วัดบึง พระอารามหลวง

ประวัติวัดบึง พระอารามหลวงช้ันตรี ชนิดสามัญ ตําบลในเมือง อําเภอเมืองนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา สถานภาพท่ีตั้งวัด วดั บงึ (พระอารามหลวง) เปน วดั เกา แกข องจงั หวดั นครราชสมี า ตง้ั อยภู ายใน เขตกําแพงเมืองเกา โดยสมเด็จพระนารายณมหาราชทรงโปรดเกลาฯ ใหสรางข้ึน พรอมกับการสรางเมืองนครราชสีมา ซึ่งในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณมหาราชทรง ครองราชอาณาจักรกรุงศรีอยุธยา ไดทรงเลือกสถานท่ีในการสรางเมืองนครราชสีมา ทรงโปรดฯ ใหชางชาวฝรั่งเศสเขียนแปลนกอสราง เปนรูปส่ีเหลี่ยม โดยการออกแบบใหมี คูคลองนํ้าลอมรอบเพื่อปองกันขาศึก มีกําแพงและประตูเมือง ๔ ประตู คือ ประตูชุมพล ประตูพลแสน ประตูพลลาน และประตูไชยณรงค ภายในกําแพงเมืองเกาไดทรงให สรางวัดข้ึนจํานวน ๖ วัด คือ วัดพระนารายณมหาราช (วัดกลางนคร), วัดบึง, วัดพายัพ, วัดอิสาน, วัดบูรพ, และวัดสระแกว. วัดบึง ต้ังอยูภายในกําแพงเมืองนครราชสีมา เลขท่ี ๘๒ ถนนจอมพล ตําบล ในเมือง อําเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา มีเนื้อที่ ๑๖ ไร ๖๘ ตารางวา ตามโฉนดท่ี ๖๙๔ เลม ๗ หนา ๙๔ อําเภอเมืองนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา พ.ศ. ๒๔๘๑ มีอาณาเขต ทิศเหนือติดถนนจอมพล ทิศใตติดถนนมหาดไทย ทิศตะวันออกติดสถานีกาชาด และ ทิศตะวันตกติดที่ดินเอกชน มีกําแพงลอมรอบวัด ประตูเขาออกท้ัง ๔ ดาน ถนนภาย ในวัดเช่ือมตอถึงกันโดยตลอด การคมนาคม และการเขาออกภายในบริเวณวัดสะดวก เปนวัดใหญเกาแกที่มีความสําคัญคูบานคูเมืองของชาวจังหวัดนครราชสีมา มาตั้งแต โบราณถึงปจจุบัน สรางเมื่อวันที่ ๑๐ กันยายน พ.ศ. ๒๒๒๐ ในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ มหาราชแหงกรุงศรีอยุธยา ภายในวัดจึงประกอบไปดวย ศิลปวัตถุ โบราณวัตถุ ท่ีทรง คุณคาดานประวัติศาสตร โบราณคดีและศิลปกรรมเปนจํานวนมาก เชน พระอุโบสถ ทรงสําเภา ตูพระธรรม ประติมากรรม และจิตรกรรม เปนตน ซึ่งมรดกทางวัฒนธรรม เหลาน้ีไดรับการอนุรักษปรับปรุงและปฏิสังขรณใหคงสภาพเดิมตลอดมา โดยเหตุที่วัดน้ี ตั้งอยูกลางบึง จึงเรียกกันวา “วัดบึง” พระอุโบสถของวัด เปนทรงเรือสําเภา มีองคประกอบครบถวน ที่ทรงคุณคาทาง ดานสถาปตยกรรม และศิลปกรรมเปนโบราณวัตถุที่มีคามหาศาลควรคาแกการอนุรักษ 1

ใหชั่วกาลนาน ไดรับพระราชทาน วิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ ๑๐ เดือน มิถุนายน พ.ศ. ๒๒๓๐ (ลงทะเบียน วัดอําเภอเมืองนครราชสีมา จังหวัด นครราชสีมา ภาค ๑๑ มหานิกาย) พระอุโบสถทรงเรือสําเภาของวัดน้ี มีความสวยสดงดงามและวิจิตร พิสดาร ในจังหวัดนครราชสีมาและ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือน้ี ยังคงเหลืออยูเพียงหลังเดียวนี้เทาน้ัน ซ่ึงเปนสถาปตยกรรม และศิลปกรรมโบราณชิ้นสุดทายของชาวจังหวัดนครราชสีมา ท่ีพอจะเปนท่ีเชิดชูเกียรติ ใหปรากฏตอสังคมได. วัดบึงน้ี สันนิษฐานวานาจะเปนวัดท่ีเจานาย หรือขุนนางชั้นผูใหญในสมัยนั้น สรางขึ้นอยางแนนอน เพราะมีหลักฐานทางโบราณคดีทั้งทางดานศิลปกรรม และสถาปตยกรรม คือ พระอุโบสถ พระประธาน ใบเสมา และองคประกอบอ่ืนๆ ตาม ท่ีกลาวแลวน้ัน และเพราะมีจริยาวัตรท่ีถือปฏิบัติสืบตอกันมาตั้งแตโบราณกาลกระทั่ง ปจจุบันวา พระสงฆสามเณรและผูท่ีอาศัยอยูในวัดบึงจะตองเปนผูปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบ มีสัมมาคารวะ มีระเบียบวินัย และรูจักออนนอมถอมตน ซ่ึงเรียกวา “ผูดี” จึงจะอาศัย อยูในวัดนี้ไดนาน จนไดรับสมญานามวา “วัดบึงขุนนาง” พระอุโบสถ พระอุโบสถ จํานวน ๑ หลัง กอสรางดวยการกออิฐถือปูน ขนาดกวาง ๑๒.๑๕ เมตร ยาว ๒๒ เมตร สูง ๓๐ เมตร หลังคาลาด ๔ ช้ัน เครื่องบนเปนไมมุงดวย กระเบื้องดินเผา ฐานมีลวดลายบัวโคงเปนฐานสําเภา เรียกตามภาษาชางวา “โคงปาก ตะเภา” สองขางผนังช้ันนอกมีคันทวยขางละ ๖ ตัว รวม ๑๒ ตัว ทําเปนรูปนาคแกะสลัก ไมประดับดวยกระจกสี ประตูทางเขาดานหนามี ๓ ประตู ดานหลังมี ๒ ประตู อกเลา ประตูแกะสลักลวดลายไทย มีหนาตางดานละ ๕ ชอง รวม ๑๐ ชอง. เคร่ืองบนของพระอุโบสถ ดานทิศตะวันออกหนาบันเปนไมแกะสลักรูปพระอินทร ทรงชางเอราวัณอยูตรงกลางรอบขางเปนลายกานขด ทิศตะวันตกหนาบันเปนรูป พระนารายณทรงครุฑวาหนะอยูทามกลางกานลายขด มีชอฟาใบระกาและหางหงส ประดับดวยกระจกสี. 2

หนาบันพระอินทรทรงชาง หนาบันพระนารายณทรงครุฑ ภายในพระอุโบสถ เพดานตีดวยไมแผนทาสี มีเสากลม ขนาดเสนผาศูนยกลาง ๑ เมตร เปนเสากลมบัวหัวเสาเปนรูป บัวจงกล จํานวน ๖ คู รวม ๑๒ ตน ปูพ้ืนดวยหินออน. ภายนอกพระอุโบสถ มีเสมาหินทรายทั้ง ๘ ทิศ และ เปนเสมาคูประดิษฐานอยูบนฐาน ซ่ึงตอนลางเปนฐานสิงห ตอนบน เปนบัวเกสร. ใบเสมาคู และราวบันใดหินรูปพญานาค ลวดลายไมแกะหนาตางพระอุโบสถ รอบหลังคาพระอุโบสถ ประดับดวยกระด่ิงใบโพธิ์ ใหญนอย รวมทั้งส้ิน ๑๖๐ ลูก ราวบันไดปนเปนรูปพญานาคแกะสลักดวยหินทราย คือ ชองกลางทางทิศตะวัน ออกปนเปนรูปพญานาค ๗ เศียร อีก ๔ บันไดนอกจากน้ีปนเปนรูปพญานาค ๕ เศียร ลักษณะทางสถาปตยกรรมของพระอุโบสถหลังนี้ สรางฐานออนโคงเปน รูปทรงเรือสําเภาเรียกตามภาษาชางวา “โคงปากตะเภา” จัดอยูในสมัยอยุธยาตอนปลาย สรางเม่ือป พ.ศ. ๒๒๒๐ พระอุโบสถลักษณะเชนนี้เหลืออยูแหงเดียวในภาคตะวันออก เฉียงเหนือ ซึ่งควรคาแกการอนุรักษไวเปนสมบัติอันลํ้าคาของชาติเปนอยางยิ่ง. 3

พระประธาน พระประธานเปนพระพุทธรูปปางมารวิชัย (หลวงพอโตอูทอง) ขนาดหนาตัก กวาง ๖ ศอก ประทับนั่งขัดสมาธิราบพระหัตถแสดงปางมารวิชัย พระพักตรคอนขางเปนรูปส่ีเหล่ียม ลงรักปดทอง เปนพระพุทธรูปที่มีลักษณะศิลปกรรมสมัยอยุธยา ตอนปลาย ถึงกรุงรัตนโกสินทรตอนตน. พระพุทธรูปปางมารวิชัย พระพุทธรูปปางหามสมุทร เปนพระพุทธรูปศิลปกรรมสมัยลพบุรี สูง ๖๒ น้ิว ประดิษฐานอยูรอบองคพระประธาน จํานวน ๖ องค. พระพุทธรูปปางหามสมุทร พระพุทธรูปปางนาคปรก เปนพระพุทธรูปศิลปกรรมสมัยลพบุรี ขนาดหนาตัก กวาง ๑๙ นิ้ว สูง ๓ ฟุต ๙ นิ้ว ประดิษฐานอยูหนา พระประธาน จํานวน ๑ องค. พระบรมสารีริกธาตุ พระพุทธรูปนาคปรก สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ทรง ประทาน พระบรมสารีริกธาตุแกพระราชสีมาภรณ เมื่อวันที่ ๑๑ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๘ เพื่อประดิษฐานไวที่บุษบก ภายในพระอุโบสถวัดบึง. เจดีย เจดียบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ เจดยี  จาํ นวน ๑ องค สรา งดว ยการกอ อฐิ ถือปูน สรางพรอมกับพระอุโบสถและพระประธาน มีรูปปนสิงหคูประดับอยูทางดานหนาทางทิศ ตะวันออก เปนสถานท่ีบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ. 4

โรงเรียนพระปริยัติธรรม มีโรงเรียนพระปริยัติธรรมจํานวน ๓ หลัง สรางดวยคอนกรีตเสริมเหล็ก มีลักษณะไทยแทสูง ๒ ช้ัน ออกมุขหนา ๓ มุข กลางใหญ สองขางเล็ก สราง พ.ศ. ๒๕๑๑ หนาบันเปนลวดลาย. ดานทิศตะวันออกและทิศตะวันตก ปนเปนรูปพระนารายณทรงครุฑแผลงศร ดานหนา (กลาง) พระพุทธรูปปูนปนปางสมาธิ มีลายกานขด ดานหนา (ซาย-ขวา) ปนรูปพระอินทรทรงชางเอราวัณ. ศาลาการเปรียญ สรางดวยคอนกรีตเสริมเหล็ก มีลักษณะไทยประยุกต สูง ๒ ชั้น สรางเม่ือป พ.ศ. ๒๕๓๐ ตั้งช่ือวา “ศาลาปทุมญาณมุนี” ตามราชทินนามของอดีตเจาอาวาสวัดบึงใน ขณะนนั้ คอื “พระปทมุ ญาณมนุ ”ี เพอื่ ถวายเปน พระราชกศุ ลแดพ ระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูหัวฯ รัชกาลปจจุบันในวโรกาสท่ีทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ ๕ รอบ ๖๐ พรรษา. หอสมุด มีหอสมุด จํานวน ๑ หลัง สรางดวย คอนกรีตเสริมเหล็ก มีลักษณะทรงไทยประยุกตออก มุขกลาง สรางเม่ือป พ.ศ. ๒๕๒๕ โดยพี่นองตระกูล “รตั นพานชิ ” มนี ายดาํ รง รตั นพานชิ ผวู า ราชการจงั หวดั นครราชสีมา สมัยนั้น เปนประธานสรางอุทิศเปน มาตานุสรณแด คุณแมทิพย รัตนพานิช. หอระฆัง สรางดวยคอนกรีตเสริมเหล็ก ทรงบุษบก ๒ ช้ัน ติดกระจังสูง ๕ ชั้น สรางเมื่อป ๒๕๒๕ ตั้งชื่อวา “หอระฆงั จาตรุ งคกลุ ” ตามชอื่ สกลุ ของเจา ภาพผสู รา ง คือ นายแพทยศิริพันธ จาตุรงคกุล. ซุมประตู ดานติดถนนจอมพล สรางดวยคอนกรีตเสริมเหล็ก ลักษณะทรงไทยประยุกต สรางเมื่อป พ.ศ. ๒๕๐๕. 5

ดานติดถนนมหาดไทย สรางโดย พลตรีบุญเพ่ิม ศุกรินทรพรอมดวยญาติพ่ีนอง สรางอุทิศถวายแกบรรพชน ผูลวงลับไปแลว เม่ือป พ.ศ. ๒๕๒๗. ดานติดถนนวัชรสฤษดิ์ สรางเปนลักษณะทรงไทยประยุกต ขนาดกวาง ๕ โดยตระกูล “มะเริงสิทธ์ิ” เม่ือป พ.ศ. ๒๕๒๙. ดานตรอกวัดบึง สรางโดย พระเมธีรัตโนดม อุทิศแดบุพการี นางสกุลรัตน สุกุมลจันทร พรอมครอบครัว นางสวาสดิ์ วิริยาภิรมย นายเทา จําเกาะ พรอมครอบครัว และคณะศรัทธา เมื่อป พ.ศ. ๒๕๕๑. กําแพงรอบวัด ดานทิศตะวันออก สรางเมื่อป พ.ศ. ๒๕๐๓ สมัยพระมงคลสีหราชมุนี ดานทิศตะวันตก สรางเม่ือป พ.ศ. ๒๕๑๒ สมัยพระปทุมญาณมุนี เสนาสนะ กุฏิบุรพาจริยานุสรณ สรางดวยคอนกรีตเสริมเหล็ก ลักษณะทรงเจดียนอน และทรงไทยประยุกต หนาบันสลักดวยลวดลายเทพพนม ประดับดวยยศสมณศักด์ิ พระราชาคณะช้ันสูง สูงช้ันคร่ึง สรางเม่ือป พ.ศ. ๒๕๐๗. กุฏิมงคลธรรม (ติดกับกุฏิบุรพาจริยานุสรณ) สรางดวยคอนกรีตเสริมเหล็ก ลักษณะทรงไทยประยุกต สูง ๒ ช้ัน สรางเมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๐. กุฏิพรหมจรรยา สรางดวยคอนกรีตเสริมเหล็ก ลักษณะทรงไทยแทมีมุขกลาง สูง ๒ ช้ัน มหาดาดและแมตีบ พรหมจรรยา สรางถวายเม่ือป พ.ศ. ๒๕๑๑ ปจจุบัน ไดรับการปรับปรุงเปนสํานักงานตางๆ ดังนี้ ๑. สํานักงานรองเจาคณะจังหวัดนครราชสีมา ๒. สํานักงานศูนยครูปริยัตินิเทศจังหวัดนครราชสีมา ๓. สํานักงานจัดผลประโยชนวัดบึง ๔. สํานักงานมูลนิธิขุนศรีนรารักษ (สม) ทิพยศรีนรา ๕. หองพักรับรองพระเถระ จํานวน ๓ หอง กฏุ หิ อไตร สรา งดว ยคอนกรตี เสรมิ เหลก็ ลกั ษณะทรงไทยแท มหี นา มขุ ๒ ดา น สลักดวยลวดลายและรูปพระอินทรประทับน่ังบนอาสน สรางเม่ือป พ.ศ. ๒๕๑๑. กุฏิทีปงกร สรางดวยคอนกรีตเสริมเหล็ก ลักษณะทรงไทยประยุกต สูง ๒ ชั้น สรางเมื่อป พ.ศ. ๒๕๑๖. 6

กุฏิธรรมวิจารณ สรางดวยไม ลักษณะทรงไทยประยุกต เดิมเปนกุฏิทรงโบราณ มีลวดลายสลักที่บานประตูและหนาตางอยางสวยงามปรับปรุงใหมเม่ือป พ.ศ. ๒๕๓๐. เรือนไทยโคราช เปนพิพิธภัณฑรวบรวมเคร่ืองมือการเกษตร หัตถกรรม เคร่ืองปนดินเผา ฯลฯ. พิพิธภัณฑเรือนไม โบราณวัตถุ ตูพระไตรปฎกแกะลายติดกระจก ตูพระไตรปฎกลายรดนํ้า ตูพระธรรมลายรดนํ้า จิตรกรรม ภาพจิตรกรรมในพระอุโบสถ 7

บริเวณวัด วัดไดดําเนินการพัฒนาปรับปรุงบริเวณวัดใหสะอาด สวยงาม เปนรมณียสถาน ทพี่ ทุ ธศาสนกิ ชน และสาธชุ นทว่ั ไปเมอ่ื เขา ไปภายในวดั แลว จะไดเ กดิ ความศรทั ธาปสาทะ ตอพระรัตนตรัยและพระพุทธศาสนา บริเวณวัดท่ีไดพัฒนาและปรับปรุงแลวมีดังนี้ ๑. ทําถนนคอนกรีตเสริมเหล็กเปนทางเดินรถและทางเดินเทาติดตอกัน ทั่วบริเวณวัด ๒. ปลูกพันธุไมยืนตน ไมดอกไมประดับ และจัดกระถางดอกไมท่ัวบริเวณวัด เชน รอบพระอุโบสถ รอบหอสมุด และรอบกุฏิสงฆ เปนตน ๓. จัดทําวงกลมลานโพธิ์หนาพระอุโบสถ โดยกออิฐถือปูนประดิษฐาน พระพุทธรูป ขนาดหนาตักกวาง ๓๒ นิ้ว สูง ๔๕ นิ้ว ท้ัง ๔ ทิศ รวม ๔ องค ๔. จัดทําบอนํ้าเล็ก ลักษณะกลีบบัว มีพระพุทธรูปปางลีลา สูง ๒.๕๐ เมตร ประดษิ ฐานอยกู ลางบอ นาํ้ ปน รปู สงิ หป ระดบั ขา งซา ย-ขวามดี อกไมพ นั ธุไมป ระดบั สวยงาม และมีสัญลักษณบงบอกถึงวัด คือ “บึง-บัว” ๕. ปรับปรุงสระนํ้าภายในวัด ใหสะอาดสวยงาม โดยจัดใหมีระบบระบายนํ้า อ่ืน ๆ เพื่ออนุรักษสัญลักษณของวัดคือ “มีบึง” ๖. จัดทํากําแพงขนาดเล็กรอบถนนคอนกรีต ดวยคอนกรีตเสริมเหล็กทั่ว บริเวณวัดเพ่ือแบงเขตพื้นท่ีถนนภายในวัดใหเปนเอกเทศโดยเฉพาะ อันเปนเหตุใหเกิด ความเปนระเบียบเรียบรอยและความสวยงาม ๗. จัดทําพิพิธภัณฑทองถิ่น โดยปลูกบานทรงไทยโคราช ๓ หองที่ฝงสระ เพ่ือเก็บรักษาศิลปวัตถุ-โบราณวัตถุพื้นบาน การปกครอง รูปแบบการปกครองของคณะสงฆวัดบึงในอดีต แบงการปกครองออกเปนคณะ รวม ๗ คณะ โดยมีเจาคณะเปนผูปกครองดูแล และขึ้นตรงตอเจาอาวาส ปจจุบัน ไดแบงการปกครองออกเปน ๔ คณะ ตามช่ือกุฏิสงฆทั้ง ๔ คือ กุฏิมงคลธรรม กุฏิพรหมจรรยา กุฏิทีปงกร และกุฏิธรรมวิจารณ. การศึกษา วัดบึงเปน “ศาสนศึกษา” เกาแกไดเปดการศึกษาพระปริยัติธรรมตั้งแตป พ.ศ. ๒๔๕๑ จนถึงปจจุบัน ดังน้ี 8

แผนกบาลี ไดเปดการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกบาลี คือ ๑. เปดทําการสอนหลักสูตรมูลกัจจายน เมื่อป พ.ศ. ๒๔๕๑ ๒. เปดทําการสอนวิชาบาลีไวยากรณ เม่ือป พ.ศ. ๒๔๖๙ ๓. เปดทําการสอนแผนกบาลี ตั้งแตช้ันบาลีไวยกรณ ถึงชั้น ประโยค ป.ธ.๕ ต้ังแตป พ.ศ. ๒๔๘๓ จนถึงปจจุบัน ๔. เปดทําการสอนเพ่ิมเติมถึงช้ันประโยค ป.ธ.๖ ตั้งแตป พ.ศ. ๒๕๓๐ ๕. เปดทําการสอนเพ่ิมเติมถึงชั้นประโยค ป.ธ.๗ และ ป.ธ.๘ ต้ังแตป พ.ศ. ๒๕๓๖ ๖. เปดทําการสอนเพ่ิมเติมถึงช้ันประโยค ป.ธ.๙ ต้ังแตป พ.ศ. ๒๕๓๗ แผนกธรรม ไดเปดการศึกษาพระปริยัติธรรม แผนกธรรม นักธรรมช้ันตรี นักธรรมชั้นโท และนักธรรมช้ันเอก ตั้งแตป พ.ศ. ๒๔๘๓ จนถึงปจจุบัน. แผนกสามัญศึกษา ไดเปดการศึกษาโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนก สามัญศึกษาช่ือ “โรงเรียนพระปริยัติธรรมวัดบึงกิตติวิทยา” เปนโรงเรียนระดับ มัธยมศึกษาตอนตน และมัธยมศึกษาตอนปลาย (โปรแกรม วิทย-คณิต) จังหวัด นครราชสีมา สังกัดกรมการศาสนา (ปจจุบันสังกัดสํานักงานพระพุทธศาสนาแหงชาติ) กระทรวงศึกษาธิการ กลมุ โรงเรียนพระปรยิ ัติธรรมแผนกสามัญศกึ ษา กลมุ ท่ี๑๑ ไดร บั ใบ อนุญาตใหจัดต้ัง เม่ือวันที่ ๒๙ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๐ ตามใบอนุญาตเลขที่ ๑๑/๒๕๔๐ และเปด รบั สมคั รนกั เรยี นทเ่ี ปน พระภกิ ษสุ ามเณร ตงั้ แตว นั ที่ ๑ เมษายน ถงึ ๑๕ พฤษภาคม ของทุกป. ศูนยการศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตยวัดบึง ไดเปดทําการสอนหลักสูตร ศูนยศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตยแกนักเรียนและเยาวชนทั่วไป ทุกวันอาทิตยตั้งแต เวลา ๐๘.๐๐-๑๒.๐๐ น. ตั้งแตป พ.ศ. ๒๕๓๔ จนถึงปจจุบัน มีนักเรียนมาสมัครเปน นักเรียนของศูนยในชั้นเรียนตางๆ ประมาณ ๔๐๐ คน มีทุนการศึกษาใหไมตํ่ากวา ปละ ๕๐ ทุนเปนประจําทุกป. สํานักศาสนศึกษาวัดบึง เปนสํานักศาสนศึกษาพระปริยัติธรรมท่ีเกาแกของ คณะสงฆ จังหวัดนครราชสีมา เปนสํานักศาสนศึกษาตัวอยางของกรมการศาสนา ฉะน้ัน จึงมีนักปราชญราชบัณฑิตท้ังฝายบรรพชิตและคฤหัสถผูสําเร็จการศึกษาจากสํานักนี้ แลวไปประกอบกิจตามหนาท่ีของตน ๆ ไดสรางความเจริญรุงเรืองใหแกชาติบานเมือง และพระพุทธศาสนาเปนอเนกประการ. 9

อนึ่ง พระเถระศิษยเกาสํานักศาสนศึกษาวัดบึง ไดดํารงตําแหนง “เจาคณะ จังหวัดนครราชสีมา” ต้ังแตอดีตจนถึงปจจุบัน เรียงตามลําดับหนาที่ที่ดํารงตําแหนง รวม ๖ รูป คือ ๑. พระอรรถจารีสีมาจารย อดีตเจาอาวาสวัดบูรพ อดีตเจาคณะจังหวัดนครราชสีมา ๒. พระครูธรรมวิจารณมุนี อดีตเจาอาวาสวัดพระนารายณฯ อดีตเจาคณะจังหวัดนครราชสีมา ๓. พระมงคลสีหราชมุนี อดีตเจาอาวาสวัดบึง อดีตเจาคณะจังหวัดนครราชสีมา ๔. พระศรีวราภรณ อดีตเจาอาวาสวัดพายัพ อดีตเจาคณะจังหวัดนครราชสีมา ๕. พระปทุมญาณมุนี อดีตเจาอาวาสวัดบึง อดีตที่ปรึกษาเจาคณะจังหวัดนครราชสีมา ๖. พระธรรมวรนายก เจาอาวาสวัดพระนารายณฯ เจาคณะจังหวัดนครราชสีมา (รูปปจจุบัน) ลําดับเจาอาวาส วัดบึงเปนที่อยูของพระเถระช้ันผูใหญ ผูเปนนักปราชญราชบัณฑิต ตั้งแตอดีต กระท่ังปจจุบัน จนไดรับคํากลาวสรรเสริญวา “อยากรูอรรถรูแปล ให ไปอยูวัดบึง” สําหรับรายนามเจาอาวาสผูปกครองวัดตั้งแตอดีตจนถึงปจจุบันเทาท่ีคนพบหลักฐาน มีดังน้ี ๑. พระวินัยธรรมนิล ปกครองระหวาง พ.ศ. ๒๓๒๐ – ๒๓๕๐ ๒. พระวินัยธรรมมี ปกครองระหวาง พ.ศ. ๒๓๕๐ – ๒๔๐๐ ๓. พระวินัยธรรมฉิม ปกครองระหวาง พ.ศ. ๒๔๐๐ – ๒๔๔๕ ๔. พระอธิการปุก ปกครองระหวาง พ.ศ. ๒๔๔๕ – ๒๔๖๕ ๕. พระวินัยธรรมหวาง ปกครองระหวาง พ.ศ. ๒๔๖๕ – ๒๔๘๒ ๖. พระมงคลสีหราชมุนี ปกครองระหวาง พ.ศ. ๒๔๘๒ – ๒๕๐๙ ๗. พระปทุมญาณมุนี ปกครองระหวาง พ.ศ. ๒๕๑๐ – ๒๕๓๔ ๘. พระเทพสีมาภรณ ปกครองระหวาง พ.ศ. ๒๕๓๔ – ๒๕๕๔ ๙. พระราชสีมาภรณ ปกครองระหวาง พ.ศ. ๒๕๕๔ – ปจจุบัน 10

เจาอาวาสรูปปจจุบัน พระเมธีรัตโนดม (วันชัย กนฺตจารี ป.ธ. ๗,พ.ม., พธ.บ.) เกิดท่ีบานสายออ ตําบลสายออ อําเภอโนนไทย จังหวัดนครราชสีมา ดํารงตําแหนง รองเจาคณะจังหวัด นครราชสีมา เจาอาวาสวัดบึง พระอารามหลวง เมื่อวันท่ี ๒๓ เดือน ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๔. การจัดแบงเขตพื้นท่ีของวัด ๑. เขตพุทธาวาส ไดแก พ้ืนที่ต้ังพระอุโบสถ ๒. เขตธรรมวาส ไดแก พ้ืนท่ีตั้งโรงเรียนพระปริยัติธรรม ศาลาการเปรียญ และหอสมุด ๓. เขตสังฆาวาส ไดแก พื้นที่เสนาสนะ คือ กุฏิสงฆท้ัง ๔ คณะ ๔. เขตจัดประโยชน ไดแก พ้ืนท่ีรอบวัดติดถนนจอมพล ถนนวัชรสฤษดิ์ และถนนมหาดไทย ไดส รา งเปน อาคารพาณชิ ยใหเ อกชนเชา ประกอบการคา เก็บผลประโยชนเปนรายไดประจําของวัด จํานวน ๑๐๓ คูหา และมีท่ี ธรณีสงฆท่ีถนนโพธ์ิกลางอีก ๖ คูหา 11

บทสรุป ดังน้ัน วัดบึง จึงเปนวัดที่ทรงคุณคาทางดานประวัติศาสตรและสังคม เปนรมณียสถานสําหรับสาธุชนทั่วไป ไดรับการพัฒนาปรับปรุงใหเจริญรุงเรืองมา โดยลําดับ สมกับเปนวัดคูบานคูเมืองของชาวจังหวัดนครราชสีมา จนกลาวไดวาเปนวัด ท่ีมีโบราณสถาน โบราณวัตถุ ศิลปกรรม ประติมากรรม และจิตรกรรมอันล้ําคา และเปนวัดท่ี ไดรับการพัฒนาปรับปรุงมาจนเต็มรูปแบบของวัดในพระพุทธศาสนา ท้ังทางดานวัตถุ จิตใจ บุคลากร การบริหาร และสิ่งแวดลอมทุกประการ. ฉะน้ัน ในวโรกาสปกาญจนาภิเษก ท่ีพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวภูมิพล- อดุลยเดชมหาราชทรงครองสิริราชสมบัติครบ ๕๐ ปน้ี นับวาเปนศิริมหามงคลเปน อยางยิ่งที่วัดบึงไดรับพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกลาฯ ยกใหเปนพระอารามหลวงช้ันตรี ชนิดสามัญ ตั้งแตวันท่ี ๒๑ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๙ ตรงกับวันขึ้น ๘ ค่ํา เดือน ๙ ปชวด อัฏฐศก ตามประกาศของกระทรวงศึกษาธิการ ลงวันที่ ๔ กันยายน พ.ศ. ๒๕๓๙ และ ประกาศในราชกิจจานุเบกษาเลม ๑๑๓ ตอนที่ ๗๔ ง วันท่ี ๑๒ กันยายน พ.ศ. ๒๕๓๙. 12

Pra Ubosoth Side View (ดานขางพระอุโบสถ) Pra Ubosoth Front View (ดานหนาพระอุโบสถ) On The Top Of Pra Ubosoth (หนาบันพระอุโบสถ) The Ubosoth Area (ดานขางพระอุโบสถ) Pra Ubosoth’s Gate (ประตูพระอุโบสถ) Pra Ubosoth’s Windows (หนาตางพระอุโบสถ) 13

Main Buddha Image (พระประธานในพระอุโบสถปางมารวิชัย) Naga Covered Buddha Image Prohibit The Ocean Buddha Image (พระพุทธรูปนาคปรก) (พระพุทธรูปปางหามสมุทร) 14

Mural Painting (จิตรกรรมในพระอุโบสถ) 15

Temple Area (บริเวณวัด) 16

Temple Area (บริเวณวัด) 17

Thai Korat Museum (พิพิธภัณฑเรือนไม) Exodus Watering Traipitaka Cabinet Sculpture Carved Glass Traipitaka Cabinet (ตูพระไตรปฎกลายรดนํ้า) (ตูพระไตรปฎกแกะลายติดกระจก) Exodus Watering Cabinet (ตูพระธรรมลายรดน้ํา) Wat Bueng Map (แผนผังบริเวณวัด) 18

Wat Bueng Landscape (ทัศนียภาพภายในวัดบึง) 19

The Building in Wat Bueng (สิ่งปลูกสรางภายในวัดบึง) 20

History of Wat Bueng Third class Royal temple: Common Type Muang District, Nakhon Ratchasima Province Location Wat Bueng, The Third Class Royal Temple is one of the oldest temples in Nakhon Ratchasima. Located within the old city walls. Wat Bueng was built along with the city of Nakhon Ratchasima by King Narai the great in Ayutthaya Kingdom Reign. He ordered France Engineer to design the polygon shape town surrounded by canal with the walls and 4 gates assembly which are Chumpon Gate, Ponsan Gate, Ponran Gate and Chainarong Gate (Pratopee). Therefore, inside the town King Naria was built 6 temple; Wat Phranarai, Wat Bueng, Wat Payap, Wat Esan, Wat Bueng and Wat Srakaew. Wat Bueng, located in at 82, Jompol Road, Muang District, Nakhon Ratchasima Province. In the area of 16 “rai” and 68 square “wah” following the title deed number 694, volume 7, page 94 according to Nakhon Ratchasima Governor in 1938. At the north of Wat Bueng connected with Jompol Rd: South, MahadThai Rd: East, The Red Cross Help Center and the west, private properties. Wat Bueng was surrounded by the wall and 4 gates as the town which connected by inner street inside the temple. Wat Bueng was built on 10th September, 1677 in the reign of King Narai the great. Therefore, inside the area of Wat Bueng contains many artifacts and antiques items that are invaluable such as Pra Ubosoth in argosy shape, Traipitaka Cabinet, Sculptures and Drawing which are conservation, restoration and adaptation form time to time. In additional, the reason behind the name Wat Bueng is the Bueng (small reservoir) that was inside the temple area. Pra Ubosoth was built in argosy shape which contains invaluable component for architecture and work of art, to be granted permission on 10th June 21

1687 (registered to be a temple in Muang Nakhon Ratchasima district, Nakhon Ratchasima Province, Maha Nikai part 11). The unique architecture style of Ubosoth is the only one in Nakhon Ratchasima and the only one in north-east of Thailand. Presuming that Wat Bueng was built following the order of royalty or noblemen in Ayutthaya period according to the evidence in work of art and architecture; Ubosoth, The Main Buddha Image, Bi Saema (boundary marker) and other components. And also following the practices that inherited for the long time; monks, novices and occupants have an elder respective, disciplinary and be modest which called “Elite” that will be in this temple longer and longer. Then, Wat Bueng was called “Wat Bueng Khun Nang” (Wat Bueng of the Noblemen). Ubosoth Pra Ubosoth was built by brick and mortar, 12.15 meters width, 22 meters length, 30 meters height, 4 levels slope roof, roof make from wood decorate by earthenware, basement design in argosy shape-based (Kong Pak Ta Pao), two outside wall contain 6 Naga decorated with stained glasses in each side, 3 gates front entrance, 2 gates back entrance, gate pillars decorated with Thai painting and 10 windows. On the east, west side decorates with God Indra ride Erawan elephant and Vishnu riding Garuda surrounded by kankhot pattern. Upper decoration of west side of ubosoth contains God Vishnu ride the Garuda, surrounding with Kankhot pattern. Both sides decorated Cho-fah (gable apex) and Hang-hong (the tooth-like or the scales of Naga) decorated with stained glasses. 22

(Indra golden elephant) (Gable Vishnu Garuda) Inside Pra Ubosoth decorated with painting splats, 12 round Jongkol lotus columns and marble floor. Outside Pra Ubosoth contains Saema (boundary markers) in 8 directions and these markers are twin boundary marker (build by the king or royalty), placed on the base which sculpture as lion leg shape and lotus shape decoration. (Rally the stone parapet carved sepent) (Decorative wooden window of temple) Around Pra Ubosoth roof decorated with 160 Bai-Pho (golden leaflet of legendary tree) bells. Handrails are Naga sculptures in the middle part are 7 heads Naga and the others stairs are 5 heads Naga. Architecture The unique character of Pra Ubosoth was built in argosy shape called “Kong-Pak-Tapao”. It was built in latest Ayutthaya in 1677. This Ubosoth is the last building that was left in the north-eastern of Thailand. 23

Main Buddha Image The Main Buddha image in Pra Ubosoth is the lord Buddha defeating Mara, width 6 cubits, sitting cross-legged, one hand point 5 fingers to the ground (defeating Mara), square-shape face and gild. This Buddha image was built in latest Ayutthaya and the beginning of Rattanagosin style. (The lord Buddha defeating Mara) Ocean Stopper Buddha Image 6 of the Lopuree style 62 inch height placed surrounding of the Main Buddha Image. Naga Covered Buddha Image Built in Lopburee style, width 19 inches, 3 feet and 9 inches height (Prohibit The Ocean Buddha Image) and placed in front of the Main Buddha image. Lord Buddha Relic Wise King apostolic Sangwara of the people to bring relics said on April 11, 2005 to establish a boundary wall inside the temple pound. (Pagoda) (Naga covered Buddha image) Pagoda The Buddha Stupa constructed with brick since Pra Ubosoth and the Main Buddha Image. Protected by twin stone lions located at the East side of Pagonda, Contained relics. 24

School of the Holy Scripture The school was built with reinforced concrete with Thai style 2 floors 3 bay front porches which the largest porch is in the middle. Built in 1968 • East and West (side) decorate with Vishnu ride Garuda shooting the arrow. • Front center decorate with Meditation Buddha Image with “Gan Kod” pattern. • Front (left, right) decorate with Indra ride Arawan elephan . Sermon hall in a monastery Constructed with reinforced concrete, 2 floors modern Thai style building was named in 1968 as “Hall Of The Wisdom Lotus”(Patumyanmuni) by the same as abbot name at that time and also 60th anniversary Majesty the King. Library The library was built with reinforced concrete with modern Thai style in 1982 by Rattanapanit brother which hosted by Damrong Rattanapanit the Governor Presided devoted to his mother. Belfry The boundary wall constructed with reinforced concrete with 2 levels “Bootsabok” style, 5 floors, built in 1982. It was named The Jaturoung- goon Belfry as the host name Dr. Siri Jatorounggoon. 25

Arches Located at Jompol rd., was built by reinforce concrete in modern Thai style, 6 meters width, 10 meters height. It was built in 1962. Located at Mahadthai rd., was built by major general Bunperm Sukarin with his relative. It was built to devote for their passed away relative in 1984. Located at Watcharasadit rd., was built in modern Thai style, It was built by “Mareongsith” family in 1986. Located at Wat Bueng lane, was built by Pra Medheerattanodom for his parents; Missis Sakulrat Sukumoljan with family, Missis Sawat Wiriyapirom, Mr. Tao Jamkor with family and the faithful group. It was 3.50 meters width and 8 meters height in 2008. Temple’s wall East side was built in 1960, in the reign of Pra Mongkolseeharatmunee. West side was built in 1969, in the reign of Pra Pathumyanmunee. Habitats. “Kuti Boorapajariyanusorn”. It was built by reinforce concrete, modern Thai style lying pagoda-shape. Decorate with Tepphanom and high priest’s ranks pattern, 1 and a half floor height, 8 meters width, 23 meters length. It was built in 1964. “Kuti Mongkoldham” (nearby the first habitat). It was built by reinforce concrete in modern Thai style, 2 floors height, 7 meters width, 23 meters length. It was built in 1987. “Kuti Bhramajanya”. It was built by reinforce concrete in modern Thai style with center-porch, 2 floors height, 6.90 meters width, and 15 meters length. “Maha Dard” and mother “Teeb” Bhramajanya built to offering the temple in 1968. Then the “Kuti” had been changed to be many kinds of office as follow; 26

1. The vice of monk dean of Muang Nakhon Ratchasima district. 2. The teacher communication center of Nakhon Ratchasima . 3. The management office of Wat Bueng 4. The office of Khun-Srinararak (Som) Thip Srinara foundation. 5. The rooms for high-ranks monks for 3 rooms. “Kuti Hohtri”. It was built by reinforce concrete in modern Thai style, 2 side porches, carved into a picture of God Indra sit on the seat in 1968. “Kuti Teepangkorn”. It was built by reinforce concrete in adapted Thai style, 2 floors height, 12 meters width, 77.20 meters length in 1973. “Kuti Dhamawijarana”. It was built from woods in adapted Thai style. It used to be the Thai ancient shape residence, decorate with sculpture doors and windows. It was restructure in 1987. Korat Thai - style Houses.The Museum of Craft and agricultural tools, pottery, etc. (Korat Thai – style Houses) Antiquities (Traipitaka Cabinet.) (Exodus Watering Container Design) (Exodus Watering Cabine.) 27

Mural Painting (Buddha paintings inside the Ubosoth) Temple Area Wat Bueng developed the temple’s area to be clean, beautiful that Buddhist and virtuous men will have a faith in three gems of Buddhist and Buddhism. The area that was developed: 1. Reinforce Concrete Street for vehicles and people who walk in the temple. 2. Green managing all around temple area such as around Pra Ubosoth, library and monk’s habitat. 3. Pho Circle in front of Pra Ubosoth, built by brick and mortar with 4 Buddha images on the surface of the circle, 32 inches width, 45 inches height, on 4 directions. 4. The small pool in lotus leaf-shape. The Buddha image “setting out to preach” placed in the middle of the pool. Lions sculptures were decorated on left and right side of the pool, many flowers were decorated near the pool and this is a symbol of Wat Bueng, “Bueng Bua”. 28

5. Improve the quality of the water inside the temple area to be clean and beautiful by made a water management system for conserving the pool, the symbol of Wat Bueng. 6. Building 3 rooms of “Korat-Thai style houses”, the local museum nearby the pool for keeping the local antiques. Administration Wat Bueng monk’s group administration in the past separated into 7 groups. In each group was controlled by monk deans who belong to the abbot. At present, the administration was separated into 4 groups as following the name of the 4 habitats; Kuti Mongkoltham, Kuti Bhramajanya, Kuti Teepangkorn and Kuti Dhammawicharana. Education Wat Bueng was an ancient “religious studies”. It opened the Dhamma studies since 1908. to present as follow; Pali division: 1. Mullagatjai course was opened in 1908. 2. Structure of Pali course was opened in 1926. 3. Opened the Pali courses e.g. structure of Pali, Buddhist theology level 5, etc. since 1940 4. Opened Buddhist theology level 6 since 1987. 5. Opened Buddhist theology level 7 and 8 since 1993. 6. Opened Buddhist theology level 9 since 1994. 29

Dhamma Division opened the Dhamma courses for third class, second class and first class Buddhist religious students since 1940 to present. Secondary education has opened Dhamma school name “Pra Pariyatthum Wat Bueng Kittiwittaya School”. This school was a secondary school of Nakhon Ratchasima, belongs to Religious Affairs Department (belongs to Buddhism office of Thailand), Ministry of Education, secondary education division of 11th group Dhamma school. It was given a permission to set upon August 29th, 1997. following the license number 11/1997 and enrollment the new students, monks and novices during April 1st to May 15th in every year. Sunday Dhamma study center of Wat Bueng opened the courses for students and any youth in every Sunday from 8 a.m.-12 a.m. since 1991. to present. The students joined the courses about 400 students and the school has more than 50 scholarships every year. Wat Bueng Religious Education was an ancient Dhamma education of monk groups. It was a role model of religious education of Religious Affairs Department; therefore the school has many philosophers in both religious and common education who graduated from this school, and going to make prosperity to our country and Buddhism. In addition, the high ranks monks who were alumni of Wat Bueng take a position of “Monk dean of Nakhon Ratchasima” since the past to present for by order; 1. Pra Attajareesimajarn, the past abbot of Wat Bura and Monk dean of Nakhon Ratchasima. 2. Pra Kroothumwicharanamunee, the past abbot of Wat Pra Narai and Monk dean of Nakhon Ratchasima. 3. Pra Mongkolseeharajmunee, the past abbot of Wat Bueng and Monk dean of Nakhon Ratchasima. 30

4. Pra Sriwaraporn, the past abbot of Wat Payab and Monk dean of Nakhon Ratchasima. 5. Pra Pathumyanmunee, the past abbot of Wat Bueng and adviser of Monk dean of Nakhon Ratchasima. 6. Pra Thumworanayok, abbot of Wat Pranarai and Monk dean of Nakhon Ratchasima (Present). Arrangement of the abbot Wat Bueng was the residence of the high ranks monks, the scholar, since the begining. Community worship Wat Bueng, “if you want to be a scholar, goes to Wat Bueng”. The name of the abbots from past to present that show on the evidence as follow; 1. Pra Winaidhamnil, governing during 1777-1807 2. Pra Winaidhammee, governing during 1807-1857 3. Pra Winaidhamchim, governing during 1857-1902 4. Pra Adhikarn, governing during 1902-1922 5. Pra Winaidhamwang, governing during 1922-1939 6. Pra Mongkolsiharajmunee, governing during 1939-1966 7. Pra Pathumyanmunee, governing during 1967-1991 8. Pra Thepsimapron, governing during 1991-2011 9. Pra Ratchasimaporn, during 2011-present. The present abbot Pra Ratchasimaporn (Wanchai Guntajaree Dhamma Lv.7, bachelor of Buddhist); he was born at Saiaor village, Nonthat district, Nakhonratchasima. He take a position of act in the place of Monk dean of Muang Nakhon Ratchasima district, the abbot of Wat Bueng, third class royal temple since December 23rd, 2011. 31

The separation of temple Separate into 4 divisions: 1. Shrine e.g. Pra Ubosoth’s area. 2. Dhammawat e.g. Dhamma school area, sermon hall and library. 3. Monastery e.g. 4 habitats 4. Profits area e.g. an area nearby Jompol rd.., Watcharasadit rd. and Mahadthai rd. were built building for rent, earn the main income of temple for 103 arched spaces and churchyard for 6 arched spaces at Phoklang rd.. Conclusion Therefore, Wat Bueng is the invaluable place to the historical and society, the place for Buddhists and the norm to do variety activities of Buddhism to develop and improve from time to time as the respectable temple of Nakhon Ratchasima. We might say that Wat Bueng has a lot of priceless antiques, work of art and architecture. Wat Bueng has got many development and adaptation to be the real temple of Buddhism in each division; objects, mind, Human resourced, management and environment. Thus, Wat Bueng was promoted to become the third class royal temple in opportunity of 50th years of the reign of king Rama 9th since August 21st, 1996 or the 8th day of the lunar month as the announcement of Ministry of education since September 4th, 1996 and the announcement in the government gazette volume 113, chapter 74 D, September 12th, 1996. Í͡Ẻ / á¡ÊÕ / ¾ÔÁ¾·Õè ˨¡.ÁÔμÃÀÒ¾¡ÒþÔÁ¾ 1995 267 ¶¹¹ÁÔμÃÀÒ¾ ÍÓàÀÍàÁ×ͧ ¨Ñ§ËÇÑ´¹¤ÃÃÒªÊÕÁÒ  (044) 241476, 244551, 230561 FAX. 244551 32







ผูบริจาคจัดพิมพหนังสือ ประวัติวัดบึงพระอารามหลวง 1. ทันตแพทย ดนุภาส จริยะธีรวงศ สลางสิงห 2. ทันตแพทยหญิง เพ็ญศรี จริยะธีรวงศ สลางสิงห 3. เด็กชายภาสสิริ จริยะธีรวงศ สลางสิงห เจาภาพอุปถัมภ 4. เด็กหญิงชนก จริยะธีรวงศ สลางสิงห 5. คลินิกราชสีมาทันตกรรม 6. หางทองอาลาดิน 7. พระมหานคร จิรวฑฺฒโน ผูชวยเจาอาวาสวัดบึง 3,000 บาท 8. คุณอรุษ คุณกนกลดา กาญจนเวนิช หางทองอึ้งเฮงหลี ตราพญานาค 2,000 บาท 9. พระครูศรีวชิรปญญาภรณ ผูชวยเจาอาวาสวัดบึง 1,000 บาท 10. พระมหาสมคิด ปคุโณ ผูชวยเจาอาวาสวัดบึง 1,000 บาท 11. คุณเที่ยง คุณจิตถวัลย ดีดพิมาย 1,000 บาท 12. คุณแมทองใบ คุณครูอุทัยวรรณ มหาวีระ 1,000 บาท 13. นายสด ดาดี 1,000 บาท 14. นายฉัตรชัย ฤทธิสนธิ์ 1,000 บาท 15. นายประเสริฐ ปากระโทก 1,000 บาท 16. อาจารยจักรเพชร เพชรสุข 1,000 บาท 17. นายเฉลย แกวนอก 1,000 บาท 18. คุณฐิติรัตน โลหนิมิตร 1,000 บาท 19. คุณสายสมร นิตยสุทธิ์ 500 บาท 20. คุณเพียง สดสระนอย 500 บาท 21. คุณปรียา สุธาดารัตน 500 บาท 22. คุณหนํ่าเอ็ง ประมูลสินทรัพย 500 บาท 23. รานโชคอํานวย 500 บาท 24. อาจารยสกุลรัตน สุกุมลจันทร 500 บาท 25. นายประชา เพ็งสุริยา 500 บาท 26. จ.ส.อ.ดํารงศักดิ์ นางหทัยรัตน สําราญกลาง 500 บาท 27. นายไพฑูรย นางอาภรณ คงจันทร 500 บาท 28. คุณสมเกต ธัญญพานิช 300 บาท 29. คุณอัจฉรีย เกษชุมพล 100 บาท