คูม่ อื ผ้รู บั บริการ กิจกรรมการศกึ ษาตามอัธยาศยั ด้านสะเต็มศกึ ษาบูรณาการ วัฒนธรรมท้องถ่ิน ศูนย์วทิ ยาศาสตร์เพื่อการศึกษาสระแก้ว สานักงานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ
คำนำ คู่มือผู้รับบริการกิจกรรมการศึกษาตามอัธยาศัยด้านสะเต็มศึกษาบูรณาการวัฒนธรรมท้องถิ่น เป็น เอกสารสาหรับให้ผู้รับบริการปฏิบัติกิจกรรมท่ีกาหนดไว้ในฐานการเรียนรู้สะเต็มศึกษาบูรณาการวัฒนธรรม ทอ้ งถ่ิน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ผู้รับบริการมีสมรรถนะดา้ นคณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี บูรณา การวัฒนธรรมท้องถนิ่ ได้เรยี นร้ใู นองค์ความรู้และทักษะทางคณิตศาสตร์ วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี สามารถ นามาแก้ปัญหาในชีวิตจริง ผ่านกระบวนการออกแบบเชิงวิศวกรรมตามแนวทางสะเต็มศึกษา ซ่ึงกิจกรรม การศึกษาตามอัธยาศัยด้านสะเต็มศึกษาบูรณาการวัฒนธรรมท้องถ่ิน จะเป็นกิจกรรมท่ีทดสอบความรู้ความ เข้าใจ และฝึกทักษะประสบการณ์ท่ีจาเป็นในฐานการเรียนรู้สะเต็มศึกษาบูรณาการวัฒนธรรมท้องถ่ิน ผ่าน กิจกรรมต่าง ๆ ที่สนุกสนานและท้าทายซ่ึงจะช่วยส่งเสริมให้ผู้รับบริการมีศักยภาพในการเรียนรู้เพ่ิมข้ึน โดย กิจกรรมจะประกอบด้วยแบบทดสอบก่อนเรียน การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ท่ีเกิดจากการทางานร่วมกันในการ รวบรวม ค้นหาข้อมูล สรรหาและเลือกวิธีการแก้ปัญหา วางแผนการทางาน ออกแบบ สร้างและทดสอบ ต้นแบบซ้าแล้วซ้าเล่าจนเกิดองค์ความรู้ท่ีสามารถแก้ปัญหาในกิจกรรมได้ตามเง่ือนไขและข้อจากัดต่าง ๆ ภายใต้การอานวยความสะดวกของผ้จู ัดกิจกรรม ท้ังน้ี ผู้รบั บริการจะปฏิบัติกิจกรรมต่าง ๆ ที่เก่ียวข้องกบั ฐาน การเรยี นรู้สะเต็มศกึ ษาบูรณาการวัฒนธรรมท้องถ่ิน และกิจกรรมทก่ี าหนดจะมีเฉลยแนวคาตอบใหผ้ ู้รบั บริการ ได้ตรวจสอบได้ดว้ ยตนเอง และแบบทดสอบหลังเรียนพร้อมเฉลยคาตอบ ศูนย์วิทยาศาสตร์เพ่ือการศึกษาสระแก้วหวังว่า คู่มือผู้รับบริการกิจกรรมการศึกษาตามอัธยาศัยด้าน สะเต็มศึกษาบูรณาการวัฒนธรรมท้องถ่ิน จะเป็นประโยชน์ต่อผู้รับบริการ เม่ือผู้รับบริการได้เรียนรู้จากคู่มือ ดังกล่าว พร้อมได้ทดสอบและปฏิบัติกิจกรรมตามคาแนะนาในเอกสารอย่างสมบูรณ์ครบถ้วนแล้ว ผู้รับบริการ จะประสบความสาเร็จในการเรียนรู้และปฏิบตั ิกิจกรรมจากฐานการเรยี นร้ไู ด้อย่างมคี ณุ ภาพ (นางยุวดี แจง้ กร) ผ้อู านวยการศนู ย์วทิ ยาศาสตร์เพ่อื การศึกษาสระแกว้ พฤษภาคม 2562
คำชี้แจง กำรใช้คู่มือผู้รบั บรกิ ำรกิจกรรมกำรศกึ ษำตำมอัธยำศยั ด้ำนสะเตม็ ศึกษำบรู ณำกำรวัฒนธรรมท้องถนิ่ คู่มอื ผรู้ บั บรกิ ารกิจกรรมการศึกษาตามอัธยาศัยด้านสะเตม็ ศึกษาบูรณาการวัฒนธรรมทอ้ งถน่ิ นี้ จัดทา ข้ึนเพื่อให้ผู้รับบริการได้ใช้ประกอบกิจกรรมตามฐานการเรียนรู้ด้านสะเต็มศึกษาบูรณาการวัฒนธรรมท้องถิ่น ซึง่ ประกอบไปด้วย ฐานการเรียนรู้ท่ี 8 จานวน 1 ฐาน ได้แก่ ฐานการเรยี นรทู้ ่ี 8 ถา่ นอดั แทง่ หอมกลิน่ สมนุ ไพร คู่มือผู้รับบริการกิจกรรมการศึกษาตามอัธยาศัยด้านสะเต็มศึกษาบูรณาการวัฒนธรรมท้องถิ่นนี้ กาหนดใหผ้ ู้รับบรกิ ารปฏบิ ัตดิ ังน้ี 1. ให้ผู้รับบริการทาแบบทดสอบก่อนเรียนตามท่ีแต่ละฐานการเรียนรู้กาหนด เพื่อให้ ผู้รับบริการทราบความรู้พื้นฐานของตนในเร่ืองที่จะเรียนรู้ตามฐานการเรียนรู้ และตรวจคาตอบจากเฉลย แบบทดสอบท้ายกจิ กรรมการเรยี นรู้ 2. ให้ผู้รบั บริการปฏบิ ัติกิจกรรมตามทฐ่ี านการเรยี นรู้กาหนด ได้แก่ การแลกเปลี่ยนเรียนรู้รว่ มกัน การออกแบบและทากิจกรรมตามที่กาหนด ซึ่งผู้รับบริการสามารถตรวจคาตอบจากเฉลยแนว คาตอบ หากผู้รับบริการทากิจกรรมไม่ถูกต้องให้กลับไปทบทวนเนื้อหาสาระในเรื่องน้ันให้เข้าใจหลังทากิจกรรม การเรยี นร้ซู ้าอกี ครัง้ จนถูกต้อง 3. เม่ือผู้รับบริการทากิจกรรมการเรียนรู้ครบทุกฐานการเรียนรู้แล้ว ให้ทาแบบทดสอบหลังเรียน และตรวจคาตอบจากเฉลยแบบทดสอบท้ายกิจกรรมการเรยี นรู้ ในการทากิจกรรมการเรียนรู้นี้ ผู้รับบริการจะต้องทากิจกรรมให้ครบถ้วนทุกกิจกรรมของฐาน การเรียนรู้ เพ่ือให้การเรียนรู้ของผู้เรียนมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล บรรลุวัตถุประสงค์ของแต่ละฐาน การเรยี นรู้ตามคมู่ ือผู้รบั บริการกิจกรรมการศกึ ษาตามอธั ยาศยั ด้านสะเตม็ ศึกษาบรู ณาการวฒั นธรรมทอ้ งถ่ิน
สำรบญั หนำ้ คำนำ ก สำรบัญ ข คำชแ้ี จงกำรใช้คมู่ ือ ค ฐำนกำรเรียนรทู้ ่ี 8 ถำ่ นอัดแท่งหอมกล่ินสมุนไพร 1 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรยี น คณะผจู้ ดั ทำ
ฐานการเรยี นร้ทู ี่ 8 เร่อื ง ถา่ นอัดแทง่ หอมกล่ินสมนุ ไพร
กจิ กรรมการเรยี นรู้ท่ี 8 เร่อื ง ถา่ นอดั แทง่ หอมกล่ินสมุนไพร จานวน 3 ช่วั โมง แนวคดิ ถ่านอัดแท่ง เป็นถ่านที่ทาจากเศษถ่านที่บดละเอียดแล้วนามาผสมกับแป้งมันและนา โดยใช้กรรมวิธี การอัดในแบบพิมพ์ซ่ึงสามารถนามาทดแทนถ่านไมธ้ รรมชาติและเป็นการรักษาส่ิงแวดล้อมควบคกู่ ันไปถ่านอัด แท่งหอมกลิ่นสมนุ ไพรเปน็ การบรู ณาการความรู้ใน 4 วชิ าไดแ้ ก่ วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี วิศวกรรมศาสตร์ และ คณิตศาสตร์ ท่ีเรียกว่าสะเต็มศึกษามาประยุกต์ใช้ โดยนาสมุนไพรได้แก่ ใบเตย ผิวมะกรูดแห้ง ตะไคร้หอม ไพล มาเพ่ิมคุณค่าให้กับถ่านอัดแท่งธรรมดา เป็นถ่านอัดแท่งหอมกล่ินสมุนไพร โดยเน้นการนาความรู้ไปใช้ แก้ปัญหาหรือใช้ประโยชน์ในชีวิตจริง ซึ่งถ่านอัดแท่งหอมกล่ินสมุนไพร มีการพัฒนาจนมีประสิทธภิ าพการเผา ไหม้ที่ดีย่ิงขึนเน่ืองจากถ่านอัดแท่งที่พัฒนาขึนมีรูปทรงที่มีรูตรงแกนกลางจึงทาให้ออกซิเจนเข้าไปทาปฏิกิริยา เผาไหม้ท่ีสมบูรณ์ขึน ท่ีมาของผงถ่านท่ีนามาทาถ่านอัดแท่งได้มาจากการเผาแบบไล่ความชืนในเนือไม้ท่ีอยู่ใน เตา ทาให้ไม้กลายเป็นถ่าน เรียกว่า กระบวนการคาร์บอนไนเซช่ัน (Carbonization) ภายในเตาเผาถ่านซึ่งมี โครงสร้างเป็นระบบปิด ทาให้สามารถควบคุมอากาศได้ดีและไม่มีการลุกติดไฟของเนือไม้ ถ่านท่ีได้จึงมี คณุ ภาพสูงถ่านอัดแท่งหอมกลนิ่ สมุนไพรจะให้ความร้อนสูงสม่าเสมอไม่มีเปลวไฟ ติดไฟทนนาน ขเี ถ้าน้อยกว่า ถ่านธรรมดาทั่วไป เหมาะสาหรับอาหารปิง้ ย่าง วัตถปุ ระสงค์ 1. อธิบายขันตอนการทาถ่านอัดแท่งหอมกลิ่นสมุนไพรโดยการบูรณาการสะเต็มศึกษาและสมุนไพร ไทยในทอ้ งถ่นิ ได้ 2. ออกแบบและปฏิบัติการทาถ่านอัดแท่งหอมกลิ่นสมุนไพรโดยการบูรณาการสะเต็มศึกษาและ สมุนไพรไทยในท้องถน่ิ ได้ 3. เห็นความสาคัญการทาถ่านอัดแท่งหอมกล่ินสมุนไพรโดยการบูรณาการสะเต็มศึกษาและสมุนไพร ไทยในท้องถ่นิ เนื้อหา 1. ทาถ่านอดั แทง่ หอมกล่นิ สมนุ ไพรโดยการบูรณาการสะเต็มศึกษาและสมุนไพรไทยในท้องถน่ิ 1.1ความรเู้ บอื งต้นเก่ยี วกับถา่ น 1.1.1 ความหมายของถ่าน 1.1.2 ชนดิ ของถ่าน 1.1.3 คุณสมบตั ิของถ่าน 1.1.4 ประโยชน์ของถ่าน 1.2 การเผาถ่านแบบไร้ควัน 1.2.1 วัสดทุ ีใ่ ชใ้ นการเผาถ่านไรค้ วนั 1.2.2 ขันตอนการเผาถ่านไรค้ วนั 1.3 การทาถ่านอดั แท่งหอมกลน่ิ สมุนไพร 1.3.1 ความหมายถา่ นอัดแทง่ กลิน่ สมุนไพร 1.3.2 วสั ดอุ ปุ กรณก์ ารทาถ่านอดั แท่งกลน่ิ สมุนไพร 1.3.3 วิธีการทาถ่านอัดแทง่ สมุนไพร
2. การออกแบบและปฏิบัติการถ่านอัดแท่งกลิ่นสมุนไพรโดยการบูรณาการสะเต็มศึกษาและสมุนไพรไทย ในท้องถ่นิ 2.1 การออกแบบเชงิ วิศวกรรม ถ่านอัดแท่งกลน่ิ สมนุ ไพร โดยการบรู ณาการสะเต็มศึกษาและสมุนไพร ไทยในท้องถิ่น 2.1.1 การระบปุ ัญหา 2.1.2 การค้นหาแนวคิดที่เก่ยี วขอ้ ง 2.1.3 การวางแผนและพฒั นา 2.1.4 การทดสอบและการประเมนิ ผล 2.1.5 การนาเสนอผลลพั ธ์ 2.2 การปฏบิ ตั กิ ารถ่านอัดแท่งกลน่ิ สมนุ ไพรโดยการบรู ณาการสะเตม็ ศึกษาและสมุนไพรไทยในท้องถิ่น ตามการออกแบบเชงิ วศิ วกรรมถา่ นอัดแทง่ สมุนไพร โดยการบรู ณาการสะเต็มศึกษาและสมนุ ไพรไทยในทอ้ งถ่นิ
แผนผังความเชอ่ื มโยงสะเตม็ ศกึ ษากบั การบรู ณาการวัฒ S : Science T : Technology E : Engin วทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี วิศวกรรม ความรู้ ประโยชนท์ ่ีไดร้ ับ กระบวนกา 1.ทาใหถ้ ่านที่ ออกแบบก 1. การเผาไหม้ พัฒนาขนึ 1. การระบุป 2.หลักการคารบ์ อน มีคุณภาพสงู 2. การคน้ หา ไนเซชน่ั (Carbonization) 2. ขเี ถ้าน้อย เกีย่ วข้อง 3. พลังงานความร้อน 3.มกี ลิน่ หอมจาก 3. การวางแผ 4. ความร้ใู นการใช้ สมุนไพร พัฒนา เครื่องมอื ทาง 4. การทดสอ วทิ ยาศาสตร์สาหรับ ประเมนิ ผล ประเมินประสิทธิภาพ 5. การนาเสน ของถา่ นอดั แท่งหอม กลิ่นสมนุ ไพร แผนผงั ความเช่ือมโยงสะเตม็ ศกึ ษากบั การบูรณาการวัฒนธรรม
ฒนธรรมท้องถ่นิ ที่สอดคล้องกบั เนื้อหาเรอื่ ง“ถ่านอดั แทง่ หอมกลนิ่ สมุนไพร” ง” M : Mathematics C : Culture neering มศาสตร์ คณิตศาสตร์ วัฒนธรรมทอ้ งถน่ิ าร ความรู้ ต้นกาเนดิ การผลติ 1. อัตราส่วน 1. ภูมิปญั ญาทอ้ งถิ่น ปญั หา 2. การช่งั /การตวง ดา้ นการเผาถ่าน าแนวคดิ ท่ี 3.รูปทรงเรขาคณิต 2.ภูมิปญั ญาท้องถน่ิ 4.การคานวณหา ดา้ นสมนุ ไพร ผนและการ ต้นทุน/กาไร อบและการ นอผลลัพธ์ มท้องถน่ิ ที่สอดคลอ้ งกบั เนือหาเรอื่ ง “ถา่ นอัดแทง่ หอมกลน่ิ สมนุ ไพร”
ขน้ั ตอนการดาเนินกจิ กรรมการเรียนรู้ของผรู้ ับบรกิ าร กจิ กรรมการทดสอบก่อนเรยี น ใหผ้ รู้ บั บริการทาแบบทดสอบกอ่ นเรยี นเร่ือง ถา่ นอัดแทง่ หอมกล่ินสมุนไพรซึ่งข้อสอบทงั หมด จานวน 10 ข้อ (เมอื่ ผรู้ ับบริการทาแบบทดสอบเสรจ็ เรยี บรอ้ ยแล้ว ผรู้ บั บรกิ ารสามารถตรวจคาตอบไดต้ ามเฉลยคาตอบ ทา้ ย กิจกรรม) แบบทดสอบก่อนเรยี น คะแนนทไ่ี ด้…………คะแนน เร่ือง ถ่านอัดแทง่ หอมกลนิ่ สมุนไพร คะแนนเต็ม 10 คะแนน คาชี้แจง 1. ใหอ้ ่านข้อความแตล่ ะข้อแล้วพิจารณาวา่ ข้อความนนั ถกู หรือผดิ โดยเตมิ เครื่องหมายถูก (/)ลงหน้า ข้อที่ถกู เติมเคร่ืองหมายผิด ( X ) ลงหนา้ ข้อทผี่ ิด 2. แบบทดสอบนีมขี ้อสอบ จานวน 10 ข้อๆละ 1 คะแนน 3. เม่อื ผูร้ บั บริการทาแบบทดสอบเสรจ็ เรียบรอ้ ยแล้ว ผรู้ ับบริการสามารถตรวจคาตอบได้ตาม เฉลยคาตอบท้ายกิจกรรม ………1. ถา่ นไม้ท่ีมีคุณภาพ ต้องผ่านกรรมวิธกี ารผลติ ดว้ ยอุณหภูมิภายในเตามากกวา่ 1000 องศาเซลเซียส ………2. ถา่ นไมม้ คี ุณสมบตั ิแต่สามารถดูดซับกล่ินเหม็นอับไดอ้ ยา่ งเดียวเทา่ นนั ………3.การทาถา่ นอัดแท่งสามารถนาวัตถุในท้องถิน่ มาประยกุ ต์ใชไ้ ด้ ………4. ถา่ นมีประโยชนใ์ นการบาบดั นาเสียได้ ………5. ถ่านอัดแท่งหอมกลน่ิ สมนุ ไพรสามารถนาไปใชใ้ นการดูดซบั กลน่ิ ได้ ………6. ถา่ นไม้ที่นามาปรบั ปรุงดนิ ควรมขี นาดไม่เกิน 2 มม. ………7.ถา่ นอัดแท่งมคี ุณสมบัตใิ นการให้ความรอ้ นสูงกว่าถ่านธรรมดา ………8. หากแชถ่ ่านไมใ้ นถังนาดมื่ สามารถชว่ ยดดู ซบั คลอรีนได้ ………9. ถา้ นาถ่านใสใ่ นตู้กระจกหรอื ในอา่ งเลียงปลาทาให้ปลาตาย ………10. ถ่านไม้ไผเ่ ป็นส่วนผสมหลักของ สบู่ แชมพู ยาสฟี ัน อนื่ ๆ
กิจกรรมการแลกเปลีย่ นเรอ่ื งรเู้ รอ่ื ง ถา่ นอัดแทง่ หอมกล่ินสมุนไพร คาชแ้ี จง 1. ให้ผู้รับบรกิ ารตอบคาถาม จานวน 2 ประเดน็ ดังนี ประเด็นที่ 1 “ใหท้ า่ นระบุปัญหาท่เี กดิ จากการใชถ้ ่านไม้” …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ประเดน็ ที่ 2 “ท่านเคยทาถา่ นอดั แทง่ หรือไม่ อย่างไร” …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… เฉลยแนวคาตอบ ประเด็นท่ี 1 “ให้ท่านระบปุ ญั หาทเี่ กิดจากการใช้ถ่านไม้” ปัญหาถ่านไม่ให้ความร้อนมาก มคี วนั มีกล่นิ ติดไฟยาก ใช้ได้ไมน่ าน อ่นื ๆ ประเด็นท่ี 2 “ท่านเคยทาถา่ นอัดแท่งหรอื ไม่ อย่างไร” เคยเพราะ มีประสบการณ์มาก่อน ไม่เคย เพราะไม่รูจ้ ัก ไม่เคยใช้ถา่ น 2. ผรู้ ับบริการและผู้จัดกจิ กรรมสรปุ ผลการเรยี นรู้กจิ กรรมถ่านอดั แทง่ หอมกลนิ่ สมนุ ไพรร่วมกัน …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
กิจกรรมการให้ความรเู้ รื่อง ถ่านอดั แทง่ หอมกลิน่ สมุนไพร คาชีแ้ จง 1. ใหผ้ ู้รับบริการศกึ ษาใบความร้สู าหรบั ผรู้ บั บริการ เรอ่ื ง ถา่ นอดั แท่งหอมกลิ่นสมุนไพร 2. ผู้รบั บรกิ ารและผจู้ ดั กิจกรรมสรปุ ผลการเรยี นรู้เรอ่ื ง ถ่านอดั แท่งหอมกลิน่ สมุนไพรรว่ มกนั
ใบความรู้ เรือ่ ง ถ่านอดั แท่งหอมกลนิ่ สมนุ ไพร ถา่ นอดั แท่ง ความหมายถา่ นอดั แท่งกล่ินสมุนไพร ถ่านอัดแท่ง เป็นถ่านท่ีทาจากเศษถ่านท่ีบดละเอียดแล้วนามาผสมกับแป้งมันและนา โดยใช้กรรมวิธี การอัดในแบบพิมพ์ซ่ึงสามารถนามาทดแทนถ่านไม้ธรรมชาติและเป็นการรักษาสิ่งแวดล้อมควบคู่กันไป ถ่านอัดแท่งหอมกล่ินสมุนไพรเป็นการบูรณาการความรู้ใน 4 วิชาได้แก่ วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี วิศวกรรมศาสตร์ และคณิตศาสตร์ ท่ีเรียกว่าสะเต็มศึกษามาประยุกต์ใช้ โดยนาสมุนไพรได้แก่ ใบเตย ผิว มะกรูดแห้ง ตะไคร้หอม ไพล มาเพิ่มคุณค่าให้กับถ่านอัดแท่งธรรมดา เป็นถ่านอัดแท่งหอมกล่ินสมุนไพร โดย เน้นการนาความรู้ไปใช้แก้ปัญหาหรือใช้ประโยชน์ในชีวิตจริง ซึ่งถ่านอัดแท่งหอมกลิน่ สมุนไพร มีการพัฒนาจน มีประสิทธิภาพการเผาไหม้ท่ีดีย่ิงขึนเนื่องจากถ่านอัดแท่งท่ีพัฒนาขึนมีรูปทรงที่มีรูตรงแกนกลางจึงทาให้ ออกซิเจนเข้าไปทาปฏิกิริยาเผาไหม้ท่ีสมบูรณ์ขึน ที่มาของผงถ่านที่นามาทาถ่านอัดแท่งได้มาจากการเผาแบบ ไล่ความชืนในเนือไม้ท่ีอยู่ในเตา ทาให้ไม้กลายเป็นถ่าน เรียกว่า กระบวนการคาร์บอนไนเซช่ัน (Carbonization) ภายในเตาเผาถ่านซ่งึ มีโครงสร้างเป็นระบบปิด ทาให้สามารถควบคุมอากาศได้ดีและไม่มีการ ลุกติดไฟของเนือไม้ ถ่านท่ีได้จึงมีคุณภาพสูงถ่านอัดแท่งหอมกล่ินสมุนไพรจะให้ความร้อนสูงสม่าเสมอ ไม่มี เปลวไฟตดิ ไฟทนนาน ขีเถา้ นอ้ ยกวา่ ถ่านธรรมดาท่วั ไปเหมาะสาหรับอาหารปิ้ง ย่าง คุณสมบัติ 1. ไม่แตกปะทุอยา่ งถา่ นทัว่ ไป 2. ให้ความร้อนสูง 3. ไม่มีควัน ไม่มีกลิน่ ให้ความร้อนสงู ไม่วบู วาบ 4. ปลอดภยั ไม่มีสารตกคา้ ง และไม่ทา้ ลายสขุ ภาพ เพราะถ่านไดถ้ ูกเผาไหม้ดว้ ยอณุ หภูมิเกนิ 800 องศา เซลเซียส 5. ไม่มีควนั ไมแ่ ตกปะทุ ให้ความร้อนสงู สม่าเสมอ ใชไ้ ดน้ านกว่าถ่านไม้ธรรมดา 6. ถ่านทไี่ ด้มีกล่ินหอม เน่อื งจากมสี ว่ นผสมของสมุนไพร
ความรู้เบ้อื งต้นเก่ียวกับถา่ นอัดแทง่ หลักการผลิตถา่ นอดั แท่งมี 2 วิธี คือ - การอัดรอ้ น เปน็ การอัดวสั ดุโดยทวี่ ัสดไุ ม่จาเปน็ ต้องเปน็ ถ่านมาก่อน เมือ่ อัดเปน็ แทง่ เสรจ็ แลว้ ค่อยนาเข้าเตา ให้เป็นถ่านอีกครังหนึง่ วัสดุท่สี ามารถผลิตโดยวธิ กี ารอัดรอ้ น ขณะนีมี 2 ชนิด คอื แกลบ และขีเลอื ย เพราะ วสั ดุทัง 2 ชนดิ นีเมื่อโดนอดั ด้วยความรอ้ น จะมีสารในเนอื ของวัสดยุ ดึ ตัวมันเอง จึงทาให้สามารถยดึ เกาะเปน็ แทง่ ได้ โดยท่ีไมต่ ้องใชต้ ัวประสาน โดยทีเ่ ครอื่ งอัดต้องเป็นเครอื่ งอดั ชนิดอดั ร้อน ซ่ึงราคาคอ่ นข้างสงู - การอดั เย็น เป็นการอดั วสั ดุทเ่ี ผาถา่ นมาแล้ว แล้วนามาผสมกบั แปง้ มนั หรือวัสดุประสานอนื่ ๆ โดยทวั่ ไปจะ เปน็ แป้งมัน ถา้ วัสดใุ ดมีขนาดใหญ่ เชน่ กะลามะพรา้ ว เม่ือผา่ นการเผาแลว้ ต้องมเี ครื่องบดให้ละเอยี ดก่อน แลว้ ค่อยนามาผสมกับแปง้ มันและนาในอัตราส่วนตามท่ีต้องการ วสั ดุและอุปกรณก์ ารทาถา่ นอดั แท่งกล่ินสมนุ ไพร 1.เศษถา่ นเล็กๆท่ีเหลือจากการใช้งานหรอื ขายแล้ว 10 กโิ ลกรัม 2. นาเปล่า 10 ลิตร 3. แป้งมัน 1กโิ ลกรมั (1ถงุ ) 4. สมนุ ไพร ตากแหง้ 1000 กรัม 5. .เคร่อื งบด สามารถประยุกต์ใช้วัสดุในทอ้ งถ่ิน เช่น ครก เคร่ืองสับปยุ๋ อุปกรณ์บดถา่ น ใชค้ รกไม้เกา่ แบบ โบราณ 6. เคร่อื งผสมสามารถประยุกต์ใช้วสั ดใุ นท้องถ่ินกะละมังผสม 7. ท่อปูนกลมเกา่ (ใช้ในการอัดถา่ น) 8. เครอื่ งอัดแทง่ ถ่าน 9. ทีว่ างตากถ่านอดั กระเบืองลอนคู่เกา่ (ใช้วางถ่านอดั แท่ง) วธิ ีการทาถ่านอดั แทง่ สมุนไพร 1. นาเศษถา่ นมาบด 2. ผสมถ่านท่บี ดละเอยี ดแลว้ จานวน 10 กิโลกรัม มาผสมกับนาเปลา่ 10 ลิตร และแปง้ มัน 1 กิโลกรัม ผสมสมนุ ไพรตากแหง้ 1000กรัม คลุกใหส้ ว่ นผสมเขา้ กัน วิธเี ช็คว่าใชไ้ ด้หรือยงั ให้กา ถ่านทผ่ี สมแล้วบีบดวู า่ เหนียวได้ที่หรอื ยัง บีบจนให้ไมม่ นี าออกมาเปน็ อันใชไ้ ด้ 3.นาผงถา่ นที่ผ่านการผสมคลุกเคลา้ กนั แลว้ ปล่อยลงสเู่ ครื่องอัด อดั ถ่านออกมาเปน็ ถา่ นอดั แท่ง 4.ตดั แทง่ ถา่ นให้มีขนาดเท่ากันทกุ ก่อน จากนนั นาลงตะกร้า 5.นาถ่านที่อัดแทง่ แล้วก็อดั เสรจ็ แลว้ ไปตากแดดเพ่ือลดความชืนของถ่าน หรือ 6.บรรจถุ า่ นอดั แทง่ ที่ผ่านการตาก แลว้ เพ่อื นนาไปใช้ หรือจาหน่ายต่อไป
กจิ กรรมการปฏบิ ตั กิ ารทาถ่านอัดแท่งหอมกล่ินสมุนไพร คาชี้แจง กิจกรรมการเรียนรู้ 1. ให้ผู้รับบริการผู้ชมคลิปวิดีโอเรื่อง ข่าวแก้จน ตอน ดาบตารวจใช้เวลาหลังว่างทาถ่านอัดแท่ง จาก อนิ เตอร์เน็ต https://www.youtube.com/watch?v=-WEU4otqz5Mจานวน 4.32 นาที ให้ผ้รู บั บรกิ ารตอบคาถาม จากสถานการณ์ในชีวิตจรงิ ท่เี กีย่ วข้อง ดังนี ถ่านอัดแท่ง เป็นถ่านท่ีทาจากเศษถ่านท่ีบดละเอียดแล้วนามาผสมกับแป้งมันและนา้ โดยใช้ กรรมวิธีการอดั ในแบบพิมพ์ซ่ึงสามารถนามาทดแทนถ่านไม้ธรรมชาตแิ ละเป็นการรักษาสิ่งแวดล้อมควบคู่ กนั ไปถ่านอดั แทง่ หอมกล่นิ สมนุ ไพร หลังจากนนั ผู้รบั บรกิ ารตอบคาถามในประเดน็ “ถ้าสมมุติว่าท่านมีการนาเศษถ่าน ท่ีเหลือจากการหุงต้ม ท่านจะมีวิธีการนามาใช้ประโยชน์อย่างไร บา้ ง” 3.ผรู้ บั บริการตังประเด็นข้อสงสัยหรอื สิ่งท่ีอยากรู้ในกระบวนการหรือหลักการท่ีเก่ียวขอ้ งจากการสาธิต ของผู้จัดกจิ กรรม รวมไปถงึ การนาไปประยุกตใ์ ชใ้ นชีวิตจรงิ 4. ผู้รบั บรกิ ารและผจู้ ดั กจิ กรรมสรุปผลการเรยี นรู้จากกจิ กรรมถา่ นอัดแทง่ หอมกล่ินสมุนไพร ร่วมกัน
กิจกรรม ปฏิบัติการทาถ่านอัดแท่งหอมกลิ่นสมุนไพร โดยการบูรณาการสะเต็มศึกษาและสมุนไพรใน ทอ้ งถ่นิ คาช้ีแจง 1. แบ่งผู้รับบริการออกเป็นกลุ่ม ๆ ละ 4 – 8 คน ให้ออกแบบและปฏิบัติการทาถ่านอัดแท่งหอมกลิ่น สมุนไพร โดยการบูรณาการสะเต็มศึกษาและสมุนไพร ในท้องถิ่น ตามใบกิจกรรมของผู้รับบริการเรอ่ื ง ออกแบบ และปฏิบัตกิ ารทาถ่านอัดแท่งหอมกล่ินสมนุ ไพร โดยการบรู ณาการสะเตม็ ศกึ ษากับสมนุ ไพรในท้องถ่นิ 2. ให้ผู้รบั บรกิ ารนาเสนอผลงานการออกแบบและปฏิบัติการทดลอง 3.ให้ผูร้ ับบริการ ตอบคาถามจากประสบการณ์ท่ไี ดเ้ รยี นรผู้ า่ นกิจกรรมครงั นี ในประเด็น ประเด็นท่ี 1 ในการทาถา่ นอัดแท่งหอมกลิ่นสมนุ ไพรของท่าน คณุ ภาพของถา่ นมีการเปล่ียนแปลงอย่างไร ประเดน็ ท่ี 2 ถ่านอัดแท่งท่ที ่านทามลี ักษณะอย่างไร ประเดน็ ที่ 3 ทา่ นใช้ความร้ทู างด้านวทิ ยาศาสตร์ ในกจิ กรรม ถ่านอดั แท่งสมนุ ไพรบ้างหรือไม่ อยา่ งไรบ้าง ประเด็นท่ี 4 ท่านใชค้ วามรู้ทางด้านคณิตศาสตร์ ในกิจกรรม ถ่านอดั แทง่ สมนุ ไพรบ้างหรือไม่ อยา่ งไรบ้าง ประเดน็ ท่ี 5 ทา่ นใชอ้ ินเตอรเ์ น็ต สืบค้นขอ้ มูลบ้างหรือไม่ สืบค้นในเรือ่ งใดบ้าง ประเดน็ ที่ 6 ทา่ นใช้กระบวนการเทคโนโลยี ในกิจกรรม ถ่านอดั แท่งสมนุ ไพรบา้ งหรอื ไม่ อยา่ งไรบา้ ง
ใบกจิ กรรม ปฏบิ ตั ิการทาถ่านอดั แทง่ หอมกลิน่ สมุนไพร โดยบูรณาการกบั สมนุ ไพรในท้องถนิ่ วตั ถุประสงค์ ผู้รบั บรกิ ารสามารถออกแบบทดลองปฏบิ ตั ิการทาถ่านอดั แท่งหอมกลนิ่ สมนุ ไพรโดยบูรณาการสะเต็ม ศกึ ษาและสมนุ ไพรในท้องถ่ิน คาช้แี จง ใหท้ า่ นออกแบบปฏิบตั ิการทาถา่ นอัดแท่งหอมกลน่ิ สมนุ ไพร โดยดาเนินการตามขันตอนที่กาหนดให้ 1. วางแผนการทาถา่ นอดั แท่งหอมกล่ินสมนุ ไพร จากอปุ กรณ์ทเ่ี ตรยี มให้ โดยบรู ณาการสะเตม็ ศกึ ษา และสมุนไพรในท้องถ่ิน 2. ทดลองทาถ่านอดั แท่งโดยบูรณาการสะเต็มศึกษาและสมนุ ไพรในท้องถิน่ 3. บันทกึ ผลการทดลองการทาถ่านอัดแท่งหอมโดยบูรณาการสะเต็มศึกษาและสมนุ ไพรในท้องถ่นิ 4. สรุปปญั หาอุปสรรค ในการทาถา่ นอดั แท่งโดยบรู ณาการสะเต็มศึกษาและสมนุ ไพรในท้องถน่ิ วัสดแุ ละอุปกรณ์ที่เตรยี มให้สาหรับการออกแบบและปฏิบตั กิ ารทาถา่ นอัดแท่ง รายการ จานวนต่อกลมุ่ 1 กโิ ลกรัม 1 เศษถา่ น 2 นาเปลา่ 1 ลติ ร 3 แป้งมัน 100 กรมั 4 สมนุ ไพร 100 กรมั 5 กะละมงั ผสม 1 ใบ 6 ทอ่ ปูนกลมเกา่ 1ใบ 7 เครือ่ งอัดแท่งถา่ น 1 เครอ่ื ง 8 กระเบืองลอนคู่ 1 แผ่น วธิ ีการทาถา่ นอดั แทง่ สมุนไพร 1. นาเศษถ่านมาบด 2. ผสมถ่านทบี่ ดละเอียดแล้ว จานวน 10 กโิ ลกรมั มาผสมกบั นาเปลา่ 10 ลติ ร และแป้งมนั 1 กิโลกรมั ผสมสมนุ ไพรตากแห้ง 1000 กรมั คลกุ ใหส้ ว่ นผสมเขา้ กนั วธิ เี ชค็ วา่ ใช้ไดห้ รือยังให้กา ถา่ นท่ีผสมแล้วบบี ดูวา่ เหนยี วไดท้ ห่ี รอื ยงั บีบจนให้ไม่มีนาออกมาเป็นอนั ใชไ้ ด้ 3.นาผงถา่ นทีผ่ า่ นการผสมคลุกเคล้ากนั แลว้ ปลอ่ ยลงสู่เครื่องอัด อัดถ่านออกมาเป็นถ่านอดั แท่ง 4.ตดั แทง่ ถ่านใหม้ ขี นาดเท่ากันทุกก่อน จากนันนาลงตะกร้า 5.นาถา่ นทอ่ี ัดแท่งแล้วก็อดั เสร็จแล้ว ไปตากแดดเพื่อลดความชืนของถา่ น 6.บรรจถุ า่ นอัดแท่งที่ผา่ นการตาก แลว้ เพ่อื นนาไปใช้ หรอื จาหนา่ ยตอ่ ไป ผลการการทดลอง …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
รา่ งแบบแผนการปฏิบตั กิ ารทาถา่ นอดั แทง่ หอมกล่ินสมนุ ไพร 1. การระบุปัญหา 2. การคน้ หาแนวคิดท่ีเกย่ี วข้อง 3. การวางแผนและพัฒนา 4. การทดสอบและการประเมนิ ผล ผลการปฏบิ ตั งิ านในวนั ทีด่ าเนินการทดลอง
5. การนาเสนอผลลัพธ์ ประเด็นท่ี 1 ในการทาถา่ นอัดแท่งหอมกลน่ิ สมุนไพรของทา่ น คณุ ภาพของถ่านมีการเปล่ียนแปลงอยา่ งไร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ประเด็นที่ 2 ถ่านอัดแทง่ ท่ีท่านทามลี กั ษณะอยา่ งไร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ประเด็นท่ี 3 ท่านใชค้ วามรู้ทางด้านวทิ ยาศาสตร์ ในกจิ กรรม ถ่านอัดแท่งสมนุ ไพรบ้างหรือไม่ อยา่ งไรบ้าง …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ประเดน็ ท่ี 4 ทา่ นใช้ความรู้ทางด้านคณิตศาสตร์ ในกจิ กรรม ถา่ นอัดแทง่ สมนุ ไพรบ้างหรือไม่ อย่างไรบา้ ง …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ประเด็นที่ 5 ทา่ นใช้อินเตอรเ์ นต็ สบื คน้ ขอ้ มูลบา้ งหรือไม่ สืบค้นในเรื่องใดบา้ ง …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ประเด็นท่ี 6 ทา่ นใชก้ ระบวนการเทคโนโลยี ในกจิ กรรม ถา่ นอัดแท่งสมนุ ไพรบา้ งหรือไม่ อย่างไรบ้า …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… สรปุ ปญั หา/อุปสรรค ปฏิบัติการทาถา่ นอัดแท่งหอมกลนิ่ สมนุ ไพร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… กจิ กรรมการนาสง่ิ ทีไ่ ดเ้ รยี นรู้ไปปฏิบตั ิและประยุกต์ใช้ คาชแ้ี จง 1. ผู้รับบริการตอบคาถามในประเด็น “ท่านจะนาความรู้ เร่ือง ถ่านอัดแท่งหอมกล่ินสมุนไพรไปปฏิบัติ และประยกุ ต์ใช้ในการแก้ปัญหาหรือใช้ประโยชน์ในชีวติ จริงได้อยา่ งไร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. ผู้จดั กจิ กรรมและผรู้ บั บริการสรปุ ผลการเรยี นรรู้ ว่ มกัน
กจิ กรรม การทดสอบหลงั เรียน เร่อื ง ถ่านอัดแท่งหอมกลิ่นสมุนไพร คะแนนที่ได้…………คะแนน คาชี้แจง คะแนนเต็ม 10 คะแนน 1. ใหอ้ า่ นข้อความแต่ละข้อแล้วพจิ ารณาว่าข้อความนันถูกหรือผิด โดยเตมิ เคร่ืองหมายถูก (/)ลงหนา้ ขอ้ ที่ถกู เติมเคร่ืองหมายผิด ( X ) ลงหนา้ ข้อท่ีผดิ 2. แบบทดสอบนีมีข้อสอบ จานวน 10 ข้อๆละ 1 คะแนน 3. เม่อื ผรู้ ับบรกิ ารทาแบบทดสอบเสรจ็ เรียบร้อยแล้ว ผู้รับบริการสามารถตรวจคาตอบได้ตาม เฉลยคาตอบท้ายกจิ กรรม ………1. ถ่านไม้มคี ุณสมบตั แิ ต่สามารถดูดซับกล่นิ เหมน็ อับไดอ้ ย่างเดียวเทา่ นนั ………2. ถา่ นไม้ท่ีมีคุณภาพ ต้องผ่านกรรมวธิ กี ารผลติ ดว้ ยอุณหภมู ิภายในเตามากกวา่ 1000 องศาเซลเซยี ส ………3.ถ่านมีประโยชนใ์ นการบาบดั นาเสียได้ ………4.การทาถา่ นอัดแท่งสามารถนาวัตถุในท้องถิ่นมาประยุกตใ์ ชไ้ ด้ ………5. ถา่ นไมท้ นี่ ามาปรบั ปรุงดินควรมขี นาดไมเ่ กนิ 2 มม. ………6. ถ่านอัดแทง่ หอมกล่นิ สมุนไพรสามารถนาไปใชใ้ นการดดู ซับกลนิ่ ได้ ………7.ถา่ นอดั แท่งมคี ุณสมบัตใิ นการให้ความร้อนสงู กวา่ ถ่านธรรมดา ………8. ถา้ นาถา่ นใส่ในตู้กระจกหรือในอ่างเลียงปลาทาให้ปลาตาย ………9. หากแชถ่ า่ นไม้ในถังนาด่ืมสามารถชว่ ยดดู ซับคลอรีนได้ ………10. ถา่ นไม้ไผ่เปน็ สว่ นผสมหลักของ สบู่ แชมพู ยาสฟี ัน อ่ืนๆ
กจิ กรรมการประเมินความพึงพอใจของผรู้ ับบริการ เร่ืองถ่านอดั แท่งหอมกลน่ิ สมนุ ไพร คาชแี้ จง ใหผ้ รู้ บั บริการทาแบบประเมินความพึงพอใจของผู้รบั บรกิ ารกจิ กรรมการศึกษาตามอธั ยาศัยดา้ น สะเตม็ ศึกษา บรู ณาการวัฒนธรรมท้องถ่ิน แบบประเมินความพงึ พอใจของผู้รับบรกิ าร กจิ กรรมการศึกษาตามอธั ยาศัย ด้านสะเต็มศึกษา บูรณาการวฒั นธรรมท้องถิน่ ช่ือ-สกุล ผู้รับบริการ......................................................................................... ชือ่ ฐานการเรยี นร้.ู .......................................................ชอ่ื – สกุล ผู้จดั กิจกรรม................................................... วันที่............เดือน...........................พ.ศ................... เวลา..................น. ความพงึ พอใจทีม่ ีตอ่ การจัดกิจกรรม ประเด็น ระดบั ความพึงพอใจ 5 4 3 21 1. กจิ กรรมตรงตามความถนดั และต้องการของผู้รับบริการ 2. ขันตอนการทากิจกรรมมีความชัดเจน 3. สอ่ื /วัสดุ/อุปกรณ์ทใ่ี ชท้ ากิจกรรมมีความเหมาะสม 4. ระยะเวลาทีใ่ ชใ้ นการทากจิ กรรมมคี วามเหมาะสม 5. ความรูท้ ่ีได้รับสามารถนาไปประยุกต์ใชใ้ นชีวติ จริงได้ 6. ผู้รบั รกิ ารมีความสขุ /สนุกในการทากิจกรรม ความพึงพอใจในภาพรวมต่อการจัดกิจกรรม ระดับ 5 หมายถึง ระดับ 4 หมายถึง ระดบั 3 หมายถึง ระดบั 2 หมายถึง ระดบั 1 หมายถึง พงึ พอใจมากทสี่ ุด พงึ พอใจมาก พงึ พอใจปานกลาง พึงพอใจน้อย พงึ พอใจน้อยทส่ี ดุ ความร้ปู ระสบการณท์ ี่ได้รับ ความคิดเหน็ เพิม่ เติม .......................................................................... ......................................................................... .......................................................................... ......................................................................... .......................................................................... ......................................................................... .......................................................................... ......................................................................... .......................................................................... ......................................................................... .......................................................................... ......................................................................... .......................................................................... ......................................................................... .......................................................................... .........................................................................
เฉลยแบบทดสอบก่อน …X ……1. ถ่านไม้ท่มี คี ุณภาพ ต้องผ่านกรรมวิธกี ารผลิตดว้ ยอุณหภมู ภิ ายในเตามากกว่า 1000 องศาเซลเซยี ส …X ……2. ถ่านไม้มีคณุ สมบัติแตส่ ามารถดูดซับกล่ินเหมน็ อับไดอ้ ยา่ งเดยี วเท่านัน ……/…3.การทาถา่ นอดั แท่งสามารถนาวัตถุในท้องถ่นิ มาประยกุ ตใ์ ช้ได้ ……/…4. ถา่ นมีประโยชนใ์ นการบาบดั นาเสียได้ ……/…5. ถา่ นอัดแท่งหอมกลิ่นสมนุ ไพรสามารถนาไปใชใ้ นการดูดซับกล่นิ ได้ …X……6. ถ่านไม้ทน่ี ามาปรบั ปรงุ ดนิ ควรมขี นาดไม่เกิน 2 มม. ……/…7.ถ่านอดั แท่งมีคุณสมบตั ิในการให้ความร้อนสงู กวา่ ถ่านธรรมดา ……/…8. หากแชถ่ า่ นไม้ในถังนาดม่ื สามารถช่วยดูดซับคลอรีนได้ …X ……9. ถา้ นาถา่ นใส่ในตกู้ ระจกหรอื ในอา่ งเลยี งปลาทาให้ปลาตาย …X ……10. ถ่านไม้ไผ่เป็นส่วนผสมหลกั ของ สบู่ แชมพู ยาสีฟัน อ่ืนๆ เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น …X ……1. ถา่ นไม้มีคุณสมบตั ิแตส่ ามารถดูดซับกลนิ่ เหมน็ อับไดอ้ ย่างเดยี วเท่านนั …X ……2. ถา่ นไม้ทม่ี ีคุณภาพ ตอ้ งผา่ นกรรมวิธกี ารผลิตด้วยอุณหภูมิภายในเตามากกว่า 1000 องศาเซลเซียส ……/…3.ถ่านมีประโยชน์ในการบาบัดนาเสยี ได้ ……/…4.การทาถา่ นอดั แท่งสามารถนาวัตถุในท้องถิ่นมาประยกุ ต์ใช้ได้ …X ……5. ถ่านไม้ทีน่ ามาปรบั ปรงุ ดินควรมีขนาดไมเ่ กนิ 2 มม. ……/…6. ถ่านอัดแท่งหอมกล่ินสมนุ ไพรสามารถนาไปใช้ในการดูดซับกลน่ิ ได้ ……/…7.ถ่านอัดแท่งมีคุณสมบัตใิ นการให้ความร้อนสูงกว่าถา่ นธรรมดา …X……8. ถ้านาถ่านใส่ในตกู้ ระจกหรือในอ่างเลียงปลาทาใหป้ ลาตาย ……/…9. หากแช่ถ่านไม้ในถงั นาดืม่ สามารถช่วยดูดซับคลอรีนได้ …X……10. ถ่านไม้ไผ่เป็นสว่ นผสมหลกั ของ สบู่ แชมพู ยาสฟี นั อนื่ ๆ
Search
Read the Text Version
- 1 - 22
Pages: