อิเหนา

วรรณคดเี ร่อื ง...อเิ หนา ตอน.....ศึกกะหมังกหุ นงิ

อิเหนา ตอนศกึ กะหมงั กหุ นิง อเิ หนา เป็นวรรณคดีท่ไี ดร้ ับการยกยอ่ งของบทละครรา เพราะ เปน็ หนงั สือซ่งึ แตง่ ดที ้งั กลอน ท้งั ความ และท้งั กระบวนการทจ่ี ะ เลน่ ละครประกอบการ และยังเปน็ หนงั สือทดี่ ี ในทางท่ตี ะศึกษา ประเพณีไทยสมยั โบราณ แมบ้ ทละครเรอ่ื งอเิ หนาจะมเี คา้ โครง มาจากนทิ านพน้ื เมอื งของชาวชวา

ประวตั ผิ แู้ ต่ง อิเหนาเปน็ บทละครราพระราชนพิ นธ์ใน พระบาทสมเด็จพระพทุ ธเลิศหล้านภาลัย มหาราช รชั กาลท่ี ๒

ลกั ษณะคาประพนั ธ์ เรือ่ ง อเิ หนา ตอนศกึ กะหมังกหุ นงิ ลกั ษณะคาประพนั ธเ์ ป็นกลอนบทละคร แตม่ ี ลกั ษณะบงั คับเหมอื นกลอนสี่สภุ าพ แต่ละวรรคจะขน้ึ ด้วย คาวา่ เมอ่ื น้ัน บดั นัน้ และ มาจะกล่าวบทไป จุดมุ่งหมายของบทละคร เร่อื ง อเิ หนา ตอนศกึ กะหมงั กหุ นิง เพือ่ ใชใ้ นการแสดงละครใน

ตวั ละคร เรือ่ ง อเิ หนา ตอนศึกกะหมังกุหนงิ อเิ หนา : เปน็ โอรสของท้าวกุเรปนั กับประไหมสุหรี นหิ ลาอระตา มีลักษณะเจ้าชู้ แตม่ คี วามเปน็ ชาย ชาตทิ หารอย่างนักรบ เขม้ แข็ง เด็ดเดี่ยว ท้าวกุเรปนั : เป็นกษตั ริย์ท่ยี ิ่งใหญ่ มีพระอนุชา 3 องค์ ได้แก่ เมืองดาหา กาหลงั สงิ หัดส่าหรี นสิ ัย เปน็ คนถือยศ ท้าวดาหา : เป็นพระอนุชาขององคร์ องของทา้ วกเุ รปนั เป็นคนรักษาคาพดู นางบษุ บา : เป็นคนสวย นางบุษบาเปน็ คนท่อี ยู่ในโอวาทของพ่อแม่ ทา้ วกะหมังกหุ นิง : เป็นกษัตริ ยเ์ มอื งกะหมังกหุ นิง มคี วามรักตอ่ ลูก ใจเดด็ แตป่ ระมาท วหิ ยาสะกา : เปน็ คนเอาแตใ่ จ ยดึ ตวั เองเปน็ ทต่ี ง้ั ใจเดด็ แตด่ ้วยความที่อายยุ ังนอ้ ย เลยใจรอ้ น ทาให้ เสยี ชวี ติ ก่อนวัยอนั ควร

เรอื่ งยอ่ อเิ หนา ตอน ศกึ กะหมังกหุ นงิ มีกษัตริยว์ งศเ์ ทวญั 4 องค์ ทา้ วกุเรปนั มโี อรสซ่งึ เก่งกลา้ สามารถ อิเหนา มีธดิ าซึง่ งามยง่ิ นัก นางบุษบา ท้าวดาหา ท้าวกาหลัง กษตั ริย์ท้ังสองนครใหโ้ อรสและธดิ าตุนาหงนั (หม้นั ) ทา้ วสิงหัดสา่ หรี กนั ไวต้ ั้งแตว่ ัยเยาว์ตามประเพณีของกษตั ริย์วงศเ์ ท เทวัญ

เมื่ออิเหนาอายไุ ด้ 15 ปี อิเหนาต้องไปช่วยปลงศพพระ อยั กที เ่ี มืองหมนั หยา ไดพ้ บกบั นางจินตะหราธิดาของทา้ ว หมนั หยากเ็ กิดหลงรกั และไมย่ อมกลบั บา้ นเมอื งกุเรปนั เพื่อ อภเิ ษกกับนางบษุ บา ทา้ วกเุ รปันจึงมจี ดหมายไปเรยี กตวั อิเหนากลับ แลว้ นดั ทา้ วดาหาให้ เตรยี มการววิ าห์

เมอ่ื อเิ หนาทราบเรอื่ งจึงออกป่าพร้อมบรวิ ารและ ระหว่างทางได้สู้กบั กษตั ริยห์ ลายเมอื งและ ปลอมตวั เป็นโจรป่าชอื่ มมิ สิ าระปันหยี ไดช้ ยั ชนะมา จึงไดโ้ อรสธดิ ามาเป็นเชลย เพอื่ ไปเมอื งหมนั หยา คอื นางสการะวาตแี ละนางมาหยารัศมี ซึ่งอเิ หนาได้รับมาเป็นชายา และไดส้ ังคา มาระตามาเลีย้ งแบบอนชุ า เม่อื ไปถึงเหมอื งหมนั หยา อิเหนาได้นางจนิ ตะหรา เปน็ ชายา

เมือ่ ทา้ วดาหาทราบเร่อื งจึงโกรธเป็น อย่างมาก ประกาศวา่ ถ้าใครมาขอ นางบษุ บากจ็ ะยกให้ กล่าวถึงระตูจรกาซึ่งปราถนามีคู่ จึงใหช้ า่ งไปวาด รปู ธิดาเมอื งตา่ งๆ ชา่ งได้วาดรปู นางบษุ บา 2 รปู ปะตาระกาหลาซ่ึงเป็นองค์เทวอยั กาตอ้ งการจะสงั่ สอนอเิ หนาจึงลกั รูปนางบษุ บาไปจากชา่ งวาดรปู หน่ึง เหลือไวร้ ปู หนง่ึ เมื่อจรกาเหน็ รปู นางบุษบาก็ หลงรักจึงออ้ นวอนพ่ชี ายใหม้ าสู่ขอนางไปอภเิ ษก

ทา้ วดาหายอมยกนางบุษบาใหจ้ รกา เม่อื ทรง ทราบว่าอิเหนาไดต้ ัดรอนการอภิเษกสมรส ฝา่ ย องค์ปะตาระกาหลาได้นารูปนางบษุ บาทีล่ กั จาก ชา่ งวาดนั้นไปทิ้งไวท้ ่โี คนตน้ ไทร วิหยาสะกาตามกวางแปลงมาพบรูปนางก็คลง่ั ไคล้ ใหลหลง วอนท้าวกะหมงั กหุ นิงซง่ึ เปน็ พระราชบิดา ใหส้ ง่ ฑตู ไปขอนางบุษบา แต่ทา้ วดาหาปฏเิ สธเพราะ ได้ยกนางใหจ้ รกาแลว้

ท้าวกะหมงั กหุ นงิ สงสารลูกจึง ยกทัพไปตีเมืองดาหาเพอื่ ชิงตวั นางบษุ บา ท้าวกเุ รปันเรียกตัวอิเหนาจาก เมอื งหมนั หยามาช่วยท้าวดาหา ทาศึกกบั ทา้ วกะหมังกุหนงิ อิเหนามีชยั ในสงครามครง้ั น้ี

สังคามาระตาสังหารวิหยาสะกา สว่ นอิเหนาสังหารทา้ วกะหมงั กุหนิง เมอ่ื เสรจ็ ศึก อิเหนาเขา้ เฝา้ ท้าว อเิ หนาเสียดายทน่ี างจะตอ้ งอภเิ ษกกับ ดาหา และไดพ้ บนางบุษบาก็หลง จรกา จงึ หาทางขัดขวางพธิ ีอภิเษก รกั นางทันที โดยลกั ตวั บุษบาไปซ่อนไวใ้ นถ้า

ปะตาระกาหลากร้วิ ทอ่ี ิเหนาทาไม่ถูก อิเหนาและนางบษุ บาต่างกต็ ้อง จงึ บันดาลใหเ้ กิดลมหอบพรากนาง ผจญเหตุการณ์ตา่ งๆอยเู่ ปน็ บุษบาไปจากอเิ หนา เวลาหลายปี จงึ ไดพ้ บกนั

คุณค่าทางด้านเนื้อหา โครงเรื่อง 1.1) แนวคิดของเรื่อง เร่อื งอเิ หนา ตอนศึกกะหมังกุหนิงเปน็ เรือ่ งที่แสดงให้เห็นถงึ ความรักที่พ่อมใี ห้ต่อ ลูก รักและตามใจลกู ทุกอย่าง แมก้ ระทงั่ ตัวตายก็ยอม 1.2) ฉาก เนอ้ื เร่ืองเป็นเร่ืองของชวา แต่การบรรยายฉากในเรอื่ งเปน็ ฉากของไทย บ้านเมอื งทก่ี ล่าว พรรณนาไว้คอื กรุงรัตนโกสินทร์ วัฒนธรรมประเพณีท่ีปรากฏในเรือ่ งคอื เร่อื งของไทยทส่ี อดแทรกไว้อยา่ งมีศลิ ปะ อาทิ พระราชพธิ ีสมโภชลกู หลวง(เมื่ออิเหนาประสตู ิ) พระราชพธิ ีการพระเมรุทเี่ มอื งหมนั หยา พระราชพิธี รับแขกเมือง (เมือ่ เมืองดาหารบั ทูตจรกา) พระราชพิธีโสกันต์ (สียะตรา) ซึง่ ลว้ นแตเ่ ป็นพรราชพธิ ีของไทยแต่ โบราณ 1.3) ปมขัดแย้ง ตอนศกึ กะหมงั กหุ นิงมีหลายขอ้ ขดั แยง้ แต่ละปมปญั หาเปน็ เร่ืองที่อาจเกิดไดใ้ นชวี ติ จริง ละสมเหตุสมผล

คณุ คา่ ด้านความรูแ้ ละความคิด 1.) แสดงให้เห็นความเชอ่ื ประเพณี และพธิ ีกรรมโบราณ 2.) แสดงใหเ้ หน็ ถงึ สภาพการศึกสงครามเม่อื ครงั้ อดตี ข้อคิดเตอื นใจ ท่วี า่ ลูกของใครใครก็รกั แต่การที่รกั และตามใจลกู จนเกนิ ไปบางคร้งั ความรักของพ่อแม่กอ็ าจจะฆา่ ลกู และฆา่ ตนเองดว้ ย

จัดทาโดย ชื่อนางสาวซารีฮะ น้อยสระ รหัส 406001019 สาขาวิชาภาษาไทยครุศาสตรบัณฑติ