หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 ประวัติศาสตร์ไทยสมัยสุโขทัย

. . . . . ก Ii I i. . . . . . . . _ t _ อาณาจักรสุโขทัย' _ สถาปนา . . การ ปรากฏในจารึกหลักที่ 2- - - - - - - - _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ ย ศิลาจารึกวัดศรีขุม ก่อนการ สถาปนา เมืองสุโขทัยรวมกับ เมืองศรีสัชนาลัย \"\" พ่อขุน ศรี นอนำ กุม เป็นเจ้า ปกครอง มี ลก พ่อขุนผาเมือง ข แต่งงานกับนางสมร มหาเทวี ลูก สาวของ กษัตริย์ เขมร เมื่อพ่อขุนศรีนอนำกุม สิ้นพระชนม์ ขอม โลญลับาดข ลำทรง เข้ายึด สุโขทัย พ่อขุนผา เมือง จึงร่วมมือกับ พ่อขุนบาง กลางหาว ขั41ฟื ขอม ลับนาโนญลำพง ออกไป !หั๋ หู่.ฐื่ญmญงm mฉฺพ่อขุนผาเมืองพระราชทานพระนาม..\\ญิ๋V,\"อินทรเทิดยิ๋&พระแสงขรรค์ชัยศรี ขุนศรี . รวมทั้ง อภิเษก พ่อขุนบางกลางหอ _ w เป็นกษัตริย์สุโขทัย

ปัจจัยที่เอื้อ ต่อการสถาปนา อาณาจักรสุโขทัย ปัจจัย ภายใน มี ผู้นำที่เข้มแข็ง รักความ เป็น อิสระ สุโขทัยอยู่ในทำเลที่ เหมาะสม ปัจจัย ภาย นอก การ เสื่อม อำนาจของ เขมร มูล เหตุ คือ ความ สูญเสีย จากการทำ สงครามระหว่าง จับปา &ได เวียก ความสิ้นเปลืองจากการ สร้าง เทวสถาน & สาธารณูปโภค



พ่อขุนรามคำแหงมหาราช พระนาม เดิม พระราม เป็น นักรบ ที่เก่า \" \" ที่ รับใน ทรง เป็น ผู้รู้บุญรู้ธรรม เป็น ยอม การ เป็น ผู้ นำ พระราชกรณียกิจ การขยาย อาณาเขต ทิศ เหนือ แพล ม่าน พลว หลวงพระบาง . ,. ทิศตะวันตก ฉอด หงสาวดี ถึงชายฝั่งทะเล , ทิศ ตะวันออก สระหลวง สองแคว ลัคา , เวียงจันทน์ , เวียง คำ . ลุ ม บาราย ทิศใต้ คนที , พระบาง , แพรวา , สุพรรณภูมิ , ราชบุรี เพชรบุรี , นครศรีธรรมราชไป จนถึง ฝั่ง มหาสมุทร การประดิษฐ์ ตัว อักษรไทย พ.ศ. 18 26 ๘ การส่งเสริม การค้า ยกเว้น การ ภาษี ผ่าน ด่าน เกย • การทำนุบำรุง ศาสนา

รับฟัง ความ เดือดร้อนของประชาชน การดำเนิน นโยบาย ต่าง ประเทศ ไทยพระยา เจอ เป็น พระโอรสของ พ่อขุนรามคำแหงมหาราช พระยา งั่วนำ กุม พ.ศ. 1.8 90 เกิดเหตุการณ์ มีผู้ที่ไม่ สมควรเป็นกษัตริย์ ได้ตั้ง ตนขึ้น เป็นกษัตริย์ พระยา ลิไทย จึงยกกองทัพ จากศรีสัชนาลัย มา ปราบปราม พระมหาธรรมราชาที่ 1 . พระนาม เดิม พระยา ลิไทย ทรง เป็น นัก ปราชญ์ ทรง รวบรวม อาณาจักร สุโขทัยให้เป็นปึกแผ่นอีกeครั้ง การ ขยาย อาณาเขต จารึกหลักที่ 8 ศิลาจารึกเขา สุมนกูฏ จังหวัดสุโขทัย กล่าวถึง อาณาเขตไว้ดังนี้

ทิศเหนือ แพร่ น่าน , ผลัว ชวา , , ทิศตะวัน ออก สระหลวง สองแคว ล่ะ คำ , ทิศ ตะวันตก ราคา ลุม ยา ลาย เชียงทอง ทิศใต้ ชุมปาก ยม , ชากังราว , นครพระ สุพรรณพาน , กาว , พระบาง การ ปกครอง แบบ ธรรมราชา การทำนุบำรุง ศาสนา การ สร้าง วรรณกรรม ไตรภูมิพระร่วง การ ส่งเสริม เศรษฐกิจ การปรับปรุงการ เขียนหนังสือไทย พระมหาธรรมราชาที่ 2 ในสมัยนี้ สุโขทัย ตก เป็นประเทศราชของอาณาจักรอยุธยา

พระมหาธรรมราชาที่ 3 am มี การ สร้างความ สัมพันธ์ทาง เครือญาติ พระ อินทรเชา แห่งอยุธยา สู่ขอ ลูกสาวของพระมหาธรรมราชาที่ 2 ให้ แก่ เจ้าสามพระยา มีลูกชื่อ สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ am เมื่อพระมหาธรรมราชาที่ 3 สวรรคต พระ ยายา ล เมือง กับพระอารามทำ สงคราม แย่งราชสมบัติ จึง ทำให้ พระ อินทรเชา แห่งอยุธยา เข้ามาระงับการจราจล แล้วให้ พระ ยายาล เมืองปกครอง อาณาจักรสุโขทัยที่เมืองพิษณุโลก ซึ่งมีความ สำคัญรอง ลงไป เมืองสุโขทัยและ พระอาราม ครอง พระมหาธรรมราชาที่ 4 พระนาม เดิม พระ ยายา ล เมือง พ.ศ. 1.981 พระมหาธรรมราชาที่ 4 สวรรคตทางกษัตริย์ของ . อยุธยา มิได้แต่งตั้ง ผู้ใดเป็นกษัตริย์ จนถึงพ.ศ. 2006 อาณาจักรสุโขทัยถูก ผนวก เข้ากับอาณาจักรอยุธยา

การ เมืองการ ปกครอง สมัยสุโขทัย ลักษณะการปกครอง แบ่งได้ 2 ระยะ สุโขทัยการ ปกครองใน สมัย ตอนต้น พ.ศ. 1792 - 1 8 41 การปกครอง แบบ พ่อปกครอง ลูก มีลักษณะ ดัง นี้ ผู้ปกครองสูง สุด ก.ย rnr อำนาจอธิปไตย ใกล้ชิด Ms าโะ ยึดหลัก ธรรม ประชาชน \" ทาง พระพุทธศาสนา พระมหากษัตริย์ ใน การ บริหาร บ้านเมือง สุโขทัยการ ปกครองใน สมัย ตอน ปลาย พ.ศ. 1841-2006 การปกครอง แบบ ธรรมราชา กษัตริย์อยู่ในทศพิธราชธรรม การปกครอง ราชธานี และ เมือง ลูกหลวง ราชธานี แห่ง แรก กรุง สิบทัย ราชธานีแห่งที่ 2 เมืองพิษณุโลก เมือง ลูกหลวง เมือง ศรีสัชนาลัย , เมือง สระหลวง สองแคว เมืองหน้า ด่าน เมืองนครชุม

กฎหมาย และ กระบวนการ ยุติธรรม กฎหมายว่าด้วย มรดก ศิลา จารึกพ่อขุนรามคำแหงระบุว่า แ งง เมื่อ ผู้ใด ถึงแก่กรรม ผู้ทรัพย์รินะะะะ ย่อม ตก แต่ของ ลูก นั้น กฎหมาย ลักษณะโจร เป็นกฎหมายอาณาจักรอยุธยา เกี่ยวกับการลักพา ลักทรัพย์ และ การฆ่าวัวควาย นำ มาบังคับใช้ใน สุโขทัย สมัยพระมหาธรรมราชาที่ 2 กระบวนการ พิจารณาคดี การ ผ้าจาก คดี ของตุลาการ ตรวจสอบความจริง ย ซื่อสัตย์ เที่ยงธรรม สิน ด้วย ความ และ ตรา การถวาย ฎีกา ถวาย ฎีกาพระมหากษัตริย์ได้ โดยการไป สั่นกระดิ่งที่ประตูวัง

- - -- *- - . หุ์ - . r ในการ แตกแยก \" . / ความไม่ เข้มแข็ง ของ กษัตริย์ i ล่า เหตุความ เสื่อมของ - อาณาจักรสุโขทัย . i ถูก ตัด เส้นทางการ ค้า ป ← - - กับต่าง ประเทศ * เมือง น่าน .. _ .ir i r อาณาจักรอยุธยา \\ i r เ แคว้น พะเยา เ i .r , จีน m - i พ่ _ ลังกา _ . . ความ สัมพันธ์ระหว่าง พ์i_ - อาณาจักร โ.ขทับกับรัฐต่างๆ ฬ่ i อาณาจักรมอญ ' อาณาจักรล้านนา e พ่ เมือง นครศรีธรรมราช

เศรษฐกิจ สมัย สุโขทัย การ เกษตร พื้นที่เพาะปลูก ที่ราบ ลุ่ม แม่น้ำปิง ยม น่าน พืชที่นิยมปลูก ข้าว ไม้ผล มะพร้าว มะม่วง มะขาม ผล ขนุน หมาก บ การค้า เป็นการค้า แบบ เสรี ยกเว้นจกอบ หรือ ภาษีผ่านด่าน การค้า ภายในประเทศ ทางบก มีทาง เดิน & ถนน เชื่อม ระหว่าง เมือง ทางนํ้า แม่น้ำยม แม่น้ำน่าน แม่น้ำปิง การค้า กับต่าง ประเทศ ทาง บก เส้นทาง สุโขทัย เมาะตะม ะ เส้นทางสุโขทัย ตะนาวศรี เส้นทางสุโขทัย เชียงใหม่ ทาง นํ้า เส้นทางกรุง สุโขทัย อ่าวไทย

สังคม สมัย สุโขทัย ชนชั้น ปกครอง กษัตริย์ เจ้านาย และ ขุนนาง ชนชั้นพิเศษ พระสงฆ์ ชนชั้นที่ ถูก ปกครอง ประชาชน ทาส ศาสนา พระพุทธศาสนา นิกาย เถรวาท แบบ ลังกา ศูนย์รวม กิจกรรม | ทางพระพุทธศาสนา ศูนย์กลาง ของ ชุมชน วัด การศึกษา สำหรับ เด็กชาย แหล่ง รวมศิลปวิทยา

สถาปัตยกรรม สุโขทัยมีความ งดงาม และ มี ลักษณะ เฉพาะ ของ เช่น เจดีย์ เจดีย์ทรงยอดดอกบัวตูม เจดีย์ทรงกลม แบบ ลังกา เจดีย์แบบศรีวิชัย ประติมากรรม นิยม หล่อพระพุทธรูปสำริด พระ เกศมีรัศมี เป็นเปลว ขมวดพระเกศา เล็ก พระพักตร์รูปไข่ พระขนงโก่ง พระนาสิกงุ้ม พระ อัง สะใหญ่ ครอง จีวร ห่ม เฉียง พระโอษฐ์ยิบ เล็กน้อย พระพุทธรูปปาง มารวิชัย ภาพ ลาย เส้น ภาพจำหลัก ลาย เส้น ลง บนหินชนวน

วรรณกรรม ในวรรณกรรม สุโขทัย เขียนเป็นร้อยแก้ว จารึกหลักที่ 1 ไตรภูมิพระร่วง ศิลาจารึก พ่อขุนรามคำแหง ขนบธรรมเนียม ขนบธรรมเนียมประเพณีของ ไทย เช่น ประเพณีการบวช การทำบุญตักบาตร การฟัง เทศน์ การทอดกฐิน พระราชพิธี ที่รับจากพราหมณ์ ฮินดู เช่น พระราชพิธีราชาภิเษก พระราชพิธีจรดพระนังคัล

ภูมิปัญญาไทยสมัยสุโขทัย ภูมิปัญญาชาวบ้าน สิ่ง ที่ชาวบ้านคิดขึ้นเพื่อ แก้ไขปัญหา ในการ ดำเนินชีวิต ภูมิปัญญาไทย รู้ความ ความ สามารถโดยส่วนรวม และ เป็น ที่ ยอมรับใน ชาติ อักษรไทย การประดิษฐ์ตัวอักษรไทย ของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ในพ.ศ. 1 826 รับอิทธิพลจาก ตัว อักษร ของ อินเดีย ฝ่ายใต้ ฤนถ์คือ อักษรค & อักษรปัลลวะ สระ น้ำ และ บ่อนำ เหมือง ฝาย สระนํ้า เรียกว่า ตระพัง ฝาย เขื่อนหรืออาคาร ที่ สร้างขึ้นขวาง ลำ น้ำ ขุดเป็นรูป สี่เหลี่ยมขนาดใหญ่ เหมือง คลอง และคู ส่งนํ้า บ่อ น้ำ ขุดเป็นบ่อ กลม ระบบ ชลประทาน ทำนบ คันดินที่ทำขึ้นเป็นแนว สำหรับกั้นน้ำ บังคับทิศทางของน้ำให้ไหลไป ตาม ทางที่ต้องการ ลัรีด วาง ค์ ตรงกับ ภาษา เขมรว่า ทำนบ ที่กั้นน้ำ

เครื่อง สังคโลก สังคโลก เครื่องปั้นดินเผา เคลือบ เนื้อ ละเอียด การผลิตเครื่อง สังคโลกในสมัยสุโขทัย มีการออก แบบ ลวดลาย สวยงาม พัฒนาวิธีการ ผลิต จนได้ ผล ผลิตที่มีคุณภาพ ดี เครื่อง สังคโลก สุโขทัย มีชื่อเสียง และได้รับ ความนิยม จึงกลาย เป็นสินค้า ส่ง ออกที่ สำคัญ ย กระปุก สังคโลก ตุ๊กตาสังคโลก จานสังคโลก เคลือบสีเขียว จาน ชาม เคลือบ สอง สี โอ่ง สังคโลก สีเขียว สีน้ำตาล