คู่มือ หน่วยที่ 2 องค์ประกอบของโปรแกรมภาษาคอมพิวเตอร์

สัญลกั ษณ์ทใ่ี ช้ในการเขยี นผงั งาน (FLOWCHATING SYMBOLS) การเขียนผงั งาน เป็ นการเขียนแผนภาพเพือ่ แสดงข้นั ตอนการทางาน โดยนาภาพสญั ลกั ษณ์ต่าง ๆ มาเรียนตอ่ กนัสญั ลกั ษณ์ท่ีนิยมใชใ้ นการเขียนผงั งานน้นั หน่วยงานที่ช่ือวา่ American National Standards Institute (ANSI) และInternational Standard Organization (ISO) ไดร้ ่วมกนั กาหนดสญั ลกั ษณ์มาตรฐานเพอ่ื ใชใ้ นการเขียนผงั งานดงั น้ี







หลกั เกณฑ์ในการเขยี นผงั งาน 1. สัญลกั ษณ์ที่ใชอ้ าจมีขนาดตา่ งๆ กนั ได้ แต่จะตอ้ งมีรูปร่างเป็นสดั ส่วนตามมาตรฐาน 2. ทิศทางของลูกศรในผงั งาน ควรมีทิศทางจากบนลงล่าง หรืออาจจากซา้ ยไปขวาเสมอ 3. ผงั งานคสรมีความเรียบร้อย สะอาด พยายามหลีกเล่ียงกากรเขียนลูกศรที่ทาใหเ้ กิดจุดตดั เพราะจะ ทาใหผ้ งั งานอา่ นและทาความเขา้ ใจไดย้ าก และถา้ ในผงั งานมีการเขียนขอ้ ความอธิบายใด ๆ ควรทา ใหส้ ้ันกะทดั รัดและไดใ้ จความลกั ษณะโครงสร้างของผงั งาน ผงั งานทว่ั ไปจะประกอบดว้ ยโครงสร้างพ้ืนฐาน 3 รูปแบบตอ่ ไปน้ีคือ 1.โครงสร้างแบบเป็ นลาดบั (sequence structure) 2.โครงสร้างแบบมีการเลือก (selection structure) 3.โครงสร้างแบบทาซ้า (iteration structure)โครงสร้างแบบเป็ นลาดับ (Sequence Structure)

โครงสร้างลกั ษณะน้ีเป็นโครงสร้างพ้ืนฐานของผงั งาน และเป็นลกั ษณะข้นั ตอนการทางานท่ีพบมากที่สุด คือทางานทีละข้นั ตอนลาดบั ตัวออยาางผงั งานทีี่ ีโครงสร้างแบบเป็ นลาดับจากตวั อยา่ งผงั งานการคานวณดอกเบ้ีย สามารถอธิบายเป็ นข้นั ตอนไดด้ งั น้ี 1. เร่ิมตน้ การทางาน 2. รับค่าเงินตน้ และอตั ราดอกเบ้ียเพอ่ื ใชใ้ นการคานวณหาดอกเบ้ีย 3. คานวณหาดอกเบ้ียโดยใชส้ มการต่อไปน้ี ดอกเบ้ีย = เงินตน้ * อตั ราดอกเบ้ีย 4. แสดงค่าของดอกเบ้ียซ่ึงคานวณได้ 5. จบการทางาน

โครงสร้างแบบีตี วั อเลอื ก (Selection Structure) โครงสร้างการทางานแบบมีการเลือกมีรูปแบบท่ีซบั ซอ้ นกวา่ โครงสร้างแบบเป็ นลาดบั รูปแบบท่ีง่ายที่สุดของโครงสร้างแบบน้ีคือ การเลือกแบบมีทางออก 2 ทาง ในการเลือกแบบมที างออก 2 ทาง น้ีจะมีทางออกจากสญั ลกั ษณ์การตดั สินใจเพียง 2 ทาง คือ ใช่หรือไม่ใช่ เท่าน้นั (แต่ระบบการเขียนผงั งานระบบ อนุญาตใหม้ ีทางออกจากการตดั สินใจได้มากกวา่ 2 ทาง)

ตัวออยาางผงั งานที่ี ีโครงสร้างแบบีีการเลอื ก ผงั งานการคานวณดอกเบ้ียซ่ึงมีอตั ราดอกเบ้ีย 2 อตั รา คือถา้ เงินตน้ นอ้ ยกวา่ 1 ลา้ นบาท จะคิดดอกเบ้ียดว้ ยอตั ราร้อยละ 4 แตถ่ า้ มีเงินตน้ มากกวา่ 1 ลา้ นบาท จะคิดดอกเบ้ียดว้ ยอตั ราร้อยละ 5จากผงั งานสามารถอธิบายเป็ นข้นั ตอนไดด้ งั น้ี 1. เริ่มตน้ การทางาน 2. รับค่าเงินตน้ 3. พิจารณาเงินตน้ ท่ีรับคา่ เขา้ มามากกวา่ 1 ลา้ นบาทหรือไม่  ถา้ ใช่ ใหค้ านวณดอกเบ้ียในอตั ราร้อยละ 5 ดงั น้นั ดอกเบ้ีย = เงินตน้ * 0.05  ถา้ ไมใ่ ช่ ใหค้ านวณดอกเบ้ียในอตั ราร้อยละ 5 ดงั น้นั ดอกเบ้ีย = เงินตน้ * 0.04 4. แสดงค่าดอกเบ้ียท่ีคานวณได้ 5. จบการทางานโครงสร้างแบบทาซ้า (Iteration Structure) โครงสร้างการทางานแบบทาซ้า จะทางานแบบเดียวกนั ซ้าไปเร่ือย ๆ ในขณะที่ยงั เป็ นไปตามเงื่อนไขหรือเง่ือนไขเป็ นจริง จนกระท้งั เงื่อนไขเป็ นเทจ็ จึงทางานอ่ืนตอ่ ไป ตัวอย่างผังงานท่มี ีโครงสร้างแบบทาซา้ ผงั งานการคานวณยอดบญั ชี ( เงินต้นทบดอกเบยี ้ )

จากตวั อยา่ งผงั งานสามารถอธิบายเป็นข้นั ตอนไดด้ งั น้ี 1. เร่ิมตน้ การทางาน 2. รับคา่ เงินตน้ อตั ราดอกเบ้ีย และจานวนปี ท่ีฝากเงิน ซ่ึงเป็ นขอ้ มูลที่จาเป็นในการคานวณยอดบญั ชี (เงินตน้ ทบดอกเบ้ียตามจานวนปี ที่ฝากเงิน) 3. กาหนดให้ n มีค่าเท่ากบั 0 ในผงั งานน้ี n คือจานวนรอบของการคิดดอกเบ้ีย 4. กาหนดยอดบญั ชีเริ่มตน้ ใหเ้ ท่ากบั เงินตน้ ท่ีรับคา่ เขา้ มา 5. เปรียบเทียบวา่ n นอ้ ยกวา่ จานวนปี ที่ฝากเงินหรือไม่ 1. ถา้ ใช่ใหท้ าตามข้นั ตอนต่อไปน้ี  คานวณยอดบญั ชีใหมโ่ ดยทบดอกเบ้ียเพิ่มเขา้ ไปจากยอดบญั ชีเดิมโดยใชส้ มการตอ่ ไปน้ียอดบญั ชี = ยอดบญั ชี + (ยอดบญั ชี * อตั ราดอกเบ้ีย)  เพม่ิ คา่ n ไปอีก 1  กลบั ไปเปรียบเทียบเงื่อนไขในขอ้ 5

1. ถา้ ไมใ่ ช่ แสดงวา่ คิดดอกเบ้ียทบตน้ ครบตามจานวนปี ที่ฝากเงินซ่ึงรบั ค่าเขา้ มาแลว้ ใหท้ าตามข้นั ตอน ตอ่ ไปน้ี  แสดงคา่ ยอดบญั ชีสุดทา้ ยท่ีคานวณได้  จบการทางานการเขยี นโปรแกรี ผงั งานโปรแกรมสามารถนามาใชเ้ ขียนโปรแกรม โดยในการเขียนโปรแกรมสามารถเลือกใชภ้ าษาไดห้ ลายภาษาไมว่ า่ จะเป็ นภาษาแอสเซมบลี ภาษาเบสิก ภาษาซี ภาษาปาสคาล ภาษาโคบอล ภาษาฟอร์แทรน หรือภาษาอ่ืน ๆ ซี่งแต่ละภาษากม็ ีรูปแบบไวยากรณ์ของภาษาท่ีใชแ้ ตกตา่ งกนั ออกไป แตโ่ ดยทว่ั ไปแลว้ จะมีรูปแบบหรือโครงสร้างของคาสงั่ ท่ีคลา้ ยกนั โดยทว่ั ไปทุกคาสงั่ จะมคี าสงั่ พ้นื ฐานต่อไปน้ี 1. คาสง่ั การรับขอ้ มลู เขา้ และการแสดงผล 2. คาสั่งการกาหนดคา่ 3. คาส่งั การเปรียบเทียบเง่ือนไข 4. คาสั่งการทาซ้าหรือการวนลูป ซ่ึงคา่ ส่ังพ้ืนฐานเหล่าน้ีก็สามารถรองรับข้นั ตอนการทางานแตล่ ะข้นั ตอนในผงั งานโปรแกรมได้เป็นอยา่ งดี ดงั น้นั หลงั การออกแบบข้นั ตอนการทางานในโปรแกรมโดยใชผ้ งั านแลว้ สามารถนาผงั งานน้นัมาใชใ้ นการเขียนโปรแกรมได โดยเขียนโปรแกรมเป็นลาดบั ตามข้นั ตอนตา่ ง ๆ ตามที่ระบุไวใ้ นผงั งาน หลงั จากเขียนโปรแกรมที่ตอ้ งการเสร็จแลว้ ยงั ตอ้ งมีการทดสอบความผดิ พลาดในโปรแกรม และแกไ้ ขขอ้ ผดิ พลาดน้นั ๆ ก่อน จึงจะสามารถนะโปรแกรมเหล่าน้นั ไปใชง้ านไดจ้ ริง