8.รองศาสตราจารย์-ดร.จารุวรรณ-ธรรมวัตร

งานเชดิ ชูเกยี รติศลิ ปนิ พนื้ บา้ นอสี านและผมู้ ผี ลงานดเี ดน่ ทางวัฒนธรรม รศ.ดร.จารวุ รรณ ธรรมวัตร ศิลปินพื้นบ้านอีสาน สาขาภาษาและวรรณกรรม ประจำาปพี ทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒ 44

งานเชิดชเู กยี รตศิ ิลปนิ พ้ืนบ้านอีสานและผมู้ ผี ลงานดีเด่นทางวัฒนธรรม ค�าประกาศเกียรติคณุ รองศาสตราจารย์ ดร. จารุวรรณ ธรรมวัตร ศิลปนิ พ้นื บ้านอีสาน สาขาภาษาและวรรณกรรม ประจา� ปี พุทธศักราช ๒๕๖๒ รองศาสตราจารย์ ดร. จารุวรรณ ธรรมวัตร เกิดเม่ือวันท่ี ๑๗ เมษายน พุทธศักราช ๒๔๙๔ ท่ีต�าบลขุลุ อ�าเภอตระกาลพืชผล จงั หวดั อุบลราชธานี เปน็ บุตรของนาย ลิขิต กับนางฉวี จันทรเ์ กษ ปจั จุบันอายุ ๖๘ ปี สา� เรจ็ การศกึ ษาปรชั ญาดษุ ฎบี ณั ฑติ สาขาภาษาไทย มหาวทิ ยาลยั มหาสารคาม สมรสกบั นายสะอาด ธรรมวตั ร มีบตุ รี ๑ คน ท่ีอยูป่ จั จุบัน เลขที่ ๙๖ / ๑๒ ถนนถนี านนท์ ต�าบลท่าขอนยาง อ�าเภอกนั ทรวิชยั จังหวัดมหาสารคาม รองศาสตราจารย์ ดร. จารุวรรณ ธรรมวัตร เป็นผู้มีความรักและใส่ใจในงานศิลปวัฒนธรรมไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ศิลปวัฒนธรรม ด้านภาษาและวรรณกรรมท้องถิ่นพ้ืนบ้านอีสาน ตั้งแต่เร่ิมเข้ารับการศึกษาใน ระดบั อดุ มศกึ ษาจนกระทง่ั เขา้ รบั ราชการ ดว้ ยเลง็ เหน็ ถงึ ความสา� คญั ในการเปน็ พน้ื ฐานหลกั สา� หรบั การทจี่ ะทา� ความ เข้าใจใน กลุ่มคน ชุมชน ตลอดจนสังคมและประเทศชาติเพ่ือการพัฒนาสู่สัมฤทธิ์ผลตามเป้าประสงค์อย่างยั่งยืน ตลอดจนน�าพาให้สังคมและประเทศชาติ ด�ารงอยู่ด้วยความสงบสุขและเจริญขึ้นตามครรลองท่ีควรจะพัฒนาไป ด้วยเหตุน้ีรองศาสตราจารย์ ดร.จารุวรรณ ธรรมวัตร จึงได้ทุ่มเทท�าการศึกษาวิจัยในสาขาภาษาและวรรณกรรม ตลอดจนศลิ ปวฒั นธรรมในสาขาอน่ื ๆทเ่ี กย่ี วขอ้ ง จนกระทง่ั ไดร้ บั การเชดิ ชเู กยี รตจิ ากสา� นกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การ วจิ ัย ใหด้ า� รงตา� แหนง่ เมธวี จิ ยั อาวุโส ซง่ึ นบั เปน็ เกยี รตคิ ณุ ทางการวิจัยอยา่ งสูงสดุ ที่หาได้อย่างยากยงิ่ ประการส�าคัญ รองศาสตราจารย์ ดร.จารวุ รรณ ธรรมวัตร ยงั เปน็ ผ้บู กุ เบกิ และมีบทบาทสา� คญั ในการ ผลกั ดนั ส่งเสริม ตลอดจนสนับสนุน ให้เกดิ มกี ารศกึ ษาศิลปวัฒนธรรมแขนงตา่ งๆ อาทิดา้ น ภาษา และวรรณกรรม ตลอดจนศลิ ปวัฒนธรรม ประเพณี และการละเล่น ของกลุม่ ชาติพนั ธุ์ ไท-ลาว รวมท้ังชาตพิ ันธ์ุอื่นๆในภาคอีสาน อย่างจริงจังและเป็นระบบ ในระดับอุดมศึกษา อันก่อให้เกิดประโยชน์อย่างสูงสุดต่อวงการ การศึกษา ด้านมานษุ ยวทิ ยาและศิลปวฒั นธรรมจากอดตี สืบเนื่องต่อมาจนกระทั่งถงึ ปจั จุบนั นับได้ว่า รองศาสตราจารย์ ดร.จารุวรรณ ธรรมวัตร เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านภาษาและวรรณกรรม ศิลปวัฒนธรรมไทยท้องถิ่นอีสานและสาขาท่ีเกี่ยวข้อง ท่ีสร้างคุณูปการอย่างอเนกอนันต์ ต่อวงการภาษาและ วรรณกรรม จนสามารถกลา่ วไดว้ า่ รองศาสตราจารย์ ดร. จารวุ รรณ ธรรมวัตร เป็นเสาหลักแห่งวงการวรรณกรรม ท้องถน่ิ พืน้ บา้ นอีสาน ศิลปวัฒนธรรม และกลมุ่ ชาติพันธ์ ไท-ลาว ตลอดจนกลุ่มชาตพิ ันธอุ์ ่ืนๆท่ีเกย่ี วเนือ่ งในอาณา บรเิ วณลมุ่ แมน่ า�้ โขง ตลอดจนดนิ แดนอษุ าคเนย์ จนมชี อื่ เสยี งเปน็ ทปี่ รากฏอยา่ งกวา้ งขวางในวงวชิ าการทงั้ ในประเทศ จนกระท่งั ระดับสากล ในดา้ นสว่ นตัวรองศาสตราจารย์ ดร. จารวุ รรณ ธรรมวตั ร เป็นผมู้ จี ริยาวัตรปฏบิ ตั ิ และการด�ารงตนอัน สามารถเป็นแบบอย่างท่ีดีงามแก่ศิษยานุศิษย์และบุคคลทั่วไป ด้วยการด�ารงตนด้วยความสมถะตามวิถีพอเพียง เสยี สละและอทุ ศิ ตน เพื่อสร้างคณุ ประโยชนแ์ กส่ งั คมและประเทศชาตอิ ย่างหาไดย้ ากย่งิ ตลอดระยะเวลาท่ีผา่ นมา ด้วยคณุ ูปการดงั ไดก้ ล่าวมา รองศาสตราจารย์ ดร. จารุวรรณ ธรรมวตั ร จงึ สมควรไดร้ ับการยกย่องเชิดชูเกยี รติเป็น ศิลปนิ พื้นบา้ น อสี าน สาขาภาษาและวรรณกรรม ประจ�าปี พทุ ธศักราช ๒๕๖๒ 45

งานเชิดชเู กียรติศิลปินพื้นบา้ นอีสานและผมู้ ีผลงานดีเดน่ ทางวัฒนธรรม ประวัตแิ ละผลงานโดยสังเขป รองศาสตราจารย์ ดร.จารุวรรณ ธรรมวตั ร ศลิ ปินพื้นบ้านอสี าน สาขา ภาษาและวรรณกรรม ประจ�าปี พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒ ประวัตสิ ว่ นตวั ชอ่ื -สกุล รศ.ดร. จารุวรรณ ธรรมวตั ร วนั เดือน ปี เกดิ ๑๗ เมษายน พ.ศ. ๒๔๙๔ ภมู ิล�าเนา ต�าบลขลุ ุ อ�าเภอตระกาลพชื ผล จงั หวัดอบุ ลราชธานี ปัจจบุ ันอายุ ๖๘ ปี บิดาชือ่ นายลิขติ จันทรเ์ กษ มารดาชื่อ นางฉวี จนั ทรเ์ กษ สถานภาพ สมรสกบั นายสะอาด ธรรมวัตร มีบตุ รี ๑ คน สา� เรจ็ การศกึ ษา ปรชั ญาดุษฎบี ัณฑติ สาขาภาษาไทย มหาวิทยาลยั มหาสารคาม อาชพี ขา้ ราชการบ�านาญ ผทู้ รงคุณวุฒิ คณะมนษุ ยศาสตร์และ สังคมศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั มหาสารคาม ต�าแหน่งทางวชิ าการ รอง ศาสตราจารย์ ทอ่ี ย่ปู จั จุบนั เลขท่ี ๙๖ / ๑๒ ถนนถีนานนท์ ต�าบลท่าขอนยาง อ�าเภอ กนั ทรวชิ ัย จงั หวดั มหาสารคาม หมายเลขโทรศัพท์ ๐๙๕-๒๒๑๓๖๐๔ ประสบการณก์ ารท�างาน (ในสาขาทไี่ ด้รบั การคัดเลือก) ๔๕ ปี ประวตั ิการท�างาน รองศาสตราจารย์ ดร.จารุวรรณ ธรรมวัตร ได้ทุ่มเทท�าการศึกษาวิจัยในสาขา ภาษา และวรรณกรรมตลอดจนศิลปวัฒนธรรมในสาขาอ่ืนๆที่เกี่ยวข้อง จนกระท่ังได้รับการเชิดชูเกียรติ จากคณะกรรมการการวจิ ยั แหง่ ชาติ ใหด้ า� รงตา� แหนง่ เมธวี จิ ยั อาวโุ ส ซงึ่ นบั เปน็ เกยี รตคิ ณุ ทางการ วิจัยอย่างสูงสุดท่ีหาได้อย่างยากยิ่ง นอกจากน้ี รองศาสตราจารย์ ดร. จารุวรรณ ธรรมวัตร ยังเป็นผบู้ ุกเบิกและมบี ทบาทสา� คัญในการผลกั ดัน ส่งเสริม ตลอดจนสนบั สนุน ให้เกิดมกี ารศึกษา ศิลปวัฒนธรรมแขนงต่างๆ อาทิด้าน ภาษาและวรรณกรรม ประเพณี ตลอดจนศิลปวัฒนธรรม และการละเลน่ ของกลมุ่ ชาตพิ นั ธ์ ไท-ลาว รวมทั้งชาตพิ ันธุ์อ่นื ๆในภาคอีสานอย่างจรงิ จงั และเปน็ ระบบ ในระดบั อดุ มศกึ ษา อนั กอ่ ใหเ้ กดิ ประโยชนอ์ ยา่ งสงู สดุ ตอ่ วงการ การศกึ ษา ดา้ นมานษุ ยวทิ ยา และศลิ ปวฒั นธรรมจากอดีตสบื เนื่องต่อมาจนกระท่งั ถงึ ปัจจุบนั 46

งานเชดิ ชูเกยี รติศิลปนิ พนื้ บ้านอสี านและผู้มผี ลงานดีเดน่ ทางวัฒนธรรม ผลงานทโ่ี ดดเดน่ ๔.๑ ผลงานทางวชิ าการ เอกสารประกอบการสอนและต�ารา เชน่ คติชาวบ้านอสี าน , ภมู ปิ ัญญาอีสาน , ลักษณะวรรณกรรมอสี าน , วรรณกรรมอีสาน -ล้านชา้ ง , โลกทศั น์ซาวอสี าน , แลลอดพงศาวดารลาว , วถิ คี ดิ -วิถีชวี ติ คนอสี าน เปน็ ต้น ๔.๒ ประสบการณว์ ิจัย ๑. การประเมนิ โครงการพฒั นาขนาดเลก็ ภาคอีสาน พ.ศ. ๒๕๓๗ ๒. โครงการเมธีวิจัยอาวโุ ส สกว. พ.ศ. ๒๕๔๐ - ๒๕๔๓ ๓. โครงการจัดท�าพจนานุกรมคา� ศพั ท์และโวหารดา้ นวฒั นธรรมข้าว พ.ศ. ๒๕๕๓ ๔. โครงการบริการวชิ าการเพือ่ การอนุรักษแ์ ละฟ้นื ฟูกลมุ่ พัฒนาอาชพี บ้านใครน่ ุ่นต. มะค่า อ.กันทรวิชัย จ. มหาสารคาม พ.ศ. ๒๕๕๓ ๕. โครงการสร้างส�านึกรักษว์ ัฒนธรรมข้าวในชมุ ชนแมน่ า้� ซี อ. กันทรวชิ ัย จ. มหาสารคาม พ.ศ. ๒๕๕๔ ๔.๓ บทความวิจยั ๑. จารุวรรณ ธรรมวัตร. “ถอดรหสั วัฒนธรรมในภาพผะเหวดอีสาน” วารสารมนุษย์ กับสังคม. ปีท่ี ๑ ฉบับท่ี ๑ กรกฎาคม-ธนั วาคม. คณะมนษุ ยศาสตรแ์ ละสังคมศาสตร์ มหาวทิ ยาลัย มหาสารคาม, ๒๕๕๘. ๒. จารุวรรณ ธรรมวัตร. “จนิ ตนาการเรอ่ื งชุมชนขา้ วในนิทานอาเซยี น” วารสารวิถี สังคม มนุษย,์ มหาวิทยาลยั ราชภฏั กาฬสินธ์ุ : พิเศษ : ๑๐-๑๕. ๒๕๕๖ ๓. จารุวรรณ ธรรมวัตร. “วาทกรรมเรื่องเล่าสงครามกู้ซาติลาว” วารสารมนุษย์กับ สงั คม ฉบับที่ ๑ มนี าคม ๒๕๖๑. คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลยั มหาสารคาม ๔.๔ ผลงานวิจัยในฐานะผเู้ ชี่ยวชาญคณะมนษุ ยศาสตร์และสังคมศาสตร์ ๑.จดทะเบียนทรพั ย์สินทางปญั ญา เรอื่ ง ภูมิปญั ญาในวฒั นธรรมขา้ ว พ.ศ. ๒๕๕๘ ๒.ถอดรหัสวฒั นธรรมในผา้ ผะเหวดมว้ นยาวของภาคอีสาน พ.ศ. ๒๕๕๘ ๓.ภูมปิ ญั ญาหมอล�าเอก พ.ศ. ๒๕๕๘ ๔.วาทกรรมสงครามกชู้ าตลิ าว พ.ศ. ๒๕๖๐ ๔.๕ ผลงานเฉพาะโครงการเมธีวจิ ัยอาวุโส ๑.ภมู ปิ ญั ญาหมอลา� เอก : ความรงุ่ โรจนข์ องอดตี กบั ปญั หาหมอลา� ปจั จบุ นั พ.ศ. ๒๕๔๐ ๒.พงศาวดารพวน : อดุ มการณส์ มานฉนั ทร์ ะหวา่ งกลมุ่ ชาตพิ นั ธใ์ุ นลมุ่ นา้� โขง พ.ศ. ๒๕๔๐ ๓.พัฒนาการพจนานกุ รมภาษาอสี าน รากฐานภูมิปญั ญาทอ้ งถน่ิ พ.ศ. ๒๕๔๐ 47

งานเชดิ ชูเกียรตศิ ลิ ปินพ้ืนบ้านอสี านและผมู้ ผี ลงานดเี ดน่ ทางวัฒนธรรม ๔.วัฒนธรรมการบรโิ ภคอาหารของชาวอสี าน : รากฐานภูมิปญั ญาและการสืบสาน มรดก ธรรมชาติ พ.ศ. ๒๕๔๑ ๕.วถิ ที ัศน์ลาวในชุมชนสองฝงั่ โขง พ.ศ. ๒๕๔๑ ๖.นิทานก�าพร้า : ภาพสะท้อนชีวิตผู้ด้อยโอกาสและชาติพันธุ์ในเขตอุษาคเนย์ตอนกลาง พ.ศ. ๒๕๔๒ ๗.ภูมปิ ัญญาภาษาลาวภาษาไทยอีสานในเขตลมุ่ นา้� โขงตอนกลาง พ.ศ. ๒๕๔๒ ๘.เศรษฐกิจพอเพยี งในลมุ่ น้า� ชี : ความสมั พนั ธ์ระหว่างวิถีคิดกับวิถีชวี ติ พ.ศ. ๒๕๔๖ รางวลั และเกยี รติคณุ ท่ีได้รับ ๑. ไดร้ ับรางวลั วรรณกรรมบัวหลวง จากหนงั สอื ชุด ผญาบทกวชี าวบ้าน พ.ศ. ๒๕๒๒ ๒. ได้รบั รางวลั วรรณกรรมบัวหลวง ๒ รางวัลจากความเรียงชุด “๒๐๐ ปี รตั นโกสินทรก์ บั ทอ้ งถนิ่ อีสาน” “พระมงกฎุ เกล้าเจา้ อยู่หัวกับการสร้าง ความมน่ั คงตอ่ ชาตไิ ทย” พ.ศ. ๒๕๓๒ ๓. มหาวทิ ยาลยั ศรนี ครนิ ทรวโิ รฒ มหาสารคาม ประกาศเกยี รตคิ ณุ ศษิ ยเ์ กา่ ดเี ดน่ สาขาครู อาจารย์ พ.ศ. ๒๕๓๖ ๔. ได้รบั รางวลั เมธวี ิจยั อาวุโส สกว. สาขามนุษยศาสตร์ พ.ศ. ๒๕๔๐ ๕. สโมสรโรตาร่ี คนดีศรีสารคาม จังหวัดมหาสารคาม ประกาศเกียรติคุณ บุคคลดีเด่น จงั หวดั มหาสารคาม พ.ศ. ๒๕๔๐ ๖. เขา้ รบั โลเ่ ชดิ ชเู กยี รติ ผใู้ ชภ้ าษาไทยถน่ิ ดเี ดน่ เนอื่ งในวนั ภาษาไทย | แหง่ ชาติ พ.ศ. ๒๕๕๕ ณ หอประชมุ ใหญ่ ศูนยว์ ัฒนธรรมแหง่ ประเทศไทย กรมสง่ เสรมิ วัฒนธรรม กรุงเทพฯ พ.ศ. ๒๕๕๕ ๗. ไดร้ ับรางวลั ผู้มผี ลงานดีเด่น ด้านวฒั นธรรมสัมพนั ธ์ สาขาภาษาและ วรรณกรรม พ.ศ. ๒๕๕๘ ในวาระโอกาสครบรอบ ๑๐ ปี ศลิ ปนิ มรดกอสี าน สบื สานวฒั นธรรมสมั พนั ธ์ ประจา� ปี พ.ศ. ๒๕๕๘ มหาวิทยาลยั ขอนแกน่ พ.ศ. ๒๕๕๘ ๘.รางวัล ศลิ ปินพ้นื บา้ นอสี าน ศิลปนิ พื้นบา้ นอสี าน สาขา ภาษาและวรรณกรรม ประจา� ปี พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒ จากสถาบนั วจิ ยั ศิลปะและวัฒนธรรมอีสานมหาวิทยาลัย มหาสารคาม เมือ่ ปี พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒ 48

งานเชดิ ชูเกยี รตศิ ิลปนิ พ้นื บ้านอสี านและผู้มผี ลงานดเี ดน่ ทางวฒั นธรรม 49