การเมืองการปกครอง

รายการที่ 3 โดย อ.วราภรณ ตันติววิ ฒั น การเมอื งการปกครอง สถาบันกวดวิชา Pinnacle พลเมืองดี ความหมาย ผูมีคณุ ธรรม จรยิ ธรรม ปฏบิ ตั ติ นตามหลกั ประชาธิปไตย ตามกฎหมาย ขนบธรรมเนยี ม ประเพณี วฒั นธรรม การปฏบิ ตั ติ นเปนพลเมืองดตี ามหลกั ประชาธปิ ไตย คือ ตามรัฐธรรมนญู ท่ีไดบัญญัตริ บั รอง สทิ ธิ เสรภี าพ หนาท่ขี องประชาชน หลกั นติ ิธรรม หลักเหตผุ ล หลักเสมอภาค หลกั ถอื เสียงขา งมาก แนวทางปฏิบัติ ดานสังคม 1. เปน สมาชิกทดี่ ใี นครอบครวั โรงเรยี น ชมุ ชน 2. เคารพปฏบิ ตั ิตามกฎระเบียบสงั คม 3. รจู ักบาํ เพญ็ ประโยชน 4. รักษาสาธารณสมบัติ ดา นเศรษฐกจิ 1. ยึดความซื่อสตั ยสุจริต 2. ประหยัด อดออม ขยัน 3. พัฒนางานใหก าวหนา 4. เปน ผูผลติ -ผูบริโภคท่มี คี ุณธรรม 5. ทํางานเตม็ เวลา เตม็ ความสามารถ ดานการเมอื งการปกครอง 1. เคารพกฎหมาย มรี ะเบยี บวนิ ยั 2. รับฟงความคดิ เห็น มเี หตุผล 3. ซอ่ื สัตยส ุจิตตอ หนา ที่ 4. ไมใ ชความรนุ แรงตดั สนิ ปญหา ETV ตวิ เขม สงั คมศึกษา : 3 การเมอื งการปกครอง 1

ตวั อยา งขอสอบ การมวี ินัยขอพลเมอื งดี สอดคลองกบั หลักประชาธปิ ไตยประการใดมากทส่ี ุด 1. หลักนิติธรรม 2. หลกั การปกครองตนเอง 3. หลกั การมสี ว นรว มของประชาชน 4. หลักสทิ ธิและเสรภี าพของพลเมอื ง ขอใดเปนแนวปฏบิ ตั ิตนทดี่ ีที่สุดในการเปนพลเมอื งดีตามวิถีประชาธิปไตย 1. ยดึ มั่นในวฒั นธรรมของสงั คม 2. มีสวนรว มในกจิ กรรมของสงั คม 3. ประพฤติตนตามหลกั ศีลธรรม จริยธรรมของสงั คม 4. ปฏบิ ตั ิตนตามระเบียบกฎเกณฑขอบังคับของสังคม สิทธมิ นษุ ยชน ความหมาย หมายถงึ ศกั ดศ์ิ รีความเปน มนษุ ย สทิ ธิ เสรภี าพ เสมอภาคของบคุ คล ศักดศ์ิ รคี วามเปนมนุษย หมายถงึ สภาพความเปนมนุษย ไมคํานงึ ถึงความแตกตางในเชอ้ื ชาติ ศาสนา ภาษา เพศ อายุ สถานภาพ แนวคดิ เร่มิ ตั้งแตส มัยกรกี โรมนั ปฏญิ ญาวา ดว ยสทิ ธิมนุษยชนและพลเมือง เกิดหลังปฏิวตั ฝิ รัง่ เศส ป ค.ศ. 1789 ถือเปน เอกสารรบั รองสิทธเิ สรภี าพของประชาชนที่ ครบถว นสมบรู ณท ่สี ุด และเปน แมบ ทของปฏญิ ญาสากลวาดวย สทิ ธิมนุษยชนของสหประชาชาติ 10 ธ.ค. สหประชาชาตถิ อื เปน วนั สทิ ธมิ นษุ ยชนของโลก รฐั ธรรมนญู 2540 ไดใ หสทิ ธิเสรภี าพแกป ระชาชนเพ่มิ ขนึ้ เชน สทิ ธใิ นความเปนมนุษย มกี ารจดั ต้ัง คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหง ชาติ เปน องคก รอิสระ มหี นาท่ี คมุ ครอง สง เสริมสทิ ธขิ น้ั พน้ื ฐาน ตัวอยางขอ สอบ ศักด์ิศรคี วามเปน มนุษยเ กยี่ วขอ งกบั เรอ่ื งใดมากทส่ี ดุ 1. สิทธิ 2. หนา ท่ี 3. บทบาท 4. สถานภาพ ETV ติวเขม สังคมศึกษา : 3 การเมอื งการปกครอง 2

ระบอบการเมอื งการปกครอง รฐั และการปกครอง รฐั หมายถึง ชมุ ชนทางการเมอื งท่ีประกอบดวยดนิ แดนทมี่ ีอาณาเขตแนนอน มปี ระชากรจาํ นวน หนง่ึ มีรฐั บาลเปน ผูใ หอาํ นาจภายในรฐั มเี อกราชอิสรภาพ องคป ระกอบของรัฐ ดนิ แดน อาณาเขตแนน อน นา นนํา้ (ไมเ กิน 12 ไมลทะเล) นา นฟา แผน ดนิ ไมมีกฎเกณฑ กําหนดขนาดและเนอื้ ที่ติดกนั ควรมอี าณาเขตติดตอ เปนผนื เดยี ว ประชากร ผมู สี ัญชาตขิ องรฐั ท่มี ีสทิ ธิ หนา ที่ในฐานะสมาชกิ ของรฐั รวมถงึ ชนกลมุ นอ ย (ชาวไทย ภูเขา) และคนตา งดาว อาํ นาจอธปิ ไตย อํานาจสูงสุดในการปกครองตนเอง เปน องคป ระกอบสําคญั ท่สี ุด ทาํ ใหร ัฐมอี สิ ระ เสรีภาพ เอกราช รฐั บาล คณะบุคคลทใ่ี ชอ าํ นาจปกครองเปน อสิ ระ ไมข้ึนกับรฐั อนื่ บรหิ ารใหป ระชาชนอยอู ยา ง สงบม่ันคง ไมไ ดก ําหนดทม่ี าของอํานาจ รัฐ - ความเปน รัฐตองมอี ํานาจอธปิ ไตยเสมอ ดนิ แดนขนาดเลก็ ถือเปนรฐั เชน วาติกนั อาณานคิ มไมถอื เปนรฐั ตัวอยางขอสอบ 2. เพ่ือรกั ษาความเปน ธรรมแกประชาชน เหตผุ ลในขอ ใดทแ่ี สดงถงึ ความจาํ เปน ทีต่ องมีรฐั 4. เพ่อื รกั ษาเสรีภาพใหแ กพ ลเมือง 1. เพอื่ รักษาเอกราชของรัฐ 3. เพื่อรกั ษาความเสมอภาค ขอ ใดไมจดั วา เปนองคป ระกอบของรฐั 2. ศาลรฐั ธรรมนญู 1. วุฒิสภา 4. คณะกรรมการการเลือกตัง้ 3. องคการพฒั นาเอกชน ปจ จัยขอ ใดแสดงความเปน พลเมืองของรัฐไดดที ส่ี ุด 1. เชอ้ื ชาติ 2. วฒั นธรรม 3. สทิ ธหิ นา ท่ี 4. ภาษาประจาํ ชาติ ETV ตวิ เขม สังคมศกึ ษา : 3 การเมอื งการปกครอง 3

ประเภทของรัฐ รัฐเด่ยี ว รฐั รวม (สหพนั ธรฐั ) มรี ัฐบาลเพยี งแหง เดียวทปี่ กครอง มรี ัฐบาล 2 ระดบั คอื รวมอํานาจไว สว นกลาง โดยรฐั อาจ - รัฐบาลกลาง ใชอาํ นาจอธิปไตยทเ่ี กยี่ วกับผลประโยชนข องรัฐ กระจายอาํ นาจใหท อ งถน่ิ ทง้ั หมด เชน การตา งประเทศ การทหาร การคลงั โดยทว่ั ไปมีขนาดเล็ก - รฐั บาลมลรฐั มีอํานาจในการดําเนนิ กจิ การ เชน การศกึ ษา สาธารณสุข การรักษาความสงบเรียบรอย รฐั ธรรมนูญของ ประเทศจะบญั ญัติไวช ดั เจน ไทย อังกฤษ ญี่ปนุ สิงคโปร สหรัฐอเมริกา มาเลเซยี อนิ เดยี สหภาพเมยี นมา ออสเตรเลีย นิวซีแลนด สเปน แคนาดา สวิตเซอรแ ลนด ตัวอยา งขอ สอบ ขอ ใดแสดงถงึ ความแตกตา งระหวา งรฐั เดย่ี วกบั รัฐรวม 1. ทมี่ าของหวั หนา รัฐบาล 2. รปู แบบของรฐั บาล 3. อํานาจหนา ท่ีของรฐั บาล 4. นโยบายของรฐั บาล ประเทศคูใดมีรปู แบบของรฐั แตกตา งกัน 2. ลาว - ฟล ิปปนส 1. ออสเตรเลีย – นวิ ซแี ลนด 4. แคนาดา - สหรัฐอเมริกา 3. องั กฤษ – ฝรง่ั เศส ระบบการเมอื งการปกครอง หมายถงึ แบบแผนความสมั พนั ธร ะหวางบคุ คล ซง่ึ กอใหเ กิดขอ ตกลงใจทมี่ อี าํ นาจบงั คบั ในสังคม ประเภทของระบบการเมอื งการปกครอง กษัตรยิ  ปกครองคนเดยี ว สมบรู ณาญาสทิ ธริ าชย เผดจ็ การ ผเู ผดจ็ การ เชน นโปเลียน ชนชน้ั สงู เชน โรมนั คนสวนนอ ย อภชิ นาธิปไตย เปน คณะบคุ คล เพื่อประโยชนกลุม เชน คนสวนมาก คณาธปิ ไตย สปารตา พรรคคอมมวิ นสิ ต คอมมิวนิสต กษตั ริย ประชาธิปไตย ประธานาธบิ ดี ETV ตวิ เขม สงั คมศึกษา : 3 การเมืองการปกครอง 4

หลกั การใชอาํ นาจการปกครองและการจดั ระเบยี บการปกครองภายในรฐั รวมอาํ นาจ (สว นกลาง) - กระทรวง กรม เปน ศูนยกลางบรหิ ารประเทศ - สงเจาหนา ทีไ่ ปปฏิบัตงิ าน โยกยา ยตามความเหมาะสม - หนว ยงานอสิ ระเทยี บเทา กรม เชน ราชบณั ฑติ ยสถาน สํานักพระราชวงั สาํ นักราชเลขา สํานกั งาน อยั การสูงสดุ สนง.เลขาธกิ ารสภาผแู ทน, วุฒสิ ภา สนง.ทรพั ยส ินสว นพระมหากษตั รยิ  สาํ นักนายกรฐั มนตรี ธนาคารแหง ประเทศไทย แบงแยกอาํ นาจ (ภูมภิ าค) - สวนกลางสง เจา หนาทไี่ ปปฏบิ ัติงานในสว นตางๆ ใหอาํ นาจบริหารบางอยา งแกเ จา หนา ท่ี - จังหวัด เปน นิตบิ ุคคล การตง้ั ยุบ ตราเปน พ.ร.บ. จว. - อําเภอ ไมม ีฐานะเปน นติ บิ คุ คลการต้ัง ยุบ ตราเปนพระราชกฤษฎกี า กระจายอํานาจ (ทอ งถ่ิน) - ประชาชนทอ งถ่ินมีอาํ นาจบรหิ ารกจิ การ ในการปกครองตนเอง - องคการบริหารสวนจงั หวัด (อบจ.) - องคก ารบริหารสว นตําบล (อบต.) - เทศบาล แบบพเิ ศษ คอื กทม., พัทยา ตัวอยางขอ สอบ ขอใดคือองคกรปกครองสว นทองถิ่นของไทยในปจ จบุ ัน 1. เทศบาล องคก ารบรหิ ารสว นจังหวดั องคก ารบรหิ ารสว นตําบล 2. เทศบาล สขุ าภบิ าล องคการบริหารสวนจังหวัด องคก ารบริหารสวนตาํ บล กรงุ เทพมหานคร เมอื งพทั ยา 3. เทศบาล องคก ารบรหิ ารสว นจงั หวดั องคการบรหิ ารสว นตําบล กรุงเทพมหานคร เมอื งพทั ยา 4. เทศบาล สุขาภิบาล องคก ารบริหารสวนจงั หวัด องคก ารบรหิ ารสว นตําบล สภาตาํ บล กรงุ เทพมหานคร เมอื งพทั ยา หลักการบรหิ ารราชการในสวนกลางของไทยถือหลกั ใด 1. รวมอํานาจ 2. กระจายอาํ นาจ 3. แบง อาํ นาจ 4. แยกอํานาจ หลักการบรหิ ารราชการสวนทองถิ่นตรงกบั หลกั การใด 1. รวมอํานาจ 2. กระจายอาํ นาจ 3. แบง แยกอาํ นาจ 4. รวบอํานาจ ETV ตวิ เขม สังคมศึกษา : 3 การเมืองการปกครอง 5

หลักการของระบอบประชาธิปไตย ท่สี าํ คญั คอื 1. หลกั ความเสมอภาค คอื ความเทา เทยี มกนั ของคนในสังคม (เทาเทยี มกันในความเปน มนษุ ยใ น ศักดศ์ิ รี) ทงั้ ทางกฎหมาย, การเมือง เศรษฐกจิ และไดร บั โอกาส เชน การศึกษา 2. หลกั สทิ ธิ เสรภี าพ และหนา ที่ สิทธิ คือ ประโยชนท ี่ ก.ม. รบั รองและคุมครองให เสรีภาพ คอื โอกาสทีบ่ ุคคลเลือกปฏิบตั ใิ นส่ิงทเ่ี ปน ประโยชนแกต น หนา ท่ี คือ สงิ่ ท่บี คุ คลตองปฏบิ ตั ิตามกฎหมาย 3. หลกั นติ ิธรรม คือ การยึดกฎหมายเปน กฎเกณฑข องประเทศ หลกั กฎหมายเปน หลักสาํ คัญใน ระบอบประชาธิปไตย 4. หลกั การยอมรบั เสยี งสว นมาก และตอ งไมล ะเมดิ สิทธขิ องเสียงสวนนอย 5. อาํ นาจอธิปไตยเปนของปวงชน รฐั บาลคือ กลมุ บคุ คลทีไ่ ดร บั เลอื กทําหนาที่บรหิ ารประเทศ รฐั บาลท่ีดจี งึ ตองเปน ของประชาชน เพื่อประชาชน การเลือกทาํ ไดโดยตรงและโดยออม 6. หลักแหง การใชเ หตผุ ล คอื การใชเ หตุผลในการตดั สนิ ปญ หา ไมใ ชกาํ ลงั หรอื ความรนุ แรง เปรียบเทยี บระบบประชาธิปไตย – เผดจ็ การ เผด็จการ ประชาธปิ ไตย - อํานาจอยทู บ่ี คุ คลหรือคณะ หลกั การ - ไมย อมรบั สทิ ธเิ สรภี าพ เสมอภาคของประชาชน - อาํ นาจอธปิ ไตยเปนของประชาชน - เนน การใชอํานาจเดด็ ขาด โดยรวมอาํ นาจอยู - ใหส ทิ ธิ เสรภี าพ เสมอภาค แกประชาชน - ใชห ลักเหตผุ ลตดั สนิ ปญ หา สวนกลาง - ยึดหลกั นิติธรรม - เนน ความมนั่ คง ปลอดภัยของชาติ - ยึดแนวคิดผปู กครอง - ใชห ลกั เสยี งขางมากตดั สินไมละเมดิ เสยี งขางนอ ย - ใหคณุ คารฐั ผนู ํา เปนสาํ คญั อดุ มการณ - มนษุ ยเ กิดมาเพ่ือรฐั - ใหค ณุ คาแกป ระชาชนจึงมสี ทิ ธิ เสรีภาพ รฐั เกิดมาเพอ่ื มนุษย - องคการการเมือง (รฐั ธรรมนูญ รฐั สภา การ โครงสราง เลอื กตง้ั ) เปนฐาน รองรบั อํานาจผนู าํ - ผนู ําอยูในตาํ แหนง ตามวาระ - มพี รรคการเมอื งหลายพรรค - พรรคการเมอื งพรรคเดียว หรือไมมี - แนวทางเศรษฐกิจ เอกชนเปนเจาของไดมากกวา - แนวทางเศรษฐกิจถกู ควบคุมโดยรฐั ETV ตวิ เขม สังคมศกึ ษา : 3 การเมอื งการปกครอง 6

ตวั อยางขอสอบ ความสมั พนั ธร ะหวางรฐั กบั ประชาชนในระบอบการปกครองแบบประชาธปิ ไตยยึดถอื หลกั การตามขอใด 1. มนุษยเกดิ มาเพื่อรัฐ 2. รัฐเกดิ มาเพอื่ มนษุ ย 3. มนุษยเ ปนเครื่องมือของรฐั 4. รัฐมคี วามสาํ คญั เทาเทยี มกบั มนุษย หัวใจสาํ คญั ของประชาธปิ ไตยอยทู ีป่ ระเด็นใด 1. ประชาชนมีอาํ นาจตัดสินใจ 2. มรี ัฐธรรมนญู เปน กฎหมายสงู สุด 3. รฐั สภาเปน ผูออกกฎหมาย 4. รัฐบาลบริหารประเทศเพอ่ื ประโยชนข องประชาชน การปกครองแบบประชาธปิ ไตยใหค วามสาํ คัญในเรอื่ งใดมากกวา การปกครองแบบเผด็จการ 1. กระบวนการในการบรหิ ารประเทศ 2. การใชอ าํ นาจในการปกครอง 3. วธิ ีดาํ เนนิ การบรหิ ารประเทศ 4. การสรรหาบุคคลเขามาบรหิ ารประเทศ ขอใดมลี กั ษณะของระบอบการเมืองการปกครองแบบเผด็จการนอ ยท่สี ุด 1. รฐั สังคมนิยม 2. สมบูรณาญาสิทธริ าชย 3. ฟาสซิสต 4. คอมมวิ นสิ ต ระบอบประชาธิปไตย แบง ได 3 รูปแบบ รัฐสภา (องั กฤษ) ประธานาธบิ ดี (U.S.A.) ก่ึงรัฐสภากงึ่ ประธานาธบิ ดี (FR) ประมขุ ไมตองรบั ผดิ ชอบทางการเมอื ง ประธานาธิบดี เปน ประมุข + ประธานาธบิ ดี -ประมุข กษตั รยิ  หัวหนา ฝายบริหาร มาจากการ - หัวหนาฝา ยบรหิ ารมาจากการ อังกฤษ เนเธอรแ ลนด เบลเยยี ม เลือกตง้ั โดยออ ม วาระ 4 ป เลือกตง้ั โดยตรง นอรเ วย สวีเดน เดนมารก ไทย ญ่ปี นุ (8 ป) มาเลเซยี รับผดิ ชอบทางการเมอื ง ประธานาธิบดแี ตงตั้ง ประธานาธบิ ดี นายกรฐั มนตรี + ค.ร.ม. เยอรมนั อิตาลี อนิ เดยี สิงคโปร ไมม นี ายกรัฐมนตรี ปธน.ยบุ สภาได และทาํ หนาที่ บังคลาเทศ อนญุ าโตตุลาการระหวา ง ค.ร.ม. มาจากการเลือกตัง้ โดยออม ยดึ หลักแบงแยกอํานาจ กับรฐั สภา หวั หนา ฝายบรหิ าร – นายกรัฐมนตรี ไมยึดหลักแบง แยกอํานาจ ETV ตวิ เขม สังคมศกึ ษา : 3 การเมืองการปกครอง 7

รฐั สภา (องั กฤษ) ประธานาธิบดี (U.S.A.) กง่ึ รัฐสภากง่ึ ประธานาธบิ ดี (FR) - ความสมั พนั ธร ะหวา งรฐั สภากับ - รัฐสภามาจากการเลือกตง้ั - นายกและรมต.รับผดิ ชอบตอ รัฐสภา ค.ร.ม. ใกลช ิดตามหลกั การเชือ่ ม สภาสูง – วาระ 6 ป - หากรัฐสภาลงมตไิ มไววางใจ อํานาจ ค.ร.ม. มาจากพรรค สภาลา ง – วาระ 2 ป นายก + รมต.พน จากตําแหนง การเมอื งท่มี ีเสยี งขางมากในรฐั สภา - ปธน. และรฐั สภาอยใู น เทา น้ัน ตําแหนง จนครบวาระ รฐั สภามอี ํานาจสูงสุด เพราะ - ปธน. แตงต้งั รม.ต. โดยไดรบั ฝรั่งเศส ไอรแลนด ออสเตรีย - ค.ร.ม. ตอ งบรหิ ารประเทศโดย ความเหน็ ชอบจากรัฐสภา ค.ร.ม. ไมเปน สมาชกิ สภาใน รบั ผดิ ชอบตอรฐั สภา เวลาเดยี วกนั - ค.ร.ม. จะเขา ดํารงตาํ แหนง และ - รัฐสภามอี าํ นาจออก บรหิ ารไดต ราบเทา ทไี่ ดร ับความ กฎหมายและอนุมตั ิ ไววางใจจากรัฐสภา งบประมาณ - รัฐสภาควบคุมบริหารโดยเปด อภิปรายเพื่อลงมติไมไ ววางใจ - รัฐสภาอาจใชว ธิ ี อิมพจิ - นายกยุบสภาไดด ว ยเหตผุ ล เมน ตใ ห ปธน. ออกจาก - รฐั สภาไมรับรองนโยบายของ ตาํ แหนง กอนวาระได ค.ร.ม. หรือขดั แยงใน ค.ร.ม. - รฐั บาลแพคะแนนเสียงในการลงมติ - ปธน. ยบุ สภาไมได รบั รองกฎหมายที่ ค.ร.ม. เสนอ อเมริกา องั กฤษ ไทย ญี่ปุน อนิ เดีย ฯ ตวั อยางขอสอบ เปา หมายหลกั ของการแยกใชอ ํานาจอธิปไตยเปน 3 ทาง ตรงกบั ขอใด 1. เปด โอกาสใหประชาชนมสี ว นรว มในการปกครองประเทศ 2. ดําเนนิ การบริหารประเทศไดอยางมีประสทิ ธภิ าพ 3. พัฒนาประเทศในทุกดา นไปพรอ มๆ กนั 4. ปกปองคุมครองสทิ ธเิ สรภี าพของประชาชน รปู แบบการปกครองระบอบประชาธปิ ไตยของประเทศไทยใกลเคียงกบั ประเทศใดมากทส่ี ดุ 1. บรไู น 2. สิงคโปร 3. ลาว 4. เกาหลใี ต ETV ตวิ เขม สังคมศกึ ษา : 3 การเมอื งการปกครอง 8

กลมุ ประเทศในขอใดมกี ารปกครองระบอบประชาธิปไตยทมี่ ีประธานาธบิ ดเี ปน ประมขุ ของประเทศ 1. เยอรมนี เนเธอรแ ลนด เบลเยี่ยม 2. ฝรั่งเศส อนิ เดยี อินโดนเี ซีย 3. เดนมารก นอรเ วย สวีเดน 4. เกาหลใี ต มาเลเซยี อิสราเอล ประเทศใดทม่ี กี ารปกครองแบบรฐั สภาทัง้ หมด 2. นอรเ วย โปแลนด ออสเตรเลยี เกาหลใี ต 1. ไทย สิงคโปร อินเดีย ญปี่ นุ 4. สหรฐั ฯ สหภาพโซเวียต จนี 3. ญ่ีปนุ ฟล ิปปน ส อินโดนเี ซยี บรไู น ประมขุ ของประเทศทมี่ กี ารปกครองประชาธิปไตยแบบรัฐสภา คอื ตําแหนงใด 1. พระมหากษตั รยิ หรอื ประธานาธบิ ดี 2. นายกรัฐมนตรีและประธานาธบิ ดี 3. นายกรฐั มนตรี 4. พระมหากษัตริย ขอใดตรงกบั ลักษณะการปกครองแบบรฐั สภา 1. รฐั สภาใชอาํ นาจนติ ิบญั ญัตแิ ละบริหาร 2. สมาชิกรฐั สภาตอ งไมเปน ผบู ริหาร 3. นายกรฐั มนตรมี าจากการเลือกตง้ั โดยตรง 4. คณะรฐั มนตรีตอ งไดรับความไววางใจจากรฐั สภา ประธานาธิบดเี ปน ประมขุ และเปนหวั หนาฝา ยบริหาร มนี ายกฯ และ ครม. บริหารรว มกนั ครม.อยู ภายใตอ าํ นาจของรฐั สภา 1. สหรฐั อเมรกิ า 2. ฝร่งั เศส 3. อินโดนเี ซยี 4. ออสเตรเลยี การปกครองทใ่ี หอ ํานาจนติ บิ ญั ญัติ อาํ นาจบรหิ าร และอํานาจตลุ าการ เปนอสิ ระเพือ่ ถว งดุลกัน คอื การปกครองประชาธปิ ไตยแบบใด 1. รฐั สภา 2. กงึ่ รฐั สภา 3. ประธานาธิบดี 4. กง่ึ ประธานาธบิ ดี ขอ ใดมิใชห นาทีข่ องรัฐสภา 2. ทาํ หนา ท่แี ตงต้งั ฝายบรหิ าร 1. ทําหนา ทนี่ ิติบญั ญตั ิ 4. ทําหนา ที่ควบคุมฝายบริหาร 3. ทําหนา ทคี่ วบคมุ ฝายตลุ าการ หนา ทสี่ าํ คัญของรฐั บาลคอื อะไร 2. ประกาศใชยกเลกิ กฎอยั การศึก 1. เสนอแผนพัฒนาประเทศ 4. ประชุมรัฐสภาเพ่อื พจิ ารณารา งกฎหมาย 3. บรหิ ารประเทศ ในระบอบประชาธปิ ไตยสทิ ธขิ ้ันมลู ฐานท่ปี ระชาชนควรไดรับคอื ขอใด 1. การเขียนการพมิ พ 2. การไดแ สดงความคิดเห็น 3. การมีกรรมสทิ ธ์ใิ นทรพั ยส นิ 4. การไดผลประโยชนตามทเ่ี รียกรอง ETV ตวิ เขม สงั คมศกึ ษา : 3 การเมืองการปกครอง 9

ขอ ใดคือวัตถุประสงคส ําคญั ทสี่ ุดของพรรคการเมอื ง 1. การมสี วนรว มทางการเมอื ง 2. การเขา รว มในการจดั ตง้ั รัฐบาล 3. การทส่ี มาชกิ พรรคไดร ับการเลอื กตั้ง 4. การเปนตวั แทนของกลุม ผลประโยชน ตามหลกั การของระบอบประชาธปิ ไตย ขอ ใดคือเหตผุ ลของการยุบสภาผแู ทนราษฎร 1. เพ่ือเปดโอกาสใหมกี ารจดั ตงั้ รัฐบาลใหม 2. เพ่ือลดความขดั แยงระหวา งพรรคการเมอื ง 3. เพ่อื แกป ญ หาการขาดเสถียรภาพของรฐั บาล 4. เพอ่ื ยุตปิ ญหาความขัดแยงระหวา งรฐั บาลกบั สภาผูแ ทนราษฎร กิจกรรมทางการเมอื งใดทีฝ่ ายบรหิ ารในระบอบประชาธิปไตยไมส ามารถกระทาํ ได 1. บญั ญัติกฎหมาย 2. ยกเลิกกฎหมาย 3. บงั คบั ใชกฎหมาย 4. วินิจฉยั การขดั กันของกฎหมาย รปู แบบระบบเผดจ็ การ อํานาจนยิ ม - ควบคุมสทิ ธเิ สรภี าพทางการเมือง เบ็ดเสรจ็ นยิ ม - ใหเสรีภาพทางสงั คม เศรษฐกิจ เชน สทิ ธใิ นครอบครัว นบั ถือ ศาสนา ประกอบอาชพี ความเหมือน - ใชในแอฟรกิ า เอเชยี อเมรกิ าใต - ควบคุมทงั้ ดา นการเมอื ง เศรษฐกจิ สงั คม ศาสนา วัฒนธรรม อาชพี ครอบครวั การศกึ ษา - ประชาชนตอ งเชอื่ ฟง และปฏบิ ัติตามคําส่งั รัฐอยา งเครงครดั - รัฐใชว ิธีลงโทษรนุ แรง โฆษณาชวนเชื่อใหป ระชาชนศรัทธา จงรกั ภกั ดตี อผูนาํ - สทิ ธิ เสรภี าพ ประชาชนถกู ละเมิด ผูปกครอง – คนเดยี ว หรือคณะบุคคล อาํ นาจรฐั – ยกยอ งใหความสาํ คญั ประโยชนร ฐั มากกวา บคุ คล ประชาชน – ไมเ ปด โอกาสใหประชาชนมีสวนรว ม - ใชความรนุ แรงกบั ประชาชน ETV ตวิ เขม สงั คมศกึ ษา : 3 การเมืองการปกครอง 10

ความแตกตาง คือ อํานาจนยิ ม เบ็ดเสรจ็ นิยม 1. ควบคุมกิจกรรมการเมืองของบุคคล 1. ควบคุมท้งั การเมืองและทุกดา น 2. ไมค วบคุมสถาบัน องคก าร เชน ครอบครวั 2. ควบคมุ 3. ประชาชนมหี นา ทเี่ คารพเชอื่ ฟง คาํ สง่ั รฐั -ผปู กครอง 3. ประชาชนตอ งปฏิบัตติ ามคาํ สั่งรัฐอยางไมจ าํ กัด อยางเครง ครดั เนน การแสดงออกท่จี งรกั ภักดี เพื่อความมน่ั คงของชาติ ระบบเบด็ เสรจ็ นยิ ม มีทั้งเผดจ็ การขวาจัด (Fascist) และซา ยจดั (Communist) เผด็จการฟาสซิสต - เนน ลทั ธชิ าตนิ ยิ มรนุ แรง - มอี ดุ มการณบ ชู ารัฐและผูนาํ ท่ีเขม แขง็ เชน มุสโสลนิ ี ฮติ เลอร - ฟน ฟรู ะบบทหารเพอ่ื ขยายดินแดน เพราะเชือ่ วารัฐเปน สิ่งมชี วี ิต (เตบิ โต) - ผนู ําไดร ับการสนับสนนุ จากกองทพั และนกั ธุรกิจ - ระบบน้ีตอ ตา นประชาธปิ ไตย และคอมมวิ นิสต เผด็จการคอมมวิ นิสต - เกดิ จากการผสมผสานแนวคิดของคารล มารกซแ ละเลนิน - พรรคคอมมิวนิสต มีอาํ นาจสูงสุด ควบคมุ กจิ การทกุ ๆ ดา น - ใชในสหภาพโซเวยี ต จนี คิวบา เวียดนาม ลาว เกาหลเี หนือ ตัวอยา งขอ สอบ เผด็จการอํานาจนยิ มแตกตางจากเผดจ็ การเบด็ เสร็จนยิ มในขอใด 1. มผี ูป กครองเดยี ว ผูปกครองเปน กลมุ เลก็ 2. ควบคมุ โดยใชก ําลงั ทหารบังคบั ควบคมุ ในทางเศรษฐกิจและสงั คม 3. เนนความสาํ คญั ของผูนํา เนน ความสาํ คัญของรัฐ 4. รวมอํานาจนิตบิ ัญญตั ิ บรหิ ารและตุลาการ รวมอาํ นาจการเมือง เศรษฐกิจและสังคม ขอใดไมใ ชร ะบบเผดจ็ การแบบเบ็ดเสรจ็ นยิ ม 2. เผด็จการฟาสซิสม 1. เผดจ็ การทหาร 4. เผดจ็ การคอมมิวนสิ ต 3. เผด็จการนาซี ETV ตวิ เขม สังคมศึกษา : 3 การเมืองการปกครอง 11

ระบบเศรษฐกิจลทั ธินยิ ม มี 4 รปู แบบ 2. สังคมนยิ มบังคบั (คอมมิวนสิ ต) 1. ทนุ นยิ ม 1. รัฐเปน เจาของทรัพยส ิน+ปจ จยั การผลติ วางแผน 1. เอกชน ดาํ เนินกจิ กรรมเศรษฐกจิ อยา งเสรมี สี ทิ ธิใน ควบคมุ จากสว นกลาง ทรพั ยส นิ 2. ไมม กี ลไกราคา 3. ไมม กี ําไร ไมม กี ารแขงขัน 2. มกี ลไกราคา 4. รฐั มบี ทบาทมาก ผกู ขาดการคาระหวา งประเทศ 3. กําไรเปน แรงจงู ใจ การแขงขนั สูง 4. รัฐมีบทบาทนอ ย แทรกแซงเพอื่ ความเปน ธรรม ดาํ เนนิ การ ศึกษา และคมุ ขา วสาร ขอ ดี ขอ ดี 1. เอกชนมเี สรภี าพในธุรกจิ บรโิ ภค หาผลประโยชน 1. ทรัพยากรไมเ ปลอื ง 2. ลดภาระของรฐั 2. ควบคมุ กจิ กรรมเศรษฐกจิ ทมี่ ีผลตอสว นรวม ขอ เสยี ขอเสยี 1. เกดิ ความแตกตางระหวา งรายได 1. เอกชนถกู จาํ กดั เสรีภาพในธรุ กิจ บรโิ ภค 2. ใชท รัพยากรสน้ิ เปลอื ง 3. นายทนุ รายใหญมีอิทธพิ ล เอกชนไมสามารถเปนเจาของทรัพยสิน อเมรกิ า แคนาดา ญี่ปนุ ออสเตรเลีย ควิ บา เกาหลีเหนือ มองโกเลยี 3. ผสม (ทุนนิยม – สงั คมนยิ ม) สาธารณรฐั ประชาชนจนี 1. รัฐ เปนเจา ของปจจัยการผลติ ท่ีสาํ คญั มีผลตอ - เตง้ิ เสีย่ วผิง ใชนโยบาย 4 ทนั สมยั สว นรวม 4. สังคมนยิ มเสรี (ประชาธปิ ไตย) - วางแผน กําหนดนโยบายเศรษฐกจิ 1. รฐั เปน เจาของดาํ เนนิ กจิ การขนาดใหญ จดั สรร - แทรกแซง ควบคุม กําหนดราคาบางเร่ือง เพ่อื ทรพั ยากร โอนเปน ของรัฐ ประโยชนส ว นรวม หรอื ใหเศรษฐกจิ เติบโต - วางแผนกําหนดจากสว นกลาง ระดบั ที่เหมาะสม - จัดสรรทรัพยากรแกป ญหาพน้ื ฐาน 2. เอกชน เปน เจา ของทรพั ยส นิ + ปจจัยการผลติ 2. เอกชน เปนเจา ของทรพั ยส นิ และปจ จยั การผลิต ขนาดใหญ (ทร่ี ัฐไมท ํา) ขนาดยอ มและกิจการสว น บางอยา ง ขนาดเล็ก ใหญ 3. การแขงขัน กาํ ไร (นอ ยกวา 3) 3. มกี ารแขงขันและกาํ ไร (ระดบั หนง่ึ ) 4. กลไกราคา (นอ ยกวา 3) 4. มีกลไกราคา (ระดบั หนง่ึ ) และมที ีร่ ัฐควบคมุ 5. ใชระบบภาษอี ตั รากาวหนา เพ่ือกระจายรายไดท่ี 5. มีการใชร ะบบภาษเี พ่อื กระจายรายได (ระดับหนง่ึ ) เปน ธรรม (มากกวา 3) 6. มีสวัสดิการแกป ระชาชน (ระดับหนงึ่ ) 6. มสี วสั ดิการแกป ระชาชน (มากกวา 3) ♥ มเี ปาหมายกระจายรายไดเทาเทยี มกนั ♥ ไมม ีเปาหมายขจัดชนชน้ั , กระจายรายไดท่เี ปนธรรม ETV ติวเขม สงั คมศึกษา : 3 การเมอื งการปกครอง 12

ตัวอยางขอสอบ ประเทศทม่ี ีการปกครองแบบประชาธปิ ไตยแตม กี ารกระจายรายไดส งู ลดความเหล่ือมลาํ้ ทาง เศรษฐกจิ มีการจัดสวสั ดกิ ารทางสังคม ประเทศดงั กลาวเปนเศรษฐกจิ ระบบใด 1. ทนุ นยิ ม 2. เสรนี ยิ ม 3. สังคมนยิ มประชาธปิ ไตย 4. สงั คมนยิ มคอมมิวนิสต การใหร ฐั วสิ าหกจิ เปน ผลู งทุนในกจิ การสาธารณปู โภคเปน ลกั ษณะการดาํ เนนิ การทางเศรษฐกจิ แบบใด 1. ทนุ นิยม 2. เสรนี ยิ ม 3. ชาตินิยม 4. สังคมนยิ ม ประเทศใดนาํ แนวคิดของระบบสงั คมนยิ มประชาธปิ ไตยมาใช 1. สวเี ดน 2. อนิ เดยี 3. สาธารณรฐั ประชาชนจนี 4. สาธารณรฐั แอฟริกาใต บทบาทของรัฐในระบบทนุ นยิ มตรงกบั ขอ ใด 1. รฐั ดําเนนิ ธรุ กิจในกจิ การขนาดใหญๆ แทนเอกชน 2. รฐั แทรกแซงในระบบเศรษฐกิจเพื่อใหเ กดิ ความเปนธรรม 3. รฐั เก็บภาษสี ูงและจัดสวัสดิการใหป ระชาชนโดยไมค ดิ มูลคา 4. รัฐจํากดั การสะสมทนุ ของเอกชน ขอใดคือหลกั การสาํ คัญของระบบเศรษฐกจิ แบบสังคมนยิ ม 1. ยอมรบั การลงทนุ ของเอกชนสว นใหญ 2. การเปดโอกาสใหต า งชาติมาลงทนุ 3. ราคาสินคาเปน ไปตามความตอ งการของผซู ้ือและจาํ นวนสินคา ของผขู าย 4. การท่รี ฐั บาลเขา ควบคุมหรอื วางแผนปจ จยั การผลติ เอง ETV ตวิ เขม สังคมศกึ ษา : 3 การเมืองการปกครอง 13