บทเรียน วิชา เรียงความแก้กระทู้ธรรม

tU;g,f/1711u,u111cLcutt LThtc 6q.VG1c SSSDeUrtli 114U,V14111101th

uouthornsigau 1301M11.11,Lfill5ritir1501aUlfilgll Gn 115,n0 U'LLd 0)171.16q57A Fiovianowni ID)11191.A155fi AM/WW1/11U Gn) ai'155f1 govamm6 •(iL'iocuvi@l4niatLiluurfouriauln-vi4vali'mSivilkti-111:11@0 •ql3EJ111,67101,161 EARTILLIAM*53.11,4f1k191'111f1,0,11W111/TIln nvnssumsaou •qa@uutinEiiilAct4aiti,Lanhai,lortl.dajv1Li4tim-rmufin5q5551.1 •qautactK64ouvi@4-latesinv7iouivismnefulnngsoilimnuti [email protected] •qa@litiql3EitiTiriLLVUiManMty2:1, riiimintuimhtnau •qamaLutLiannnwtunu 9vispinau 9nAngiqt3Eru •qt3mieslmilou:iulff-mulin5tv:iltli@l6'suLLar,vi-dlun-diTu qUnsni •esIlVc LLuounn5iiitruLijolfl-raJdimq • 'i-)@ti-ilnmilutailulm-aniufinToTu toulua@TRil (a-ioci@) •mtonba@uounivia-A vil@n5garrtl A4 g1nI3OtiNAM.1 '5,611,111mwnmt,t,ficrar..9j57-sai 517arrayillwri Itoitri_11:vainv-1

lal EJNIAT111111211 115112 5553-1 WI3-1,1M aJ'1 czJ girii aJ s qj LiulwrameifIlt 915551 LLon@@nvi.Ju 41 g-61 Ciolo-rm + + fn-4,15 .2.1, nriailn-m114-4-111 anAuLiullAcuthr,189 d-ruLLAc 1,&nuvanoLLatlrlofl-yanstin'hlu,i1o11:11,11 4-6n hui mriotilLhioalAiu 115,1411 Lii-11V,LIJI,Igl 115q1:3552.1111.1\"MilliThn5L11'i@l115fInacuqnncik 91 LiENATlaJ61,611ij55511 `411/1L'Idltlf11%67181,21J101,11@flTILIIIV15Filal,g1,11-1g91 Jnjn 6 n nnwInAlownLulin5tijn51.111 @z•AnunfirionnrAnno&nuilcuay;ITUfl 21 fl 'UT 1(11:iMAIAIIgl 11Xf11f1 n%1i1 uiisi qj 11.111151R10116i4EARTILLIfIff=1(1}:n52.1 Q. 7,ciJuvutp600mnigul1141.1-milltRIErulikinvrannual-n\\ili A@ G)) ISiEr1-1A1'ENT-31J51Ri4.11MYTO tD) CilEJtalAj nnniiilomitru55vio cn) 6'-illvisvinalgginTroAtanthtn@u qfingV1 d@l41711Ainklvriaq:ULLIAANna tn. Tootuvil@ctinicul@ VfanutilL7dEfue8comictisfinatiqn-igolAnvoq ama nict41divarAculvia vanotiln-rt4-icittgaliltimgigncoiA6Tu.i-m nnJ viSntAulg-11.2j1nnvi [email protected];19-invial atolocrIA ciA,FinEriL@EI-ilifh@oat v.lanthn odn'Tiogh 6/1La@r,LinliLikiculvni 6681.! feM11 tii9;91 ISIEJ7ISIMr1501A11,

Laisortu:7,tp,n,_r,t, twt12,Lnuercf,ts rttt,s_ci,:„.tuviirtLewpri,t,„, 1.41,;c L.fyler3@prt1,13161 LugntlA=1113G,itrin e,siA it Fott.,u2tp,nelutuvuttnonryr-s„ L_Gt,ripgrtr-35 r3L,‘11,0(6,1,/,1,ttR ft -FIL,16\"gUR,,f2.0, N,Pllq,J13l,lprIrtRyLftlAillArtl65Llfll-tly,119C,,V111qtUR rapnetyya,Lwrapti,u L,e,t_,?rtnp ittftlin,ri,a9L,rpte1tt rtLE,up,- (q rtlit190,1‘=f1f1,1,22 1_,, bitepn rIBE99165l,thOLfliG Rl,l62all,r5LIANAllql‘!lif113,191y611rtesplAtpAinn,agi fituttht,idtjuu*” 4.,N_,T.Stlif3141,.1.65LAS.91Allp@ft,y119C,.,y11N.W1 nalN,kpnurtlet,onyLmprwoliatic...Lutie,stet fl,peunuioqgt.oncyrtuuetit64@yu rtepoulgtAecittiousiur3- It r6 r rtioI'MUJEVq2164lAill6t1,Llf fl,r 2,,LTeoloattufn.rpmnottLuierL ruLgeryirIeFinuLytxtloy,11 ,1641,13LflaBBry firpl.6,1,1py ft 0.9— 1.4.,1_,1-612,9aLl6cMuLeprciitmtunsrud,1 rtL @11LR@ ALU@A c—filu-tgp,q,-Lvtep ry,mturtrtiwyL—Dt6p,, er,4 titruirtLertop (51 r6 rtur,t1r6ckim_,Filerxep,LL-un,n,r)6.9plirtryyyLL,r3e gi11Li.4gg11LRL?qt ,ilemiiirteRfu,16,1tuLvemuuqq,tnnipey ,r,utetrturtpi4gLif`m-tnip (neunp.0(9 Lirpl, fi13;22%Lunro1plil) n,riwieryypn,eten,R, rta9GqE61,,g,e,gostLri,ori,rcasyn,r6eu1 RILfit,y9rt,ciA6tsirt 161/tun.P-Ito rtll,ftrAtfl 1-15-61 up-ty:.IA65uthrtou.ogai'vtGLrlaermpuptle,cycrinitt,Lui4L•eterti epurly,tipp.114,eggiTLRNFtrquu,rt,rotan.L6ti,Lulea9Lrtprt,itrtekKit5Lub r nepLpe ,ffiriunienecirttcp6FuicirtnipttLuktawsKki,pe!AR ((o nrifilerjmnapneterta, HSSgil/IpSliryclittl,LUMF11113R1SLU

)c) (UL. TMLosu,kettitrov Dr3epnittrttl,,uitue lAtbV1, O( Rvvrb (ria) Lfpnnu,7tRne,yuurtruttno,tpnrint, RILcruml,;*, 1,13@panp9Lco, (i65L.ugrvin.) (tuartmouttL* Lr,rtiptnrepAnimiuv,,nfruentpti- wukim LvtLe,t4raR (q) 4,44() (rt@FArtw5LAsigrtim?) (rtepitru.65L,Ls) 14, (rtepu-EuRt4u65Luke(Lrub) nigutibittustbotP Lr,Lp (u5) fjp..Lep,Lio tactgiviuy:will.,Ruittuut?timuite,niinwervt fl,p0139 ,ltd,rwviipttufkrtatth.sanoletrirtue,uerynunievtu, )rJsJ (G1) (tot,LtfOr1111,) ((°) (V,PlArtLn016.51,1b) fissg\"0,;..suryiirtuc.ucknoftrkosLunnmpl

$11@d-hla1wl@ iJinniii\\i e1 iin tr115-9./Y, ri aeulutruiuttcm Tortl Am. fvt„tyli.vt.A, Ar1 Gil j bum 0Qnerwmari,u, It%enJ VatJ11IA V\"•=II V N. c41 1 `t/ .../. ''\\ ..44a,,4\\1 V' a•--.\" § -1..1 ( 11.41§Y6-7,1)1ti AI b'1ii1;1)/afV19.1 bi,'A'lit5Vil'611 V011111-41°//'PI Vri ,41) 11 1.-- \\i ••=10 0\\41,1 1 -4 *3tel0.-6 40/6 AA4,11.10I'lI\\9 bk,,14\\vR119..9.9 bviV'.3.61 ti 33r fii;1>8i11\\ „A , v- 4 4)1 A4r- 1.1,0iT'il f1 1W4 % (s; taili_KW,d,, P-0 D..)(ya1 e6)‘()c ,f1/@0(v)14 -1,1.ntiriln ets-i igilli^-iTYq 611\\pi(-4)Prllitee.own41.1)1)ke5ricw1 1. v,- ( 9111 61).'716rin?le19-4(=& ; '1101\\9i 61.) 910114teevvlue\\WYrrbla`61)10 I ..il ,•Z nlii1\\itOciAlOA°(01i 1)-1n5 q/.) eyanko6rn,u&ve-konit'-ra w.u, A4ien p o' 1 ,.,A,A 1,4 _a t,ti%1/149414 m.4zii46)'4114r,t 1,Vfa ii.5\"\\911 1,9,41 6,$ ZiLZ‘t.914-8civiti '4\\9 1.--- . , (LI it‘civ1-0{14)11 bKel1_1tfi -AtJtj LIAil\\tAIll (-/;11,cill b`4 i 11'i1 1Tihliiik‘t rift 1--Vel%VII 64'4';1 q1CY\" 1'\")4 6\"f1011411fitel6\"0 R(1'104.1(06rn'0.48\\1'01 n'K 1 /.4Pl4.lAll.iM w(4),LIVN,V- O 1 isA '511 af_1601713.16Liiilltr:5111.1 511141.1114197-94,01-4 1:glitint1111411941 1

for+ itsurau.keonritp onepritituttan,41 uttlitn. • tar W,,11,11,LY4IIllP.2.0 4t .)1 ty1216\\1-1,16e1,11,Lel, 9 tutA.L,eirt1.00 we_ LA 11 Lew N;.I.2 ttsil L4,(14 1, l,011.vic\\Ortt: 'rt$ fi° Tvill•r;04,04,0 L 7,tvryricbj.c.4_euvrif-..A.DA.L?tjtssi.ext.tbc•tm,,1,40,lii,t 11-1104.0.siwte,toftetAlkw491 .....1:>1.0 -•kv L1ti011-9\\III.0 99p?1, *litl,te l' r4,.17,1,1 L,44•0*.6(A.4 ,),1•101,G,9-LN!,,,,(1 71 , 02 (I,ppA,;sk„u$ukiol,97.04viyi,t4ev-vm 1_4,4 11*1-1\\.cl,U‘4...Va,gr,i LOr t.\"41)0mi.,Otetrllti. r t7 yo vi, 0 I I If\\ ItS.54.110a.,4 Vet 1112wrly iwt4ertt,a/eApd. ,....044;,1 I. .A. t. L II P. clove, it.Rrv1 \"A eiN,p.a4.611,Lot)01,)UI, r,r vc,e..47 Of Ihfr,0.41.13V ort.,:r,t,td la-A 1 Siaikti.On,Liowah-c.t,c)t%uoi.t., 41 ..\\‘, 1i&Oi-ct.At PAO1;itr.t.t6a-21 luella 1.LiLa tA1,outieda41 (-44.4e).-‘)^, cluc)ritio44,10L\\4‘,1t46(e)p\\tsplirittv,(3ek.140,,v 1 lb 14110AM/ 0.9M ki,roti\\ttcf2ti,e1411a0(..i.t.eAfilcs&V.L,U,,i r191A,k9ektIAAst thjt? A .I 9, (irIVIialT1.)cki:La9pUoniMCA tl,U..1 94.41,010,0 l___.tettri, leb,t, ',,1Z.,91,1-6 L 1,()C\\dt)1902rt.I,S IA tl\"(I)Optf LA ine 1.4.0 estuy 1.,),AILL-L

1111SWIntqfligariA -35itiON141 iicara55n 111.i-rdyrii ants' utrra. 4/10117i6?Jcdh th2.7 hJ YJfl : 61T-imil=inn8 iJ'ItiFig@nTaiowou Lerhnnkadllik : Nvivinilmu 5551.11J111 vrgo ci),cu.6 cd-pvia. VIA 1101 /1171)19. : 1.11111 41UTZIEJ/11,1q11 : enntiviOuvia-al en. m6q1.5A artnIUbiI vatn. ii TanqD /11f115. iciu ei@Intli11/21J6N (11@lfflAtI) awriti5551J : movaiutivoml : ?M`lt-n55fl b.1/111.M5A Al0143.M111114 aulo min nct. AtaNail '1 12A1V : ?I'lqmvitinnu aR1M55H qj aFan oVi : ?Tvollmu aMfM5M :1fl1Jemnfr-nw cvrowilowlu dalwaSiiin. Tio\\A-ILLt,Stiu cifylsp'-yauoq5-ricik 1=11.1'1 : 61qVIVITannu '10iNns'iueein\\vilou 4,fri utpi'cu 5%1 CiEwma-mainIty:i.511u 57711P11ItrlitIgli PLYLi CIWillfrbil 611 0V

tti 1,41, (111111Etillootvg i!J YfYY

เฉลยธรรมศกึ ษาตรี ระดับประถม ปี ๒๕๖๒ เลขท่…ี …………………………………… ประโยคธรรมศึกษาชน้ั [ ]ตรี [ ]โท [ ]เอก ช่วงชน้ั [ ]ประถม [ ]มธั ยม [ ]อดุ ม วชิ า เรยี งความแกก้ ระทูธ้ รรม สอบในสนามหลวง วนั ท่…ี …………………เดือน…………………………………พ.ศ.…………………………… ททมาโน ปโย โหต.ิ ผู้ ให้ยอ่ มเป็ นทร�ี กั ณ บดั นี� จดั ไดอ้ ธบิ ายขยายเนื�อความแห่งกระทูธ้ รรมสุภาษิต ที�ไดล้ ิขติ ไว้ ณ เบอื� งตน้ พอเป็ นแนวทางแหง่ การศึกษาและนํามา ปฏิบตั สิ ืบตอ่ ไป คาํ วา่ ผู้ ให้ คอื ผู้มอบสิ�งใดส�ิงหน�ึงแก่ผูร้ บั หมายถึง ผู้ ให้การ เลีย� งดู อบรมส�ังสอน หรอื ชีท� างถูกผิดให้ เช่น บดิ ามารดาผู้ ใหก้ าร บุตรธิดา ครอู าจารย์ ให้การศึกษา และพระภิกษุสงฆ์ ให้การอบรม ความรทู้ างศีลธรรมเพอ�ื ฝึ กฝนกาย วาจา และใจ เป็ นตน้ การให้นี� ยอ่ มยังจิตของผู้รบั รกั ใคร่ในตวั ผู้ ให้ การใหน้ ี�ทางพระพทุ ธศาสนา ุ ถือเป็ นการส�ังสมบญุ สมดงั สุภาษิตท�มี าในทีฆนิกาย มหาวรรควา่ ททโต ปุ�ฺญํ ปวฑฒฺ ต.ิ เม�อื ให้ บญุ ก็เพ�ิมขนึ� 4

คาํ วา่ บญุ คอื เหตแุ หง่ ความสุข และส�ิงชําระใจใหส้ ะอาด ซ�ึง หมายถึง ทม�ี าของความสุข ไดแ้ ก่ ความสุขท�เี กิดจากการให้ทานก็ ดี หรอื การประพฤตชิ อบดว้ ยการรกั ษาศีลก็ดี รวมถงึ การใหท้ านท�ี เน้นประโยชน์ทีจ� ะเกิดขนึ� แก่ผ้รู บั โดยทผ�ี ู้ ให้มิไดห้ วงั ผลใดตอบ แทนใดๆ เพียงเพราะหวงั วา่ การให้จะช่วยลดความยึดม�นั ถือมนั� น�ี คอื เหตทุ ช�ี ่วยใหม้ ีบุญเพมิ� ขนึ� กลา่ วคอื การใหท้ �ีไม่หวงั ผลจะช่วย ชําระใจผู้ ให้ ให้สะอาดยิง� ขนึ� สรปุ ความวา่ ผู้ ให้ทงั� หลาย อนั ไดแ้ ก่ บดิ ามารดาใหก้ ารเลยี� ง ดแู ลบุตรดว้ ยความเมตตา ครอู าจารย์ ให้สรรพวชิ าแกศ่ ิษย์ของตน อยา่ งไมห่ วงแหน ไมห่ วงั ผลตอบแทน ยอ่ มยงั ให้เกดิ บุญแก่ผู้ ให้ เพราะวา่ การให้ท�ีไมห่ วงั ผลตอบแทนยอ่ มช่วยชําระจิตของผู้ ให้นี� สะอาด สวา่ ง และสงบ เป็ นตน้ สมดงั สุภาษิตทย�ี กขนึ� เป็ นนิกเขป บท ณ เบือ� งตน้ วา่ ททมาโน ปิ โย โหต.ิ ผู้ ให้ ย่อมเป็ นท�รี กั มนี ัยดงั พรรณามาดว้ ยประการฉะนี�ฯ 5

ตวั อยา่ ง 1 การเขยี นเรยี งความแกก้ ระทู้ธรรม จากขอ้ สอบเลขปท่…ี ี……๒………๕………๖………๓……… สุภาษิตท่ี ๑ ประโยคธรรมศกึ ษาชน้ั [ ]ตรี [ ]โท [ ]เอก ช่วงชน้ั [ ]ประถม [ ]มธั ยม [ ]อดุ ม วชิ า เรยี งความแกก้ ระทูธ้ รรม สอบในสนามหลวง วนั ท่…ี …………………เดอื น…………………………………พ.ศ.…………………………… สตมิ โต สทา ภทฺทํ. ผ้มู สี ติ มคี วามเจรญิ ทุกเม�อื ณ บัดนี� จกั ไดอ้ ธิบายขยายเนื�อความแหง่ กระทู้ธรรมสุภาษิต ที�ไดล้ ขิ ติ ไว้ ณ เบอื� งตน้ พอเป็ นแนวทางแหง่ การศึกษาและนํามา ปฏิบตั สิ ืบตอ่ ไป คาํ วา่ สติ คอื ความระลกึ ได้ หมายถงึ มีการฉุกคดิ ขนึ� มาได้ ก่อนทาํ ก่อนพูด เป็ นตน้ การมีสตจิ ะมี ๓ ลกั ษณะดงั นี� ๑.ถา้ มสี ติ จะไมห่ ลงลืมงา่ ย ความจําดี ๒.ถ้ามสี ตจิ ะทําใหร้ ะลกึ นึกถึงส�ิงทท�ี ํา อยู่ เช่น เม�อื จะออกจากบา้ นก็ไม่ลมื สวมใส่แมส๊ และ ๓. ถ้ามีสตกิ ็ จะเปรยี บเหมอื นกบั มีนาฬกิ าปลุก คอยเตอื นวา่ เราตอ้ งทาํ ตอ้ งพูด อะไรบา้ ง เป็ นตน้ สมดงั สุภาษิตท�มี าในสุตตนั ตปิ ฎก สังยตุ ตนิกาย สคาถวรรควา่ ททํ มติ ตฺ านิ คนฺถต.ิ

2 ผู้ ใหย้ อ่ มผูกไมตรีไว้ ได้ คาํ วา่ ผู้ ให้ คอื ผ้มู อบสิ�งใดสิ�งหน�ึงแกผ่ รู้ บั การให้ ภาษาพระ ทา่ นเรยี กวา่ ทาน ซ�ึง มี ๒ อยา่ ง คอื ๑.อามสิ ทาน การให้ส�ิงของแก่ ผู้ท�คี วรรบั เช่น การนําสิ�งของไปใส่ ในต�ู้ นสุข ๒.ธรรมทาน การให้ ความรเู้ รอื� งการป้ องกนั เชือ� ไวรสั โควชิ แกผ่ ทู้ ย�ี งั ไมร่ ู้ เป็ นตน้ ฉะนั�น การให้ดงั ท�ีไดก้ ลา่ วมานั�น ยอ่ มจะทําให้ผู้รบั มีความรสู้ ึกดตี อ่ ผู้ ให้ ผู้ ใหย้ อ่ มไดร้ บั ความนับถือ ความไวว้ างใจ เป็ นตน้ สรปุ ความวา่ การมสี ติ ยอ่ มทําให้ผูม้ สี ตนิ ั�นไมห่ ลงลมื งา่ ย ไม่ พลาดส�ิงท�คี วรทาํ ควรพูด เช่น ไมล่ ืมสวมแมส้ ก่อนออกจากบา้ น ไมล่ มื แบง่ �นส�ิงทต�ี นมแี กผ่ อู้ น�ื ทยี� ังขาดแคลน เช่น การแบ่ง�น ข้าวของเครอ�ื งใช้ ในชีวติ ประจาํ วนั การเผ�อื แผ่ความรแู้ ก่ผู้ท�ยี งั ไม่ เข้าใจในการป้ องกันไวรสั โควชิ อยา่ งถกู ตอ้ ง เป็ นตน้ สมดงั สุภาษิต ทีย� กขนึ� เป็ นนิกเขปบท ณ เบือ� งตน้ วา่ สตมิ โต สทา ภทฺท.ํ ผมู้ ีสติ มคี วามเจรญิ ทุกเม�อื มนี ัยดงั พรรณนามาดว้ ยประการฉะนี�ฯ

ตวั อยา่ ง 3 การเขียนเรยี งความแก้กระทูธ้ รรม จากขอ้ สอบเลปขท่…ีี …๒………๕………๖………๓…………สุภาษิตท่ี ๒ ประโยคธรรมศกึ ษาชน้ั [ ]ตรี [ ]โท [ ]เอก ช่วงชน้ั [ ]ประถม [ ]มธั ยม [ ]อดุ ม วชิ า เรยี งความแกก้ ระทูธ้ รรม สอบในสนามหลวง วนั ท่…ี …………………เดือน…………………………………พ.ศ.…………………………… สตมิ โต สทา ภททฺ ํ. ผูม้ สี ติ มีความเจรญิ ทกุ เมอ�ื ณ บัดนี� จักไดอ้ ธิบายขยายเนื�อความแห่งกระทธู้ รรมสุภาษิต ท�ีไดล้ ิขิตไว้ ณ เบอื� งตน้ พอเป็ นแนวทางแหง่ การศึกษาและนํามา ปฏผบิ ้นู ัตั�นสิ ยืบ่อตมอ่ ทไปํางานดว้ ยความไม่ประมาท ไม่หลงลืมส�ิงที�ควรทาํ ควร คาํ วา่ ผมู้ สี ติ มคี วามเจรญิ ทุกเมอ�ื หมายถงึ หากผู้ ใดมีสตแิ ลว้ เม�ือจะพดู หรอื จะทําสิ�งยอ่ มไม่ประมาท ไมห่ ลงลืมสิ�งทค�ี วรทาํ ควร พูด โดยเฉพาะอยา่ งย�ิงสําหรบั ผทู้ �เี ป็ นนักเรยี น ถ้ามีสตจิ ะทําใหม้ ี ความจําดี คดิ เลขก็ไว อา่ นหนังสือก็คล่อง ทองอะไรๆ ก็จดจําไดด้ ี นอกจากนั�นสตยิ ังช่วยป้ องกันไม่ให้เราทาํ ส�ิงท�ผี ดิ พลาดในสังคม สมดงั สุภาษิตท�มี าในสุตตนั ตปิ ฎก สังยตุ ตนิกาย สคาถวรรควา่ สติ โลกสฺมิ ชาคโร. สตเิ ป็ นธรรมเครอ�ื งตน�ื อยู่ในโลก

4 คาํ วา่ สตเิ ป็ นธรรมเครอ�ื งตน�ื อยู่ในโลก หมายถงึ การมสี ตทิ ํา ใหเ้ รารสู้ ึกตวั อย่ตู ลอดเวลา กลา่ วคอื เม�อื เราทาํ การงานรว่ มกบั ผูอ้ น�ื สตจิ ะคอยเตอื นใหร้ ะวงั ตวั ไมพ่ ลงั� เผลอพูดหรอื ทําส�ิงท�ีไม่ควรทํา สิ�งท�ีไมค่ วรพดู เช่น ไม่ควรทาํ ผิดศีล ๕ ข้อ ๑ คอื ไม่เผลอทํารา้ ย รา่ งกายใครและไม่พลงั� เผลอพดู คาํ หยาบคายทก�ี ระทบผอู้ น�ื ฉะนั�น สตทิ าํ ให้เราปลอดภยั จากการทาํ ความช�ัวตา่ ง ๆ สรปุ ความวา่ การมีสติ คอื มีความระลกึ รตู้ วั ก่อนทจ�ี ะทาํ ก่อน ทีจ� ะพูดท่ามกลางผูค้ นตา่ ง ๆ ย่อมทําใหเ้ ราอยู่รอดปลอดภยั ในสัง คม ทงั� นี�เพราะใน�จจบุ นั ผูค้ นตอ้ งทํามาหาเลยี� งชีพดว้ ยความฝื ด เคอื ง ยอ่ มมกี ารกระทบกระทง�ั มีความขัดแย้งกันเป็ นธรรมดา การ มสี ตยิ อ่ มป้ องกันไม่ใหก้ ารกระทบกระทง�ั ลามไปเป็ นการทํารา้ ยกนั การทาํ รา้ ยกนั ย่อมก่อใหเ้ กิด�ญหาตา่ ง ๆ ตามมา สมดงั สุภาษิตท�ี ยกขนึ� เป็ นนิกเขปบท ณ เบอื� งตน้ วา่ สตมิ โต สทา ภทฺท.ํ ผมู้ สี ติ มีความเจรญิ ทกุ เมอ�ื มีนัยดงั พรรณนามาดว้ ยประการฉะนี�ฯ

ตวั อย่าง 5 การเขียนเรยี งความแก้กระทธู้ รรม จากข้อสอบเลปขท่…ีี …๒………๕………๖………๓…………สุภาษิตท่ี ๓ ประโยคธรรมศกึ ษาชน้ั [ ]ตรี [ ]โท [ ]เอก ช่วงชน้ั [ ]ประถม [ ]มธั ยม [ ]อดุ ม วชิ า เรยี งความแกก้ ระทูธ้ รรม สอบในสนามหลวง วนั ท่…ี …………………เดอื น…………………………………พ.ศ.…………………………… สตมิ โต สทา ภททฺ .ํ ผมู้ สี ติ มคี วามเจรญิ ทกุ เมอ�ื ณ บดั นี� จกั ไดอ้ ธิบายขยายเนื�อความแหง่ กระทธู้ รรมสุภาษิต ท�ีไดล้ ิขิตไว้ ณ เบอื� งตน้ พอเป็ นแนวทางแหง่ การศึกษาและนํามา ปฏิบตั สิ ืบตอ่ ไป คาํ วา่ ความระลึกได้ ก่อนทาํ ก่อนพูดนั�น คอื ความหมายของ สติ เพราะสตมิ ีลกั ษณะ ๓ ประการ ไดแ้ ก่ ทําใหม้ คี วามจําดี ทาํ ให้ ร�ู้ จจบุ ัน และทําใหร้ วู้ า่ ตอ้ งทาํ อะไรตอ่ ไป ผู้ ใดก็ตามท�มี สี ตทิ ่านวา่ ไว้ ผูน้ ั�นจะเป็ นผู้ ไมป่ ระมาทในการงาน การเรยี น การดาํ รงชีวติ ใน สังคม ผู้ ใดมีสตจิ ะไมป่ ระกอบอกศุ ลกรรม เป็ นตน้ สมดงั สุภาษิต ทีม� าในสุตตนั ตปิ ฎก สังยุตตนิกาย สคาถวรรควา่ สตมิ โต สุเว เสยฺโย. คนมสี ติ เป็ นผปู้ ระเสรฐิ ทุกวนั

6 คาํ วา่ คนมสี ติ เป็ นผู้ประเสรฐิ ทกุ วนั นั�น หมายถึง ผู้มสี ตคิ อื ผูร้ ะลึกรู้ ใน�จจุบนั วา่ อะไรทค�ี วรทํา อะไรท�ีไม่ควรไปข้องเก�ยี ว เป็ น ตน้ ท�วี า่ อะไรทค�ี วรทาํ ก็คอื การทําความดี ไดแ้ ก่ การเป็ นคนขยนั การเป็ นคนประหยัด การเป็ นคนซ�ือสัตว์ และการเป็ นคนกตญั �รู ู้ บญุ คณุ บุพการี ส่วนทีก� ลา่ วา่ อะไรท�ีไม่ควรไปขอ้ งเก�ยี ว ไดแ้ ก่ การ เล่นพนันออนไลน์ เทย�ี วกลางคนื และส�ิงเสพติให้ โทษ เป็ นตน้ สรปุ ความวา่ สติ คอื ความระลึกไดน้ ััน ถา้ มีในผู้ ใด ผ้นู ั�นจะ หา่ งไกลจากความประมาท ไมว่ า่ จะเป็ นความประมาทในการงาน การเรยี น การประกอบอาชีพ เป็ นตน้ ผู้ ใดมีสติ ผนู้ ั�นยอ่ มสามารถ เลือกประกอบกรรมดี หลีกหนีกรรมชั�ว และอบายมุขตา่ งๆ ดงั นั�น ผู้ ใดมสี ตผิ นู้ ั�นยอ่ มมแี ตค่ วามเจรญิ และความประเสรฐิ ทกุ วนั คนื สมดงั สุภาษิตท�ยี กขนึ� เป็ นนิกเขปบท ณ เบอื� งตน้ วา่ สตมิ โต สทา ภททฺ ํ. ผมู้ ีสติ มีความเจรญิ ทกุ เมอ�ื มีนัยดงั พรรณนามาดว้ ยประการฉะนี�ฯ

ตัวอย่าง 7 การเขยี นเรียงความแกก้ ระทธู้ รรม จากขอ้ สอบ ปเลีขท๒่…ี …๕………๖………๓……………ส……ุภาษิตท่ี ๓/๒ ประโยคธรรมศึกษาชน้ั [ ]ตรี [ ]โท [ ]เอก ช่วงชน้ั [ ]ประถม [ ]มธั ยม [ ]อดุ ม วชิ า เรยี งความแกก้ ระทูธ้ รรม สอบในสนามหลวง วนั ท่…ี …………………เดือน…………………………………พ.ศ.…………………………… สติมโต สทา ภทฺทํ. ผู้มีสติ มคี วามเจริญทุกเม่ือ ณ บัดนี้ จักได้อธิบายขยายเน้ือความแห่งกระทู้ธรรมสุภาษติ ท่ี ได้ลิขติ ไว้ ณ เบอื้ งต้น พอเปน็ แนวทางแห่งการศึกษาและนํามาปฏิบตั ิ สืบต่อไป คําว่า สติ คือ ความระลึกได้ หมายถึง การฉุกคิดข้ึนมาได้ก่อน ก่อนจะทํา ก่อนจะพูด การมีสติจะทําให้ไมป่ ระมาท ไม่เผลอทํา หรือ พดู ในสิ่งท่ีไม่ถูกต้อง การมสี ติจะทําให้ไมห่ ลงลืมงา่ ย ทําให้มคี วามจํา ดี เรียนอะไรก็เขา้ ใจง่าย ไม่โมโหงา่ ย ผมู้ ีสติจะสามารถควบคุมความ ประพฤติทางกาย วาจา ใจ ไม่ให้แสดงออกในทางไมด่ ี ไมง่ าม เป็นต้น สมดังสุภาษติ ที่มาในสุตตันตปฎิ ก สังยตุ ตนิกาย สคาถวรรคว่า สติมโต สุเว เสยฺโย. คนมสี ติ เปน็ ผู้ประเสริฐทุกวัน

8 คําว่า ผ้มู ีสติ เป็นผปู้ ระเสริฐทุกวัน หมายถึง ผ้มู สี ติย่อมเปน็ ที่มี ความคิดอย่างรอบคอบ เพราะสติทําให้มีปัญญา สามารถรู้ได้ว่าอะไร ดี อะไรไมด่ ี ส่ิงใดท่ีควรทํา สิ่งใดที่ควรละเว้น เช่น สติจะช่วยให้เราไม่ ทําผิดศีล สติจะช่วยเตือนให้เราไม่ลืมสวมหน้ากากอนามยั ก่อนจะออก จากที่พัก สติจะช่วยเตือนไมใ่ ห้เราลืมเวลาเรียนออนไลน์ ด้วยเหตุนี้จึง กล่าวได้ว่า ผมู้ สี ติเป็นผปู้ ระเสริฐทุกวัน สรุปความว่า สติคือความระลึกได้ สติทําให้นึกข้ึนได้ว่า ควรทํา อะไร ควรพูดอะไร สติทําไมป่ ระมาทในการดําเนินชีวิตประจําวัน สติ ทําให้ไมเ่ ผลอทําความช่ัวทางกาย ทางวาจา สติทําให้ไมค่ ิดช่ัว ช่วยให้ เรียนออนไลน์รู้เร่ือง จดจําได้งา่ ย สติช่วยควบคุมการแสดงออกด้วย การพูด การเดิน การยืน การนอน การสื่อสารกับผ้อู ่ืนในโลกออนไลน์ ดังจึงกล่าวได้ว่า สติมอี ุปการะมากต่อการทําความดีทุกอย่างตามท่ีได้ แสดงมา สมดังสุภาษติ ที่ยกข้ึนเป็นนิกเขปบท ณ เบอ้ื งต้นว่า สติมโต สทา ภทฺทํ. ผูม้ ีสติ มคี วามเจริญทุกเม่อื มีนัยดังพรรณนามาด้วยประการฉะนี้ฯ

๕