การเลี้ยงแพะ

ห้องสมดุ ประชาชน “ เฉลมิ ราชกมุ ารี ” จังหวดั อานาจเจริญ จัดกิจกรรมส่งเสรมิ การอ่านผ่านสือ่ ออนไลน์ ใหค้ วามรู้ เรื่อง “การเลยี้ งแพะ” ศนู ยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอเมืองอานาจเจริญ สานกั งานสง่ เสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวดั อานาจเจรญิ สานกั งานการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ หนงั สือ E-Book 13/2563 ๒๕๕๙

หอ้ งสมดุ ประชาชน “ เฉลมิ ราชกุมารี ” จงั หวดั อานาจเจรญิ จัดกจิ กรรมสง่ เสรมิ การอา่ นผา่ นส่ือออนไลน์ ใหค้ วามรู้ เรอื่ ง “การเลีย้ งแพะ” การเล้ยี งแพะ สัตวเ์ ล้ียงท่ไี ดผ้ ลผลติ หลายอยา่ ง การเล้ียงแพะขายได้ท้งั เนอ้ื นม หนัง และขน แตก่ ารเลย้ี งแพะในประเทศไทยสว่ นใหญย่ ังขาดข้อมูลบางอยา่ งทาใหผ้ ลผลิตได้ น้อยกว่าท่คี วรจะเป็น

การเลย้ี งแพะ สาหรบั มือใหม่ ไม่ยากอยา่ งทค่ี ิด แพะ สตั วท์ ีห่ ลายคนคิดวา่ กลนิ่ เหมน็ สาบ สกปรก ไม่เหมาะทจ่ี ะนามาเล้ยี ง ใครจะคิดบา้ งว่า แพะเป็นสตั วท์ เี่ ลีย้ งง่าย และเหมาะสมกับสภาพเศรษฐกจิ ในปจั จุบัน เพราะเป็นสตั ว์เลยี้ งที่ใช้เล้ียง ทดแทนโค – กระบอื และยังมคี ่าใช้จา่ ยไม่สูงมากอีกดว้ ย ขอ้ ดี-ข้อเสยี ของการเล้ยี งแพะมดี งั นี้ เล้ยี งแพะใชร้ ะยะเวลาสนั้ กว่าเล้ยี งววั - แพะหากนิ เกง่ และกนิ ใบไมไ้ ดห้ ลายชนดิ - แพะทนทานตอ่ ทกุ สภาพอากาศ - แพะมขี นาดตวั เลก็ ใชพ้ นื้ ทน่ี ้อย จัดการง่าย - แพะใหผ้ ลผลติ ไดท้ ั้งเนื้อ นม หนังและขน

สายพันธ์แุ พะ สาหรับพนั ธ์ุของแพะท่ีนยิ มนามาเล้ียงมหี ลายประเภท แต่สายพันธท์ุ ก่ี รมปศุสัตวว์ ิจยั และ ปรับปรงุ พนั ธุ์ให้สามารถเล้ียงไดใ้ นประเทศไทย มี 7 พันธ์ุดังน้ี  แพะพันธพ์ุ ื้นเมอื ง แพะพนั ธุ์พื้นเมืองในภาคใต้ มีสีหลากหลาย ส่วนใหญพ่ บว่ามีสีดา นา้ ตาล หรือนา้ ตาลสลับดา แพะโตเตม็ ทเี่ พศเมียนมคี วามสงู ตรงป่มุ หนา้ ขาประมาณ 48.5 ซม. มนี ้าหนักตวั ประมาณ 12.8 – 16.4 กก. แพะพันธพุ์ ้นื เมอื งไทยมีลักษณะคลา้ ยกบั แพะพันธ์กุ ัตจงั (Kambing Katjang) พนั ธุ์พ้ืนเมืองของประเทศมาเลเซีย  แพะพันธุ์แองโกลนเู บยี น (Anglonubian) เปน็ แพะทใ่ี ห้ท้ังเนื้อและนม มีหลายสี ท้ังสีเดียวใน ตวั และสีด่างปัน สันจมูกเปน็ เส้นโค้ง ใบหูยาวปรกลง นาเขา้ มาเล้ียงและขยายพันธใุ์ นไทยกว่า 20 ปี  แพะพันธุ์บอร์ (Boer) เป็นแพะพันธเ์ุ นื้อขนาดใหญ่ จากประเทศแอฟรกิ าใต้ มีลาตัวสีขาว หัว และคอจะมสี ีแดง ใบหูยาวปรก นาเขา้ มาเม่อื ปลายปี 2539  แพะพนั ธ์ุซาเนน (Saanen) เปน็ แพะพันธน์ุ ม สีขาวท้งั ตัว หูใบเล็กตัง้ หน้าตรง  แพะพันธุ์หลาวซาน (Laoshan) เปน็ แพะพนั ธนุ์ ม จากประเทศจีน มลี กั ษณะคลา้ ยพันธ์ุซาเนน  แพะพันธ์ุอลั ไพน์ (Alpine) เป็นแพะพนั ธ์ุนม สีน้าตาลหรอื ดา ใบหเู ลก็ ตงั้ หน้าตรง มแี ถบสขี า้ ง แกม้  แพะพันธ์ทุ อกเกน็ เบริ ก์ (Toggenburg) เป็นแพะพนั ธน์ุ ม ลาตวั สชี อ็ กโกแบต ใบหูต้ัง หน้าตรง มแี ถบสีขาวข้างแก้ม

การเลี้ยงแพะและสถานทเ่ี ลยี้ งแพะ  การเลีย้ งแบบผกู ล่าม เพ่ือให้แพะหาหญ้ากินรอบบริเวณทผี่ ูก โดยผ้เู ล้ียงตอ้ งมนี ้า และแร่ธาตุให้ แพะกนิ เวลากลางคืน  การเล้ียงแบบปลอ่ ย เป็นการเลีย้ งที่ประหยดั งบประมาณ เพราะเป็นการปล่อยให้แพะออกหากนิ เองประมาณ 1 – 2 ชัว่ โมง แตม่ ีข้อควรระวังคอื ไม่ควรปลอ่ ยในเวลาทฝ่ี นตกหรือแดดร้อนจดั เพราะ แพะอาจเจ็บป่วยได้  การเลีย้ งแบบขังคอก การเล้ียงแบบนี้จะขงั แพะไว้ในคอก ซึง่ จะมีแปลงหญา้ เพอ่ื ให้แพะได้กิน บางครงั้ ตอ้ งตกั หญ้าใหแ้ พะกนิ บา้ ง ในคอกควรมนี ้าและอาหารขน้ ซึง่ การเลี้ยงแบบนจี้ ะใชเ้ งินลงทนุ สงู  การเล้ียงแบบผสมผสานกบั การปลูกพชื คือ การปลูกพชื ปะปนไปกับการเลย้ี งแพะ อาทิ ปลูก ยางพารา ปลกู ปาลม์ น้ามัน และปลูกมะพรา้ ว ในภาคใตข้ องไทย เกษตรกรสว่ นใหญน่ ยิ มเล้ยี งแพะควบคู่ ไปกับการทาสวนยางจานวนมาก การเลี้ยงแบบผูกลา่ ม การเลยี้ งแพะแบบปลอ่ ย

โรงเรือนเล้ียงแพะ พนื้ ท่ีตัง้ คอกควรสูงกว่าพ้นื ดินประมาณ 1-2 เมตร และมีบนั ไดทางขึน้ คอกทามุม 45 องศา พืน้ คอกควรทาเปน็ ร่องเว้นระยะหา่ ง 1.5 เซนตเิ มตร เพอ่ื ใหม้ ูลหรือปัสสาวะของแพะร่วงลงมายงั พ้ืน ด้านล่าง จะได้ทาให้พื้นคอกแห้งและมคี วามสะอาดตลอดเวลาผนังคอกควรสร้างให้อากาศถ่ายเทได้ สะดวก และใช้ความสงู ประมาณ 1.5 เมตร เพอ่ื ปอ้ งกนั ไม่ใหแ้ พะกระโดดขา้ มสาหรบั หลงั คาโรงเรือน สามารถสร้างได้หลายแบบให้เหมาะสมกบั สภาพอากาศหรือตน้ ทนุ ในการสร้าง แตค่ วรใหห้ ลงั คาโรงเรือน สงู จากคอกประมาณ 2 เมตรพ้นื ทใ่ี นการเล้ียงแพะ แพะแต่ละตัวต้องการพนื้ ทีส่ ่วนตวั ละ1-2 ตารางเมตร หรอื แลว้ แตข่ นาดตวั ของแพะ สามารถแบ่งคอกในโรงเรอื นได้ตามการใชง้ านต่างๆอาทิ คอกแม่แพะอุ้ม ท้อง, คอกสาหรบั คลอดลกู แพะ, คอกสาหรับลูกแพะ และท่สี าคญั คือ ร้ัวคอกแพะควรสร้างดว้ ยไม้ไผ่หรือ ลวดตาข่าย ไม่ควรใช้รวั้ ลวดหนาม เพราะจะทาให้แพะพลาดไปโดนได้

อาหารสาหรับเลี้ยงแพะ  หญา้ เชน่ หญา้ เนเปยี ร์ หญ้าแพงโกลา่ เป็นต้น  พชื ตระกูลถ่ัว เชน่ ฮามาต้า คาวาเคต กระถิน เป็นตน้  ไมพุ้่ม เชน่ ใบพุทรา ใบปอสา ใบมะขามเทศ เป็นตน้  อาหารสาเรจ็ รปู การเลย้ี งแพะกไ็ ม่ยากและไม่ง่ายจนเกนิ ไป แตต่ อ้ งใสใ่ จดแู ลในเร่ืองของความสะอาดและอาหาร การกนิ หน่อย เพราะแพะค่อนข้างเปน็ สตั ว์ทีช่ อบความสะอาด หากดแู ลรกั ษาอย่างดี รับรองว่าแพะจะ แขง็ แรงและไมเ่ ป็นโรค แถมยังมีผลผลิตเปน็ ของตอบแทนให้พีน่ อ้ งได้ชืน่ ใจกันอีกด้วย ทงั้ หมดนจ้ี ะเปน็ ประโยชน์ และหากต้องการขอ้ มูลเพม่ิ เตมิ สามารถอ่านเพ่ิมเตมิ ได้ทด่ี ้านล่าง - การเลีย้ งแพะ โดย กรมปศสุ ตั ว์ - คาแนะนาการเลยี้ งแพะ โดย กรมปศุสตั ว์ - การเลยี้ งแพะขุน โดย สานักงานปศสุ ัตว์ จังหวดั ลพบุรี

ห้องสมุดประชาชน “ เฉลมิ ราชกุมารี ” จังหวดั อานาจเจรญิ ตาบลบุ่ง อาเภอเมืองอานาจเจริญ จังหวัดอานาจเจริญ ๓๗๐๐๐ เบอรโ์ ทร ๐๔๕ - ๕๑๑๗๗๖