สื่อ ครูณัฐิกา

ปฏิบัตงิ านด้านบญั ชี เก่ียวกับการซ้ือขายสินค้า  กจิ การซอื้ ขายสินคา้ จะมกี ารซือ้ สนิ คา้ มาขายให้เพยี งพอกับความตอ้ งการของ ลกู ค้าและมกี ารสารองสินคา้ เพอ่ื ให้มั่นใจวา่ กิจการมสี นิ ค้าพร้อมจาหน่ายตลอดเวลา ดงั นนั้ กจิ การจงึ ตอ้ งมกี ารควบคมุ ดแู ลสินคา้ ให้รัดกมุ และให้แสดงยอดทีถ่ กู ต้อง โดย กจิ การตอ้ งจดั ทาบตั รคุมยอดสินคา้ (stock card) เพ่ือแสดงรายละเอียดของสินค้า ไมว่ า่ จะเป็นการรับหรือซอื ้ สนิ ค้าเข้ามา การจา่ ยหรือขายสินค้าออกไป และแสดง ยอดคงเหลือของสนิ ค้า ซง่ึ การทาบตั รคมุ สนิ ค้าจะทาให้กิจการทราบถงึ การ เปลย่ี นแปลงของสนิ ค้า และสามารถควบคมุ สินค้าให้เพียงพอได้ นอกจากนีย้ งั เป็น เคร่ืองมือชว่ ยให้กิจการทราบถงึ ปริมาณการสง่ั ซอื ้ สินค้า จดุ สง่ั ซอื ้ สินค้าทป่ี ระหยดั ท่ีสดุ และสามารถป้ องกนั การมีสินค้าคงเหลือมากเกินไปหรือสนิ ค้าขาดมือได้

วธิ ีการบันทกึ บญั ชสี นิ คา้วิธีการบนั ทกึ บญั ชสี ินคา้ สามารถทาได้ 2 วิธี คอื วธิ ีการ บนั ทกึ บญั ชีสนิ ค้าคงเหลอื แบบสนิ ้ งวด (Periodic Inventory Method) กบั วิธีการบนั ทกึ บญั ชีสินค้าคงเหลอื แบบต่อเนื่อง (Perpetual Inventory Method)

หลักการบนั ทกึ รายการซ้ือสินคา้ แบบส้นิ งวดการจดบนั ทึกรายการซอื้ สนิ ค้าโดยใชช้ อ่ื บัญชีตามรายการค้านั้นท่ี เกิดข้นึ เช่น เม่อื ซ้ือสนิ ค้าจากผ้ขู าย ทาให้สนิ ค้าเพม่ิ ข้ึน จะจด บันทึกเขา้ บญั ชซี อื้ เม่อื ส่งคนื สินคา้ ใหผ้ ูข้ าย จะใชบ้ ญั ชสี ง่ คนื และ ส่วนลด ด้วยเหตนุ ้ี เมื่อต้องการทราบปริมาณสนิ คา้ คงเหลือ ณ วัน สน้ิ งวด จะตรวจนบั เพ่ือสรุปยอดสนิ คา้ คงเหลือ ณ วันน้ัน ๆ และ จดบันทึกเพือ่ ปิดบญั ชี ณ วันส้นิ งวดทท่ี าการตรวจนับสนิ ค้า คงเหลือ ชอื่ บญั ชที ีเ่ ก่ียวกบั สินคา้ ได้แก่ ซอ้ื ค่าขนส่งเขา้ สง่ คนื และสว่ นลด สว่ นลดรับ

รายการค้า ช่ือบญั ชีท่ีเกี่ยวข้องซื้อสินค้า บญั ชซี ้อื สนิ คา้ส่งคืนสินค้า บญั ชสี ่งคนื และสว่ นลดค่าขนส่งสินค้า บญั ชคี ่าขนสง่ เขา้ส่วนลดเงินสดค่าสินค้า บญั ชสี ่วนลดรบั

หลกั การบันทึกรายการซือ้ สินค้าแบบต่อเนื่อง การจดบนั ทกึ บญั ชสี นิ คา้ แบบต่อเน่อื ง จะจดบนั ทกึ รายการ คา้ ใดๆ ทม่ี ี ทาใหส้ นิ คา้ มกี ารเปลย่ี นแปลงเพม่ิ ขน้ึ หรอื ลดลงโดยใช้ ผา่ นบญั ชสี นิ คา้ โดยตรง เชน่ เมอ่ื ซอ้ื สนิ คา้ จากผขู้ าย ทาใหส้ นิ คา้ เพมิ่ ขน้ึ จะจดบนั ทกึ เพมิ่ ยอดบญั ชสี นิ คา้ เมอ่ื สง่ คนื สนิ คา้ ใหผ้ ขู้ าย จะ จดบนั ทกึ ลดยอดบญั ชสี นิ คา้ และทกุ ครงั้ ทข่ี ายสนิ คา้ จะตอ้ งบนั ทกึ ตน้ ทนุ ขายเพอ่ื ลดยอดสนิ คา้ เสมอ ดว้ ยเหตุน้ี เมอ่ื ตอ้ งการทราบมลู คา่ สนิ คา้ คงเหลอื ณ วนั สน้ิ งวด จงึ กระทบยอดคงเหลอื จากบญั ชสี นิ คา้ ได้ ในทนั ที ชอ่ื บญั ชที เ่ี กย่ี วขอ้ งกบั สนิ คา้ คอื บญั ชสี นิ คา้

รายการคา้ ชือ่ บญั ชที ่ีเกย่ี วข้องซอื้ สนิ ค้า บัญชสี ินค้าสง่ คนื สินค้า บญั ชสี นิ ค้าค่าขนสง่ สนิ คา้ บัญชีสนิ ค้าส่วนลดเงนิ สดค่าสินค้า บัญชสี นิ ค้า

 ตัวอย่างท่ี 1 บริษทั การะเกด จากัด มรี ายการเกยี่ วกบั การซอ้ื สนิ ค้าดงั น้ี 25x1 ม.ค. 1 ยอดยกมา 425 หนว่ ย ๆ ละ 10 บาท 5 ซ้ือสินคา้ 450 หน่วย ๆ ละ 10 บาท มคี ่าขนสง่ 250 บาท 9 ขายสนิ ค้า 410 หน่วย ๆ ละ 15 บาท 16 ขายสนิ ค้า 300 หน่วย ๆ ละ 20 บาท 20 ซ้ือสนิ ค้า 400 หน่วย ๆ ละ 12 บาท จากรา้ นถาวรพาณิชย์ เงื่อนไข 2/10 n/30 21 รบั คืนสินค้าจากลกู ค้า 25 หนว่ ย เป็นสนิ ค้าท่ขี ายเมอ่ื วนั ท่ี 16 22 สง่ คนื สินค้ามีตาหนิ 10 หน่วย เปน็ สินคา้ ทซ่ี ้ือเมื่อวนั ที่ 20 30 จ่ายค่าสินคา้ ท่ซี ้อื เมอ่ื วนั ที่ 20 31 ขายสนิ คา้ เป็นเงนิ เชอ่ื 350 หนว่ ย ๆ ละ 22 บาท ให้นายทรงสวสั ด์ิ ใหท้ า 1. บตั รคมุ ยอดสนิ คา้ 2. บันทกึ รายการเกย่ี วกบั การซือ้ ขายสินค้าในสมดุ รายวันทั่วไป

บัตรคุมยอดสนิ ค้า บตั รคมุ ยอดสินค้าชนิดสินค้า : จดุ สงั่ ซื้อ :รหสั สินค้า : หน่วยนับ : จานวนสงั่ ซือ้ :พ.ศ. 25x1เดือ วนั ท่ี อ้างองิ รบั จ่าย คงเหลอืนม.ค 1 ยกมา ปรมิ าณ @ จานวน ปรมิ าณ @ จานวน ปรมิ าณ @ จานวน. เงนิ เงนิ เงนิ 5 ซอ้ื 9 ขาย 425 10 4,250 16 ขาย 20 ซอ้ื 450 10 4,500 875 10 8,750 21 รบั คนื 410 10 4,100 465 10 4,650 22 ส่งคนื 300 10 3,000 165 10 1,650 31 ขาย 400 12 4,800 165 10 1,650 400 12 4,800 (25) 10 (250) 190 10 1,900 400 12 4,800 (10) 12 (120) 190 10 1,900 390 12 4,680 190 10 1,900 160 12 3,520 230 12 2,760

การบนั ทกึ รายการซือ้ สินค้าในระบบแบบสนิ้ งวดพ.ศ. 25x1 เลขท่ี เดบิต เครดิตเดือน วนั ท่ี รายการ บญั ชี บาท สต. บาท สต.ม.ค. 5 ซอ้ื สนิ คา้ 4,5ส0ม0ดุ รายว-ันท่วั ไป เงนิ สด 4,500 - ซอ้ื สนิ คา้ 450 หน่วย ๆ ละ 10 บาท คา่ ขนสง่ เขา้ 250 - เงนิ สด 250 - จา่ ยคา่ ขนสง่ สนิ คา้9 เงนิ สด 6,150 - ขายสนิ คา้ 6,150 - ขายสนิ คา้ 410 หน่วย ๆ ละ 15 บาท16 เงนิ สด 6,000 - ขายสนิ คา้ 6,000 - ขายสนิ คา้ 300 หน่วย ๆ ละ 20 บาท20 ซอ้ื สนิ คา้ 4,800 - เจา้ หน้ี-รา้ นถาวรพาณิชย์ 4,800 - ซอ้ื สนิ คา้ 400 หน่วย ๆ ละ 12 บาท เง่อื นไข 2/10 n/30

สมุดรายวนั ซ้ือ สมดุ รายวนั ซ้ือ (Purchases Journal) คือ สมดุ รายวนั ขนั้ ต้นทใี่ ช้บนั ทกึ รายการซอื ้ สนิ ค้าเป็นเงินเชื่อ โดยใช้เอกสาร ใบกากบั ภาษี หรือใบกากบั สินค้า ท่ีผ้ขู ายสง่ มาเป็นหลกั ฐานใน การบนั ทกึ บญั ชี และผา่ นรายการไปบญั ชีเจ้าหนีร้ ายตวั ทกุ ครัง้ ที่ บนั ทกึ รายการค้า และไมต่ ้องนาไปบนั ทกึ บญั ชีในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปอีกเพราะได้บนั ทกึ รายการค้าแล้ว

ตัวอย่างท่ี 2 จากตัวอยา่ งที่ 1 ให้บนั ทกึ รายการซอื้ สินค้าเปน็ เงินเชอ่ื ในสมดุ รายวันซื้อ สมดุ รายวันซื้อพ.ศ. 25x1 เลขที่ ช่ือเจ้าหนี้ เงื่อนไข หน้า เดบิต เครดิต การชาระหน้ี บญั ชี ซอ้ื สนิ คา้ ภาษซี อ้ื เจา้ หน้กี ารคา้เดือน วนั ท่ี ใบกากบั สนิ คา้ 2/10,n230 ⁄ 4,800 4,800ม.ค. 20 101 รา้ นถาวรพาณิชย์

สมุดรายวนส่งคนื สินค้าและจานวนทไี่ ดล้ ด สมดุ รายวันส่งคืนสินคา้ และจานวนท่ีไดล้ ด (Purchases return and Allowance Journal) คอื สมดุ ทใ่ี ชบ้ นั ทกึ รายการสง่ คนื สนิ คา้ ทช่ี ารดุ หรอื จากสาเหตอุ น่ื ใหก้ บั ผขู้ าย ในกรณที ซ่ี อ้ื สนิ คา้ เป็นเงนิ เชอ่ื เทา่ นนั้ ซง่ึ จะทาใหย้ อดเจา้ หน้ลี ดลง โดยเด บติ บญั ชเี จา้ หน้กี ารคา้ เครดติ บญั ชสี ง่ คนื และบญั ชภี าษซี อ้ื สาหรบั รายการสง่ คนื สนิ คา้ ไดร้ บั เงนิ สดกลบั คนื มานนั้ จะตอ้ งนาไปบนั ทกึ ในสมดุ รายวนั รบั เงนิ เอกสารหลกั ฐานทใ่ี ชบ้ นั ทกึ ในสมดุ รายวนั สง่ คนื คอื ใบลดหน้ี (Debit Memo หรอื Debit Note) ทไ่ี ดร้ บั จากผขู้ ายสนิ คา้ ดงั นนั้ จะบนั ทกึ การลดยอดลงในมดุ รายวนั สง่ คนื สนิ คา้ และจานวนทไ่ี ดล้ ดแลว้ ผา่ นไปบญั ชแี ยกประเภทเจา้ หน้รี ายตวั ทนั ที

ตัวอยา่ งที่ 3 จากตวั อยา่ งที่ 1 ใหบ้ ันทกึ รายการส่งคนื สนิ คา้ และสว่ นลดในสมุดรายวันสง่ คืนสินคา้ และจานวนท่ไี ดล้ ด สมุดรายวนั สง่ คนื สนิ คา้ และจานวนทไ่ี ด้ลดพ.ศ. 25x1 เลขที่ ช่ือเจ้าหนี้ หน้า เครดิต เดบิตเดือน วนั ท่ี Debit Note บญั ชี สง่ คนื สนิ คา้ ภาษซี อ้ื เจา้ หน้กี ารคา้ม.ค. 22 A-301 รา้ นถาวรพาณิชย์ ⁄ 120 120

สมดุ รายวนั ขายสมุดรายวนั ขาย (Sales Journal) คือ สมุดรายวันขนั ตน้ ทใ่ี ชบ้ นั ทึกรายการขายสินค้าเป็นเงินเชอ่ื โดยใช้ เอกสารหลักฐานเปน็ ใบกากับภาษี หรือใบกากับสินคา้ ท่กี ิจการจัดทาขน้ึ เพื่อสง่ ให้ผ้ซู ้อื เป็นหลกั ฐานในการ บันทกึ บัญชี และต้องผ่านรายการไปยังบัญชลี กู หนรี้ าย ตวั ทุกครง้ั ท่ีบนั ทกึ รายการคา้

ตวั อยา่ งที่ 4 จากตวั อยา่ งที่ 1 ให้บนั ทกึ รายการขายสินค้าเป็นเงินเช่อื ในสมดุ รายวนั ขาย  สมดุ รายวนั ขายพ.ศ. 25x1 เลขที่ ช่ือลกู หนี้ เง่ือนไข หน้า เครดิต เดบิตเดือน วนั ท่ี ใบกากบั สนิ คา้ การชาระหน้ี บญั ชี ขายสนิ คา้ ภาษขี าย ลกู หน้กี ารคา้ม.ค. 31 301 ทรงสวสั ดิ ์ ⁄ 7,700 7,700

สมดุ รายวนั รับคนื และจานวนท่ีลดให้ สมุดรายวนั รับคืนและจานวนทล่ี ดให้ (Sales return and Allowance Journal) คอื สมุดรายวันข้ันต้นทีใ่ ชบ้ นั ทึกรายการรบั คนื สนิ ค้าจากลูกคา้ ในกรณีทีข่ ายสินคา้ เปน็ เงนิ เชื่อ ซึ่งจะทาให้ยอดบญั ชีลกู หนี้การคา้ ลดลงโดยเดบิตบัญชรี ับคืนสนิ คา้ และบัญชภี าษี ขาย เครดติ บญั ชลี กู หนก้ี ารคา้ รายการรับคืนสนิ คา้ ท่ตี อ้ งจา่ ยเงนิ สดคนื ผู้ซ้อื นั้น จะตอ้ งนาไปบันทกึ ในสมดุ รายวนั จา่ ย เอกสารหลักฐานทีใ่ ช้ในการบนั ทกึ รายการรับ คนื คือ ใบลดหน้หี รือใบหักหนี้ (Credit Note) ทีอ่ อกให้กบั ผู้ซ้ือสนิ ค้า เมือ่ ผ้ขู ายได้ บนั ทกึ รายการรบั คนื สนิ ค้าและจานวนทลี่ ดใหใ้ นสมุดรายวนรบั คนื สนิ คา้ แลว้ จะผา่ น รายการไปยงั บญั ชแี ยกประเภทรายตัวลูกหนี้ทันที เมื่อสิน้ เดอื นจะรวมยอดในสมดุ รายวันรับคืนสนิ ค้าแล้วผ่านไปบญั ชีแยกประเภททั่วไป 3 บญั ชี คอื บญั ชรี ับคืนสนิ ค้า บัญชภี าษขี าย ด้านเดบติ และบญั ชีลกู หนี้ ด้านเครดติ

สมุดรายวันรบั คืนและจานวนทล่ี ดให้พ.ศ. 25x1 เลขที่ ช่ือลกู หนี้ หน้า เดบิต เครดิตเดือน วนั ท่ี Credit บญั ชี รบั คนื สนิ คา้ ภาษขี าย ลกู หน้กี ารคา้ Note