งานนำเสนอ1 โคกหนองนาโมเดล

สาระน่ารู้ “โคก หนอง นา โมเดล” หอ้ งสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อาเภอทา่ ตูม จงั หวดั สุรนิ ทร์

หลมุ ขนมครกแบบพน้ื ทล่ี ุ่ม “โคก หนอง นา โมเดล” โคก สรา้ งโคกบน พืน้ ที่ของตนเอง จากการนาดนิ ที่ได้จากการขุด หนอง นามาถมเปน็ โคกเพื่อสรา้ งทอี่ ยู่อาศยั ปลูกผกั เล้ยี งสัตว์ รวมทั้งปลกู ต้นไมต้ าม แนวทางศาสตร์พระราชา คอื “ป่า 3 อยา่ ง ประโยชน์ 4 อย่าง” เพื่อพอกนิ เพื่อใช้สอยใน ครวั เรอื นหรอื พอใช้ และเพอื่ สร้างทอ่ี ยู่อาศัย หรอื พออยู่ จากนนั้ ประโยชนอ์ ย่างที่ 4 คือ ช่วยสร้างสมดลุ ระบบนเิ วศ เพราะใบไม้ท่ีร่วง หลน่ จะชว่ ยปกคลุมหนา้ ดิน ในขณะที่ราก จานวนมากชว่ ยดูดซบั นา้ ฝน เพอื่ กักเกบ็ นา้ ไว้ ใตโ้ คกเปน็ น้าใตด้ ินเพม่ิ ความชุม่ ชื้น

หนอง ขดุ หนอง รูปร่างคดโค้งอิสระ ไมเ่ ป็น สีเ่ หลย่ี ม เพ่ือเก็บนา้ ไว้ใช้ยามหน้าแล้งหรือ จาเป็น และสามารถใช้เป็นท่ีรองรับนา้ ยามนา้ ทว่ มหลาก และเป็นแหลง่ ที่อยอู่ าศยั ของปลา

นา ยกหวั คนั นาให้กว้างและสงู อยา่ งน้อย 1 เมตร ธรรมชาตขิ องข้าวจะทะลงึ่ นา้ ไม่ จมนา้ ตาย เพื่อเพ่ิมพืน้ ที่กกั เก็บนา้ ไว้ในนา ขดุ ร่องใกล้หวั คนั นา เป็นที่อย่ขู องปลา ปู ปัน้ หวั คนั นาให้มีความกว้างมากพอที่จะ ปลกู ต้นไม้ พืชผกั ให้มีรากยดึ เหนี่ยวคนั นา และเพิ่มพืน้ ที่ทากิน

คลองไส้ไก่ ชว่ ยระบายนา้ รอบพนื ้ ท่ี โดยขดุ ให้มีลกั ษณะคดเคยี ้ ว เพื่อให้นา้ ไหลได้ทวั่ ถงึ ตลอดทงั้ พืน้ ทเ่ี พอ่ื ใช้ทาการเกษตรและช่วย เพ่ิมความช่มุ ชืน้ ให้กบั ผืนดนิ และต้นไม้ โดยรอบ

ฝายชะลอนา้ ช่วยชะลอและกกั เก็บนา้ จาก ต้นนา้ ไว้ในพืน้ ท่ี เพ่ือไมใ่ ห้นา้ หลากลงมา สร้างความเสยี หายกบั พืน้ ที่ลมุ่ ด้านลา่ งและ ชว่ ยกกั ตะกอนดนิ ไมใ่ ห้ลงมาสะสมในหนอง คลอง บงึ หรือเข่ือน นอกจากนนั้ สาหรับ พืน้ ท่ีกลางนา้ ฝายชะลอนา้ ยงั ชว่ ยยกระดบั นา้ เพื่อเก็บไว้ในพืน้ ที่อีกด้วย

ดว้ ยรปู แบบ “โคก หนอง นา โมเดล” นี้ หากมี เกษตรกรมีพืน้ ทรี่ ายละ 10 ไร่ คิดเปน็ 1 หลมุ ขนม ครก จะสามารถเกบ็ กักน้าไดป้ ลี ะประมาณ 40,000 ลูกบาศก์เมตรตอ่ ปโี ดยเป็นนา้ บนดินประมาณ 20,000 ลกู บาศก์เมตร และเม่ือมปี า่ ชุ่มช้ืนจะ สามารถเก็บกกั นา้ ใตด้ ินไดเ้ พ่มิ ขนึ้ อกี ถ้าทุกคนใน ลุ่มนา้ ปา่ สกั หรืออยา่ งน้อย 100,000 ราย ร่วมมอื รว่ มใจกันสรา้ ง 100,000 หลุมขนมครก จะ สามารถเก็บกกั นา้ ได้กว่าส่ีพันล้านลกู บาศกเ์ มตร ตอ่ ปี คิดเปน็ มากกวา่ 4 เท่าของความจเุ ขื่อนป่าสัก ชลสิทธิ์ จะสามารถแกไ้ ขปญั หาน้าท่วมได้และที่ สาคญั คือมีนา้ เก็บไวใ้ ช้ยามหน้าแล้ง สามารถปลูก พชื พันธุ์ไดต้ ลอดปี มีพอกิน พออยู่ พอใช้ เกิดท้ัง “ประโยชนต์ นและประโยชน์ทา่ น” ในเวลาเดยี วกัน

สวสั ดีคะ/สวัสดีคับ ขอบคุณ