ชุดการเรียนรู้วิชาเคมี เรื่อง กรด-เบส (ปฏิกิริยาของกรดและเบส)

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส คำนำ การพัฒนาส่ือ นวัตกรรมการเรียนรู้ จะต้องพัฒนาความสามารถของ ผู้เรียนเพ่ือให้ผู้เรียนมีนิสัย ใฝ่เรียนรู้ แสวงหาความรู้และนาไปใช้ได้ในชีวิตจริง การเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสาคัญ เน้นให้ผู้เรียนเป็นคนดี เก่งและมี ความสุข ผู้วิจัยได้จัดทา ชุดการเรียนรู้ รายวิชาเคมี เรื่อง กรด- เบส โดยใช้ รูปแบบการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) เพื่อพัฒนาทักษะการแก้ปัญหา ของนักเรียนช้ั นมั ธยมศึกษาปีที่ 5 ซ่ึงได้มีการวิเคราะห์สาระ การเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ โดยยึดหลักสูตรสถานศึกษาข้ันพ้ืนฐานพุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง 2560 และฉบับปรับปรุง 2563) หลักสูตรกลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนหนองโนประชาสรรค์ และจากการศึกษา เอกสารทางวิชาการ เทคนิควิธีการสอน แนวทางการจัดการเรียนรู้เชิงรุก และ เอกสารอ่ืนๆท่ีเก่ียวข้อง และนาเทคนิคการสอนโดยใช้ รูปแบบการจัดการ เรยี นรูว้ ฏั จกั รการเรียนรู้ 5Es ร่วมกับการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) มาใช้ ในการจดั การเรยี นรูเ้ พ่ือพัฒนาทกั ษะการแก้ปัญหาของนกั เรียน มีเนื้อหาเกย่ี วกับ เวรดั ่ือแงลกะปรดระ-เมเบินสผลสตอาดมแสทภรากพกจิจรกิงรจรัดมกกิจาแกรเรรรียมนกรลู้ทุ่มี่หลโดายกยหึดลคายวาแมลแะตมกีกตร่าะงบรวะนหกวา่ารง ผู้เรียน นอกจากน้ีแล้วยังมีเป้าหมายหลักอีกประการหน่ึงคือ การพัฒนาด้าน ความรูค้ ู่คุณธรรม มีกิจกรรมช่วยส่งเสริมใหน้ ักเรยี นเปน็ ผรู้ ักการแสวงหาความรู้ ด้วยตนเองมากข้ึน และมีแนวทางในการเรียนเฉพาะตน และทั้งน้ียังมีเนื้อหาให้ นกั เรยี นไดเ้ ช่ือมโยงเน้ือหากับบรบิ ทของตนเองในชีวิตประจาวันได้ อีกดว้ ย ชุดการเรียนรู้ รายวิชาเคมี เร่ือง กรด- เบส เล่มน้ี เป็นส่วนหน่ึง ของผลงานทางวิชาการ เร่ือง การพัฒนาชุดการเรียนรู้ รายวิชาเคมี เรื่อง กรด- เบส โดยใช้รูปแบบการจดั การเรยี นรูว้ ัฏจักรการเรยี นรู้ 5Es ร่วมกบั การเรยี นรูเ้ ชิง รุ ก ( Active Learning) เ พ่ื อ พั ฒ น า ทั ก ษ ะ ก า ร แ ก้ปั ญ ห า ข อ งนั ก เ รี ย น ชั้ น มัธยมศกึ ษาปีที่ 5 เพ่ือขอเลื่อนวิทยฐานะ เป็นครูเช่ียวชาญ ซ่ึงได้ผ่านการตรวจสอบจาก ผเู้ ชี่ยวชาญเรียบร้อยแล้ว ผู้วิจยั ขอขอบพระคณุ ท่านไว้ ณ โอกาสนี้ สิริลักษณ์ วงษ์ชารี ก

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส สำรบัญ เรือ่ ง หนา้ ก คานา ข 1 สารบัญ 2 3 คาชี้แจง 4 6 คาชี้แจงสาหรับนักเรียน 9 13 แผนผังแสดงข้ันตอนการเรียนโดยใช้ ชุดการเรียนรู้ 15 16 ชุดการเรียนรู้ท่ี 8 19 เรื่อง ปฏกิ ิริยาของกรดและเบส 20 21 แบบทดสอบก่อนเรียน แ 22 ปฏิกิริยาของกรดและเบส ข แบบฝกึ หัดท่ี 8.1 เรื่อง ปฏกิ ิริยาของกรดและเบส Map Mapping แบบทดสอบหลังเรียน บรรณานุกรม ภาคผนวก - เฉลยแบบทดสอบ - เฉลยแบบฝกึ หัดที่ 8.1 เร่ือง ปฏิกิริยาของกรดและเบส

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส คำช้ีแจง ชุดกำรเรยี นรูว้ ิชำ เคมี เรอ่ื ง กรด-เบส โดยใช้รูปแบบกำรจัดกำรเรยี นรู้ แแบบวัฏจกั รกำรเรยี นรู้ 5Es ร่วมกบั กำรจดั กำรเรยี นรูเ้ ชิงรุก (Active Learning) เพ่ือพัฒนำทกั ษะกำรแกป้ ัญหำ ของนกั เรียนชั้นมัธยมศกึ ษำปีท่ี 5 ชุดการเรยี นรูว้ ิชา เคมี เร่ือง กรด-เบส โดยใช้รูปแบบการจัดการเรยี นรู้ แบบวัฏจกั รการเรียนรู้ 5Es ร่วมกบั การจดั การเรยี นรู้เชิงรุก (Active Learning) เพื่อพัฒนาทักษะการแกป้ ญั หา ของนักเรียนช้ันมัธยมศกึ ษาปีท่ี 5 ผจู้ ัดทาไดส้ ร้างข้นึ เพื่อใช้ประกอบการจดั กิจกรรม การเรียนรู้รายวชิ าเคมี 3 รหัสวชิ า ว30223 ใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาการเรยี นรูข้ องนกั เรียน ทเี่ น้นให้ นักเรยี นมีคณุ ลักษณะสาหรับการเป็นพลเมืองในศตวรรษท่ี 21 ผู้เรียนสามารถ ประมวลความรูแ้ ละประสบการณเ์ ดมิ ของตนออกมา และสิ่งทีน่ ักเรียนเขยี น สะท้อนให้เห็นถงึ การสืบเสาะหาความรู้ ความเขา้ ใจในการเรียนรู้ มีการจดั ระบบ ขอ้ มูล ประเมิน สรุปและกระตุ้นคดิ ตัดสินใจ แกป้ ญั หาอยา่ งมีประสิทธิภาพ ดว้ ยการเรยี นรูแ้ ลกเปล่ียนความคิด(Think-pair-share) การเรยี นรูแ้ บบ รว่ มมือ (Collaborative learning group) และสรา้ งองค์ความรู้ด้วยแผนผัง ความคดิ (Concept mapping) เพื่อการจาแนกและกาหนดมโนทศั น์ (Developing Categories and Concepts) ไดแ้ ก่ 1) ไดอะแกรมวงกลม (Circle Diagrams) 2) ตารางสัมพันธ์ (Matrix) ของ Clarke (1990: 64) เโนด้อืยหผสู้าแอลนะจจดั ุดใปหร้มะีคสวงาคมก์ ยาารกเรงียา่ ยนเรหูแ้ มลาะะสสามมแกาับรถวนัยาคคววาามมสราู้ไปมปารรถบั ใช้ใขนองผูเ้ รียน ชีวิตประจาวนั ได้ ซ่ึงครูผู้สอนควรนาไปใช้ควบค่กู บั แผนการจดั การเรยี นรู้ เรื่อง กรด-เบส ซ่ึงประกอบด้วยส่วนประกอบดงั น้ี 1. คาช้ีแจงชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ คาชี้แจงสาหรับนกั เรียน 2. แผนผังแสดงขน้ั ตอนการเรยี นโดยใช้ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ 3. มาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด สาระสาคัญ จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ สมรรถนะสาคัญของผู้เรียน คณุ ลักษณะอันพ่ึงประสงค์ 4. แบบทดสอบกอ่ นเรียน เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียน 5.ชุดการเรยี นรูว้ ิชา เคมี เรือ่ ง กรด-เบส โดยใช้รูปแบบการจดั การ เรียนรูแ้ บบวัฏจกั รการเรยี นรู้ 5Es ร่วมกบั การจดั การเรยี นรูเ้ ชิงรุก (Active Learning) เพ่ือพัฒนาทกั ษะการแกป้ ัญหา ของนักเรียนชั้นมัธยมศกึ ษาปีที่ 5 6. แบบทดสอบหลังเรียน เฉลยแบบทดสอบหลังเรยี น 7. เฉลยกจิ กรรมการเรียนรู้ 8. แบบประเมินและเกณฑก์ ารประเมินกจิ กรรมการเรยี นรู้ ชุดการเรียนรู้วิชา เคมี เรื่อง กรด-เบส โดยใช้รูปแบบการจดั การเรยี นรู้ ชุดการเรยี นรู้วชิ า เคมี เร่ือง กรด-เบส โดยใช้รูปแบบการจดั การเรยี นรู้ แบบวฏั จกั ร การเรียนรู้ 5Es รว่ มกบั การจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) เพื่อพัฒนาทกั ษะการแกป้ ัญแหา ของนกั เรยี นช้ันมัธยมศกึ ษาปที ่ี 5 ชุดนี้เป็นกจิ กรรมการเรยี นรู้ท่ีเนน้ ให้นกั เรียนได้ลงมือปฏบิ ตั ิ สามารถพัฒนา องคค์ วามรู้ ทักษะทางวิทยาศาสตร์ คณุ ลักษณะอันพึงประสงค์ และสมรรถนะ สาคัญของนักเรียนตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาข้นั พ้ืนฐาน พ.ศ.2551 1

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส คำชี้แจงสำหรบั นกั เรียน ชุดการเรียนรู้วิชา เคมี เร่ือง กรด-เบส โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5Es ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) เพ่ือพัฒนาทักษะการแก้ปัญหา ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 5ชุดที่ 8 ปฏิกิริยา ของกรดและเบส เป็นชุดการเรียนรู้ท่ีใช้ประกอบการเรียน และเป็นชุดการเรียนรู้ที่ นั ก เ รี ย น ส า ม า ร ถ ศึก ษ า แ ล ะ ท า ค ว า ม เ ข้ า ใ จ โ ด ย ใ ห้ นั ก เ รี ย น อ่ า น แ น ะ น า ก า ร ใ ช้ ชุ ด กิจกรรมการเรียนรู้ และปฏิบัติกิจกรรมตามข้ันตอนของกิจกรรม รวมทั้งสามารถ สอบถามประเด็นสงสัยจากครูผู้สอนโดยตรง ซ่ึงนักเรียนจะได้รับความรู้อย่าง ครบถ้วน โดยปฏบิ ัติตามข้ันตอนดังตอ่ ไปน้ี 1. ชุดการเรียนรู้วิชา เคมี เรื่อง กรด-เบส โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5Es ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) เพื่อพัฒนาทักษะการแก้ปัญหา ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 5 ชุดที่ 8 ปฏิกิริยา ของกรดและเบส ใช้เวลา 2 ช่ัวโมง 2. ศกึ ษาจุดประสงค์การเรียนรู้ แ3. ทาแบบทดสอบก่อนเรียน พร้อมทง้ั ตรวจคาตอบ และบันทึกคะแนนลงใน แบบบันทกึ คะแนน 4. ทากิจกรรมการเรียนรู้ เพ่ือประเมินความรู้ความเข้าใจในบทเรียน 5. ศึกษาชุดการเรียนรู้วิชา เคมี เร่ือง กรด-เบส โดยใช้รูปแบบการจัดการ เรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ 5Es ร่วมกับการจัดการเรียนรู้เชิ งรุก (Active Learning) เพื่อพัฒนาทกั ษะการแก้ปญั หา ของนักเรียนช้ันมัธยมศกึ ษาปีที่ 5 ชุดที่ 8 ปฏิกิริยาของกรดและเบส 6. ให้นักเรียนทากิจกรรมด้วยความซ่ือสัตย์หากมีข้อคาถามหรือข้อสงสัย สามารถสอบถามครูผูส้ อนได้ 7. เกณฑ์การผา่ นการประเมินจะผ่านเมื่อนักเรียนทาคะแนนได้ คิดเป็นร้อยละ 80 หากนักเรียนไม่ผ่านการประเมิน ให้นักเรียนศกึ ษาเนื้อหา และทากิจกรรมอีกคร้ัง แล้วทาการประเมินผลใหม่ จนกว่าจะได้คะแนนผ่านเกณฑ์ เพ่ือให้มั่นใจว่านักเรียนมี ความรู้ความเข้าใจตามวัตถุประสงคก์ ารเรียนรู้และพร้อมทจี่ ะเรียนรู้ในชุด ต่อไป 2

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส แผนผงั แสดงขน้ั ตอนกำรเรียน โดยใช้ชุดกำรเรยี นรู้ แ1. ทำแบบทดสอบกอ่ น เรือ่ ง ปฏกิ ริ ิยำของกรดและเบส จำนวน 5 ข้อ แ2. อ่ำนคำชี้แจงชุดกำรเรียนรู้ แไม่ผ่ำนเกณฑ์ 3. ศกึ ษำชุดกำรเรียนรู้ โดยปฏบิ ัตดิ งั นี้ แกำรประเมินผล ทำแบบทดสอบกอ่ นเรียน แผ่ำนเกณฑ์ แศกึ ษำเน้อื หำ 3 ทำกจิ กรรมกำรเรยี นรู้ ทำแบบทดสอบหลังเรยี น แ4. ตรวจสอบแบบทดสอบก่อนเรียน - หลัง เรี ยน กิจก ร ร มก ำ ร เรี ย น รู้ ใ น แต่ ล ะ ขั้ น จ ำ ก เฉ ล ย แบบฝกึ หดั แ5. ศกึ ษำชุดมกำรเรยี นรู้ ชุดท่ี 9 ต่อไป

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส ชุดกำรเรยี นรู้ที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส ผลกำรเรยี นรู้ 1. เขยี นสมกำรเคมีแสดงปฏกิ ริ ยิ ำสะเทนิ และระบคุ วำมเปน็ กรด-เบสของสำรละลำยหลัง กำรสะเทนิ แ 2. เขียนปฏกิ ริ ยิ ำไฮโดรลิซิสของเกลือ และระบคุ วำมเป็นกรด-เบสของสำรละลำยเกลือ จุดประสงคก์ ำรเรียนรู้ 2.1 ดา้ นความรู้ (Knowledge : K) อธิบายการเกดิ ปฏกิ ริ ยิ าระหวา่ งกรดกบั เบส และปฏกิ ริ ยิ า ระหว่างกรดหรอื เบสกบั สารอื่นได้ (K) แ2.2 ดา้ นทกั ษะกระบวนการ (Process : P) มีทกั ษะในการแกป้ ญั หาการทดลองและปฏบิ ัตติ ามขัน้ ตอน การทดลองไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง (P) 2.3 ดา้ นคณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์ (Affective/Attitude : A) มีความมุ่งมนั่ ในการทางาน (A). สำระกำรเรียนรู้ - ปฏกิ ริ ยิ ำสะเทนิ ระหวำ่ งกรดแกแ่ ละเบสแก่ให้สำรละลำยทเี่ ป็นกลำง ปฏกิ ริ ยิ ำ สะเทนิ ระหว่ำงกรดแกแ่ ละเบสอ่อน ให้สำรละลำยทเี่ ปน็ กรด ส่วนปฏกิ ริ ยิ ำสะเทนิ ระหวำ่ ง แกรดอ่อนและเบสแก่ ให้สำรละลำยทเี่ ป็นเบส - เกลือทไี่ ดจ้ ำกกำรสะเทนิ ของกรดแกด่ ว้ ยเบสอ่อน เมอื่ ละลำยในนำ้ จะเกดิ ปฏกิ ริ ยิ ำ ไฮโดรลิซสิ ได้สำรละลำยทมี่ สี มบตั เิ ปน็ กรด ส่วนเกลือทไี่ ดจ้ ำกกำรสะเทนิ ของกรดอ่อน ด้วยเบสแก่ เมือ่ ละลำยในน้ำจะเกดิ ปฏกิ ริ ยิ ำไฮโดรลิซสิ ไดส้ ำรละลำยทมี่ สี มบตั เิ ปน็ เบส 4

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส ชุดกำรเรียนรูท้ ี่ 8 ปฏกิ ริ ิยำของกรดและเบส 4.สำระสำคญั /ควำมคดิ รวบยอด 4.1 ดา้ นความรู้ กำรแตกตวั ของกรดแก่และเบสแก่ เมื่อสำรละลำยมี H3O+ และไอออนลบ ส่วน สำรละลำยเบสมีไอออนบวก และ OH- ปฏิกิริยำระหว่ำงกรดและเบสจึงเป็นปฏิกิริยำ กำรถ่ำยโอน H+ ระหว่ำง H3O+ กับ OH- เรียกว่ำปฏิกิริยำสะเทิน ซ่ึงได้ผลิตภัณฑ์เป็น เกลือกบั น้ำ ปฏกิ ริ ยิ ำระหวำ่ งกรดหรอื เบสกบั สำรบำงชนิด เมือ่ กรดกบั เบสจะทำปฏิกิริยำกันได้ แล้ว กรดหรอื เบสยงั สำมำรถทำฏกิ ริ ยิ ำกบั สำรประเภทอื่นไดอ้ ีกหลำยชนิด ปฏกิ ริ ยิ ำไฮโดรลิซสิ เป็นปฏกิ ริ ยิ ำทเี่ กดิ จำกไอออนบวกหรอื ไอออนลบของเกลือทำ ปฏกิ ริ ยิ ำกบั น้ำ ได้ผลิตภณั ฑเ์ ปน็ H3O+ หรอื OH- 4.2 ดา้ นทกั ษะ/คณุ ลักษณะผ้เู รยี นของกลุ่มสาระการเรยี นรู้ 1. การจัดกระทาและสื่อความหมายข้อมูล การลงความเห็นจากข้อมูล การ แตง้ั สมมตฐิ าน การกาหนดและควบคมุ ตวั แปร การทดลอง และ การตีความหมายข้อมูลและ ลงขอ้ สรุป 2. ความสนใจใฝ่รู้ ความรอบคอบ การรว่ มแสดงความคดิ เห็นและยอมรับฟังความ คดิ เหน็ ของผ้อู ืน่ ความมเี หตผุ ล และ การทางานรว่ มกบั ผู้อืน่ อยา่ งสร้างสรรค์ 4.3 ดา้ นสมรรถนะสาคญั ของผ้เู รยี น ความสามารถในการแก้ปัญหา : คิดแก้ปัญหาโดยการใช้เหตุผลและองค์ความรู้ เช่น ครูต้ังคาถามแล้วให้นักเรียนแสดงความคิดเห็น การเขียนแผนผังความคิด การ คานวณ 4.4 ดำ้ นคณุ ลักษณะอันพึงประสงค์ ขอ้ 1 มีวนิ ัย การส่งงานตรงตามเวลาทกี่ าหนด ข้อ 2 ใฝ่เรยี นรู้ ตง้ั ใจและใส่ใจในการจดั กิจกรรมการเรยี น การสืบคน้ ขอ้ มูล ขอ้ 3 มุ่งมั่นในการทางาน ความมุง่ มั่นในการทางานทัง้ งานส่วนตวั และงานกลุ่ม 4.5 กำรบรู ณำกำร บรู ณำกำรกบั กลุ่มสำระกำรเรยี นรูก้ ำรงำนอำชีพ เรอื่ ง อุตสำหกรรม 5. รูปแบบ/กระบวนกำรเรียนรู้ แเทคนิคกำรสอน แบบสืบเสำะหำควำมรู้ (5Es) รว่ มกบั Active Learning 5

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส แบบทดสอบกอ่ นเรยี น คำช้ีแจง : ลงใน 1. แบบทดสอบฉบับน้ีมีข้อสอบ 5 ข้อ ใช้เวลำ 10 นำที 2. จงเลือกคำตอบท่ีถูกต้องท่ีสุด แล้วทำเครื่องหมำยกำกบำท กระดำษคำตอบ 1. เมื่อเกดิ ปฏกิ ริ ยิ ำกำรสะเทนิ ระหวำ่ งกรดกบั เบสจะเกดิ สำรในข้อใด ก. เกลือกบั แกส๊ ข. แกส๊ ค. เบสกบั นำ้ ง. เกลือกบั น้ำ 2. สำรค่ใู ดผสมกนั จงึ จะเกดิ ปฏกิ ริ ยิ ำกำรสะเทนิ ก. NaCl, HCl แ ข. NaOH, HCl ค. NaOH, KOH ง. H2SO4, H2SO3 3. ข้อใดเป็นปฏกิ ริ ยิ ำกำรสะเทนิ ก. OH- (aq) + H3O+ (aq) ----> 2H2O (l) ข. OH- (a) + H2O (l) ----> 2H2O (l) ค. H3O+ (aq) + 2H2O (l) ----> 2H2O (l) ง. Na+ (aq) + Cl- (aq) ----> NaCl (aq) 6

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส แบบทดสอบกอ่ นเรยี น คำช้ีแจง : ลงใน 1. แบบทดสอบฉบบั นม้ี ีข้อสอบ 5 ข้อ ใช้เวลำ 10 นำที 2. จงเลือกคำตอบที่ถูกต้องท่ีสุด แล้วทำเคร่ืองหมำยกำกบำท กระดำษคำตอบ 4. สมกำรแสดงปฏกิ ริ ยิ ำระหวำ่ งสำรละลำยกรดแอซติ กิ กบั สำรละลำยโซเดยี มไฮ ดรอกไซดเ์ ปน็ ดงั ขอ้ ใด ก. CH3COOH (aq) + NaOH (aq) ----> NaCOOH (aq) + CH4 (g) ข. CH3COOH (aq) + NaOH (aq) ----> NaCH3 (aq) + CO(OH3 ) (aq) ค. CH3COOH (aq) + NaOH (aq) ----> NaCOOH (aq) + H2O (l) ง. CH3COOH (aq) + NaOH (aq) ----> CH3COONa (aq) + H2O (l) 5. สำรละลำยเกลือในข้อใดเกดิ จำกปฏกิ ริ ยิ ำระหวำ่ ง NaOH กบั CH3COOH ก. NaHSO4 แ ข. NaClO4 ค. CH3COONa ง. ไม่มีข้อใดถกู ตอ้ ง 7

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส กระดำษคำตอบ คำชี้แจง : ลงใน 1. แบบทดสอบฉบับนม้ี ีข้อสอบ 5 ข้อ ใช้เวลำ 10 นำที 2. จงเลือกคำตอบท่ีถูกต้องที่สุด แล้วทำเคร่ืองหมำยกำกบำท กระดำษคำตอบ ช่ือ __________________________________ ชั้น ______ เลขท่ี _____ ขอ้ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 สรุปผลกำรทดสอบ 1. ทำขอ้ สอบได้ .......... คะแนน 2. คดิ เปน็ รอ้ ยละ .................... 3. ประเมินอยใู่ นเกณฑ์ ............ 8

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส ไอออนในสารละลายกรด ปฏกิ ริ ิยาระหวา่ งกรดกบั เบส สำรละลำยกรดมี H3O+ และไออนลบ ส่วนสำรละลำยเบสมีไอออนบวก แและ OH- ปฏิกริ ยิ ำระหวำ่ งกรดกบั เบสจงึ เป็นปฏกิ ริ ยิ ำกำรถำ่ ยโอน H+ ระหวำ่ ง H3O+ กบั OH- เรยี กวำ่ ปฏกิ ริ ยิ ำกำรสะเทนิ ซ่ึงไดผ้ ลิตภณั ฑเ์ ปน็ เกลือกบั นำ้ และ จุดทกี่ รดกบั เบสรวมพอดีกนั เรยี กวำ่ จุดสมมูล (equilibrium point) ปฏกิ ริ ยิ ำ ระหวำ่ งกรดกบั เบสสำมำรถสรุปได้ ดงั นี้ ไม่นาไฟฟา้ pH = 7 กรด เบส เกลือ นา้ เกลือละลายน้า เกลือไม่ละลายน้า สารละลายนาไฟฟ้าได้ pH ของสารละลาย ไม่นาไฟฟ้า pH = 7 เปน็ กลาง pH = 7 เป็นเบส pH > 7 เปน็ กรด pH < 7 เมื่อไอออนของเกลือ เม่ือไอออนลบรับ H+ ไม่ทาปฏิกริ ิยากบั นา้ เม่ือไอออนบวกให้ H+ จากนา้ เกดิ OH+ แกน่ ้า เกิด H3O+ เกิดจาก กรดแก่กบั เบสแก่ เกดิ จาก เกิดจาก เบสแก่กบั กรดอ่อน เบสอ่อนกับกรดแก่ 9

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส ไอออนในสารละลายกรด ไอออนในสารละลายกรด ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดหรือเบสกบั สำรบำงชนดิ แกรดและเบสสำมำรถทำปฏกิ ริ ยิ ำกบั สำรอืน่ ได้ เกดิ เกลือตำมชนดิ ของ กรดและเบส หรอื ชนดิ ของสำรตง้ั ตน้ ทเ่ี ขำ้ ทำปฏกิ ริ ยิ ำกนั ซ่ึงปฏกิ ริ ยิ ำระหวำ่ งกรด หรอื เบสกบั สำรบำงชนดิ แสดงดงั แผนภำพตอ่ ไปน้ี ปฏกิ ริ ยิ ำระหวำ่ งกรดกบั สำรบำงชนดิ กรด + ออกไซดข์ องโลหะ เกลือ + นา้ 2HCI (aq) + CaO (s) CaCI2 (aq) + H2O (l) กรด A + เกลือ B เกลือ A + กรด B HCI (aq) + AgNO3 (aq) AgCI (s) + HNO3 (aq) ปฏกิ ริ ิยำระหวำ่ งเบสกบั สำรบำงชนิด เกลือ + น้ำ AgCI (s) + HNO3 (aq) เบส + ออกไซดข์ องโลหะ 2NaOH (aq) + CO2 (g) เบส X + เกลือ Y เกลือ X + เบส Y 3NaOH (aq) + FeCI3 (aq) 3NaCI (aq) + Fe(OH)3 (s) 10

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส ไอออนในสารละลายกรด ปฏกิ ริ ยิ ำไฮโดรลิซสิ ปฏิกริ ยิ ำไฮโดรลิซิส เป็นปฏกิ ริ ยิ ำทเี่ กดิ จำกไอออนบวกหรอื ไอออนลบ ของเกลือทำปฏิกริ ยิ ำกบั นำ้ ไดผ้ ลิตภัณฑเ์ ปน็ H3O+ หรอื OH- ซ่ึงเรยี กวำ่ ปฏกิ ริ ยิ ำท่ี เกดิ ข้ึนวำ่ ปฏกิ ริ ยิ าไฮโดรลิซสิ ของเกลือ แ สำมำรถทำนำยสมบตั คิ วำมเปน็ กรด - เบสของเกลือได้ โดยพิจำรณำจำก ชนิดของกรดและเบสทเ่ี ข้ำมำทำปฏกิ ริ ยิ ำกนั จนเกดิ เกลือข้นึ ซ่ึงจำแนกได้ 3 ประเภท ดงั น้ี เบสแก่ เบสอ่อน กรด กรดแก่ แก่ เกดิ จากปฏกิ ริ ยิ าระหวา่ งกรดแกแ่ ละ เกดิ จากปฏกิ ริ ิยาระหวา่ งกรดแกแ่ ละ เบสอ่อน เกลือทไี่ ด้มีสมบัตเิ ปน็ กรด เบสแก่ เกลือทไ่ี ดม้ ีสมบตั เิ ปน็ กลาง (pH < 7) (pH ≈ 7) เบสแก่ กรดอ่อน เกดิ จากปฏกิ ริ ยิ าระหวา่ งกรดออ่ นและเบส แก่ เกลือทไี่ ดม้ ีสมบัตเิ ปน็ เบส (pH > 7) 11

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส ไอออนในสารละลายกรด ปฏกิ ริ ิยำไฮโดรลิซสิ แส่วนเกลือทเี่ กดิ จำกกรดอ่อนกบั เบสอ่อน ควำมเป็นกรด-เบส ของสำรละลำยเกลือจะพิจำรณำจำกกำรเปรยี บเทยี บคำ่ Ka และ Kb ของ ไอออนทงั้ สอง ดงั นี้ เบสอ่อน กรดอ่อน กรณีที่ Ka < Kb ของไออนบวกมีคา่ น้อยกวา่ Kb ของไอออนลบ สารละลายเกลือทไี่ ด้จะมสี มบตั เิ ป็นเบส กรณีที่ Ka > Kb ของไออนบวกมคี า่ มากกว่า Kb ของไอออนลบ สารละลายเกลือทไี่ ดจ้ ะมสี มบตั เิ ป็นกรด กรณที ี่ Ka ≈ Kb ของไออนบวกมคี า่ มากกว่า Kb ของไอออนลบ สารละลายเกลือทไี่ ด้จะมสี มบตั เิ ป็นกลาง สาหรบั เกลือบางชนิดทปี่ ระกอบด้วยไอออนบวกที่ มีขนาดเล็กและมปี ระจุสูง เช่น Al3+ Cr3+ Fe3+ เมอื่ ละลายนา้ แล้วจะมสี มบตั เิ ปน็ กรด 12

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส แบบฝึกหดั ที่ 8.1 คำชี้แจง : ตอบคำถำมเกยี่ วกบั ปฏกิ ริ ยิ ำระหว่ำงกรดและเบส 1. จงอธิบำยเกย่ี วกบั ปฏกิ ริ ยิ ำกำรสะเทนิ ____________________________________________________ ____________________________________________________ ____________________________________________________ ____________________________________________________ ____________________________________________________ ____________________________________________________ 2. จงเขยี นสมการแสดงปฏกิ ิริยาระหวา่ งกรดกบั เบสท่ีกาหนดให้ต่อไปน้ี 1) H2SO4 กบั Ca(OH)2 _____________________________________________ _____________________________________________ _____________________________________________ 2) HBr กบั NaOH _____________________________________________ _____________________________________________ _____________________________________________ 3) HNO3 กับ Al(OH)3 _____________________________________________ _____________________________________________ _____________________________________________ 13

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส แบบฝึกหดั ท่ี 8.1 คำช้ีแจง : ตอบคำถำมเกย่ี วกบั ปฏกิ ริ ยิ ำระหวำ่ งกรดและเบส 3. เกลือทกี่ ำหนดให้ตอ่ ไปน้ี เกดิ จำกกรดกบั เบส ชนิดใด เกลือ กรด เบส KI CaCO3 KCN Na2SO4 (CH3COO)2Ca _4_. _จ_ง_อธ_ิบ_า_ย_เก_ย่ี _ว_ก_ับ_ป_ฏ_กิ _ริ ยิ_า_ไฮ_โ_ด_ร_ลิซ_ิส___________________________ _ป_ฏ_กิ _ิรยิ_า_ไ_ฮโ_ด_ร_ล_ิซิส__ค_อื _ป_ฏ_กิ _ริ ิย_า_ท_ี่เ_กิด_จ_า_ก_ไอ_อ_อ_น_บ_ว_ก_ห_รอื _ไ_อ_อ_อน_ล_บ_ข_อ_ง_เก_ล_ือ_ท_า___ _ป_ฏ_ิก_ริ ยิ_า_ก_บั _น_า้ _ได_้ผ_ล_ิต_ภ_ณั _ฑ_เ์_ป_็น_H_3_O_+ _ห_รือ__O_H_- ______________________ ___________________________________________________ 5. จงเขยี นสมการแสดงการดเกดิ ปฏิกิริยาไฮโดรลิซิสของเกลือท่ีกาหนดใหต้ ่อไปนี้ ___1)___N_H_4C_l__________________________________________ ______N_H_4C_l_(s_)_→__N_H_4_+_(_aq_)__+_C_l_- (_a_q_) _______________________ ______N_H_4+_(_a_q)__+_H_2_O_(_l)__⇌__N_H_3 _(a_q_)_+__H_3O_+_(_a_q_) _______________ ___________________________________________________ ___2)___C_H_3C_O_O_K________________________________________ ______C_H_3C_O_O_K_(_s_) _→__K_+_(a_q_)_+__C_H_3_CO_O_-_(_a_q_) __________________ ______C_H_3C_O_O_-_(a_q_)_+__H_2O__(l_) _⇌__C_H_3C_O_O_H__(a_q_)_+__O_H_-_(a_q_)__________ ___________________________________________________ ___3)___KN_O_3___________________________________________ ______ไม_่เก_ดิ_ป_ฏ_กิ _ริ _ิย_าไ_ฮ_โด_ร_ล_ิซ_ิส_______________________________ ___________________________________________________ ___________________________________________________ 14

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส Map Mapping คาชีแ้ จง : ให้นักเรียนสรุปเนือ้ เร่ือง ปฏิกิริยาของกรดและเบส โดยใช้แผนผงั ความคดิ : โดยเลือกใช้ผังกราฟฟิก แบบ 1) ไดอะแกรมวงกลม (Circle Diagrams) 2) ตารางสัมพันธ์ (Matrix) ของ Clarke (1990: 64) 15

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส แบบทดสอบหลังเรยี น คำช้ีแจง : ลงใน 1. แบบทดสอบฉบับน้ีมีข้อสอบ 5 ข้อ ใช้เวลำ 10 นำที 2. จงเลือกคำตอบท่ีถูกต้องท่ีสุด แล้วทำเครื่องหมำยกำกบำท กระดำษคำตอบ 1. เม่ือเกดิ ปฏกิ ริ ยิ ำกำรสะเทนิ ระหวำ่ งกรดกบั เบสจะเกดิ สำรในขอ้ ใด ก. เกลือกบั แกส๊ ข. แกส๊ ค. เบสกบั นำ้ ง. เกลือกบั น้ำ 2. สำรคูใ่ ดผสมกนั จงึ จะเกดิ ปฏกิ ริ ยิ ำกำรสะเทนิ ก. NaCl, HCl แ ข. NaOH, HCl ค. NaOH, KOH ง. H2SO4, H2SO3 3. ข้อใดเป็นปฏกิ ริ ยิ ำกำรสะเทนิ ก. OH- (aq) + H3O+ (aq) ----> 2H2O (l) ข. OH- (a) + H2O (l) ----> 2H2O (l) ค. H3O+ (aq) + 2H2O (l) ----> 2H2O (l) ง. Na+ (aq) + Cl- (aq) ----> NaCl (aq) 16

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส แบบทดสอบหลังเรยี น คำชี้แจง : ลงใน 1. แบบทดสอบฉบบั นม้ี ีข้อสอบ 5 ข้อ ใช้เวลำ 10 นำที 2. จงเลือกคำตอบที่ถูกต้องท่ีสุด แล้วทำเคร่ืองหมำยกำกบำท กระดำษคำตอบ 4. สมกำรแสดงปฏกิ ริ ยิ ำระหวำ่ งสำรละลำยกรดแอซติ กิ กบั สำรละลำยโซเดยี มไฮ ดรอกไซดเ์ ป็นดงั ขอ้ ใด ก. CH3COOH (aq) + NaOH (aq) ----> NaCOOH (aq) + CH4 (g) ข. CH3COOH (aq) + NaOH (aq) ----> NaCH3 (aq) + CO(OH3 ) (aq) ค. CH3COOH (aq) + NaOH (aq) ----> NaCOOH (aq) + H2O (l) ง. CH3COOH (aq) + NaOH (aq) ----> CH3COONa (aq) + H2O (l) 5. สำรละลำยเกลือในข้อใดเกดิ จำกปฏกิ ริ ยิ ำระหวำ่ ง NaOH กบั CH3COOH ก. NaHSO4 แ ข. NaClO4 ค. CH3COONa ง. ไม่มีขอ้ ใดถกู ตอ้ ง 17

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส กระดำษคำตอบ คำชี้แจง : ลงใน 1. แบบทดสอบฉบับนม้ี ีข้อสอบ 5 ข้อ ใช้เวลำ 10 นำที 2. จงเลือกคำตอบท่ีถูกต้องที่สุด แล้วทำเคร่ืองหมำยกำกบำท กระดำษคำตอบ ช่ือ __________________________________ ช้ัน ______ เลขท่ี _____ ขอ้ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 สรุปผลกำรทดสอบ 1. ทำขอ้ สอบได้ .......... คะแนน 2. คดิ เปน็ รอ้ ยละ .................... 3. ประเมินอยใู่ นเกณฑ์ ............ 18

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส บรรณำนุกรม กระทรวงศกึ ษาธิการ. (2551).หลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐานพทุ ธศกั ราช 2551. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณก์ ารเกษตรแห่งประเทศไทย. จรรยา ดาสา. (2552). 15 เทคนิคในการจัดการเรียนรู้ท่เี น้นการเรียนเชิงรุก. นิตยสาร สสวท. ชาตรี ฝา่ ยคาตา.(2551).การจัดการเรียนรู้ท่ีเน้นกระบวนการสบื เสาะหาความรู้.วารสาร ศกึ ษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร,11(1),31-45 โชคชัย ยนื ยง (2561) ยุทธวิธีการจัดการเรียนรู้มโนมตฟิ สิ ิกส์. ขอนแก่น: โรงพิมพ์ขอนแก่นการ พิมพ์ นิพนธ์ ตังคณานุรักษ์และคณิตา ตังคณานุรักษ์. (2554). Compact เคมี ม.5 เล่ม 3. กรุงเทพฯ : แม็ค สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2560). ค่มู ือการใช้หลักสูตรรายวิชา เพ่ิมเตมิ วิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์(ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พ้ืนฐาน พุทธศกั ราช 2551 วิชาเคมี ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย. สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.). (2561) BSCS. http://biology.ipst.ac.th/?p=688 วรากร หิรัญญาภินันท์. (2556). หนงั สือชดุ เทคนคิ การเรยี นเคมี กรด-เบส. กรุงเทพฯ : แสานักพิมพ์ฟสิ ิกสเ์ ซนเตอร์. วิจารณ์ พานิช. (2555). วิถีสร้างการเรียนรู้เพ่ือศษิ ย์ ในศตวรรษท่ี 21. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสดศรี- สฤษดิ์วงศ,์ 2555. 416 หน้า. วีระชาติ สวนไพรินทร์. (2537). คมู่ ือเตรียมสอบเคมีม.5 เล่ม 3. กรุงเทพฯ : สานักพิมพ์ ภูมิบณั ฑติ . พงศธร นันทรเนศ และคณะ. (2560). หนงั สือเรยี น รายวิชาเพม่ิ เตมิ เคมี. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ : บริษทั ไทยร่มเกล้า จากัด. ศริ ิลักษณ์ ผลวัฒนะ และประดับ นาคแก้ว. (2546). หนงั สือเรยี นเคมชี ้ันมัธยมศกึ ษาปที ี่ 5 ภาคเรียนที่ 2. กรุงเทพฯ : แม็ค. ศริ ิศกั ด์ิ โลลุพิมาน และคณะ. (2560). แบบฝึกหัดเพ่ิมเตมิ รายวชิ าเพมิ่ เตมิ วทิ ยาศาสตร์ และเทคโนโลยี เคมี ช้ันมัธยมศกึ ษาปที ี่ 5 เล่ม 2. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ : บริษัท ไทยร่มเกล้า จากัด. สมพงศ์ จันทร์โพธิ์ศรี. (2555). เคมี ม. 5 เล่ม 3. กรุงเทพฯ : ไฮเอ็ดพลับลิชช่ิง. สาราญ พฤษ์สุนทร. (2553). อุดม คชินทร. (2561). “การเปลี่ยนแปลงของวงการศกึ ษาในยคุ ของคนรุ่น Z”. เอกสาร ประกอบการบรรยายท่ปี ระชุมอธิการบดีแห่งประเทศไทย (ทปอ.) งานมหกรรม อุดมศกึ ษา University Xpo:อุดมศกึ ษา-พลังขบั เคลื่อนประเทศไทย 4.0 (Universities, the driver of Thailand 4.0). 19

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส ภำคผแ นวก 20

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส เฉลยแบบทดสอบ คำชี้แจง : ลงใน 1. แบบทดสอบฉบบั นมี้ ีข้อสอบ 5 ข้อ ใช้เวลำ 10 นำที 2. จงเลือกคำตอบที่ถูกต้องท่ีสุด แล้วทำเคร่ืองหมำยกำกบำท กระดำษคำตอบ ช่ือ __________________________________ ชั้น ______ เลขท่ี _____ ข้อ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 สรุปผลกำรทดสอบ 1. ทำขอ้ สอบได้ .......... คะแนน 2. คดิ เป็นร้อยละ .................... 3. ประเมินอยใู่ นเกณฑ์ ............ 21

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส เฉลยแบบฝกึ หดั ท่ี 8.1 คำชี้แจง : ตอบคำถำมเกยี่ วกบั ปฏกิ ริ ยิ ำระหวำ่ งกรดและเบส 1. จงอธิบำยเกย่ี วกบั ปฏกิ ริ ยิ ำกำรสะเทนิ __ป_ฏ_ิก_ิร_ิย_าก_า_ร_ส_ะเ_ท_ิน_เ_ป_น็ _ป_ฏ_กิ _ิร_ิยา_ก_า_ร_ถ_่าย_โ_อ_น_H_+_ร_ะ_ห_ว่า_ง_H_3_O_+_จ_า_ก_ก_ร_ด_ก_ับ____ __O_H_-_จ_า_ก_เบ_ส_ไ_ด้ผ_ล_ิต_ภ_ัณ__ฑ_เ์ ป_น็ _เ_ก_ล_ือ_ก_ับ_น_า้ _________________________ ____________________________________________________ ____________________________________________________ ____________________________________________________ ____________________________________________________ 2. จงเขยี นสมการแสดงปฏกิ ิริยาระหวา่ งกรดกับเบสทก่ี าหนดใหต้ อ่ ไปน้ี 1) H2SO4 กบั Ca(OH)2 ___H_2_S_O4_(_aq_)_+__C_a(_O_H_)2_(_aq_)_→__C_a_SO_4_(_s)__+ _2_H_2O_(_l)______ 2) HBr กบั NaOH ___H_B_r_(a_q_)_+__N_aO_H__(a_q_) _→__N_aB_r_(a_q_)_+__H_2O_(_l)_________ 3) HNO3 กับ Al(OH)3 ___3_H_N_O_3 _(a_q_) _+_A_l_(O_H_)3__(a_q_) _→__A_l(N_O_3_)3_(_aq_)_+__3_H2_O_(_l)___ 22

ชุดที่ 8 ปฏกิ ริ ยิ ำของกรดและเบส เฉลยแบบฝกึ หัดที่ 8.1 คำช้ีแจง : ตอบคำถำมเกยี่ วกบั ปฏกิ ริ ยิ ำระหวำ่ งกรดและเบส 3. เกลือทก่ี ำหนดให้ตอ่ ไปน้ี เกดิ จำกกรดกบั เบส ชนิดใด เกลือ กรด เบส HI KOH KI Ca(OH)2 CaCO3 H2CO3 KOH KCN HCN NaOH Na2SO4 Ca(OH)2 (CH3COO)2Ca H2SO4 CH3COOH _4.__จง_อ_ธ_ิบ_า_ย_เก_ีย่ _ว_กบั_ป_ฏ_ิก_ริ _ิย_า_ไฮ_โด_ร_ล_ิซ_ิส___________________________ _ป_ฏิก_ิร_ิย_า_ไฮ_โ_ด_รล_ิซ_ิส_ค_อื __ป_ฏกิ_ิร_ิย_า_ท_ี่เก_ิด_จ_า_กไ_อ_อ_อ_น_บ_วก_ห_ร_อื _ไอ_อ_อ_น_ล_บ_ข_อ_งเ_ก_ล_ือ_ท_า ___ _ป_ฏิก_ิร_ยิ _า_ก_บั _น_้า _ได_้ผ_ล_ิต_ภ_ณั _ฑ_์เป_็น__H_3O_+_ห_ร_ือ_O_H_-_______________________ ___________________________________________________ 5_._จ_ง_เข_ีย_น_ส_ม_ก_า_รแ_ส_ด_ง_ก_าร_ด_เ_กดิ_ป_ฏ_กิ _ิร_ยิ _า_ไฮ_โด_ร_ล_ิซ_ิส_ข_อ_งเ_ก_ล_ือท_่ีก_า_ห_น_ด_ให_้ต_่อ_ไ_ป_น_้ี __ __1_)__N_H_4_C_l __________________________________________ _____N_H_4_C_l _(s_)_→__N_H_4_+_(a_q_)_+__C_l-_(_a_q_) _______________________ _____N_H_4_+_(_aq_)__+_H_2_O_(_l)_⇌__N__H_3 (_a_q_) _+__H_3O_+_(_a_q_) _______________ __2_)__C_H_3_C_O_O_K________________________________________ _____C_H_3_C_O_O_K_(_s)__→__K_+ _(a_q_)_+__C_H_3C_O_O_-_(_aq_)___________________ _____C_H_3_C_O_O_- _(a_q_)_+_H__2O_(_l)__⇌__C_H_3C_O_O_H_(_a_q_) _+__O_H_- _(a_q_)__________ ___________________________________________________ __3_)__K_N_O_3___________________________________________ _____ไ_ม_่เก_ิด_ป_ฏ_ิก_ิร_ิย_าไ_ฮ_โด_ร_ล_ิซ_ิส_______________________________ ___________________________________________________ ___________________________________________________ 23

ชุดการเรียนรู้ รายวิชาเคมี เรอ่ื ง กรด- เบส โดยใช้รูปแบบการจดั การเรยี นรูว้ ฏั จกั รการเรยี นรู้ 5Es ร่วมกบั การเรียนรูเ้ ชิงรุก (Active Learning) เพื่อพัฒนาทกั ษะการแกป้ ัญหา ของนักเรียนชั้นมัธยมศกึ ษาปที ี่ 5 สิรลิ ักษณ์ วงษช์ ารี