ก.พ.63 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.ดอนทราย อ.ปากท่อ จ.ราชบุรี

ทำเนียบภูมิปัญญาทอ้ งถ่นิ ประจำเดือน กุมภาพันธ์ 2563 ตำบลดอนทราย อำเภอปากทอ่ จังหวดั ราชบรุ ี ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอปากท่อ สำนักงานส่งเสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยจังหวัดราชบรุ ี สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั สำนกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร กระทรวงศึกษาธิการ

คำนำ ด้วย กศน.ตำบลดอนทราย ได้ดำเนินการจัดทำภูมิปัญญาในท้องถิ่น ให้กับประชาชนในพื้นที่ ตำบลดอนทราย เพื่อเพิ่มพูนความรู้และทักษะในการดำเนินชีวิตแบบพอเพียง สามารถเรียนรูแ้ ละฝึกฝนได้ ทั้งจากการศึกษาด้วยตนเอง และได้รับการถ่ายทอดจากผู้อื่น การนำภูมิปัญญามาเผยแพร่เพื่อให้ประชาชน ในพื้นที่ได้นำไปใช้และเรียนรู้เพื่อเพิ่มอาชีพ และประสบการณ์ให้กับตนเองและครอบครัว ให้มีการ เจริญเติบโตอย่างต่อเนื่องและเกื้อกูลในการผลิตซึ่งกันและกัน โดยการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์ และไม่มีสารพิษเชน่ น้ำ ดิน แสงแดดอย่างเหมาะสม เกิดประโยชน์สูงสดุ มีความสมดุล ของสภาพแวดล้อม อย่างตอ่ เน่อื ง และเกดิ ผลในการเพิ่มพูนความอุดมสมบรู ณข์ องทรัพยากรธรรมชาตดิ ว้ ย กศน.ตำบลดอนทราย หวงั วา่ เอกสารเล่มนคี้ งมปี ระโยชน์ตอ่ ผู้อา่ นและผู้ปฏบิ ัติงานตอ่ ไป กศน.ตำบลดอนทราย กุมภาพันธ์ 2563

สารบญั หนา้ คำนำ 1 สารบญั 4 กศน.ตำบลดอนทราย 6 - ภูมปิ ญั ญา การทำเกษตรผสมผสาน : นางสุนิสา ขุนนุช - ภมู ปิ ัญญา พอเพยี งด้วยบญั ชีครวั เรือน : นางสอย ทองวงศ์ - ภูมิปญั ญา ด้านโหราศาสตร์ : นางสาวปัทมา เรือนทอง คณะผู้จดั ทำ

1 แบบบันทึกชุดข้อมูลคลังปญั ญา-ภูมปิ ัญญาทอ้ งถ่นิ ตำบลดอนทราย อำเภอปากท่อ จังหวดั ราชบรุ ี ชื่อภมู ิปัญญา การทำเกษตรผสมผสาน สาขาคลงั ปญั ญา ดา้ นการเกษตร สาขาของภูมิปญั ญา สาขาเกษตรกรรม ขอ้ มูลพ้ืนฐาน รายบคุ คล เจ้าของภูมิปญั ญาทอ้ งถิน่ ชอื่ นางสุนิสา นามสกุล ขนุ นุช วันเดือนปีเกดิ 11 เมษายน 2517 ที่อยปู่ จั จุบัน บา้ นเลขท่ี 73/1 หมูที่ 2 ตำบล ดอนทราย อำเภอ ปากทอ่ จังหวดั ราชบุรี รหัสไปรษณีย์ 70140 โทรศัพท์ 064-494-6616 ความเปน็ มาของบคุ คลคลงั ปญั ญา การทำเกษตรแบบผสมผสาน หรอื ไรน่ าสวนผสม ไม่มคี ำจำกดั ความ ไมม่ ีกตกิ าหรือกฎตายตวั ว่า ตอ้ งเปน็ พชื ชนดิ ใด เลี้ยงสัตว์ชนดิ ใด ทัง้ น้ี เพราะแตล่ ะพน้ื ท่แี ละท้องถิ่นมสี ภาพทางธรรมชาตทิ แ่ี ตกต่างกนั เพียงแต่การผสมผสานนี้ขอให้ยึดหลัก สร้างความรม่ ร่ืน แล้วให้พืชหลายชนิดทปี่ ลูกอยูใ่ นพน้ื ทเ่ี ดียวกัน มีการ เก้ือกูลกันทางธรรมชาติใหม้ ากทส่ี ุด และสำคัญทสี่ ุดคือ ผู้ปลกู ตอ้ งได้ประโยชนม์ ากท่ีสดุ แลว้ ยงั สามารถ พ่งึ พาตนเองได้อยา่ งยง่ั ยืนด้วยเชน่ กัน ความเปน็ มาของบุคคลคลังปัญญา คณุ สุนิสา ขนุ นชุ อยบู่ า้ นเลขท่ี 73/1 หมู่ท่ี 2 ตำบลดอนทราย อำเภอปากท่อ จังหวัดราชบรุ ี มีอาชพี ด้านเกษตรการทำนามาแตเ่ ดมิ จากครอบครัว เม่ือมาไดเ้ รยี นรู้การทำเกษตรผสมผสานตามรอย ศาสตร์พระราชาจึงหันมาทำเกษตรด้านน้ี มีการปลกู พชื แซมเพื่อให้พืชได้เอ้ือผลประโยชน์กนั และท่สี ำคัญ คอื เกษตรอนิ ทรยี ์ ปราศจากสารเคมี เหมือนสโลแกนท่ีคุณสุนสิ าคดิ ไวค้ ือ “ปลูกทกุ อย่างท่ีกนิ กินทุกอย่างท่ี ปลูก ชวี ิตอยู่ได้ ” จุดเดน่ ของภูมปิ ัญญาท้องถ่ิน ไดม้ ีโอกาสเดินทางไปดงู าน ตลอดจนศกึ ษาหาความร้ดู ้านการทำเกษตรหลายแห่ง หลายดา้ น ล้วน พบว่าการทำเกษตรกรรมแบบปลกู พชื เชิงเดยี่ วจะเกดิ ความเสี่ยงตอ่ ความเสยี หายมาก เพราะรายได้ของการ มีชีวติ แบบชาวไร่ ชาวนา สว่ นใหญเ่ กิดจากการทำเกษตรกรรม แลว้ เมอื่ มีความเสยี หายจากการทำ เกษตรกรรมเชงิ เดย่ี วแลว้ พวกเขาจะได้รับผลกระทบโดยตรงทันที แล้วจะอยกู่ ันอยา่ งไร รูปแบบและลักษณะการถ่ายทอด การประชาสัมพันธ์ เผยแพร่ภูมปิ ญั ญาท้องถน่ิ ยังไมเ่ คยมีการเผยแพร่/ใชเ้ ฉพาะบุคคล เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชุมชน มกี ารเผยแพร่ผ่านส่ือมวลชนและสอ่ื อ่นื อย่างแพรห่ ลาย มีการดูงานจากบคุ คลภายนอก จำนวน ........ คร้ัง จำนวน........คน มีการนำไปใช้ อน่ื ๆ (ระบ)ุ

2 ลักษณะของภูมิปัญญาท้องถิ่น การพัฒนาต่อยอดภูมิปัญญาให้เป็นนวัตกรรม คุณค่า (มูลค่า) และ ความภาคภมู ใิ จ ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ /นวัตกรรมทค่ี ดิ ค้นข้ึนมาใหม่ ภูมิปัญญาท้องถ่ินดั้งเดิมไดร้ ับการถ่ายทอดมาจาก ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถ่ินท่ีได้พฒั นาและต่อยอด เจา้ ของภูมปิ ัญญา นางสุนิสา ขนุ นุช เจา้ ของภมู ิปัญญาการทำเกษตรผสมผสาน

การทาเกษตรผสมผสาน 3 โดยคุณสนุ ิสา ขุนนชุ @บ้านไพรสะเดา ตำบลดอนทราย อำเภอปากทอ่ จังหวดั ราชบรุ ี “ปลกู ทกุ อย่างทีก่ ิน กนิ ทุกอย่างท่ปี ลูก ชวี ติ อยู่ได้ ”

34 แบบบันทึกชุดข้อมูลคลังปญั ญา-ภูมิปัญญาท้องถนิ่ ตำบลดอนทราย อำเภอปากท่อ จังหวัดราชบรุ ี ช่อื ภมู ปิ ัญญา พอเพยี งด้วยบัญชีครัวเรอื น สาขาคลังปญั ญา ด้านการเกษตร สาขาของภูมปิ ัญญา สาขาเกษตรกรรม ขอ้ มูลพน้ื ฐาน รายบุคคล เจ้าของภูมิปญั ญาทอ้ งถน่ิ ช่ือ นางสอย นามสกุล ทองวงศ์ วนั เดือนปเี กิด 1 มกราคม 2494 ทีอ่ ยู่ปัจจุบนั บา้ นเลขท่ี 166 หมูท่ี 5 ตำบล ดอนทราย อำเภอ ปากท่อ จังหวัด ราชบรุ ี รหสั ไปรษณีย์ 70140 โทรศพั ท์ 080-606-4570 ความเปน็ มาของบคุ คลคลังปัญญา สภาวะสงั คมปจั จบุ นั ทเี่ ต็มไปด้วยกระแสวัตถนุ ยิ ม และความฟมุ่ เฟือย ฟุง้ เฟ้อ จนทำใหค้ นไทยหลง เดนิ ทางผิดไปตามกระแสนิยมจนกลายเปน็ ปัญหา โดยเฉพาะปัญหาหนี้สินท่ีไมม่ วี นั จบสน้ิ อย่างไรก็ตามคน ไทยยงั มีทางออก ซ่งึ การจะดำรงชวี ติ ใหอ้ ยรู่ อดภายใตส้ งั คมในปจั จุบัน แนวทางหนึง่ ท่ีประชาชนไทยควร ยดึ ถือคอื การพ่งึ ตนเอง รูจ้ กั ความพอประมาณ และไม่ประมาท ตามแนวปรชั ญา “เศรษฐกจิ พอเพียง” ของ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ วั รัชกาลท่ี 9 ท่ีทรงมองเห็นถึงความสำคัญของการสรา้ งภูมคิ ุ้มกันให้กับตัวเอง รจู้ กั ความพอมีพอกิน พอมีพอใช้ คำนึงถึงหลกั เหตผุ ลและการประมาณตนเอง พร้อมกับทรงเตือนสติ ประชาชนคนไทยไม่ให้ประมาท โดยเฉพาะ การใชจ้ ่ายเงนิ อนั เป็นปจั จัยสำคญั ในการดำเนินชีวติ คุณป้าสอย ทองวงศ์ อยบู่ า้ นเลขที่ 166 หมู่ท่ี 5 ตำบลดอนทราย อำเภอปากท่อ จงั หวัดราชบุรี มอี าชพี ด้านเกษตรการทำนามาตั้งแต่จำความได้ เมื่อไดก้ ารเรียนรู้และเข้ารบั การอบรมบ่อยจงึ ได้เห็นที่มา ของปัญญา ปัญญาเป็นท่มี าของความเจรญิ ท้งั กาย สงั คม ใจ และจติ วิญญาณของมนษุ ย์จะเหน็ ว่า การทำ บัญชี หรือการจดบนั ทึกนีส้ ำคัญย่งิ ใหญ่มาก บุคคลสำคญั ในประเทศหลายท่านเป็นตัวอยา่ งท่ดี ขี องการจด บันทึก เชน่ ท่านพุทธทาส ในหลวง และสมเด็จพระเทพ ล้วนเปน็ นักบนั ทึกทั้งสิ้น การบันทึก คือ การ เขยี น เมอื่ มกี ารเขียนย่อมมกี ารคดิ เมอ่ื มกี ารคดิ ยอ่ มก่อปญั ญา แก้ไขปญั หาได้โดยใชเ้ หตุผลวิเคราะห์ พิจารณา ไดถ้ กู ต้อง นนั่ คอื ทางเจริญของมนุษย์ จดุ เดน่ ของภูมิปัญญาท้องถิ่น ป้าสอยไดร้ ับเป็นหน่ึงในคณะกรรมการหมู่บา้ นดา้ นการเงินออมทรัพย์ เงินกองทนุ ต่าง ๆ จึงมกี าร เรียนรู้การจดบนั ทึกการบรหิ ารจัดการกลมุ่ จึงมีโอกาสได้เรยี นรกู้ ารทำบญั ชีครวั เรือนจงึ ได้นำมาใชใ้ น ชวี ิตประจำวัน เจ้าของภมู ิปญั ญา ชื่อ นางสอย ทองวงศ์

5 พอเพียงดว้ ยบัญชีครวั เรอื น โดยคุณป้าสอย ทองวงศ์ @บ้านเขาถา่ น ตำบลดอนทราย อำเภอปากท่อ จังหวัดราชบรุ ี

56 แบบบนั ทกึ ชดุ ข้อมูลคลงั ปญั ญา-ภมู ิปัญญาท้องถ่ิน ตำบลดอนทราย อำเภอปากท่อ จังหวัดราชบุรี ช่อื ภูมปิ ัญญา ด้านโหราศาสตร์ สาขาคลังปัญญา ดา้ นศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี สาขาของภูมปิ ญั ญา สาขาศาสนาและประเพณี ข้อมูลพืน้ ฐาน รายบคุ คล เจ้าของภมู ิปัญญาท้องถ่ิน ชอ่ื นางสอย นามสกลุ ทองวงศ์ วันเดือนปีเกิด 1 มกราคม 2494 ท่อี ยปู่ ัจจุบัน บ้านเลขท่ี 166 หมูท่ี 5 ตำบล ดอนทราย อำเภอ ปากท่อ จังหวัด ราชบุรี รหัสไปรษณีย์ 70140 โทรศัพท์ 080-606-4570 ความเปน็ มาของบุคคลคลังปญั ญา ความเปน็ มาของ โหราศาสตร์ หากจะวา่ กนั ตามตรง คงต้องนับยอ้ นไปเป็นพนั ๆ ปี ในสมัยที่คน โบราณมีเวลาเฝ้ามองท้องฟา้ จนสามารถสงั เกตการเคล่ือนทีข่ องดวงดาว จนเร่มิ มีการจดบันทึก ทำแผนทดี่ ู ดาว และปฏิทนิ พอคนโบราณเริ่มสงั เกตเห็นวา่ ตำแหนง่ การเคลื่อนของดวงดาว มีความสมั พันธ์กับ เหตกุ ารณต์ ่าง ๆ ที่เกดิ ขน้ึ ก็นำบันทึกนน้ั มาวเิ คราะห์พินจิ พจิ ารณา ซ่ึงมคี วามคล้ายคลึงกับวชิ าสถิติ จน สรุปออกมาเป็น วิชาโหราศาสตร์ และมกี ารถ่ายทอดความร้สู ืบตอ่ กนั มา ถือเปน็ วิชาเก่าแก่แต่โบราณท่ยี ังมี คนสบื ทอดกนั ม ปทั มา เรือนทอง เปน็ ผสู้ นใจศาสตร์แหง่ การพยากรณ์มา ต้ังแตป่ ี พ.ศ. 2550 เกือบ 13 ปีมาแล้ว ได้ฝกึ การเรยี นโหราศาสตรไ์ ทยข้นั พน้ื ฐาน จรรยาบรรณของนักพยากรณ์ บุคลิกภาพ มารยาท ประเพณี วัฒนธรรมที่เก่ยี วข้อง การบูชาครู และการไหวค้ รู เจา้ ของภมู ปิ ัญญา นางสาวปัทมา เรอื นทอง

7 ด้านโหราศาสตร์ โดยคุณปทั มา เรอื นทอง @บา้ นหนองบัวห่ิง ตำบลดอนทราย อำเภอปากทอ่ จังหวดั ราชบรุ ี อปุ กรณ์ในการเรยี นโหราศาสตร์ และดูโชคชะตาผ้ทู ส่ี นใจด้านโหราศาสตร์

ที่ปรึกษา คณะผู้จดั ทำ 1.นางสาวดารัตน์ กาญจนาภา ผอู้ ำนวยการสำนักงาน กศน. จังหวดั ราชบุรี 2.นางสาวชาลนิ ี ดารา ครู รกั ษาการในตำแหน่ง ผอ.กศน.อำเภอปากทอ่ ผูจ้ ัดทำ ครู กศน.ตำบลดอนทราย นางชนญั ชิดา สุขสวา่ ง ครู กศน.ตำบลดอนทราย บรรณาธิการ/จัดทำรปู เล่ม นางชนญั ชดิ า สุขสวา่ ง