การเปิดรับ การใช้ประโยชน์ ความพึงพอใจ และความต้องการข่าวสารเกี่ยวกับข้าวของนักเรียนโรงเรียนทัพราชวิทยา อำเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว

วารสารสังคมศาสตร ปท ่ี 4 ฉบับท1่ี มกราคม – มิถุนายน 2558 http://ird.rmutto.ac.thการเปด รบั การใชป ระโยชน ความพึงพอใจ และความตอ งการขาวสารเกี่ยวกับขา วของนกั เรียน โรงเรียนทพั ราชวทิ ยา อําเภอตาพระยา จงั หวดั สระแกว Media Exposure, Uses and Gratifications, and Desire for Rice Information of Students in Tuprachwittaya School, Tapraya District, Sa Kaeo Province กําพล ดวงพรประเสริฐ อไุ รวรรณ ชาญชลยทุ ธ และ ดลฤดี ศรีมนั ตะ Kampol Duangpornprasert Uraiwan Chanchonyout and Dollruedee Srimanta สาขาวชิ าเทคโนโลยกี ารโฆษณาและประชาสัมพนั ธ คณะบริหารธุรกิจและเทคโนโลยสี ารสนเทศ มหาวิทยาลยั เทคโนโลยีราชมงคลตะวันออก วทิ ยาเขตจกั รพงษภวู นารถ E-mail: [email protected] โทร. 099-162-9159 บทคัดยอ การวิจัยคร้ังน้ีมีวัตถุประสงค 1) การเปดรับขาวสารการใชประโยชน ความพึงพอใจ และตองการขาวสารเกี่ยวกับขาวของนักเรียนโรงเรียนทัพราชวิทยา อําเภอตาพระยา จังหวัดสระแกว และ 2) ความสัมพันธระหวางการเปดรับขาวสาร การใชประโยชน ความพึงพอใจ และตองการขาวสารเกี่ยวกับขาวของนักเรียนโรงเรียนทัพราชวิทยา อําเภอตาพระยา จังหวัดสระแกวมีรูปแบบการวิจัยเชิงสํารวจ ใชแบบสอบถามเปนเครื่องมือ กลุมตัวอยางท่ีใชในการวิจัย คือ นักเรียนในโรงเรียนทัพราชวิทยาอําเภอตาพระยา จังหวัดสระแกว จํานวน 270 คน ผลการวิจัย พบวา กลุมตัวอยางสวนใหญมีการเปดรับขาวสารเกี่ยวกับขาวโดยรวมท้ังหมดอยูในระดับมาก โดยมีเปดรับเน้ือหาขาวสารเกี่ยวกับขาว ไดแก ประวัติความเปนมา วิธีการปลูก-การดูแลรักษา-การใสปุยขาว และวิธีการกอนและหลังการเก็บเก่ียวมากที่สุด และมีการเปดรับขาวสารจากสื่อเก่ียวกับขาวจากส่ือใหมมากท่ีสุดรองลงมาคือสื่อบุคคล ถัดมาคือส่ือมวลชน และส่ือเฉพาะกิจ กลุมตัวอยางสวนใหญมีการใชประโยชนโดยรวมทั้งหมดอยูในระดับมาก โดยมีการใชประโยชนในดานบันเทิงมากทสี่ ุด รองลงมามกี ารใชประโยชนในดานการรวมตัวและปฏิสัมพันธทางสังคม ถัดมามีการใชประโยชนในดานขอมลู ขา วสารสารสนเทศ และมีการใชประโยชนในดานการสรางเอกลักษณ กลุมตัวอยางสวนใหญมีความพึงพอใจโดยรวมท้ังหมดอยูในระดับมาก โดยมีความพึงพอใจในดานขอมูลขาวสารสารสนเทศ ไดแก ทําใหทานไดติดตามขอมูลขาวสารปจจุบัน ในมมุ มองใหมๆ เพ่อื เปน แรงเสรมิ ความคดิ ทัศนคติ และคานิยมของตัวเองมากที่สุด และกลุมตัวอยางสวนใหญมีความตอ งการโดยรวมท้งั หมดอยูในระดับมาก โดยมีความตองการเนื้อหาขาวสารเกี่ยวกบั ขาว ไดแก พันธขุ าวมากท่ีสุด และมีความตองการขาวสารจากส่ือเกี่ยวกับขาวจากส่ือใหมมากท่ีสุด รองลงมาคือส่ือมวลชน ถัดมาคือสื่อบุคคล และสื่อเฉพาะกิจ สําหรับผลการทดสอบสมมติฐานการวิจัย ท้ัง 6 ขอ พบวา การเปดรับขาวสาร การใชประโยชน ความพึงพอใจ และตองการขาวสารเกี่ยวกับขา วของนักเรยี นโรงเรียนทัพราชวิทยา อําเภอตาพระยา จงั หวดั สระแกว มคี วามสัมพนั ธในทศิ ทางเดยี วกนัคาํ สาํ คญั : การเปด รับ การใชป ระโยชนแ ละความพงึ พอใจ ความตอ งการ นักเรยี นโรงเรียนทัพราชวทิ ยา จงั หวดั สระแกว Abstract The study aimed to 1) examine behavior of media exposure, uses and gratifications, and desire for riceinformation of students in Tuprachwittaya school, Tapraya district, Sa Kaeo province and 2) investigate correlationamong behavior of media exposure, uses and gratifications, and desire for rice information of students inTuprachwittaya school, Tapraya district, Sa Kaeo province. The study relies on information collected from samplesurveys. The tool used for collecting data was questionnaire. Participants were 270 students studied in the firstsemester of year 2013, Tuprachwittaya school, Tapraya district, Sa Kaeo province. The research findings revealedthat the majority of sampling group was exposed to rice-related information at high level. They were exposedmost of the following information: background, rice cultivation, rice production management, use of fertilizers, 41

http://ird.rmutto.ac.th วารสารสังคมศาสตร ปที่ 4 ฉบับที่1 มกราคม – มถิ ุนายน 2558pre and post harvesting. It is found that sampling group was mostly exposed to new media, personal media,mass media, and ad-hoc media respectively. Most of them showed high level of media use in overall. Thestudy indicates that ‘use for entertainment’ is the strongest purpose, followed by ‘use to meet people andfor social interaction’, ‘use for information’, and ‘use to create an identity’. Most of sampling group was verysatisfied with the information in overall. They were satisfied with information that can help them keep upwith the current information in new perspectives to reinforce their idea, attitude, and value. The samplinggroup showed high level of overall desire for information. They mostly desired the information on the ricespecies and prefer to expose information from new media, mass media, personal media, ad-hoc mediarespectively. The study tested six hypothesis. There was correlation among the behavior of media exposure,uses and gratification, and desire for rice information of students in Tuprachwittaya school, Tapraya district,Sa Kaeo province.Keywords: Media exposure, Uses and gratification, Desire for information, Students in Tuprachwittaya school, Sa Kaeo province.1. บทนาํ ในปจจบุ ันขอ มูลขา วสารเปน ส่งิ ที่มคี วามจําเปน อยา งมากในชีวิตประจาํ วันของมนษุ ย เพราะมนษุ ยอาศัยอยใู นสงั คมที่ตอ งมกี ารแลกเปลยี่ นขา วสาร ความรู และประสบการณซงึ่ กนั และกัน ท้ังการส่อื สารระหวางบุคคล และการสื่อสารผานทางสื่อมวลชนและจากความกาวหนา ทางดานเทคโนโลยีการส่ือสาร ทาํ ใหผ ูค นในสงั คมมีชองทางในการแสวงหาขาวสารตางๆ ผานชองทางตางๆไดส ะดวก รวดเร็ว และสอดคลองกับความตองการของตนเองมากข้ึน ทาํ ใหหนว ยงานตางๆ ท้ังทางภาครัฐและเอกชนจําเปนตองมีการปรับเปลี่ยนกลยุทธ วิธีการในการผลิตขอมูลขาวสารท่ีสอดคลองกับความตองการของประชาชนกลุมเปาหมาย แตดวยขอมูลขาวสารในปจจุบันมีมากมาย ทําใหกลุมเปาหมายหรือผูบริโภคเลือกเปดรับสารบางสารเทาน้ัน ทําใหส่ือมีบทบาทสําคัญในสังคมทาํ ใหมนุษยเลือกรับขาวสารผานสื่อ ซ่ึงสื่อแตละประเภทมีหนาท่ีและคุณสมบัติท่ีแตกตางกันไป (บุญเสริม, 2551) สาํ หรับในสังคมไทยเปน สงั คมเกษตรกรรม มีขาวเปน อาหารหลักในการบริโภคและสงออกที่สําคัญของประเทศ ไพทูล (2555) กลาววา ขาวเปนพชื อาหารทสี่ ําคัญชนิดหนึ่งของโลก โดยเฉพาะประเทศในภูมิภาคเอเชียนิยมรับประทานขาวเปนอาหารประจําวันมากกวาในภูมภิ าคอน่ื ๆ ของโลก การผลติ บริโภค และการคาขาวสวนใหญจึงกระจุกตัวอยูในทวีปเอเชีย โดยประเทศท่ีมีบทบาทมากที่สุดในการสงออกขาว คือ ประเทศไทย รองลงมาคือ อินเดีย เวียดนาม จีนและพมาตามลําดับ ดังน้ันประเด็นเกี่ยวกับการใหขอมูลขาวสารเกยี่ วกับขาว ไมวาจะเปนเรื่องของพันธุขาว การปลกู ขาว การดแู ลรกั ษา โรค ศตั รขู าว วธิ กี ารเกบ็ เก่ียว การจัดการดานการผลิต การนําเขา การสงออก เครื่องจักร ราคา ตนทุน วัตถุดิบ ชองทางการจัดจําหนาย เพ่ือเปนการเตรียมความพรอมใหแกเกษตรกร ใหมีศักยภาพที่พรอมจะพัฒนาผลผลิตใหกาวหนาจากหนายงานภาครัฐและภาคเอกชนไปสูการรับรูของเกษตรกรทั่วประเทศยอ มมคี วามจาํ เปน โดยเฉพาะอยา งยง่ิ ประชาชนในหมูบ านหนองกก อําเภอตาพระยา จังหวัดสระแกว ซ่ึงจากการลงพื้นที่ของผูวิจัยสาํ รวจความตอ งการเบื้องตนในชวงเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2556 พบวา ชุมชนแหงนี้เปนชุมชนเกษตรกรรม ประชาชนในชุมชนสวนใหญประกอบอาชีพชาวนา ชาวไร มีอายุ 30 ป ข้ึนไป มีระดับการศึกษาและรายไดไมสูงมากนัก รายไดหลักมาจากการปลูกขาวและทําหัตถกรรมพ้ืนบาน ไดแก ทอเส่ือขายเปนอาชีพรอง โดยในแตละปไดผลิตขาวไวใชบริโภคในครัวเรือน หากเหลือก็จะนําออกจาํ หนา ย สว นใหญเ ปดรับขาวสารตา งๆ จากสื่อส่ิงพิมพ เชน ปายประกาศ ส่ืออิเล็กทรอนิกส เชน โทรทัศน วิทยุและสื่อบุคคล อาทิ ผูใหญบาน หรือผูนําชุมชน โดยมีความตองการท่ีจะไดรับการบริการวิชาการใหมีรายไดมากข้ึน สามารถใชเทคโนโลยีเพอ่ื การเกษตร มีสนิ คาเปนของตวั เอง มีบรรจภุ ณั ฑท ี่สวยงาม และมีส่ือเพื่อการประพันธชุมชนของตนเอง ระหวางวันท่ี7 – 9 มนี าคม พ.ศ. 2557 ไดล งพืน้ ท่ใี หบ ริการวชิ าการโครงการในหัวขอสอ่ื สรา งสรรค กิจกรรมที่ 1 : การถายทอดความรูเก่ียวกับสื่อและการจดั การสอ่ื การโฆษณาและประชาสมั พันธโ ดยมุงเนน ไปท่ขี าวซึ่งเปนผลผลติ หลักของชุมชนใหแกนักเรียนโรงเรียนทัพราช 42

วารสารสังคมศาสตร ปท ่ี 4 ฉบับท1่ี มกราคม – มิถนุ ายน 2558 http://ird.rmutto.ac.thอําเภอตาพระยา จังหวัดสระแกว จํานวน 30 คน ผลการประเมินโครงการ พบวา กลุมตัวอยางเปนหญิงมากกวาชาย สวนใหญมีอายุ 17 ป มคี วามพึงพอใจโดยรวมอยูในระดับมากที่สุด คิดเปนคาเฉล่ียเทากับ 4.44 โดยเห็นวาควรจัดโครงการแบบนี้ตอไปในอนาคต รองลงมามีไดต ระหนกั ถงึ ความสาํ คญั และประโยชนข องสือ่ และการจัดสื่อเพ่ือการโฆษณาและประชาสัมพันธ อีกท้ังมีความตอ งการรบั ทราบขาวสารตางๆ จากสื่อและการจดั ส่อื เพ่อื การโฆษณาและประชาสัมพันธ รวมถึงไดมคี วามรู ความเขาใจเก่ียวกับส่ือและการจัดส่ือเพื่อการโฆษณาและประชาสัมพันธมากข้ึน แตอยางไรก็ตามกลุมตัวอยางเห็นวายังไมสามารถนําความรูท่ีไดรับไปประยุกตใชในชีวิตประจําวันไดมากนักเน่ืองจากวัน และเวลาในการอบรมมีนอย จึงใหขอเสนอแนะวาอยากใหจัดกิจกรรมแบบนี้ตอ ไปในอนาคตหรือเพม่ิ วันอบรมใหมากขน้ึ จากความสําคัญและปญ หาดงั กลา วขางตนท้ังเรอื่ งความจาํ เปนในการเรื่องการใหขาวสารเก่ียวกับขาวที่มีความจําเปนตอเกษตรกรไทย จึงสนใจศึกษาเรื่อง “การเปดรับ การใชประโยชน ความพึงพอใจ และความตองการขาวสารเกี่ยวกับขาวของนักเรียนโรงเรียนทัพราชวิทยา อําเภอตาพระยา จังหวัดสระแกว” เม่ือมีการเปดรับขาวสารแลวไดนําขาวสารเหลานั้นไปใชประโยชนและการเกิดความพึงพอใจจากการรับขาวสารนั้นหรือไมอยางไร รวมถึงมุงไปถึงความตองการขาวสารที่สอดคลองกับความตองการของตนเอง เพื่อเปนประโยชนตอผูดําเนินงานทั้งภาครัฐและเอกชนในการสรางการส่ือสารขาวสารเก่ียวกับขาวไดอยา งมีประสทิ ธภิ าพและเหมาะสมกบั ความตอ งการของกลมุ เปาหมายตอ ไปวตั ถปุ ระสงคการวิจัย 1.เพ่ือศึกษาการเปดรับขาวสาร การใชประโยชน ความพึงพอใจ และตองการขาวสารเกี่ยวกับขาวของนกั เรียนโรงเรียนทัพราชวทิ ยา อาํ เภอตาพระยา จงั หวดั สระแกว 2.เพอื่ ศึกษาความสัมพนั ธระหวางการเปดรับขาวสาร การใชประโยชน ความพึงพอใจ และตองการขาวสารเกี่ยวกับขาวของนักเรียนโรงเรียนทัพราชวทิ ยา อาํ เภอตาพระยา จงั หวัดสระแกว2. วธิ ีการศกึ ษา2.1 ประชากร กลุมตัวอยา ง และวิธีการสมุ ตัวอยาง ประชากรท่ีใชในการศึกษาครั้งนี้ คือ นักเรียนท่ีกาํ ลังศึกษาอยูในชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1- 6 (ม.1-6) และประกาศนียบัตรวชิ าชพี 1–3 ปวช. 1–3) ภาคเรียนท่ี 1 ปการศึกษา 2556 ในโรงเรียนทัพราชวิทยา อําเภอตาพระยา จังหวัดสระแกว ซ่ึงมีจํานวนท้ังหมด840 คน ขอมูล ณ วันที่ 11 มีนาคม 2557 (โรงเรียนทัพราชวิทยา, 2557) จากน้ันทําการคํานวณขนาดกลุมตัวอยางโดยสูตรของYamane, 1976 ทร่ี ะดับความเชอื่ มั่นเทา กบั รอ ยละ 95 ดังนั้นกลุมตัวอยางในการศึกษาครั้งนี้จึงใชจํานวน 270 คน จากนั้นใชวิธีการสุมตัวอยางแบบแบงขั้นเทียบสัดสวน (Proportional stratified random sampling) โดยแบงประชาชนออกตามระดับการศึกษาของนักเรียนออกเปน 9 กลุม แลวทําการเทียบสัดสวนจะไดขนาดกลุมตัวอยางของแตละระดับการศึกษาของนักเรียนเพ่ือใชในการเก็บรวบรวมขอมูลดังนี้ 1.นักเรียนระดับช้ันมัธยมศึกษาปท่ี 1 มีจํานวนประชากรท้ังหมด 41 คน 2.นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปท่ี2 มีจํานวนประชากรทั้งหมด 55 คน 3.นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 มีจํานวนประชากรทั้งหมด 44 คน 4.นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 4 มีจํานวนประชากรทั้งหมด 42 คน 5.นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 มีจํานวนประชากรท้ังหมด 32 คน 6.นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 6 มีจํานวนประชากรทั้งหมด 21คน 7.นักเรียนระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นปที่ 1 มีจํานวนประชากรทั้งหมด 15 คน 8.นักเรียนระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นปที่ 2 มีจํานวนประชากรทั้งหมด 11คน และ9.นักเรียนระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นปท่ี 3 มีจํานวนประชากรทั้งหมด 9 คน จากน้ันการสุมตัวอยางแบบบงั เอิญ (Accidental sampling) ตามจํานวนตวั อยางที่คํานวณไดในบริเวณโรงเรียน ช้ันเรียน โรงอาหาร สนามหญา ที่น่ังพักใตอาคารเรียน เปนตน โดยกอนทําการเก็บขอมูลผูวิจัยและทีมผูวิจัยไดใชคําถามนําเพื่อคัดเลือกกลุมตัวอยางในขั้นตนวา ทานเปนนักเรียนโรงเรียนทัพราชวิทยา อําเภอตาพระยา จังหวัดสระแกว หรือไม และทานมีการเปดรับขาวสารเก่ียวกับขาวหรือไม กอนจะทําการเก็บขอ มลู จากกลมุ ตัวอยางนัน้ ดวยแบบสอบถามท่ีเตรียมไว ตอ ไป43

http://ird.rmutto.ac.th วารสารสังคมศาสตร ปที่ 4 ฉบบั ท่1ี มกราคม – มิถนุ ายน 25582.2 เครื่องมือทใ่ี ชในการเกบ็ รวบรวมขอมลู แบบสอบถาม (Questionnaire) ซึ่งประกอบดวยแบบสอบถามชนิดปลายปด (Close-ended questionnaire) และคําถามปลายเปด (Open–ended questionnaire) ไดม าจากการคนควา และดดั แปลงจากแนวคิดและงานวจิ ัยท่ีใกลเ คียงท่ีเคยมีผูวิจัยมากอนหนานี้ เพื่อใหไดมาซึ่งขอมูลที่ครอบคลุมและเที่ยงตรงมากที่สุด ผูวิจัยไดแบงเนื้อหาของแบบสอบถามออกเปน 6 สวน โดยหาคาสัมประสิทธิ์ความเชื่อมั่น Alpha (α) และใชวิธีทดสอบความเชื่อถือไดโดยใชสูตร Alpha ของ Cronbach, 1984 พบวาความเชือ่ มนั่ ในสว นของการเปดรบั ขาวสาร เทา กบั 0.9666 การใชป ระโยชน เทา กบั 0.9478 ความพึงพอใจ เทากับ 0.9015 และความตองการ เทา กับ 0.9780 ถือวาแบบสอบถามมีความเชอื่ มน่ั ในระดบั ท่ียอมรบั ได2.3 สถิติท่ใี ชในการวเิ คราะหขอมลู 1. สถิติเชิงพรรณนา (Descriptive statistic) ไดแก จํานวน (Frequency) รอยละ (Percentage) คาเฉล่ีย (Mean) สวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เพ่ืออธิบายขอมูลทางประชากรศาสตร การเปดรับขาวสารเก่ียวกับขาว การใชประโยชนจากการเปดรับขาวสารเก่ียวกบั ขา ว ความพงึ พอใจทไี่ ดรับประโยชนจากการเปดรับขาวสารเกยี่ วกบั ขา ว และความตองการขาวสารเกี่ยวกับขาวของกลมุ ตวั อยาง 2. สถิติเชิงอนุมาน (Inferential statistic) เพื่อทดสอบความสัมพันธระหวางตัวแปรอิสระ และตัวแปรตามในสมมติฐานโดยใชสถิติการวิเคราะหหาคาสัมประสิทธ์ิแบบเพียรสัน (Pearson’s product moment correlation coefficient) โดยใชเกณฑการวัดระดบั ความสมั พนั ธข องตัวแปรในการวิเคราะหข อง Hinkle et al., 19983. ผลการศึกษาและอภปิ รายผล3.1 การวิเคราะหขอมลู เชิงพรรณนา 3.1.1 ลกั ษณะทางประชากรศาสตร สวนใหญเปนเพศชาย มีอายุระหวาง 15 ป –16 ป กาํ ลังศึกษาอยูในระดับมัธยมศึกษาชั้นปที่ 2 และมีรายไดของครอบครัวตอเดือนโดยเฉลี่ยนอ ยกวาหรอื เทา กับ 10,000 บาท แสดงวาใหเหน็ วา นกั เรียนสวนใหญอยูในชวงวัยรุนตอนตน ซ่ึงอาศัยอยูในครอบครัวท่ีมีรายไดไมมากนักซึ่งนาจะเปนครอบครัวที่ประกอบอาชีพเปนเกษตรกร รับจาง หรือคาขาย ซ่ึงสอดคลองกับอาชีพหลักของประชาชนในหมูบานหนองกก อําเภอตาพระยา จังหวัดสระแกวที่ผูวิจัยไดลงพื้นทีสํารวจความตองการเบ้ืองตนในชว งเดือนพฤศจกิ ายน พ.ศ. 2556 พบวา ชมุ ชนแหง น้เี ปน ชมุ ชนเกษตรกรรม ประชาชนในชุมชนสวนใหญประกอบอาชีพชาวนาชาวไร มรี ะดบั การศึกษาและรายไดไมสูงมากนัก รายไดหลักมาจากการปลูกขาวและทําหัตถกรรมพื้นบาน ไดแก ทอเสื่อขายเปนอาชพี รอง โดยในแตล ะปไดผ ลิตขาวไวใ ชบ รโิ ภคในครวั เรอื น หากเหลือก็จะนําออกจําหนา ยในชมุ ชน 3.1.2 การเปดรบั ขา วสารเก่ยี วกับขาว มีการการเปดรับขาวสารเกี่ยวกับขาวโดยรวมท้ังหมดอยูในระดับมาก ซึ่งแบงเปน 2 ดาน ไดแก 1.การเปดรับเน้ือหาขา วสารเก่ียวกับขา วโดยรวมอยูในระดับมาก โดยเปดรับเนื้อหาขาวสารเกี่ยวกับขาวเกี่ยวกับประวัติความเปนมา วิธีการปลูก-การดูแลรักษา-การใสปุย ขา ว และวธิ กี ารกอ นและหลังการเก็บเก่ียวมากทสี่ ดุ อาจเปนเพราะวานกั เรียนโรงเรยี นทพั ราชวทิ ยา อาํ เภอตาพระยา จังหวัดสระแกว สวนใหญเปนลูกหลานของเกษตรกรซ่ึงจําเปนตองมีความรูในเรื่องดังกลาวเพ่ือนําความรูดังกลาวไปใชในการปลูกขาว ดูแลรักษา รวมถึงวิธีการกอนและหลังการเก็บเก่ียวซึ่งเปนผลผลิตหลักของชุมชนตนเอง และ 2.การเปดรับขาวสารจากสื่อเก่ียวกับขาวโดยรวมอยูในระดับมาก ซ่ึงแบงออกเปน 4 ดาน ไดแก 1.เปดรับขาวสารจากสื่อใหม ไดแก อินเตอรเน็ตมากท่ีสุด 2.เปดรับขาวสารจากสื่อบุคคล ไดแก การสนทนามากท่ีสุด 3.เปดรับขาวสารจากส่ือมวลชน ไดแก วิทยุโทรทัศนมากท่ีสุดและ 4.เปดรับขาวสารจากส่ือเฉพาะกิจ ไดแก หนังสือคูมือมากท่ีสุด สอดคลองกับการศึกษาของสิริอาภา และโสพล (2557)ท่ีศกึ ษาพฤตกิ รรมการเปด รับขาวสารและพฤติกรรมการปองกันโรคเอดสของกลุมวัยรุนตอนตนในจังหวัดลพบุรีท่ีพบวา สวนใหญเปดรับขาวสารจากวทิ ยุโทรทศั น อินเทอรเนต็ วทิ ยกุ ระจายเสียง และมกั จะไปพดู คุยปรกึ ษาปญหาสวนตัวคือมารดามากที่สุด ทั้งนี้อาจจะเปน เพราะวา สื่อแตล ะส่อื มีขอดี – ขอ เดนทีแ่ ตกตา งกนั ไปดังนี้ การเปด รบั ขาวสารจากสื่อใหม ไดแก อินเตอรเน็ต เนื่องจากสื่อดังกลาวมีจุดเดนท่ีสามารถใชคนควาขอมูลในลักษณะตางๆ สามารถติดตามความเคลื่อนไหวตางๆ ไดอยางรวดเร็ว เปดรับ 44

วารสารสงั คมศาสตร ปท ี่ 4 ฉบับท1ี่ มกราคม – มิถนุ ายน 2558 http://ird.rmutto.ac.thขา วสารจากส่ือบุคคล ไดแก การสนทนา เพื่อเปนชองทางในการพูดคุยแลกเปล่ียนและติดตามขาวสารเกี่ยวกับขาวระหวางเพื่อนพอแม ญาติ พี่นอง ครู หรือบุคคลอื่นๆ อยางเปนกันเองตามสถานที่ตางๆ ในชุมชนอยูตลอดเวลา สอดคลองดังที่ ปรมะ (2533)กลาวเกย่ี วกับการเลอื กรับขา วสารของผูรบั สารน้นั เปนสงิ่ ที่นาสนใจวาผูรับสารเลือกรับขาวสารจากชองทางสารใด แตละชองสารมขี อ ดีแตกตางกนั ไป 3.1.3 การใชประโยชนจากการเปด รับขาวสารเกีย่ วกบั ขา ว มีการใชป ระโยชนจากการเปดรับขาวสารเกี่ยวกับขาวโดยรวมท้ังหมดอยูในระดับมาก ซ่ึงแบงออกเปน 4 ดาน ไดแก 1.ดานบันเทิง ไดแ ก เพือ่ สรางความสนุกสนานในการนําหวั ขอ ไปสนทนามากท่ีสุด 2.ดานการรวมตัวและปฏิสัมพันธทางสังคม ไดแกเพ่ือสรา งปฏสิ มั พนั ธระหวางเพ่ือน และเพอ่ื นรว มงานมากทสี่ ดุ 3.ดานการสรางเอกลักษณ ไดแก เพื่อใหทราบความคิดเห็นของคนสวนใหญใ นสงั คมมากที่สุด และ 4.ดานขอมูลขาวสารสารสนเทศ ไดแก เพื่อติดตามขอมูลขา วสาร สถานการณตางๆ ในสังคมมากทีส่ ุด ซ่งึ สะทอ นใหเ หน็ วา นักเรียนโรงเรียนทัพราชวทิ ยา อาํ เภอตาพระยา จงั หวดั สระแกว มีลักษณะท่ีเปนผูร ับสารท่มี ีกระตือรืนรนในฐานะผกู ระทํา (Action) ในการทจ่ี ะใชประโยชนจ ากเนอ้ื หาของสอ่ื มากกวาที่จะเปนผูรับผลหรือเปนผูถูกกระทํา (Passive) จากสอ่ื เพยี งอยา งเดยี ว โดยมีการใชป ระโยชนจ ากการเปด รับขา วสารเก่ยี วกับขา วดานบนั เทิงเพือ่ มงุ เพอ่ื สรางความสนุกสนานในการนําหวั ขอ ไปสนทนามากที่สุด ซ่ึงเปน เพราะวากําลังอยูชวงในวัยรุนตอนตน ซึ่งมักจะมีลักษณะนิสัยที่รักความสนุกมากกวาจึงทําใหมีการใชประโยชนเ พือ่ มงุ เนน ความบนั เทงิ เปนหลัก 3.1.4 ความพึงพอใจท่ไี ดรบั ประโยชนจ ากการเปดรับขา วสารเกีย่ วกบั ขา ว มคี วามพึงพอใจท่ไี ดร บั ประโยชนจากการเปดรบั ขาวสารเกยี่ วกบั ขาวโดยรวมท้งั หมดอยูในระดบั มาก โดยมีความพึงพอใจในดานขอมูลขาวสารสารสนเทศ ไดแก ทําใหทานไดติดตามขอมูล ขาวสารปจจุบัน ในมุมมองใหมๆ เพ่ือเปนแรงเสริมความคิดทศั นคติ และคานยิ มของตวั เองมากท่สี ดุ ซ่ึงนาจะเปน ผลมาจากเม่อื นักเรียนสามารถนําขอ มลู ขา วสารเก่ียวกับขาวไปใชป ระโยชนไ ดจริงในชวี ิตประวนั จงึ ทาํ ใหนกั เรียนสวนใหญเ กดิ ความพึงพอใจในระดบั มาก โดยเฉพาะอยางยิง่ ทําใหเกิดความรูส กึ พึงพอใจวา ทาํ ใหตัวเองไดติดตามขอมูล ขาวสารปจจุบัน ในมุมมองใหมๆ เพ่ือเปนแรงเสริมความคิด ทัศนคติ และคานิยมของตัวเองในเร่ืองเก่ียวกับขาวมากขึ้น ชวยในการตัดสินใจมากข้ึน จึงทําใหมีความพึงพอใจเกิดข้ึน ซ่ึงสอดคลองกับท่ี Wenner, 1985 ไดศึกษาวิจัยเกีย่ วกบั การใชสือ่ เพ่อื ประโยชนและความพงึ พอใจในการบรโิ ภคขา วสาร โดยสรา งออกเปนแผนทแ่ี สดงความพึงพอใจในการบริโภคขาวสารซึ่งแบงออกไดเปน 4 ชวง โดยสอดคลองในประเด็นท่ี 1 Orientation gratifications หมายถึง การใชขาวสารเพื่อประโยชนท างดานขอมลู เพ่ือการอา งองิ และเพอ่ื เปนแรงเสริมย้ําในความสัมพันธระหวางปจเจกบุคคลกับสังคม รูปแบบของความตอ งการทแ่ี สดงออกมา ไดแก การติดตามขา วสาร (Surveillance) หรือการใชไดม าซึ่งขอ มลู เพื่อชวยการตดั สนิ ใจ (Decisional utility) 3.1.5 ความตอ งการขา วสารเกี่ยวกับขา ว มีความตองการขาวสารเก่ียวกับขาวโดยรวมทั้งหมดอยูในระดับมาก ซ่ึงแบงเปน 2 ดาน ไดแก 1. ความตองการเน้ือหาขาวสารเกี่ยวกับขาวโดยรวมอยูในระดับมาก โดยมีความตองการเน้ือหาขาวสารเกี่ยวกับขาวเก่ียวกับพันธุขาวมากท่ีสุด และ2. ความตอ งการขาวสารจากส่ือเก่ียวกับขาวโดยรวมอยูในระดับมาก ซึ่งแบงออกเปน 4 ดาน ไดแก 1. ความตองการขาวสารจากส่อื ใหม ไดแก อินเตอรเ นต็ มากทีส่ ุด 2. ความตองการขาวสารจากสื่อมวลชน ไดแก หนังสือพิมพมากที่สุด 3. วามตองการขาวสารจากสอื่ บุคคล ไดแ ก การสนทนามากทีส่ ดุ และ 4. เปดรับขา วสารจากสื่อเฉพาะกจิ ไดแ ก สตกิ เกอรม ากทสี่ ุด เนอื่ งจากนา จะมาจากสภาพทางสงั คมที่เปน สงั คมการเกษตรที่ตองคอยตดิ ตามขา วสารความเคลอ่ื นไหวเกี่ยวกับขาวอยเู สมอจงึ เปน แรงผลักดันจากสภาพสังคมและจิตใจ กอใหเกิดความตองการที่ตองแสวงหาเน้ือหาขาวสารเก่ียวกับที่จําเปนซึ่งมากไปกวาประวัติความเปนมา วิธีการปลูก-การดูแลรักษา-การใสปุยขาว และวิธีการกอนและหลังการเก็บเกี่ยว ซ่ึงไดแก เรื่องพันธุขาว เพราะวาการมีความรูเรื่องพันธุขาวท่ีดียอมมีประโยชนในการนําไปเพาะปลูก ยอมไดเปรียบในการแขงขัน การมีความรูเร่ืองพันธุขาวท่ีดีถือเปนปจจัยการผลิตท่ีสําคัญของชุมชน เพราะชุมชนตาพระยา ถือวาเปนแหลงปลูกขาวท่ีสําคัญของจังหวัดสระแกว สําหรับประเด็นความตองการขาวสารจากสื่อไมไดแตกตางไปจากการเปดรับขาวสารจากส่ือเก่ียวกับขาวมากนัก เชน ยังมีความตองการขาวสารจากสื่ออินเตอรเ นต็ ซงึ่ เมอื่ พจิ ารณาแลว จะเห็นวาเปนสื่อท่ีเนนความรวดเร็ว สะดวกในการรับ หรือจากการสนทนา จะชวยใหเขาใจและนําไปปฏบิ ตั ใิ ชจริงในชวี ติ ประจําวนั ไดมากขนึ้ มีเพียงแตส ื่อเฉพาะกิจและสือ่ มวลชนเทานั้นที่นักเรียนสว นใหญตอ งการหนังสือพิมพ 45

http://ird.rmutto.ac.th วารสารสงั คมศาสตร ปท่ี 4 ฉบับที1่ มกราคม – มถิ ุนายน 2558และส่ือสติกเกอรเพ่ิมเติมจากการวิทยุโทรทัศนและหนังสือคูมือ ทั้งน้ีนาจะเปนเพราะวาส่ือหนังสือพิมพสามารถใหรายละเอียดที่มากขึ้น มีราคาถูก และสื่อสติกเกอร ซึ่งเปนสื่อที่ระบุถึงใจความสําคัญเอาไว ทําใหจดจําไดงาย และเหมาะกับทุกเพศทุกวัย ซึ่งอาจจะใชเ ปน สอ่ื เสริมกบั หนงั สือหรอื คมู ือ แผน พบั เปนตน3.2 การวเิ คราะหขอ มูลเชิงอนมุ าน 3.2.1 การเปดรับ การใชประโยชน ความพึงพอใจ และความตองการขาวสารเก่ียวกับขาวของนักเรียนโรงเรียนทัพราชวิทยาอําเภอตาพระยา จังหวัดสระแกว มีความสัมพันธกันในทิศทางเดียวกันท้ังในท้ังระดับต่ํา ระดับปานกลาง และระดับสูง โดยเฉพาะอยางยิ่งหากมองถงึ ผลการทดสอบความสัมพันธโดยรวมทั้งหมดจะพบวา มีความสัมพันธในทิศทางเดียวกันในระดับสูงท้ังหมด ดังน้ี1.การเปดรับขาวสารเกี่ยวกับขาวมีความสัมพันธมีในทิศทางเดียวกันในระดับสูงกับการใชประโยชนจากการเปดรับขาวสารเก่ียวกบั ขาว(r=0.798) 2.การเปดรับขาวสารเก่ียวกับขาวมีความสัมพันธมีในทิศทางเดียวกันในระดับสูงกับความพึงพอใจท่ีไดรับประโยชนจากการเปดรับขาวสารเก่ียวกับขาว (r = 0.712) 3.การเปดรับขาวสารเก่ียวกับขาวมีความสัมพันธในทิศทางเดียวกันในระดับสูงกับความตองการขาวสารเกี่ยวกับขาว (r=0.792) 4.การใชประโยชนจากการเปดรับขาวสารเกี่ยวกับขาวมีความสัมพันธในทิศทางเดียวกันในระดับสูงกับความพึงพอใจท่ีไดรับประโยชนจากการเปดรับขาวสารเก่ียวกับขาว (r=0.770) 5.การใชประโยชนจากการเปดรับขาวสารเก่ียวกับขาวมีความสัมพันธในทิศทางเดียวกันในระดับสูงกับความตองการขาวสารเกี่ยวกับขาว (r = 0.754)และ 6.ความพึงพอใจท่ีไดรับประโยชนจากการเปดรับขาวสารเก่ียวกับขาวมีความสัมพันธในทิศทางเดียวกันในระดับสูงกับความตองการขาวสารเก่ยี วกบั ขา ว (r = 0.736) นัน่ หมายความวา หากนักเรียนโรงเรียนทัพราชวิทยา อําเภอตาพระยา จังหวัดสระแกวมกี ารเปดรับขา วสารเก่ยี วกับขาวมากข้ึน ก็จะทาํ ใหมีการใชประโยชนจากการเปดรับขาวสารเก่ียวกับขาวมากข้ึนในระดับสูง ซึ่งจะสงผลใหม ีความพึงพอใจทีไ่ ดรบั ประโยชนจากการเปด รับขา วสารเกย่ี วกับขา วมากขึ้นในระดับสูง และกอใหเกิดความความตองการขาวสารเกี่ยวกับขาวมากขึ้นในระดับสูง ในทางตรงกันขามหากนักเรียนโรงเรียนทัพราชวิทยา อําเภอตาพระยา จังหวัดสระแกวมีการเปด รับขาวสารเกย่ี วกับขาวนอยลง ก็จะทําใหม ีการใชประโยชนจากการเปดรับขาวสารเกี่ยวกับขาวนอยลงในระดับสูง ซ่ึงจะสง ผลใหม คี วามพึงพอใจท่ีไดรับประโยชนจ ากการเปดรบั ขาวสารเก่ียวกับขาวนอยลงในระดับสูง และกอใหเกิดความความตองการขาวสารเกย่ี วกับขาวนอยลงในระดับสูงดวยเชนกัน ซึ่งสอดคลองกับที่ Katz, et al., 1974 ไดสรางแบบจําลองในการศึกษาการใชส่อื และการรับความพงึ พอใจของผูร ับสาร ซง่ึ ใหอธิบายถงึ สาเหตทุ ่ีเกดิ ขึน้ เนื่องมาจากนกั เรยี นโรงเรียนทพั ราชวทิ ยา อําเภอตาพระยา จังหวัดสระแกว เปนกลุมคนรุนใหมท่ีมีลักษณะที่มีความกระตือรือรน จึงกอใหเกิดความมีความตองการ ความจําเปนในการรับทราบขอมูลเกี่ยวกับขาวเพ่ือนําไปใชในการเพาะปลูก จึงกอใหความคาดหวังจากสื่อมวลชน รวมถึงสื่อชนิดตางๆ ที่จะชวยตอบสนองความตอ งการดงั กลาว นอกจากนน้ั ยงั สอดคลองกับที่ ยุบล (2534) ไดก ลา วเกยี่ วกับความคาดหวังจากส่ือ (Expectancytheory) ที่เนนการใชสื่อวาเปนพฤติกรรมที่เกิดข้ึนอยางมีเปาหมายและมีเหตุผล จึงทําใหนักเรียนสวนใหญเปดรับเนื้อหาเก่ยี วกบั ขาว ไดแก เร่ืองประวตั ิความเปน มา ประเภทการปลกู ขา ว วิธีการเพาะปลูก วิธีการเก็บเกี่ยว เปนตน จากส่ือมวลชนในรูปแบบตา งๆ ท้ังสือ่ มวลชนและแหลงขาวสารตางๆ ที่ตนเองสามารถเขาถึงไดสะดวกท่ีสุด ไดแก โทรทัศน อินเทอรเน็ต การสนทนา สื่อส่ิงพิมพและหนังสือคูมือ ซ่ึงคาดวาสื่อดังกลาวจะชวยตอบสนองความตองการได จากนั้นจึงนําขอมูลขาวสารเหลาน้ันไปใชประโยชนในชีวิตประจําวันเพื่อสรางความสนุกสนานในการนําหัวขอไปสนทนา เพ่ือสรางปฏิสัมพันธระหวางเพื่อน และเพื่อนรว มงาน เพือ่ ใหทราบความคดิ เหน็ ของคนสว นใหญในสังคม และเพอื่ ตดิ ตามขอ มูลขาวสาร สถานการณตางๆ ในสังคม จงึ กอใหเกิดความพึงพอใจขึน้ มาวาขาวสารท่ีไดรับมาน้นั สามารถนําไปใชประโยชนในชีวิตประจําวันไดจริง โดยทําใหไดติดตามขอมูล ขาวสารปจจุบัน ในมุมมองใหมๆ เพื่อเปนแรงเสริมความคิด ทัศนคติ และคานิยมของตัวเอง เนื่องจากนักเรียนสวนใหญยังอยูในวัยรุนตอนตนยังมีความตองการใชสื่อเพ่ือติดตามขาวสารและเสริมสรางทัศนคติ ความเชื่อมั่นในแกตนเองในเรื่องขาว เพราะไมคอยมีความรแู ละประสบการณในเร่ืองขา วมากนกั จากนน้ั เมือ่ เกดิ ความพงึ พอใจแลว จึงกอ ใหเกิดความตองการทส่ี ูงขึ้น โดยมุงไปที่ความตองการเนื้อหาที่แตกตางไปจากเดิม นั่นก็คือ เร่ืองของพันธุขาว และตองการขาวสารจากหนังสือพิมพและสติกเกอรมากข้ึนแตยังคงตองการอินเตอรเน็ตและการสนทนามากข้ึน ท้ังน้ีเน่ืองจากนักเรียนสวนใหญตองการรับทราบขาวอยางรวดเร็วทันเหตุการณใหรายละเอยี ดไดมากขึ้น เพอื่ ใหก าวทันตอความเปล่ยี นแปลงดา นขอ มูลขา วสารเก่ยี วกบั ขา วในอนาคต 46

วารสารสงั คมศาสตร ปท ่ี 4 ฉบบั ท1่ี มกราคม – มิถนุ ายน 2558 http://ird.rmutto.ac.th4. สรุปผลการวจิ ยั การวจิ ยั คร้ังน้ีมีวตั ถุประสงคเ พือ่ ศกึ ษาการเปดรบั ขาวสาร การใชป ระโยชน ความตอ งการขาวสารเกย่ี วกับขาว และศกึ ษาความสัมพันธระหวางการเปดรับขาวสาร การใชประโยชน ความตองการขาวสารเก่ียวกับขาวของนักเรียนโรงเรียนทัพราชวิทยาอาํ เภอตาพระยา จงั หวัดสระแกว โดยใชก ารวิจยั เชิงสํารวจจากกลมุ ตวั อยางจาํ นวน 270 คน สามารถสรุปไดดงั นี้ 1.นกั เรียนโรงเรียนทัพราชวทิ ยา อําเภอตาพระยา จังหวัดสระแกวมคี วามตอ งการขาวสารเกยี่ วกบั ขา วโดยรวมท้ังหมดอยูในระดบั มาก โดยมีความตองการเน้อื หาขาวสารเก่ยี วกบั ขาวเกย่ี วกบั พันธุข าวมากท่สี ุด จากอินเตอรเน็ต หนังสือพิมพ การสนทนาและสตกิ เกอร ดงั นนั้ หนว ยงานทางภาครฐั และเอกชนสามารถนําไปใชบูรณาการในการจัดโครงการอบรม สัมมนา ผานสื่อส่ิงพิมพหรอื หนังสอื พิมพ โดยกําหนดรูปแบบในลักษณะการสนทนา ซึ่งมีเนื้อหาท่ีใหความรูเก่ียวกับเร่ืองพันธุขาว ใหแกนักเรียนโรงเรียนทัพราชวิทยา อําเภอตาพระยา จังหวัดสระแกวในอนาคตตอไปไดอยา งมีประสิทธิภาพ 2.การเปดรบั ขา วสารเกี่ยวกับขาว การใชประโยชนจากการเปดรับขาวสารเก่ียวกับขาว ความพึงพอใจที่ไดรับประโยชนจากการเปดรับขาวสารเก่ียวกับขาว และความตองการขาวสารเก่ียวกับขาวของนักเรียนโรงเรียนทัพราชวิทยา อําเภอตาพระยาจงั หวดั สระแกว มีความสัมพันธกันทศิ ทางเดียวกนั ในระดับสูง ขอ มูลดงั กลาวจงึ เปน เคร่ืองมือท่สี าํ คญั อยา งยิง่ ทใ่ี หห นวยงานตางๆ ท่ีเกี่ยวของนําไปใชในการวางแผนเพื่อเรง ใหขอ มลู ขา วสารเกี่ยวกับขาว เพ่ือใหกลุมเปาหมายไดนําไปใชประโยชนจนกอเกิดความพึงพอใจทสี่ อดคลองตามความตองการใหเกิดประสทิ ธิภาพตอไป5. เอกสารอา งอิงบญุ เสรมิ อุยตระกลู . 2551. ความพงึ พอใจของนักศกึ ษาในมหาวิทยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลตะวันออก วิทยาเขตจักรพงษภวู นารถ ตอการใหบรกิ ารของหนว ยงานบรกิ ารในวิทยาเขต. วารสารวจิ ัยมหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยีราชมงคลตะวนั ออก 1(1):64-13.ปรมะ สตะเวทนิ . 2533. หลักนเิ ทศศาสตร. จฬุ าลงกรณมหาวิทยาลัย คณะนิเทศศาสตร. กรงุ เทพฯ.ไพทลู สีใส. 2555. การวิเคราะหแ นวทางการสงเสรมิ การดําเนินธุรกจิ โรงสีขาวชุมชน. วารสารสังคมศาสตร มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลตะวนั ออก 1(1) : 63-75.ยุบล เบ็ญจรงคก ิจ. 2534. การวิเคราะหผรู บั สาร. คณะนเิ ทศศาสตร จุฬาลงกรณมหาวทิ ยาลยั .กรงุ เทพฯ.โรงเรียนทพั ราชวิทยา. จํานวนนกั เรียนจําแนกตามระดบั ชั้นท่ีเปด สอน. [Online]. เขา ถงึ จาก http://www.tuprach.ac.th/Different%20group/Number%20of%20students..html.: 2557. (สืบคนวนั ที่ 11 มนี าคม 2557).สิรอิ าภา ใจออ น และ โสพล มเี จรญิ . 2557. การศกึ ษาพฤตกิ รรมการเปดรบั ขา วสารและพฤตกิ รรมการปอ งกันโรค เอดสของกลุมวยั รุนตอนตนในจงั หวัดลพบุร.ี วารสารสงั คมศาสตร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล ตะวนั ออก. 3(1) : 72-79.Cronbach, Lee Joseph. 1984. Essential of Psychology and Education. New York: Mc–Graw Hill.Hinkle, D.E, William, W. and Stephen G. J. 1998. Applied Statistics for the Behavior Sciences. 4th ed. Houghton Mifflin. New York.Katz E.; Blumer J. G.; and Gurevitch. 1974. Utilization of Mass Communication by the Individual. CA Sage Publication. Beverly Hill.Wenner, Laerence A., 1985. “The Nature of News Gratification.” in Current Perspectives in Media Gratification Research, pp. 171 – 193. Edited by Karl Erik Rosengren, Lawrence A. Wenner and PhilpPalmgreen. Sage Publications. Beverly Hills.Yamane, Taro. 1976. Statistics and introduction analysis. 2nd en, Harper & Row, New York.47