หลักสูตรท้องถิ่น-ตำนานไก่เบตง

หลักสูตรท้องถนิ่ ตำนานไกเ่ บตง โรงเรยี นไทยรัฐวทิ ยา 94 ตำบลตาเนาะแมเราะ อำเบตง จังหวดั ยะลา สำนักงานเขตพ้นื ท่กี ารศึกษาประถมศึกษายะลา เขต 3

คำนำ หลักสูตรท้องถิ่นตำนานไก่เบตง จัดทำขึ้นเพื่อเป็นข้อมูลเนื้อหาสาระเกี่ยวกับ ความรู้เบื้องต้นการเลี้ยงไก่เบตง คุณลักษณะที่ดีของไก่เบตง วิธีการเลี้ยงไก่ การเลือก สถานที่ การคัดเลือกพันธุ์ไก่เบตง ลักษณะของโรงเรือน วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้และวิธีการ สร้างโรงเรือน วัสดุอุปกรณ์ในการเลี้ยงไก่เบตง วัตถุดิบอาหารที่ใช้เลี้ยงและสูตรอาหาร หลักวิธีการสุขาภิบาลที่ควรปฏิบัติ โรคระบาดไก่เบตงที่สำคัญและวิธีป้องกันรักษา โรค พยาธิ และวิธีป้องกันรักษา การวางแผนการดำเนินงาน และการจดบันทึกการผลิต การ หาตลาดเพื่อจำหน่ายและการจดบันทึกรายรับ – รายจ่าย การพิจารณาความสำเร็จใน อาชีพ ปัญหาอุปสรรคและแนวทางแก้ไขในการเลี้ยงไก่เบตง เพื่อให้ผู้ที่ต้องการ ศกึ ษาหาความรไู้ ดศ้ กึ ษาดว้ ยตนเองเพิ่มเติม

ความเป็นมาของหลักสูตร “เบตง” เปน็ อำเภอหน่ึงในจังหวัดยะลา ซึง่ มพี น้ื ทอี่ ย่ใู ตส้ ุดของประเทศไทยมี อาณาเขตพนื้ ท่ีตดิ ตอ่ กบั รัฐเคดา ประเทศสหพันธรัฐมาเลเซยี ลกั ษณะพน้ื ทีเ่ ป็นท่สี ูง รา ษฏรส่วนใหญเ่ ปน็ คนไทยมเี ชอื้ สายจีน มอี าชพี ในการทำสวนยางพาราและคา้ ขาย และ เปน็ แหลง่ กำเนิดไกท่ ม่ี ีชอื่ เสยี งมาก เนอื้ มรี สชาตอิ ร่อยและตัวใหญ่ ไกเ่ บตง หรือมชี อ่ื เรยี กทางวิทยาศาสตร์ Betta splendens Regan ตามประวตั ิ ความเป็นมาของไกพ่ นั ธเุ์ บตงน้ี เป็นไกพ่ นั ธ์เุ นื้อพืน้ เมอื งทนี่ ำพนั ธมุ์ าจากประเทศจนี ที่ เรียกว่าไก่กวางไส ซึง่ เปน็ ไกท่ ม่ี ีต้นกำเนิดมาจากไกพ่ นั ธ์แุ ลนซาน มีถิน่ กำเนิดอยู่ใน ประเทศจีน เมื่อชาวจีนอพยพมาจากประเทศจีนและมาตั้งถ่ินฐานทำมาหากิน ต้ัง หลักแหล่งในอำเภอเบตง จังหวัดยะลา จงึ ไดน้ ำไกพ่ ันธ์นุ ม้ี มี าแพร่หลายในอำเภอเบตง จงั หวดั ยะลา จนถงึ ทกุ วันน้ี แตใ่ นปจั จบุ นั ไกพ่ ันธน์ุ ม้ี ีปริมาณลดนอ้ ยลง เน่ืองจากมีการอพยพบ้านเรอื นบอ่ ย ๆ และราษฏรบางท้องท่ีไม่ได้มีการทำวัคซีนป้องกันโรค บางคร้ังทำให้เกิดโรคระบาดข้ึน ไก่ล้มตายเป็นจำนวนมาก และอีกประการหนงึ่ คือ ราคาทจี่ ำหนา่ ยในท้องท่ีหรอื ตลาดมี ราคาสูงถึงกิโลกรมั ละ ประมาณ 100 – 150 บาท เนอ่ื งจากหาซื้อยากขนึ้ เพราะมี ราษฏรเลยี้ งลดน้อยลง ตลาดผ้บู รโิ ภคไม่แน่นอน

จุดมุ่งหมายของหลกั สูตร 1. เพ่อื ให้นกั เรยี นเห็นความสำคญั ของไกเ่ บตงตอ่ ท้องถน่ิ ตนเอง 2. นักเรียนมีทักษะกระบวนการทำงานโดยการทำงานเป็นขั้นตอน 3. นักเรยี นมคี วามขยนั หมนั่ เพยี ร มีวนิ ยั มีคณุ ธรรม จรยิ ธรรมและคา่ นยิ ม อันพึงประสงค์ 4. นักเรียนสามารถนำไปตอ่ ยอดและประยุกต์ใชใ้ นชวี ิตประจำวันได้

หลกั การและเหตผุ ล ส่งเสริมความสัมพันธ์อันดี ระหว่างโรงเรียนกับชุมชนโดยต่างฝ่ายต่างมี ส่วนร่วม ในการแกป้ ญั หา คือโรงเรียนใหน้ ักเรยี นศกึ ษาขอ้ มลู จากชมุ ชน ชุมชนเป็นแหลง่ เรียนรู้ให้ โรงเรียน ส่งผลให้เกิดความร่วมมือ ในการแก้ปัญหาของชุมชนโดยให้ชุมชน ตระหนักถึง การอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น เปลี่ยนแปลงกระบวนการเรียนรู้ของนักเรียนจากการ ท่องจำตามหนังสือ มาเป็นการลงมือฝึกปฏิบัติ จริงด้วยตนเอง เปลี่ยนแปลง กระบวนการสอนของครู จากการที่มีครูเป็นศูนย์กลาง มาเป็น การใช้แหล่งเรียนรู้ใน ชุมชนเป็นที่ศึกษาหาความรู้ นักเรียนเป็นผู้ลงมือปฏิบัติโดยมีครู และวิทยากรท้อง ถิ่น เป็นผู้ดูแล ให้คำปรึกษา แนะนำ ส่งเสริม สนับสนุน สร้างบรรยากาศ ให้นักเรียนเกิด ความสนใจในการเรียนรแู้ ละทำกิจกรรม เกดิ การเรยี นรจู้ ากภูมปิ ัญญาท้องถน่ิ อนั นำไปสู่ การพัฒนาหลักสูตรเกี่ยวกับกิจกรรมการเรียน การสอน ที่เรียกว่าหลักสูตรท้องถิ่นหรือ หลกั สูตรสถานศึกษา

วิสยั ทศั น์ หลักสตู รสถานศึกษา เรอ่ื งตำนานไกเ่ บตง เปน็ เนอื้ หาเก่ยี วกบั สาระการเรยี นรู้ สังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม เป็นสาระเน้อื หาทเี่ นน้ ใหผ้ ้เู รยี นไดเ้ รยี นรูจ้ ากการลง มือปฎบิ ตั จิ ริง ศกึ ษาถงึ ประวัตคิ วามเปน็ มา ประโยชน์ของไกเ่ บตง คณุ ลกั ษณะของไกเ่ บ ตง วธี ีการเลยี้ ง อาหาร การคัดพนั ธไุ์ ก่ การป้องกนั และรกั ษาโรค การแปรรปู อาหารจาก ไก่เบตง การจดั การอาชีพการเลยี้ งไกเ่ บตง นำเทคโนโลยเี ข้ามามสี ่วนรว่ ม เน้นให้ผู้เรยี น มีการพฒั นาทางดา้ นความคดิ สร้างสรรค์ สง่ เสรมิ ทกั ษะกระบวนการทำงาน สามารถ นำไปปรบั ใชใ้ นชวี ติ ประจำวนั และสง่ เสรมิ ใหน้ กั เรยี นเปน็ ผ้ทู มี่ ีทักษะในศตวรรษท่ี 21

ท่ีต้งั และสภาพชุมชนโรงเรยี นไทยรัฐวิทยา 94 โรงเรียนไทยรัฐวิทยา 94 ตั้งอยู่หมู่ 2 บ้านบ่อน้ำร้อน ตำบลตาเนาะแมเราะ อำเภอเบ ตง จังหวัดยะลา ระดับที่เปิดสอนตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาลจนถึงระดับชั้นมัธยมศึกษา ตอนต้น เด็กนักเรียนภายในโรงเรียนส่วนใหญ่จะอาศัยอยู่ในพื้นที่ ซึ่งมีการประกอบ อาชีพส่วนใหญ่คือเกษตรกร นักเรียนมีความหลากหลายทางศาสนา และเชื้อชาติ มี นกั เรยี นมเี ป็นชนเผ่าอาศัยอยู่เป็นร้อยละ 10 ของโรงเรียน มีการเนน้ บรู ณาการการสอน ในรายวิชาต่างๆ และสง่ แสรมิ ใหผ้ ู้เรียนได้เกิดทกั ษะชีวติ ในโลกปัจจุบัน

คำอธบิ ายรายวิชา หลักสูตรท้องถนิ่ เรือ่ ง ตำนานไกเ่ บตง ชนั้ ประถมศกึ ษาปีท่ี 4 เวลาเรยี น 1๐ ช่ัวโมง ศึกษาความรู้เบื้องต้นเกีย่ วกบั ไกเ่ บตง ตั้งแต่ในอดีตจนถึงปัจจบุ ัน สภาพแวดล้อม ของชุมชนที่เอื้อต่อการเลี้ยงไก่ ลักษณะการประกอบอาชีพโดยส่วนใหญ่ของคนในพื้นท่ี ประโยชน์ของการเลี้ยงไก่เบตง และคุณลักษณะของไก่เบตง เข้าใจและเห็นความสำคญั ของไก่เบตงต่อชุมชน โดยใช้กระบวนการคิด วิเคราะห์ กระบวนการทางจริยธรรม กระบวนกลุ่ม กระบวนสืบค้น กระบวนการทางประวัติศาสตร์ กระบวนการทาง ภูมิศาสตร์ กระบวนการทางประชาธิปไตย เพื่อให้เกิดความรู้ ความเข้าใจ ความสามารถในการสื่อสาร และเห็นคุณค่าของ การนำความรู้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์ในการดำเนนิ ชีวิตประจำวัน มีความสื่อสตั ย์สุจริตรัก ทอ้ งถิ่น และมีจติ สาธารณะ ผลการเรียนรู้ 1.ผเู้ รยี นมคี วามรคู้ วามเขา้ ใจในประวัติความเปน็ มาของไก่เบตงได้ 2.ผู้เรยี นสามารถบอกประโยชน์ของการเลีย้ งไก่เบตงได้ 3. ผเู้ รียนสามารถระบคุ ณุ สมบัติของไก่เบตงได้ รวม 3 ผลการเรยี นรู้

โครงสร้างรายวชิ า หลกั สูตรท้องถน่ิ เรือ่ ง ตำนานไกเ่ บตง ช้นั ประถมศึกษาปที ี่ 4 เวลาเรียน 1๐ ชว่ั โมง หน่วย ชื่อหน่วยการ สาระการเรียนรู้ เวลา นา้ หนัก การ เรียนรู้ (ชั่วโมง) (คะแนน) เรียนรู้ 1 จุดเริม่ ต้น ไก่เบตงพันธุ์มาจากประเทศจีนทีเ่ รยี กวา่ ไก่ 2 20 ตำนาน กวางไส ไก่เบตงท่ีมีคณุ ภาพ ต้องไดร้ ับการ 2 30 ดูแลอยา่ งพถิ ีพิถนั เลย้ี งด้วยสูตรอาหารเป็น 4 50 2 รแู้ จง้ ชีช้ ดั การเฉพาะ หนงั มีสเี หลืองอ่อน เน้ือน่มุ เนอื้ สี สารพัด ออกเหลอื ง ๆ ไมค่ ่อยมีไขมัน รสชาติอร่อยมาก ประโยชน์ เป็นทนี่ ยิ มบริโภคกนั ท่วั ไป โดยเฉพาะอย่างย่ิง ในหมบู่ ้านคนจีน 3 คุณลักษณะ ไก่เบตง 1 ทำให้ผเู้ ล้ยี งไก่เบตงมีอาหารท่ีดมี ีคุณภาพไว้ รับประทาน 2. ทำใหผ้ ูเ้ ลย้ี งไกเ่ บตงมรี ายไดเ้ พ่มิ ขึน้ 3. มลู ไก่เปน็ ปุ๋ยคอกทม่ี ธี าตุอาหารของพชื สงู 4. ไกเ่ บตงสามารถเลย้ี งเป็นอาชพี ได้ 5. ไกเ่ บตงเลย้ี งง่ายและมคี วามต้านทานโรคสูง สามารถปลอ่ ยใหห้ ากินอาหารทม่ี ีอยู่ตาม ธรรมชาตไิ ด้ ไก่เบตงที่มีคุณภาพ ต้องได้รับการดูแลอย่าง พิถีพิถัน เลี้ยงด้วยสูตรอาหารเป็นการ เฉพาะ หนังมีสีเหลืองอ่อน เนื้อนุ่ม เนื้อสี ออกเหลือง ๆ ไม่ค่อยมีไขมัน รสชาติอร่อย มากเป็นที่นิยมบริโภคกันทั่วไป โดยเฉพาะ อย่างยิ่งในหมู่บ้านคนจีน ถึงจะได้ไก่เบตงที่มี เนอื้ เหลือง มคี วามนมุ่ ลิน้ หนงั เค้ยี วกรุบ และ ที่สำคัญจะมีกลิ่นหอมเป็นพิเศษ ชวน รับประทานเป็นอย่างมาก ทำให้มีราคาสูง กิโลกรมั ละ 200 บาท รวม 10 100

คำอธิบายรายวิชา หลกั สูตรทอ้ งถนิ่ เรอื่ ง ตำนานไกเ่ บตง ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 5 เวลาเรียน 1๐ ชวั่ โมง ศึกษาความรู้เร่อื งวิธีการเล้ยี งไก่ การสร้างโรงเรือนหรอื ทพ่ี ักอาศัยของไก่ โดยการ ใช้วัสดุที่มีในท้องถิ่นมาใช้ให้เกิดประโยชน์ ศึกษาความต้องการอาหารของไก่ใน ชีวิตประจำวัน อาหารในการบำรุงการสรา้ งกระดูก เนื้อ หนัง ขน เล็บ และสว่ นตา่ ง ๆ ของร่างกาย อาหารที่ใช้บำรุงในการสร้างไข่ และผลิตลูกไก่ที่ อาหารที่ควรเลี่ยงให้ไก่ รับประทาน การคดั เลอื กพอ่ พันธ์ุแม่พันธ์ไก่ เบตง ช่วงอายุใหไ้ ข่ของแม่ไก่ การเลี้ยงแมไ่ ก่ และลกู ไก่ ใช้กระบวนการคิด วิเคราะห์ กระบวนกลุ่ม กระบวนสืบค้น กระบวนการทาง ประวตั ิศาสตร์ กระบวนการทางภมู ศิ าสตร์ กระบวนการสรา้ งสรรค์ เพ่อื ให้เกิดความรู้ ความเขา้ ใจ ความสามารถในการสอ่ื สาร การลงมอื ปฎบิ ัติ และ เหน็ คุณค่าของการนำความรไู้ ปใช้ใหเ้ กดิ ประโยชน์ในการดำเนนิ ชวี ิตประจำวัน ผลการเรียนรู้ 1.ผู้เรยี นสามารถสร้างโรงเรือนสำหรับการเลย้ี งไก่เบตงเบอื้ งต้นได้ 2.ผู้เรียนสามารถอธิบายวธิ กี ารผลติ อาหารสำหรับเลี้ยงไก่เบตงได้ 3. ผเู้ รียนมคี วามรคู้ วามเข้าใจในการคัดเลอื กสายพนั ธไุ์ กเ่ บตง รวม 3 ผลการเรยี นรู้

โครงสร้างรายวชิ า หลักสตู รทอ้ งถิ่น เรอื่ ง ตำนานไกเ่ บตง ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 5 เวลาเรียน 1๐ ชั่วโมง หน่วย ชื่อหน่วยการ สาระการเรียนรู้ เวลา น้าหนกั การ เรียนรู้ (ชวั่ โมง) (คะแนน) เรียนรู้ 1 บ้านของไก่ การเล้ียงไก่เบตง ตอ้ งมีการสร้างโรงเรอื นไก่ 3 30 ซ่ึงสามารถทำได้แบบง่ายๆ โดยอาศยั วสั ดทุ ่ีมใี น 30 40 ทอ้ งถนิ่ เชน่ ไม้ไผห่ รอื ไม้รวกเปน็ ตน้ ขนาดของ 100 โรงเรอื นกข็ ึ้นอยู่กบั จานวนไก่ที่จะเลยี้ งและ เพอ่ื ให้เปน็ ท่ีฟกั ไข่ได้ 2 อาหารของไก่ อาหารในการเลีย่ งไก่เบตง ได้แก่ มด แมลง 3 ไสเ้ ดือน ตัวปลวก ผักต่าง ๆ หญ้าสด ปลาย ขา้ วโพด ขา้ วเปลอื ก และอาหารสำเร็จรปู ไก่มักจะเป็นโรคนิวคาสเซิล โรคอหวิ าต์ โรค ฝีดาษ หลอดลมอักเสบเปน็ ประจำ เกษตรกร จึงควรใช้วคั ซีนปอ้ งกันโรค 3 การคดั เลือก 1. พ่อไก่ที่ดีจะต้องมีรูปร่างสมบูรณ์ และ 4 พันธุ์ไก่ แข็งแรง มีน้ำหนักตั้งแต่ 2.5 กก. ขึ้นไปมี อายตุ งั้ แต่ 9 เดือน แต่ไมเ่ กนิ 3 ปี 2. แมไ่ ก่ท่ดี ี จะตอ้ งมรี ูปร่างสมบรู ณ์และแขง็ แรงมี น้ำหนกั ตง้ั แต่ 1.5 กก. ขึน้ ไป เมอ่ื มอี ายตุ ง้ั แต่ 7 เดือน แตไ่ มเ่ กนิ 3 ปี 3. หม่ันคัดเลือกพ่อพนั ธุแ์ ละแม่พันธ์เุ สมอ ๆ ถ้าแก่เกนิ 3 ปี ต้องคดั ออก 4. พอ่ พันธ์ุ 1 ตวั สามารถใช้ผสมพนั ธ์ุหรือคุม ฝูงแม่ไก่ได้ 6 – 10 ตวั 5. เกบ็ ลูกไก่ทเ่ี กิดจากพ่อแม่ไก่ท่ดี ีไว้ทำพนั ธุ์ รุ่นละ 2 – 3 ตวั รวม 10

คำอธบิ ายรายวชิ า หลกั สูตรทอ้ งถน่ิ เรือ่ ง ตำนานไกเ่ บตง ชนั้ ประถมศึกษาปที ่ี 6 เวลาเรียน 1๐ ช่ัวโมง ศกึ ษาการดูแลป้องกนั และรักษาโรคไกเ่ บตง โรคนวิ คาสเซลิ โรคหลอดลม อักเสบโรคอหวิ าต์ โรคฝดี าษ และพยาธติ ่าง ๆ ท้งั พยาธภิ ายนอก พยาธภิ ายใน เช่น พยาธไิ สเ้ ดอื นพยาธติ วั แบน พยาธนิ ยั น์ตาไก่ ศกี ษาวธิ ีการปอ้ งกนั และควบคุมโรค การ ดแู ลสขุ าภิบาล ลกั ษณะอาการ สาเหตุการเกดิ โรค วธิ ีการรักษา ศกึ ษาการแปรรูปอาหาร จากไกเ่ บตง การเพม่ิ มลู ค่าของเมนูอาหาร จดุ เดน่ เมนู ตลอดจนการตลาดภายในพน้ื ที่ ใชก้ ระบวนการลงมือปฎบิ ัติจริง กระบวนการคดิ วเิ คราะห์ กระบวนการ สร้างสรรค์ กระบวนการเรียนรู้ด้วยตนอง และกระบวนการคิด เพอ่ื ให้เกิดความรู้ ความเขา้ ใจ ความสามารถในการสื่อสาร การลงมอื ปฎบิ ตั ิ และ เหน็ คณุ ค่าของการนำความรไู้ ปใชใ้ ห้เกดิ ประโยชน์ในการดำเนินชีวติ ประจำวัน ผลการเรียนรู้ 1.ผู้เรียนมคี วามรคู้ วามเขา้ ใจในการป้องกันโรคและวธิ กี ารรักษาโรคไก่เบตงได้ 2.ผู้เรยี นสามารถแปรรปู อาหารจากไกเ่ บตงได้ รวม 2 ผลการเรียนรู้

โครงสรา้ งรายวชิ า หลกั สตู รทอ้ งถิ่น เรือ่ ง ตำนานไก่เบตง ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 6 เวลาเรยี น 1๐ ชั่วโมง หน่วย ชื่อหน่วยการ สาระการเรียนรู้ เวลา นา้ หนัก (ชั่วโมง) (คะแนน) การ เรียนรู้ 5 50 เรียนรู้ 1 ปอ้ งกนั และ ปัญหาทส่ี ำคญั ท่ีสดุ ในการเล้ยี งไก่ คือ เร่อื ง รักษาโรคไก่ โรค เชน่ โรคนวิ คาสเซิล โรคหลอดลมอักเสบ เบตง โรคอหิวาต์ โรคฝดี าษ และพยาธิตา่ ง ๆ ทัง้ พยาธภิ ายนอก เช่น เหา ไร หมัด พยาธิ ภายใน เชน่ พยาธิไส้เดอื นพยาธติ วั แบน พยาธินยั นต์ าไก่ 2 การแปรรปู ไก่ ไก่เบตงสามารถนำมาแปรรปู เป็นอาหารทมี่ ี 5 50 100 เบตง ชอ่ื เสียง และมีผูค้ นนิยมมาบริโภค อาทเิ ช่น ข้าวมนั ไกเ่ บตง ไก่เบตงสับ ไก่ค่ัวเค็ม ไกเ่ บตงตุ๋นยาจีน เพ่ือเพิ่มมูลค่าของไก่เบตงอกี ทางหนงึ่ รวม 10

จัดทำโดย นาสาวพรพมิ ล ชัยรตั น์ 61105010073 เอกการประถมศึกษา คณะ ศึกษาศาสตร์