World War 1

World War 1



คํานํา หนงั สอื เลมนี้จดั ทําขึน้ เพอ่ื เปน สว นหนง่ึ ของวิชา สงั คมศึกษา ช้นั มธั ยมศึกษาปท่ี ๖ เพ่อื ใหไดศึกษาหาความรูในเรอื่ งสงครามโลกคร้ังที่ ๑ และไดศึกษาอยา งเขา ใจเพ่อื เปนประโยชนก บั การเรียน ผูจดั ทาํ หวงั วา หนังสือเลม นจ้ี ะเปน ประโยชนกับผอู า น หรอื นกั เรียน นกั ศึกษา ท่กี าํ ลงั หาขอ มูลเร่ืองนี้อยู หากมีขอ แนะนําหรือขอ ผิด พลาดประการใด ผจู ัดทําขอนอมรบั ไวแ ละขออภยั มา ณ ที่นด้ี ว ย ผจู ัดทาํ กญั ญาภคั ตรีชนะกจิ



สารบัญ หน า คาํ นํา 1 สารบญั 2 ความเป็นมาของสงครามโลกครัง้ ที่ 1 4 สาเหตุของสงครามโลกครัง้ ที่ 1 5 ผลกระทบของสงครามโลกครัง้ ท่ี 1 6 ไทยกับสงครามโลกครงั้ ที่ 1 บทสรปของสงครามโลกครัง้ ท่ี 1



ความเปนมา 1 สงครามโลกครัง้ ที่ 1 เปด ฉากในวนั ท่ี 28 กรกฎาคม ค.ศ. 1914 วนั เดยี วกบั การประกาศสงคราม ประเทศออสเตรยี -ฮังการี ไดเ ปดฉากรกุ รานเซอรเ บียเปน ครง้ั แรก สว นเยอรมันทอ่ี ยูฝาย เดียวกัน ก็เปดฉากรุกรานเบลเยยี ม เปน จุดเริ่มของสงครามทีย่ ากเกนิ จะยบั ยั้งอีกตอไป สงครามครั้งนแ้ี บง เปน 2 ฝา ย คอื ฝา ยมหาอาํ นาจไตรภาคมี ี ฝรั่งเศส อังกฤษ รัสเซีย และประเทศอาณานิคม หลังจาก น้ันไดมชี าติมหาอาํ นาจเขารวมเพม่ิ เติมคือจกั รวรรดญิ ่ปี ุน เมื่อเดือนสิงหาคม ป 1914 , อติ าลี เมอื่ เดอื นเมษายน ป 1915 และสหรฐั อเมรกิ า เม่อื เดือนเมษายน ป 1917 สวนอีกฝา ยคือ ฝา ยมหาอํานาจกลาง ประกอบดวย จักรวรรดอิ อสเตรยี -ฮงั การี จักรวรรดเิ ยอรมนีและดินแดนอาณานิคม จากนน้ั มจี กั รวรรดิออตโตมาน เขา รว มดวยใน เดือนตุลาคม ป 1914 และบลั แกเรียในป 1915 มีประเทศที่วางตวั เปนกลางไมฝ กใฝฝาย ใดคอื เนเธอรแ ลนด สเปน และประเทศตามคาบสมทุ รสแกนดเิ นเวยี แมว าประเทศ เหลา น้ีอาจจะเคยสงเสบยี งและยุทโธปกรณไปชว ยเหลอื บางประเทศที่รบอยกู ต็ าม

สาเหตุ 2 สาเหตขุ องสงครามโลกครงั้ ท่หี น่ึง สงครามครงั้ นี้ไดแ บง ออกเป็น ก็คอื การลอบปลงพระชนมอารคดยุ ค ฟ สองฝาย คอื มหาอํานาจไตรภาคี รานซ เฟอรดนิ านด รัชทายาทของ (องั กฤษ: Triple Entente) ซ่ึงเดิม บัลลังกจ ักรวรรดอิ อสเตรยี -ฮังการี โด ประกอบดว ย ฝรงั่ เศส สหราช ยกัฟรีโล ปรนิ ซปี ชาวเซิรบบอสเนีย ซ่ึง อาณาจกั ร จักรวรรดิรสั เซยี รวมไปถึง เป็นสมาชกิ ของแกง มือมืด และการแก ประเทศอาณานิคมดวย โดยสวนใหญ แคนของจักรวรรดอิ อสเตรยี -ฮังการตี อ รัฐทเ่ี ขา รวมสงครามในภายหลังจะ ราชอาณาจกั รเซอรเ บยี ก็ทาํ ใหเกิด เขา รวมกับฝายพันธมติ ร โดยชาติ ปฏิกริ ยิ าลกู โซก อใหเกิดสงครามครงั้ ใหญ มหาอํานาจทเี่ ขา สสู งครามดวย ไดแ ก ปะทขุ ้นึ ในทวปี ยโุ รป ภายในหน่ึงเดอื น จกั รวรรดญิ ป่ี ุน เม่ือเดอื นสงิ หาคม ทวปี ยุโรปสวนมากกอ็ ยใู นสภาวะ 1914 อิตาลี เม่ือเดือนเมษายน 1915 สงคราม แตค วามขัดแยง ท่มี มี าตัง้ แต และสหรัฐอเมริกา เม่อื เดอื นเมษายน การรวมชาตเิ ยอรมนี ตัง้ แต ค.ศ. 1871 1917 และฝายมหาอํานาจกลาง นัน้ ทาํ ใหยุโรปตอ งอยใู นสมดลุ แหง (อังกฤษ: Central Powers) ซ่งึ เดิม อาํ นาจซ่ึงยากแกก ารรกั ษา การแขง ขัน ประกอบดวย จักรวรรดิเยอรมนี ทางทหาร อุตสาหกรรมและการแยงชิง จักรวรรดิออสเตรีย-ฮงั การี และดนิ ดนิ แดนกท็ ําใหวกิ ฤตสุกงอมจนกระทงั่ แดนอาณานิคม จักรวรรดอิ อตโตมาน ปะทอุ อกมาเป็นสงคราม ไดเ ขา รวมกับฝายมหาอํานาจกลาง เม่ือเดือนตุลาคม 1914 และ บัลแกเรยี ในอีกปีใหหลงั ระหวางชวง สงคราม ประเทศทีว่ างตวั เป็นกลาง ในทวปี ยุโรป ไดแ ก เนเธอรแลนด ส วิตเซอรแ ลนด สเปนและประเทศตาม คาบสมทุ รสแกนดิเนเวีย แมวา ประเทศเหลา นี้อาจจะเคยสง เสบยี ง และยทุ โธปกรณไปชว ยเหลือบาง ประเทศท่ีรบอยูกต็ าม

การสูร บทีเ่ กิดข้นึ ตามแนวรบดานตะวันตกเกิดข้ึนไปตามระบบสนาม เพลาะ และป อมปราการซ่งึ ถูกแยกออกจากกนั ดว ยดินแดนรกรา ง แนวปราการ เหลานี้ตรึงขนานออกไปเป็นระยะมากกวา 600 กโิ ลเมตรและเป็นสวนสําคัญ ของสงครามสําหรับคนจาํ นวนมาก สว นในแนวรบดา นตะวนั ออก ทีร่ าบฝั่ง ตะวนั ออกทีก่ วางขวางและเครอื ขายทางรถไฟทีจ่ ํากัด ทําใหการรบในสนาม เพลาะไมส ามารถทําได แมวา ความรุนแรงของความขดั แยง ในดา นตะวนั ออก นัน้ จะพอ ๆ กบั ดานตะวนั ตกก็ตาม แนวรบตะวันออกกลางและแนวรบอติ าลีก็ มีการสรู บกนั อยา งดุเดอื ดเชน กัน และการสรู บก็ยังลุกลามไปยงั นานน้ํา และ เป็นครงั้ แรกในประวัตศิ าสตร คือการรบกลางอากาศ สงครามโลกครงั้ ท่ีหน่ึงสิน้ สุดลงดว ยชยั ชนะของฝายพันธมิตร และความ ปราชัยของฝายมหาอาํ นาจกลาง ภายหลงั สงคราม ไดมีการเซน็ สนธสิ ญั ญาจาํ นวน มาก แตท ี่สาํ คญั คือ สนธสิ ัญญาแวรซ ายส เม่ือวนั ท่ี 28 มถิ นุ ายน 1919 แมวา ฝาย เยอรมนีจะยอมสงบศกึ ไปกอ นแลว ในปี 1918 ผลท่สี ําคัญอยา งหน่ึงของสงคราม ก็คือการวาดรูปแผนทีย่ ุโรปใหม ประเทศฝายมหาอํานาจกลางสูญเสียดนิ แดนของ ตนเป็นจํานวนมาก และทาํ ใหเ กดิ ประเทศใหมข ้ึนมาในยุโรปตะวนั ออก เยอรมนี สูญเสยี อาณานิคมโพนทะเลทงั้ หมด รวมไปถึงการตอ งชดใชคา ปฏิกรสงคราม จํานวนมหาศาล และการตอ งทนการถูกตราหน าวา เป็นผเู ริ่มสงคราม จกั รวรรดิ ออสเตรยี -ฮงั การีไดแ ตกออกเป็นประเทศเอกราชใหม ไดแก ออสเตรีย ฮงั การี เช โกสโลวาเกีย ยโู กสลาเวยี จักรวรรดอิ อตโตมานลมสลาย แผน ดินเดิมของ จกั รวรรดินอกจากท่รี าบสูงอนาโตเลียไดถูกแบง ใหกลายเป็นอาณานิคมของผู ชนะสงครามทัง้ หลาย สวนชาวอาหรับเดิมไดกลายเป็ น ประเทศตุรกี จักรวรรดิรัสเซยี ซ่ึงไดถ อน ตวั จากสงครามในปี 1917 ไดสญู เสยี ดิน แดนของตนเป็ นจํานวนมากทางชายแดน ดา นตะวันตกกลายเป็นประเทศใหม ไดแก เอสโตเนีย ฟินแลนด ลัตเวีย ลทิ ัวเนีย และ โปแลนด และไดม ีการกอ ตัง้ สนั นิบาตชาติ เพ่ือเป็นองคการระหวา ง ประเทศทม่ี ีจุดประสงคเพ่ือการแกไ ข ปัญหาระหวางประเทศดว ยวธิ กี ารทางการ ทตู สงครามโลกครงั้ ท่หี น่ึงถือเป็นจุดสิน้ สดุ ของยคุ ระเบียบโลกท่เี กดิ ข้นึ หลังจากสง ครามนโปเลียน และยงั เป็นปัจจัยสาํ คญั ท่ี ทําใหส งครามโลกครงั้ ท่สี องเกิดข้ึน

ผลกระทบของสงครามโลก 4 ครงั ที 1 หลังจากทส่ี หรัฐอเมรกิ าไดเขารว มรบและประกาศศกั ดาในสงครามครัง้ นี้ ทาํ ใหส หรัฐอเมริกาไดกา วเขามาเป็นหน่ึงในมหาอาํ นาจโลกเสรีบนเวทีโลกเคยี งคกู ับ อังกฤษและฝรงั่ เศส รสั เซยี กลายเป็นมหาอํานาจโลกสังคมนิยม หลงั จากเลนินทาํ การปฏวิ ตั ิยึดอํานาจ และตอมาเม่อื สามารถขยายอาํ นาจไปผนวกแควน ตา ง ๆ มาก ข้ึน เชน ยเู ครน เบลารสุ ฯลฯ จงึ ประกาศจดั ตงั้ สหภาพโซเวียต (Union of Soviet Republics -USSR) ในปี ค.ศ. 1922 เกดิ การรา งสนธิสัญญาแวรซาย (The Treaty of Veraailles) โดยฝายชนะสงครามสาํ หรบั เยอรมนี และสนธสิ ญั ญาสันตภิ าพอกี 4 ฉบับสาํ หรบั พนั ธมิตรของเยอรมนี เพ่อื ใหฝายผูแพยอมรบั ผิดในฐานะเป็นผกู อให เกิดสงคราม ในสนธสิ ญั ญาดังกลาวฝายผูแพตองเสยี คาปฏกิ รรมสงคราม เสยี ดนิ แดน ทัง้ ในยุโรปและอาณานิคม ตองลดกาํ ลงั ทหาร อาวธุ และตอ งถูกพนั ธมติ รเขายึด ครองดินแดนจนกวา จะปฏบิ ัติตามเง่ือนไขของสนธิสญั ญาเรียบรอย อยา งไรกต็ าม ดว ยเหตุท่ีประเทศผแู พไมไ ดเขารวมในการรา งสนธสิ ัญญา แตถ กู บีบบังคับใหล ง นามยอมรับขอ ตกลงของสนธสิ ัญญา จงึ กอใหเ กดิ ภาวะตงึ เครยี ดข้นึ เกิดการกอ ตัวของลทั ธิฟาสซสิ ตในอิตาลี นาซใี นเยอรมนั และเผด็จการทหารในญป่ี นุ ซ่งึ ทาย สุดประเทศมหาอํานาจเผด็จการทงั้ สามไดรวมมือเป็นพนั ธมติ รระหวางกนั เพ่ือตอ ตานโลกเสรแี ละคอมมวิ นิสต เรยี กกันวาฝายอักษะ (Axis) มกี ารจดั ตัง้ ข้นึ เป็น องคก รกลางในการเจรจาไกลเ กลีย่ ขอพพิ าทระหวา งประเทศ เป็น ความรวมมือ ระหวา งประเทศ เพ่อื รักษาความมนั่ คง ปลอดภัยและสันติภาพในโลก แตความ พยายามดังกลาวกด็ จู ะลม เหลว เพราะในปี ค.ศ. 1939 ไดเกิดสงครามทรี่ นุ แรง ข้นึ อกี ครัง้ นัน่ คือ สงครามโลกครัง้ ท่ี 2

ไทยกับสงครามโลกครังที 1 5 เม่อื เกิดสงครามโลกครงั้ ที่ 1 ข้นึ ในยโุ รปใน พ.ศ. 2457 นัน้ ประเทศไทย ยงั คงยึดมนั่ อยใู นความ เป็นกลางแตพ ระ บาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา เจา อยหู วั ได ทรงสังเกตความเคล่อื นไหวของคู สงคราม อยางใกลช ดิ การสงครามได รุนแรงข้นึ เป็นลาํ ดบั ทรงเหน็ วาฝาย เยอรมนีเป็นฝายรุกรานจงึ ทรงตัดสินพระ ทัยประกาศสงครามกับเยอรมนีและ ออสเตรีย -ฮังการี เม่อื วนั ที่ 22 กรกฎาคม พ.ศ. 2460 แลวประกาศเรียก พลทหารอาสาสําหรับกองบนิ และกองยาน ยนตทหารบก เพ่ือสง ไปชวย สงคราม ยโุ รป การสงทหารไปรบครัง้ นี้นับวาเป็น ประโยชน เพราะเทากับไดเรยี นรูวชิ าการทางเทคนิคการรบและการชา งในสมรภูมจิ รงิ ๆ เม่อื เสรจ็ สงครามสัมพันธมิตรเป็นฝายชนะ ประเทศไทย ไดส งผแู ทนเขาประชมุ ณ พระรา ชวังแวรซาย ดวยผลพลอยไดจากการเขาสงครามนี้ ก็คือสญั ญาตางๆ ท่ีไทยทํากับ เยอรมนีและออสเตรยี -ฮงั การี ยอ มสนิ้ สุดลงตัง้ แตไ ทยประกาศสงครามกับประเทศนัน้ และไทยก็ไดพ ยายามขอเจรจาขอแกไ ขสนธสิ ญั ญาฉบับเกา ซ่งึ ทาํ ไวกับอังกฤษ ฝรัง่ เศส และ ชาตอิ ่ืนๆ แตก ็ประสบความยากลาํ บากอยา งมาก อาศยั ทไ่ี ทยไดค วามชวยเหลอื จาก ดร. ฟราน ซสิ บี แซยร (Dr. Francis B. Sayre) ชาวอเมริกาซ่ึงเคยเป็นท่ปี รึกษา ตา งประเทศจนไดรบั พระราชทานบรรดาศักดเิ์ ป็นพระยากัลยาณไมตรี ในท่สี ุดประเทศ ตางๆ 13 ประเทศ รวมทัง้ องั กฤษ ตามสนธิสัญญา พ.ศ. 2468 และ ฝรงั่ เศส ตามสนธิ สญั ญา พ.ศ. 2467 ตกลงยอมแก ไขสญั ญาโดยมีเง่อื นไขบางประการ เชน จะยอม ยกเลิกอํานาจศาลกงสลุ เม่ือไทยมีประมวลกฎหมายครบถว น และยอมใหอ ิสรภาพใน การเกบ็ ภาษอี าการ ยก เวนบางอยา งทีอ่ ังกฤษขอลดหยอนตอ ไปอกี 10 ปีเชน ภาษี สินคา ฝ ายเป็น เหล็ก ไทยพยายามเรงชําระประมวลกฎหมายตา งๆ ตอมาจนแลวเสร็จ และเปิดการเจรจาอีกครัง้ หน่ึงในทีส่ ุด ประเทศตา งๆ กย็ อมทําสัญญาใหมกบั ไทย เม่ือ พ.ศ. 2480 ไทย ไดอ สิ รภาพทางอาํ นาจศาล และภาษอี ากรคืนมาโดยสมบูรณ

บทสรปุ ของสงครามโลก 6 ครงั ที 1 สงครามโลกครั้งที่ 1 สิ้นสุดลง โดยฝ ายเยอรมนีพายแพยอมยุติ สงครามผลของสงครามไดสรางความเสียหายอยางใหญหลวงใหแก 2 ฝ าย คือ 1. ดานสังคม สงครามโลกครั้งที่ 1 ทาํ ใหมีผูเสียชีวิตหลายลานคน ผูบาด เจ็บและทุพพลภาพจํานวนมาก หลายคนเป็ น โรคจิตท่ีเกิดจากการกลัว ภัยสงครามอีกทั้งเกิดปั ญหาชนพลัดถ่ิน 2. ดานการเมือง ประเทศมหาอาํ นาจเดิม ไดแกเยอรมนี ออสเตรีย – ฮังการี และตุรกี เป็ นฝ ายพายแพตองทาํ สนธิสัญญาสันติภาพท่ีประเทศผู ชนะรางข้ึน5 ฉบับ คือสนธิสัญญาแวรซายสทาํ กับเยอรมนี สนธิสัญญา แซงตแยรแมงทํากับออสเตรีย สนธิสัญญาเนยยี ทํากับบัลแกเรีย สนธิ สัญญาตริอานองทํากับฮังการี และสนธิสัญญาแซฟสทํากับตุรกี(ตอมาเกิด การปฏิวัติในตุรกีจึงมีการทําสนธิสัญญาใหมเรียกวา “สนธิสัญญาโลซาน น”) และยุโรปโดยรวมออนแอลง 3. ดานเศรษฐกิจ สงครามครั้งนี้ มีคาใชจายอยางมหาศาลในการ ผลิตอาวุธใหม ๆ ท่ีมีอาํ นาจทาํ ลายลางสูงกวาการ ทาํ สงครามในอดีต เชน รถถัง เรือดําน้ํา แกสพิษระเบิด เป็ นตน เพ่ือหวังชัยชนะหลังสงครามสิ้น สุดฝ ายแพตองจายคา ปฏิกรรมสงคราม สวนฝ ายชนะ รับผิดชอบเลี้ยงดูผูประสบภัย และบูรณะประเทศจนทาํ ใหเกิด ภาวะเศรษฐกิจตกต่ําทั่วโลก

จดั ทาํ โดย น.ส.กญั ญาภคั ตรีชนะกจิ ชัน้ 6/4 เลขที่ 17