดียและแปซิฟิ ก ทะเลจีน ตะวนั ออก ทะเลจีนใต้ 5. ยทุ ธศาสตรข์ ยายตวั ด้านยทุ ธนาวี (Naval Expansion) จีนมุง่ ส่ทู ะเลจีนใต้และมหาสมทุ ร อินเดีย ทาให้ทะเลจีนใต้เป็นทะเลสาบของจีน ท่าเรือของจีนในมหาสมุทรอินเดีย String of Pearls 11

13/05/57แผนที่ เส้นทำงรถไฟ จำกจีนไปยโุ รป เส้นทำงท่อส่งก๊ำซและนำ้ มนั เข้ำสู่จนี 12

13/05/57เส้นทำงท่อส่งก๊ำซและนำ้ มนั ในจีน Chinese President Xi Jinping (C) sits next to German vice chancellorSigmar Gabriel (L) in front of a map indicating the way of the “Yuxinou” goods train, on 29 March 2014 in Duisburg, Germany 13

13/05/57 14

13/05/57South China SeaString of Pearls 15

13/05/57ยทุ ธศาสตรส์ าคญั ของจีน (ต่อ)6. ยทุ ธศาสตร์ Soft Power ทา Cultural Diplomacy และ Innovation7. ไม่ต้องการให้ตะวนั ตกหรือญ่ีป่ นุ ล้ม หรือลม้ เรว็ แต่ต้องการ ให้เกาะเก่ียวไปกบั จีน จีนไม่ต้องการ Disruption แต่ต้องการ Continuity มากกว่า8. SCO: Shanghai Cooperation Organization อย่รู ่วมมือกบั รสั เซีย เอเชียกลาง อิหร่าน ปากีสถาน ในด้านความมงั ่ คง และอ่ืน ๆ ประเทศสมาชิก ประเทศ Dialogue สงั เกตการณ์ Partners1 the Republic of Kazakhstan2 the People’s Republic of China India Belarus3 the Kyrgyz Republic Iran Turkey4 the Russian Federation Mongolia Sri-lanka5 the Republic of Tajikistan Pakistan6 the Republic of Uzbekistan Afghanistan 16

13/05/57Cultural Diplomacy 17

13/05/57 China Media• The Xinhua News Agency• China Central Television (CCTV)• China Radio International (CRI)• China Daily Currently, CCTV is broadcasted to over 85 million viewers in more than 100 countries across the globe. China Study Confucius • Thailand • Bansomdejchaopraya Rajabhat Institutes Around the University Globe • Betong MunicipalityBy the end of 2009, • Burapha University•there have been 282 Confucius Institutes • Chiang Mai Universityand • Chulalongkorn University•272 Confucius Classrooms established in • Kasetsart University88 countries. • Khon Kaen University• In addition, • Mae Fah Luang University• some 250 institutions from over 50 • Mahasarakham Universitycountries have expressed requirements for • Phuket, Prince of Songkla Universityestablishing Confucius • Prince of Songkla UniversityInstitutes/Classrooms, amongst them some • Suan Dusit Rajabhat Universityof the world’s top universities. 18

13/05/57China InnovationChina Tourism 19

13/05/57 อินเดียกบั บรู พาภิวตั น์ บรู พาภิวตั น์ทาให้อินเดียเข้มแขง็ ขึน้ อินเดีย ระมดั ระวงั มหาสมุทรอินเดียมากขึ้น ระมดั ระวงั และพยายามแข่งกบั จีน แต่ไม่ปะทะ เข้าหาสหรฐั ฯ มากขึ้น เพ่ือคานกบั จีนแต่ไมม่ าก จนเกินไป เพราะอินเดียยงั ยึดหลกั Non-alignment Look East มุ่งส่ตู ะวนั ออก เชื่อมกบั ASEAN และจีน ตอนใต้ ขนำดเศรษฐกจิ ของอนิ เดีย 20

13/05/57ถ้ำในอินเดียหนังสือ 21

13/05/57 รสั เซียกบั บรู พาภิวตั น์รสั เซียเป็นตะวนั ตกหรอื ตะวนั ออกรสั เซียร่งุ เรอื งขึน้ จากบรู พาภิวตั น์ ทาให้พร้อมท่ีจะ คืนส่กู ารเป็นมหาอานาจรสั เซียจะมุง่ ส่กู ารทา Near Aboard Privilege ใน กล่มุ ประเทศ CIS เก่า กรณียเู ครนและไครเมีย รสั เซียจะเป็ นมิตรกบั จีน เพื่อจะเอาจีนมาคาน กบั สหรฐั ฯ จะค้าขายกบั จีนมากขึ้น โดยเฉพาะ ขาย Gas ให้จีนมากขึน้ Shift of Eurasian Balance รสั เซียจะไม่เป็นปฏิปักษ์กบั สหรฐั ฯ และยโุ รป เพราะยงั ต้องการเทคโนโลยีและทุนจากเยอรมนั และอิตาลี 22

13/05/57 23

13/05/57ยูเครน เบลำรุส ไครเมยี รัสเซีย 24

13/05/57 บราซิลกบั บรู พาภิวตั น์เข้ามาอย่ใู นกล่มุ BRICSA สร้างแกนใหม่ ทางการต่างประเทศมากขึน้ทานโยบายต่างประเทศ เข้าไปในกล่มุ อดีต อาณานิคมโปรตเุ กสด้วยกนั เช่น แองโกลา เคปเวิรด์ กินีบิสเซา เซาตเู มและปรินซิปี และ โมซมั บิก 25

13/05/57อาเซียน(ASEAN) กบั บรู พาภิวตั น์ ต้องตอบรบั ยทุ ธศาสตร์ 2 มหาสมทุ ร และมงุ่ ลง ใต้ของจีนและนโยบายมงุ่ ส่ตู ะวนั ออกของอินเดีย ส่กู ารเป็น Logistic Hubs ของ AEC และเชื่อม AEC เข้ากบั จีน อินเดีย ; งานวฒั นธรรมขาดไม่ได้ เตรียมรบั ความขดั แย้งในทะเลจีนใต้ ตอบรบั นโยบาย Pivot to Asia มงุ่ กลบั คืนส่เู อเชีย หนังสือ 26

13/05/57 ตรุ กีกบั บรู พาภิวตั น์ หนั หน้าออกจาก EU และสหรฐั ฯ ส่ตู ะวนั ออกกลาง อิหร่าน รสั เซีย จีน โอกาสเศรษฐกิจมาจากทางตะวนั ออกมากขนึ้ การขายสินค้า อตุ สาหกรรมให้ตะวนั ออกกลาง ทาประเทศตนเองให้เป็น ระเบยี งส่งแกส๊ จากเอเซียกลางและอิหร่านเข้าส่ยู โุ รป ทา Neo-Ottoman Foreign Policy คือคืนกลบั ส่เู อเชียกลาง และแอฟริกาตอนเหนือ ซ่ึงเคยอยใู่ นอาณาจกั ร Ottoman ของตรุ กี ส่วนเอเชียกลางยงั มีชนชาติเติรก์ เป็ นประชากรส่วน ข้างมากในแทบทกุ ประเทศ หนังสือ 27

13/05/57Proposed Natural Gas PipelinesTurkish Oil Pipelines 28

13/05/57The Tabriz-Ankara Natural Gas Pipeline The Ottoman Empire 29

13/05/57 รูป อิหร่านกบั บรู พาภิวตั น์ อิหร่านคือมหาอาณาจกั รใหญ่ในอดีต สหุ น่ี ชิอะห์ จะแย่งการนาในตะวนั ออกกลาง ความขดั แย้ง ยิว อาหรบั อิหรา่ นจะหนั ไปเป็นมิตรกบั ตุรกีมากขึน้ เพราะ ตรุ กีต่อต้านอิหรา่ นน้อยลง อิหร่านกบั ตรุ กีจะชิงการนาในตะวนั ออกกลาง อิหร่านเป็นพนั ธมิตรกบั จีนและจะเป็ นมากขึน้ 30

13/05/57 31

13/05/57Persian Empire to Islamic Republic 32

13/05/57Greater Iran 33

13/05/57 3. ภมู ิภาคต่าง ๆ ของโลก ที่จะเปล่ียนไปอนั เนื่องมาจากบรู พาภิวตั น์ บรู พาภิวตั น์ (The Revival of Asia)- Post-American World- Every Continent has a say-Multi-polar World- อะไรคือสำกล ไม่ใช่ The West เท่ำน้นัเรำอยใู่ น Multi-cultural World มำกข้ึน 34

13/05/571. การกลบั คืนมาของเส้นทางสายไหม หรือ The New Inter Continentalism2. การกลบั คืนมาของมหาสมุทรอินเดียและทะเล จีนใต้ กองทพั เรอื ท่ีห้า สหรฐั อเมริกา ( located in Barain) กองทพั เรือที่เจด็ ( located in Japan)3. ตะวนั ออกกลางที่เปล่ียนไปเป็นเอเชียมากขึน้ มุสลิมที่สนใจเศรษฐกิจด้วย ...SWF กองทพั เรือสหรัฐฯ 35

13/05/57The Smart Power Play That Could Help the U.S. Control Putin4.The Rise of AEC & Its connection to China & India5.The Rise of Central Asia6.The Rise of Africa : Top 25 Countries in terms of GDP Growth7.The Rise of Latin America not US. Backyard any more? Brazil as Latin America USA.? 36

13/05/57The Silk Road 37

13/05/57 4. ไทยควรทาอย่างไรในการเมืองโลกยคุ ใหม่ 38

13/05/571. ไทยควรเป็นย้ยุ ญาติเยอะ2. ไทยต้องจดั การความขดั แย้งในทะเลจีนใต้ คือ ช่วยลด ความขดั แย้งในทะเลจีนใต้3. ดีกบั ตะวนั ตก ลดความขดั แย้งกบั ตะวนั ออก เพิ่มมิตร ไมตรีกบั ตะวนั ออก4. ไทยต้องเพิ่มศกั ยภาพด้านฝงั่ อนั ดามนั ให้มากขึน้ ใน ส่วนของ Navy5. ไทยต้องเป็นมิตรกบั เพ่ือนบา้ นให้ดี ใช้เพื่อนบ้านต่อเข้า กบั บรู พาภิวตั น์6. ไทยจะเก่งเฉพาะประเทศตวั เองไม่ได้ ต้องเก่งในการ เล่นเป็นทีมกบั AEC กบั จีน กบั ตะวนั ออก ถ้าจะเพิ่ม ศกั ยภาพการต่างประเทศมากขึ้นต้องใช้ Location ของ เราให้เตม็ ท่ี ทาตวั เองให้มีราคามากขึน้7. ไทยต้องมี Sea Power ด้วย เพิ่ม Maritime Power ไทย เป็ นประเทศที่มีโอกาสได้เปรียบทางทะเลและ มหาสมุทรมาก ต้องใช้ให้มากขึน้ 39

13/05/57 40

13/05/57ขอบคุณครับ 41