ม.ค.63 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.วัดยางงาม อ.ปากท่อ จ.ราชบุรี

ศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อําเภอปากท่อ สาํ นกั งานส่งเสรมิ การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั จังหวดั ราชบรุ ี สํานกั งานสง่ เสรมิ การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั สาํ นักงานปลัดกระทรวงศกึ ษาธิการ กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

คาํ นํา ด้วย กศน.ตาํ บลวดั ยางงาม ได้ดําเนินการจัดทําภูมิปญั ญาในทอ้ งถิน่ ใหก้ บั ประชาชนในพืน้ ท่ี ตําบลวัดยางงาม เพอ่ื เพ่ิมพนู ความรู้และทกั ษะในการดาํ เนินชวี ิตแบบพอเพียง สามารถเรยี นรู้และฝึกฝนได้ทง้ั จากการศกึ ษาด้วยตนเอง และไดร้ บั การถา่ ยทอดจากผอู้ ่ืน การนาํ ภูมปิ ัญญามาเผยแพรเ่ พ่อื ใหป้ ระชาชนใน พื้นท่ไี ด้นําไปใช้และเรยี นรู้เพอ่ื เพิม่ อาชีพ และประสบการณ์ให้กับตนเองและครอบครัว ใหม้ กี ารเจรญิ เติบโต อย่างต่อเน่ืองและเกือ้ กูลในการผลติ ซ่งึ กนั และกัน โดยการใช้ทรัพยากรทม่ี ีอยู่ใหเ้ กดิ ประโยชนแ์ ละไม่มีสารพิษ เช่น นา้ํ ดิน แสงแดดอยา่ งเหมาะสม เกดิ ประโยชน์สงู สุด มีความสมดุล ของสภาพแวดล้อมอยา่ งต่อเน่ือง และ เกดิ ผลในการเพม่ิ พูนความอุดมสมบรู ณ์ของทรัพยากรธรรมชาตดิ ว้ ย กศน.ตาํ บลวดั ยางงามหวังวา่ เอกสารเล่มนี้ คงมปี ระโยชน์ตอ่ ผู้อา่ นและผปู้ ฏบิ ตั งิ านต่อไป กศน.ตําบลวัดยางงาม มกราคม 2563

คํานํา สารบญั หนา้ สารบญั กศน.ตําบลวดั ยางงาม : คุณฉออ้ น โสมิ 1 : คุณพุธ มนั่ จนั ทร์ 3 ภูมปิ ญั ญามรรคนายก : คุณประชา แสงศลิ ปะ 5 ภูมปิ ญั ญามรรคนายก ภูมปิ ัญญาไม้กวาดกา้ นใบมะพร้าว คณะผ้จู ัดทํา

1 แบบบันทึกชดุ ขอ้ มูลคลังปญั ญา - ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ ตําบล วัดยางงาม อําเภอปากท่อ จังหวดั ราชบุรี ชื่อภมู ิปญั ญา มรรคนายก ชือ่ นายฉออ้ น นามสกลุ โสมิ วันเดอื นปีเกิด 17 ธันวาคม พ.ศ. 2495 ทอี่ ยู่ปัจจุบนั (ที่สามารถตดิ ตอ่ ได้) บา้ นเลขที่ 86 หมู่ท่ี 5 ตาํ บลวัดยางงาม อาํ เภอปากท่อ จงั หวดั ราชบรุ ี รหสั ไปรษณีย์ 70140 โทรศัพท์ 062-4613590 ความเปน็ มาของบุคคลคลงั ปญั ญา เดิมนายฉะอ้อน เปน็ เดก็ วัดอยู่ท่วี ัดยางงาม และเป็นผทู้ รี่ กั การเรียนรทู้ ง้ั ทางโลกและทางธรรมหลวง พ่อมว่ งไดส้ ง่ ไปอบรม (คู่มอื พิธกี ร) จากคณะสงฆ์จังหวัดนครปฐม และไดน้ าํ ความรูม้ าทําหนา้ ทใี่ หบ้ ริการคนใน ชมุ ชนในงานพิธีการตา่ งๆ เช่น มางานแต่ง งานบวช งานทาํ บญุ ตา่ งๆ ฯล จากความสามารถและความเชยี่ วชาญ ประกอบกับการเปน็ ผู้ท่เี สียสละเพอ่ื สงั คมทาํ ให้เป็นที่รักของชุมชน จดุ เด่นของภมู ิปญั ญาท้องถนิ่ ความรอบรู้ด้านประเพณี พธิ ีกรรมและชาดกในพทุ ธศาสนาเปน็ อยา่ งดยี ิ่ง เป็นผู้สืบสาน อนุรักษ์ภูมิ ปญั ญาพน้ื บ้าน วตั ถุดิบทใี่ ชป้ ระโยชนใ์ นผลติ ภณั ฑ์ทเี่ กดิ จากภูมปิ ญั ญา ซ่งึ พ้นื ทีอ่ นื่ ไมม่ ี - รายละเอยี ดของภมู ิปัญญาท้องถิ่น เป็นการนาํ ความร้มู าทาํ หนา้ ทีใ่ หบ้ รกิ ารคนในชมุ ชน รูปแบบและลกั ษณะการถา่ ยทอด การประชาสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ มู ิปญั ญาทอ้ งถนิ่ ยังไม่เคยมีการเผยแพร/่ ใช้เฉพาะบุคคล เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชุมชน มีการเผยแพรผ่ ่านสอื่ มวลชนและสื่ออืน่ อย่างแพร่หลาย มกี ารดงู านจากบุคคลภายนอก จํานวน ........ ครงั้ จาํ นวน........คน มกี ารนําไปใช้ อืน่ ๆ (ระบ)ุ ลกั ษณะของภมู ปิ ญั ญาท้องถิ่น การพฒั นาต่อยอดภูมิปญั ญาให้เปน็ นวัตกรรม คุณค่า (มูลคา่ ) และ ความภาคภูมิใจ ภมู ิปัญญาทอ้ งถ่นิ /นวัตกรรมทค่ี ิดคน้ ขนึ้ มาใหม่ ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถ่ินดั้งเดิมไดร้ บั การถ่ายทอดมาจาก ภูมิปัญญาทอ้ งถิ่นท่ไี ดพ้ ัฒนาและตอ่ ยอด

2 นายฉอ้อน โสมิ (เจา้ ของภมู ิปัญญามรรคนายก) รปู ภาพภมู ิปญั ญา การเปน็ มรรคนายก

3 แบบบันทึกชุดข้อมูลคลังปญั ญา-ภมู ิปัญญาทอ้ งถิ่น ตาํ บลวัดยางงาม อําเภอปากท่อ จังหวดั ราชบรุ ี ชือ่ ภมู ิปัญญา มรรคนายก ชอ่ื นายพธุ นามสกลุ มั่นจนั ทร์ วนั เดอื นปเี กดิ - พ.ศ. 2474 ทีอ่ ยู่ปัจจบุ ัน(ที่สามารถติดต่อได)้ บ้านเลขที่ 4 หมทู่ ่ี 3 บ้านก่อไผ่ ตาํ บลวดั ยางงาม อําเภอปากทอ่ จงั หวัดราชบรุ ี รหสั ไปรษณยี ์ 70140 ความเปน็ มาของบคุ คลคลงั ปญั ญา เดิมนายพุธ เป็นผู้ทร่ี ักการเรียนรู้ทั้งทางโลกและทางธรรม ได้รับการศึกษาอบรมทางสงฆ์ ความ รอบรู้ด้านประเพณี พิธีกรรมและชาดกในพุทธศาสนาเป็นอย่างดียิ่ง เป็นผู้สืบสาน อนุรักษ์ภูมิปญั ญาพ้ืนบ้าน และได้นําความรู้มาทําหน้าท่ีให้บริการคนในชุมชนในงานพิธีการต่างๆ เช่น มางานแต่ง งานบวช งานทําบุญ ต่างๆ ฯล จากความสามารถและความเชี่ยวชาญ ประกอบกับการเป็นผู้ที่เสียสละเพื่อสังคมทําให้เป็นที่รักของ ชุมชน จดุ เด่นของภูมิปญั ญาท้องถ่นิ เทคนคิ การสานแห มหี ลายแบบ ความรอบร้ดู ้านประเพณี พิธกี รรมและชาดกในพทุ ธศาสนาเปน็ อย่างดยี ่ิง เป็นผู้สืบสาน อนรุ กั ษภ์ ูมิ ปัญญาพน้ื บา้ น วัตถุดิบท่ใี ชป้ ระโยชนใ์ นผลติ ภณั ฑท์ ี่เกิดจากภมู ปิ ัญญา ซง่ึ พนื้ ท่อี น่ื ไมม่ ี - รายละเอียดของภมู ปิ ญั ญาท้องถน่ิ รูปแบบในการถ่ายทอดความรู้ ด้านการศึกษาดูงาน ฝกึ ปฏบิ ตั ใิ นพ้ืนทจ่ี ริงประโยชนท์ ่ไี ดจ้ าก ภูมิปัญญาคอื สามารถนาํ ไปปฎิบตั จิ รงิ ได้ รปู แบบและลกั ษณะการถา่ ยทอด การประชาสมั พนั ธ์ เผยแพร่ภมู ิปญั ญาทอ้ งถนิ่ ยงั ไมเ่ คยมกี ารเผยแพร/่ ใชเ้ ฉพาะบุคคล เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชุมชน มีการเผยแพรผ่ า่ นสือ่ มวลชนและส่ืออืน่ อยา่ งแพรห่ ลาย มกี ารดูงานจากบคุ คลภายนอก จํานวน ........ คร้ัง จาํ นวน........คน มกี ารนําไปใช้ อืน่ ๆ (ระบุ)

4 ลักษณะของภูมปิ ญั ญาทอ้ งถิ่น การพฒั นาต่อยอดภมู ิปญั ญาให้เปน็ นวัตกรรม คณุ คา่ (มูลค่า) และ ความภาคภมู ใิ จ ภูมปิ ัญญาทอ้ งถนิ่ /นวัตกรรมที่คิดค้นขึ้นมาใหม่ ภูมิปัญญาท้องถน่ิ ด้ังเดิมได้รบั การถ่ายทอดมาจาก ภูมิปัญญาท้องถน่ิ ทไ่ี ดพ้ ฒั นาและตอ่ ยอด แบบเดมิ คอื ทาํ หน้าที่ ผ้นู าํ ทาง คือผู้นําบุญ ผแู้ นะนาํ ทางบญุ ผชู้ ีท้ างบุญ และเป็นพิธีกรทางสงฆ์เฉพาะ ภายในหมู่บา้ น การพัฒนาต่อยอด คือ ปัจจุบนั ทําหนา้ ที่ ผู้นาํ ทาง คอื ผู้นําบญุ ผู้แนะนาํ ทางบุญ ผชู้ ้ีทางบญุ และเป็นพิธีกรทาง สงฆเ์ ฉพาะภายในหมู่บ้าน และหมบู่ ้านใกลเ้ คียง นายพุธ มัน่ จนั ทร์ (เจ้าของภมู ิปัญญามรรคนายก) การทําหนา้ ทมี่ รรคนายก

5 แบบบันทกึ ชุดข้อมลู คลงั ปญั ญา-ภูมปิ ัญญาทอ้ งถน่ิ ตาํ บลวดั ยางงาม อําเภอปากทอ่ จังหวดั ราชบรุ ี ชื่อภูมปิ ัญญา : ไมก้ วาดกา้ นใบมะพร้าว ชื่อ นายประชา นามสกลุ แสงศลิ ปะ วนั เดือนปีเกิด 14 กุมภาพนั ธ์ พ.ศ. 2517 ทอี่ ยปู่ จั จุบัน (ทีส่ ามารถตดิ ต่อได้) บ้านเลขที่ 111 หมูท่ ี่ 1 ตําบลวดั ยางงาม อาํ เภอปากทอ่ จงั หวดั ราชบุรี รหัสไปรษณยี ์ 70140 โทรศัพท์ 087-8250879 Line ID : 087-8250879 Facebook : นายประชา แสงศิลป ความเป็นมาของบคุ คลคลงั ปัญญา เร่ิมจากนายประชา แสงศลิ ปะ เห็นกา้ นมะพรา้ วของต้นมะพร้าวสามารถนาํ มาทําเปน็ ไม้ กวาดทางมะพร้าวได้ เพือ่ เป็นการประหยดั คา่ ใชจ้ า่ ยและยังลดภาวะโลกรอ้ น และมพี นื้ ที่ส่วนมากเปน็ สวน มะพร้าวจงึ ทําใหม้ ีความคดิ ทาํ ไม้กวาดจากก้านใบมะพร้าวไวใ้ ชเ้ อง เพอ่ื ใช้ในการกวาดพนื้ ปัดหยากไย่ หรือ ใชใ้ นการทาํ ความสะอาดครัวเรือน แทนการใช้ไมก้ วาดจากดอกหญา้ ท่ไี มส่ ามารถปลูกได้ในพน้ื ท่ี ไมก้ วาดยงั มคี วามทนทาน ใช้งานไดด้ ี ขนาดเหมาะสมกบั การใช้งาน คณุ ภาพคงทน ใชไ้ ด้นานไม่หลุดขณะกวาด ทาํ ใหไ้ ม่ สิ้นเปล้ืองเวลาและพลงั งานในการใชง้ าน และนําวัตถุดบิ ในทอ้ งถนิ่ คอื ก้านใบมะพร้าวมาแทนดอกหญา้ ไมไ้ ผ่เอาไว้สาํ หรบั ทาํ ดา้ มไมก้ วาด และถา่ ยทอดความรู้ให้แก่คนในชุมชนผลติ ไมก้ วาดจากกา้ นใบมะพร้าว ข้นึ ใช้เอง และจําหนา่ ยเพอ่ื เพิ่มรายไดใ้ หแ้ ก่ตนเองและครอบครวั ปัจจบุ นั สามารถนําความรูเ้ ผยแพร่ ใหก้ ับ ประชาชนในตําบลวดั ยางงามและพ้นื ทใ่ี กลเ้ คียง เพือ่ ให้ผทู้ ี่สนใจสามารถนําความรไู้ ปทําไม้กวาดจากก้านใบ มะพรา้ วขน้ึ ใชเ้ อง จุดเด่นของภูมปิ ัญญาท้องถนิ่ เป็นการนาํ วัตถุดบิ ในท้องถน่ิ มาใช้ใหเ้ กิดประโยชน์ และจาํ หนา่ ยเพ่อื เพ่ิมรายไดใ้ ห้แกต่ นเอง และครอบครวั วตั ถุดิบท่ใี ช้ประโยชนใ์ นผลติ ภณั ฑท์ ีเ่ กดิ จากภมู ิปัญญา ซึ่งพื้นทอี่ น่ื ไมม่ ี - รายละเอียดของภูมิปญั ญาทอ้ งถนิ่ รูปแบบในการถา่ ยทอดความรู้ ดา้ นการศึกษาดูงาน ฝกึ ปฏิบตั ิในพื้นทจ่ี รงิ ประโยชนท์ ีไ่ ด้จาก ภูมปิ ัญญาคอื สามารถนําไปปฎบิ ัตจิ ริงได้

6 รูปแบบและลกั ษณะการถ่ายทอด การประชาสมั พนั ธ์ เผยแพร่ภูมิปญั ญาท้องถน่ิ ยงั ไม่เคยมกี ารเผยแพร/่ ใช้เฉพาะบุคคล เคยเผยแพร่เฉพาะในชมุ ชน มีการเผยแพร่ผ่านส่อื มวลชนและส่อื อืน่ อยา่ งแพรห่ ลาย มกี ารดงู านจากบคุ คลภายนอก จํานวน ........ ครั้ง จาํ นวน........คน มกี ารนําไปใช้ อ่นื ๆ (ระบ)ุ ลกั ษณะของภมู ิปญั ญาทอ้ งถิน่ การพัฒนาต่อยอดภูมปิ ญั ญาใหเ้ ปน็ นวัตกรรม คุณคา่ (มลู ค่า) และ ความภาคภมู ใิ จ ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถนิ่ /นวัตกรรมทีค่ ดิ คน้ ขนึ้ มาใหม่ ภูมิปัญญาทอ้ งถน่ิ ดัง้ เดิมได้รับการถา่ ยทอดมาจาก ภูมิปัญญาทอ้ งถน่ิ ท่ีไดพ้ ฒั นาและตอ่ ยอด แบบเดมิ คอื มัดก้านมะพร้าวกับดา้ มด้วยลวด การพัฒนาตอ่ ยอด คือ ปจั จบุ นั พฒั นาลวดลายตรงเชอื กมดั ให้ดูสวยงาม และทําขายภายในหมู่บา้ น และ หมบู่ ้านใกล้เคยี ง นายประชา แสงศิลป ( เจา้ ของภมู ิปญั ญาไม้กวาดกา้ นใบมะพร้าว )

7 รปู ภาพภมู ิปญั ญาการทําไมก้ วาดทางมะพรา้ ว

คณะผจู้ ดั ทาํ ทป่ี รึกษา ผู้อํานวยการสํานกั งาน กศน. จังหวดั ราชบรุ ี 1.นางสาวดารัตน์ กาญจนาภา ผอู้ ํานวยการ กศน. อําเภอปากทอ่ 2.นางศริ เิ พ็ญ สงั ขบรู ณ์ ครู 3.นางสาวชาลินี ดารา ผูจ้ ดั ทาํ ครอู าสาสมคั ร กศน. นางสาวสริ มิ ล ใยเย่ือ บรรณาธิการ/จัดทาํ รูปเลม่ ครูอาสาสมคั ร กศน. นางสาวสิริมล ใยเยอ่ื