ม.ค.63 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.บ่อกระดาน อ.ปากท่อ จ.ราชบุรี

ทำเนียบภูมิปญั ญำท้องถ่นิ ตำบลบ่อกระดำน อำเภอปำกท่อ จงั หวดั รำชบรุ ี ประจำเดอื น มกรำคม 2563 ศูนย์กำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอัธยำศยั อำเภอปำกท่อ สำนักงำนสง่ เสรมิ กำรศึกษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศยั จังหวัดรำชบรุ ี สำนักงำนส่งเสริมกำรศึกษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอัธยำศยั สำนกั งำนปลดั กระทรวงศกึ ษำธิกำร กระทรวงศกึ ษำธกิ ำร

คำนำ ด้วย กศน.ตำบลบอ่ กระดำน ได้ดำเนินกำรจัดทำภูมิปัญญำในท้องถ่ิน ให้กับประชำชนในพื้นท่ี ตำบลบอ่ กระดำน เพอื่ เพ่ิมพนู ควำมร้แู ละทักษะในกำรดำเนินชีวิตแบบพอเพียง สำมำรถเรียนรู้และฝึกฝนได้ ท้ังจำกกำรศึกษำด้วยตนเอง และได้รับกำรถ่ำยทอดจำกผู้อ่ืน กำรนำภูมิปัญญำมำเผยแพร่เพ่ือให้ประชำชน ในพ้ืนท่ีได้นำไปใช้และเรียนรู้เพ่ือเพิ่มอำชีพ และประสบกำรณ์ให้กับตนเองและครอบครัว ใ ห้มีกำร เจริญเติบโตอย่ำงต่อเน่ืองและเกื้อกูลในกำรผลิตซึ่งกันและกัน โดยกำรใช้ทรัพยำกรที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์ และไม่มีสำรพษิ เช่น น้ำ ดิน แสงแดดอย่ำงเหมำะสม เกิดประโยชน์สูงสุด มีควำมสมดุล ของสภำพแวดล้อม อย่ำงต่อเน่ือง และเกิดผลในกำรเพ่ิมพูนควำมอุดมสมบูรณ์ของทรัพยำกรธรรมชำติด้วย กศน.ตำบล บอ่ กระดำน หวังวำ่ เอกสำรเล่มนค้ี งมีประโยชนต์ ่อผู้อำ่ นและผปู้ ฏิบตั ิงำนตอ่ ไป กศน.ตำบลบ่อกระดำน มกรำคม 2563

สำรบัญ คำนำ หนำ้ สำรบญั กศน.ตำบลบ่อกระดำน 1 ภมู ปิ ญั ญำท้องถ่ิน นำยเออื้ น มงคลเอก 4 ภูมปิ ญั ญำท้องถิ่น นำยสุชำติ เอ่ยี มละออง 7 ภมู ปิ ญั ญำท้องถ่ิน นำยบญุ ชอบ ปิ่นทอง 9 คณะผจู้ ัดทำ

1 แบบบันทึกชดุ ข้อมูลคลังปัญญำ-ภมู ิปัญญำทอ้ งถิ่น ตำบลบ่อกระดำน อำเภอปำกท่อ จังหวัดรำชบรุ ี ชือ่ ภมู ิปัญญำ ชำ่ งปั้นลำยไทย ชอ่ื นำงเอื้อง นำมสกุล แสงจนั ทร์ วนั เดอื นปเี กดิ 12 เมษำยน 2507 ช่ือ นำยเอ้ือน มงคลเอก วันเดอื นปีเกดิ 25 มกรำคม พ.ศ. 2486 ทอ่ี ยู่ปัจจบุ ัน (ทส่ี ำมำรถติดต่อได้) บ้ำนเลขท่ี 91 หมู่ท่ี 4 ตำบลบ่อกระดำน อำเภอปำกท่อ จงั หวดั รำชบุรี รหสั ไปรษณยี ์ 70140 โทรศัพท์ 089-9152637 ควำมเป็นมำของบคุ คลคลังปัญญำ นำยเออ้ื น มงคลเอก เป็นผู้หน่ึงท่ีไดเ้ รียนรูจ้ ำกปรำชญ์ ด้ำนศลิ ปะ และกำรเรยี นรทู้ ่ีได้รับมำ และ ได้รับกำรยกยอ่ งในกำรทำอำชพี ช่ำงปน้ั ลำยไทย เช่นกำรประดิษฐ์ชอ่ ฟำ้ หำงหงส์ คนั ทวย ทำ้ วแขน และ กำรเขยี นลำยไทยแกะลำยไทยไดเ้ ป็นอย่ำงดี ไดร้ บั ควำมไว้วำงใจจำกวดั ตำ่ งๆเชน่ วดั วิมลมรรคำรำม วัด หว้ ยยำงโทน วดั หนองบัว วดั แครทรำย วดั หนำมพุงดอ เปน็ ต้น เป็นวิทยำกำรใหค้ วำมร้เู รอื่ งงำนช่ำง ปน้ั ลำยไทย ปัจจบุ ันกย็ งั ทำอยู่ จุดเด่นของภูมปิ ัญญำท้องถิ่น เปน็ ผู้รมู้ คี วำมสำมำรถในกำรประดษิ ฐป์ ้นั ลำยไทย ตำ่ งๆได้ดี รำยละเอยี ดของภูมปิ ัญญำท้องถนิ่ เปน็ ผใู้ ห้ควำมรู้ และกำรถ่ำยทอดองค์ควำมรู้กำรปัน้ ลำยไทย และกำรเขียนลำยไทย ภูมิปัญญำท้องถน่ิ ด้งั เดิมได้รับกำรถำ่ ยทอดมำจำกถำ่ ยทอดร่นุ สู่รนุ่ เปน็ กำรอนรุ ักษส์ ืบต่อไป รปู แบบและลกั ษณะกำรถ่ำยทอด กำรประชำสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ มู ิปัญญำทอ้ งถ่นิ ยังไมเ่ คยมกี ำรเผยแพร่/ใชเ้ ฉพำะบุคคล เคยเผยแพรเ่ ฉพำะในชมุ ชน มีกำรเผยแพรผ่ ่ำนสอ่ื มวลชนและส่ืออืน่ อย่ำงแพร่หลำย มกี ำรดงู ำนจำกบุคคลภำยนอก จำนวน ........ ครง้ั จำนวน........คน มกี ำรนำไปใช้ อื่นๆ (ระบุ) ลักษณะของภมู ิปญั ญำท้องถิ่น กำรพัฒนำต่อยอดภูมปิ ัญญำให้เป็นนวตั กรรม คุณคำ่ (มลู ค่ำ) และ ควำมภำคภูมิใจ ภมู ิปัญญำท้องถิ่น/นวัตกรรมท่คี ิดคน้ ข้ึนมำใหม่ ภมู ิปญั ญำท้องถิ่นดัง้ เดิมได้รบั กำรถำ่ ยทอดมำจำก ภูมิปัญญำท้องถ่ินท่ีได้พฒั นำและต่อยอด

2 แบบเดิม คอื บำ้ นประกอบอำชีพกำรเกษตร อีกทงั้ นำยเอื้อน มงคลเอก เป็นบุคคลชอบแสวงหำ ควำมรู้ และได้เรียนรู้จำกปรำชญช์ ำวบำ้ นต้ังแต่เดก็ ๆชอบไปน่งั ดแู ละเรยี นรเู้ รอื่ ยๆมำลองทำบำงตำม คำแนะนำของปรำช์ญชำวบำ้ นฝกึ จนมคี วำมชำนำญ และทดลองประดิษฐเ์ รียนรจู้ นมีควำมสำมำรถ กำรพฒั นำตอ่ ยอดคอื นำยเอื้อน มงคลเอก ได้รับได้เรียนรู้เพ่ิมเติมหลำยๆรูปแบบจนเป็นที่ยอด รบั จำกคนท่ัวไปทไี่ ปสร้ำงงำนตำมวดั ต่ำงๆจนเป็นทย่ี อมรบั ท่วั ๆไป รูปภำพเจ้ำของภมู ิปัญญำ นำยเออ้ื น มงคลเอก (เจ้ำของภูมิปัญญำช่ำงปัน้ ลำยไทย) ช่ำงปน้ั ลำยไทย คือ ผู้ที่มีควำมรู้ควำมสำมำรถในกำรบรหิ ำรจัดกำรท้ังด้ำนทฤษฏี ปฏิบตั ิ และกำรออกแบบ ลำยไทย นำยเอ้ือน มงคลเอก เป็นนักออกแบบ มอี งค์ควำมรูใ้ นกำรทำงำนได้อย่ำงมีเหตมุ ผี ล และ สำมำรถถ่ำยทอดใหก้ ับประชำชนในตำบล และตำบลใกล้เคียง โดยกำรใหค้ วำมรูใ้ นด้ำนวิทยำกร

3

4 แบบบนั ทกึ ชดุ ขอ้ มูลคลังปญั ญำ-ภมู ิปญั ญำท้องถน่ิ ตำบลบ่อกระดำน อำเภอปำกทอ่ จังหวัดรำชบรุ ี ชือ่ ภมู ิปัญญำ กำรเลยี้ งไกช่ น ชือ่ นำยสุชำติ เอี่ยมละออง วันเดือนปีเกดิ 5 มถิ ุนำยน พ.ศ.2520 ท่อี ยู่ปจั จุบัน (ท่ีสำมำรถติดตอ่ ได)้ บ้ำนเลขที่ 62 หมู่ท่ี 3 ตำบลบ่อกระดำน อำเภอปำกท่อ จงั หวัดรำชบรุ ีรหัสไปรษณยี ์ 70140 โทรศัพท์ 098-3897926 Line ID 098-3897926 Facebook สชุ ำติ เอี่ยมละออง ควำมเปน็ มำของบคุ คลคลงั ปัญญำ นำยสุชำติ เอย่ี มละออง เป็นผู้มีควำมรู้ในกำรเลี้ยงไก่ชน กำรดแู ลไกช่ น ได้รบั ควำมรู้ถ่ำยทอดมำ จำกบดิ ำ และกำรบรหิ ำรจดั กำร ไดท้ ำกำรเล้ียงไก่ชน เพำะไก่ชน เพอ่ื จำหน่ำยใหก้ ับผู้ทีส่ นใจ จดุ เดน่ ของภมู ปิ ัญญำท้องถิ่น มีกำรวำงแผนงำนเป็นระบบ รปู แบบและลักษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสัมพันธ์ เผยแพร่ภมู ปิ ญั ญำท้องถน่ิ เคยเผยแพร่ในชมุ ชนในกำรเป็นเลย้ี งไก่ชน และกำรถำ่ ยทอดให้กับเยำวชน และประชำชน ลกั ษณะของภมู ิปัญญำท้องถิ่น กำรพฒั นำต่อยอดภมู ิปัญญำให้เป็นนวตั กรรม คุณค่ำ (มูลค่ำ) และ ควำม ภำคภมู ิใจ ภมู ปิ ญั ญำท้องถิ่นดงั้ เดมิ ได้รับกำรถ่ำยทอดมำจำกถ่ำยทอดรุ่นส่รู นุ่ เปน็ กำรอนุรกั ษส์ บื ต่อไป รปู แบบและลกั ษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสมั พันธ์ เผยแพรภ่ มู ิปญั ญำทอ้ งถิ่น ยังไม่เคยมกี ำรเผยแพร่/ใชเ้ ฉพำะบุคคล เคยเผยแพรเ่ ฉพำะในชมุ ชน มกี ำรเผยแพรผ่ ่ำนสอ่ื มวลชนและสือ่ อื่นอย่ำงแพร่หลำย มกี ำรดงู ำนจำกบุคคลภำยนอก จำนวน ........ ครงั้ จำนวน........คน มีกำรนำไปใช้ อ่ืนๆ (ระบุ) ลักษณะของภมู ิปญั ญำท้องถิ่น กำรพัฒนำต่อยอดภูมปิ ญั ญำใหเ้ ปน็ นวัตกรรม คณุ คำ่ (มูลคำ่ ) และ ควำมภำคภูมใิ จ ภมู ปิ ัญญำท้องถ่ิน/นวัตกรรมท่คี ิดคน้ ขึน้ มำใหม่ ภูมิปญั ญำท้องถ่ินดง้ั เดมิ ไดร้ ับกำรถ่ำยทอดมำจำก ภูมปิ ัญญำท้องถิ่นทไี่ ด้พฒั นำและต่อยอด

5 แบบเดิม คือ เด็กสมัยเปน็ เยำวชนชอบดูพ่อเล้ียงไก่ชนหรือไก่พื้นบ้ำน พ่อมักจะคอยสอนให้เรียนรู้ กำรดูแลรักษำกำรผสมพันธุ์ จนปัจจุบันได้ขยำยไก่ชน และกำรเพำะพันธุ์นำสำยไก่ชนต่ำงๆมำผสม และ ออกจำหนำ่ ย กำรพัฒนำต่อยอดคือ นำยสุชำติ เอี่ยมละออง เป็นผู้รวมกลุ่มก่อต้ังชมนมไก่ชนในตำบลบ่อ กระดำนมเี ครือขำ่ ยเข้ำมำเรียนรตู้ ำ่ งๆ และกำรฝึกซ้อมไกช่ นท่สี ำมำรถนำไปชนไก่ได้ และกำรผสมพันธุ์โดย เอำพ่อพันธุไ์ ก่ชนท่ีแขง็ แรงมำผสมเพ่ือให้ได้ รปู ภำพเจ้ำของภูมิปญั ญำ นำยสุชำติ เอย่ี มละออง (เจำ้ ของภูมิปญั ญำ กำรเลีย้ งไกช่ น) กำรเลี้ยงไก่ชน คอื ภมู ปิ ัญญำทนี่ ำยสชุ ำติ เอี่ยมละออง แต่ก่อนบิดำเล้ยี งไกช่ น ไก่พ้ืนบำ้ น และชอบเล้ียง ไก่กับบิดำตดิ ตำมบดิ ำตลอด และได้เรียนร้จู ำกกำรศกึ ษำจำกชมุ ชนหมบู่ ้ำนบอ่ ตะคร้อที่เล้ียงไก่ มีกำรดูแล อนำมัยไก่ และกำรฉดี ยำคุมไกป่ ้องกนั โรคต่ำงๆ

6

7 แบบบนั ทกึ ชดุ ข้อมูลคลงั ปญั ญำ-ภูมิปัญญำท้องถน่ิ ตำบลบ่อกระดำน อำเภอปำกท่อ จังหวัดรำชบรุ ี ช่อื ภมู ิปัญญำ ศำสนพธิ ที ำงศำสนำ ชือ่ นำยบุญชอบ ปนิ่ ทอง วันเดอื นปเี กิด 4 ธันวำคม พ.ศ. 2497 ท่ีอยู่ปัจจบุ ัน (ทีส่ ำมำรถตดิ ตอ่ ได)้ บำ้ นเลขที่ 84 หมู่ท่ี 1 ตำบล บอ่ กระดำน อำเภอ ปำกท่อ จังหวัด รำชบรุ ี รหสั ไปรษณีย์ 70140 โทรศพั ท์ 083-1985662 โทรสำร - Line ID 083-1985662 E-mail address: - Facebook บุญชอบ ปนิ่ ทอง ควำมเปน็ มำของบคุ คลคลังปัญญำ คณุ นำยบุญชอบ ปน่ิ ทอง เปน็ ผู้หน่งึ ที่ไดร้ ับกำรถำ่ ยทอด ศำสนพิธี ทำงศำสนำ ตำบล บอ่ กระดำน จะเปน็ พิธกี รทำงศำสนพธิ ีงำนตำ่ งๆเช่น งำนบวช งำนศพฯลฯได้รับกำรถ่ำยทอด และศกึ ษำ สมัยยังบวช จุดเด่นของภมู ิปัญญำท้องถ่ิน เป็นพิธกี ร ในงำนต่ำงๆดำ้ นศำสนพิธี ทำงศำสนำ รำยละเอยี ดของภูมปิ ัญญำ เป็นแหลง่ เรียนรใู้ นชมุ ชน สำมำรถมำเรยี นรู้ได้ตลอดเวลำรปู แบบและลกั ษณะ กำรถำ่ ยทอด กำรประชำสมั พันธ์ เผยแพรภ่ มู ิปัญญำเคยเผยแพรใ่ นแหล่งเรียนเรียนรู้ใหช้ ุมชนและนอกชมุ ชน รปู แบบและลักษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ ูมิปัญญำทอ้ งถิน่ ยงั ไม่เคยมีกำรเผยแพร่/ใชเ้ ฉพำะบุคคล เคยเผยแพรเ่ ฉพำะในชมุ ชน มีกำรเผยแพรผ่ ำ่ นส่ือมวลชนและสอื่ อ่ืนอย่ำงแพร่หลำย มกี ำรดงู ำนจำกบุคคลภำยนอก จำนวน ........ คร้ัง จำนวน........คน มีกำรนำไปใช้ อ่นื ๆ (ระบุ) ลกั ษณะของภมู ิปญั ญำท้องถิ่น กำรพัฒนำต่อยอดภมู ปิ ญั ญำให้เป็นนวัตกรรม คณุ คำ่ (มลู คำ่ ) และ ควำมภำคภูมิใจ ภมู ปิ ญั ญำท้องถ่ิน/นวตั กรรมท่ีคิดคน้ ขนึ้ มำใหม่ ภมู ิปญั ญำท้องถิ่นดงั้ เดิมได้รบั กำรถำ่ ยทอดมำจำก ภูมิปัญญำท้องถิ่นทีไ่ ด้พัฒนำและตอ่ ยอด แบบเดิม คือ เมื่อก่อนยังเด็กติดตำมบิดำไปงำนต่ำงๆ และบิดำก็เป็นพิธีกรทำงศำสนำ ไม่ว่ำจะเป็นงำนบวช งำนแต่ง งำนศพ จะติดตำมบิดำไปตลอด จนกระทั้งได้บวชเรียน ศึกษำพระธรรม วินยั สวดมนตจ์ นจำได้

8 กำรพัฒนำต่อยอดคือ นำยบุญชอบ ป่ินทอง ได้ใช้ควำมรู้ที่ได้บวชมำฝึกท่องศำสนพิธี และ เรียนรู้ขั้นตอนกำรเป็นพิธีกรทำงศำสนพิธีในงำนต่ำงจนได้มีควำมรู้และออกงำนตำมงำนต่ำงในชุมชน และ นอกชุมชน รปู ภำพเจำ้ ของภมู ิปัญญำ นำยบญุ ชอบ ปนิ่ ทอง เจ้ำของภูมปิ ัญญำ พิธีกรศำสนพิธที ำงศำสนำ พธิ ีกรศำสนพธิ ีทำงศำสนำ คอื ภมู ิปญั ญำที่สืบทอดมำ และเรยี นรมู้ ำอีกทอดหนึ่ง ปจั จุบันพิธีกรทำงศำสนำ เริ่มทดถอยไปเล่ือยๆและผคู้ นเร่ิมสนใจแต่ส่ิงใหม่ๆ แต่กจิ กรรมทำงศำสนำพทุ ธยังมีอยำ่ งตอ่ เน่อื ง เชน่ งำน บวช ขึน้ บ้ำนใหม่ งำนแต่ง งำนศพ เปน็ ตน้ ทุกงำนจะต้องมีพิธีกร หรอื ผูน้ ำกลำ่ วในงำนนัน้ ๆ ยงั คงสบื สำนไวใ้ ห้ลกู หลำนไดเ้ รยี นรู้ และมกี ำรจัดกิจกรรมในชุมชน ของหมู่บ้ำนหรือตำบล ซง่ึ สมัยน้ีกย็ ังคงมใี หเ้ ห็น อยู่ทกุ พนื้ ท่ี

9 ท่ปี รึกษำ คณะผจู้ ัดทำ นำงสำวดำรัตน์ กำญจนำภำ ผอู้ ำนวยกำรสำนักงำน กศน. จงั หวัดรำชบรุ ี นำงสำวชำลนิ ี ดำรำ ครู รำ่ ง/เรยี บเรียงและจดั พิมพ์ ครู กศน.ตำบลบ่อกระดำน นำยสมพงษ์ บตุ รนำ้ เพชร