การบูรณาการ_1565696423

การบูรณาการเชงิ สรา้ งสรรค์ (Creative Integration) รองศาสตราจารย์ ดร.วชิ ัย วงษ์ใหญ่ รองศาสตราจารย์ ดร.มารตุ พัฒผล บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

การบูรณาการเชงิ สรา้ งสรรค์ (Creative Integration) รองศาสตราจารย์ ดร.วชิ ยั วงษ์ใหญ่ รองศาสตราจารย์ ดร.มารตุ พัฒผล บัณฑติ วิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรนี ครินทรวโิ รฒ

การบรู ณาการเชงิ สร้างสรรค์ (Creative Integration) รองศาสตราจารย์ ดร.วชิ ัย วงษ์ใหญ่ รองศาสตราจารย์ ดร.มารตุ พฒั ผล พิมพเ์ ผยแพรอ่ อนไลน์ สงิ หาคม 2562 แหล่งเผยแพร่ ศูนย์ผู้นานวัตกรรมหลกั สูตรและการเรียนรู้ www.curriculumandlearning.com พมิ พท์ ่ี ศนู ยผ์ ู้นานวตั กรรมหลกั สตู รและการเรยี นรู้, กรงุ เทพมหานคร หนังสือเล่มนี้ไมม่ ีลขิ สทิ ธิ์ จัดพิมพ์เพ่ือส่งเสริมสงั คมแหง่ การเรยี นรแู้ ละการแบง่ ปนั

คานา หนังสือ “การบูรณาการเชิงสร้างสรรค์ (Creative Integration)” เล่มนี้ เขียนข้ึนโดยมีวัตถุประสงค์เพ่ือนาเสนอ แนวคิดและหลักการในการบูรณาการ Concept ท่ีนาไปสู่การจัด การเรียนรู้แบบบูรณาการเพื่อเสริมสร้างทักษะการสร้างสรรค์ และนวัตกรรมของผู้เรียน ซ่งึ เป็นจุดเน้นของการจัดการเรียนรู้ในปจั จบุ ัน เนื้อหาสาระท่ีนาเสนอ ผู้เขียนได้ประมวลและสังเคราะห์ ประสบการณ์การโค้ชผู้สอนในสถานศึกษามาเป็นแนวคิดและหลักการ ของการบูรณาการเชิงสร้างสรรค์เพื่อให้ผู้อ่านสามารถนาไปปรับใช้ ในการจดั การเรียนร้แู บบบูรณาการได้อยา่ งเหมาะสม ห วั ง เ ป็ น อ ย่ า ง ย่ิ ง ว่ า ห นั ง สื อ เ ล่ ม น้ี จ ะ เ ป็ น ป ร ะ โ ย ช น์ ตอ่ ผู้ทเ่ี ก่ยี วข้องได้มากพอสมควร รองศาสตราจารย์ ดร.วชิ ัย วงษใ์ หญ่ รองศาสตราจารย์ ดร.มารตุ พัฒผล

สารบัญ 1 1 1. บทนา 3 2. ความหมายของ Concept 5 3. ความหมายของการบูรณาการ 6 4. หลกั การบรู ณาการเชิงสรา้ งสรรค์ 7 5. หลกั การจดั การเรยี นรู้แบบบรู ณาการเชิงสร้างสรรค์ 10 6. กระบวนการเรยี นรแู้ บบบูรณาการเชงิ สรา้ งสรรค์ 11 7. บทสรุป บรรณานุกรม

1 การบรู ณาการเชิงสร้างสรรค์ (Creative Integration) 1. บทนา การบูรณาการเชิงสร้างสรรค์ (Creative Integration) เป็น จุดเน้นของการจัดการเรียนรู้ในโลกยุค Disruptive Technology ท่ีผู้เรียนต้องมีทักษะการคิดข้ันสูง และสามารถนาความรู้ Hard skills Soft skill มาใช้ในการสร้างสรรค์นวัตกรรมท่ีสามารถแก้ปัญหา และพฒั นาสงั คมได้ การจัดการเรียนรู้ท่ีจะพัฒนาผู้เรียนไปสู่ความสาเร็จดังกล่าว คือ การจัดการเรียนรู้ที่บูรณาการองค์ความรู้หรือ concept ต่างๆ แลว้ เปิดโอกาสให้ผเู้ รยี นได้ลงมอื สรา้ งสรรค์สิง่ ตา่ งๆ ตามทผี่ ู้เรียนสนใจ 2. ความหมายของ Concept Concept แปลว่า มโนทัศน์ หรือความคิดรวบยอด คือ ภ า พ ค ว า ม คิ ด ใ น ส ม อ ง ท่ี เ ป็ น ตั ว แ ท น ข อ ง ส่ิ ง ใ ด ส่ิ ง ห น่ึ ง

2 (ราชบัณฑิตยสถาน. 2555 หน้า 106) โดยเมื่อกลา่ วถงึ สิ่งน้นั แลว้ จะเกิด ความเข้าใจที่ตรงกัน เช่น ถ้าเรากล่าวถึงดอกไม้ ทุกคนจะเกิดภาพ ในสมองว่าเป็นดอกไม้อะไรก็ได้ บางคนอาจเกิดภาพดอกกุหลาบ บางคนอาจเกิดภาพดอกบัว ซ่ึงภาพดอกไม้ในสมองของแต่ละคน จะมลี ักษณะร่วมกนั คอื กลีบดอก เกสร และกา้ นดอก เป็นต้น นอกจากน้ี concept ยงั หมายถึงองค์ความรู้เรื่องใดเรื่องหน่ึง อีกด้วย เช่น Concept ของสิ่งมีชีวิต หรือ Concept ของการอนุรักษ์ ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสิง่ แวดล้อม เป็นต้น การเรยี นรใู้ นระดับที่เปน็ Concept จะเกดิ ประโยชน์กับผูเ้ รยี น อย่างมาก เนื่องจากผู้เรียนจะสามารถประยุกต์ใช้ Concept ไปสู่ สถานการณ์ต่างๆ การเชื่อมโยง Concept หนึ่งกับ Concept อื่นๆ เป็นรากฐานสาคญั ของทกั ษะการสรา้ งสรรค์นวัตกรรมของผ้เู รียน การเรียนรู้ท่ีเน้นเน้ือหา (Content based) โดยไม่เน้น Concept จะส่งผลให้ผู้เรียนไม่สามารถสร้างสรรค์นวัตกรรมใดๆ ได้ เพราะไม่สามารถประยุกต์ความรู้และเช่ือมโยงความรู้ได้ เนื่องจาก ผเู้ รยี นมีความรู้แบบแยกส่วน

3 3. ความหมายของการบรู ณาการ การบูรณาการ (Integration) หมายถึง การผสมผสาน องค์ความรู้ตั้งแต่ 2 องค์ความรู้ขึ้นไปเข้าด้วยกันอย่างลงตัวและเป็น ระบบ ช่วยทาให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ Concept ในลักษณะที่ เชื่อมโยงกันอย่างบูรณาการ ตอบสนองธรรมชาติ ความต้องการ และความสนใจของผ้เู รยี น การบูรณาการ Concept เป็นการนาสาระสาคัญ หรือ Main concept ขององค์ความรู้ต่างๆ มาผสมผสานกัน และนาไปสู่ การจัดการเรียนรู้ท่ีทาใหผ้ ู้เรียนเกิดการเรียนรเู้ ชิงลึก (Deep learning) ผู้สอนนา Concept หรือองค์ความรู้มาบูรณาการร่วมกัน แ ล้ ว จั ด กิ จ ก ร ร ม ก า ร เ รี ย น รู้ ใ ห้ ผู้ เ รี ย น น า อ ง ค์ ค ว า ม รู้ เ ห ล่ า นั้ น ไปประยุกต์ใช้ในสถานการณ์ที่ท้าทายความสามารถของผู้เรียน ผู้เรียนเกิด Concept ที่เรียนผ่านการลงมือปฏิบัติกิจกรรมอย่างมี ความหมายและกระตือรอื รน้

4 การบูรณาการ Concept แสดงภาพประกอบให้ง่ายต่อการ ทาความเข้าใจดงั น้ี 1 concept เรยี นแบบแยกสว่ น 2 concept ยังแยกส่วนอยู่ 2 concept เรยี นแบบเชอ่ื มโยง 2 concept เรียนแบบบูรณาการ ภาพประกอบ 1 ลกั ษณะการเรยี นรแู้ บบแยกส่วน เช่ือมโยง และบูรณาการ

5 4. หลักการบูรณาการเชิงสรา้ งสรรค์ 1. การบูรณาการ concept ควรนา concept ท่ีสามารถนา บูรณาการกันได้อย่างมีความหมาย ซ่ึง Concept บางอย่างอาจจะ นามาบูรณาการกันได้ลาบากในบริบทของการจัดการเรียนรู้บางบริบท ทาให้กิจกรรมการเรียนรู้ไม่ราบรื่น ติดขัด Concept ที่บูรณาการกัน อย่างลงตัวจะช่วยให้ผูเ้ รยี นเกดิ การเรียนรู้ไดง้ า่ ยและคงทน 2. การบูรณาการท่ีลงตัว ควรตอบสนองธรรมชาติ ความต้องการและความสนใจของผู้เรียน การบูรณาการที่ลงตัว จะช่วยสนับสนุนการจัดการเรียนรู้ที่มีความกระตือรือร้น (Active learning) ใหเ้ ปน็ ไปอย่างมีประสทิ ธภิ าพ 3. การบูรณาการจะประสบความสาเร็จ เมื่อผู้สอนวิเคราะห์ ธรรมชาติของ concept ท่ีจะนามาบูรณาการ และเลือก Concept มาบูรณาการอย่างเหมาะสม เนื่องจาก Concept มีหลายประเภท แต่ละประเภทมีธรรมชาติไม่เหมือนกัน โดยท่ัวไปแล้ว Concept ทเ่ี ปน็ ประเภทเดยี วกันหรอื มธี รรมชาตเิ หมือนกันจะบูรณาการกันได้ง่าย (รายละเอยี ดประเภทของ Concept ศึกษาไดจ้ ากหนังสอื ของผูเ้ ขียน เร่อื ง การโค้ชทเ่ี น้น Concept )

6 4. การบูรณาการ Concept ใดๆ ควรคานึงถึงความเป็นไปได้ ในการจัดการเรยี นรู้ในสถานการณ์จรงิ บางคร้งั ผ้สู อนอาจจะออกแบบ การบูรณาการ Concept ไว้เป็นอย่างดี แต่ส่ิงท่ีออกแบบไว้น้ันมีความ ซับซ้อนมากเกินไป หรือยากเกินความสามารถของผู้เรียน ทาให้ผู้เรียน ไมส่ ามารถเรียนรู้ Concept ไดอ้ ย่างถูกตอ้ งและชดั เจน 5. การบูรณาการ Concept ทีด่ ี ควรมคี วามกระชับ ไมพ่ รา่ มัว มจี ุดเน้นของสง่ิ ทต่ี ้องการให้ผเู้ รียนเกิด Deep learning 5. หลกั การจดั การเรียนรแู้ บบบรู ณาการเชิงสรา้ งสรรค์ 1. พัฒนาผู้เรียนให้มี Growth Mindset โดยให้ผู้เรียนตอบ คาถามตนเอง ว่าต้องการบรรลุเป้าหมายอะไร หรืออยากทาอะไรให้ ประสบความสาเร็จ เนื่องจาก Growth Mindset เป็นปัจจัยเบ้ืองต้น ที่สาคญั ทีส่ ุดในการเรียนรู้ของผเู้ รียน 2. จัดกิจกรรมให้ผู้เรียนเกิด Concept เชิงบูรณาการ และ ควรมีกิจกรรมในลักษณะท่ีเป็น Project work ให้ผู้เรียนนา Concept หลายๆ Concept มาประยุกต์ใช้ในการสร้างสรรค์ส่ิงต่างๆ ตามความ สนใจของผ้เู รียน

7 3. กจิ กรรมการเรียนรู้ควรมลี ักษณะเปดิ (Open space) คอื เปิดโอกาสให้ผู้เรียนทุกคนได้ใช้ความสามารถหรือศักยภาพของตนเอง อยา่ งเตม็ ที่ ไมป่ ิดกั้นจินตนาการสร้างสรรค์ของผเู้ รียน 4. กระตุ้นให้ผู้เรียนแสวงหาความรู้และสร้างแนวคิด (Idea) ในการนา Concept ท่ีเรียนมาออกแบบและสร้างสรรค์นวัตกรรม ตามความสนใจ 5. ผู้สอนมีบทบาทในการโค้ชผู้เรียนให้ใช้ศักยภาพในการ เรียนรู้มากที่สุด ช้ีแนะ ให้ข้อเสนอแนะ และให้ข้อมูลย้อนกลับ เชิงสร้างสรรค์ (Creative feedback) ให้ผู้เรียนพัฒนาตนเอง อย่างตอ่ เน่ือง 6. กระบวนการเรียนร้แู บบบรู ณาการเชงิ สรา้ งสรรค์ ขั้นที่ 1 ผู้เรียนกาหนดเป้าหมายในการเรียนรู้ของตนเอง ผู้สอนควรกระตุ้นให้ผู้เรียนมีเป้าหมายท่ีต้องการประสบความสาเร็จ ทาให้ผู้เรียนมีความรู้สึกเป็นเจ้าของการเรียนรู้ (Ownership) เสริมสร้างแรงจูงใจภายใน ใช้เป้าหมายในการเรียนรู้เป็นเครื่องมือ ดึงศกั ยภาพของผู้เรียนออกมา

8 ข้ันที่ 2 ผู้เรียนวางแผนการเรียนรู้ของตนเอง การเรียนรู้ บูรณาการเชิงสร้างสรรค์มีลักษณะเป็น Project – based learning, Problem – based learning, Creative – based learning, Research – based Learning และการเรียนรู้ในลักษณะอื่นๆ ท่ีผู้เรียนได้ลงมือปฏิบัติการสร้างสรรค์นวัตกรรมท่ีเป็นประโยชน์ ตามแนวทาง Active learning ผู้เรียนสามารถบูรณาการ Concept ตา่ งๆ เขา้ ไปในกระบวนการเรยี นรู้ตามแผนการเรยี นร้ขู องตนเอง ข้ันท่ี 3 ผู้เรียนลงมือปฏิบัติตามแผนการเรียนรู้ของตนเอง ด้วยความกระตือรือร้น มี Growth Mindset มีวินัยในตนเอง มีความ เชื่อมั่นในความสามารถของตนเอง ใช้กระบวนการเรียนรู้ที่หลากหลาย ตามวิธีการเรียนรู้ของผู้เรียน (Learning style) ผู้เรียนใช้เทคโนโลยี เปน็ เครอื่ งมือสนับสนนุ การเรียนรอู้ ย่างมปี ระสทิ ธิภาพ นอกจากนี้ผู้เรียนยังต้องกากับติดตาม (Monitor) ความก้าวหน้าทางการเรียนรู้ของตนเอง และรายงานต่อผู้สอน อย่างตอ่ เนอ่ื งในลกั ษณะของการแลกเปลี่ยนเรียนรรู้ ว่ มกัน สาหรับผู้สอนทาหน้าท่ีโค้ช ให้คาแนะนา ช่วยเหลือ ชี้แนะ ให้ผู้เรียนใช้กระบวนการคิด กระบวนการเรียนรู้ และ แก้ปัญหาได้ด้วยตนเอง แทนการออกคาสั่งหรือกาหนดเส้นทาง การเรียนร้ใู หก้ บั ผเู้ รียนโดยท่ีผเู้ รยี นไม่ต้องคดิ อะไร

9 นอกจากน้ีผู้สอนยังมีหน้าท่ีอานวยความสะดวก ในการเรียนรู้ให้กับผู้เรียน (Facilitator) ประเมินความก้าวหน้า ทางการเรียนรู้และให้ข้อมูลย้อนกลับเชิงสร้างสรรค์ที่เป็นประโยชน์ ต่อผู้เรียนตามสภาพจรงิ (Authentic Creative Feedback) ข้ันตอนที่ 4 ผู้เรียนประเมินตนเอง (Self - assessment) เก่ียวกับ Concept ที่ได้เรียนรู้ ทักษะท่ีเกิดการพัฒนา ตลอดจน สมรรถนะและคุณลักษณะท่ีได้รับจากการปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรู้ สะท้อนคิด (Reflection) และถอดบทเรียน (Lesson learned) เกี่ยวกบั แนวทางการปรบั ปรุงและพฒั นาตนเองตอ่ ไป ขั้นตอนที่ 5 ผู้สอนให้ข้อมูลย้อนกลับเชิงสร้างสรรค์ ในลักษณะของการให้ข้อมูลย้อนกลับสรุปผลการเรียนรู้ (Summative feedback) ให้ข้อมูลเก่ียวกับส่ิงที่ผู้เรียนทาได้ดี สิ่งท่ี ประสบ ความสาเร็จ และส่ิงที่ผู้เรียน ควรปรับปรุงแก้ไข และเสนอแนะ แนวทางการพัฒนาตนเองให้กับผู้เรียนรายบุคคล (Individualize feedback for improvement)

10 7. บทสรปุ การบูรณาการเชิงสร้างสรรค์ (Creative Integration) เป็น สิ่งท้าทายความสามารถของผู้สอนในการที่จะนา concept ตั้งแต่ 2 concept ขึ้นไปมาบูรณาการเข้าด้วยกันอย่างลงตัว และนาไป จัดการเรียนรู้ตามแนว Active Learning ด้วยวิธีการจัดการเรียนรู้ ที่เหมาะสมกับผู้เรียนและบริบทต่างๆ ท่ีเก่ียวข้องกับการจัดการเรียนรู้ เปล่ียนบทบาทจากผู้ป้อนความรู้ มาเป็นผู้กระตุ้นให้ผู้เรียนเข้าถึง องค์ความรู้ เกิด Deep learning และทักษะในการสร้างสรรค์ นวัตกรรมซ่งึ เปน็ ทักษะที่สาคญั และจาเป็นสาหรบั ผเู้ รยี นทุกคน

11 บรรณานุกรม ราชบัณฑิตยสถาน. ( 2555). พจนานุกรมศัพท์ศึกษาศาสตร์ ฉบับราชบณั ฑิตยสถาน. กรงุ เทพฯ: อรณุ การพมิ พ.์ วิชัย วงษ์ใหญ่ และมารุต พัฒผล. (2561). การโค้ชเพ่ือพัฒนาศักยภาพ ผเู้ รยี น. กรุงเทพฯ: จรลั สนิทวงศก์ ารพมิ พ์.

การบูรณาการเชิงสรา้ งสรรค์ (Creative Integration) เปน็ จดุ เน้นของการจดั การเรียนรู้ ในโลกยุค Disruptive Technology