ธ.ค.62 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.วังมะนาว อ.ปากท่อ จ.ราชบุรี

คำนำ ด้วย กศน.ตำบลวังมะนำว ได้ดำเนินกำรจัดทำภูมิปัญญำในท้องถ่ิน ให้กับประชำชนในพ้ืนท่ี ตำบลวังมะนำว เพ่ือเพ่ิมพนู ควำมรแู้ ละทักษะในกำรดำเนินชีวิตแบบพอเพียง สำมำรถเรียนรู้และฝึกฝนไดท้ ง้ั จำกกำรศึกษำด้วยตนเอง และได้รับกำรถ่ำยทอดจำกผู้อ่ืน กำรนำภูมิปัญญำมำเผยแพร่เพ่ือให้ประชำชนใน พื้นท่ีได้นำไปใช้และเรียนรูเ้ พ่ือเพ่ิมอำชีพ และประสบกำรณ์ให้กับตนเองและครอบครัว ให้มีกำรเจริญเติบโต อยำ่ งตอ่ เนอื่ งและเกื้อกูลในกำรผลิตซง่ึ กันและกัน โดยกำรใชท้ รัพยำกรทมี่ อี ยู่ให้เกิดประโยชน์และไม่มีสำรพิษ เชน่ นำ้ ดิน แสงแดดอย่ำงเหมำะสม เกิดประโยชนส์ ูงสุด มคี วำมสมดลุ ของสภำพแวดลอ้ มอยำ่ งตอ่ เนื่อง และ เกดิ ผลในกำรเพิม่ พนู ควำมอุดมสมบรู ณ์ของทรพั ยำกรธรรมชำติด้วย กศน.ตำบลวังมะนำว หวงั ว่ำเอกสำรเล่ม นค้ี งมีประโยชนต์ ่อผอู้ ่ำนและผู้ปฏิบตั ิงำนตอ่ ไป กศน.ตำบลวังมะนำว ธันวำคม 2562

สำรบญั หนำ้ คำนำ 1 สำรบญั 4 กศน.ตำบลวงั มะนำว 7 -ภูมิปัญญำทอ้ งถน่ิ นำยวันชัย ร้อยเอก -ภูมปิ ญั ญำทอ้ งถิ่น นางสงั ข์ พทุ โธ -ภูมิปัญญำท้องถ่ิน นำยฮวดใช้ พงษท์ อง คณะผจู้ ดั ทำ

1 แบบบนั ทกึ ชดุ ข้อมลู คลงั ปญั ญำ-ภมู ิปญั ญำทอ้ งถนิ่ ตำบลวงั มะนำว อำเภอปำกทอ่ จงั หวัดรำชบรุ ี ชื่อภมู ปิ ญั ญำ ช่ำงไมเ้ ฟอรน์ ิเจอร์ ชื่อ นำยวนั ชัย นำมสกลุ รอ้ ยเอก วนั เดอื นปเี กดิ 6 เมษายน พ.ศ. 2506 ท่ีอยปู่ จั จบุ นั (ทส่ี ำมำรถตดิ ตอ่ ได)้ บำ้ นเลขท่ี 48 หม่ทู ่ี 7 ตำบลวงั มะนำว อำเภอปำกทอ่ จังหวัดรำชบุรี รหัสไปรษณีย์ 70140 โทรศพั ท์ 089-9125157 ควำมเปน็ มำของบคุ คลคลงั ปญั ญำ นำยวนั ชยั ร้อยเอก เปน็ ผูห้ นง่ึ ทไี่ ดเ้ รยี นรู้ด้วยตนเอง มคี วำมสำมำรถในกำร ทำอำชพี ช่ำงไม้ และ กำรประดษิ ฐเ์ ฟอร์นเิ จอร์ไม้ในรูปแบบตำ่ งไดเ้ ปน็ อย่ำงดี และเป็นภำรโรงสำมำรถซ่อมแซม ตอ่ เติมอำคำร หรอื เฟอร์นเิ จอร์ทีช่ ำรุด ได้รบั ควำมไวว้ ำงใจจำกลูกคำ้ ผมู้ ำจำ้ งวำนให้ทำงำนไมใ้ นตำบลวงั มะนำว อำเภอ ปำกท่อ จงั หวดั รำชบุรี และพ้ืนที่ใกลเ้ คยี ง เป็นวทิ ยำกำรใหค้ วำมรู้เรือ่ งงำนช่ำงไม้ จดุ เดน่ ของภมู ปิ ญั ญำทอ้ งถนิ่ - เปน็ ผรู้ มู้ คี วำมสำมำรถในกำรประดิษฐ์เฟอร์นเิ จอร์งำนไมต้ ่ำงๆได้ดี รำยละเอยี ดของภมู ปิ ญั ญำทอ้ งถนิ่ (ลกั ษณะภูมิปญั ญำ/รปู แบบ/วธิ กี ำร/เทคนิคที่ใช้/ภำพถ่ำยหรือภำพวำด ประกอบ/พฒั นำกำรของผลิตภัณฑ์หรอื ผลงำน/กระบวนกำรสร้ำงภมู ปิ ัญญำ/ลกั ษณะกำรใช้ประโยชนจ์ ำก ภมู ิปัญญำทเ่ี กดิ ข้ึน ฯลฯ) - เปน็ ผู้ร้มู ีควำมสำมำรถในกำรประดิษฐ์เฟอร์นเิ จอร์งำนไมต้ ่ำงๆไดด้ ี รปู แบบและลกั ษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ มู ปิ ญั ญำ เคยเผยแพรใ่ นชุมชนในกำรเป็นวทิ ยำกรให้ กศน.ตำบลวงั มะนำว อำเภอปำกทอ่ ลกั ษณะของภูมปิ ัญญำทอ้ งถิ่น กำรพัฒนำตอ่ ยอดภมู ปิ ัญญำให้เปน็ นวตั กรรม คุณค่ำ (มลู ค่ำ) และ ควำม ภำคภูมิใจ รปู แบบและลกั ษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ มู ปิ ญั ญำทอ้ งถนิ่ ยงั ไมเ่ คยมกี ำรเผยแพร่/ใชเ้ ฉพำะบุคคล  เคยเผยแพรเ่ ฉพำะในชมุ ชน มกี ำรเผยแพร่ผ่ำนส่ือมวลชนและส่ืออ่ืนอย่ำงแพร่หลำย มีกำรดูงำนจำกบุคคลภำยนอก จำนวน ........ ครงั้ จำนวน........คน มกี ำรนำไปใช้ อน่ื ๆ (ระบ)ุ

2 ลกั ษณะของภมู ปิ ญั ญำทอ้ งถน่ิ กำรพฒั นำตอ่ ยอดภมู ปิ ญั ญำใหเ้ ปน็ นวตั กรรม คณุ คำ่ (มลู คำ่ ) และ ควำมภำคภมู ใิ จ ภูมิปญั ญำทอ้ งถิ่น/นวัตกรรมทคี่ ิดคน้ ขนึ้ มำใหม่ ภมู ิปญั ญำท้องถิน่ ดัง้ เดิมได้รับกำรถ่ำยทอดมำจำก  ภมู ปิ ญั ญำทอ้ งถน่ิ ทีไ่ ด้พัฒนำและต่อยอด แบบเดมิ คอื นำยวนั ชัย รอ้ ยเอก มอี ำชพี เปน็ ภำรโรงของโรงเรียนบ้ำนมณลี อย มีควำมรู้และ ควำมชำนำญในเร่ืองของกำรทำเฟอรน์ ิเจอร์ และงำนไม้ต่ำง ๆ กำรพัฒนำต่อยอดคือ นำยวันชัย ร้อยเอก ได้รับเชิญมำเป็นวิทยำกรช่ำงไม้เฟอร์นิเจอร์ โดยมี วัตถุประสงค์เพื่อต้องกำรให้ประชำชนตำบลวังมะนำวได้เรียนรู้งำนช่ำงไม้ และใช้เวลำว่ำง ให้เกิดประโยชน์ และต้องกำรมอี ำชีพเสริม เพอ่ื เพิม่ รำยไดใ้ ห้แก่ประชำชน เจำ้ ของภมู ปิ ญั ญำ ชอ่ื นำยวนั ชยั รอ้ ยเอก ชำ่ งไมเ้ ฟอรน์ เิ จอร์ คอื ผู้ที่มีควำมรคู้ วำมสำมำรถในกำรบริหำรจัดกำรทงั้ ดำ้ นทฤษฏี ปฏิบตั ิ และกำร ออกแบบเฟอร์นิเจอร์ นำยวนั ชัย รอ้ ยเอก เปน็ นกั ออกแบบ มอี งค์ควำมรูใ้ นกำรทำงำน และสำมำรถ ถ่ำยทอดให้กับประชำชนในตำบล และตำบลใกล้เคยี ง โดยกำรให้ควำมรใู้ นดำ้ นวทิ ยำกร

3

4 แบบบนั ทกึ ชดุ ขอ้ มลู คลงั ปญั ญำ-ภมู ิปญั ญำทอ้ งถน่ิ ตำบลวงั มะนำว อำเภอปำกทอ่ จงั หวัดรำชบรุ ี ช่ือภมู ปิ ัญญา การทายาสระผมจากมะกรูด ชื่อ นำงสงั ข์ นำมสกลุ พทุ โธ วนั เดอื นปเี กดิ 10 กันยำยน พ.ศ. 2501 ทอี่ ยปู่ จั จบุ นั (ทสี่ ำมำรถตดิ ตอ่ ได)้ บำ้ นเลขท่ี 31 หมทู่ ี่ 4 ตำบล วงั มะนำว อำเภอ ปำกทอ่ จังหวดั รำชบุรี รหสั ไปรษณีย์ 70140 โทรศพั ท์ 086-0068978 ควำมเปน็ มำของบคุ คลคลงั ปญั ญำ นำงสังข์ พทุ โธ เรม่ิ ต้นกำรทำยำสระผมจำกมะกรูดต้ังแต่ 2559 จนถงึ ปจั จบุ นั แตด่ ้วยเปน็ คนชอบ เรียนรู้ และสนใจในเร่ืองของกำรทำยำสระผมจำกมะกรูด เมื่อมีโอกำสท่ีเกี่ยวกับกำรทำยำสระผมจำก มะกรูดและงำนอำชีพอ่ืน ๆจะช่วยเหลือคนในชุมชน อีกทั้งเป็นวิทยำกรสอนกำรทำยำสระผมจำกมะกรูด และนำประสบกำรณต์ ่ำง ๆ ในกำรทำยำสระผมจำกมะกรดู มำสร้ำงเป็นอำชพี ให้กบั ตนเอง และคนในชุมชน ใหม้ ีรำยได้ในกำรประกอบอำชีพ จดุ เด่นของภมู ปิ ัญญำท้องถนิ่ - มีควำมคิดรเิ รมิ่ สร้ำงสรรคใ์ นกำรประยุกต์กำรทำยำสระผมจำกมะกรูด รำยละเอยี ดของภมู ปิ ญั ญำทอ้ งถนิ่ (ลกั ษณะภูมปิ ญั ญำ/รปู แบบ/วธิ ีกำร/เทคนคิ ท่ใี ช้/ภำพถำ่ ยหรือภำพวำด ประกอบ/พฒั นำกำรของผลติ ภัณฑ์หรือผลงำน/กระบวนกำรสรำ้ งภูมิปญั ญำ/ลักษณะกำรใชป้ ระโยชนจ์ ำก ภมู ิปัญญำท่ีเกดิ ขึ้น ฯลฯ) นำวัตถุดบิ ในทอ้ งถิน่ มำแปรรูปผลผลติ เปน็ ยำสระผม รปู แบบและลกั ษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ มู ปิ ญั ญำ เคยเผยแพร่ในชมุ ชนในกำรเปน็ วทิ ยำกรใหก้ บั กศน. ตำบลวงั มะนำว อำเภอปำกทอ่ ลักษณะของภมู ิปญั ญำท้องถ่นิ กำรพัฒนำต่อยอดภูมปิ ัญญำใหเ้ ป็นนวัตกรรม คุณค่ำ (มลู คำ่ ) และ ควำม ภำคภมู ิใจ รปู แบบและลกั ษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ มู ปิ ญั ญำทอ้ งถน่ิ ยังไมเ่ คยมกี ำรเผยแพร่/ใชเ้ ฉพำะบุคคล  เคยเผยแพร่เฉพำะในชุมชน มีกำรเผยแพรผ่ ำ่ นสื่อมวลชนและส่ืออื่นอยำ่ งแพร่หลำย มีกำรดงู ำนจำกบุคคลภำยนอก จำนวน ........ คร้ัง จำนวน........คน มีกำรนำไปใช้ อืน่ ๆ (ระบ)ุ

5 ลกั ษณะของภมู ปิ ญั ญำทอ้ งถนิ่ กำรพฒั นำตอ่ ยอดภมู ปิ ญั ญำใหเ้ ปน็ นวตั กรรม คณุ คำ่ (มลู คำ่ ) และ ควำมภำคภมู ใิ จ ภมู ปิ ญั ญำทอ้ งถิน่ /นวตั กรรมท่คี ิดคน้ ขึน้ มำใหม่ ภูมิปญั ญำทอ้ งถิน่ ดั้งเดิมไดร้ บั กำรถ่ำยทอดมำจำก  ภูมิปญั ญำทอ้ งถน่ิ ทไ่ี ด้พัฒนำและตอ่ ยอด แบบเดิม คอื นำงสงั ข์ พทุ โธ เริม่ ต้นกำรทำยำสระผมจำกมะกรูดตงั้ แต่ 2559 จนถึงปจั จบุ นั แต่ ดว้ ยเป็นคนชอบเรียนรู้ และสนใจในเรื่องของกำรทำยำสระผมจำกมะกรดู การพัฒนาตอ่ ยอดคือ เมื่อมีโอกำสที่เกี่ยวกบั กำรทำยำสระผมจำกมะกรดู และงำนอำชีพอ่นื ๆจะชว่ ยเหลอื คนในชุมชน อีกทัง้ เป็นวทิ ยำกรสอนกำรทำยำสระผมจำกมะกรูด และนำประสบกำรณ์ต่ำง ๆ ในกำรทำยำสระผมจำกมะกรูด มำสร้ำงเป็นอำชีพใหก้ ับตนเอง และคนในชมุ ชน ให้มีรำยได้ในกำรประกอบ อำชพี เจำ้ ของภมู ิปญั ญำ ชอื่ นำงสงั ข์ พทุ โธ กำรทำยำสระผมมะกรูด นำงสังข์ พุทโธ เริ่มต้นกำรทำยำสระผมจำกมะกรูดต้ังแต่ 2559 จนถึง ปัจจุบัน แต่ด้วยเป็นคนชอบเรียนรู้ และสนใจในเรื่องของกำรทำยำสระผมจำกมะกรูด เม่ือมีโอกำสท่ี เก่ียวกับกำรทำยำสระผมจำกมะกรดู และงำนอำชีพอ่ืน ๆจะช่วยเหลือคนในชุมชน อีกท้ังเป็นวทิ ยำกรสอน กำรทำยำสระผมจำกมะกรูด และนำประสบกำรณต์ ่ำง ๆ ในกำรทำยำสระผมจำกมะกรดู มำสรำ้ งเป็นอำชีพ ให้กบั ตนเอง และคนในชมุ ชน ให้มรี ำยไดใ้ นกำรประกอบอำชพี

6

7 แบบบนั ทกึ ชดุ ข้อมลู คลงั ปญั ญำ-ภมู ิปญั ญำทอ้ งถน่ิ ตำบลวงั มะนำว อำเภอปำกทอ่ จงั หวดั รำชบรุ ี ชอื่ ภมู ปิ ญั ญำ กำรปลกู พืชแบบผสมผสำน ข้อมลู พนื้ ฐำน รำยบคุ คล เจ้ำของภมู ิปญั ญำทอ้ งถ่นิ /บคุ คลคลงั ปัญญำ ชื่อ นำยฮวดใช้ นำมสกลุ พงษท์ อง 8 กรกฎำคม พ.ศ.2496 ที่อยปู่ จั จบุ นั (ทสี่ ำมำรถตดิ ตอ่ ได)้ บำ้ นเลขที่ 93/1หมทู่ ี่ 5 ตำบล วงั มะนำว อำเภอ ปำกท่อ จังหวดั รำชบุรี รหสั ไปรษณยี ์ 70140 ควำมเปน็ มำของบคุ คลคลงั ปญั ญำ นำยฮวดใช้ พงษ์ทอง เป็นผู้หน่ึงที่ได้นำปรัชญำของเศรษฐกิจพอเพียงของพระบำทสมเด็จ พระเจ้ำอยู่หัว ในรัชกำลที่ 9 ที่ช่วยเหลือผู้ประกอบอำชีพในภำคเกษตรกรรม นำยฮวดใช้ พงษ์ทอง นำมำ ปลูกพืชสวนแบบผสมผสำน ไมใ่ ชส้ ำรฆ่ำแมลง ได้ทำป๋ยุ หมกั ชีวภำพ และสำรไลแ่ มลงขนึ้ มำใช้เอง นำสง่ิ ที่ ตนประสบควำมสำเร็จ มำเผยแพร่ให้กับประชำชนในตำบลวังมะนำว และพ้ืนท่ีใกล้เคียงให้ประชำชนท่ีทำ กำรเกษตร เพื่อให้เกษตรกรสำมำรถดำรงชีวิตอยูใ่ นพื้นท่ีของตนเอง อันเป็นแนวทำงกำรพัฒนำกำรเกษตร แบบพึ่งตนเองโดยกำรผสมผสำนกิจกรรมพชื สตั ว์ ใหเ้ กิดกำรพฒั นำแบบยัง่ ยนื จุดเด่นของภมู ิปญั ญำทอ้ งถ่นิ - ความเป็นอยูแ่ บบพอเพยี ง พอประมาณ และมเี หตุผล รำยละเอยี ดของภมู ปิ ญั ญำทอ้ งถนิ่ (ลักษณะภมู ิปญั ญำ/รปู แบบ/วิธกี ำร/เทคนคิ ทีใ่ ช้/ภำพถ่ำยหรือภำพวำด ประกอบ/พัฒนำกำรของผลติ ภณั ฑห์ รอื ผลงำน/กระบวนกำรสรำ้ งภมู ิปญั ญำ/ลักษณะกำรใช้ประโยชนจ์ ำก ภูมิปญั ญำทเี่ กิดขึ้น ฯลฯ) - ความเป็นอย่แู บบพอเพยี ง พอประมาณ และมเี หตผุ ล รปู แบบและลกั ษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสมั พันธ์ เผยแพรภ่ มู ปิ ญั ญำ เคยเผยแพร่ในชุมชนในกำรเปน็ วทิ ยำกรใหก้ ับ กศน. ตำบลวงั มะนำว อำเภอปำกทอ่ และเปน็ แหลง่ ศกึ ษำดู งำนใหก้ บั หน่วยงำนอ่นื ๆ ลกั ษณะของภูมิปัญญำท้องถิน่ กำรพฒั นำต่อยอดภมู ิปญั ญำให้เปน็ นวัตกรรม คณุ ค่ำ (มูลคำ่ ) และ ควำมภำคภมู ิใจ

8 รปู แบบและลกั ษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ มู ปิ ญั ญำทอ้ งถนิ่ ยงั ไม่เคยมกี ำรเผยแพร่/ใช้เฉพำะบุคคล  เคยเผยแพรเ่ ฉพำะในชุมชน มกี ำรเผยแพร่ผ่ำนส่อื มวลชนและสอื่ อื่นอย่ำงแพรห่ ลำย มกี ำรดูงำนจำกบุคคลภำยนอก จำนวน ........ คร้ัง จำนวน........คน มกี ำรนำไปใช้ อนื่ ๆ (ระบ)ุ ลักษณะของภมู ปิ ญั ญำทอ้ งถนิ่ กำรพฒั นำตอ่ ยอดภมู ปิ ญั ญำใหเ้ ปน็ นวตั กรรม คณุ คำ่ (มลู คำ่ ) และ ควำมภำคภมู ใิ จ ภูมปิ ัญญำท้องถ่นิ /นวตั กรรมทคี่ ดิ ค้นขึ้นมำใหม่ ภมู ปิ ญั ญำทอ้ งถน่ิ ดง้ั เดมิ ได้รบั กำรถำ่ ยทอดมำจำก  ภูมปิ ัญญำท้องถ่นิ ท่ไี ด้พฒั นำและต่อยอด แบบเดมิ คอื นำยฮวดใช้ พงษท์ อง นำมำปลกู พชื สวนแบบผสมผสำน ไมใ่ ชส้ ำรฆ่ำแมลง ได้ทำ ปุย๋ หมักชีวภำพ และสำรไลแ่ มลงข้ึนมำใชเ้ อง กำรพัฒนำต่อยอดคือ นำสิ่งท่ีตนประสบควำมสำเร็จ มำเผยแพร่ให้กับประชำชนในตำบลวัง มะนำว และพ้ืนที่ใกล้เคียงให้ประชำชนท่ีทำกำรเกษตร เพื่อให้เกษตรกรสำมำรถดำรงชีวิตอยู่ในพ้ืนที่ของ ตนเอง อนั เป็นแนวทำงกำรพัฒนำกำรเกษตรแบบพง่ึ ตนเองโดยกำรผสมผสำนกจิ กรรมพืช สัตว์ ใหเ้ กิดกำร พัฒนำแบบยง่ั ยนื เจำ้ ของภมู ิปญั ญำ ชอ่ื นำยฮวดใช้ พงษท์ อง

9 กำรปลกู พชื แบบผสมผสำน นำยฮวดใช้ พงษ์ทอง เป็นผู้หน่ึงที่ได้นำปรัชญำของเศรษฐกิจพอเพียงของพระบำทสมเด็จพระเจ้ำอยู่หัว ใน รัชกำลท่ี 9 ท่ีช่วยเหลือผู้ประกอบอำชีพในภำคเกษตรกรรม นำยฮวดใช้ พงษ์ทอง มำปลูกพืชสวนแบบ ผสมผสำน ไม่ใช้สำรฆ่ำแมลง ได้ทำปุ๋ยหมักชีวภำพ และสำรไล่แมลงข้ึนมำใช้เอง นำสิ่งท่ีตนประสบ ควำมสำเร็จ มำเผยแพร่ให้กับประชำชนในตำบลวังมะนำว และพ้ืนที่ใกล้เคียงให้ประชำชนที่ทำกำรเกษตร เพอื่ ใหเ้ กษตรกรสำมำรถดำรงชีวติ อยู่ในพืน้ ทข่ี องตนเอง อนั เป็นแนวทำงกำรพัฒนำกำรเกษตรแบบพงึ่ ตนเอง โดยกำรผสมผสำนกจิ กรรมพชื สัตว์ ใหเ้ กิดกำรพัฒนำแบบยง่ั ยืน

ที่ปรกึ ษำ คณะผู้จดั ทำ 1.นำงสำวดำรัตน์ กำญจนำภำ 2.นำงศริ ิเพ็ญ สงั ขบูรณ์ ผอู้ ำนวยกำรสำนักงำน กศน. จงั หวัดรำชบุรี 3.นำงสำวชำลนิ ี ดำรำ ผู้อำนวยกำร กศน. อำเภอปำกท่อ ครู รำ่ ง/เรยี บเรยี งและจดั พมิ พ์ นำงสำวฐติ ำภำ แกว้ พลำย ครู กศน.ตำบลวงั มะนำว