อาเซียนศึกษา02015

วัตถปุ ระสงคใ นการกอตั้งอาเซียน อาเซยี น กอ ต้ังข้ึนโดยมีวัตถุประสงคเ ร่ิมแรกเพื่อสรา งสันติภาพในภูมิภาคเอเชียตะวันออก เฉียงใต อันนํามาซ่ึงเสถียรภาพทางการเมือง และความเจริญกาวหนาทางเศรษฐกิจ สังคม และ วฒั นธรรม และเมื่อการคาระหวางประเทศในโลกมีแนวโนมกีดกันการคารุนแรงขึ้น ทําใหอาเซียนได หนั มามงุ เนน กระชับและขยายความรวมมือดานเศรษฐกิจการคา ระหวา งกนั มากข้ึน วตั ถุประสงคห ลักท่ี กําหนดไวใ นปฏญิ ญาอาเซียน (The ASEAN Declaration) มี 7 ประการ ดังนี้ 1. สง เสริมความเจรญิ เตบิ โตทางเศรษฐกจิ ความกา วหนา ทางสังคมและวฒั นธรรม 2. สง เสริมการมีเสถยี รภาพ สนั ติภาพและความม่ันคงของภูมิภาค 3. สงเสรมิ ความรวมมอื ทางเศรษฐกจิ สงั คม วัฒนธรรม วิชาการ วิทยาศาสตร และดานการ บริหาร 4. สง เสริมความรว มมือซง่ึ กนั และกันในการฝกอบรมและการวจิ ยั 5. สงเสริมความรวมมือในดานเกษตรกรรมและอุตสาหกรรม การคา การคมนาคม การสือ่ สาร และปรับปรุงมาตรฐานการดาํ รงชวี ิต 6. สง เสริมการมีหลกั สตู รการศึกษาเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต 7. สง เสริมความรวมมือกบั องคกรระดบั ภูมภิ าคและองคกรระหวา งประเทศ อางอิง The Founding of ASEAN เว็บไซตอยางเปนทางการของอาเซยี น The Official Website of the Association of South East Asian Nations (http://www.aseansec.org) ขอ มูลทั่วไปของอาเชียน เวบ็ ไซตกองอาเชียน กระทรวงตา งประเทศ (http://www.mfa.go.th/asean) มารจู ักอาเซียนกนั เถอะ เอกสารเผยแพรอ อนไลน กรมอาเชียน กระทรวงการตา งประเทศ รายวิชาเลอื ก อาเซยี นศึกษา หนา 28

ใบความรทู ่ี 2 ประเทศสมาชิกอาเซยี นในปจ จุบัน ใบความรู รายวิชาเลือก อาเชยี นศกึ ษา สาระการพฒั นาสงั คม ระดับประถมศกึ ษา มธั ยมศกึ ษาตอนตน มัธยมศกึ ษาตอนปลาย อาเซียน ในปจจุบันประกอบดวย ภาพแผนที่แสดงพนื้ ท่ีประเทศในกลุม สมาชิกประเทศในภูมภิ าคเอเซียตะวนั ออกเฉยี งใต ASEAN จาํ นวน 10 ประเทศ มีประชากรรวมประมาณ 601 ลานคน (ป 2553) ประเทศสมาชิกประกอบดว ย สมาชิกอาเซียนเดิม 6 ประเทศ (ASEAN 6) ไดแก สมาชิกกอต้ัง ต้ังแตป 2510 จํานวน 5 ประเทศ คือ ไทย มาเลเซีย สิงคโปร อินโดนีเซีย ฟลปิ ปนส และประเทศซึง่ เขามาเปน สมาชิก เมือ่ ป 2527 คือ บรูไน สมาชิกอาเซียนใหม 4 ประเทศ (CLMV) ไดแก เวียดนาม เขามาเปนสมาชิกเมื่อป 2538 พมา ลาว เขามาเปนสมาชิก เม่ือป 2540 และ กัมพูชา เขามาเปนสมาชกิ เมื่อป 2542 ขอ มูลพื้นฐานของประเทศสมาชกิ อาเชยี น มดี งั ตอ ไปนี้ รายวิชาเลือก อาเซียนศกึ ษา หนา 29

1. ราชอาณาจกั รไทย (Kingdom of Thailand) ท่ตี ง้ั ตั้งอยูบนคาบสมุทรอินโดจีน ภูมิภาคตะวันออกเฉียงใต ทิศตะวันออกติดกับ ประเทศลาวและกมั พูชา ทิศใตติดกบั อาวไทยและประเทศมาเลเซีย ทิศตะวันตก ติดกับทะเลอนั ดามันและประเทศพมา ทิศเหนือตดิ กับประเทศพมาและลาว พน้ื ท่ี 513,120 ตารางกโิ ลเมตร เปน อันดบั ที่ 50 ของโลก เมอื งหลวง กรุงเทพมหานคร (Bangkok) ประชากร ประมาณ 67 ลา นคน (ป 2553) เปน อนั ดับท่ี 19 ของโลก ภาษา ภาษาไทย เปน ภาษาราชการ ศาสนา ประมาณรอยละ 95 นับถือศาสนาพุทธ ศาสนาอิสลามประมาณรอยละ 4 ศาสนาครสิ ตและศาสนาอื่นประมาณรอยละ 1 การปกครอง ระบอบประชาธิปไตยผา นระบบรัฐสภา โดยมีพระมหากษตั ริยท รงเปนประมขุ ประมขุ พระมหากษตั รยิ  องคป จจุบันคือ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลย เดช รชั กาลที่ 9 แหง ราชวงคจ กั รี ผูนํารัฐบาล นายกรฐั มนตรี ดํารงตําเเหนงวาระละ 4 ป ปจ จบุ นั (พ.ศ. 2554) คือ นายอภิสทิ ธิ เวชชาชีวะ หนว ยเงนิ ตรา บาท (Baht ) 1 ดอลลารสหรัฐฯ ประมาณ 29.37 บาท รายวิชาเลอื ก อาเซียนศกึ ษา หนา 30

2. มาเลซีย (Malaysia) ท่ตี ง้ั ต้งั อยใู นเขตเสน ศนู ยส ตู ร ประกอบดวยดินแดนสองสวน คอื - มาเลเซยี ตะวนั ตก ตั้งอยูบนคาบสมทุ รมลายู ทิศเหนือติดกับประเทศไทย และ ทิศใตติดกับสงิ คโปร - มาเลเซียตะวันออก ตั้งอยูบนเกาะบอรเนียว (กาลิมันตัน) ทิศใตติดประเทศ อนิ โดนีเซยี และมีดนิ แดนลอ มรอบประเทศบรูไน พ้นื ที่ 330,803 ตารางกิโลเมตร เปนอันดบั ที่ 66 ของโลก เมืองหลวง กรงุ กวั ลาลมั เปอร (Kuala Lumpur) ประชากร ประมาณ 27.6 ลา นคน (ป 2553) เปน อนั ดับท่ี 44 ของโลก ภาษา ภาษามาเลย เปนภาษาราชการ ศาสนา อิสลาม รอยละ 60 พทุ ธ รอ ยละ 19 และคริสต รอยละ 12 การปกครอง ระบอบประชาธิปไตยในระบบรัฐสภา ประมุข สมเด็จพระราชาธิบดี เจาผปู กครองรฐั ผลัดเปล่ียนกันข้นึ ดํารงตาํ แหนง วาระละ 5 ป ปจจบุ ันคอื สมเด็จพระราชาธบิ ดีอัลวาทกิ ตวนกู มซิ าน ไซนัล อิบนี อัลมารฮุม สุลตานมะหมูด อัลมุกดาฟ บิลลาห ซาห จากรัฐตรังกานู ทรงเปนสมเด็จ พระราชาธิบดีองคท่ี 13 ของมาเลเซยี ผนู าํ รัฐบาล นายกรฐั มนตรี ปจ จุบนั (พ.ศ.2554) คือ ดาโตะ ซรี มูหฮัมมัด นาจิบ บิน ตุน อับ ดุล ราซกั หนว ยเงนิ ตรา ริงกติ (1 ริงกิตประมาณ 10.22 บาท ) รายวิชาเลือก อาเซยี นศึกษา หนา 31

3. สาธารณรัฐอนิ โดนีเซีย (Republic of Indonesia) ที่ตั้ง ตั้งอยูบนเสนทางเชื่อมตอระหวางมหาสมุทรแปซิฟกกับมหาสมุทรอินเดีย ทิศ เหนือติดทะเลจีนใตและมหาสมุทรแปซิฟก ทิศตะวันตกเฉียงใตติดมหาสมุทร อนิ เดีย ทิศตะวนั ออกตดิ ตมิ อร-เลสเต และปาปว นิวกินี และทิศใตติดทะเลติมอร เปนสะพานเช่ือมระหวางทวีปเอเซียกับออสเตรเลีย จึงควบคุมเสนทางตดิ ตอ ระหวา งมหาสมทุ รท้งั สองผานชองแคบท่ีสาํ คัญ เชน ชองแคบมะละกา ชองแคบ ซุนดา และชอ งแคบล็อมบอก พ้ืนท่ี เปนประเทศหมูเกาะท่ใี หญทีส่ ุดในโลก ประกอบดวยเกาะมากกวา 17,508 เกาะ รวมพื้นทป่ี ระมาณ 1,910,931 ตารางกโิ ลเมตร เปนอนั ดบั ที่ 16 ของโลก เมืองหลวง กรุงจาการต า (Jakarta) ประชากร ประมาณ 237.5 ลา นคน (ป 2553) เปนอนั ดบั ท่ี 4 ของโลก ภาษา อินโดนีเซยี หรือ Bahasa Indonesia เปน ภาษาราชการ ศาสนา ชาวอนิ โดนีเซียรอยละ 85.2 นับถือศาสนาอิสลาม นอกน้ันเปนคริสตนิกายโปร แตสแตน คริสตน กิ ายโรมันคาทอลกิ ฮินดู พุทธ และศาสนาอน่ื ๆ การปกครอง ระบอบสาธารณรฐั แบบประชาธิปไตย ประมขุ ประธานาธบิ ดี ปจจบุ ัน (พ.ศ.2554) คอื ดร. ซูซิโล บมั บงั ยูโดโยโน ผูนาํ รัฐบาล ประธานาธบิ ดี ปจจบุ ัน คือ ดร. ซซู ิโล บมั บัง ยโู ดโยโน หนว ยเงนิ ตรา รเู ปย ห (10,000 รเู ปย ห ประมาณ 38 บาท) รายวิชาเลือก อาเซยี นศึกษา หนา 32

4. สาธารณรัฐสงิ คโปร (Republic of Singapore) ทีต่ ง้ั เปน เกาะตงั้ อยูทางตอนใตข องคาบสมทุ รมาเลย หา งจากคาบสมทุ รประมาณ 137 กิโลเมตร ทิศเหนือติดกับรัฐยะโฮรของประเทศมาเลเซีย ทิศตะวันออกติดทะเล พืน้ ที่ จีนใต ทศิ ตะวันตกตดิ มาเลเซยี และชองแคบมะละกา ทิศใตติดชองแคบมะละกา อยทู างเหนือของเกาะเรยี ล(Riau) ของอนิ โดนีเซยี เมืองหลวง ประกอบดวยเกาะสงิ คโปรแ ละเกาะใหญน อยบริเวณใกลเคียง มีพ้ืนที่รวม 710.2 ประชากร ตารางกิโลเมตร (ประมาณเทา เกาะภูเกต็ ) เปนอนั ดบั ที่ 188 ของโลก ภาษา สงิ คโปร (Singapore) ประมาณ 5 ลานคน (ป 2553) เปนอนั ดับท่ี 115 ของโลก ศาสนา ภาษาราชการคือ ภาษามาเลย จีนกลาง และอังกฤษ สิงคโปรสนับสนุนให ประมุข ประชาชนพดู 2 ภาษา โดยเฉพาะจนี กลาง ในขณะท่ใี ชภ าษาอังกฤษในการติดตอ ผูนํารฐั บาล งานและชวี ติ ประจาํ วนั พทุ ธรอ ยละ 42.5 อิสลามรอ ยละ 14.9 ฮินดรู อ ยละ 4 ไมนบั ถอื ศาสนารอยละ 25 การปกครอง ประธานาธิบดี (วาระ 6 ป) ปจจุบัน (พ.ศ. 2554) คือ นายเอส อาร นาธาน สกุลเงนิ นายกรัฐมนตรเี ปนผนู ํารัฐบาล (วาระ 5 ป) ปจ จบุ นั (พ.ศ. 2554) คือ นายลีเซียน ลงุ สาธารณรฐั (ประชาธปิ ไตยแบบรฐั สภา มีสภาเดยี ว) ดอลลารสงิ คโปร ( Singapore Dollar : SGD ) 1 SGD ประมาณ 23.47 บาท รายวิชาเลอื ก อาเซยี นศึกษา หนา 33

5. รัฐบรูไนดารุสซาลาม (State of Brunei Darussalam) ทตี่ ้งั ตั้งอยทู างตะวนั ตกเฉยี งเหนือของเกาะบอรเ นยี ว (ละติจดู ท่ี 5 เหนอื เสนศูนยส ตู ร) ในภมู ภิ าคเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต ชายฝง ทางดา นเหนือจรดทะเลจีนใต พรมแดน พ้ืนที่ ทางบกทเี่ หลือจากน้นั ถูกลอ มรอบดวย รัฐซาราวัก ประเทศมาเลเซีย เมอื งหลวง 5,765 ตารางกิโลเมตร เปน อันดับท่ี 171 ของโลก ประชากร บันดารเ สรีเบกาวัน (Bandar Seri Begawan) ภาษา ประมาณ 399,000 คน (ป 2553) เปนอนั ดับท่ี 172 ของโลก ศาสนา ภาษาราชการคอื ภาษามาเลย รองลงมาเปน ภาษาองั กฤษและจนี การปกครอง สวนใหญนับศาสนาอิสลามนิกายสุหน่ี 67% รองลงมาเปนศาสนาพุทธนิกาย มหายาน 13% ศาสนาคริสต 10% ศาสนาฮินดู ความเชอ่ื พน้ื เมืองและอน่ื ๆ ประมุข ระบอบสมบูรณาญาสิทธริ าชย รฐั ธรรมนูญปจ จบุ นั ซ่ึงแกไขลาสุดเมือ่ 1 มกราคม สกุลเงิน พ.ศ. 2527 กําหนดใหสุลตานทรงเปนอธิปตย คอื เปนทั้งประมุข นายกรัฐมนตรี และรฐั มนตรีวาการกระทรวงกลาโหม นายกรฐั มนตรีจะตอ งเปนชาวบรูไนเชื้อสาย มาเลยโดยกาํ เนิด และจะตอ งเปนมสุ ลมิ นิกายสหุ นี่ สลุ ตาน องคป จจบุ นั คือ สมเด็จพระราชาธิบดีฮัจญี ฮัสซานัล โบลเกียห มูอิซซัด ดิน วดั เดาเลาะห ทรงเปนทงั้ ประมขุ และนายกรัฐมนตรี ผนู าํ รฐั บาล ดอลลารบ รูไน ( Brunei Dollar : BND ) 1 BND ประมาณ 23.47 บาท (ใชอ ตั รา แลกเปลี่ยนเดียวกบั สิงคโปร และสามารถใชเงินสิงคโปรในบรไู นไดโดยท่ัวไป) รายวิชาเลอื ก อาเซียนศึกษา หนา 34

6. สาธารณรัฐฟลิปปนส (Republic of Philippines) ท่ีตงั้ เปน ประเทศหมเู กาะ ประกอบดวยเกาะจํานวน 7,107 เกาะ ต้งั อยูในมหาสมุทร แปซฟิ ก หางจากเอเชียแผนดนิ ใหญทางตะวนั ออกเฉียงใต ประมาณ 100 กม.และ พนื้ ท่ี เปนประเทศที่มีพรมแดนทางทะเลท่ีติดตอระหวางกันยาวมากที่สุดในโลก เมอื งหลวง ทิศตะวันตกและทิศเหนือติดกับทะเลจีนใต ทิศตะวันออกและทิศใตติดกับ ประชากร มหาสมทุ รแปซิฟก ภาษา ประมาณ 300,000 ตารางกโิ ลเมตร เปนอันดบั ที่ 72 ของโลก ศาสนา กรุงมะนิลา (Manila) ประมาณ 94 ลานคน (ป 2553) เปนอันดบั ท่ี 12 ของโลก การปกครอง ภาษาราชการ คอื ภาษาตากาล็อกและอังกฤษ สว นใหญนับศาสนาคริสต นกิ ายโรมันคาทอลกิ รอ ยละ 83 นิกายโปรแตสเตนท ประมุข รอ ยละ 9 อสิ ลาม รอยละ 5 ศาสนาพทุ ธและอืน่ ๆ รอยละ 3 ระบอบสาธารณรัฐ มีประธานาธิบดีเปนประมุขและหัวหนาฝายบริหาร (ดํารง ผูนํารัฐบาล ตาํ แหนง วาระละ 6 ป สกุลเงนิ ประธานาธิบดี คนปจ จบุ นั (พ.ศ. 2554) คือ ประธานาธิบดีเบนกิ โน ซเี มยอน โกฮ วงโก อาคีโน ทีส่ าม (Benigno Simeon Cojuangco Aquino III) ประธานาธิบดี ฟลปิ ปนสเปโซ (Philipino Peso : PHP ) 1 เปโซ ประมาณ 0.73 บาท รายวิชาเลือก อาเซยี นศึกษา หนา 35

7. สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม (Socialist Republic of Vietnam) ที่ตัง้ เปนประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต ตั้งอยูทางดานตะวันออกสุดของ คาบสมทุ รอนิ โดจีน มพี รมแดนติดกบั ประเทศจนี ทางทิศเหนือ ประเทศลาว และ พ้ืนที่ ประเทศกัมพูชา ทางทิศตะวนั ตก และอาวตังเก๋ีย ทะเลจีนใต ทางทิศตะวันออก เมืองหลวง หรือในภาษาเวยี ดนามเรยี กวา ทะเลตะวนั ออก ประชากร 331,212 ตารางกโิ ลเมตร เปน อันดับท่ี 65 ของโลก ภาษา ฮานอย (Hanoi) ศาสนา 87.4 ลา นคน (ประมาณการเมือ่ ป 2553) เปนอันดบั 13 ของโลก ภาษาราชการ คือ ภาษาเวยี ดนาม การปกครอง ไมมศี าสนาประจําชาติ เน่อื งจากปกครองโดยระบอบสังคมนิยม (มีผูแสดงตนวา นับถอื ศาสนาตา งๆ 15.65 ลานคน โดยศาสนาพทุ ธ (มหายาน) มีจํานวนผูนับถือ ประมุข มากท่สี ุด (รอยละ 9.3) ระบอบสังคมนิยม โดยมีพรรคคอมมิวนิสตเวียดนาม (Communist Party of ผูนํารฐั บาล Vietnam) เปน พรรคการเมอื งเดยี วและ มอี ํานาจสงู สุด สกลุ เงนิ ประธานาธิบดี คนปจ จบุ นั (พ.ศ. 2554) คอื นายเหวยี น มิง เจี๊ยต (Nguyen Minh Triet) นายเหวยี น เตนิ สุง (Nguyen Tan Dung) เงินดง (Vietnam Dong : DNG) 1 บาท ประมาณ 625 ดง รายวิชาเลอื ก อาเซยี นศึกษา หนา 36

8. สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (Lao People’s Democratic Republic) ที่ต้ัง ประเทศลาวตั้งอยูทางเหนือของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต และอยูบน ใจกลางของคาบสมทุ รอนิ โดจนี ลอ มรอบดว ยประเทศเพื่อนบาน 5 ประเทศ เปน พ้ืนที่ ประเทศเดียวในภูมิภาคท่ีไมมีทางออกสูทะเล ทิศเหนือติดกับประเทศจีน เมอื งหลวง ทิศตะวนั ตกติดกบั พมา และไทย ทศิ ตะวันออกติดกับเวียดนาม และทิศใตติดกับ ประชากร กมั พชู า ภาษา 236,800 ตารางกโิ ลเมตร เปนอนั ดับท่ี 83 ของโลก ศาสนา นครเวียงจันทน (Vientiane) การปกครอง ประมาณ 6.2 ลานคน (ป 2553) เปนอนั ดบั 103 ของโลก ภาษาราชการ คอื ภาษาลาว ประมขุ ศาสนาพทุ ธ (เถรวาท) รอยละ 75 และนับถอื ความเชอื่ ทองถนิ่ รอ ยละ 16-17 ระบอบสังคมนิยมคอมมิวนิสต (ทางการลาวใชคําวา ระบอบประชาธิปไตย ผูนาํ รฐั บาล ประชาชน) โดยมพี รรคประชาชนปฏิวัตลิ าวเปน องคกรชนี้ ําประเทศ สกลุ เงนิ ประธานประเทศ (ประธานาธบิ ดี) ซ่งึ มวี าระการดาํ รงตําแหนง 5 ป ปจจุบัน (พ.ศ. 2554) คือ พลโท จูมมาลี ไซยะสอน (ดํารงตําแหนงเลขาธิการใหญคณะ บริหารงานศนู ยก ลางพรรคประชาชนปฏิวัตลิ าวอีกตาํ แหนงหน่งึ ) นายกรัฐมนตรี ปจจุบนั (พ.ศ. 2554) คือ นายทองสิง ทํามะวง กบี (Lao Kip : LAK) 1 บาท เทา กับประมาณ 250 กบี รายวิชาเลือก อาเซียนศึกษา หนา 37

9. สาธารณรฐั แหงสหภาพพมา (Republic of the Union of Myanmar) ท่ีตงั้ ทิศเหนือและตะวนั ออกเฉียงเหนอื ตดิ กบั ประเทศจนี ทศิ ตะวันออกเฉียงใตติดกับ ลาวและไทย ทิศตะวนั ตกตดิ กบั อนิ เดียและบงั กลาเทศ ทศิ ใตติดกับทะเลอันดามัน และอา วเบงกอล พื้นท่ี 676,578 ตารางกิโลเมตร เปน อันดบั ที่ 40 ของโลก เมอื งหลวง เนปดอ (Naypyidaw) ประชากร ประมาณ 47.9 ลา นคน (ป 2553) เปนอนั ดับ 26 ของโลก ภาษา ภาษาราชการ คอื ภาษาพมา ศาสนา ศาสนาพทุ ธ รอยละ 92.3 ศาสนาคริสตรอยละ 4 ศาสนาอสิ ลามรอยละ 3 ศาสนา ฮนิ ดู รอ ยละ 0.7 การปกครอง รัฐบาลทหารภายใตสภาสันติภาพและการพัฒนาแหงรัฐ (State Peace and Development Council – SPDC) ประมขุ ประธานสภาสันติภาพและการพฒั นาแหงรฐั ปจจุบนั (พ.ศ. 2554) คอื พล.อ.อาวโุ ส ตาน ฉว ย ผูนาํ รฐั บาล นายกรฐั มนตรี ปจ จุบนั (พ.ศ. 2554) คือ นายเตง็ เสง (U Thein Sein) สกุลเงิน จัต๊ (Myanmar Kyat : MMK) 1 บาท เทากับประมาณ 32.86 จตั๊ รายวิชาเลือก อาเซียนศึกษา หนา 38

10. ราชอาณาจกั รกัมพูชา (Kingdom of Cambodia) ท่ตี ง้ั ทิศใตจรดกับอาวไทย ทางทิศตะวันตกติดกับประเทศไทย ทางทิศเหนือติดกับ ประเทศไทยและลาว ทางทศิ ตะวนั ออกตดิ กบั เวียดนาม พืน้ ท่ี 181,035 ตารางกโิ ลเมตร เปน อนั ดบั ที่ 89 ของโลก เมอื งหลวง พนมเปญ (Phnom Penh) ประชากร ประมาณ 14.4 ลานคน (ป 2552) ภาษา ภาษาราชการ คือ ภาษาเขมร ศาสนา ศาสนาพุทธรอยละ 95 ศาสนาอิสลาม รอยละ 3 ศาสนาคริสตรอยละ 1.7 ศาสนาพราหมณ-ฮนิ ดู รอยละ 0.3 การปกครอง ระบอบประชาธิปไตยแบบรัฐสภา โดยมีพระมหากษัตริยเปนประมุขภายใต รัฐธรรมนญู ประมขุ พระมหากษัตริย ปจจุบันคือ พระบาทสมเด็จพระบรมนาถนโรดม สหี มนุ ี ผนู าํ รัฐบาล นายกรฐั มนตรี ปจ จุบัน (พ.ศ. 2554) คือ สมเดจ็ อัคมหาเสนาบดเี ดโชฮุน เซน สกลุ เงิน เรยี ล (Riel : KHR) 1 เรียล ประมาณ 0.0083 บาท รายวิชาเลอื ก อาเซียนศกึ ษา หนา 39

ท่มี าของขอมูล The Founding of ASEAN เว็บไซตอยางเปนทางการของ ASEAN The Official Website of the Association of South East Asian Nations (http://www.asean.org) ขอมลู ทัว่ ไปของอาเชยี น เว็บไซตกองอาเชียน กระทรวงตางประเทศ (http://www.mfa.go.th/web/1694.php) มารูจกั อาเซียนกันเถอะ เอกสารเผยแพร กรมอาเชยี น กระทรวงการตา งประเทศ List of countries and outlying territories by total area http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_ countries_and_outlying_territories_by_total_area List of countries by population http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_ population ขอมลู ประเทศและเขตเศรษฐกจิ , จบั ตาเอเซยี ตะวนั ออก East Asia Watch (http://www.eastasiawatch.in.th/information.php) Thailand, Wikipedia the free encyclopedia (http://en.wikipedia.org/wiki/Thailand) Malaysia, Wikipedia the free encyclopedia (http://en.wikipedia.org/wiki/Malaysia) Indonesia, Wikipedia the free encyclopedia (http://en.wikipedia.org/wiki/Indonesia) Singapore, Wikipedia the free encyclopedia (http://en.wikipedia.org/wiki/Singapore) Brunei, Wikipedia the free encyclopedia (http://en.wikipedia.org/wiki/Brunei) Philippines, Wikipedia the free encyclopedia (http://en.wikipedia.org/wiki/Philippines) Vietnam, Wikipedia the free encyclopedia (http://en.wikipedia.org/wiki/Vietnam) Laos, Wikipedia the free encyclopedia (http://en.wikipedia.org/wiki/Laos) Myanmar, Wikipedia the free encyclopedia (http://en.wikipedia.org/wiki/Myanmar) Combodia, Wikipedia the free encyclopedia (http://en.wikipedia.org/wiki/Cambodia) รายวิชาเลอื ก อาเซยี นศกึ ษา หนา 40

ใบความรูที่ 3 ประชาคมอาเซยี น และกฎบัตรอาเซยี น ใบความรู รายวชิ าเลือก อาเชียนศกึ ษา สาระการพฒั นาสงั คม ระดับประถมศกึ ษา มัธยมศกึ ษาตอนตน มัธยมศกึ ษาตอนปลาย ประชาคมอาเซียน (ASEAN Community) ในยุคทส่ี ถานการณโลกมีการเปล่ียนแปลงไปอยา งรวดเร็ว การรวมตวั กันของประเทศในกลุม อาเซยี นทั้ง 10 ประเทศ ใหเขมแข็ง จะทาํ ใหป ระเทศในภมู ิภาคเอเซยี ตะวนั ออกเฉียงใต สามารถเผชิญ กับการเปลี่ยนแปลงและปญ หาไดด ียิง่ ขึ้น อกี ทั้งยังเปนการเพิ่มขีดความสามารถในการแขงขัน เพราะ การทมี่ สี มาชกิ ถงึ 10 ประเทศ มีทา ทเี ปน หน่ึงเดยี วในเวทรี ะหวา งประเทศ จะทาํ ใหประเทศในกลุมความ รวมมืออน่ื ๆ ใหค วามเช่ือถอื ในอาเซยี นมากขน้ึ และทาํ ใหอ าเซยี นมีอํานาจตอรองในเวทรี ะหวางประเทศ มากขนึ้ ดวย ในการประชุมผูนําอาเซียน (ASEAN Summit) คร้ังท่ี 9 ในเดือนตุลาคม 2546 ท่ีบาหลี ผูนํา อาเซียนตางเหน็ พอ งกนั วา อาเซยี นควรรวมมือกนั ใหเหนียวแนน เขม แขง็ และมนั่ คงยงิ่ ขนึ้ จงึ ไดลงนาม ในปฏิญญาวาดวยความรวมมืออาเซียน (Declaration of ASEAN Concord II หรือ Bali Concord II) เพอ่ื กําหนดใหมีการสราง ประชาคมอาเซียน (ASEAN Community) ข้ึนภายในป พ.ศ. 2563 (ค.ศ. 2020) ซงึ่ ไดมกี ารเล่อื นกําหนดเวลาสําหรับการรวมตัวใหเ ร็วขนึ้ เปน ป พ.ศ. 2558 โดยประชาคมอาเชียน ประกอบดวย 3 เสาหลกั อันไดแก รายวิชาเลือก อาเซยี นศึกษา หนา 41

1. ประชาคมการเมอื งความมั่นคงอาเซยี น (ASEAN Political-Security Community หรือ APSC) ความมั่นคงและเสถียรภาพทางการเมืองเปนพ้ืนฐานสําคัญในการพัฒนาดานอื่นๆ ประชาคมการเมืองและความมน่ั คงอาเซียนจึงเปน เสาหลักความรว มมอื หนึง่ ในสามเสาหลัก ท่ีเนนการ รวมตัวของอาเซียนเพื่อสรางความมั่นใจ เสถียรภาพ และสันติภาพ ในภูมิภาค เพ่ือใหประชาชนใน อาเซยี นอยูร ว มกันอยางสันตสิ ุข และปราศจากภยั คุกคามดา นการทหาร และภยั คุกคามในรูปแบบใหม เชน ปญหายาเสพติด และปญหาอาชญากรรมขามชาติ ประชาคมการเมืองความม่ันคงอาเซียน มีเปาหมาย 3 ประการ ไดแก 1.1 สรางประชาคมใหมีคานิยมรวมกันในเร่ืองของการเคารพความหลากหลายของ แนวคดิ และสงเสริมใหประชาชนเปนศูนยกลางของนโยบายและกจิ กรรมภายใตเสาการเมอื งและความ ม่ันคง 1.2 ใหอาเซยี นสามารถเผชิญกับภัยคุกคามความม่ันคงในรูปแบบเดิมและรูปแบบใหม และสง เสรมิ ความมนั่ คงของมนษุ ย 1.3 ใหอ าเซียนมีปฎิสัมพันธท่ีแนนแฟนและสรางสรรคกับประชาคมโลก โดยอาเซยี นมี บทบาทเปน ผนู าํ ในภูมิภาค และจะชวยสงเสรมิ ความมั่นคงของภมู ภิ าค นอกจากการมีเสถยี รภาพทางการเมืองของภมู ิภาคแลว ผลลัพธป ระการสําคัญท่ีจะเกิดข้ึน จากการจัดต้งั ประชาคมการเมืองและความมน่ั คงอาเซียน ก็คอื การท่ีประเทศสมาชิกอาเซยี นจะมีกลไก และเครื่องมือทคี่ รอบคลมุ และมีประสทิ ธิภาพในการแกไขปญหาท่ีเก่ียวกับความม่ันคงตางๆ ไมวาจะ เปน ปญหาความขดั แยงดานการเมืองระหวางรัฐสมาชิกกับรัฐสมาชิกดวยกันเอง ซึ่งจะตองแกไขโดย สันติวธิ ี หรือปญ หาภัยคุกคามรปู แบบใหมๆ ซ่ึงประเทศใดประเทศหนึ่งไมส ามารถแกไขไดโดยลําพัง เชน การกอ การราย การลกั ลอบคา ยาเสพตดิ ปญ หาโจรสลดั และอาชญากรรมขา มชาติ เปน ตน 2. ประชาคมเศรษฐกจิ อาเซียน (ASEAN Economic Community หรอื AEC) ทามกลางบริบททางเศรษฐกิจ การคาและการลงทุนระหวางประเทศที่มีการแขงขันสูง อันสงผลใหประเทศตางๆ ตองปรับตัวเองเพ่ือใหไดร ับประโยชนจากระบบเศรษฐกิจโลก รวมถึงการ รวมกลุมการคากนั ของประเทศตางๆ อาทิ สหภาพยุโรป และเขตการคาเสรีอเมริกาเหนือ ผูนําประเทศ สมาชิกอาเซียนไดเห็นชอบ ใหจัดตงั้ “ประชาคมเศรษฐกจิ ของอาเซียน” ภายในป 2558 มีประสงคที่จะ ใหภูมภิ าคเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตม ีความมนั่ คง ม่งั คั่ง และสามารถแขงขันกบั ภูมิภาคอืน่ ๆ ได โดย 2.1 มุงท่ีจะจัดต้งั ใหอ าเซียนเปนตลาดเดยี วและเปน ฐานการผลิตรวมกนั 2.2 มงุ ใหเกิดการเคล่ือนยายเงินทุน สินคา การบริการ การลงทุน แรงงานฝมือระหวาง ประเทศสมาชิกโดยเสรี รายวิชาเลอื ก อาเซยี นศกึ ษา หนา 42

2.3 ใหความชวยเหลือแกป ระเทศสมาชกิ ใหมของอาเซยี น (กัมพชู า ลาว พมา และเวียดนาม หรือ CLMV) เพอื่ ลดชองวางของระดบั การพฒั นาของประเทศสมาชกิ อาเซียน และชว ยใหป ระเทศสมาชิก เหลานี้ เขา รวมในกระบวนการรวมตวั ทางเศรษฐกจิ ของอาเซยี น สงเสริมใหอาเซยี นสามารถรวมตัวเขากับ ประชาคมโลกไดอยางไมอยูในภาวะท่ีเสียเปรียบ และสง เสริมขีดความสามารถในการแขงขันของ อาเซียน 2.4 สงเสรมิ ความรวมมือในนโยบายการเงินและเศรษฐกิจมหภาค การพัฒนาโครงสราง พนื้ ฐานและการคมนาคม กรอบความรวมมือดา นกฎหมาย การพฒั นาความรวมมือดานการเกษตร พลังงาน การทอ งเท่ยี ว การพฒั นาทรัพยากรมนุษย โดยการยกระดบั การศกึ ษาและการพฒั นาฝม อื ประชาคมเศรษฐกจิ ของอาเซียน จะเปน เครือ่ งมือสาํ คญั ทจ่ี ะชว ยขยายปรมิ าณการคาและ การลงทุนภายในภูมิภาค ลดการพึง่ พาตลาดในประเทศท่สี าม สรางอํานาจการตอ รองและศักยภาพใน การแขงขันของอาเซียนในเวทเี ศรษฐกจิ โลก เพิ่มสวสั ดกิ ารและยกระดับความเปนอยขู องประชาชนของ ประเทศสมาชิกอาเซยี น 3. ประชาคมสังคมและวัฒนธรรมอาเซียน (ASEAN Socio-Cultural Community หรือ ASCC) มีเปา หมายใหอ าเซยี นเปน ประชาคมท่ีมีประชาชนเปน ศนู ยกลาง สังคมทเ่ี ออื้ อาทรและแบงปน ประชากรอาเซียนมีสภาพความเปนอยูท่ีดีและมีการพัฒนาในทุกดา นเพ่ือยกระดับคุณภาพชีวิตของ ประชาชน สง เสริมการใชท รัพยากรธรรมชาติอยางย่ังยืน รวมท้ังสงเสริมอัตลักษณของอาเซียน โดยมี แผนปฏิบตั กิ ารดา นสังคมและวฒั นธรรมอาเซยี น ระบอุ ยใู นแผนปฏิบัติการเวยี งจันทน ซึ่งประกอบดวย ความรวมมอื ใน 6 ดาน ไดแ ก 3.1 การพัฒนามนษุ ย (Human Development) 3.2 การคุมครองและสวสั ดกิ ารสงั คม (Social Welfare and Protection) 3.3 สทิ ธิและความยตุ ธิ รรมทางสังคม (Social Justice and Rights) 3.4 ความยั่งยืนดานส่ิงแวดลอม (Environmental Sustainability) 3.5 การสรา งอตั ลกั ษณอ าเซียน (Building and ASEAN Identity) 3.6 การลดชองวางทางการพัฒนา (Narrowing the Development Gap) รายวิชาเลอื ก อาเซียนศึกษา หนา 43

กฎบตั รอาเชียน (ASEAN Charter) กฎบัตรอาเชยี น คืออะไร กฎบตั รอาเซยี น เปรยี บเสมอื นรฐั ธรรมนูญของอาเซยี น ทจี่ ะทําใหอาเซยี นมีสถานะเปนนติ ิบุคคล เปนการวางกรอบทาง กฎหมายและโครงสรางองคกรใหกับอาเซียน โดยนอกจากจะ ประมวลสงิ่ ที่ถอื เปน คานยิ ม หลักการ และแนวปฏิบัติในอดีตของ อาเซียนมาประกอบกนั เปนขอ ปฏบิ ัตอิ ยา งเปนทางการของประเทศสมาชกิ แลว ยังมีการปรับปรุงแกไข และสรางกลไกใหมขนึ้ พรอมกาํ หนดขอบเขตหนาที่ความรับผิดชอบขององคกรที่สําคัญในอาเชียน ตลอดจนความสมั พันธในการดําเนนิ งานขององคกรเหลานี้ ใหส อดคลองกบั ความเปล่ียนแปลงในโลก ปจจบุ นั เพือ่ เพ่ิมประสิทธภิ าพของอาเซยี นใหสามารถดาํ เนนิ การบรรลตุ ามวตั ถุประสงคและเปาหมาย โดยเฉพาะอยางย่ิงการขับเคล่ือนการรวมตัวของประชาคมอาเซียน ใหไดภายในป พ.ศ.2558 ตามท่ี ผูนาํ อาเซยี นไดตกลงกนั ไว ทั้งนผ้ี นู ําอาเซียนไดล งนามรบั รองกฎบัตรอาเซียน ในการประชุมสุดยอดยอดเซียน ครั้งที่ 13 เมือ่ วันที่ 20 พฤศจกิ ายน 2550 ณ ประเทศสิงคโปร ในโอกาสครบรอบ 40 ของการกอ ตงั้ อาเซียน แสดง ใหเห็นวาอาเซยี นกําลังแสดงใหประชาคมโลกไดเ หน็ ถึงความกาวหนาของอาเซียนทก่ี ําลงั จะกาวเดนิ ไป ดว ยกนั อยา งมั่นใจระหวางประเทศสมาชิกตา ง ๆ ท้ัง 10 ประเทศ และถือเปนเอกสารประวัติศาสตร ชนิ้ สาํ คญั ทีจ่ ะปรบั เปล่ียนอาเซยี นใหเปนองคก รทมี่ ีสถานะเปน นิตบิ ุคคลในฐานะท่ีเปน องคกรระหวาง รฐั บาล ประเทศสมาชิกไดใหสตั ยาบันกฎบัตรอาเซยี น ครบทัง้ 10 ประเทศแลว เมื่อวันที่ 15 พฤศจิกายน 2551 กฎบตั รอาเซยี นจึงมีผลใชบังคับตัง้ แตวนั ที่ 15 ธ.ค. 2551 เปน ตน ไป วตั ถุประสงคของกฎบตั รอาเซยี น วัตถปุ ระสงคอของกฎบตั รอาเซียน คือ ทําใหอาเซยี นเปนองคกรท่มี ปี ระสิทธิกาพ มีประชาชน เปนศูนยกลาง และเคารพกฎกติกาในการทํางานมากข้ึน นอกจากน้ี กฎบัตรอาเซียนจะใหสถานะ นติ ิบคุ คลแกอ าเซียนเปนองคกรระหวา งรัฐบาล (intergovernmental organization) รายวิชาเลอื ก อาเซียนศึกษา หนา 44

โครงสรางและสาระสําคญั ของกฎบัตรอาเซียน กฏบัตรอาเชยี น ประกอบดว ยบทบัญญัติ 13 หมวด 55 ขอ ไดแก หมวดที่ 1 ความมุงประสงคแ ละหลกั การของอาเซียน หมวดที่ 2 สภาพบคุ คลตามกฏหมายของอาเชยี น หมวดท่ี 3 สมาชกิ ภาพ (รฐั สมาชิก สิทธิและพันธกรณีของรัฐสมาชิก และการรับสมาชิก ใหม หมวดที่ 4 โครงสรางองคก รของอาเซียน หมวดท่ี 5 องคก รทมี่ ีความสัมพันธกับอาเซียน หมวดที่ 6 การคมุ กนั และเอกสทิ ธิ์ หมวดที่ 7 กระบวนการตดั สินใจ หมวดท่ี 8 การระงบั ขอพพิ าท หมวดท่ี 9 งบประมาณและการเงิน หมวดท่ี 10 การบริหารและขัน้ ตอนการดาํ เนินงาน หมวดที่ 11 อัตลักษณแ ละสญั ลักษณข องอาเซยี น หมวดที่ 12 ความสัมพนั ธกับภายนอก หมวดที่ 13 บทบัญญัติท่ัวไปและบทบัญญตั สิ ดุ ทา ย กฎบัตรอาเชียนชวยใหอาเซียนทํางานไดอยางมีประสิทธิภาพมากข้ึน เสริมสรางกลไกการ ติดตามความตกลงตางๆ ใหมผี ลเปน รปู ธรรม และผลกั ดันอาเซียนใหเปนประชาคมเพือ่ ประชาชนอยาง แทจ รงิ กฎบัตรอาเชียนชว ยใหอ าเซียนทาํ งานไดอยา งมปี ระสิทธภิ าพมากขน้ึ ไดอ ยางไร มีขอกําหนดใหมๆ ที่ชวยปรับปรุงโครงสรางการทํางานและกลไกตางๆ ของอาเซียนใหมี ประสิทธภิ าพมากขึ้น และเพมิ่ ความยืดหยนุ ในการแกไ ขปญหา เชน 1. กาํ หนดใหเ พ่ิมการประชมุ สุดยอดอาเซียนจากเดมิ ปละ 1 ครัง้ เปน ปละ 2 ครั้ง เพื่อใหผูนํา มโี อกาสหารอื กนั มากขน้ึ พรอมทั้งแสดงใหเห็นถึงเจตจํานงทางการเมืองที่จะผลักดันอาเซียนไปสูการ รวมตวั กนั เปนประชาคมในอนาคต 2. มีการตงั้ คณะมนตรีประจําประชาคมอาเซียนตามเสาหลกั ท้ัง 3 ดาน คือ การเมืองความ มั่นคง เศรษฐกจิ สังคมและวัฒนธรรม 3. กาํ หนดใหประเทศสมาชกิ แตงต้ังเอกอคั ราชฑูตประจําอาเซยี นไปประจาํ ท่ีกรุงจาการตา ซ่ึง ไมเพียงแตจ ะแสดงใหเ หน็ ถึงความตง้ั ใจแนวแนข องอาเซียนท่ีจะทํางานรวมกันอยา งใกลชดิ เพ่ือมุงไปสู การรวมตวั กนั เปน ประชาคมอาเซยี นในอนาคต และยังชวยลดคาใชจายในการเดินทางไปรว มประชุม และเพอื่ เพ่มิ ประสทิ ธิภาพในการประสานงานระหวา งประเทศสมาชิก รายวิชาเลอื ก อาเซียนศึกษา หนา 45

4. หากประเทศสมาชิกไมสามารถตกลงกันไดโดยหลักฉันทามติ ใหใชการตัดสินใจรปู แบบ อืน่ ๆ ไดตามที่ผูนํากําหนด 5. เพม่ิ ความยืดหยุนในการตีความหลักการไมแ ทรกแซงกิจการภายใน โดยมีขอกําหนดวา หากเกิดปญหาท่ีกระทบตอผลประโยชนสวนรวมของอาเซียน หรือเกิดสถานการณฉุกเฉิน ประเทศ สมาชิกตองหารอื กนั เพ่อื แกป ญหา และกาํ หนดใหป ระธานอาเซยี นเสนอวธิ ีการแกไขปญ หาดังกลาว กฎบตั รอาเซยี นจะเสรมิ สรางกลไกการตดิ ตามความตกลงตา งๆ ใหมีผลเปนรูปธรรม ไดอยา งไร กฎบตั รอาเซียนสรางกลไกตรวจสอบและติดตามการดําเนินการตามความตกลงตางๆ ของ ประเทศสมาชกิ ในหลากหลายรปู แบบ เชน 1. ใหอ าํ นาจเลขาธกิ ารอาเซยี นดูแลการปฏิบตั ิตามพันธกรณีและคําตัดสินขององคกรระงับ ขอ พิพาท 2. หากการปฏิบัติหรือไมปฏิบัติตามขอตกลงตางๆ ทําใหเกิดขอพิพาทระหวางรัฐสมาชิก สามารถใชกลไกและข้ันตอนระงับขอพพิ าททงั้ ทมี่ ีอยแู ลว และท่ีจะต้ังข้ึนใหมเพื่อแกไขขอพิพาทท่ีเกิดข้ึน โดยสนั ติวธิ ี 3. หากมีการละเมิดพันธกรณีในกฎบัตรฯ อยางรายแรง ผูนําอาเซียนสามารถกําหนด มาตรการใดๆ ทเ่ี หมาะสมวาจะดําเนินการอยางไรตอรัฐผลู ะเมดิ พันธกรณี กฎบัตรอาเซยี นชว ยใหอ าเซียนเปน ประชาคมเพ่อื ประชาชนไดอยางไร ขอ บทตางๆ ในกฎบตั รอาเซยี นแสดงใหเหน็ วาอาเซียนกําลงั ผลักดันองคกรใหเปนประชาคม เพื่อประชาชนอยางแทจ ริง จงึ กําหนดใหก ารลดความยากจนและลดชองวางการพัฒนาเปนเปาหมาย หนึง่ ของอาเซียน กฎบัตรอาเซยี นเปดโอกาสใหภ าคประชาชนและภาคประชาสังคมเขา มามสี ว นรวมในอาเซียน ผานการมีปฏิสัมพันธกับองคกรตางๆ ของอาเซียนมากข้ึน ท้ังยังกําหนดใหมีความรวมมือระหวาง อาเซยี นกบั สมัชชารฐั สภาอาเซียน ซงึ่ เปนองคกรความรวมมือระหวางรฐั สภาของประเทศสมาชกิ กาํ หนดใหม ีการจัดต้ังกลไกสิทธิมนษุ ยชนของอาเซียน เพือ่ สงเสรมิ และคุมครองสิทธิมนุษยชน และสทิ ธิข้ันพ้ืนฐานของประชาชน ความสําคัญของกฎบัตรอาเซยี นตอ ประเทศไทย กฎบัตรอาเซียน ใหความสําคญั กบั การปฏบิ ัตติ ามพนั ธกรณตี างๆ ของประเทศสมาชิก ซึ่งจะ ชว ยสรางเสริมหลักประกันใหก ับไทยวา จะสามารถไดรับผลประโยชนตามท่ีตกลงกันไวอยางเตม็ เม็ด เต็มหนว ย นอกจากน้ี การปรบั ปรุงการดําเนนิ งานและโครงสรางองคกรของอาเซียนใหมีประสิทธภิ าพ มากข้ึน และการเสริมสรางความรวมมือในทั้ง 3 เสาหลกั ของประชาคมอาเซียนจะเปนฐานสําคัญท่ีจะ รายวิชาเลอื ก อาเซียนศกึ ษา หนา 46

ทําใหอาเซียนสามารถตอบสนองตอ ความตอ งการและผลประโยชนข องรฐั สมาชิก รวมท้ังยกสถานะและ อํานาจตอรอง และภาพลกั ษณของประเทศสมาชิกในเวทีระหวางประเทศไดดีย่ิงข้ึน ซึ่งจะเออื้ ใหไทย สามารถผลกั ดันและไดร บั ผลประโยชนด านตางๆ เพ่ิมมากข้นึ ดวย ตวั อยางเชน - อาเซียนขยายตลาดใหกบั สนิ คา ไทยจากประชาชนไทย 60 ลานคน เปนประชาชนอาเซียน กวา 550 ลานคน ประกอบกับการขยายความรวมมือเพื่อเช่ือมโยงโครงสรางพ้ืนฐาน เชน เสนทาง คมนาคม ระบบไฟฟา โครงขา ยอินเตอรเนต็ ฯลฯ จะชวยเพ่ิมโอกาสทางการคาและการลงทุนใหกับไทย นอกจากน้ี อาเซียนยงั เปนท้ังแหลง เงินทนุ และเปา หมายการลงทุนของไทย และไทยไดเปรียบประเทศ สมาชิกอ่ืนๆ ท่ีมีที่ตั้งอยูใจกลางอาเซียน สามารถเปนศูนยกลางทางการคมนาคมและขนสงของ ประชาคม ซง่ึ มีการเคลอื่ นยา ยสนิ คา บรกิ าร และบคุ คล ระหวา งประเทศสมาชิกที่สะดวกขน้ึ - อาเซียนชวยสงเสริมความรวมมือในภูมิภาคเพ่ือเผชิญกับภัยคุกคามทสี่ งผลกระทบตอ ประชาชนโดยตรง เชน SARs ไขหวัดนก การคามนษุ ย ภัยพิบัติทางธรรมชาติ หมอกควัน ยาเสพติด ปญหาโลกรอ น และปญ หาความยากจน เปน ตน - อาเซียนจะชว ยเพิ่มอาํ นาจตอรองของไทยในเวทีโลก และเปนเวทีที่ไทยสามารถใชในการ ผลักดนั ใหมกี ารแกไขปญหาของเพ่ือนบานท่ีกระทบมาถึงไทยดวย เชน ปญหาพมา ในขณะเดียวกัน ความสัมพันธพหุภาคีในกรอบอาเซียนจะเกื้อหนุนความสัมพันธข องไทยในกรอบทวิภาคี เชน ความ รว มมอื กับมาเลเซยี ในการแกไ ขปญหา 3 จงั หวัดชายแดนใตดวย อา งองิ มารูจักอาเซียนกันเถอะ เอกสารเผยแพรและส่อื ประชาสมั พนั ธ กรมอาเซียน กระทรวงการตางประเทศ (http://www.mfa.go.th/asean/asean_web/media/asean_book.pdf) ประชาคมอาเซียน (ASEAN Community) เอกสารเผยแพรแ ละสอื่ ประชาสัมพนั ธ กรมอาเซียน กระทรวง การตางประเทศ (http://www.mfa.go.th/internet/document/1808.doc) กฎบตั รอาเชียน (ASEAN Charter) เอกสารเผยแพรและส่ือประชาสัมพันธ กรมอาเซียน กระทรวงการ ตางประเทศ (http://www.mfa.go.th/asean/asean_web/media/aseanMiniBook.pdf) ประชาคมการเมอื งและความมั่นคงอาเซียน บทความเว็บไซต กรมอาเซยี น กระทรวงการตางประเทศ (http://www.mfa.go.th/web/3020.php?sid=4051) ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน บทความออนไลน เว็บไซตกรมอาเซียน กระทรวงการตางประเทศ (http://www.mfa.go.th/web/3020.php?sid=4052) ประชาคมสังคมและวัฒนธรรมอาเซียน บทความเว็บไซต กรมอาเซียน กระทรวงการตางประเทศ (http://www.mfa.go.th/web/3020.php?sid=4053) รายวิชาเลือก อาเซยี นศกึ ษา หนา 47

ใบความรูท่ี 4 โครงสรางและกลไกการดําเนนิ งานของอาเซียน ใบความรู รายวิชาเลอื ก อาเชียนศึกษา สาระการพฒั นาสงั คม ระดับประถมศกึ ษา มัธยมศกึ ษาตอนตน มธั ยมศึกษาตอนปลาย โครงสรางและกลไกการดําเนนิ งานขององคก รของอาเซียน กฎบัตรอาเซียน ซ่ึงเปรยี บเสมือนกฎหมายสูงสดุ ของอาเซียน ซึ่งมีผลบังคับใชต้ังแตวันท่ี 15 ธนั วาคม 2551 เปนเอกสารหลกั ท่กี ําหนดโครงสรางองคกรของอาเซียน ไวในหมวดท่ี 4 ดังนื้ 1. ที่ประชุมสดุ ยอดอาเซียน (ASEAN Summit) ทปี่ ระชุมสุดยอดอาเซียน (ASEAN Summit) ประกอบดวย ประมุขหรือหัวหนารัฐบาล มี อํานาจหนาที่ในการกาํ หนดนโยบายสูงสดุ และแนวทางความรวมมอื ของอาเซียน และตัดสนิ ใจในเร่ือง สาํ คัญ โดยใหประเทศสมาชกิ ซง่ึ เปนประธานอาเซียนเปนเจา ภาพจดั การประชุม 2 ครั้งตอป หรือเรียก ประชมุ พเิ ศษหรอื เฉพาะกจิ เม่อื มีความจาํ เปน การประชุมสดุ ยอดอาเซียน คร้งั ท่ี 18 วันที่ 7-8 พฤษภาคม 2554 ณ กรงุ จารกาตา ประเทศอนิ โดนีเซีย 2. คณะมนตรีประสานงานอาเซียน (ASEAN Coordinating Councils : ACCs) คณะมนตรีประสานงานอาเซียน ประกอบดวยรัฐมนตรีตางประเทศของประเทศสมาชิก อาเซยี น ทําหนา ทเ่ี ตรียมการประชุมสดุ ยอดอาเซียน ประสานงานความตกลงและขอตัดสินใจของท่ี ประชุมสุดยอดอาเซยี น ประสานงานระหวาง 3 เสาหลัก ดูแลการดําเนินงานและกิจการตางๆ ของ อาเซยี นในภาพรวม คณะมนตรีประสานงานอาเซยี นจะมีการประชมุ กันอยางนอ ย 2 ครั้งตอป รายวิชาเลอื ก อาเซียนศกึ ษา หนา 48

3. คณะมนตรีประชาคมอาเซยี น (ASEAN Community Councils) คณะมนตรีประชาคมอาเซียนประกอบดวย คณะมนตรีประชาคม 3 เสาหลัก อันไดแก คณะมนตรีการเมืองและความมนั่ คงอาเซยี น คณะมนตรปี ระชาคมเศรษฐกิจอาเซยี น และคณะมนตรี ประชาคมสงั คมและวัฒนธรรมอาเซยี น ซ่งึ เปน ผูแทนทปี่ ระเทศสมาชิกแตง ตง้ั ใหเปนผรู บั ผิดชอบแตล ะ เสาหลกั มอี ํานาจหนา ท่ใี นการประสานงานและติดตามการทาํ งานตามนโยบาย โดยเสนอรายงานและ ขอเสนอแนะตอท่ีประชุมผูนํา มีการประชุมอยางนอยปละ 2 ครั้ง ประธานการประชุมเปนรัฐมนตรีท่ี เหมาะสมจากประเทศสมาชกิ ซึง่ เปนประธานอาเซยี น 4. องคก รระดับรัฐมนตรอี าเซยี นเฉพาะสาขา (ASEAN Sectoral Ministerial Bodies) องคกรระดับรัฐมนตรีอาเซียนเฉพาะสาขา(เชน ดานสาธารณสุข ดานกลาโหม ดาน การศึกษา ฯลฯ) ประกอบดว ยรัฐมนตรีเฉพาะสาขา มีหนา ท่ปี ฏิบตั ิตามขอตกลงและขอตัดสินใจของที่ ประชุมสดุ ยอดอาเซยี นที่อยใู นขอบขา ยการดําเนินงานของตน และเสริมสรางความรวมมอื ในสาขาของ แตละองคกรใหเ ขมแข็งขึน้ เพอื่ สนับสนนุ การรวมตัวของประชาคมอาเซยี น 5. เลขาธิการอาเซียนและสํานักเลขาธิการอาเซียน (Secretary-General of ASEAN and ASEAN Secretariat) สํานักเลขาธิการอาเซียนไดจัดตั้งขึ้นตามขอตกลงท่ีลงนามโดยรัฐมนตรีตางประเทศ อาเซียนในระหวางการประชุมสุดยอดอาเซียน คร้ังท่ี 1 ในป 2519 เพ่ือทําหนาท่ีประสานงานและ ดําเนินงานตามโครงการและกจิ กรรมตางๆ ของสมาคมอาเซียน และเปน ศนู ยก ลางในการติดตอระหวาง สมาคมอาเซียน คณะกรรมการ ตลอดจนสถาบันตาง ๆ และรฐั บาลของประเทศสมาชกิ สํานักเลขาธิการอาเซียนตงั้ อยูท่ีกรุงจาการตา ประเทศอินโดนีเซีย โดยมีหัวหนา สาํ นักงาน เรยี กวา “เลขาธิการอาเซยี น” (ASEAN Secretary-General) ซ่ึงไดรับการแตงต้ังโดยที่ประชุมสุดยอด อาเซียน โดยมีวาระการดาํ รงตาํ แหนง 5 ป และตอ งไดรับเลือกจากคนชาตขิ องรฐั สมาชกิ โดยหมนุ เวยี น ตามลําดับตัวอักษร ผูดํารงตําแหนงเลขาธิการอาเซียนคนปจจุบันเปนคนไทย คือ ดร. สุรินทร พิศสวุ รรณ ซึ่งมีวาระดาํ รงตาํ แหนงระหวางป ค.ศ. 2008-2012 (พ.ศ. 2551-2555) อาคารสํานกั งานเลขานุการอาเซียน ที่ประเทศอนิ โดนเี ซีย รายวิชาเลอื ก อาเซียนศกึ ษา หนา 49

6. คณะกรรมการผแู ทนถาวรประจาํ อาเซียน (Committee of Permanent Representatives to ASEAN) คณะกรรมการผูแทนถาวรประจําอาเซียน เปนผูแทนระดับเอกอัคราชฑูตท่ีแตงต้ังจาก ประเทศสมาชกิ ใหประจําทส่ี ํานักงานใหญอ าเซียน กรงุ จาการตา ประเทศอนิ โดนเี ซีย มหี นา ท่ีสนับสนุน การทาํ งานของคณะมนตรปี ระชาคมอาเซียนและองคกรระดับ รัฐมนตรีเฉพาะสาขา ประสานงานกับ เลขาธิการสาํ นักงานอาเซยี นและสาํ นักงานเลขาธกิ ารอาเซยี นในเรื่องท่ีเก่ียวของ และประสานงานกับ สํานักงานเลขาธิการอาเซยี นแหง ชาติและองคก รระดับรฐั มนตรีอาเซยี นเฉพาะสาขา 7. สํานกั งานอาเซียนแหงชาติ หรอื กรมอาเซยี น (ASEAN National Secretariat) เปนหนว ยงานระดับกรมในกระทรวงการตา งประเทศของประเทศสมาชิกอาเซยี น ซึ่งแตละ ประเทศไดจัดตั้งขึ้นเพ่ือทําหนาท่ีรับผิดชอบประสานงาน สนับสนุนภารกิจและความรวมมือตา ง ๆ เกีย่ วกบั อาเซียนในประเทศนน้ั ๆ สาํ หรบั ประเทศไทยหนว ยงานท่รี บั ผิดชอบ คอื กรมอาเซยี น กระทรวง การตางประเทศ 8. องคก รสทิ ธิมนุษยชนอาเซียน (ASEAN Human Rights Body) เปนองคกรทีจ่ ัดตั้งขึ้นโดยความประสงคและหลักการของกฎบัตรอาเซียนเก่ียวกับการ สงเสริมและคุมครองสิทธิมนุษยชนและเสรีภาพข้ันพื้นฐาน ซึ่งคณะทํางานและอํานาจหนาที่จะได กําหนดโดยท่ปี ระชุมรฐั มนตรีตางประเทศอาเซยี นตอไป 9. มลู นิธอิ าเซยี น (ASEAN Foundation) มลู นิธิอาเซียนสนับสนุนเลขาธิการอาเซียนและดําเนินการรวมกับองคกรของอาเซียนที่ เกี่ยวของในการสนับสนุนการสรางประชาคมอาเซียน โดยการสงเสริมความสํานึกที่เพ่ิมข้ึนเก่ียวกับ อัตลักษณของอาเซียน การมปี ฏิสัมพนั ธร ะหวางประชาชน การดําเนินงานรวมกนั ท่ใี กลช ดิ ระหวางภาค ธุรกจิ ภาคประชาสังคม นักวชิ าการ และผมู สี วนไดเ สียอ่นื ๆ ในอาเซียน อา งองิ กฏบตั รอาเซียน (ASEAN Charter) หมวดที่ 4 โครงสรา งองคกรของอาเซยี น เอกสารเผยแพรแ ละ ประชาสัมพันธ กรมอาเซยี น กระทรวงการตางประเทศ (http://aseansummit.mfa.go.th/15/thai/PDF/ASEAN_Charter_TH+EN.pdf) รายวิชาเลอื ก อาเซียนศึกษา หนา 50

ใบความรทู ี่ 5 ความรวมมือในดานการเมืองและความม่ันคง ของอาเซียน ใบความรู รายวชิ าเลือก อาเชยี นศึกษา สาระการพัฒนาสังคม ระดบั ประถมศึกษา มัธยมศกึ ษาตอนตน มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย อาเซียนกอตั้งข้ึนโดยมีวตั ถุประสงคเรมิ่ แรกเพื่อสรางสันติภาพในภูมิภาคเอเชยี ตะวันออก เฉียงใต อันนํามาซึ่งเสถียรภาพทางการเมือง และความเจริญกาวหนาทางเศรษฐกิจ สังคม และ วัฒนธรรม โดยผูนาํ อาเซียนไดเห็นพองตองกันท่ีจะจัดต้ังประชาคมอาเซียน (ASEAN Community : AC) ท่ีประกอบดวย 3 เสาหลัก อันไดแก ประชาคมการเมืองและความมั่นคงอาเซียน (ASEAN Political-Security Community - ASC) ประชาคมเศรษฐกจิ อาเซียน (ASEAN Economic Community - AEC) ประชาคมสงั คม-วฒั นธรรมอาเซียน (ASEAN Socio-Cultural Community - ASCC) และเรงรัด กระบวนการสรางประชาคมอาเซียนใหแ ลวเสรจ็ ภายในป พ.ศ. 2558 ในดานการเมืองและความม่ันคง อาเซียนมีเปาหมายสําคัญคือการสงเสริมสันติภาพและ เสถียรภาพในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต เพ่ือสรางสถานะที่จะอํานวยตอการสรางประชาคม อาเซียน ใหสําเร็จภายในป 2558 ซ่ึงจะทําใหประชาคมอาเซียนในดานการเมอื งความม่ันคงมีความ แข็งแกรงและนาเชอ่ื ถอื ความรว มมอื ดา นการเมืองความม่นั คงของอาเซียนท่สี าํ คัญ ไดแ ก 1. สนธิสัญญาไมตรแี ละความรวมมือในภูมิภาคเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต (Treaty of Amity and Cooperation หรือ TAC) สนธิสัญญาไมตรีและความรวมมือในเอเชียตะวันออกเฉียงใต จัดทําขึ้นโดยประเทศ สมาชิกอาเซียน 5 ประเทศ คือ อนิ โดนีเซีย ฟลปิ ปนส มาเลเซีย สิงคโปร และไทย เม่ือป 2519 เพื่อ กาํ หนดหลกั การพ้นื ฐานของความรวมมอื และการดาํ เนินความสัมพันธร ะหวา งกันของประเทศสมาชิก หลกั การสาํ คัญของสนธสิ ญั ญา ซึ่งประเทศสมาชิกอาเซยี นยดึ ถอื และยอมรบั ในการปฏิบัตติ าม ไดแก 1.1 เคารพในเอกราช การมีอาํ นาจอธิปไตย ความเทา เทียมกัน ความม่ันคงทางดินแดน และเอกลักษณแหง ชาตขิ องทกุ ประเทศ 1.2 ปราศจากการแทรกแซงจากภายนอก การโคนลมอธิปไตย หรือการบีบบังคับจาก ภายนอก 1.3 การไมแ ทรกแซงกิจการภายในซึง่ กันและกนั 1.4 การแกไ ขปญหาความขัดแยงหรือขอ พิพาทโดยสันตวิ ธิ ี 1.5 การยกเลกิ การใชก ารคกุ คามและกองกาํ ลงั 1.6 การมคี วามรวมมือทีม่ ีประสิทธิภาพระหวา งกนั รายวิชาเลือก อาเซยี นศึกษา หนา 51

เม่ือเดือนธันวาคม 2530 ไดมีการแกไขสนธิสัญญาเพ่ือเปดทางใหประเทศท่ีอยูนอก ภูมิภาคเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใตสามารถเขารวมเปนภาคีได ซงึ่ ชว ยเสรมิ สรา งโครงสรางความมั่นคงและ สันตภิ าพใหม ีความเขม แขง็ ยง่ิ ข้ึน ปจ จุบนั ประเทศท่เี ขา รวมเปนภาคีในสนธสิ ญั ญา TAC ไดแก สมาชิก อาเซียนทงั้ 10 ประเทศ ประเทศคเู จรจาของอาเซยี น และประเทศทเี่ ขารวมการประชุมอาเซียนวาดวย การเมืองและความมั่นคงในเอเชีย-แปซิฟก เชน จีน อินเดีย ญ่ีปุน รัสเซีย เกาหลีใต และนิวซีแลนด ออสเตรเลยี แคนาดา สหรฐั ฯ และสหภาพยุโรปไดแ จงความจํานงอยากเขารวมเปนภาคี 2. สนธิสัญญาเขตปลอดอาวธุ นวิ เคลียรแ หง เอเชียตะวันออกเฉียงใต (Treaty on the Southeast Asia Nuclear-Free Zone : SEAN-FZ) ประเทศสมาชิกอาเซียน ลงนามในการประชุมสนธิสัญญาในกรุงเทพฯ เม่ือวันที่ 15 ธนั วาคม 2538 วตั ถุประสงคหลกั ของสนธิสญั ญา คือ ใหภ มู ิภาคเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใตเปนเขตปลอด อาวธุ นิวเคลยี ร โดยประเทศทีเ่ ปน ภาคจี ะไมพฒั นา ไมผ ลติ ไมจัดซื้อ ไมครอบครอง รวมทั้งไมเปนฐาน การผลิต ไมทดสอบ ไมใชอาวุธนิวเคลียรใ นภูมิภาค และไมใหรัฐใดปลอยหรือทิ้งวัสดุอุปกรณที่เปน กัมมันภาพรังสีลงบนพ้ืนดิน ทะเลและอากาศ นอกจากนี้ 5 ประเทศอาวุธนิวเคลียร ไดแก จีน สหรฐั อเมริกา ฝร่ังเศส รัสเซยี และสหราชอาณาจกั ร (หา สมาชกิ ผแู ทนถาวร ของคณะมนตรีความมั่นคง แหงสหประชาชาติ) ไดย อมรบั และใหค วามเคารพสนธสิ ญั ญา โดยจะไมละเมิดและไมแพรกระจายอาวุธ นิวเคลยี รใ นภมู ิภาคนี้ 3. ปฏิญญากําหนดใหภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใตเปนเขตแหงสันติภาพ เสรีภาพ และความเปน กลาง (Zone of Peace,Freedom and Neutrality หรือ ZOPFAN) เปนการแสดงเจตนารมณข องอาเซียน ใหภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใตเปนภูมิภาคที่ ปลอดการแทรกแซงจากภายนอก เพ่ือเปนหลักประกันตอสันติภาพและความม่ันคงของภูมิภาคและ เสนอใหอ าเซียนขยายความรวมมือใหครอบคลุมทุกๆ ดาน อันจะนาํ มาซึ่งความแข็งแกรง ความเปน ปกแผน และความสัมพนั ธที่ใกลชิดระหวางประเทศสมาชิก ไดป ระกาศลงนามโดยรฐั มนตรีตางประเทศ ของรฐั สมาชกิ อาเซยี น ซงึ่ ในขณะน้ันประกอบดว ยประเทศอินโดนีเซีย มาเลเซีย ฟล ปิ ปน ส สิงคโปรและ ประเทศไทย เม่ือวนั ที่ 27 พฤศจิกายน 1971 ณ กรงุ กวั ลาลัมเปอร ประเทศมาเลเซีย พธิ ลี งนามปฏิญญาวาดว ยภูมิภาคเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต เปนเขตแหง สันติภาพ เสรภี าพและความเปนกลาง 27 พฤศจิกายน 2514 รายวิชาเลือก อาเซยี นศกึ ษา หนา 52

4. การประชุมอาเซียนวาดวยความรวมมือดานการเมืองและความม่ันคงในภูมิภาค เอเชีย-แปซฟิ ก หรอื ASEAN Regional Forum (ARF) จัดข้ึนเพ่ือเปนเวทีสําหรับปรึกษาหารอื (Consultative forum) โดยมีวัตถุประสงคท่ีมุง สง เสริมสันติภาพโดยการเสริมสรางความไวเนื้อเชื่อใจ ความรวมมือ และความสัมพันธอันดีระหวาง ประเทศสมาชิกอาเซียน ประเทศอาเซียนกับคูเจรจา และประเทศอ่ืน ๆ ในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟก ในเร่อื งท่ีเกยี่ วกับการเมอื งและความม่นั คง โดยมีท้งั ผแู ทนฝา ยการทตู และการทหารเขารว มการประชุม การหารอื ดานการเมอื งและความมนั่ คงในกรอบ ARF ไดกําหนดพัฒนาการของกระบวนการ ARF เปน 3 ขั้นตอน ไดแก ข้นั ตอนที่ 1 สงเสรมิ การสรา งความไวเ นื้อเชอ่ื ใจกัน (Confidence Building) ขั้นตอนที่ 2 การพัฒนาการทูตเชงิ ปอ งกัน (Preventive Diplomacy) ข้นั ตอนท่ี 3 การแกไขความขัดแยง (Conflict Resolution) การประชุมระดับรัฐมนตรี ARF ครั้งแรกจัดขึ้นท่ีกรุงเทพฯ เม่อื วันท่ี 25 กรกฎาคม 2537 ปจจุบัน ประเทศที่เปนสมาชิกการประชุมวาดวยการเมืองและความมั่นคงในภูมิภาคเอเชียแปซิฟก มี 27 ประเทศ ประกอบดวย ประเทศสมาชิกอาเซยี นทั้ง 10 ประเทศ คอื ไทย บรไู น กมั พูชา อินโดนีเซยี ลาว มาเลเซีย พมา ฟลิปปนส สิงคโปร และเวียดนาม ประเทศคูเจรจาของอาเซียน ประเทศ ผูส งั เกตการณข องอาเซยี น และประเทศอนื่ ในภมู ภิ าค อันไดแ ก ออสเตรเลีย บงั คลาเทศ แคนาดา จีน อนิ เดีย ญ่ีปุน สาธารณรัฐเกาหลี (เกาหลีใต) สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนเกาหลี(เกาหลีเหนือ) มองโกเลียนวิ ซีแลนด ปากีสถาน ปาปว นวิ กนิ ี รัสเซีย ตมิ อร-เลสเต ศรีลงั กา สหรฐั อเมริกา และสหภาพ ยโุ รป 5. ASEAN Troika ผปู ระสานงานเฉพาะกิจ ในการประชุมสุดยอดอาเซียนอยางไมเปนทางการ ในวันท่ี 28 พฤศจิกายน 2542 ณ กรุงมะนิลา ผนู าํ ของประเทศสมาชกิ อาเซียนไดเห็นชอบ ในการจัดต้งั กลุมผูประสานงานเฉพาะกิจ ในระดับรัฐมนตรี (ASEAN Troika) ซ่ึงประกอบดวยรัฐมนตรีตางประเทศที่ดํารงตําแหนงประธาน คณะกรรมการประจําของอาเซียนในอดีต ปจจุบัน และอนาคต และจะหมุนเวียนกันไปตามการเปน ประธานการประชมุ วตั ถปุ ระสงคของการจัดตั้งกลมุ ผูป ระสานงานเฉพาะกจิ ASEAN Trioka คอื 5.1 เปน กลไกใหอ าเซยี นสามารถรว มมอื กนั อยา งใกลชดิ ในการหารอื แกไ ขปญ หาท่ีสงผล กระทบตอสันติภาพและเสถียรภาพในภูมิภาค โดยไมกาวกายกิจการภายในของประเทศสมาชิก เปน การยกระดับความรวมมือของอาเซียนใหสูงข้ึน และเสริมสรางความเปนอันหน่ึงอันเดยี วกันของ อาเซยี น รวมทั้งเพิ่มประสิทธภิ าพของการดําเนินงานโดยรวม รายวิชาเลือก อาเซยี นศกึ ษา หนา 53

5.2 เพื่อรองรับสถานการณ และจะดําเนินการโดยสอดคลองกับแนวทางปฏิบัติใน สนธสิ ญั ญา และขอตกลงตางๆ ของอาเซียน เชน สนธิสัญญาไมตรีและความรวมมือในภูมิภาคเอเชีย ตะวันออกเฉยี งใต (Treaty of Amity and Cooperation หรอื TAC) 6. กรอบความรวมมือทางทหาร (ASEAN Defense Ministerial Meeting -ADMM) เพ่ือ สรางเครอื ขายและความสมั พันธทใี่ กลชิดระหวางฝา ยทหารของประเทศสมาชิก ความรวมมือ ดานการ ปองกันยาเสพติด การตอตานอาชญากรรมขามชาติและการกอการราย โดยเฉพาะประเด็นหลังน้ี อาเซียนไดลงนามในอนุสญั ญาอาเซยี นวาดวยการตอ ตา นการกอ การราย ในป 2550 7. ความสัมพันธกับประเทศนอกภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต เพื่อสรางความ รว มมือดานการเมอื งความมน่ั คงท่ีสมดุลและสรา งสรรคระหวา งกัน โดยผานเวทีหารือระหวางอาเซียน กับประเทศ คูเ จรจา ไดมีการประชุมสุดยอดเอเซียตะวันออก (East Asia Summit – EAS) และ กระบวนการอาเซยี น+3 อางองิ ความรว มมอื ดานการเมืองและความมั่นคงของอาเซียน เอกสารเผยแพรออนไลน กรมอาเซยี น กระทรวงการตางประเทศ (www.mfa.go.th/asean/asean_web/docs/611.doc) มารูจักอาเซียนกันเถอะ เอกสารเผยแพรและสื่อประชาสัมพันธออนไลน กรมอาเซียน กระทรวงการ ตางประเทศ (http://www.mfa.go.th/asean/asean_web/media/asean_book.pdf) ความม่ันคงในกรอบของการประชมุ อาเซียนวาดวยความรวมมือดานการเมืองและความม่นั คงใน ภมู ภิ าคเอเชีย-แปซิฟก (ASEAN Regional Forum – ARF) เอกสารเผยแพรอ อนไลน ศูนยศ ึกษาความรว มมือ ระหวางประเทศ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร ICSC : International Cooperation Study Center (http://www.apecthai.org/2008/upload/836ARF.pdf) รายวิชาเลอื ก อาเซียนศกึ ษา หนา 54

ใบความรทู ี่ 6 ความรวมมือของอาเซยี นในดา นเศรษฐกิจ ใบความรู รายวิชาเลือก อาเชยี นศกึ ษา สาระการพฒั นาสงั คม ระดับประถมศึกษา มัธยมศึกษาตอนตน มัธยมศกึ ษาตอนปลาย อาเซียนกอต้ังข้ึนโดยมีวัตถุประสงคเร่มิ แรกเพื่อสรางสันตภิ าพในภูมิภาคเอเชียตะวันออก เฉียงใต อันนํามาซึ่งเสถียรภาพทางการเมือง และความเจริญกาวหนาทางเศรษฐกิจ สังคม และ วัฒนธรรม โดยผูนาํ อาเซียนไดเห็นพองตองกันที่จะจัดตั้งประชาคมอาเซียน (ASEAN Community : AC) ท่ีประกอบดวย 3 เสาหลัก อันไดแก ประชาคมการเมืองและความม่ันคงอาเซียน (ASEAN Political-Security Community - ASC) ประชาคมเศรษฐกิจอาเซยี น (ASEAN Economic Community - AEC) ประชาคมสังคม-วัฒนธรรมอาเซียน (ASEAN Socio-Cultural Community - ASCC) และ เรงรดั กระบวนการสรา งประชาคมอาเซียนใหแ ลว เสร็จภายในป พ.ศ. 2558 ความรวมมือดานเศรษฐกิจของอาเซียนเร่ิมมีเปาหมายชัดเจนที่จะนําไปสูการรวมตัวทาง เศรษฐกิจของประเทศในภูมิภาคอาเซียน นับต้ังแตการประชุมสุดยอดอาเซียน ครั้งท่ี 4 ณ ประเทศ สงิ คโปร เมอ่ื ป 2535 โดยไดมีการจัดต้ังเขตการคาเสรอี าเซยี น (AFTA) ขึ้น และนับแตนั้นมากิจกรรมของ อาเซียนไดขยายครอบคลุมไปสูทุกสาขาหลักทางเศรษฐกิจ รวมท้ังในดานการคาสินคาและบริการ การลงทนุ มาตรฐานอตุ สาหกรรมและการเกษตร ทรพั ยสินทางปญ ญา การขนสง พลังงาน และการเงิน การคลงั เปนตน ความรว มมอื ทางเศรษฐกจิ ของอาเซียนท่สี าํ คญั มีดงั นี้ 1. เขตการคาเสรอี าเซียน (ASEAN Free Trade Area หรอื AFTA) ขอ ตกลงเขตการคา เสรีอาเซียน หรือ AFTA เปนขอตกลงทางการคาสําหรับสินคาที่ผลิต ภายในประเทศสมาชิกอาเซยี นท้งั หมด ทาํ ขึน้ เมือ่ ป พ.ศ. 2535 มีวัตถุประสงคเ พ่ือเพิ่มขดี ความสามารถ ในการแขงขันของอาเซยี น ในฐานะที่เปน การผลติ ทสี่ ําคญั ในการปอนสนิ คาสูต ลาดโลก โดยอาศัยการ เปด เสรดี า นการคา การลดภาษี และยกเลิกอุปสรรคขอกีดขวางทางการคาที่มิใชภาษี เชน การจํากัด โควตา นาํ เขา รวมทัง้ การปรบั เปล่ียนโครงสรางภาษศี ุลกากรเพอื่ เออื้ อํานวยตอ การคาเสรี โดยขอตกลงน้ี จะครอบคลมุ สินคาทุกชนิด ยกเวนสินคาท่มี ีผลกระทบตอความมน่ั คง ศลี ธรรม ชีวติ และศิลปะ อยางไร กต็ ามประเทศสมาชกิ ตอ งใหส ิทธปิ ระโยชนทางศลุ กากรแกก ันแบบตา งตอบแทน หมายความวาการท่ีได สทิ ธปิ ระโยชนจ ากการลดภาษขี องประเทศอนื่ สําหรับสนิ คาชนดิ ใด ประเทศสมาชกิ นัน้ ตองประกาศลด ภาษีสาํ หรับสนิ คา ชนิดเดยี วกัน รายวิชาเลอื ก อาเซยี นศึกษา หนา 55

2. เขตการลงทุนอาเซียน (ASEAN Investment Area หรือ AIA) ที่ประชมุ สุดยอดอาเซยี นครง้ั ท่ี 5 เม่ือ เดือนธันวาคม 2538 ที่กรุงเทพฯ ไดเห็นชอบให จัดตั้งเขตการลงุทุนอาเซยี นเพอื่ เสริมสรางอาเซียน ใหเปน เขตการลงทุนเสรีทม่ี ีศกั ยภาพ โปรงใส เพื่อ ดึ ง ดู ด นั ก ล ง ทุ น ทั้ ง จ า ก ภ า ย ใ น แ ล ะ ภ า ย น อ ก ภูมิภาค ความตกลงน้ีครอบคลุมการลงทุนใน อุตสาหกรรม 5 สาขา คือ สาขาอุตสาหกรรมการ ผลติ เกษตร ประมง ปาไม และเหมืองแร และภาค บริการที่เก่ียวเนื่องกับ 5 สาขาการผลิตดังกลาว ยกเวน การลงทนุ ดา นหลักทรัพยและการลงทุนใน ดานซ่ึงครอบคลมุ โดยความตกลงอาเซียนอ่นื ๆ เขตการลงทุนอาเซียน กําหนดให ประเทศสมาชิกดําเนินการเปดอุตสาหกรรมและ ใหการปฏิบตั ิเย่ยี งคนชาตแิ กน กั ลงทุนอาเซียนและนกั ลงทนุ นอกอาเซียน โดยกําหนดเปาหมายจะเปด เสรีดานการลงทุนแกนักลงทุนอาเซียนภายในป 2553 และนักลงทุนนอกอาเซียนภายในป 2563 การดาํ เนนิ การเพือ่ จัดต้งั เขตการลงทนุ อาเซยี นประกอบดวยโครงการความรวมมอื 3 โครงการ คือ - โครงการความรวมมือและการอํานวยความสะดวก (Co-operation and Facilitation Programme) - โครงการสงเสริมและสรา งความเขา ใจ (Promotion and Awareness Programme) - การเปดเสรี (Liberalisation Programme) 3. ความริเริม่ เพอ่ื การรวมตวั ของอาเซยี น (Initiative for ASEAN Integration หรือ IAI) อาเซยี นไดด าํ เนินการเพอ่ื เรง รัดการรวมตัวของประเทศสมาชกิ อาเซียน โดยจดั ทํา “ความ ริเริ่มเพ่ือการรวมตัวของอาเซียน” (Initiative for ASEAN Integration) เพ่ือลดชองวางดา นการพัฒนา ระหวา งประเทศสมาชกิ เกา (ไทย มาเลเซีย ฟลิปปนส สิงคโปร บรูไน อินโดนีเซีย) กับสมาชิกใหมของ อาเซยี น (พมา ลาว กัมพชู า และเวียดนาม) โดยใหประเทศสมาชิกเการวมกันจัดทําโครงการใหความ ชวยเหลือแกประเทศใหม ครอบคลุม 4 ดาน ไดแก โครงสรางพื้นฐาน การพัฒนาทรัพยากรมนุษย เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร การรวมตัวทางเศรษฐกิจ เพื่อที่จะชวยการพัฒนากรอบ กฎระเบียบและนโยบาย รวมทั้งชวยเสริมสรางขีดความสามารถของประเทศ CLMV ในการลดปญหา ความยากจน ยกระดับความเปน อยูของประชากร พัฒนาระบบขาราชการ และเตรียมความพรอมตอ การแขง ขันบนเวทีโลก รายวิชาเลอื ก อาเซยี นศกึ ษา หนา 56

4. ความรวมมือดานอุตสาหกรรม (ASEAN Industrial Cooperation Scheme หรือ AICO) โครงการความรวมมอื ดานอตุ สาหกรรมของอาเซียน หรือ AICO มุงสงเสริมการลงทุนใน อตุ สาหกรรมที่ใชเ ทคโนโลยเี ปน ฐานการผลติ โดยยึดหลกั ของการใชท รัพยากรรวมกัน การแบง สว นการ ผลิตตามความสามารถและความถนัด ตลอดจนสงเสรมิ การลงทุนและการถายทอดเทคโนโลยีจากท้ัง ประเทศสมาชิกและประเทศนอกกลุมโดยใชมาตรการทางภาษี และสิทธิพิเศษอื่นๆ ที่มิใชภาษี เปนสงิ่ จูงใจ โดยมเี งอ่ื นไขดงั น้ี 4.1 จะตอ งมปี ระเทศสมาชกิ เขา รว มอยา งนอย 2 ประเทศ 4.2 มีบรษิ ัทเขา รวมอยา งนอย 1 บริษทั ในแตล ะประเทศ 4.3 สนิ คาที่ผลิตไดข ้นั สุดทา ย (AICO Final Product) จะไดร ับการยอมรับเสมือนสินคาที่ ผลติ ไดในประเทศและจะไมถ กู จาํ กัดดวยระบบโควตาหรือมาตรการกีดกนั ทางการคาที่มิใชภาษี 4.4 บริษัทที่จะขอรับสิทธิประโยชนจาก AICO จะตองมีสัดสวนการถือหุนของคนชาติ อาเซียนอยางนอ ยรอ ยละ 30 4.5 ไดรบั การลดภาษนี าํ เขา ในอัตรารอยละ 0 - 5 5. กรอบความตกลงดานการคาบรกิ าร (ASEAN Framework Agreement on Services หรือ AFAS) ในท่ปี ระชมุ สุดยอดอาเซียน คร้ังที่ 5 เดือนธันวาคม 2538 ที่กรุงเทพฯ รัฐมนตรีเศรษฐกิจ ของประเทศสมาชิกอาเซียนไดลงนามในกรอบความตกลงวาดวยการคาบริการของอาเซียน หรือ AFAS) ซ่ึงกําหนดใหเจรจาเปดเสรีการคาบริการ โดยจัดทาํ ขอผูกพันในดานการเปดตลาด (market access) การใหการปฏิบัติเย่ียงคนชาติ (National Treatment) และดานอ่ืนๆ(additional commitments) การเจรจาเสรีการคาบรกิ ารในชวงป 2539-2544 มงุ เนนการเปดเสรีใน 7 สาขาบริการ คือ สาขาการเงิน การขนสงทางทะเล การขนสงทางอากาศ การส่ือสารโทรคมนาคม การทองเที่ยว การกอ สรา ง และสาขาบรกิ ารธรุ กจิ ตอมาในชวงป 2545-2549 ไดม กี ารขยายขอบเขตการเจรจาเปดเสรี รวมทกุ สาขา นอกจากน้ี สมาชิกอาเซียนยังตองเรงรัดเปดตลาดในสาขาบริการที่เปนสาขาสําคัญ 5 สาขา ไดแก สาขาโทรคมนาคมและเทคโนโลยีสารสนเทศ สาขาสขุ ภาพ สาขาการทองเท่ียว สาขาการ บิน และสาขาบริการโลจิสติกส ทั้งนี้เพือ่ ใหอาเซียนมีความพรอมในการกาวไปสูการเปนประชาคม เศรษฐกจิ อาเซยี นในป 2558 ตอ ไป รายวิชาเลือก อาเซยี นศกึ ษา หนา 57

6. ความรว มมอื ดา นเทคโนโลยสี ารสนเทศและอิเล็กทรอนิกส (e-ASEAN Framework Agreement) ในการประชุมสุดยอดอาเซียนอยางไมเปนทางการ ครั้งท่ี 4 ระหวางวันท่ี 24-25 พฤศจกิ ายน 2543 ท่ปี ระเทศสิงคโปร ผูนําของอาเซียนท้ัง 10 ประเทศ รวมกันลงนามในกรอบความ ตกลงดานอิเล็กทรอนิกสของอาเซียน (e-ASEAN Framework Agreement) ซ่ึงเปนขอตกลงท่ีกําหนด แนวทางเสรมิ สรางความรวมมอื ระหวา งประเทศสมาชิกอาเซียนในดานเทคโนโลยีสารสนเทศและสื่อสาร (Information Technology and Communication-ICT) เพ่ือพฒั นาเทคโนโลยีสารสนเทศและสอ่ื สาร ใน ภมู ภิ าคใหส อดคลอ งกนั และเปน ไปในทิศทางเดียวกัน โดยมีมาตรการทค่ี รอบคลมุ ดานตา ง ๆ 5 ดาน คอื 6.1 การพัฒนาเชื่อมโยงโครงสรางพ้ืนฐานดานเทคโนโลยีสารสนเทศของอาเซียน (ASEAN Information Infrastructure) ใหสามารถติดตอถึงกันไดอยางทั่วถึงกันและดวยความเร็วสูง และพฒั นาความรว มมือไปสกู ารจดั ตั้งหอ งสมดุ อิเลก็ ทรอนิกส (Digital Libraries) และแหลงรวมขอมลู ทอ งเที่ยวอิเล็กทรอนกิ ส (Tourism Portals) รวมทัง้ การจดั ต้ังศนู ยกลางการแลกเปลย่ี นขอ มลู (Internet Exchanges) และการใหบ รกิ ารเชอ่ื มสญั ญาณเครอื ขายขอ มูลอินเตอรเ นต็ (Internet Gateways) 6.2 การอํานวยความสะดวกดานพาณิชยอิเล็กทรอนิกส (e-Commerce) โดยการออก กฏหมายและระเบียบดานพาณิชยอ เิ ล็กทรอนิกสท ีส่ อดคลองกับมาตรฐานระหวา งประเทศ และมีระบบ รักษาความปลอดภยั ทเ่ี ปน มาตรฐานสากล เพื่อสรางความเชือ่ มั่นแกผ บู ริโภคและพัฒนาวัฒนธรรมใน การทาํ ธุรกิจโดยใชอเิ ลก็ ทรอนิกส เชน การยอมรบั ลายมือชือ่ อิเลก็ ทรอนิกสซ ่ึงกันและกัน การชําระเงิน โดยระบบอิเลก็ ทรอนิกส รวมทั้งการคุมครองทรพั ยสินทางปญ ญาและขอมูลสวนบคุ คล เปนตน 6.3 สงเสริม และเปดเสรีดานการคาสินคา บริการ และการลงทุนดานเทคโนโลยี สารสนเทศและการส่อื สาร (ICT) โดยประเทศสมาชกิ อาเซยี นจะยกเลกิ ภาษแี ละอุปสรรคทางการคาท่ี มใิ ชภาษสี ําหรับสินคา ICT เชน เครื่องประมวลผลอัตโนมัติ เคร่ืองโทรสาร เคร่ืองบันทึกเสียงสําหรับ โทรศพั ท ไดโอดและทรานซิสเตอร แผงวงจรไฟฟา ฯลฯ ภายในป 2548 สาํ หรับประเทศสมาชิกอาเซียน ดัง้ เดมิ 6 ประเทศ และภายในป 2553 สําหรับประเทศสมาชกิ ใหม คือ กัมพชู า ลาว พมา และเวียดนาม 6.4 สรางสังคมอิเล็กทรอนิกส (e-Society) เสริมสรางความสามารถและพัฒนา อิเล็กทรอนกิ สเ พ่อื ประโยชนตอสังคม สง เสริมการพฒั นาความรูความสามารถดา น IT ของบุคลากรใน อาเซียน ลดความเหล่อื มลาํ้ ดาน IT ภายในประเทศและระหวา งประเทศสมาชิก อํานวยความสะดวกใน การเคลือ่ นยายแรงงานดาน IT อยา งเสรี และสงเสรมิ การใช IT 6.5 สรางรฐั บาลอิเลก็ ทรอนิกส (e-Government) สงเสริมใหมีการใช ICT ในการบริการ ของภาครัฐใหมากข้ึน เชน การจัดซื้อจัดจางโดยรัฐ การอํานวยความสะดวกในเร่ืองขอมูลขาวสาร การใหบรกิ ารของภาครฐั ผานสอื่ อิเล็กทรอนกิ ส เชน การเสยี ภาษี การจดทะเบียนการคา พิธีการศุลกากร เปนตน รายวิชาเลอื ก อาเซียนศึกษา หนา 58

7. ความรวมมือดา นการเงนิ การคลัง (Financial Cooperation) 7.1 อาเซียนไดจัดต้ังระบบระวังภัยอาเซียน (ASEAN Surveillance Process) ข้ึน เม่ือ วนั ที่ 4 ตุลาคม 2541 เพอ่ื สอดสอ งดูแลสภาวะเศรษฐกจิ และการเคลือ่ นยา ยเงินทนุ ในภมู ิภาค โดยใหมี การหารอื และแลกเปลีย่ นขอคดิ เหน็ เก่ียวกับภาวะเศรษฐกิจในประเทศสมาชิกในภูมิภาค และในโลก โดยธนาคารพัฒนาเอเชีย (ADB) ไดสนับสนุนและใหความชวยเหลือทางวิชาการและเงินทุนโดยการ จัดการฝกอบรมดานเทคนิคแกเจาหนาท่ีประเทศสมาชิก และในการจัดตั้ง ASEAN Surveillance Technical Support Unit ในสาํ นักงานเลขาธิการอาเซียนเพ่ือสนบั สนุนระบบดงั กลา ว 7.2 การเสริมสรางกลไกสนับสนุนและเกื้อกูลระหวางกันในภูมิภาคเอเชียตะวันออก (Enhancing self-help and support mechanism in East Asia) โดยไดก ําหนดแนวทางความรวมมือ กับ จีน ญ่ีปุน และเกาหลใี ต ท่สี าํ คญั ไดแ ก จดั ทําความตกลงทวิภาคีดานการแลกเปลี่ยนการซ้ือ-ขาย คืนเงินตราหรือหลักทรัพยตางประเทศ หารือเกี่ยวกับการจัดต้ังระบบเตือนภัยในภมู ิภาค และการ แลกเปลยี่ นการหารอื เกีย่ วกับภาวะเศรษฐกิจในภมู ภิ าค 7.3 ความริเริ่มเชียงใหม (Chiang Mai Initiative) ซึ่งไดจัดต้ังขึ้นเมื่อวันท่ี 6 พฤษภาคม 2543 เปน การปรับปรุงความตกลงแลกเปล่ียนเงินตราอาเซียน (ASEAN Swap Arrangement - ASA) ในดานโครงสราง รูปแบบและวงเงิน และใหเสริมดวยเครือขายความตกลงทวิภาคีระหวางประเทศ อาเซยี นกบั จีน ญีป่ นุ และสาธารณรัฐเกาหลี (Bilateral Swap Arrangment-BSA) โดยไดข ยายให ASA รวมประเทศอาเซียนทั้ง 10 ประเทศแลว 8. ความรวมมอื ดานการเกษตรและปาไมของอาเซียน และอาเซียน +3 ครอบคลมุ ความรว มมือในดานประมง ปาไม ปศุสัตว พืช และอาหาร เพื่อสงเสริมความ ม่นั คงทางดานอาหารและความสามารถในการแขง ขันของอาเซียนในดา นอาหารการเกษตรและผลผลิต ปา ไม โครงการความรว มมือระหวา งอาเซียนและประเทศอาเซียน+3 (จนี ญ่ปี ุน และเกาหลีใต) ภายใต สาขาตา งๆ ดงั น้ี 8.1 การขจัดความยากจนและสรางความมน่ั คงดา นอาหารในภมู ภิ าคเอเชีย 8.2 การวจิ ัยและพัฒนาดานอาหาร การเกษตร ประมง และปาไม 8.3 การพัฒนาทรพั ยากรมนษุ ยดา นอาหาร การเกษตร ประมง และปาไม 8.4 การประสานงานและรวมมือในระดับโลกและระดับภูมิภาคในประเด็นดานอาหาร การเกษตร ประมง และปา ไม 8.5 การสรา งเครือขายขอ มูลดา นการเกษตร 8.6 การอาํ นวยความสะดวกดานการคา รายวิชาเลอื ก อาเซยี นศึกษา หนา 59

9. ความรวมมอื ดา นการขนสง 9.1 โครงการพัฒนาทางหลวงอาเซียน (ASEAN Highway Network Project) ลักษณะ ของโครงขายทางหลวงอาเซียน คือ มีทางหลวงครอบคลมุ 23 สาย ท่ัวทั้งภูมิภาคอาเซียน และจัดทํา มาตรฐานทางหลวงอาเซียน (ปายจราจร สัญญาณ และระบบหมายเลข)ใหเปนแบบเดียวกัน โดยกาํ หนดมาตรฐานทางหลวงอาเซียน เปน 4 ระดบั ไดแ ก - ชั้นพิเศษ-ทางดว น ทคี่ วบคมุ ทางเขา-ออก สมบูรณแ บบ - ช้ันท่ี 1 ทางหลวง 4 ชอ งจราจร - ชน้ั ท่ี 2 ทางหลวงลาดยาง 2 ชองจราจร ผิวทางกวา ง 7 เมตร - ชนั้ ท่ี 3 ทางหลวงลาดยาง 2 ชอ งจราจร ผิวทางกวา ง 6 เมตร แผนท่ีแสดงทางหลวงอาเซียน และสภาพทางดวนในประเทศสงิ คโปร มาเลเซยี และไทย 9.2 กรอบความตกลงอาเซียนวาดวยการอํานวยความสะดวก ในการขนสงสินคา ผานแดน (ASEAN Framework Agreement on the Facilitation of Goods in Transit) มีวัตถุประสงค ท่จี ะใหป ระเทศสมาชิกอาเซียนอนุญาตใหรถยนตขนสงท่ีจดทะเบียนในประเทศสมาชิกหนึ่งสามารถ ขนสง สนิ คาผา นแดนไปยงั อีกประเทศหน่งึ ได 9.3 ความตกลงหลายฝายและพิธีสารวาดวยการเปดเสรีบริการขนสงเฉพาะสินคาของ อาเซียน (Multilateral Agreement on the Full Liberalization of All Cargo Air Services) มี วตั ถุประสงคที่จะสงเสริมการขนสงสินคาในอาเซียนดวยกัน โดยเปดเสรีเที่ยวบินขนสงเฉพาะสินคา ระหวางประเทศตาง ๆ ในกลมุ ประเทศอาเซยี น โดยไมม ขี อ จาํ กดั ทั้งในเร่ืองของจํานวนความจุความถ่ี ของบรกิ ารเสนทางบินและสทิ ธิรับขนการจราจร ซึง่ จะทําใหการขนถายสินคา ระหวางประเทศในอาเซียน เปน ไปไดอยางสะดวก อนั จะสงผลใหสภาพเศรษฐกจิ โดยรวมในภมู ภิ าคสามารถเจริญเติบโตขึ้นไดอยาง รวดเรว็ รายวิชาเลอื ก อาเซียนศึกษา หนา 60

9.4 ความตกลงหลายฝายและพิธีสารวาดวยการเปดเสรีบริการขนสงผูโดยสารทาง อากาศของอาเซยี น (Multilateral Agreement on the Liberalization of Passenger Air Services) การ จัดทําความตกลงหลายฝายวาดวยการเปดเสรีการบินในสวนของเท่ียวบินขนสงโดยสาร เปนการ สง เสริมอตุ สาหกรรมการทองเท่ยี วและการสงออกสนิ คา ของไทยและสอดคลองกับนโยบายของรัฐบาลท่ี ตอ งการใหม ีการเปดเสรกี ารบิน และสง เสรมิ ใหป ระเทศไทยเปนศนู ยกลางการบินในภมู ิภาคนดี้ วย 10. ความรว มมอื ดานพลงั งานในอาเซยี น (ASEAN Energy Cooperation) มวี ัตถุประสงคเ พอ่ื เสริมสรางความม่ันคงและความย่ังยืนในการจัดหาพลังงาน การใช พลังงานอยางมีประสิทธิภาพในภูมิภาคอาเซียน และการจดั การดา นความตองการพลังงานอยาง เหมาะสม โดยคาํ นงึ ถึงปจจัยดา นสภาพส่ิงแวดลอ ม และการชว ยเหลือกันในการแบงปนปโตรเลียมใน ภาวะฉุกเฉิน โครงสรางความรวมมือดานพลังงาน ประกอบดวย การประชุมระดับรัฐมนตรีอาเซียน คณะทํางาน และคณะกรรมการ ใน 5 สาขา ไดแ ก 10.1 คณะทํางานดา นถา นหิน 10.2 คณะทาํ งานดานประสิทธภิ าพพลงั งานและการอนุรักษพลังงาน 10.3 คณะทํางานดา นพลังงานใหมแ ละพลงั งาน 10.4 คณะกรรมการดานปโตรเลียม ซงึ่ ประกอบดว ยบริษัทนํ้ามันแหงชาติของประเทศ สมาชิกอาเซียน 10.5 คณะกรรมการดานการไฟฟา ซึ่งประกอบดวยผวู า การการไฟฟาของแตละประเทศ การดาํ เนนิ การระยะแรกของโครงการเครือขายดา นพลงั งานอาเซียนครอบคลุม 2 โครงการ หลกั คือ โครงการเชอ่ื มโยงระบบสายสงไฟฟาอาเซียน และโครงการทอ สงกา ซธรรมชาตอิ าเซียน ภาพซาย : แผนทเี่ ครอื ขายทอ สง กา ซธรรมชาติอาเซียน (Trans-ASEAN Natural Gas Pipeline หรอื TAGP) ภาพขวา : แผนที่แสดงระบบเช่ือมโยงสายสง ไฟฟาอาเซียน และแหลงกาซธรรมชาติในอาเซยี น รายวิชาเลือก อาเซียนศกึ ษา หนา 61

11. ความตกลงดานการทองเที่ยวอาเซียน (ASEAN Tourism Agreement) ความ รว มมอื ดา นการทองเที่ยวในกรอบอาเซยี นและอาเซยี น + 3 ที่ประชุมสุดยอดอาเซียน คร้ังท่ี 8 ที่กรุงพนมเปญ ประเทศกัมพูชา เมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน 2545 ไดล งนามในความตกลงดา นการทอ งเทยี่ วอาเซียน (ASEAN Tourism Agreement) เพ่อื สง เสริมใหอ าเซยี นเปน จุดหมายปลายทางการทองเที่ยว โดยเนนความรวมมือใน 7 ดาน คือ การ อาํ นวยความสะดวกการเดินทางในอาเซียนและระหวางประเทศ การอํานวยความสะดวกดานขนสง การขยายตลาดการทองเที่ยว การทองเท่ียวที่มีคุณภาพ ความปลอดภัยและความมั่นคงของการ ทองเท่ียว การตลาดและการสง เสริมรว มกัน และการพัฒนาทรัพยากรมนุษย อาเซียนจัดการประชุมดานการทองเท่ียว (ASEAN Tourism Forum หรือ ATF) เปน ประจาํ ทุกปในเดือนมกราคม โดยหมุนเวยี นจดั ในประเทศสมาชิก นับเปน การประชมุ ดานการทองเท่ียว ท่ีย่ิงใหญและประสบผลสําเร็จมากที่สุดในโลก โดยมีหนวยงานท่ีรับผิดชอบดานการทองเที่ยวของ อาเซียน โรงแรม รสี อรท สายการบนิ ผูป ระกอบการดา นการทอ งเทย่ี ว รวมถึงนกั เขยี นดา นการทองเท่ียว มีโอกาสทําความรูจักและเจรจาธุรกิจดา นการทองเที่ยว และอาเซียนยังไดริเร่ิมความรวมมือในการ จัดทําความตกลงการตรวจลงตราเพียงครั้งเดียว (Single Visa) แตใชเดินทางไดหลายประเทศ โดยนาํ รองโดยไทยและกมั พชู า นอกจากน้ี ความตกลงดานการทอ งเที่ยวยงั ไดขยายไปยังประเทศอาเซียน+3 เกาหลี จีน ญี่ปนุ โดยมีความรวมมือระหวางองคการทองเที่ยวของไทยกับของเกาหลีเพ่ือพัฒนาศักยภาพของ มัคคุเทศกไ ทย และใหป ระเทศ+3 เสนอแนวทางความรวมมือกับประเทศสมาชิกอาเซียนที่ชัดเจนเพื่อ สงเสรมิ ความรวมมอื ระหวางกัน อา งอิง การรวมตัวทางเศรษฐกจิ ของอาเซียน เอกสารเผยแพรออนไลน กรมอาเซยี น กระทรวงการตางประเทศ (www.mfa.go.th/asean/asean_web/docs/asean_economy.doc) มารูจักอาเซียนกันเถอะ เอกสารเผยแพรและส่ือประชาสัมพันธออนไลน กรมอาเซียน กระทรวงการ ตา งประเทศ (http://www.mfa.go.th/asean/asean_web/media/asean_book.pdf) เขตการคาเสรีอาเซียน (ASEAN Free Trade Area: AFTA) เอกสารเผยแพรอ อนไลน ศูนยศ ึกษาความ รวมมอื ระหวางประเทศ มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร ICSC : International Cooperation Study Center (http://www.apecthai.org/2008/upload/5870AFTA) ความรว มมอื ดา นการลงทนุ (ASEAN Investment Area: AIA) เอกสารเผยแพรออนไลน ศูนยศึกษา ความรวมมือระหวางประเทศ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร ICSC : International Cooperation Study Center (http://www.apecthai.org/2008/upload/9558AIA.pdf) รายวิชาเลอื ก อาเซยี นศกึ ษา หนา 62

ความรวมมือดานอตุ สาหกรรม(ASEAN Industrial Cooperation Scheme: AICO) เอกสารเผยแพร ออนไลน ศูนยศ กึ ษาความรว มมอื ระหวางประเทศ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร ICSC : International Cooperation Study Center (http://www.apecthai.org/2008/upload/5306AICO.pdf) ความรว มมือดา นขนสง ของอาเซียน (ASEAN Transport Cooperation) เอกสารเผยแพรออนไลน ศนู ยศ ึกษาความรวมมือระหวางประเทศ มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร ICSC : International Cooperation Study Center (http://www.apecthai.org/2008/upload/3058Transportation.pdf) ความรวมมอื ดานพลงั งานในอาเซียน (ASEAN Energy Cooperation) เอกสารเผยแพรออนไลน ศูนย ศกึ ษาความรวมมือระหวางประเทศ มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร ICSC : International Cooperation Study Center (http://www.apecthai.org/2008/upload/999Energy.pdf) ความรวมมือดานการทองเที่ยวในกรอบอาเซียนและอาเซียน + 3 เอกสารเผยแพรออนไลน ศูนย ศกึ ษาความรวมมือระหวา งประเทศ มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร ICSC : International Cooperation Study Center (http://www.apecthai.org/2008/upload/3052Tourism.pdf) รายวิชาเลือก อาเซยี นศึกษา หนา 63

ใบความรทู ี่ 7 ความรว มมือดา นสงั คมและวฒั นธรรม ใบความรู รายวชิ าเลือก อาเชยี นศึกษา สาระการพฒั นาสงั คม ระดับประถมศกึ ษา มัธยมศึกษาตอนตน มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย ความรวมมือของอาเซียนดานสงั คมและวัฒนธรรม หรือเรียกอีกอยางหน่ึงวา “ความรวมมือ เฉพาะดาน” คือ ความรวมมือดานอ่ืนๆ ท่ีมิใชดานการเมืองและเศรษฐกิจ โดย มีวัตถุประสงคหลัก เพ่ือแกไ ขปญหาสงั คมทส่ี งผลกระทบในระดบั ภมู ภิ าค พัฒนาและเสรมิ สรางสภาพชีวิตความเปนอยูของ ประชากรในภูมิภาคใหด ีขนึ้ รวมถึงลดผลกระทบทางสงั คมท่ีเกิดจากการรวมตัวกันทางเศรษฐกิจของ อาเซยี น สงเสริมและรกั ษาเอกลักษณ ประเพณีและวฒั นธรรมทแ่ี ตกตา งกันของแตละประเทศ ตลอดจน สง เสริมความเขาใจอันดีระหวา งประชาชนในแตล ะประเทศสมาชิก ที่ประชุมสุดยอดอาเซียน ครั้งที่ 9 ป 2546 ท่ีบาหลี ผูนําประเทศอาเซียน เห็นชอบใหจัดตง้ั ประชาคมอาเซียน ซึ่งประกอบดวย 3 เสาหลัก ไดแก ประชาคมการเมืองและความม่ันคงอาเซียน ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน และประชาคมสังคมและวัฒนธรรมอาเซยี น โดยมวี ัตถุประสงคห ลัก ไดแ ก 1. การสรางประชาคมแหงสังคมท่ีเอ้ืออาทร 2. แกไ ขผลกระทบตอสังคมอนั เน่อื งมาจากการรวมตัวทางเศรษฐกิจ 3. สงเสรมิ ความยง่ั ยืนของสิ่งแวดลอ มและการจัดการดแู ลส่งิ แวดลอ มอยางถูกตอง 4. สงเสริมความเขาใจระหวางประชาชนในระดับรากหญา การเรียนรูประวัติศาสตรและ วัฒนธรรม รวมทั้งรับรูขา วสารเพ่อื ใหป ระชาชนตระหนักถงึ เอกลักษณอ าเซยี น (ASEAN Identity) แผนงานการจัดตงั้ ประชาคมสงั คมและวัฒนธรรมอาเซียน ประกอบดวยความรวมมือในดาน ตา งๆ 6 ดา น 1. การพัฒนาทรัพยากรมนุษย (Human Development) ใหความสําคัญกับการศึกษาการ ลงทุนในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย สงเสรมิ การจา งงานท่เี หมาะสม สง เสริมเทคโนโลยสี ารสนเทศการ อํานวยความสะดวกในการเขาถึงวิทยาศาสตรและเทคโนโลยเี ชิงประยุกตเสริมสรางทักษะในการ ประกอบการสาํ หรบั สตรี เยาวชน ผูสูงอายุ และผูพิการ พัฒนาสมรรถภาพของระบบราชการ ความ รว มมือในดา นน้ี 2. การคุม ครองและสวัสดิการสังคม (Social Welfare and Protection) ไดแก การขจัดความ ยากจน เครือขายความปลอดภัยทางสังคมและความคุมกันจากผลกระทบดานลบจากการรวมตัว อาเซยี นและโลกาภวิ ัฒน สง เสริมความม่ันคงและความปลอดภัยดา นอาหาร การเขา ถึงการดูแลสุขภาพ และสงเสรมิ การดาํ รงชวี ิตที่มีสุขภาพ การเพ่ิมศักยภาพในการควบคุมโรคติดตอ รับประกันอาเซียนท่ี ปลอดยาเสพติด การสรา งรฐั ทพี่ รอมรับกับภยั พบิ ตั ิและประชาคมทปี่ ลอดภัยย่ิงขน้ึ รายวิชาเลอื ก อาเซยี นศกึ ษา หนา 64

3. สิทธิและความยุติธรรมทางสังคม (Social Justice and Rights) ไดแก การสงเสริมและ คมุ ครองสิทธแิ ละสวสั ดกิ ารสาํ หรับสตรี เยาวชน ผสู งู อายุ และผูพกิ าร การคุมครองและสง เสริมแรงงาน โยกยา ยถนิ่ ฐาน สงเสริมความรบั ผดิ ชอบตอ สังคมขององคก รธุรกิจ 4. ความยั่งยืนดานสิ่งแวดลอม (Environmental Sustainability) ไดแก การจัดการปญหา ส่ิงแวดลอมของโลก การจัดการและการปองกันปญหามลพิษทางส่ิงแวดลอมขามแดน สงเสริมการ พฒั นาท่ียั่งยนื โดยการศึกษาดา นสงิ่ แวดลอ มและการมีสว นรวมของประชาชน สงเสริมเทคโนโลยีดาน ส่งิ แวดลอม สงเสรมิ คณุ ภาพมาตรฐานการดาํ รงชีวิตในเขตเมอื ง การประสานนโยบายดา นส่ิงแวดลอม และฐานขอมูล สง เสรมิ การใชท รัพยากรชายฝง และทรัพยากรทางทะเลอยา งยั่งยนื สงเสรมิ การจัดการ เกย่ี วกบั การอนรุ กั ษท รัพยากรธรรมชาติ และความหลากหลายทางชีวภาพอยางย่ังยืน สงเสรมิ ความ ย่ังยืนของทรัพยากรน้ําจืด การตอบสนองตอการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและการจัดการตอ ผลกระทบ สง เสรมิ การบรหิ ารจัดการปา ไมอยา งย่ังยืน 5. การสรางอัตลักษณอาเซียน (Building an ASEAN Identity) สงเสริมการตระหนักรับรู เกย่ี วกบั อาเซยี นและความรสู ึกของการเปน ประชาคม การสงเสรมิ และการอนรุ กั ษม รดกทางวัฒนธรรม ของอาเซยี น สงเสรมิ การสรางสรรคดานวัฒนธรรมและอุตสาหกรรม การมสี ว นเก่ียวขอ งกบั ชมุ ชน 6. การลดชองวา งทางการพัฒนา (Narrowing the Development Gap) การดําเนินงานความรวมมือเหลาน้ี อาเซียนไดดําเนินการทั้งในรูปแบบของความตกลงใน ระดับตางๆ (MOU/ Agreement/ Declaration) และโครงการความรวมมือ ท้ังระหวางประเทศสมาชิก อาเซียนดวยกันและ ระหวางอาเซียนกับประเทศภายนอกภูมิภาค ซ่ึงสวนใหญเปนประเทศคูเจรจา ท้งั ในกรอบอาเซียน+1 และอาเซียน+3 และองคก ารระหวางประเทศท่ีเกี่ยวของ ความรวมมือทางดาน สังคมและวฒั นธรรม อา งอิง ความรวมมือของอาเซียนดาน Functional Cooperation เอกสารเผยแพรออนไลน ศูนยศึกษาความ รวมมือระหวางประเทศ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร ICSC : International Cooperation Study Center (http://www.apecthai.org/2008/upload/1298Overview.pdf) ขอมูลท่ัวไปของประชาคมสังคมและวัฒนธรรมอาเซียน กรมอาเซียน กระทรวงการตางประเทศ (http://www.mfa.go.th/web/3020.php?sid=4153) รายวิชาเลอื ก อาเซียนศึกษา หนา 65

ใบความรทู ี่ 8 ปญหาและอุปสรรคท่สี าํ คัญของอาเซียน ใบความรู รายวิชาเลือก อาเชียนศกึ ษา สาระการพฒั นาสังคม ระดบั ประถมศึกษา มัธยมศึกษาตอนตน มธั ยมศึกษาตอนปลาย ปญ หาและอปุ สรรคที่สําคญั ของอาเซยี น 1. ประเทศสมาชิกอาเซียน มีสภาพภูมิศาสตรคลายคลึงกัน จึงมีสินคาเกษตรหรือแรธาตุที่ คลายคลึงกัน บางครั้งจึงมีการแยงตลาดกันเอง และสินคาสวนใหญเปนผลผลิตทางการเกษตรท่ียัง ไมไดแปรรูป ทําใหราคาสินคาตกตํ่า นโยบายเขตการคาเสรีในภูมิภาคน้ีจึงดําเนินไปอยางชามาก จะแกไขปญ หานไี้ ดจ ะตองมีการแบงการผลิตตามความถนดั ของแตล ะประเทศแลว นาํ มาแลกเปลี่ยนกัน จึงจะเกิดการรวมกลุมกันได แตถาตางคนตางผลิตโดยไมมีการกําหนดมาตราฐานรวมกันในการวาง แผนการผลติ กถ็ อื วาเปนปญ หาใหญใ นการรวมกลมุ 2. สินคา อุตสาหกรรมในกลมุ อาเซียนนนั้ ก็เปนอตุ สาหกรรมประเภทเดียวกัน แตละประเทศ ตางก็มุงจะพัฒนาประเทศใหเปนประเทศท่ีพัฒนาแลวตามแบบอยางตะวันตก จึงตองมีการจัดซ้ือ เทคโนโลยีช้ันสูง ประเทศในกลุมอาเซียนที่พอจะผลิตสินคาเทคโนโลยีไดก็คือสิงคโปร แตประเทศ สมาชิกก็เกี่ยงวายังไมมีคุณภาพ จึงจําเปนที่จะตองพ่ึงพาสินคาจากประเทศอุตสาหกรรมนอกกลุม อาเซยี น ทาํ ใหการคา ขายระหวา งกนั ในกลมุ อาเซียนทาํ ไดยาก วิธีการแกไ ขจะตอ งมีการแบงงานกันทํา และยอมรับสินคาประเทศในภูมิภาคเดียวกัน รวมทั้งจะตองมีการพัฒนาคุณภาพสินคาภายในกลุม ประเทศอาเซียนใหด ีขน้ึ 3. ประเทศในอาเซียนพยายามพัฒนาอุตสาหกรรมภายในประเทศเพื่อทดแทนการนําเขา แตล ะประเทศพยายามสง เสรมิ พฒั นา และคุมครองอตุ สาหกรรมในประเทศตน โดยการใชก ําแพงภาษี หรอื กําหนดโควตา ซ่ึงสวนทางกับหลกั การในการรวมกลมุ และตลาดการคาเสรี ซ่งึ เปน ประเทศสมาชิก มารวมกลุมกันตองยกเลิกขอเลือกปฏิบัติทางการคาระหวางประเทศเพ่ือกอใหเกดิ การคาเสรี (Free Trade) ดังนน้ั ขอตกลงใน AFTA ของอาเซยี นหลายขอ จงึ ยังไมไดร ับการปฏิบตั ิ 4. ประเทศสมาชิกยงั คงปกปอ งผลประโยชนแหงชาติของตนเปน หลัก และการหารายไดเขา ของรัฐประเทศในอาเซยี นมลี ักษณะเหมอื นกนั คอื รายไดห ลกั ของประเทศมาจากการเก็บภาษีศุลกากร สนิ คา ขาเขาและขาออก ซ่ึงการรวมกลุมเปนประชาคมอาเซยี นใหยกเลิกการเก็บภาษีระหวางกันหรือ เก็บภาษีใหนอยลง แตประเทศสมาชกิ ไมส ามารถสละรายไดใ นสวนนี้ได เน่ืองจากเปนเงินทีต่ องนํามา พฒั นาประเทศ การรวมกลุมเพื่อใหเกดิ การคา เสรรี ะหวางประเทศในภาคจี ึงยังทําไดย าก 5. ความแตกตางกันทางการเมืองและการปกครอง กฎบัตรอาเซียนไดกําหนดไวชัดเจนถึง หลกั การประชาธปิ ไตยและใหประเทศสมาชิกยึดม่ันตอรัฐบาลท่ีมาจากวิถีทางรัฐธรรมนูญ การสราง ประชาคมความม่ันคงอาเซียนก็จะชวยยกระดับความรวมมือในการสงเสริมประชาธิปไตยของแตล ะ รายวิชาเลือก อาเซียนศึกษา หนา 66

ประเทศอนั มผี ลตอ ความสงบเรียบรอ ยทางการเมอื งในภูมิภาคดวย แตการปกครองของประเทศสมาชิก อาเซียนมีหลากหลายรูปแบบ ประกอบดว ย 5.1 แบบประชาธิปไตยในระบบรัฐสภา มี 4 ประเทศ คือ ไทย กัมพูชา สิงคโปร และ มาเลเซยี 5.2 ประชาธิปไตยในระบบประธานาธบิ ดี 2 ประเทศ คอื อนิ โดนเี ซีย และฟล ปิ ปน ส 5.3 เผด็จการสังคมนิยมคอมมิวนิสต 2 ประเทศ คอื ลาวและเวียดนาม 5.4 เผดจ็ การทหาร 1 ประเทศ คอื เมยี นมาร หรือพมา 5.5 สมบรู ณาญาสทิ ธิราชย 1 ประเทศ คือ บรูไน สมาชิกในกลมุ อาเซยี นมีความแตกตางกนั อยางเหน็ ไดช ัด สมาชกิ บางประเทศยังมีปญหาดาน ความเปนประชาธิปไตย และยงั ปกครองในรูปแบบเผดจ็ การและตอ งการรักษาอํานาจของตนไว ทําให อาเซียนพัฒนาไดอ ยา งยากลาํ บาก 6. ความขัดแยงระหวางประเทศอาเซียน ประเทศสมาชิกในกลุมอาเซียนยังมีปญหาความ ขดั แยงระหวางประเทศอยู เชน ปญหาพรมแดนระหวางประเทศไทย - กัมพูชา ปญ หาพรมแดนระหวา ง มาเลเซยี – ฟลปิ ปนส - อินโดนเี ซีย 7. ความแตกตางดานสังคมและวัฒนธรรม ภมู ภิ าคเอเชยี ตะวันออกเฉียงใตเปนดินแดนซ่ึงมี ความหลากหลายทางเชือ้ ชาติ ศาสนา โดยสามารถแบง กลุมประเทศตามศาสนาที่ประชากรสวนใหญ ของประเทศนับถอื ได ดังน้ี - ประเทศทีป่ ระชากรสว นใหญน บั ถือศาสนาอสิ ลาม คือ บรู ไน อนิ โดนีเซยี และมาเลเซีย - ประเทศที่ประชากรสวนใหญนับถือศาสนาพุทธ คือ กัมพูชา ลาว พมา เวียดนาม สิงคโปร และประเทศไทย - สว นในฟล ิปปนสป ระชากรสว นใหญนับถอื ศาสนาคริสต นอกเหนือจากความแตกตางทางศาสนาแลว ปญ หาชนกลมุ นอยทม่ี ีจํานวนมาก ซึ่งแนนอนวา ยอมจะมีความแตกตางทางความเช่ือ วิถีชีวิต ภาษา ขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรม ก็เปน อุปสรรคตอการหลอมรวมสรา งความเปน หนงึ่ เดยี ว รายวิชาเลือก อาเซียนศกึ ษา หนา 67

ใบความรูท่ี 9 ความหมายและวัตถุประสงคของ ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (AEC) ใบความรู รายวิชาเลอื ก อาเชยี นศึกษา สาระการพฒั นาสงั คม ระดับประถมศึกษา มธั ยมศกึ ษาตอนตน มธั ยมศึกษาตอนปลาย ประชาคมเศรษฐกิจอาเซยี น (AEC) คืออะไร ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (ASEAN Economic Community : AEC) เปนการรวมกลุมของ ประเทศสมาชิกของอาเซียนท้ัง 10 ประเทศ โดยใหความสําคัญในการเสริมสรางความแข็งแกรงทาง เศรษฐกจิ รวมกันอยางตอเนอื่ ง หลงั จากการดาํ เนินการไปสูการจัดตัง้ เขตการคาเสรอี าเซียน หรืออาฟตา (ASEAN Free Trade Area : AFTA) ไดบรรลุเปาหมายในป 2546 ท่ีประชุมสุดยอดอาเซียน (ASEAN Summit) ครง้ั ท่ี 8 เมอื่ เดือนพฤศจกิ ายน 2545 ไดเหน็ ชอบใหอ าเซยี นกําหนดทิศทางการดําเนนิ งานเพื่อ มุงไปสูการเปนประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (ASEAN Economic Community : AEC) ซ่ึงมีลักษณะ คลายคลึงกับประชาคมเศรษฐกจิ ยุโรป (European Economic Community: EEC) และใหอาเซียน ปรับปรงุ กระบวนการดําเนนิ งานภายในของอาเซยี นใหม ปี ระสิทธิภาพมากยงิ่ ขึน้ ในการประชมุ สุดยอด อาเซียนในป 2546 ผนู ําอาเซยี นไดออกแถลงการณ Bali Concord II เห็นชอบใหมีการรวมตัวไปสูการ เปน ประชาคมเศรษฐกจิ อาเซยี นหรือ AEC ภายในป 2563 และใหเรง รัดการรวมกลุมเพื่อเปดเสรีสินคา และบริการสําคัญ 11 สาขา (priority sectors) ไดแก การทองเที่ยว การบิน ยานยนต ผลิตภัณฑไม ผลิตภัณฑยาง สิ่งทอ อิเลก็ ทรอนกิ ส สินคา เกษตร ประมง เทคโนโลยสี ารสนเทศ และสุขภาพ และตอมา ไดเ พม่ิ สาขาโลจสิ ตกิ สเปน สาขาท่ี 12 การรวมตัวเปน ประชาคมอาเซียนยงั จะชว ยกระชับความรวมมือดา นสงั คมและวัฒนธรรมเพื่อ แกไขปญหาท่ีสงผลกระทบ โดยตรงตอชีวิตความเปนอยูของประชาชน เชน ปญหาความยากจน โรคติดตอ ยาเสพติด สง่ิ แวดลอ ม ภยั พิบัติทางธรรมชาติ แรงงาน ผูดอ ยโอกาส โดยสิ่งเหลาน้ีจะนําให ประชาชนไทย และอาเซยี น จะอยใู นสงั คมที่มีความแขง็ แกรงมีจรยิ ธรรมและธรรมาภิบาล และกอใหเกิด ความพอเพียงในการดาํ รงชวี ิตอยา งมีความสุข ท่มี าของขอ มูล เอกสาร “ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน” ฉบับประชาชน โดยกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชิ ย รายวิชาเลอื ก อาเซยี นศกึ ษา หนา 68

ใบความรทู ่ี 10 เปาหมายของประชาคมเศรษฐกิจอาเซยี น (AEC) ใบความรู รายวชิ าเลอื ก อาเชยี นศกึ ษา สาระการพฒั นาสงั คม ระดับประถมศกึ ษา มัธยมศกึ ษาตอนตน มัธยมศึกษาตอนปลาย เปา หมายของประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (AEC) ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนมเี ปาหมายดานเศรษฐกิจหลักที่สําคัญในการขับเคล่ือนความ รวมมือระหวางประเทศอาเซียน และใหความสําคัญในการเสริมสรางความแข็งแกรงทางเศรษฐกิจ รว มกันอยา งตอเน่ือง หลังจากการดาํ เนินการไปสกู ารจดั ตัง้ เขตการคาเสรีอาเซียนหรืออาฟตา (ASEAN Free Trade Area: AFTA) ไดบรรลุเปาหมายในป 2546 ที่ประชุมสุดยอดอาเซียน (ASEAN Summit) ครง้ั ที่ 8 เมอ่ื เดอื นพฤศจกิ ายน 2545 ไดเห็นชอบใหอาเซียนกําหนดทศิ ทางการดําเนินงานเพื่อมุงไปสู การเปนประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (ASEANEconomic Community : AEC) ภายในป 2563 และให อาเซียนปรบั ปรุงกระบวนการดําเนนิ งานภายในของอาเซียนใหมีประสทิ ธิภาพมากย่ิงข้ึน ตอมาไดเรง เปา หมายเปนป 2558 การไปสูเ ปา หมายสดุ ทา ยของการรวมกลุมทางเศรษฐกจิ ตามท่รี ะบุไวภ ายใตวิสัยทัศนอาเซียน 2020 ซ่ึงจะตั้งอยูบนพื้นฐานของการประสานผลประโยชนของประเทศสมาชิกโดยการสงเสริมการ รวมกลมุ ทางเศรษฐกิจในเชงิ ลึกและกวางขวางมากขน้ึ ผานความรวมมอื ที่มีอยูในปจ จุบันและแผนการ ดําเนินงานใหมภายใตกรอบระยะเวลาท่ีชัดเจน โดยเปาหมายในการรวมกลุมทางเศรษฐกิจของ อาเซียนตามแถลงการณบาหลี ฉบบั ท่ี 2 (Bali Concord II) มีดงั น้ี 1. การเปน ตลาดเดียวและฐานการผลติ รว ม โดยใหม ีการเคลื่อนยา ยสนิ คา บริการ การลงทุน และแรงงานฝมืออยางเสรี และการเคลือ่ นยา ยเงินทุนอยางเสรีมากข้นึ 2. การสรา งขีดความสามารถในการแขง ขนั ทางเศรษฐกจิ ของอาเซยี น ซึ่งจะใหความสําคัญกับ ประเด็นดา นนโยบายอนื่ ๆ ท่จี ะชวยสงเสรมิ การรวมกลุมทางเศรษฐกิจ เชน กรอบนโยบายการแขงขัน ของอาเซียน สิทธิในทรัพยสินทางปญญา นโยบายภาษี และการพัฒนาโครงสรางพ้ืนฐาน ( การเงิน การขนสง และเทคโนโลยสี ารสนเทศ) 3. การพัฒนาเศรษฐกิจอยางเสมอภาค สนับสนุนการพัฒนา SMEs และเสริมสรางขีด ความสามารถผานโครงการตางๆ เชน IAI (Initiative for ASEAN Integration ) และ ASEAN-help- ASEAN Programs เปน ตน 4. การบรู ณาการเขากบั เศรษฐกจิ โลก เนน การปรับประสานนโยบายเศรษฐกจิ ของอาเซียนกับ ประเทศภายนอกภูมภิ าค เชน การจดั ทําเขตการคาเสรี การใหส ทิ ธพิ เิ ศษดานการลงทุนภายใตเขตการ รายวิชาเลือก อาเซยี นศกึ ษา หนา 69

ลงทุนอาเซียน (AIA) กบั นกั ลงทุนภายนอกอาเซียน และการสรางเครือขายในดานการผลิต/จําหนาย เปนตน หากอาเซียนสามารถสรา งประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนไดส ําเร็จ ไทยจะไดประโยชนจากการ ขยายการสง ออก โอกาสทางการคา และเปดโอกาสการคาบริการในสาขาท่ีไทยมีความเขมแข็ง เชน การทองเทย่ี ว โรงแรมและภตั ตาคาร สุขภาพ ฯลฯ ซึง่ อาเซียนยงั มีความตองการดา นการบรกิ ารเหลา นี้ อีกมาก นอกจากนี้ยังจะชวยเสริมสรางโอกาสในการดึงดูดการลงทุนโดยตรงจากตางประเทศมายัง อาเซียน ซ่งึ จะเพิ่มอํานาจการตอรองของอาเซียนในเวทีการคาโลก และยกระดับความเปนอยูของ ประชาชนในอาเซยี นโดยรวม อา งอิง “แผนงานการจัดตั้งประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน” เอกสารเผยแพรออนไลน กรมอาเซียน กระทรวง ตา งประเทศ (http://www.mfa.go.th/asean/blueprint-AEC-thai 201.doc) รายวิชาเลือก อาเซยี นศกึ ษา หนา 70

ใบความรทู ่ี 11 แนวทางการดําเนินงานเพื่อนําไปสูการเปน AEC ใบความรู รายวชิ าเลือก อาเชียนศึกษา สาระการพฒั นาสังคม ระดับประถมศกึ ษา มธั ยมศกึ ษาตอนตน มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย การจัดต้ังประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (AEC) เปนเปาหมายท่ีทาทายสําหรับไทย ซ่ึงไทย จาํ เปน ตอ งเรง ดําเนนิ การและเตรียมความพรอ มในดานตา งๆ ท้งั น้ีการดาํ เนนิ งานเขตการคาเสรีอาเซียน (AFTA) ท่ผี า นมาถอื วา ประสบผลสําเรจ็ พอสมควร เห็นไดจ ากปริมาณการคาภายในอาเซยี นทข่ี ยายตัว มากขึ้น อยางไรก็ดี ในดานการลงทุนยังไมบ รรลุผล เนื่องจากปริมาณการลงทุนทั้งจากภายในและ ภายนอกอาเซียนยงั อยใู นระดับตาํ่ มาก นอกจากนี้ ประเทศจนี และอนิ เดยี เรมิ่ มีบทบาทมากขนึ้ ในภูมภิ าค และเปนแหลงดงึ ดูดในดาน เศรษฐกิจสําคญั ซงึ่ เม่ือเปรียบเทียบกบั ประเทศอาเซียนแตละประเทศทีม่ ีเศรษฐกจิ เล็กมาก จึงมีความ จําเปน ทอ่ี าเซยี นจะตอ งเรงดําเนนิ การรวมกลมุ ทางเศรษฐกิจภายในเพ่อื ไปสกู ารเปนประชาคมเศรษฐกิจ อาเซียนในลักษณะเดียวกับ EU โดยจะตองจัดทําแผนงานและดําเนินการตามอยางเครงครัด และ จาํ เปนตองมีกฎเกณฑต า ง ๆ รวมกันระหวางประเทศสมาชิก ท้ังน้ี อาเซยี นไดตกลงท่ีจะเปดเสรีดา นการคา สนิ คา และบรกิ ารใหเร็วขึ้นกวากําหนดการเดิม ในสาขาสินคา และบริการสาํ คญั 11 สาขา ซ่ึงตอมาไดเ พ่ิมสาขาที่ 12 คือสาขาโลจิสติกส เพ่ือเปนการ นํารอง และสงเสริมการผลิตสินคา โดยใชวัตถุดิบและช้ินสวนท่ีผลิตภายในอาเซียน ซ่ึงเปนไปตาม แผนการดาํ เนนิ การเพื่อมงุ ไปสูการเปน AEC และไดมอบหมายใหป ระเทศตา งๆ ทําหนาที่รับผิดชอบเปน ผูป ระสานงานหลกั (Country Coordinators) ในแตละสาขาดังนี้ - พมา สาขาผลติ ภัณฑเ กษตร และสาขาประมง - มาเลเซยี สาขาผลิตภณั ฑย าง และสาขาสิ่งทอ - อินโดนีเซีย สาขายานยนต และสาขาผลติ ภณั ฑไม - ฟล ปิ ปน ส สาขาอเิ ล็กทรอนิกส - สงิ คโปร สาขาเทคโนโลยีสารสนเทศ และสาขาสขุ ภาพ - ไทย สาขาการทอ งเทีย่ ว และสาขาการบิน - เวียดนาม สาขาโลจสิ ตกิ ส การที่ไทยไดรับเปนประเทศผูประสานงานหลักในสาขาการทองเที่ยวและการบินนั้น สอดคลองกับนโยบายของรัฐบาลท่ีจะผลักดันใหไทยเปนศูนยกลางของการทองเท่ียวและการบินใน ภมู ภิ าคนี้ รายวิชาเลือก อาเซยี นศึกษา หนา 71

นอกจากนี้ ท่ปี ระชุมรฐั มนตรเี ศรษฐกจิ อาเซียน ไดเห็นชอบและมอบหมายใหที่ประชุมระดับ เจา หนาท่ีอาวุโส (SEOM) จดั ทาํ พมิ พเ ขียว AEC Blueprint เพ่ือเปนแผนงานภาพรวมทจ่ี ะระบุกิจกรรม ดานเศรษฐกิจครอบคลุมทั้งสินคา/บริการ การลงทุน แรงงาน และเงินลงทุนที่จะเปดเสรีมากข้ึนใน อนาคต เพอ่ื จะกําหนดทศิ ทาง แผนงานในดา นเศรษฐกจิ ที่ตองดาํ เนินงานใหชัดเจนตามกรอบระยะเวลา ที่กําหนดจนกวา จะบรรลุเปา หมาย แผนการดําเนินงาน (Roadmap) ของ 12 สาขาสําคญั 1. การเรง ลดภาษสี ินคา ใน 9 สาขา (ผลติ ภณั ฑเกษตร/ ประมง/ ผลติ ภณั ฑไ ม/ ผลติ ภัณฑย าง/ สงิ่ ทอ/ยานยนต/ อิเล็กทรอนิกส/ เทคโนโลยีสารสนเทศ/ สาขาสขุ ภาพ) ใหเร็วข้ึนจากกรอบอาฟตา 3 ป โดย ประเทศสมาชิกเกาจากเดิมป 2553 เปนป 2550 และอาเซียนใหม (CLMV) จากป 2558 เปน ป 2555 2. การขจัดมาตรการทมี่ ิใชภาษี โดยการปฏิบัติตามพันธกรณีภายใต WTO ในเร่ืองอุปสรรค ทางเทคนิคมาตรฐานสุขอนามัย และการขออนุญาตนําเขา รวมท้ังพัฒนาแนวทางการดําเนินงานที่ เหมาะสมในเรื่องดังกลาวสําหรับประเทศสมาชิกอาเซียน เพ่ือนําไปสูการลด/เลิกมาตรการที่เปน อปุ สรรคทางการคา 3. การปรบั ปรงุ กฎวา ดว ยแหลงกําเนิดสนิ คาใหมีความโปรงใส มีมาตรฐานที่เปนสากล และ อาํ นวยความสะดวกใหแกเอกชนมากขึ้น 4. การคาบริการ ต้ังเปาหมายการเจรจาเปดเสรีการคาบริการอยางชัดเจน เพื่อใหการคา บริการของอาเซียนเปนไปอยางเสรีมากขึ้น และพัฒนาระบบการยอมรับรวมกัน เพ่ืออํานวยความ สะดวกในการประกอบวิชาชีพในสาขาบริการ รวมท้ังสงเสริมการรวมลงทุนของอาเซียนไปยังประเทศ ที่สาม 5. การลงทนุ เรง เปด เสรสี าขาการลงทนุ ภายใตกรอบความตกลงดานการลงทุนของอาเซียน โดยการลด/ยกเลิกขอจํากัดดานการลงทุนตางๆ สงเสริมการรวมลงทุนในสาขาอุตสาหกรรมที่มี ศกั ยภาพ และสรา งเครือขายดานการลงทุนของอาเซียนท่ีมปี ระสทิ ธภิ าพ 6. การอํานวยความสะดวกดานพิธีการดานศุลกากร ในการคาระหวางอาเซียนกับประเทศ นอกกลุม และพัฒนาระบบพธิ ีการศลุ กากร เพื่ออาํ นวยความสะดวกในดา นการคาใหมากย่ิงขึ้น รวมทั้ง พฒั นาเอกสารดา นการคาและศลุ กากรใหมีความเรียบงา ยและสอดคลองกัน 7. การพัฒนามาตรฐานและความสอดคลองของผลิตภัณฑ พัฒนาการยอมรับมาตรฐาน ซ่ึงกันและกัน ในดานคุณภาพสินคา การตรวจสอบ การออกใบรับรอง และปรับปรุงกฎเกณฑ กฎระเบยี บขอ กําหนดสาํ หรบั ผลิตภัณฑส าขาตางๆ ใหมคี วามสอดคลอ งกันมากย่ิงข้นึ 8. การเคลื่อนยายของนักธุรกิจ ผูเช่ียวชาญ ผูประกอบวิชาชีพ แรงงานมีฝมือ และผูมี ความสามารถพเิ ศษเพื่ออาํ นวยความสะดวกในการเดนิ ทางใหแ กนักธุรกิจ อาทิ การปรับประสานพิธีการ รายวิชาเลอื ก อาเซียนศกึ ษา หนา 72

ตรวจลงตรา การจดั ทาํ ASEAN Business Card และการเรงพฒั นามาตรฐานเพอ่ื อํานวยความสะดวก ในการเขา มาประกอบวิชาชีพของผูเชยี่ วชาญ ผปู ระกอบวิชาชีพ แรงงานมีฝมือ และผูมีความสามารถ พิเศษภายในอาเซยี น นอกจากมาตรการขางตนแลว ก็ยังมีเร่ืองของการพัฒนาระบบขอมูล/สถิติการคาและการ ลงทนุ ภายในอาเซยี น การสง เสริมความรวมมือดานอุตสาหกรรม (Industrial Complementation) การ พฒั นาขดี ความสามารถของบุคลากร การสงเสริมสิทธิในทรัพยสินทางปญญา และการอํานวยความ สะดวกในการเดินทางภายในอาเซียน อกี ดวย รายวิชาเลอื ก อาเซียนศกึ ษา หนา 73

ใบความรทู ่ี 12 ประโยชนท่ีประเทศไทยไดรับจากการ เขารวมประชาคมเศรษฐกจิ อาเซียน (AEC) ใบความรู รายวชิ าเลือก อาเชยี นศกึ ษา สาระการพฒั นาสังคม ระดบั ประถมศกึ ษา มธั ยมศึกษาตอนตน มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย ประโยชนท่ไี ทยไดร ับจากการเขา รวมประชาคมเศรษฐกจิ อาเซียน หากอาเซียนสามารถสรา งประชาคมเศรษฐกจิ อาเซยี นไดส าํ เรจ็ ตามเปา หมายทตี่ ั้งไว ไทยจะ ไดประโยชนห ลายประการ เชน 1. ขยายการสงออกและโอกาสทางการคา จากการยกเลิกอุปสรรคภาษีและที่มิใชภาษีจะ เปด โอกาสใหสนิ คาเคลอ่ื นยายเสรี 2. คาดวาการสงออกไทยไปอาเซยี นจะสามารถขยายตวั ไดไ มตํา่ กวา 18 - 20% ตอป 3. เปดโอกาสการคา บรกิ าร ในสาขาท่ไี ทยมคี วามเขมแข็ง เชน ทองเทีย่ ว โรงแรมและรานป อาหาร สุขภาพ ทาํ ใหไทยมรี ายไดจ ากการคา บริการไปตางประเทศเพมิ่ ขึ้น 4. สรางเสริมโอกาสการลงทนุ เม่ือมีการเคลื่อนยายเงินทุนไดเสรีย่ิงข้ึน อุปสรรคการลงทุน ระหวางอาเซียนจะลดลง อาเซียนจะเปนเขตการลงทุนท่ีนาสนใจทัดเทยี มประเทศจนี และอนิ เดีย 5. เพิ่มพนู ขดี ความสามารถของผูประกอบการไทย เม่ือมีการใชทรัพยากรการผลิตรวมกัน/ เปนพันธมิตรทางธุรกิจรวมกับอาเซียนอ่ืนๆ ทําใหเกิดความไดเปรียบเชิงแขงขัน (Comparative Advantage) และลดตนทุนการผลิต 6. เพม่ิ อาํ นาจการตอ รองของไทยในเวทกี ารคา โลก สรา งความเชอื่ มั่นใหประชาคมโลก 7. ยกระดบั ความเปนอยขู องประชาชนในประเทศ ผลการศึกษา แสดงวา AEC จะทําให รายไดท่แี ทจริงของอาเซียนเพิม่ ขึ้นรอยละ 5.3 หรอื คิดเปน มูลคา 69 พนั ลานเหรยี ญสหรฐั ฯ ผลกระทบจากประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน ถึงแมประเทศไทยจะไดประโยชนจากการเขารวมประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (AEC) แต ประเทศไทยกไ็ ดร บั ผลกระทบดวยเชนกนั เชน 1. การเปด ตลาดเสรีการคาและบรกิ ารยอ มจะสง ผลกระทบตออุตสาหกรรมและผูประกอบการ ในประเทศท่ีมีขีดความสามารถในการแขงขนั ต่าํ 2. อตุ สาหกรรมและผปู ระกอบการในประเทศตองเรง ปรบั ตัว รายวิชาเลือก อาเซียนศกึ ษา หนา 74

แนวทางรองรับผลกระทบ ถงึ แมป ระเทศไทยจะไดร ับผลกระทบจากการเขารว มประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน อยางไรก็ดี ภาครฐั เองกไ็ มไดน ิง่ นอนใจตอ ผลกระทบท่จี ะเกิดขน้ึ โดยเฉพาะกิจการ/อตุ สาหกรรมทีไมมีความพรอม ในการแขง ขนั โดยแผนงานรองรับผลกระทบท่ไี ดมกี ารดาํ เนนิ งานมาแลว ไดแ ก 1. การจัดต้ังกองทุนเพ่อื การปรับตัวของภาคการผลิตและบริการ ที่ไดรับผลกระทบ จากการเปดเสรีทางการคา (ตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันท่ี 8 พฤษภาคม 2550) เพ่ือใหความ ชวยเหลือแกผูผลิตและผูประกอบการสินคาเกษตรแปรรูป สินคาอุตสาหกรรม และบรกิ ารท่ีไดรับ ผลกระทบจากการเปด เสรีการคา ใหส ามารถปรบั ตวั หรือปรับเปลีย่ นใหสามารถแขงขนั ได 2. มาตรการปองกนั ผลกระทบ กอ นหนา น้ี กระทรวงพาณิชยไดเสนอจัดทาํ กฎหมายซึ่งได ผานสภานิตบิ ญั ญตั ิออกมาเปน พ.ร.บ. มาตรการปกปองการนําเขาท่ีเพ่ิมขนึ้ (Safeguard Measure) ซง่ึ หากการดาํ เนนิ การตาม AEC Blueprint กอ ใหเกดิ ผลกระทบก็สามารถนํากฎหมายน้ีมาใชไ ด 3. การจัดต้ังคณะอนุกรรมการดําเนินการตามแผนงานไปสูการเปนประชาคม เศรษฐกิจอาเซียน (ตามคําสั่ง กนศ. ที่ 1/2550 ลงวันท่ี 14 มิถุนายน 2550) เพื่อขับเคลื่อนการ ดําเนนิ งานตามแผนงานและเตรยี มการรองรับผลกระทบท่ีจะเกดิ ขน้ึ ในการดาํ เนนิ งานไปสูการเปนAEC โดยมีปลัดกระทรวงพาณิชยเ ปน ประธาน รายวิชาเลอื ก อาเซียนศกึ ษา หนา 75

ใบความรูท ่ี 13 ประวัติความเปน มา ความสําคัญ วัตถปุ ระสงค และประโยชนที่ไทยไดรบั จากการเขา รว ม AFTA ใบความรู รายวิชาเลือก อาเชยี นศกึ ษา สาระการพัฒนาสังคม ระดบั ประถมศึกษา มัธยมศกึ ษาตอนตน มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย เขตการคาเสรีอาเซียน ( ASEAN Free Trade Area: AFTA) หรือเรียกวา อาฟตา เปน ขอตกลงทางการคาของอาเซียน (ASEAN) ซึ่งเปนกลุมประเทศท่ีมีวัตถุดิบ มีผลผลิตทางการเกษตร อยางอุดมสมบูรณ และมีสินคาอตุ สาหกรรมท่ีมีคุณภาพใกลเคียงกับที่ผลิตไดในสวนตางๆ ของโลก ท้ังยังเปน ตลาดใหญท ่ีมีศักยภาพทางการซอื้ สงู ประวตั ิความเปน มา จากการประชมุ ผูนําอาเซียน ณ ประเทศสิงคโปร เมื่อ พ.ศ.2535 อนั ประกอบดวย ไทย บรูไน อนิ โดนีเซยี มาเลเซีย และสงิ คโปร ไดตกลงทีจ่ ะขายสินคาระหวางกันอยางเสรี (ยกเวนสินคาเกษตร) เพ่ือสงเสรมิ ความเจรญิ เติบโตทางเศรษฐกจิ ระหวางประเทศสมาชกิ โดยตงั้ เปาหมายที่จะลดอัตราภาษี ศุลกากรระหวางกันใหเ หลือรอยละ 0-5 ภายใน พ.ศ.2546 ซึ่งจะเริ่มดําเนินการตั้งแตวนั ที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2536 เปนตนไป เรยี กขอตกลงทางการคา ของกลมุ อาเซยี นน้วี า “เขตการคา เสรีอาเซียน” สาเหตุสําคัญของการกอต้ัง AFTA คือ ประเทศตางๆ เกือบทั่วโลกตางคาขายและ ขาดดลุ การคากับญ่ีปนุ และสหรัฐอเมริกา ประกอบกับการที่สหภาพโซเวียตลมสลายลง ทําใหหลาย ประเทศตา งหวาดหวน่ั วา การลงทุนจากตางประเทศจะหลงั่ ไหลไปยงั ยโุ รปตะวนั ออกและสาธารณรัฐที่ แยกตวั ออกมาจากสหภาพโซเวียต ไมมาลงทนุ ในประเทศของตน จะทําใหป ระสบกบั ภาวะฝดเคอื งและ เศรษฐกิจถดถอย จงึ หาทางท่ีจะรวมมอื กนั ทางดา นเศรษฐกจิ อยา งใกลชดิ กลมุ แรก คือ ประชาคมยโุ รป ไดต กลงท่จี ะรวมตวั กนั เปนตลาดเดยี วภายใน พ.ศ.2535 และใชมาตรการทางการคา เพ่ือรักษาความ มน่ั คงทางเศรษฐกิจของกลมุ เชน การกําหนดอตั ราภาษีศุลกากรใหม การกาํ หนดมาตรฐานสินคานําเขา การจํากัดโควตาสินคานําเขา เปนตน มาตรการเหลานี้ทําใหกลุมอาเซียนเห็นวาจะเปนสาเหตุทําให สนิ คา ของตนขายไดน อ ยลง จึงรว มมอื กันจัดตัง้ เขตการคา เสรขี นึ้ ในรูปท่คี ลา ยคลงึ กนั วัตถุประสงคใ นการกอ ตงั้ 1. เพอ่ื ใหก ารขายสินคา ภายในอาเซยี นเปน ไปโดยเสรีมอี ตั ราภาษีต่ําและปราศจากขอจํากัด ทางการคา 2. เพอ่ื ดงึ ดดู นกั ลงทนุ ตา งชาตใิ หมาลงทุนในอาเซียน 3. เพือ่ จะไดม อี าํ นาจตอรอง และเปนเวทีแสดงความคิดเห็น หากไดรับความกดดัน หรือถูก เอารัดเอาเปรยี บทางการคาจากประเทศอื่นๆ รายวิชาเลือก อาเซยี นศึกษา หนา 76

ผลการปฏิบัตงิ าน AFTA ไดดาํ เนนิ การลดภาษสี นิ คาระหวางประเทศท่ีมีแหลงกาํ เนิดในอาเซยี น ดังนี้ 1. สนิ คา ลดปกติ กําหนดใหล ดอัตราภาษศี ลุ กากรระหวางกนั เหลอื รอ ยละ 0.5 ภายใน 10 ป คอื ภายในวันท่ี 1 มกราคม พ.ศ. 2546 ยกเวนสมาชิกใหมของอาเซียน คือ เวียดนาม ลาว พมา และ กัมพชู า ใหเ ล่อื นเวลาส้นิ สดุ การลดภาษีออกไป 2. สินคาเรงลดภาษี ประกอบดวยสินคา 15 สาขา ไดแก ปูนซีเมนต ปุย ผลิตภัณฑหนัง เยื่อกระดาษ ส่ิงทอ อัญมณีและเคร่ืองประดับ เครื่องใชไฟฟา เฟอรนิเจอรไมและหวาย นํ้ามันพืช เคมีภัณฑ พลาสติก ผลิตภัณฑยาง ผลิตภัณฑเซรามิกและแกว เภสัชภัณฑ และแคโทดที่ทําจาก ทองแดง กําหนดใหล ดอัตราภาษศี ุลกากรเหลือรอ ยละ 0-5 ภายใน 7 ป คอื ส้ินสุดวนั ที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2543 3. สินคาท่เี ร่ิมลดภาษชี ากวาสินคาอ่ืนๆ ไดแก สินคาเกษตรไมสําเร็จรูป เริ่มลดภาษีภายใน พ.ศ.2544-2546 และลดเหลือรอยละ 0-5 ภายใน พ.ศ. 2553 ยกเวนสินคาบางชนิด เชน ขาวและ นํ้าตาลไมตองลดเหลือรอยละ 0-5 แตใหล ดตามอตั ราท่ีตกลงกัน ประโยชนข อง AFTA ตอไทย 1. ประโยชนต อผูผ ลิต 1.1 กระตนุ ใหม กี ารปรับโครงสรางการผลิตในประเทศท้ังสินคา เกษตรและอุตสาหกรรม เพอื่ เพิม่ ขดี ความสามารถในการแขง ขัน 1.2 ยกระดบั ความสามารถทางการผลิต 1.3 ผผู ลิตสามารถนําเขา วตั ถุดิบทถ่ี กู ลง และลดตน ทนุ การผลิต 1.4 ผูผลิตสินคา ของไทย สามารถทจ่ี ะใชประโยชนจาก Supply Chain ในอาเซียน เชน การใชวัตถุดิบ หรือสินคาก่ึงสําเร็จรูปจากประเทศอาเซียนอื่นๆ หรืออาจโยกยายฐานการผลิตไปยงั ประเทศอาเซียนอื่นๆ หรอื เลอื กใชปจจัยการผลติ ท่มี คี วามไดเ ปรยี บสงู สุดจากประเทศอาเซียนอ่นื ๆ ได อยางเตม็ ที่ เชน - กมั พูชา ลาว พมา เวียดนาม มจี ุดเดนในดา นทรัพยากรธรรมชาติ วัตถุดบิ และ แรงงาน - สงิ คโปร มาเลเซยี มจี ุดเดนในดานเทคโนโลยีและนวัตกรรม - อินโดนเี ซยี ฟล ปิ ปนส เปนฐานการผลิต เปน ตน รายวิชาเลือก อาเซียนศึกษา หนา 77