Ñ¿õáààòàðûºííãºÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 Íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ ¸ñ Íóòàãòàà ñàéõàí ãýäýã òà áèä îðøèí ñóóãàà áàã, àìüäàðöãààß ñóì, õîðîî, ä¿¿ðýã, õîòûíõîî íèéò õ¿í àìûí ýðýëò õýðýãöýý, àøèã Íàðàí ò¿ð¿¿ëæ ìàíääàã Ñ¿õáààòàð íóòãèéí çîí îëíûõîî àìàð ñîíèðõëûã õàíãàõàä íèéöñýí á¿õèé àìãàëàíã àéëòãàÿ. ë àæèë ¿éë÷èëãýýã ººðñ人 øóóä áóþó òºëººëºõ áàéãóóëëàãà /ÈÒÕ/- ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í ̺íõ÷óëóóíû Çîðèãò ìèíèé áèå 2012 îíû ñîíãóóëèàð ààðàà óëàìæëàí, õóóëèéí õ¿ðýýíä ñ¿õáààòàð÷óóäûíõàà èòãýëèéã õ¿ëýýæ, ïàðëàìåíòûí ãèø¿¿í áîëñíîîñ áèå äààí òºãñ øèéäâýðëýõèéã õîéø æèëäýý íýãýýñ õî¸ð óäàà àéìãèéíõàà á¿õ ñóì, áàãààð òîéð÷, èðãýä õýëäýã. Îðîí íóòàãò ºðíºæ áóé ñîíãîã÷èäòîéãîî óóëçàæ áàéãàà áèëýý. Ýíý ¿åýð ÷óóëãàíààð áàòàëñàí õóóëèéí á¿òýýí áàéãóóëàëòûí àæëóóäûí òàëààð ìýäýýëýë ºã÷, õýëýëöýæ áóé õóóëèéí òºñë¿¿äèéí òàëààð ñàíàë ñîëèëöäîã. ñàíõ¿¿ã “àòãàõ” õàðèóöëàãàòàé ̺í òîéðîõ á¿ðòýý àæëàà òàéëàãíàæ, ñîíèí ãàðãàäàã. àëáûã õàøèæ áóé, àéìãèéí ÈÒÕ-ûí äàðãà Ï.̺íõæàðãàëòàé óóëçàæ, “Ñ¿õáààòàðûí ºí㺔 ñîíèíû ýíý óäààãèéí òóñãàé äóãààðààð ºíãºðñºí õî¸ð ýíý îíä õýðýãæ¿¿ëñýí àæëóóä áîëîí æèë ãàðóéí õóãàöààíä õèéñýí àæëàà òàéëàãíàõûã çîðèëîî. Ãýõäýý çºâõºí 2015 îíû òºñâèéí õ¿ðýýíä õèéõýýð ìèíèé àæëûã òàéëàãíàõ áèø íèéò ñ¿õáààòàð÷óóä ºíãºðñºí õóãàöààíä þó õèéæ òºëºâëºñºí á¿òýýí áàéãóóëàëòóóäûí àìæóóëàâ, õýð óðàãøëàâ, öààøèä þó õèéõ øààðäëàãàòàé áàéíà âý ãýäãèéã òàëààð ÿðèëöëàà. ̺í îðîí íóòàãò á¿õýëä íü õàðóóëæ, á¿õèé ë ñàëáàðûí ìýäýýëëèéã áàãòààõûã õè÷ýýæ àæèëëàëàà, òºñâèéí çàðöóóëàëòûí ýðõ ìýäëèéã ìàíàé áàãèéíõàí. Ó÷èð íü ñ¿õáààòàð÷óóä áèä á¿ãäýýðýý íýã áàã, õàìòäàà ºãºõ íü õýð ¿ð ä¿íòýé áîëîõ òàëààð õè÷ýýæ, ç¿òãýæ áàéæ íóòàã îðíîî ìàíëàéëàí õºãæ¿¿ëæ áàéíà. Èðãýä ìààíü ò¿¿íèé áàéð ñóóðèéã ñîíèðõñîí þì. çîâëîí áýðõøýýë òîî÷èõîîñîî èë¿¿òýé ºìíºº çîðèëãî òàâüæ, ò¿¿íäýý õ¿ðýõèéí òºëºº õºäºëìºðëºæ áàéíà.Ï.̪ÍÕÆÀÐÃÀË: ÎÐÎÍ ÍÓÒÀÃÒ Ñ¿õáààòàð÷óóä öàõèì òàëáàðò íýãäýæ ÷àäñàí. Îëîí íèéòèéí ôýéñá¿¿ê ÒªÑÂÈÉÍ ÝÐÕ ÌÝÄËÈÉà ñ¿ëæýýí äýõ Ñ¿õáààòàð àéìàã ãðóïïò íóòàã îðîíòîé õîëáîîòîé á¿õèé ë ¿éë ÿâäëûí òàëààðõè ìýäýýëýë õàìãèéí ò¿ð¿¿íä ìàø øóóðõàé íèéòëýãääýã. ¯¿íèé ªÃªÕ ÍÜ ÕªÃÆËÈÉÍ íýãýí àäèë “Ñ¿õáààòàðûí ºí㺔 ñîíèí íü ñ¿õáààòàð÷óóä õîîðîíäîî íýãäýæ íÿãòðàõ, ìýäýýëýë ñîëèëöîõ íýãýí ã¿¿ð áîëîõ ¸ñòîé. Èéìä òà á¿õýí ýíýõ¿¿ ÍÝà ÃÀÐÖ ñîíèíûã çàõèàëàí óíøèæ áàéõûã óðèàëæ áàéíà. Íàðàí ìàíäàõ íóòãèéí èðãýí ¯ðãýëæëýë 17-ð í¿¿ðò òà áèä á¿ãäèéí àæëûí òàéëàí áîëñîí ýíýõ¿¿ ñîíèíûã àíõààðàëòàé óíøèæ, õýðýãöýýò ìýäýýëëýý îëæ àâàí, äîîðõè õàÿã, äóãààðààð õîëáîãäîí, ñàíàë,Æ.ÁÀÒÑÓÓÐÜ: Õî¸ð æèë äàðààëàí Óëñûí òýðã¿¿íèé àéìãààð õ¿ñýëòýý èëýðõèéëæ áîëíî. øàëãàðñàí Ñ¿õáààòàð÷óóä “Æèøèã àéìàã” áîëîõ çîðèëãîòîéãîîð àéìãàà õºãæ¿¿ëýõýýð àæèëëàæ áóé. Áèä á¿ãäèéí àæëûí òàéëàí áîëñîí ýíýõ¿¿ ñîíèíûã íóòãèéí èðãýí Òà Àéìãèéí Çàñàã äàðãà Æ.Áàòñóóðüòàé õî¸ð äàõü á¿ðýí àíõààðàëòàé óíøèæ, õýðýãöýýò ìýäýýëëýý îëæ àâàí, äîîðõè õàÿã, äóãààðààð ýðõèéí õóãàöààíû ýõíèé õî¸ð æèë øóâòàð÷ áàéãàà ýíý õîëáîãäîí, ñàíàë, õ¿ñýëòýý èëýðõèéëæ áîëíî. ¿åä óóëçàæ, õèéæ õýðýãæ¿¿ëñýí àæèë, á¿òýýí áàéãóóëàëò, Èðæ áóé Ñîãòóóðóóëàã÷ õýìýýõ Õºõºã÷èí õîíü æèëäýý õîòîë îëíîîðîî ýâ öààøäûí çîðèëãî ÷èãëýëèéí òàëààð ÿðèëöëàà. íýãäýëòýé áàéæ, õºãæèë äýâøëèéí òºëºº á¿òýýë÷ ñàíàà÷ëàãóóäûã äýìæèí, õàìòðàí ç¿òãýöãýýå, Ñ¿õáààòàð÷óóä àà.ѯÕÁÀÀÒÀÐ×ÓÓÄÛÍ 70 ÃÀÐÓÉ Õ¿íäýòãýñýí: ÓËÑÛÍ ÈÕ ÕÓÐËÛÍ ÃÈد¯Í ̪ÍÕ×ÓËÓÓÍÛ ÇÎÐÈÃÒÆÈËÈÉÍ ÌªÐªªÄªË ÁÈÅËÝËÝÝ Óòàñ: 93119001 FB: Zorigt Munkhchuluun twt: @m_zorigt ¯ðãýëæëýë 5-ð í¿¿ðò Ð.ÎÍÎÍ: Í.ÃÀÍÈÁÀË: ѯ¯ËÈÉÍ 2 ÆÈËÄÀíõíû ÒÝÐÁÓÌÒÀÍ ÍÈÉÒ 2650 ÊÌÌÀË×ÈÍ á¿ðòãýãäñýí ÇÀÌ ÒÀÂÜÑÀÍ ÍÜ Ò¯¯ÕÝÍ ÀÌÆÈËÒ ¯éëäâýð õºäºº àæ àõóéí ÿàìíû Ìàë àæ àõóéí áîäëîãûí õýðýãæèëòèéã çîõèöóóëàõ ãàçðûí äàðãà Í.Ãàíèáàëòàé ýíý ñàëáàðò òºðººñ áàðèìòàëæ áóé Çàì òýýâðèéí ÿàìíû Àâòî çàìûí áîäëîãûí õýðýãæèëòèéã çîõèöóóëàõáîäëîãî, òýäãýýð íü ìàë÷äûí àìüäðàëä õýðõýí òóñ÷ áàéãàà òàëààð ÿðèëöëàà. ãàçðûí äàðãà Ð.Îíîíòîé óóëçàæ, Áàðóóí-Óðòààñ Áè÷èãò õ¿ðòýëõ àâòî çàìûí àæëûí ÿâö áîëîí ýíý ñàëáàðò õèéãäýæ áóé àæëûí òàëààð ¯ðãýëæëýë 19-ð í¿¿ðò ÿðèëöëàà. Ã.Ìýíä-Îî¨î: ÍÝà ÓÓËÛà ÕÀÉÐËÀÕÀÀÑ ÍÝËÝÍÕ¯É ÎÐ×ËÎÍà ÕÀÉÐËÀÕ ÒÎÌ ÓÕÀÀÍ ÝÕÝËÍÝ Óÿíãûí ÿðóó íàéðãèéí èõ ìàñòåð õýìýýí àëäàðøñàí Ðóìûí óëñûí ñóóò ÿðóó íàéðàã÷ Ìèõàé Ýìèíåñêóãèéí íýðýìæèò îëîí óëñûí àêàäåìèàñ çîõèîí áàéãóóëñàí Äýëõèéí ÿðóó íàéðãèéí íààäìûí äýýä øàãíàëûã Ìîíãîë Óëñûí ñî¸ëûí ãàâüÿàò ç¿òãýëòýí, ÿðóó íàéðàã÷ Ãîìáîæàâûí Ìýíä-Îî¸î õ¿ðòñýí áèëýý. Òýðáýýð ýíý õ¿íäòýé øàãíàëûã ºâºð뺺ä, Ìîíãîëäîî èðìýãöýý òºðñºí íóòãèéí ç¿ã õ¿ëãèéí æîëîî çàëæ, “Ãàíãà íóóðûí ÷óóëãàí”-äàà îðîëöñîí þì. Áèäíèé ÿðèà ýðõýì íàéðàã÷èéí ºëãèé íóòàãò çîõèîãäñîí ýë ÷óóëãàí, ìºí ºâ ñî¸ëûí ìºðººð ãîðîîëñîí “Ñóâäàí ñîíäîð” áàãèéíõíû îëç îìãèéí òàëààð ºðíºëºº. ¯ðãýëæëýë 8-ð í¿¿ðò ¯ðãýëæëýë 4-ð í¿¿ðòÄóãààð ýðõýëñýí: Ý.Èðýõáàÿð; Ñýòã¿¿ë÷: Á.Ýíõòóÿà, Ã.Ñ¿õýý, Õ.Àëòàíöýöýã, Á.Íîìèí, Ñ.̺íõáàÿñãàëàí; Ýõ áýëòãýñýí: Ñ.Áàò-Îþóí
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 2 Õ.̪ÍÕ-ÝÐÄÝÍÝ: Õóãàöààã òîâ×ëîí, õîëûã îéðòóóëæ,ÇÀÌÛÍ ÍÀÑ ÝÇÍÝÝÑÝÝ ØÀËÒÃÀÀËÍÀ õªãæèëä õªòëªõ çàì ªäðººñ ºäºðò ººäëºí äýâæèæ, õºãæ뺺𺺠2014 îíûã àìæèëò á¿òýýëýýð ä¿¿ðýí ¿äýæ áàéãààáóñàä àéìàã òºäèéã¿é íèéñëýëä òóðøëàãà Ñ¿õáààòàð÷óóäûí õóâüä ×èíãèñ–̺íõõààí-Áàðóóí-Óðòáîëæ áàéãàà Ñ¿õáààòàð÷óóäûí õóâüä ýíý æèë ÷èãëýëèéí 177.9 êì õàòóó õó÷èëòòàé çàìûã àøèãëàëòàäÓëààíáààòàðòàé øóëóóí çàìààð õîëáîãäñîí îðóóëñàí íü õàìãèéí áàÿðò ¿éë ÿâäàë áîëñîí þì.ò¿¿õýí îí áàéëàà. Øèíý çàì õºãæëèéã óëàì ¯¿íýýñ 132.6 êì çàìûã “Àðæ êàïèòàë” ÕÕÊ ã¿éöýòãýæ,õóðäàñãàõ ò¿¿÷ýý ãýäýã íü îéëãîìæòîé. 2013 îíä àæëûí 48%, 2014 îíä 52%-èéã íèéò 66.2Ñ¿õáààòàð àéìãèéã íèéñëýëòýé õàòóó õó÷èëòòàé òýðáóì òºãðºãèéí ºðò㺺ð õèéæ ã¿éöýòãýñýí áàéíà.àâòî çàìààð õîëáîõ àæëûã ã¿éöýòãýñýí “Àðæ ¯ëäñýí 45.3 êì çàìûã “Ò¿ì àðâèæèõ” ÕÕÊ 21.5 òýðáóìêàïèòàë” ÕÕÊ-èéí çàõèðàë Õ.̺íõ-Ýðäýíýòýé òºãðºãèéí áîíäûí õºðºí㺺ð õèéæ ã¿éöýòãýæýý. Òóñÿðèëöñàíàà õ¿ðãýå. çàìûí àæèëä 540 õ¿í, 243 òåõíèê õýðýãñýë àæèëëàñàí þì. -ªíäºðõààí- Ñ¿õáààòàðûíõíû äàâóó òàë ãýæ èõ òýâ÷ýýðòýé õ¿ì¿¿ñ 纺æ, áóóëãàõàä àñàð èõ̺íõõààí-Áàðóóí- íü íóòãèéí óäèðäëàãà, àðä áàéäàã áàéõ äàà ... àæèë, õºðºí㺠øààðääàã. Ìàë×èä òªðªëæñªíÓðò ÷èãëýëèéí 177.9 ò¿ìýí, ò¿¿íèé äîòîð ÓÈÕ-ûí Æèøýýëáýë, Äîðíîãîâüä õîðîîëîëä àìüäðàõ áîëëîîêì àâòî çàìûí àæëûã ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò ýíý çàìûã -Ìàíàéõ 600 ãàðóé çàìûí àæèë ã¿éöýòãýëýýñàÿõàí õ¿ëýýëãýæ õóãàöààíä íü àøèãëàëòàä àæèë÷èíòàé, íýã õ¿íèé ãýõýä Ñ¿õáààòàðààñ òåõíèê Ñ¿õáààòàð àéìãèéí ýäèéí çàñãèéí ¿íäñýíºã뺺. Õóãàöààíäàà îðóóëàõûí òºëºº àñàð èõ öààíà 2-4 õ¿í áèé. õýðýãñëýý 纺õºä õî¸ð ñàð ñàëáàðûí íýã íü ìàë àæ àõóé. Õýäèéãýýð ìàë àæ àõóéçàìàà ÷àíàðòàé áàðüæ õ¿÷èí ÷àðìàéëò ãàðãàñàí. Äóíäæààð ãóðâàí õ¿íýýð îð÷èì õóãàöàà çàðöóóëíà, õ¿í àìûí àìüæèðãààíä ãîëëîõ ¿¿ðýãòýé ÷ õîòæèëò,äóóñãàñàí òàíàé õàìò Àëü áîëîõ áîãèíî õóãàöààíä áîäîõîä 2000 îð÷èì õ¿í í¿¿äýë õèéõýä àñàð èõ õ¿í àì òºâëºðºë ýð÷èìòýé ÿâàãäàæ áóé ºíººãèéíîëîíä áàÿð õ¿ðãýå. çàìàà òàâüæ áàéæ ýäèéí ýíý á¿òýýí áàéãóóëàëòàä ìºí㺠øààðäàãäàíà. íºõöºëä àéìãèéí òºâä ìàë îëíîîð áàéõ íü îðøèí çàñãèéí õóâüä àøèãòàé îðîëöñîí. Ç¿¿í àéìàãò öàñ, Òýãýõýýð òºð áîäëîãîîð ñóóã÷äûí ýð¿¿ë ìýíä, ÿëàíãóÿà ìàëààñ õ¿íä õàëäàõ -Ìàíàé êîìïàíè 177,9 áàéíà. ¯íäýñíèé êîìïàíè áîðîî îðëîî ãýõýä ýõíýð òóõàéí ÷èãëýëä êîìïàíèéí õàëäâàðò ºâ÷èí ãàðàõ, õîòûí òîõèæèëò, ñî¸ëæèëòîäêì àâòî çàìûí àæëààñ ã¿éöýòãýæ áàéãàà áîëîõîîð õ¿¿õýä íü “Çàìûí àæèë õàðèóöëàãàà áèåë¿¿ëæ, ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëýõ ºíäºð ìàãàäëàëòàé áàéñàí ó÷èð155,4 êì-èéã ã¿éöýòãýæ, õºðºí㺠îðóóëàëò íü ÿàæ áàéãàà áîë” ãýæ ñàíàà ¿íýõýýð ñàéí àæèëëàñàíä àéìãèéí òºâººñ ìàë ãàðãàæ ýõýëñýí þì.õ¿ëýýëãýí ºã뺺. ¯íäñýíäýý ãàäàãøàà ãàðàõã¿é, òýíä çîâäîã. Òýä á¿õèé ë ñýòãýë íü äàðààãèéí àæëûã íü ºãºõõî¸ð æèëèéí õóãàöààíä àæèëëàæ áàéãàà àæèë÷èä ç¿ðõýýðýý õàìòäàà áàéäàã. õýðýãòýé áàéãàà þì. Ýíý 2013 îíû 8 äóãààð ñàð ãýõýä àéìãèéí òºâ Áàðóóí-áóþó 2014 îíû àðàâäóãààð àð ãýðòýý çàðöóóëæ, ¯íäñýíäýý Ìîíãîëûí 2000 õ¿ðýýíä áèä îðîí íóòãèéí Óðò õîòîä 1300 îð÷èì òîëãîé ìàë á¿õèé 100 ãàðóé ºðõ,ñàðûí 30-íä õ¿ëýýëãýí Ìîíãîëäîî ¿ëääýã. èðãýí Ñ¿õáààòàð àéìãèéã óäèðäëàãà, Çàì òýýâðèéí äîëîîí ôåðìåðèéí àæ àõóé ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæºãºõººð ãýðýýëñýí àæëàà Íóòãèéí àðä ò¿ìýíä ÷ ãýñýí çàìòàé áîëãîõûí òºëºº ÿàìòàé ñàíàë ñîëèëöîæ áàéëàà. Äýýð äóðäñàí ¿éë àæèëëàãààíä îðîí íóòãèéíá¿ðýí ã¿éöýòãýëýý. Ñ¿¿ëèéí õýðýãòýé, àÿí çàìäàà àÿ ñàíàà òàâèí àæèëëàëàà. áàéãàà ç¿éë áèé. Áàðóóí- òºñ⺺ñ 390 ñàÿ òºãðºãèéí õºðºí㺠îðóóëàëòààð¿åèéí àâòî ìàøèíóóä èë¿¿ òóõòàé çîð÷äîã áîëëîî. Öàëèí àâ÷ àìüäðàë Óðò õîòîîñ Áè÷èãò áîîìò òºâëºðñºí óñàí áîëîí öàõèëãààí õàíãàìæ á¿õèé 50õóðäòàé áîëæ, áàñ îâîð Äýýðýýñ íü àâòîìàøèíû àõóéãàà ñàéæðóóëàõ íýã ÷èãëýëèéí 270 îð÷èì êì àéëûí “Òàâàí ýðäýíý” õîðîîëëûã àéìãèéí òºâººñ ç¿¿íõýìæýýíèé õóâüä òîìîðñîí. ýâäðýë áàãàòàé áàéõààñ õýðýã. ¯¿íýýñ ãàäíà õèéñýí çàìûí àæëûí çóðàã òºñºë õîéä ç¿ãò 7 êì çàéä áàéãóóëæ, çàì, õîëáîî, õóäàëäààÄýëõèéí õýìæýýíä ãàäíà îëîí ñàëàà çàìààð á¿òýýëýý õàðàõ ìàø ñàéõàí õèéãäñýí áàéãàà þì áèëýý. ¿éë÷èëãýýíèé öýã ñàëáàð, ýìíýëãèéí ¿éë÷èëãýýãõºãæèë äýâøëýý äàãààä ÿâàõã¿é áàéõ íü áàéãàëü ø¿¿ äýý. “Óóðõàéä àæèëëàæ Áè÷èãò áîîìò ÷èãëýëèéí öîãöîîð íü øèéäâýðëýæýý.àâòî çàìàà çóçààí, ºðãºí îð÷èíäîî ñàéí íºëºº áàéëàà. Áàðèëãûí àæèë ÷ çàì Ìîíãîë Óëñûí äàëàéäòàâüäàã áîëñîí. Õàðèí ¿ç¿¿ëæ áàéãàà þì. õèéæ áàéñàí. Çàì òàâüæ, ãàðàõ õàìãèéí äºò ãàðö, Ýíýõ¿¿ àæëûã õýðýãæ¿¿ëýõäýý èðãýäèéí ºäºðìàíàé óëñ õºíæëèéíõºº õèéñýí àæëàà ýðãýýä õàðàõ ìºí òðàíçèò çàì áîëãîõîîð òóòìûí àìüæèðãààíä çîõèõ íºëºº ¿ç¿¿ëäýã ¿õýðòýéõýðýýð õºëºº æèéíý -Ñàéõàí çàìòàé õàìãèéí ñàéõàí áàéäàã Çàì òýýâðèéí ÿàì áîëîí àéë ºðõ áîëîí õóðäàí ìîðü óÿæ ñîéäîã óÿà÷äûããýã÷ýýð áàéãàà ç¿éëäýý áîëëîî ÷ ýðãýýä þì áàéíà. Îãøëîî” ãýæ Ì.Çîðèãò ãèø¿¿íèéí ç¿ãýýñ òóñãàéëàí õîðîîëîë ¿¿ñãýõ çàìààð òºâëºð¿¿ëýíòààðóóëààä çàìàà òàâüæ òîðäîæ, àð÷ëàõã¿éãýýñ àæèë÷èä ìààíü ÿðüæ èõýýõýí èäýâõ ñàíàà÷èëãà ãàðãàæ, õàðèí ôåðìåðèéí àæ àõóéã óñ, áýë÷ýýð ñàéòàéáàéíà. ªºðººð õýëáýë, ýâäðýë ¿¿ñýõ íü áèé. áàéñàí. ãàðãàí àæèëëàæ áàéãàà ãàçàð èðãýäýä õ¿ð÷ ¿éë÷ëýõ áîëîìæèéã õàðãàëçàíÌîíãîëûí õýìæýýíä çàìûí Òàíàé êîìïàíèéí ç¿ãýýñ ãýñýí. ¯¿íèé ¿ð ä¿íä îëîí òóñ òóñàä íü çîõèîí áàéãóóëñàí. Èéíõ¿¿ òºâëºðºíñòàíäàðòûã ãóðàâäóãààð Ñ¿õáààòàðûí çàìä õýäýí -Áàðóóí-Óðòààñ óëñûí òðàçíèò çàì áîëãîõ, ñóóðüøñàí ìàëòàé õîðîîëëûí èðãýä õàøààíäàà êðàíòçýðãèéíõýýð, ãýõäýý á¿ð æèëèéí áàòàëãàà ºã÷ Áè÷èãò õ¿ðýõ çàì à÷ààýðãýëòèéãíýìýãä¿¿ëýõ, íýýæ óíä, àõóéí õýðýãëýýíèé óñàà àâäàã áîëñîí íüäîðäóóëæ òàâüæ áàéñíûã áàéãàà âý? áàðèëãûí àæèëä òàíàé ªâºðìîíãîëûí àðä õºäºëìºð õºíãºâ÷èëñºí ÷óõàë àæèë áîëæ òîõèëîãáîäâîë ñ¿¿ëèéí ¿åä çóçààí êîìïàíè îðîëöîõ óó? ò¿ìýíòýéãýý áàéíãûí ñàéõàí àìüäàð÷ áàéíà.íü äîëîîí ñì, ºðãºí íü -Çàì áàðèõ íýã õýðýã, õàðèëöààòàé áàéõ ãýñýííàéìàí ìåòð çàìûã òàâüæ õóãàöààíäàà òàâèõ àñóóäàë. -Óã íü óëñ áîäëîãîîð ýåðýã ººð÷ëºëò¿¿ä Ñóðàã×èä òîõèëîã äîòóóðýõýëæ áàéíà. Ìàíàé Õàìãèéí ãîë íü ÷àíàð äàãàõ ¿íäýñíèé êîìïàíèóäàà ãàðíà. Õýðâýý ýíý çàìûí áàéðàíä àìüäàð× áàéíàêîìïàíèéí õóâüä àíõíû ¸ñòîé. Òàòâàð òºëºã÷äèéí äýìæèæ, êîìïàíè íü àæèëä ìàíàé êîìïàíèéãçàìàà Óâñ àéìàãò òàâüæ ìºí㺺ð çàì áàðüæ áàéãàà õºãæñºíººð ýäèéí çàñàã îðîëöóóëáàë áèäíèé ç¿ãýýñ Áàðóóí-Óðò ñóìàíä àéìàãò 200 õ¿¿õäèéí õ¿÷èíáàéñàí áîë õî¸ð äàõü íü ó÷ðààñ îëîí æèë àøèãëàõ ñàéæèðíà. Çàì áàðèëãûí èõ ë áàÿðòàé áàéõ áîëíî. ÷àäàëòàé äîòóóð áàéðûí áàðèëãûã óëñûí òºñâèéí 2.3Ñ¿õáààòàð áîëëîî. áàòàëãààòàé áàéõ íü ÷óõàë. àæèëä àñàð èõ õ¿í õ¿÷, òýðáóì òºãðºãèéí òºñºâò ºðò㺺ð áîãèíî õóãàöààíû Áèäíèé õóâüä ãóðâàí òîíîã òºõººðºìæ, õºðºí㺠Ñ.̺íõáàÿñãàëàí äîòîð ÷àíàðûí ºíäºð ò¿âøèíä ã¿éöýòãýí àøèãëàëòàä -Çàìûí àæëûã æèëèéí áàòàëãàà ºã÷ øààðäàãääàã. Ìàíàéõ îðóóëëàà. Äîòóóð áàéðíû á¿òýö íü õî¸ð êîðïóñòàé¿íäýñíèé êîìïàíè áàéãàà. Õàðèí îðîí íóòãèéí Ñ¿õáààòàð àéìãèéí ÷èãëýëä áºãººä À êîðïóñ íü 4 îð á¿õèé 50 ºðººòýé, Á êîðïóñã¿éöýòãýñíýýð èõ óäèðäëàãà õ¿ëýýæ àâñíààð çàì òàâèõàä åñºí ¿éëäâýð íü ãàë òîãîî, èíòåðíýò, íîìûí ñàí, ñî¸ë ìýäýýëëèéíõýìæýýíèé õºðºí㺠öààøèä çàñâàð, àð÷èëãààíû àæèëëóóëñàí. ¯¿íèéã òºâ çýðýã ¿éë÷èëãýýíèé ãàçðóóäòàé. Áàéðíû äàâõàðìîíãîëäîî ¿ëäýõ þì àæëûã ñàéí õèéõ ¸ñòîé. á¿ðò íü õàëóóí óñíû ãàçàð, 00-ûí áîëîí óãààëãà,äàà... Õ¿í ãóòëàà òîñëîõã¿é, ÷óëóó èíä¿¿äëýãèéí ºðºº, êàìåðòàéãààð áàéãóóëàãäñàí ºøèã뺺ä ÿâàõààð äîðõíîî áàéíà. Ýíý áàéð àøèãëàëòàä îðñíîîð áàéðûí õ¿ðýëöýý -Òèéì ø¿¿. Óðüä íü öîîðäîã. Áàéíãà àð÷ëààä, õàíãàìæ, õ¿¿õäèéí ñóð÷, àìüäðàõ òààòàé îð÷èíã îð÷èíãàäíû êîìïàíèóä çàìûí òîðäîîä ÿâàõ òóñàì îëîí ¿åèéí øààðäëàãàä íèéö¿¿ëýí á¿ðä¿¿ëñýí íýí ÷óõàëàæëûã àâ÷, ìîíãîë÷óóä æèë ºìñäºãòýé àäèë çàìûí àæèë áîëæ, “Áîëîâñðîë” õîðîîëëûí èæ á¿ðäëèéíòóñëàí ã¿éöýòãýã÷ýýð íàñ ýçíýýñýý øàëòãààëäàã. íýãýýõýí õýñýã èéíõ¿¿ àøèãëàëòàä îðëîî.àæèëëàäàã áàéñàí. Ñ¿¿ëèéí Ñ¿õáààòàð÷óóäûí õóâüä¿åä ¿íäýñíèé êîìïàíèóä õºðºí㺠ñàéòàé, õ¿í áîëãîíàâòîçàìûí ñàëáàðò õ¿÷ ìàøèíòàé áàéõ þì. Ãýõäýýò¿ðýí îðæ èðæ áàéãàà íü èõýíõ íü æèæèã îâðûí òýðýãñàéí õýðýã. Áèäíèé õóâüä óíàæ áàéãàà õàðàãääàã.òóõàéí ÷èãëýëèéí çàìûí Òèéìýýñ øóëóóí äàðäàíòåíäåðò õî¸ð ÷ óäàà îðæ çàìòàé áîëîõûã ìàø èõáàéæ àâñàí. ¯íèéí õóâüä ÷ õ¿ñýí õ¿ëýýæ áàéñàí áàéõ.ºíäºð ºðòºãòýé áàðèãäñàí. -Îëîí ñàðààð Áè Äîðíîãîâü, ãýðèéí áàðàà õàðäàãã¿éªìíºãîâü, Àðõàíãàé ãýýä çàì÷äûí àð ãýðèéíõýíîëîí àéìàãò çàì òàâüñàí.“Áîëîâñðîë” õîðîîëîë àøèãëàëòàä îðëîî Àéìãèéí Çàñàã äàðãûí 2012-2016 250 àéëûí îðîí ñóóöíû ýõíèé àæëûã àíõ ýõë¿¿ëýõäýý èðãýäòýé 40îíû ¿éë àæèëëàãààíû õºòºëáºðò ýýëæèéí 152 àéëûí ñóóöíû àæëûã ñàÿ òºãðºãººð õóäàëäàõ, õóäàëäàíÕ¿í àìûíõàà àìüæèðãààíû ÷àíàð, “ĺðâºëæ” Îͪ¯Ã, “Ëþêñ â¿¿ä õàóñ” àâàõ ãýðýý áàéãóóëæ áàéñàí áºãººäíºõöºëèéã ñàéæðóóëàõ, àéìãèéí ÕÕÊ ã¿éöýòãýí àøèãëàëòàä ºã÷ èðãýä ÿâöûí äóíä áàðèëãûí ìàòåðèàëûíòºâºº îð÷èí ¿åèéí òîõèæñîí õîò òîõèëîã àìüäàð÷ áàéíà. ¿íý, èíôëÿöèéí ò¿âøèí ºññºíèéáîëãîõ òàëààð òîäîðõîé çîðèëò óëìààñ áàðèëãûí ººðèéí ºðòºãäýâø¿¿æ, ýíýõ¿¿ àæëûí ýõëýë Óã îðîí ñóóö íü ãåðìàí ºñºí íýìýãäñýí. Ãýâ÷ òºñºëáîëãîí 2013 îíä 50 îð÷èì ãà òåõíîëîãèîð õèéãäñýí ãàëä õýðýãæ¿¿ëýã÷èä õî¸ð òàëààñààãàçðûã ÷ºëººëºõººð íèéò 356 àéë òýñâýðòýé, äóëààí õàäãàëàëò õàðèëöàí çºâøèëöñºíèé ¿íäñýíºðõèéí 830 øàõàì îáúåêòûã í¿¿ëãýí ºíäºð, õîðõîé øàâüæíààñ á¿ðýí äýýð áàðèëãûí ¿íèéã íýìýãä¿¿ëýõã¿éøèëæ¿¿ëæ, øèíý õîðîîëëóóäûã õàìãààëàãäñàí, óäààí ýäýëãýýòýé, áàéõààð øèéäâýðëýñýí þì. ÓÈÕ-ûí¿¿ñãýí áàéãóóëñàí þì. äàõèí àøèãëàõ áîëîìæòîé äàðãà Ç.Ýíõáîëä òóñ õîðîîëëûí áàðèëãûí ìàòåðèàëààð áàðèãäàæ íýýëòèéí ¿åýð èðãýä ìàë÷äàä ¯¿íèé íýã íü “Áîëîâñðîë” áàéãàà áºãººä ñóóðèà öóòãàâàë çîðèóëñàí èïîòåêèéí çýýëäõîðîîëîë áèëýý. Ýíýõ¿¿ õîðîîëëûã óãñðàëòûí àæëûã ÿìàð ÷ óëèðàëä õàìðàãäàõ áîëîìæòîé áîëñíûã960 õ¿¿õäèéí ñóðãóóëü, 200 õ¿¿õäèéí õèéõ áîëîìæòîéãîîðîî äàâóó òàëòàé äóóëãàñàí þì.öýöýðëýã, 200 õ¿¿õäèéí äîòóóð áàéð, þì.Áàãøèéí õºãæëèéí òºâ, Òºâ íîìûíñàí, Óãñààòíû ç¿éí ìóçåé, Òóñ á¿ð íü “Áîëîâñðîë”õîðîîëëûíáàðèëãûí67 ì2 òàëáàé á¿õèé 250 àéëûí îðîíñóóö, ¯éë÷èëãýýíèé áóñàä ãàçðóóäá¿õèé öîãö áàéäëààð áàéãóóëàõààðõºðºíãèéí àñóóäëûã ýýëæ äàðààòàéøèéäâýðëýí ýõíèé ýýëæèíä 10 îð÷èìòýðáóì òºãðºãººð òóñ õîðîîëëûíäóëààí, öàõèëãààíû áîëîí öýâýð,áîõèð óñíû øóãàì ñ¿ëæýý, îðîíñóóöíóóäûí ñóóðèéí áîëîí ñóóöáàðèõ àæèë, õîëáîî, øèëýí êàáåëü,ñóðãóóëü, öýöýðëýãèéí õàøààã áàðèõçýðýã àæëûã õèéæ ã¿éöýòãýýä áàéíà.ÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 3Á¯Ñ×ÈËÑÝÍ ÕªÃÆÈË-ÕªÃÆËÈÉÍ ÒÓËÃÓÓÐ ÁÎÄËÎÃÎ Íèéòëýë÷: Ì.Çîðèãò áàéíà. Áèä Ìîíãîë Óëñûã á¿õýëä íü õºãæ¿¿ëýõ òóõàé ¿íý ºðòãèéã ºñãºäºã. Õýðýâ ¿¿íèéã çîõèöóóëæ ÷àäàõ þì ÿðèõäàà õî¸ð ç¿éëèéã áèä ìàðòàæ îãò áîëîõã¿é. áîë íèéò ¿éëäâýðëýëèéí ºðòºã áóóðàõ áîëîìæòîé. ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í, “Ñ¿õáààòàðûí” ãýõ òîäîòãîëòîé̺íõ÷óëóóíû Çîðèãò ñ¿¿ëèéí ¿åä “Á¿ñ÷èëñýí Íýãä¿ãýýðò, õîò, õºäººãèéí ÿëãàà óëàì èõ áîëæ áàéíà. Ò¿¿íýýñ ãàäíà àãààðûí òýýâðèéã áàñ àíõààðàõ ¸ñòîé.õºãæëèéí ñàíàà÷èëãà” ñýäâýýð îéðûí èðýýä¿éä Òºñâèéí õºðºí㺠îðóóëàëòûí òàëààð òºðèéí áîäëîãûã ªíººäºð òîìîîõîí òºñºë, õºòºáºð¿¿ä íýãýí çýðýãÌîíãîë óëñûã àâ÷ ÿâàõ îþóòàí çàëóó÷óóäàä ëåêö õàðàõàä, ýíý õî¸ðûí ÿëãààã óëàì õîë áîëãîîä áàéãàà. õýðýãæýýä ýõëýõýýð õ¿íèé íººö íü àñóóäàë äàãóóëäàã.óíøèõ áîëñîí. Õºãæèë áîë õóâü õ¿í, àéë ºðõ Óëñûí íèéñëýëýýñ õîëäîõ òóòàì òóõàéí îðîí íóòãèéí Äîðíîä àéìãèéí Äàøáàëáàð ñóìûí Áàÿðòîãòîõ ãýæá¿ðò ãàð÷ áóé äýâøëýýð õýìæèãäýíý õýìýýí äîòîîäûí íèéò á¿òýýãäýõ¿¿íèé õýìæýý áóóð÷ áàéãàà íü çàëóó Îþóòîëãîéä àæèëëàäàã. Ýõýíäýý 14 õîíîã ãýðòýý,òîäîðõîéëîõ òýðáýýð Ìîíãîë Óëñûã äºðâºí á¿ñò ñòàòèñòèê ¿ç¿¿ëýëò¿¿äýýñ õàðàãääàã. ¯¿íèéãýý äàãààä 14 õîíîã Îþóòîëãîéä àæèëëàæ àìüäàð÷ áàéñíàà ñ¿¿ëäýýõóâààí õºãæ¿¿ëýõäýý õîò, õºäººãèéí õºãæëèéí ÿäóóðàë, àæèëã¿éäëèéí ò¿âøèí ÷ íýìýãääýã. 21 ä¿ãýýð àìüäðàë íü äýýøëýýä èðýõýýð Óëààíáààòàðò áàéð àâààä,ÿëãààã àðèëãàæ, áàÿí, ÿäóóãèéí õºðºíãèéí çºð¿¿ã çóóíû èðãýä õàëóóí, õ¿éòýí óñòàé áàéðàíä àìüäàð÷ ãýð á¿ëèéíõíèéãýý òýíä ñóóðüøóóëñàí. ¯¿íòýé àäèëõàíáàãàñãàõ íü ÷óõàë ãýæ ¿çýæ áàéíà. ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í ÷àäàõã¿é áàéíà. Áèå çàñàõ ãýæ öàñòàé, øóóðãàòàé øºíººð æèøýý ìîíãîëîîð ä¿¿ðýí áèé. Ñóì õîîðîíäûí íèñëýãÌ.Çîðèãòûí õºãæëèéí òóëãóóð áîäëîãûí òàëààð ãàð÷ ã¿éæ áàéíà. Áàíêíû çýýëèéí ºðèéí ¿ëäýãäëèéã ãýæ óðä íü áàéñàí. Òàâààñ çóðãààí æèæèã îíãîöûã ãîëñàíàë áîäëîî èëýðõèéëñýí íèéòëýëèéã óíøèã÷ òàíä íü õàðüöóóëæ ¿çýõýä ìºí ë ÿëãààòàé õàðàãääàã. Îðîí á¿ñèéí òºâ¿¿ä äýýð áàéðøóóë÷èõàä àñóóäëûã øèéäýõõ¿ðãýå. íóòàãò, òýð òóñìàà àëñëàãäàõ òóñìàà çýýëèéí ºðèéí áîëîëöîîòîé. Äîðíîäûí ×îéáàëñàí õîò óðóó ºäºðò õî¸ð ¿ëäýãäýë áàðàã áàéõã¿é áàéíà. Ýíý íü ñàéíäàà áèø, îíãîö íèñ÷ áàéíà. Òýíä õî¸ð îíãîö òàâü÷èõñàí áàéõàä ÕÓÂÜ Õ¯ÍÄ ÃÀÐ× ÁÓÉ ªªÐ×˪ËÒ, àæèë, áèçíåñ ýðõëýõã¿é áàéíà ãýñýí ¿ã. Ìèíèé ìýäýæ ñóì õîîðîíä íèñëýã õèé÷èõíý. Áàðóóí õÿçãààð ÷ ìºí ÄÝÂØËÝÝÐ ÕªÃÆËÈÉà ÕÝÌÆÈÍÝ áàéãààãààð, ñ¿¿ëèéí õî¸ð ñîíãóóëèéí òóðøèä “Õºäººã àäèë. õºãæ¿¿ëíý, õîò, õºäººãèéí ÿëãààã àðèëãàíà” ãýñýí ¿ã óëñ ªíººäºð Ìîíãîë Óëñûí õýòèéí áîëîîä äóíä õóãàöààíû òºð÷äèéí àìíààñ áàéíãà ãàðäàã áîëîâ÷ áîäèò áàéäàë ÕΨРժÐØÈÉÍ ÄÝÌÆËÝÃÝÝÐ ÄÝÄçîðèëòûã òîäîðõîéëñîí íèëýýä õýäýí áîäëîãûí äýýð õºðºí㺠îðóóëàëò, òºñâèéí áîäëîãî íü ýñðýãýýðýý Á¯ÒÖÝÝ ØÈÉÄÂÝÐËÝÕ ÁÎËÎÌÆÒÎÉáàðèìò áè÷èã áàéãàà. Õàðàìñàëòàé íü, ýäãýýð áàðèìò ÿâæ èðñýí. Õîò ñóóðèí ãàçðàà õºãæ¿¿ëýýä áàéäàã, õºäººáè÷ã¿¿ä ìýðãýæëèéí áàéãóóëëàãóóäûí õèéñýí ñóäàëãààí îðîí íóòàã îðõèãäñîîð ë áàéãàà. Ñóäàëãààíààñ õàðàõàä, Ýäèéí çàñãèéí ºñºëòèéã õàíãàõàä ñ¿¿ëèéí ¿åä õºðøäýýð òóëãóóðëààã¿é. Íýã òàëààñ ýðäýìòýä íü øàõäàã, ºñºëòèéí õóðä ìºí ë ãàçàð ç¿éí áàéðøëààñàà õàìààð÷ îðíóóäòàé õèéæ áàéãàà óóëçàëò, ãýðýý õýëýëöýýð¿¿äíºãºº òàëààñ óëñ òºð÷èä íü “èéìýðõ¿¿ þì áàòëàõã¿é áàéíà. Ç¿¿í á¿ñèéí õºãæèë õàðüöàíãóé õóðäàññàí. ¯¿íä èõýýõýí õºø¿¿ðýã áîëæ áàéíà. ªíººäðèéã õ¿ðòýë áèäáîë áîëîõã¿é þì áàéíà” ãýýä öààñàí äýýð áîäëîãî ìàíàé Ñ¿õáààòàð àéìãèéí õºãæëèéí õóðä íºëººëñºí ãýæ á¿ä¿¿í, íàðèéí öàðèãèéí òóõàé ìàðãàëäñààð èðñýí.¿éëäâýðëýýä áàéäàã. Òýäãýýð íü õýí íýãíèé øèðýýíèé ¿çýæ áàéíà.áóëàíä ýñâýë ø¿¿ãýýíä õàäãàëàãä÷èõäàã. Àëü, àëüíûã íü Óóë óóðõàéí ñàëáàðûí ò¿¿õèéã õàðàõàä, Êàíàä óëñóëñ îðíû òîìîîõîí àñóóäëóóäûã øèéäâýðëýõäýý òóëãóóð Õî¸ðäóãààðò, áàÿí, ÿäóóãèéí ÿëãàà óëàì èõ áîëæ áàéãàëèéí áàÿëãàà îëáîðëîîä, Àìåðèêò íèéë¿¿ëäýã,áîäëîãî ãýæ ¿çýõã¿é áàéíà. Òèéìýýñ áèä õºãæëèéí õ¿÷èí áàéíà. ìàíàé óëñàä áàÿí ÿäóóãèéí çºð¿¿ 250 äàõèí Àìåðèê íü áîëîâñðóóëæ á¿òýãäýõ¿¿í áîëãîîä,ç¿éëñýý ýðýìáýëýõèéí òóëä ýäãýýð áîäëîãûí áàðèìò ÿëãààòàé áàéíà. Ãýòýë Ñêàíäèíîâûí îðíóóäàä ýíý äýëõèéí çàõ çýýëä íèéë¿¿ëæ èðñýí. ªíººäºð ÷ òèéìáè÷ãèéã öýãöëýõ øààðäëàãàòàé. Ǻâõºí ýíý àñóóäëûã áàéäàë íàéì äàõèí çºð¿¿òýé áàéäàã. Õºãæèëòýé îðíóóä ë õóâààðèëàëòòàé áàéãàà. Îðîñûí ºðãºí óóäàì íóòàãòöýãöëýõ Õºãæëèéí áîäëîãûí ò¿ð õîðîîã áàéãóóëàõ ýíý ÿëãààã àðâûí äîòîð áàðèõûã ýðìýëçäýã. Àðâààñ áàéãàà õýìæýýëøã¿é èõ áàÿëàã Ìîíãîëûí íóòãààðñàíàëûã ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿íèé õóâüä òàâüñàí áàéãàà. äýýø ãàðàõ þì áîë íèéãìèéí àþóëã¿é àþóëã¿é áàéäàë äàìæèí Õÿòàäàä î÷èõ íü áèäýíä ìàø ÷óõàë. Ïóòèí ýðñäýëò õýìæýýíä õ¿ðëýý õýìýýí ¿çýýä íýí äàðóé àðãà Ìîíãîëä àéë÷ëàõäàà Òóâàãààñ Õºâñãºëººð äàìæñàí Ìîíãîë Óëñ Õºãæëèéí áàíê áàéãóóëñàí ÷ õýìæýý àâäàã. ¯¿íýýñ áîëæ Îêòÿáðûí õóâüñãàë ãàðñàí. çàì òàâèõ òóõàé ÿðüñàí. Ýíý çàì íü õèéí õîîëîéòîéãîîçîðèóëàëòààð íü áèø áèäíèé ìýääýã àðèëæààíû áàíêíû Ìàíàéä äîëîîäóãààð ñàðûí íýãíèé ¿éë ÿâäàë áîëñîí. öóã áàéõ þì. Îäîî áàéãàà áîñîî òýíõëýãèéí çàìààñõýëáýðýýð àøèãëàæ, òîìîîõîí òºñºë õºòºëáºð¿¿äèéã Òèéìýýñ òºðèéí õàð õàéðöàãíû áîäëîãî ýíý ¿ç¿¿ëýëòèéã ãàäíà Àëòàéí íóðóóíû ç¿¿í õîéä õýñãýýð ìºí ç¿¿íñàíõ¿¿æ¿¿ëýõèéí îðîíä î¸äëûí ¿éëäâýð ãýõ ìýò æèæèã àðâàí õóâüä õ¿ðãýõã¿é áàéõàä ÷èãëýãäýæ áàéõ ¸ñòîé. õÿçãààðààð ãýñýí ãóðâàí õóâèëáàð òðàíçèò òýýâðèéíç¿éë ð¿¿ îð÷èõñîí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéíà. Áèä àëñ 2015 îíû Òºñâèéí òóõàé õóóëèéí òºñºë ìàø ìóó áàéñàí. ñ¿ëæýý áàéíà. Óëñûí Èõ Õóðëûí äàðãà Ç.Ýíõáîëä ñàÿõàíõîë õ¿ðãýõ çàìàà çóðæ ÷àäàõã¿é áàéíà. Ýðõ áàðüæ áóé íàìûí äàðãà ñîëèãäîæ áàéíà ãýäýã ÁÍÕÀÓ-ä àéë÷ëàõäàà äýä á¿òöèéí òàëààð çàð÷ìûí ò¿¿íèé áîäëîãî áóðóó áàéæýý ãýäãèéã õàðóóëæ áàéãàà àñóóäëàà òîõèð÷ ÷àäñàí. ßàìä õîîðîíäûí àæèë õèéãäýõ Õºãæèë ãýäýã õèéñâýð îéëãîëò. Õºãæëèéã ñýòãýë õýðýã. Òýãýõýýð õîò, õºäººãèéí áîëîîä áàÿí, ÿäóóãèéí ¸ñòîé. Îäîî ÿðèãäàæ áóé á¿õ òºìºð çàì áîëîí àâòîõàíàìæààð íü òîäîðõîéëæ áîëíî ãýõ÷ëýí õ¿í á¿ð ÿëãààã àðèëãàõ íü õºãæëèéí õàìãèéí ÷óõàë õ¿÷èí ç¿éë çàì îéðûí äºðâºí æèëèéí äîòîð áàðèãäàæ äóóñíà.ÿìàð íýã ñòàíäàðò òîãòîîõ ãýæ îðîëääîã. Áè õóâüäàà þì. Òýãýõýýð ºìíºä, õîéä õî¸ð õºðøèéí õýðýãöýý, äýëõèéíõºãæëèéã õóâü õ¿íä ÿìà𠺺ð÷ëºëò, äýâøèë ãàð÷ áàéíà ãåîïîëèòèêä îðæ èðæ áóé ººð÷ëºëò, ýäèéí çàñãèéíâý ãýäãýýð õýìæäýã. Òóõàéëáàë, ãóðâàí æèëèéí ºìíº ýíý ÓÐÑÃÀË ÇÀÐÄËÛÍ ÒªÑÂÈÉà ÀÉÌÀà ÒÓÑ òîìîîõîí ò¿íøëýëèéí ¿ð ä¿íä áèä õîæèõ áîëîìæòîé.õ¿í õàëààñàíäàà õýäýí òºãðºãòýé áàéñàí áý, ºíººäºð Á¯ÐÒ, ժЪÍê ÎÐÓÓËÀËÒÛÍ ÒªÑÂÈÉà Îðîñ íü áàÿëãàà îëáîðëîîä Õÿòàä óðóó 纺äºã, Õÿòàäõýä áîëîâ, òàâàí æèëèéí ºìíº ýíý õ¿íä áàéãààã¿é íü áîëîâñðóóëààä áóöààãààä Îðîñ óðóó íèéë¿¿ëäýã.êîìïüþòåð ºíººäºð ò¿¿íä áàéíà óó ãýõ æèøýýòýé. Á¯Ñ×ËÝÍ ÎËÃÎÕ ¨ÑÒÎÉ Íýãä¿ãýýðò, õî¸ð õºðøèéí äýìæëýãòýéãýýð áèä äýäÌîíãîëûí õºäºº íýã ººð, õîò ñóóðèí ãàçàð áàñ ººð. Õ¿íä á¿òöèéí àñóóäëàà øèéäâýðëý÷èõíý. Õî¸ðäóãààðò, òýäíèéòóñäàã íü ãàíö ýäèéí çàñàã ýñâýë ñî¸ë áîëîâñðîë áèø. ªíººäºð Ìîíãîë Óëñ 21 àéìàã, 329 ñóìò, 1420 òàâüñàí çàìààð áèä ººðñäèéí áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íýýÝíý á¿ãä öîãöîîðîî íèéëæ áàéæ õºãæèë ãýõ îéëãîëòûã áàãòàé. Ìàíàé óëñûí òºð çàõèðãààíû á¿òýö ìàø õºø¿¿í, òýýâýðëýõ áîëîìæòîé. Ãóðàâäóãààðò, ãóðàâäàã÷ çàõá¿ðä¿¿ëäýã. Ãýõäýý õºãæëèéã õàìãèéí õ¿÷òýé õºäºëãºã÷ õ¿íä ñóðòàëòàé, ºíäºð çàðäàëòàé. ¯å, ¿åèéí Çàñãèéí çýýë áóþó äàëàé óðóó ãàðàõ ãàðöûã îëæ àâ÷ áàéãàà þì.õ¿÷ íü ýäèéí çàñàã ìºí. Òèéì ó÷ðààñ ýäèéí çàñãèéí ãàçàð ¿¿íèéã ººð÷ëºõ ãýæ îðîëäîæ áàéñàí. Ñ.Áàÿðûí Õýäèéãýýð äàëàéä õ¿ðýõ çàì áèäýíä íýëòòýé áàéñàíòóëãóóð áè÷èã áàðèìòàà áèé áîëãîõ ¸ñòîé. Çàñãèéí ¿åä Õºãæèë øèíýòãýëèéí õîðîî ãýæ áàéãóóëààä, ÷ ýíý íü ºíäºð ºðòºãòýé òóñäàã áàéñàí. Õàðèí îäîî á¿òöèéã ººð÷ëºõ ãýæ îðîëäñîí ÷ îëîí íèéòýýñ äýìæëýã õàìãèéí áîëîìæèéí ¿íýýð òýýâýðëýëò õéèõ áîëîìæèéã Ìîíãîë Óëñûí Åðºíõèéëºã÷ Ö.Ýëáýãäîðæ óõààëàã àâ÷ ÷àäàõã¿éãýý îéëãîîä çîãññîí. õî¸ð õºðøººñºº îëæ àâëàà.òºðèéí áîäëîãûã àíõ äýâø¿¿ëæ áàéõäàà íýëýýäàìáèöòàé ºñºëòèéí ãðàôèê çóðæ áàéñàí. ªíººäºð Ìèíèé õóâüä, çàñàã çàõèðãààíû øèíýòãýë õèéæ, Æèæèãõýí óëñûí õóâüä áóñäààñ õàìààðàõã¿éãýýð áèåìàíàé óëñûí ýäèéí çàñàã 10 òýðáóì îð÷èì àì.äîëëàðò åð人 äºðâºí àéìàãòàé áîëæ, ñóì, áàãèéí á¿òöèéã ýðñ äààæ õèéæ ÷àäàõ ç¿éë öººí áàéíà. Õî¸ð õºðø ìààíüýðãýëäýæ áàéíà. Ìèíèé õàðæ áàéãààãààð, 2017 îí ãýõýä ººð÷ëºõ øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çäýã. Áàã äýýð ãýõýä áàãèéí äýìæèõã¿é áîë áèä äàíãààðàà äýä á¿òöýý øèéäýæýíý ¿ç¿¿ëýëò õî¸ð äàõèí ºñ÷ 20 òýðáóì àì.äîëëàðò äàðãà, áàãèéí èðãýäèéí õóðëûí òºëººëºã÷èä, áàãèéí ÷àäàõã¿é. Áèä òýäýíòýé çºâøèëöºæ, ººðñ人ð íü òºìºðõ¿ðýõ, 2019 îíä ãóðàâ äàõèí, 2022 îíä äºðºâ äàõèí ºñºõ ýì÷ ãýýä àíõàí øàòíààñàà ýõëýýä òºðèéí çàðäàë ìàø çàì òàâèóëàõ ¸ñòîé. Õýñýã õóãàöàíû äàðàà áèäíèéáîëîìæòîé áàéãàà. Õî¸ðõîí æèëèéí äàðàà óëñûí ýäèéí ºíäºð áàéäàã. Èðãýí áàíê ýñâýë ýìíýëãýýñ ¿éë÷èëãýý ºì÷ áîëíî. Ìàíàé ãàçàð íóòàã äýýã¿¿ð äàìæèí ºíãºð÷çàñãèéã õî¸ð äàõèí ºñãºíº ãýäýã òîì çîðèëò. Ñîíññîí àâàõûí òóëä áàãèéí Çàñàã äàðãûí òîäîðõîéëîëò àâàõààñ áàéãàà à÷ààíû òîíí òóòìààñ, õèéíýýñ õ¿ðòýë áèä ìºíãºõ¿íä á¿òýõã¿é þì øèã ñàíàãäàõ áàéõ. òºðèéí ¿éë÷èëãýýíèé îëîí øàò äàìæëàãà ýõýëæ áàéãàà îëîõ ¸ñòîé. þì. պ人 áàãèéí äàðãàà îëîõ ãýæ õýäýí àðâàí êì Áèä èðãýäèéíõýý àìäðàëûí ÷àíàðûã äýýøë¿¿ëýõèéí ìîòîöèêëýýð äàâõèõ íü åðäèéí ¿çýãäýë. Ãýõäýý óðüä Ñ¿õáààòàðûí Áè÷èãò áîîìòîîð äàìæèõ òºìºðòóëä îëîí ÿíçûí àðãà õýðýãëýæ èðñýí. 21 ìÿíãàí òºãðºã íü õèéõ ãýæ îðîëäîîä îðõèñîí çàñàã çàõèðãààíû çàìûã äàëàéä õ¿ðýõ õàìãèéí äºò çàì ãýäãèéã áèäòàðààæ ¿çñýí. Øèíý ãýð á¿ëä 500 ìÿíãàí òºãðºã îëãîæ øèíý÷ëýëèéí á¿òöèéã àâ÷ õýðýãæ¿¿ëüå ãýõýä ºíººäºð á¿ãä õ¿ëýýí çºâøººð÷ áàéãàà. Çàìûí-¯¿äýýñ äàëàéä¿çëýý. 100 ìÿíãà, 40 ìÿíãàí àéëûí îðîí ñóóö ãýýä õ¿íä õ¿ì¿¿ñ òèéì àìàð îéëãîæ õ¿ëýýæ àâàõã¿é. Òèéìýýñ õºòºëñºí çàìûí äóíäàæ õóðä íü 20-30 êì.öàã áàéäàã.þì ºãººä ë áàéâàë õºãæ÷èõíº ãýñýí õàíäëàãààð íýã çàñàã çàõèðãààíû øèíýòãýëèéã ò¿ð îðõè¸. Õàðèí Óóë òààðâàë òîéðîîä ãàðäàã, ñóóðèí ãàçàð õàðàãäâàëõýñýã ÿâëàà. Óãòàà áèä ýäèéí çàñãàà õýäèé ÷èíýý òîì çóðàãëàëûí äàãóó ýäèéí çàñãàà á¿ñ÷ëýí õºãæ¿¿ëüå. äàëèéãààä äàéðäàã õóó÷íû ñýòãýëãýýãýýð áàðüñàíòýëæ ÷àäíà, òºäèé ÷èíýý àìüäðàëûí ÷àíàðò ººð÷ëºëò Ñ¿õáààòàð àéìãèéí Ýðäýíýöàãààí ñóìàíä àëü íýã ¿¿ðýí çàì. Õàðèí Áè÷èãò-Õàòàâ÷èéí áîîìòîîñ öààø äàëàéäãàðàõ áîëíî. õîëáîîíû àíòåíí áîñãîëîî ãýõýä Äîðíîä àéìãèéí õ¿ðãýñýí çàì áîë øóãàì áàðüæ áàéãààä òàò÷èõñàí Ìàòàä ñóìàíä õ¿ì¿¿ñ óòñààð ÿðèàä ýõýëäýã. Òýãýõýýð þì øèã øóëóóí çàì. Çàìûí-¯¿äýýñ òàòñàí çàìòàé ÕÎÒ, ժĪªÃÈÉÍ ÁÎËÎÍ ÁÀßÍ, çºâõºí Ñ¿õáààòàð àéìãèéí õºðºí㺠îðóóëàëò ãýæ õàðüöóóëàõàä õàâü¿é îéðîîñ ãàäíà ºíäºð õóðäíûõ. ßÄÓÓÃÈÉÍ ßËÃÀÀà ÀÐÈËÃÀÕ ÍÜ ×ÓÕÀË áàéõã¿é, õàðèí ç¿¿í á¿ñèéí õºðºí㺠îðóóëàëò ãýæ áàéäàã Íýãýíò èéì àøèãòàé áàéðøèëòàé áîëîõîîð Áè÷èãòèéí ãýñýí ¿ã. ªíººäºð Ñ¿õáààòàð àéìàã çàìòàé áîëæ áàéíà áîîìòîä àæ ¿éëäâýðèéí ïàðê áàéãóóëæ, “made in Mon- Ýäèéí çàñãèéí ºñºëòèéã õàíãàõûí òóëä óóë óóðõàéãààñ ãýäýã ç¿¿í õÿçãààðûí äýä á¿òýö õºãæèæ áàéíà ãýñýí ¿ã. golia” áóþó “Ìîíãîëä ¿éëäâýðëýâ” ãýñýí øîøãîòîéýõíèé ýýëæèéí õóðèìòëàëûã áîñãîõîîñ ººð àðãà áàéõã¿é. Òèéìýýñ òºñâèéí õºðºí㺠îðóóëàëòûã 21 àéìàãò õóâààõ áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿í¿¿äèéã äýëõèéí çàõ çýýëä ãàðãàõÃóðâàí æèëèéí ºìíº óóë óóðõàé õºãæ¿¿ëüå ãýõýýð áèø ýíä ¿ç¿¿ëñíèé äàãóó äºðâºí á¿ñò õóâààæ, õºãæ¿¿ëýõ áîëîìæòîé. Ó÷èð íü Àìåðèê, åâðîï àëü àëü íü ìîíãîëäýñýðã¿¿öýõ õ¿í îëîí áàéñàí. Õàðèí ºíººäºð õ¿ì¿¿ñ íü ç¿éòýé. Õàðèí óðñãàë çàðäëûí òºñâèéã àéìàã òóñ á¿ðò ¿éëäâýðëýñýí áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íèé íèéë¿¿ëýëòýä¿¿íèéã ººðººð õàðäàã áîëæ áàéíà. ¯íýíäýý çºâõºí íü îëãîõ íü ç¿éòýé. õÿçãààð òàâèàã¿é. Òàòâàðûí õºíãºëºëò õ¿ðòýë ýäë¿¿ëäýã.ìàë àæ àõóéãàà ýðõëýýä õºãæèíº ãýâýë õóäàë. Íîîñ, Õàðèí Õÿòàä óëñàä ¿éëäâýðëýñýí áàðààíä òîî õÿçãààðíîîëóóðûí ¿éëäâýðëýëýýñ òîì ýäèéí çàñàã áîñãîíî ªìíº äóðäñàí÷ëàí, àøèãò ìàëòìàëûí îðäóóäàä òàâüäàã, òýð òîîíîîñ èë¿¿ ãàðâàë ºñºí íýìýãä¿¿ëñýíãýâýë áàñ ¿ã¿é. Òîìîîõîí ¿éëäâýðëýë ýðõýëüå ãýâýë ò¿øèãëýñýí àæ ¿éëäâýð¿¿äèéã äºðâºí á¿ñòýý æèãäõýí òàòâàð íîãäóóëäàã. Òèéìýýñ òýä Áè÷èãòýä õºðºíãºóóë óóðõàéã ë ò¿øèãëýíý. ¯éëäâýðæèëò íü íèéãìèéí òàðààæ áàéãóóëúÿ. ¯¿íèéã õèéõäýý ýäèéí çàñãèéí îðóóëàëò õèéæ ¿éëäâýðýý áàéãóóëààä, “ìîíãîëäõºãæëèéã ò¿ðãýñãýõ ãîë ýõ ¿¿ñâýð áîëäîã. Ñîöèàëèçìûí ¿¿äíýýñ èë¿¿ ¿ð ºãººæòýéã íü ñîíãîäîã áàéñàí. Õàðèí ¿éëäâýðëýâ” ãýñýí øîøãîòîéãîîð îëîí óëñàä íèéë¿¿ëýõ¿åä òîìîîõîí óóðõàé, ¿éëäâýðëýëèéã äàãàæ, Ýðäýíýò, ºíººäºð ýíý äºðâºí á¿ñò äºðâ¿¿ëýíä íü çààâàë óóë ñîíèðõîëòîé áàéãàà þì.Äàðõàí õîò áèé áîëñîí. Òýãýõýýð ¿éëäâýðæèëòã¿éãýýð óóðõàéí òîìîîõîí ¿éëäâýðëýë áàéõ ¸ñòîé ãýñýíõºãæèíº ãýñýí îéëãîëò áàéõã¿é. çàð÷ìààð õàíäàõ öàã áîëñîí. Èíãýæ ãýìýýíý ýíý á¿õ á¿ñ Òºìºð çàìàà äàãààä Áè÷èãòýä ãàäíû õºðºí㺠íóòãèéí õºãæëèéã æèãä õàíãàæ ºãíº. îðóóëàëò òàòàõ íü ñàéí õýðýã ÷ ãýëýý ýðã¿¿ëýýä õàìàã ªíººäºð 21 àéìãèéã õàòóó õó÷èëòòàé àâòî çàìààð áàÿëãàà óðàãøàà àëä÷èõ þì áèø ¿¿ ãýñýí ýðãýëçýýòýéõîëáîõ òóõàé ÿðüæ áàéíà. Ãýõäýý çºâõºí íèéãìèéí Áè çºâõºí ñàíàà÷èëãà ãàðãàæ áàéãàà. Ýíý òóõàé õ¿ì¿¿ñ öººíã¿é áàéäàã. ¯íýíäýý çàõ çýýëèéí äàëä ãàðøèíæòýé çàì ë òàâèãäàæ áàéíà. Òýíä ¿éëäâýðæèëòèéã ºíººäºð áè ýõýëæ ÿðüæ áàéãàà þì áèø. Óðüä ºìíº á¿õíèéã çîõèöóóëíà. Îð÷èí ¿åä òºìºð çàìààð ò¿¿õèéäýìæèõ çàì àëãà. Òîì äààöûí àâòîìàøèíóóä ýíý çàìààð ýðäýìòýä ñóäàëæ ñàíàà÷èëñààð ë áàéñàí. Òýäíèé í¿¿ðñ òýýâýðëýõ ÿâäàë áàðàã áàéõã¿é áîëñîí. Õààÿâàõ áîëîìæã¿é. Àøèãò ìàëòìàëûí òîìîîõîí îðäóóäàà ñàíàëûã íÿãòëàí òóíãààñíû ýöýñò óëñ òºð÷èéí õóâüä ñàéã¿é ë ºðò㺺 áóóðóóëæ, ò¿¿õèé ýäýý áîëîâñðóóëàõûãò¿øèãëýí, áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð¿¿ä áàéãóóëàõ ¸ñòîé. èëýðõèéëæ áàéãàà õýðýã. Øèéäâýð ãàðãàõ ýðõ íü ÷óõàë÷ëàõ áîëñîí. ªíººäºð óóðõàéí àìàí äýýð òýíäýýñ̺í ýð÷èì õ¿÷íèé äýä á¿òöèéã áèé áîëãîõ øààðäëàãà Åðºíõèéëºã÷ áîëîí Óëñûí Èõ Õóðàëä áàéãàà. Ìèíèé îëáîðëîñîí ò¿¿õèé ýäèéã øóóä áîëîâñðóóëæ áàéíà. Èéìä õóâüä, Äîðíîä, Ñ¿õáààòàð ãýýä ç¿¿í õÿçãààðààñ õî¸ð îðä ãàçðóóäàä òºìºð çàì òàâèõ, ýñýõýýñ ¿ë øàëòãààëæ, óäàà Óëñûí Èõ Õóðàëä ñîíãîãäñîí. Àëü, àëèíä íü á¿òýýí áàÿæóóëàõ ¿éëäâýð¿¿ä áàéãóóëàãäàíà. Ãýõäýý áàÿæóóëàõ, áàéãóóëàëò ºðí¿¿ëýõ ãýæ, èðãýäèéíõàà àìüäðàë àõóéã áîëîâñðóóëàõ ¿éë àæèëëàãàà íü áàéãàëèéí òýíöâýðò äýýøë¿¿ëýõ ãýæ íýëýýä ÷àðìàéæ àæèëëàñàí áîëîõîîð áàéäàëä ñºð㺺ð íºëººëäºã òàë áàéãàà áîëîõîîð ÿìàð àæèë õýðãèéí ñàíààíóóä ìààíü äàíäàà àìüäðàëààñ ÷ ìºíãºòýé óëñ ººðèéí íóòàã äýâñãýð äýýð áîëîâñðóóëàõ óðãàí ãàðäàã. ¿éëäâýð áàéãóóëàõ ñîíèðõîëã¿é áîëæýý. Õÿòàäóóä õ¿ðòýë äóëààíû öàõèëãààí ñòàíöóóäàà á¿ãäèéã íü ÒÝÝÂÝÐ ËÎÆÈÑÒÈÊÈÉÍ ÑÀËÁÀÐÒ õààãààä ªâºðìîíãîëûí õîéä õýñýãò àâàà÷èæ áàéíà. ÒªÐÈÉÍ ÇÎÕÈÖÓÓËÀËÒ ÕÝÐÝÃÒÝÉ Èéì íºõöºëä òýä ºíººäºð áèäíèé õàìàã áàÿëãèéã 纺æ àâ÷ ÿâààä áîëîâñðóóëíà ãýâýë ¿ã¿é. Òýãýõýýð ýíý äýä Ýíý ñàëáàðò òºðèéí áîäëîãî, çîõèöóóëàëò äóòàãäàæ á¿òöèéã äàãààä òîìîîõîí îðäóóäûã àøèãëàõ, ìºí äýðãýä áàéãàà. Ñ¿õáààòàð àéìãèéí Ýðäýíýöàãààí ñóìààñ Áàÿðàà íü áîëîâñðóóëàõ ¿éëäâýð áàéãóóëàõ òààòàé íºõöºë ãýæ çàëóó õýäýí òîíí ìàõ à÷èæ íèéñëýëä èðýýä çàõ äýýð á¿ðäýæ áàéíà ãýæ áè õàðæ áàéãàà þì. õýä õîíîã çîãñ÷ áàéãààä à÷àà îëäâîë à÷íà, îëäîõã¿é áîë õîîñîí áóöíà. Èéìýðõ¿¿ áàéäëààð ë àæèëëàæ áàéãàà. ÓÈÕ-ÛÍ ÃÈد¯Í Ì.ÇÎÐÈÃÒ Ä¿ðìèéí áóñ ýíý òýýâýðëýëò íü áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íèéÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 4 Ð.ÎÍÎÍ: ѯ¯ËÈÉÍ ÕΨРÆÈËÄ ÍÈÉÒ2650 ÊÌ ÇÀÌ ÒÀÂÜÑÀÍ ÍÜ Ò¯¯ÕÝÍ ÀÌÆÈËÒ Ò¿ð¿¿÷ íü 1-ð í¿¿ðò ñàÿõàí Ñ¿õáààòàð àéìãèéí òóñãàãäààã¿é. Õààíààñ òåíäåð çàðëàãäààä, òýýâðèéí ÿàìíû ìýäýëä, Ò¿¿í÷ëýí òýð îëîí õ¿íèé -85 íàñ õ¿ð÷ áóé àâòî ̺íõõààí ñóìàíä ç¿¿í ñàíõ¿¿æèëò îëíî ãýæ ã¿éöýòãýã÷ áàéãóóëëàãà íü îðîí íóòãèéí ÷àíàðòàé çàì õîîë óíäûã áýëòãýõ,çàìûí ñàëáàðò àæèë á¿ñèéí àâòî çàì÷äûí äóíä òîîöîîëæ áàéãàà âý? òîäîð÷èõñîí áàéõ áîëîâ óó òóõàéí îðîí íóòãèéíõàà àæëûí õóâöñûã íü óãààõáóöàëæ áàéíà. Ýíý æèë óð÷àäâàðûíòýìöýýíçîõèîí ãýæ õàðæ áàéíà. ìýäýëä áàéäàã. Ýäãýýð êàòåðèíãèéí ¿éë÷èëãýýõèéñýí àæëàà òîâ÷õîí áàéãóóëñàí. Ýíý ¿åýð -Ǻâõºí Áè÷èãò ãýëòã¿é çàìààð 44 òîííîîñ äýýø áàéíà. Àðõè óóãààä ìàðãààøä¿ãíýâýë ... ̺íõõààí ñóìûí òºâä çàì Ìîíãîë Óëñûí ýäèéí çàñàãò -ªíãºðñºí õóãàöààíä à÷ààòàé ìàøèí ÿâàõûã íü àæëàà òàñàëñàí áîë -Ýíý æèë 840 îð÷èì áàðèõ, õàéðãàí çàìóóäûã èõýýõýí à÷ õîëáîãäîëòîé Áè÷èãò áîîìòûã çºâøººðäºãã¿é.Óóëóóðõàéí õè÷íýýí ìóíäàã ÷àäâàðòàéêì, ºíãºðºã÷ îíä 1824 ÿíçàëæ ºãºõ áàéäëààð ýíý òºñëèéã Àçèéí õºãæ¿¿ëýõ àñóóäëààð á¿òýýãäýõ¿¿í òýýâýðëýäýã àæèë÷èí, èíæåíåð áàéñàíêì õàòóó õó÷èëòòàé àâòî çàìûã ÿàæ áîñãîäîã âý õºãæëèéí ñàíãààñ 140 ñàÿ ìàíàé ç¿ãýýñ ºìíºä àâòî çàìä çîðèóëñàí æóðàì ÷ øóóä “áàÿðòàé”. Èíãýýäçàì áàðüæ, àøèãëàëòàä ãýäãèéã íóòãèéí èðãýäýä àì.äîëëàðûí õºíãºëºëòòýé õºðøèéíõºíòýé õýä, áàñ áèé. 100 ýñâýë120 òí èðýõýýð õ¿ì¿¿ñ ñàõèëãàîðóóëñàí. Øèíý÷ëýëèéí òàíèóëñàí. Çàì áàðüäàã çýýë àâ÷, ñàíõ¿¿æ¿¿ëýõýýð õýäýí óäàà óóëçàëò õèéæ äààöòàé òîì îâðûí àâòî áàòòàé áîëíî. Ýíý ñàéõàíÇàñãèéí ãàçðûí ¿åä á¿õ õ¿í èõ áóÿíòàé ãýæ õóó÷÷óóë ÿðüæ áàéíà. Ýõíèé áàéñàí. Ýäãýýðýýñ ÿìàð ìàøèíóóä À-Á öýã õ¿ðòýë òîíîã òºõººðºìæ, ìàøèíàéìãèéã íèéñëýëòýé õàòóó ÿðüäàã áàéñàí íü ó÷èðòàé. ýýëæèíä õàìòðàí àæèëëàõ ¿ð ä¿í ãàðàâ? ÿâæ áîëíî. Ãýõäýý òýð ìåõàíèçìóóäûã àæèëëóóëæõó÷èëòòàé çàìààð õîëáîíî Çàì äàãààä õºãæèë èðýõ ñàíàìæ áè÷èãò ãàðûí ¿ñýã äààöàà äààõ çàìàà çàñàõ ÷àääàã á¿õýë á¿òýí íýããýñýí çîðèëòûí õ¿ðýýíä íü çàéëøã¿é. Àâòî çàìûã çóðñàí áàéãàà. Íàðèéí -Øèëèéí ãîë àéìãèéí ¸ñòîé. Óëñûí áîëîí îðîí ¿å áýëòãýãä÷èõëýý.ºíãºðºã÷ îíä Áàÿíõîíãîð, äàãàæ ýäèéí çàñàãò øóóä ñóäàëãàà, òîîöîî íü èðýõ óäèðäëàãóóä áîëîí õóâèéí íóòãèéí ÷àíàðòàé çàìààð Ìåõàíèçì÷èä ñàðäààÇàìûí-¯¿ä, Äóíäãîâü, ýíý îðæ èðýõ ìºí㺠íü áàãà ÷ îíäîî áàãòààä äóóñàõ áàéõ. õýâøëèéíõíèé òºëººëºë ÿâæ áîëîõã¿é. íýãýýñ òàâàí ñàÿ òºãðºãèéíîíä Ñ¿õáààòàð, Õºâñãºë, ãýëýý äàëä ýäèéí çàñàãò ¯¿íýýñ ºìíº áýëòãýë àæëûã èðýõäýý ýíý çàìûã öàëèí àâ÷ áàéíà. Ýíýªìíºãîâü àéìãèéí òºâèéã ìàø èõ ¿ð ºãººæòýé áàéäàã. õàíãàõûíòóëäçóðàãòºñëèéí êîíöåññèéí ãýðýýãýýð -Çàìûí áàòàëãààò æèëèéí áàéäëààð ñàëáàðûíõàòóó õó÷èëòòàé àâòî Õîðèîä æèëèéí ºìíº çàðäëûã óëñûí òºñºâò õàìòðààä áàðèõ ñàíàë õóãàöàà ÿëãàâàðòàé áàéõ õýìæýýíä 9000 îð÷èìçàìààð õîëáîñîí. Ñ¿¿ëèéí Ñ¿õáààòàðààñ Óëààíáààòàð òóñãóóëààä õèéëãý÷èõñýí òàâüñàí. “”Bank of Chi- øèã, ÿàãààä âý? õ¿í, 5000 ãàðóé òîíîãõî¸ð æèëä íèéò 2650 óðóó õîíîí ºíæèí ÿâæ áàéãàà. Àçèéí õºãæëèéí na” çýðýã Õÿòàäûí õýä òºõººðºìæ àæèëëàñàíîð÷èì êì çàìûã 1,4 èõ íàÿä õ¿ðäýã áàéñàí áîë îäîî ñàíãèéí çýýëýýñ Áàðóóí- õýäýí êîìïàíè õºðºí㺠-ªíãºðñºí îíîîñ áàéíà. Òîì êîìïàíèóäòºãðºãººð òàâüñàí áàéíà. ýíý çàìûã õàãàñ ºäðèéí Óðòûí äºðºâä¿ãýýð òîéðîã îðóóëàëò õèéõ ñîíèðõîëòîé Õºãæëèéí áàíêíû õºðºí㺠õÿòàäààñ ìàøèí, òîíîãÝíý áîë ò¿¿õýí àìæèëò. äîòîð òóóëäàã áîëëîî. çàìûí àæëûã ñàíõ¿¿æ¿¿ëüå áàéãààãàà èëýðõèéëñýí. îðóóëàëòòàé çàìûí òºõººðºìæ îðóóëæ èðýõýýÈíãýýä íàðàí óðãàõ íóòàã ãýñýí. Áè÷èãò õ¿ðòýëõ 272 ÿéöýòãýë äýýð áàñ õàìòàð÷ áàòàëãààò çàñâàðûí áàðàã áîëüñîí. ÄàíäààÁàðóóí-Óðòààñ ýõëýýä -×èíãèñ õààíààñ êì çàìààñ ãàäíà áîîìò àæèëëàõ ñîíèðõîëòîé õóãàöààã ãóðâàí æèë åâðîï, àìåðèêààñ îðóóëæ×èíãèñ õààí, Óëààíáààòàð, Áàðóóí-Óðò õ¿ðòýë àâòî äîòîðõè 3 êì çàì ìºí Õÿòàäûí êîìïàíèóä áîëãîñîí. Óëñûí òºñâèéí èðæ áàéíà. Ýõíèé õóäàëäàíÄàðõàí, Ýðäýíýò, çàì òàâüñíààð Áè÷èãòèéí èíæåíåðèéí øóãàìûí áèé. Ìîíãîëûí òàëààñ õºðºí㺠îðóóëàëòààð àâàëòûí çàðäàë ºíäºðÁóëãàíààð äàìæààä, áîîìòîä õ¿ðýõ çàì óëàì àæëûã ñàíõ¿¿æ¿¿ëýõýýð ×èíãèñ õààí-Áàðóóí-Óðò áàðüñàí çàìàíä íýã ÷ ãýëýý àæëûí á¿òýýìæÌîíãîë îðíû õîéìîðü äºòºë뺺. Ýíý ÷èãëýëä òºëºâëºæ áàéíà. Çàìûí- ÷èãëýëèéí çàìûí áàðèëãûí æèëèéí áàòàëãàà ãàðãàæ ºíäºð áàéäàã. Ãýòýë õÿòàäíóòàã áîëîõ Õºâñãºë, á¿ð çàì òàâèõ àæëûí ÿâö õý𠯿äýä ¿¿íèéã øèéäýæ àæëûã ã¿éöýòãýñýí “Àðæ ºãäºã. Çàì ººðºº ìàø òºõººðºìæ õî¸ð òºñºë äýýðöààøèëáàë, Õºâñãºë äàëàé àõèæ áàéíà âý? ºãººã¿éãýýñ öààõíà òàëä íü êàïèòàë” êîìïàíèéí ºíäºð ºðòºãòýé. ªíãºðñºí àæèëëààä ýâäýð÷èõäýã,õ¿ðòýë õàòóó õó÷èëòòàé áàéãàà Ýðýýí õîò ºäðººñ ìàøèí òåõíèê¿¿ä Áàðóóí- æèëèéí áàéäëààð íýã êì ýðãýýä çàñàõàä íýëýýä èõçàìààð õîëáîãäîæ áàéãàà -Äàðààãèéí òîìîîõîí ºäºðò í¿äýí äýýð õºãæèæ Óðòûí íààõíà áàéãàà àâòî çàìûí ºðòºã 560 ìºí㺠îðäîã.þì. Ýíý æèë Ìîíãîë Óëñàä á¿òýýí áàéãóóëàëò áîë áàéõàä íààíà íü Çàìûí- áîëîõîîð öààøàà øèëæýýä îð÷èì ñàÿ òºãðºã áàéñàí.àâòî çàìûí ñàëáàð ¿¿ñ÷ Áàðóóí-Óðòààñ Áè÷èãò ¯¿ä áàõü áàéäãààðàà ë àæèëëàâàë òýýâðèéí Îí ãàðìàãö áèä äàõèæ ¿íý -Çàì÷äûí íèéãìèéíõºãæñºíèé 85 æèëèéí áîîìò õ¿ðòýë 272 áàéãàà þì. Áè÷èãòòýé õèë çàðäàë íü õÿìä òóñàõààñ çàðëàíà. ¯¿í äýýð çàìûí àñóóäàë, ýðõ àøèã õýðîé òîõèîæ áàéãàà, îéãîî êì çàìûí àæèë. Ýíý çàëãàà Ç¿¿í õàòàâ÷èéí ãàäíà ãàçàð îðíîî ìýääýã ýëýãäýë õîðîãäîë, ìåõàíèê õàìãààëàãääàã þì áîë?àæëûí ºíäºð àìæèëòààð àñóóäëûã àæèë õýðýã áîîìòîä ìºí ë Ýðýýí øèã áîë÷èõñîí, àæèëëààä ãýìòëèéã òîîöîæ, íýã êìóãòúÿ. ̺í çàì÷èí õ¿íèé áîëãîõ òàëààð Ñ¿õáààòàð ºíäºð áàéøèíãóóä áàðèàä ñóð÷èõñàí ãýõ çýðýã äàâóó çàìûí ºðòãèéã áîäüòîéãîîð -Ìîíãîëûí Àâòîàìüäðàëûã õàðóóëñàí íýã àéìãààñ ñîíãîãäñîí ýõýë÷èõñýí, òºìºð çàìàà òàëòàé. ãàðãàæ èðýõ ¸ñòîé. Çàìûí Çàì÷äûí Õîëáîîàíãèò á¿ðýí õýìæýýíèé Óëñûí Èõ Õóðëûí ãèø¿¿í õ¿ðòýë òàâü÷èõñàí áàéíà. àæëûã ã¿éöýòãýæ äóóññàíû áàéãóóëàãäñàí. Ýíý õîëáîîóðàí ñàéõíû êèíî á¿òýýæ Ì.Çîðèãò áîëîí Çàñàã Òèéìýýñ Áè÷èãò áîîìòûã -Ìàíàé óëñûí äàðàà íèéò òºñºâò ºðòãèéí çàì÷äûí ýðõ àøãèéãáàéãàà. Óðüä íü çàì òàâèíà äàðãà Æ.Áàòñóóðü íàð õºãæ¿¿ëýõ àæëûí õýñãèéã ÷àíàðòàé çàìóóä òðàíçèò òàâàí õóâü íü çàõèàëàã÷èéí õàìãààëäàã. Ñ¿¿ëèéíãýæ øîðîî äýâñýýä, íýëýýä èäýâõè ñàíàà÷èëãà Øèíý÷ëýëèéí Çàñãèéí òýýâýð õèéõ øààðäëàãà äàíñàíä¿ëääýã. Ãóðâàí õî¸ð æèëèéí õóãàöààíäàñôàëüòààð õó÷÷èõäàã ãàðãàæ áàéãàà. Ó÷èð íü, ãàçðààñ áàéãóóëñàí, àæëûí õàíãàæ áàéãàà þó? æèëèéí äàðàà íºãºº ýíý õîëáîîòîé íýëýýäáàéñàí. Îð÷èí ¿åä ìàø íýãä¿ãýýðò,Õÿòàäûí ç¿¿í õýñãèéí á¿ðýëäýõ¿¿íä áè òàâüñàí çàì íü áàéõ ¸ñòîé îéð àæèëëàëàà. Õýä õýäýííàðèéí ñóäàëãàà õèéæ, õîéä á¿ñ íóòàãò áàðèëãûí áàñ áàãòñàí. Ìîíãîë÷óóä -Äààöûí õóâüä Àâòî õýìæýýíýýñýý õýòýð÷, ñóðãàëò çîõèîí áàéãóóëàõºíäºð äýâøëèéí òåõíîëîãè, ìàòåðèàëûí òîìîîõîí Ýðýýíä î÷èæ íàéìàà òýýâðèéí õýðýãñëèéí ýâäýðñýí áàéõ þì áîë áèä ýðõèéã íü îëãîëîî. Èéìòîíîã òºõººðºìæ àøèãëàæ ¿éëäâýð¿¿ä áàéäàã. Ìàíàé õèéäýã áîë ýíý óäàà òåõíèêèéí áàéäàëä òàâèõ òàâàí õóâèéã íü áóöààæ çýðýã, öîëòîé áàãø íàðçàì òàâüäàã áîëñîí. Íààä çàì,áàðèëãûíêîìïàíèéõàí öààíààñàà õÿòàäûí åðºíõèé øààðäëàãàä îëãîõã¿é. Êîìïàíè òàâàí çààõ ¸ñòîé ãýñýí øààðäëàãàçàõûí æèøýý õýëýõýä, Çàìûí-¯¿äýýð äàìæèí íàéìàà÷èä Áè÷èãòýä îðæ çààñíààð íýã òýíõëýã õóâèà àâàõûí òóëä çàìàà òàâüñàí. Òóñãàé çºâøººðºëàâòî çàìûí ñàëáàðò¿éë òýíäýýñ ìàòåðèàëàà èðýýä íàéìàà õèéäýã äýýð 11òí, íèéò æèíãèéí çàñàõ õýðýãòýé áîëíî. îëãîõ ýðõèéã ìºí õîëáîîíäàæèëëàãàà ÿâóóëæ áóé íýã òàòàõäàà äàÿëæ î÷äîã. áîëíî. Èíãýæ áàéæ õî¸ð à÷ààëàë 44 òí áàéõ ¸ñòîé. Çàñ÷ ÷àäàõã¿é áîë òàâàí ºãñºí. Òóñãàé çºâøººðºëêîìïàíèéí òåõíèê ãýõýä ÕàðèíÁè÷èãòáîîìòòîéèë¿¿ òàëûí çýðýãöñýí õºãæëèéã Ýíý ÷èãëýëèéí çàì äàãóó õóâèà àâàõã¿é, òºð ººð àâ÷ áàéãàà õ¿í äèïëîìîî2-3 ñàÿ àì.äîëëàðààð îéð. Òèéìýýñ ýíý ÷èãëýëä õàíãàíà. íèéò 8 ï¿¿ àæèëëóóëàõààð êîìïàíèàð çàñâàðûí àæëûã õóðààëãàíà. Íýã äèïëîìîîð¿íýëýãäýíý. Íýã àñôàëüò õàòóó õó÷èëòòàé àâòî òºëºâëºæ áàéãàà. Ýäãýýð ã¿éöýòã¿¿ëíý. õýä õýäýí çºâøººðºëçàâîä ãýõýä ë 500 ìÿíãààñ çàì òàâüñíààð òýýâðèéí Àçèéí õºãæëèéí áàíê ï¿¿í äýýð çàìààð àâàõ áàéäëûã õàëñàí. Ýíýíýã ñàÿ õ¿ðòýë àì.äîëëàðûí õýðýãñëèéí óðñãàë íýëýýä áèäíèé áîëîâñðóóëñàí çîð÷èæ áóé òîì îâðûí -Óëñûí õýìæýýíä õîëáîî íü äîòðîî Àâòî¿íäñýí õºðºíãºòýé áàéõ èõýñ÷, Çàìûí-¯¿äèéí òºñëèéã ñóäëààä, ¿ð àâòîìàøèíóóäûã õýìæèæ ýíý ñàëáàðò ºíººäðèéí çàì÷èí ýìýãòýé÷¿¿äèéíæèøýýòýé. Äýýð íü ÷óëóó à÷ààëëûã áóóðóóëàõ ä¿ð àøèãòàé,çºâç¿éòýéãýæ¿çýõ ¿çýýä, çààñàí õýìæýýíýýñ áàéäëààð õè÷íýýí õîëáîî, Ìîíãîë àâòî çàìûíáóòëóóð, áóëüäîçåð, çóðàã õàðàãäàæ áàéãààþì. þì áîë Çàõèðëóóäûíõàà èë¿¿ áàéõ þì áîë èë¿¿ êîìïàíè ¿éë àæèëëàãàà èíæåíåð¿¿äèéí íèéãýìëýã,àâòîãðåéäåð, äýâñýã÷ Õî¸ðäóãààðò, àéìãèéíõàà çºâëºëººð õýëýëö¿¿ëíý. ãàðñàí á¿õ à÷ààã ãàçàð ÿâóóëæ, òýäãýýðò Àâòî çàìûí çóðàãòýäãýýðèéã àæèëëóóëàõ õºãæèëä ò¿ëõýö áîëíî. Ýíý çºâëºë çºâøººðâºë äýýð íü áóóëãààä, òîðãóóëü õè÷íýýí õ¿í àæèëëàæ òºñºë÷äèéí õîëáîî ãýõèíæåíåð, òåõíèêèéí Ãóðàâäóãààðò, ýíý Ìîíãîë Óëñûí Èõ Õóðëààð íîãäóóëíà. áàéãàà âý? ìýò õýä õýäýí õîëáîîäîäàæèë÷èä ãýýä ìàø îëîí çàìûã òàâèõäàà Àñãàò, óã çýýëèéí àñóóäëûã ñàëáàðëàäàã. Ýäãýýðõ¿íèé õ¿÷ õºäºëìºðººð Ýðäýíýöàãààí ãýýä õýä õýëýëöýýä äýìæèãäâýë Ìîíãîë Óëñûí -Ãàíö æèøýý äóðäúÿ. Òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãóóäçàì áîñäîã. Ýíý á¿õíèéã õýäýí ñóìûã õîëáîæ çýýëèéí õýëýëöýýð õèéíý. àâòî çàìûã îëîí óëñûí ̺íõõààí ñóìûí öààõíà áèäíèé àæëûã õÿíàæ,êèíîãîîðîî õàðóóëàõ þì. ºãíº. ĺðºâä¿ãýýðò, õèë ¯¿íèé äàðàà ÷èã ¿¿ðýã ÷àíàðòàé, óëñûí ÷àíàðòàé, “Àðæ êàïèòàë” êîìïàíèéí øààðäëàãà òàâüæ áàéäàã.Óäàõã¿é íýýëòýý õèéæ, îð÷ìûí àÿëàë æóóë÷ëàëûã á¿õèé ÿàìä ìàø øóóðõàé îðîí íóòãèéí ÷àíàðòàé, àæ êýìï áèé. Òýíä ãóðâàííýëýýä õýäýí òåëåâèçèéí õºãæ¿¿ëýõýä ýåðýãýýð àæèëëàõ ¸ñòîé.2016 îíû àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãûí, àñôàëüò çàâîä, ãóðâàí ÷óëóó ßðèëöñàí:ñóâãààð öàöóóëàõààð íºëººëíº. äºðºâä¿ãýýð ñàð ãýõýä äîòîîäûí àâòî çàì ãýæ áóòëóóð, 120 ãàðóé òåõíèê, Ý.Èðýõáàÿðòºëºâëºæ áàéãàà. 4 õóâààæ ¿çäýã. Óëñûí òýäãýýðèéã àæèëëóóëæ ̺í íèéò çàì÷äûíõàà -2015 îíû òºñºâò ýíý ÷àíàðòàé çàì íüÇàì áóé 300 ãàðóé õ¿í áàéíà.äóíä ñïîðò, ñî¸ë óðëàãèéí çàìûí õºðºí㺠îðóóëàëòàðãà õýìæýýí¿¿äèéã çîõèîíáàéãóóëæ áàéíà. Òóõàéëáàë, “̺íõ÷óëóóí” ñàí “Ýìýãòýé÷¿¿äèéí ìàíëàéëàë” õºòºëáºðèéã õýðýãæ¿¿ëíý Õ¿íèé ãàâúÿàò ýì÷, äîêòîð õýìæýýã “Ñóâèëàõóéí àìüäðàë” òºâòýé øàøíû íýðò ç¿òãýëòí¿¿äýý õ¿íäýòãýí, ýçýìø¿¿ëýõ ñóðãàëò çîõèîí áàéãóóëñàí. ßäàìûí ̺íõ÷óëóóíû õàìòðàí çîõèîí áàéãóóëñàí áàéíà. äóðñãàëûã íü ìºíõæ¿¿ëýõ çîðèëãîîð Ýíýõ¿¿ ñóðãàëòàä Ñ¿õáààòàð àéìãèéí íýðýìæèò “̺íõ÷óëóóí” ñàí Óã àðãà õýìæýýíèé ¿åýð Ñ¿õáààòàð ñàíãààñ ñàíàà÷ëàí ̺íõ÷óëóóíû á¿õ ñóìäûí Ñî¸ëûí òºâèéí ýðõëýã÷èä2014 îíä äàðààõü òºñë¿¿äèéã õýðýãæ¿¿ëæ àéìãèéí Áàðóóí-Óðò ñóìûí õàðüÿàò, íýðýìæèò êèíî òåàòðûí äýðãýäýõ áîëîí áèçíåñ ýðõëýã÷ ýìýãòýé÷¿¿ä ãýýäáàéíà. ¯¿íä: Ýìíýëãèéí ìýðãýæèëòí¿¿ä àéìãèéí íýãäñýí ýìíýëýãò 30 ãàðóé æèë òàëáàé, ãóäàìæèéã Åãç¿ãýð õóòàãòûí íèéò 46 õ¿íèéã õàìðóóëæ, ãýð÷èëãýýàæèë ìýðãýæëýýðýý ºñºí õºãæèõºä ¿ð á¿òýýëòýé àæèëëàñàí, õ¿ì¿¿íëýãèéí íýðýìæèò áîëãîõ ñàíàëû㠓̺íõ÷óëóóí” îëãîæýý.äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ çîðèëãîîð ìýðãýæëýýñ ¿éëñò 40 ãàðóé æèë ç¿òãýæ, 5500 õ¿íä ñàíãààñ àéìãèéí ÈÒÕ-ä õ¿ðã¿¿ëñýí þì.øàëòãààëñàí ºâ÷íèé îíîøëîãîî 8800 ëèòð öóñàà õàíäèâëàñàí õ¿íäýò ÈÒÕ ýýëæèò õóðàëäààíààðàà òóñ òàëáàéã ̺í Ñ¿õáààòàð àéìãèéí íîìûíýì÷èëãýýíèé ÷èãëýëýýð ãàðûí àâëàãà äîíîð, ñóâèëàã÷ Î÷èðáîëä îâîãòîé Åãç¿ãýð õóòàãòûí íýðýìæèò áîëãîõ ñàíòàé õàìòðàí õ¿¿õýä, çàëóóñûí èëòãýõîð÷óóëàí õýâë¿¿ëñíèé äýýð ãàäààä, Íàðàíöýöýãèéã øàëãàðóóëæ, ñàíãèéí øèéäâýðèéã ãàðãàñàí áàéíà. ÷àäâàðûã õºãæ¿¿ëýõ, ñóäàëãààíû àæèëäîòîîäûí ñóðãàëòàíä õàìðóóëàõ íýðýìæèò øàãíàëààð øàãíàâ. Ìºí “Àðä õèéõ óð ÷àäâàðò ñóðãàõ çîðèëãîîð òóñàæëóóäûã çîõèîí áàéãóóëæýý. ò¿ìíèé ãàâúÿàò” öîëîîð øàãíàñàí þì. Òóñ ñàíãààñ “Õ¿íèé õºãæëèéí àéìàãò “¯çýì÷èí ¸ñ çàíøèë” ñýäâýýð Òóõàéëáàë; ßïîí, ÎÕÓ, Èòàëè, ñóäàëãàà” ñóðãàëòûí òºâ áîëîí àéìãèéí èëòãýëèéí óðàëäààí çîõèîí áàéãóóëæýý.Ñèíãàïóðûí ýìíýëã¿¿äòýé õîëáîî Ñ¿õáààòàð àéìãèéí õ¿¿õýä, Ñî¸ë, ñïîðò, àÿëàë æóóë÷ëàëûíòîãòîîí, õºäºº îðîí íóòãèéí ýì÷, çàëóó÷óóäûí ò¿¿õ, ñî¸ëûí òàëààðõè ãàçàð, “Õóâèàðàà áèçíåñ ýðõëýã÷ “̺íõ÷óëóóí”ñàí2014îíûàðàâäóãààðìýðãýæèëòí¿¿äèéã õàìðóóëñàí áàéíà. ìýäëýãèéã íü íýìýãä¿¿ëýõ, íóòãèéí òºð ýìýãòýé÷¿¿äèéí õîëáîî”-òîé õàìòðàí ñàðä “Australia Awards Mongolia”- ààñ Ò¿¿í÷ëýí ßïîí óëñûí “Îêîÿàìà” òºñºë áîëîâñðóóëàõ óð ÷àäâàð çàðëàñàí “Ýìýãòýé÷¿¿äèéí Ìàíëàéëàë”ýìíýëãýýñ “̺íõ÷óëóóí” ñàíä èëãýýñýí õºòºëáºð õýðýãæ¿¿ëýõ òåíäåðò “Çîðèã”öýýæíèé ðåíòãåí çóðàã àâäàã àïïàðàò ñàíòàé õàìòðàí îðîëöîæ, øàëãàðñàíá¿õèé ýìíýëýãèéí çîðèóëàëòòàé þì.àâòîáóñûã Õºäºëìºðèéí Ýð¿¿ëÀõóé, Ìýðãýæëèéí ªâ÷èí Ñóäëàëûí Ýíýõ¿¿ òºñºë íü AUD $60,000 áóþó 97Íèéãýìëýãò õ¿ëýýëãýí ºã÷ýý. ̺í ñàÿ òºãðºãèéí ñàíõ¿¿æèëòòýé. ÒºñëèéãÕÝÀ̪ÑÍ øèíýýð áàéãóóëàãäñàíòàé 2015 îíû íýãä¿ãýýð ñàðààñ õýðýãæ¿¿ëýõõîëáîîòîéãîîð ñàíãààñ ¿éë àæèëëàãààã áºãººä îäîîãèéí áàéäëààð áýëòãýëíü äýìæèæ, ºðººíèé òîõèæèëòîä õºãæèì àæëàà õàíãàæ áàéíà.áîëîí áóñàä ýä ç¿éëñèéã õàíäèâëàñàíáºãººä íýã àæèëòíûã ÎÕÓ-ä ñàðûí Íàéìàí ñàð ¿ðãýëæëýõ óã òºñºë íüõóãàöààòàé ñóðãàæýý. Àâñòðàëè óëñàä ñóðàëöàæ òºãññºí 25 ýìýãòýéí ìýðãýæëèéí áîëîí óäèðäàõ “̺íõ÷óëóóí” ñàí íü Îëîí óëñûí óð ÷àäâàðûã äýýøë¿¿ëýõ çîðèëãîòîé.ñóâèëàã÷ íàðûí áàÿðûí ºäðèéã Õºòºëáºðººñ ñîíãîãäñîí òºãñºã÷èäòîõèîëäóóëàí “Àëòàí äýíë¿¿” àðãà Àâñòðàëè óëñàä õî¸ð äîëîî õîíîãèéí õóãàöààòàé, ýð÷èìæ¿¿ëñýí ìàíëàéëëûí õºòºëáºðò õàìðàãäàõ àæ.ÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 5Æ.ÁÀÒÑÓÓÐÜ: ѯÕÁÀÀÒÀÐ×ÓÓÄÛÍ 70 ÃÀÐÓÉÆÈËÈÉÍ ÌªÐªªÄªË ÁÈÅËÝËÝÝ Ò¿ð¿¿÷ íü 1-ð í¿¿ðò õè÷ýýí àæèëëàæ áàéíà. Õàìãèéí ìºð øèéäýãäëýý. Áè çàìûí àæëûí ¿éë àæèëëàãààíû õºòºëáºðèéíõºº ñàéðóóëàõ ¿¿äíýýñ “Òºñëèéí -Æèëèéí ºìíº òàíòàé óóëçàæ ãîë íü èðãýäýä ºãñºí àìëàëòàà ÿâöòàé áèå÷ëýí òàíèëöàæ, õàìãèéí õýðýãæèëòèéã ä¿ãí¿¿ëäýã. 2014 îíä çîõèöóóëàã÷”-èéã îðîí íóòãèéí ç¿ãýýñÿðèëöàõàä íóòãàà “Æèøèã àéìàã” áîäèò áîëãîõ íü ÷óõàë. “Áîëîâñðîë” ñ¿¿ëèéí òðàññ òàâèãäàõàä ãàçàð äýýð ìàíàé áàã ìºðèéí õºòºëáºðèéíõºº òîìèëîí àæèëëóóëæ, øóãàì ñ¿ëæýýíèéáîëãîõûí òºëºº çîðüæ àæèëëàæ õîðîîëëûí íýýëòèéí ¿åýð ÓÈÕ- íü áàéñàí. ªºðèéí ýðõã¿é õàìðûí áèåëýëòèéã õàíãàõûí òóëä, àéìàã óãñðàëòûí àæëûã ýõë¿¿ëýýä áàéíà.áàéãàà ãýæ õýëæ áàéñàííûã ûí äàðãà Ç.Ýíõáîëä “Ýäèéí çàñàã ñàìñàà øàðõèð÷, íóëèìñ ãàð÷ áàéñàí. îðîí íóòãàà õºãæ¿¿ëýõèéí òóëä,ñàíàæ áàéíà. Ýíý çîðèëòäîî õ¿íäýð÷, ¿íèéí õººðºãäºë áèé áîëæ, Ñ¿õáààòàð÷óóäûí 70 ãàðóé æèë àðä èðãýäýý àþóëã¿é àç æàðãàëòàé -Íóòãèéí óäèðäëàãûíõ¿ðýõýä õýð îéðòîæ áàéíà âý? èíôëÿöè ºññºí èéì õ¿íä õýö¿¿ öàã ìºðººäñºí ìºðººäºë áèåëýëýý îëëîî àìüäðóóëàõûí òóëä õèéñýí àæëàà áàéãóóëëàãûí 20 æèëèéí îéí -Ýäèéí çàñãèéí áîäëîãî, ¿åä àéìãèéí óäèðäëàãóóä èðãýääýý ø¿¿ äýý. Áàÿðëàõã¿é áàéõûí àðãàã¿é òàíèëöóóëæ, òýðã¿¿ëýã÷äèéí 100 ¿åýð òàíûã “Îðîí íóòãèéí øèëäýãºðñºëäºõ ÷àäâàðûí ñóäàëãààíû òºâ 67ì2 áàéðûã àíõíû àìàëñàí ¿íýýðýý ñàéõàí ºäºð áàéñàí. Ýíý äàøðàìä, õóâèéí ñàíàëààð “Õàíãàëòòàé ñàéí” óäèðäàã÷”-ààð øàëãàðóóëñàí íüÌîíãîë Óëñûí 21 àéìãèéí ºðñºëäºõ õ¿ëýýëãýæ ºãñºíä áàõàðõàæ áàéíà. ÓÈÕ, Ìîíãîë óëñûí Çàñãèéí ãàçàð, ìºí ãýæ ¿íýë¿¿ëëýý. Òàíû àñóóëòàíä èë¿¿ íèéò àéìãóóäûí äîòîð àíõäàã÷÷àäâàðûã õîîðîíä íü õàðüöóóëàí Õýäèé õýëñýíäýý õ¿ðýõ õýö¿¿ ÷ ýíý 132,6 êì õàòóó õó÷èëòòàé àâòî çàìûã òîäîðõîé õàðèóëò ºãºõ ¿¿äíýýñ ãàðòàà áàéëàà. Äàøðàìä òàíûã òºâäñóäàëäàã “Àéìãóóäûí ºðñºëäºõ áîë àéìãèéí óäèðäëàãóóä, àæëûã áàðüæ ã¿éöýòãýñýí “Àðæ êàïèòàë” áàéãàà ýíý òàéëàíã ºãâºë èðãýäýä òîî òàòàí àæèëëóóëàõ ãýíý ãýñýí ñóðàã÷àäâàðûí òàéëàí” ñóäàëãààã õî¸ð ã¿éöýòãýñýí êîìïàíèóä íýð õ¿íäýý ÕÕÊ, ¿ëäñýí 45,3 êì àâòî çàìûí áàðèìòòàé, ñòàòèñòèê ¿ç¿¿ëýëòòýé ãàð÷, àðä èðãýäèéí äóíä äàðãààäàõü æèëäýý ãàðãàñàí áàéíà. Íèéò áàòàòãàæ áàéãàà õýðýã þì” ãýæ àæëûã õèéñýí “Ò¿ì Àðâèæèõ” ÕÕÊ-èéí äýëãýðýíã¿é ìýäýýëýë õ¿ðýõ áîëîâ ÿâóóëàõã¿é ãýõ õàíäëàãà áàéíà.180 ¿ç¿¿ëýëòýýð òîäîðõîéëäîã õýëñíèéã èðãýä ñàíàæ áàéãàà áàéõ. Ýíý õàìò îëîíä íèéò Ñ¿õáààòàð÷óóäûíõàà óó. Á¿õ äýä á¿ëãýýð òîâ÷ëîí áàãòààñàí Óíøèã÷èä ìààíü ýíý òàëààð òàíûóã ñóäàëãààíû ä¿íä ìàíàé àéìàã ¿ã áèäýíä èõ óðàì õàéðëàñàí. ¯íýõýýð ºìíººñ òàëàðõëàà èëýðõèéëüå. áàéãàà. ñàíàëûã ñîíñîõûã õ¿ñ÷ áàéãààºðñºëäºõ ÷àäâàðààðàà óëñàä áîëîõã¿éãýýñ áîëîõ õ¿ðòýë ç¿òãýæ áàéõ...äîëîîäóãààðò ýðýìáýëýãäñýí áàéæ, “Áîëîâñðîë” õîðîîëëûíõîî -Ýäèéí çàñãààñ èë¿¿òýé -Íàäàä òàíû ìºðèéíáàéãàà þì. Õàðèí ýäèéí çàñãèéí ýõíèé ýýëæèéí àìèíû îðîí ñóóö, 200 íèéãìèéí îþóí ñàíàà ñóëàðñàí õºòºëáºðòýé õîëáîîòîé àñóóõ ç¿éë -“Àæèë õèéâýë äóóñòàë, äàâñòàìèð òýíõýý ¿ç¿¿ëýëòýýð Îðõîí, õ¿¿õäèéí äîòóóð áàéðûã àøèãëàëòàä òóõàé íèéòëýë÷ Áààáàð èõ áàéíà ë äàà. Õàðèóëò íü ýíä õèéâýë óóñòàë” ãýñýí àðäûí ìýðãýí ¿ãªìíºãîâü, Ñýëýíãý àéìãèéí äàðàà õ¿ëýýëãýí ºã÷ ÷àäëàà. Øèíý îíû ºìíº “áóõèìäñàí”. Íèéãìèéí îþóí áàéãàà ãýæ ¿¿? áàéäàã äàà. Ñ¿õáààòàð÷óóä, íóòãèéíõàíäºðºâä¿ãýýðò áè÷èãäñýí. Îðõîí äàðààãèéí 50 àéëûã õ¿ëýýëãýæ ºãºõººð ñàíààã áýõæ¿¿ëýõèéí òóëä õ¿íýý ìààíü íàìàéã Çàñàã äàðãààðàà õî¸ðàéìàã çýñ, ìîëèáäåíè õ¿äðèéí àæèëëàæ áàéíà. Õîðîîëëûí íýýëòèéí õºãæ¿¿ëýõ íü ç¿é. Òàíû 2012-2016 -Á¿ðýí ä¿¿ðýí. /èíýýâ/ óäàà ñîíãîñîí. Ýíý èõ èòãýëèéã äààæîëáîðëîëò, áàÿæóóëàëòààð Àçè ¿åýð øèéäýãäñýí ìàø ÷óõàë àæèë áîë îíû ¿éë àæèëëàãààíû õºòºëáºð -Òýãâýë õî¸ðõîí àñóóëò àæèëëàõ íü ìèíèé ýðõýì çîðèëãîòèâäýý òîìîîõîíä òîîöîãääîã ÓÈÕ-ûí äàðãààð “Áîëîâñðîë” öîãö “Àæèëòàé îðëîãîòîé”, “Ýð¿¿ë òàâüÿ. Óëñûí áîëîí àéìãèéí áºãººä ¿¿ðýã. Èéìä áè ºìíºº òàâüñàí“Ýðäýíýò” ¿éëäâýðòýé, ªìíºãîâü õîðîîëîëä áàðèãäàõ 960 õ¿¿õäèéí ÷èéðýã”, “Ýðäýì áîëîâñðîëòîé”, 2015 îíû òºñºâ áàòëàãäàõäàà çîðèëãîäîî õ¿ðýõèéí òóëä àéìàãòàà ëÌîíãîë óëñûí õàìãèéí òîì çýñ, ñóðãóóëü, 200 õ¿¿õäèéí öýöýðëýãèéí “Àþóëã¿é îð÷èíòîé”, “Ýðõ ºìíºõ æèë¿¿äèéã áîäâîë íýëýýä áàéíà. Õèéæ áàéãàà àæèë, çîðüæ áóéàëòíû “Îþó òîëãîé” óóðõàé, Ñýëýíãý òºñâèéã øèéäâýðë¿¿ëæ ÷àäñàí ÿâäàë ÷ºëººòýé Ìîíãîë õ¿í” ãýñýí äýä òàíàãäñàí. Òýãýõýýð èðýõ æèë çîðèëãî, õàìòðàí ç¿òãýæ áóé áàãòààóëñûí ¿ð òàðèàíû 40 îð÷èì õóâèéã þì. ̺í áèä “Òàâàí ýðäýíý” ìàëòàé á¿ëã¿¿äýýñ á¿ðäýæ áàéãàà. Ýäãýýð àéìàãò øèíý õºðºí㺠îðóóëàëò áàò èòãýëòýé áàéæ ë àðä íü ãàð÷äàíãààðàà ¿éëäâýðëýõýýñ ãàäíà õîðîîëîë, “Àõìàäûí ñóâèëàë”-ûíõàà õºòºëáºðèéí õýðýãæèëò, ÿâöûí õèéãäýõã¿é þó? ¿ð ä¿íã íü ¿çíý. Áè “áèä” ãýæ ÿðèõáàéíãûí àæèëëàãààòàé õèëèéí ¿¿äèéã àëáàí ¸ñîîð íýýëýý. Á¿òýí 4 òàëààð ñîíèðõîæ áàéíà? -Óëñûí òºñºâ áàòëàãäàæ, ìàíàé äóðòàé. Áèä 2012, 2013 îíä òºðºëõáîîìòòîé. Óëñ îðíû ýäèéí çàñàã õ¿íä æèë õ¿ëýýñýí 4 ä¿ãýýð á¿ðýí äóíä àéìàãò ºíãºðñºí æèëèéíõýýñ 2,8 àéìãàà õî¸ð æèë äàðààëàí óëñûíáàéãàà ýíý öàã ¿åä ýäãýýð “àêóë”- ñóðãóóëèà àøèãëàëòàä õ¿ëýýæ àâëàà. -Õýäõýí õîíîãèéí ºìíº àéìãèéí òýðáóì òºãðºã äóòóó õóâààðèëñàí. Òýðã¿¿íèé àéìàã áîëãîñîí. Îäîîóóäûí àðä æàãñ÷ áàéãààãààðàà áèä ÈÒÕ ýýëæèò 9 ä¿ãýýð õóðàëäààíàà Àéìãèéí òºñºâ òîäîðõîé õýìæýýãýýð óëñäàà ¿íýëýìæòýé, “Æèøèã àéìàã”áàõàðõàæ áàéíà. Ýíý íü “Çàñàãëàëûí -Áàñ ªíäºðõààí-̺íõõààí- õèéëýý. Àéìãèéí 2013 îíû òºñâèéí áóóð÷ áàéãàà ÷ òºëºâëºãäñºí áîëãîõûí òóëä àæèëëàæ áàéãàà.¿ð àøèã” áóþó Ñ¿õáààòàð÷óóä Áàðóóí-Óðò ÷èãëýëèéí õàòóó ã¿éöýòãýë, 2015 îíû òºñâèéí òºñëèéã àæëóóäàà õèéíý. Õàðèí óðñãàë Äàõèí õýëüå. 2016 îí ãýõýä àéìãèéíáèäíèé õàìòûí àæèë, ãàð ñýòãýë õó÷èëòòàé àâòî çàì. õýëýëöýæ, àéìãèéí íèéãýì, ýäèéí çàðäàë, áåíçèí øàòàõóóí, òîìèëîëò, òºâ ìààíü òàâàí òîéðîã çàìààðíèéëæ ç¿òãýñýí ç¿òãýë óëñàä 21 çàñãèéã õºãæ¿¿ëýõ ¿íäñýí ÷èãëýëýý ñóðãàëò ñóðòàë÷èëãàà òîäîðõîé õ¿ðýýë¿¿ëñýí, ò¿¿íýýñ ñàëààëñàíàéìãàà ìàíëàéëñàíòàé õîëáîîòîé -Òýãýëã¿é ÿàõàâ. ªìíº íü íèéñëýë áàòëóóëëàà. Õóðàëäààíààð àéìãèéí õýìæýýãýýð õóìèãäàíà ãýæ îéëãîõ îëîí îëîí çàìóóäòàé, çàìàà äàãàñàíãýæ áîäîæ áàéíà. “Æèøèã” áàéõ õîò ðóó î÷èõ ãýæ á¿òýí õî¸ð õîíîã ÿâæ, Çàñàã äàðãà, ò¿¿íèé òàìãûí ãàçàð õýðýãòýé. ׺뺺ëºãäñºí ãàçàð á¿òýýí ýêî îð÷èí, íîãîîí áàéãóóëàìæòàé,çîðèëãîäîî áèä àëõàì àëõìààð õîíîæ ºíæèí î÷äîã áàéñàí ÿâäàë íýã òóõàéí æèëèéí àæëàà òàéëàãíàæ, áîñãîõîîð òºëºâëºãäñºí “Îëèìï” àëñäàà áèò¿¿ íîãîîí òºã뺺ðäºõºæ áàéíà, öààøäàà äýýðõ ñïîðò öîãöîëáîð, Óñàí áàññåéíû õ¿ðýýëýãäñýí, õ¿í àæèëëàæ àìüäðàõ¿ç¿¿ëýëò àõèíà ãýäýãò èòãýëòýé àæèë îäîîãîîð 60 õóâüòàé ÿâæ áàéíà. õàìãèéí òààòàé îð÷èíã á¿ðä¿¿ëñýíáàéíà. 2016 îíä àøèãëàëòàä îðîõ 1500 óëñûí çýðýãëýëòýé õîò áîëîõ ñàéõàí -“Ýäèéí çàñàã õÿìàðëàà àéëûí îðîí ñóóöíû àæèë èðýõ õàâàð èðýýä¿é õàðàãäàæ áàéíà. Õ¿í àìûíãýýä Ñ¿õáààòàð àéìãèéí á¿òýýí ýõýëíý. SUNCITY 16 äàâõàð õóäàëäàà àæèë ýðõëýëò íýìýãäýæ, àìüæèðãààíûáàéãóóëàëòûã ýíý øóóðãàíä ¿éë÷èëãýýíèé òºâ, Õîêêåéí òàëáàé, ò¿âøèí ñàéæèð÷ îðîí íóòàãòàà ýð¿¿ëºðò¿¿ëýõã¿é áàéõ íü áèäíèé ¿¿ðýã” Àâòî çàñâàðûí òºâ, Çî÷èä áóóäàë àþóëã¿é îð÷èíä àÿ òóõòàé àæèëëàæãýñýí ÿðèëöëàãûã òàíü õàðñàí. “Ìîííèñ” ãðóïïûí õóâèéí õºðºí㺠àìüäðàõ òààòàé áîëîìæ á¿ðäýíý.¯íýõýýð ÷ 2014 îí Ñ¿õáààòàð÷óóäûí îðóóëàëòààð áàðèãäàíà. 700 õ¿íèé Îðîí íóòàãò ìàë àæ àõóéí òîãòâîðòîéõóâüä á¿òýýí áàéãóóëàëòûí íýýëò ñóóäàëòàé ñïîðòûí îðäîí ¿ðãýëæëýí ºñºëò õàíãàãäàæ ÷àíàð, àøèã øèì íüõîéíî õîéíîîñîî õºâºðñºí æèë áàðèãäàíà. 960 õ¿¿õäèéí ñóðãóóëü, äýýøèëñýí, æèæèã äóíä ¿éëäâýðëýëáàéëàà. 200 õ¿¿õäèéí öýöýðëýãèéí àæèë ñýðãýæ, äîòîîäûí á¿òýýãäýõ¿¿íýýð -Èðãýä ìýäýæ áàéãàà, óëñûí ýõýëíý. Çàñãèéí ãàçðûí 2012-2016 õ¿í àìûíõàà õ¿íñíèé õýðýãöýýíèéýäèéí çàñàã õ¿íäýð÷, òºñºâ íèéò óëñ îíû ¿éë àæèëëàãààíû õºòºëáºðò òîäîðõîé õóâèéã õàíãàæ, óóë óóðõàéíîðíû õýìæýýíä ýýë ìóóòàé áàéãàà. òóñãàãäñàí “Ñóìûí òºâèéí øèíý÷ëýë” ¿éëäâýðëýë ºðãºæèæ, îðëîãûí õýìæýýÃýñýí õýäèé ÷ ìàíàé áàã ýõë¿¿ëñíýý òºñºëä ìàíàé àéìãààñ Ýðäýíýöàãààí íýìýãäñýí áàéíà. Ìýäýýëëèéíäóóñãàæ, òºëºâëºñíºº õýðýãæ¿¿ëýõýýð ñóì õàìðàãäàæ áàéãàà. Òºâèéí óñ òåõíîëîãèéã ñàëáàð á¿ðò íýâòð¿¿ëæ õàíãàìæ, àðèóòãàõ òàòóóðãà, øóãàì àøèãëàñàí, ãàäààä õàðèëöàà ºðãºæèæ ñ¿ëæýýíèé àæëûí çóðàã òºñëèéã ýíý õºðºí㺠îðóóëàëò íýìýãäñýí ºíäºð òºñëèéí õ¿ðýýíä áîëîâñðóóëñàí. Ìºí ¿íýëýìæòýé, óëñäàà æèøèã àéìàã õàðüÿà ÿàìä, àãåíòëàã, ìýðãýæëèéí áîëíî. áàéãóóëëàãóóäûí óÿëäàà õîëáîîã ßðèëöñàíä áàÿðëàëàà.ÌÎÍÃÎË Õ¯Í ìºðèéí õºòºëáºð ѯÕÁÀÀÒÀÐ àéìàãò õýðýãæèæ áóé õî¸ð æèëèéí ¿ð ä¿í ÀÆÈËÒÀÉ ÎÐËÎÃÎÒÎÉ ÌÎÍÃÎË Õ¯Í õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä ¯éëäâýðæ¿¿ëýõ ÷èãëýëýýð: ÷èãëýëýýð: Ò¿ìýíöîãò, Ñ¿õáààòàð ñóìûí òºâèéí òºñâèéí æóóë÷íû áààç, Áàðóóí-Óðò ñóìàíä “Äîëîîí õóäàã” • Àéìãèéí “Æèæèã, äóíä ¿éëäâýðèéã • 2014 îíä àõóéí ¿éë÷èëãýýíèé òºâ áàéãóóëëàãóóäûã ºíäºð õóðäíû øèëýí êàáåëèéí àìðàëòûí ãàçàð áàéãóóëàãäàæ ¿éë àæèëëàãààãààõºãæ¿¿ëýõ ñàí”-ààñ 10 ñàðûí áàéäëààð çóðãààí øóãàì ñ¿ëæýýíä õîëáîñíîîð Ò¿âøèíøèðýý ÿâóóëæ áàéíà. ̺í Áè÷èãò áîîìòîä “Áè÷èãò Èõàæ àõóé íýãæ, èðãýí 325 ñàÿ òºãðºãèéí çýýë àâ÷, áàéãóóëàõààð ”Ñóìûí õºãæëèéí ñàí”-ààñ Àñãàò ñóìäààñ áóñàä ñóìûí òºñâèéí áàéãóóëëàãóóä ªð㺺” Îͪ¯Ã áàéãóóëàãäñàí. Áýëýã äóðñãàëûííèéò 825,0 ñàÿ òºãðºãèéí õºíãºëºëòòýé çýýëèéã 145 ñàÿ, Óóëáàÿí 800,0 ìÿíãà, Áàÿíäýëãýð 2,0 ºíäºð õóðäíû øèëýí êàáåëèéí øóãàì ñ¿ëæýýíä ¿éëäâýðëýë ýðõëýã÷äèéã äýìæèõ çîðèëãîîð Ãàðîëãîîä áàéíà. ñàÿ òºãðºã ãàðãàí ¿éë àæèëëàãààãàà ýõë¿¿ëýýä õîëáîãäëîî. óð÷óóä, æóóë÷íû áààçóóäûã MTA îëîí óëñûí • Á¿òýýí áàéãóóëàëòûí àæëûí õ¿ðýýíä îðîí áàéíà. Áàðóóí-Óðò ñóìàíä àõóéí ¿éë÷èëãýýíèé àÿëàë æóóë÷ëàëûí ¿çýñãýëýí, “Öàãààí àëò”íóòãèéí æèæèã, äóíä ¿éëäâýð ýðõëýã÷ íàðûã òºâ áàéãóóëàõ çîðèëãîîð “Ñóì õºãæ¿¿ëýõ ñàí”- պ人 àæ àõóé, ãàçàð òàðèàëàíãèéí ýñãèé ýäëýëèéí äýëã¿¿ð, Õóñòàéí áàéãàëèéíäýìæèõ áîäëîãî áàðèí àæèëëàæ áàéãàà áºãººä ààñ èðãýí ª.Ãàíæèã¿¿ðò 7,5 ñàÿ òºãðºãèéí ÷èãëýëýýð: öîãöîëáîðò ãàçàðò òóðøëàãà ñóäëóóëàõààñ ãàäíà2014 îíä 5000,0 ì3 áåòîí çóóðìàã, 3500 ì2 õºíãºëºëòòýé çýýëèéã îëãîñíîîð çóðãààí áîðëóóëàëòûí ñ¿ëæýýã íýìýãä¿¿ëýõ ¿¿äíýýñ ãàðÿâãàí áîëîí çàìûí õàâòàí, 2300,0 ìÿí.ø óëààí õ¿íèéã àæëûí áàéðààð õàíãàí àæèëëàæ áàéíà. • Áàÿíäýëãýðèéí óëààí îìãèéí ÿìààã óð÷óóäûí ¿çýñãýëýí çîõèîí áàéãóóëæ æóóë÷äûãòîîñãî, 617,0 ìÿí.ø áëîêèéã îðîí íóòãèéí Äýýðõ àæëóóä õèéãäñýíýýð ̺íõõààí, Íàðàí ¿¿ëäýð áîëãîõ ñóäàëãààíû àæèëä Îðîí íóòãèéí õàìðóóëæ áàéíà.¿éëäâýðëýã÷äýýñ õóäàëäàí àâñàí áàéíà. ñóìààñ áóñàä 11 ñóìàíä àõóéí ¿éë÷èëãýýíèé õºãæëèéí ñàíãààñ 34.0 ñàÿ òºãðºãèéí õºðºí㺠• 2014 îíû 10-ð ñàðûí áàéëäëààð 254 àæèë òºâ¿¿äèéã áàéãóóëñàí áà çóðãààí ñóìûí àõóéí îðóóëàëò õèéñýí áºãººä ñóäàëãààíû àðãà • Òóñãàé ñîíèðõëûí àÿëàë æóóë÷ëàëûãîëãîã÷ äàâõàðäñàí òîîãîîð 1122 àæëûí áàéðíû ¿éë÷èëãýýíèé òºâ òîãòìîë ¿éë àæèëëàãàà ç¿éí äàãóó ãóðâàí áàãèéí 15.0 ìÿíãàí ÿìààíä õºãæ¿¿ëýõ ¿¿äíýýñ Äàðüãàíãà ñóìàíä “Ãàíãàçàõèàëãà ºãñíººñ 954 èðãýí àæèëä çóó÷ëàãäñàí ÿâóóëàí, 40 îð÷èì èðãýäèéã àæëûí áàéðààð àíãèëàëò õèéõèéí çýðýãöýý ÿìààíû íàñ õ¿éñ íóóðûí ÷óóëãàí” ýâåíò ¿éë àæèëëàãààã çîõèîíáàéíà. ¯¿íýýñ áàéíãûí àæëûí áàéð 465, ò¿ð õàíãàæ áàéíà. Øèíýýð àõóéí ¿éë÷èëãýýíèé á¿ðýýñ 391 øèðõýã íîîëóóðûí äýýæèéã ãýðýý áàéãóóëñàí. Ìºí “Õ¿í ÷óëóó ñîíèðõîõ àÿëàë”,àæëûí áàéð 251. Ãàð óðëàë, î¸äîë, õ¿íñíèé áàéð áàðüñàí áóþó çàñâàðëàñàí òàâàí ñóìàíä áàéãóóëñàí ãàçàðò, ñ¿¿íèé äýýæèéã àéìãèéí “Áàéãàëèéí ºâºðìºö òîãòîö áîëîõ ýðòíèéá¿òýýãäýõ¿¿íèé ÷èãëýëýýð ¿éëäâýðëýë ÿâóóëäàã èæ á¿ðýí òîíîã òºõººðºìæèéã Õºäºëìºðèéí ëàáîðòîðèò ºã÷ øèíæë¿¿ëýýä áàéíà. ßìààíû ñºíºñºí ãàëò óóë, ñîëèðûí òîãîî ñîíèðõîã÷äûí10 æèæèã, äóíä ¿éëäâýðëýã÷èä “Ç¿¿í á¿ñèéí ÿàìíààñ íèéë¿¿ëýõýýð øèéäâýðë¿¿ëýýä áàéíà. ¿¿ëäðèéí òîäîðõîéëòîíä îðîõ àøèã øèì, òîî àÿëàë”, “×îíî, ¿íýã, õÿðñ, çýýð, õàëèóí áóãà,õóäàëäààíû òºâ”-ä á¿òýýãäýõ¿¿íýý áîðëóóëàõ òîëãîéí ºñºëòèéí òàâàí æèëèéí ñóäàëãààíû õàð ñ¿¿ëò çýðýã àìüòàí àæèãëàõ àÿëàë”, “Àãóéïàâèëîí ò¿ðýýñëýõýä ñàíõ¿¿ãèéí äýìæëýã • 1000 àéëûí îðîí ñóóöíû áàðèëãà áàðèõ ìàòåðèàëûã áîëîâñðóóëàõ àæëûã õèéæ áàéíà. ñóäëàõ àÿëàë”, “Øóâóó àæèãëàõ àÿëàë” ãýñýí¿ç¿¿ëñýí. çîðèëòûí õ¿ðýýíä ýíý îíä Áàðóóí-Óðò õîòûí 1 òàâàí òºð뺺ð àÿëàëûí ìàðøðóò áîëîâñðóóëàí • “Ñ¿õáààòàð õºãæèë 2014” çàõ çýýëèéí ä¿ãýýð áàãò 30, “Green town” õîòõîíä 32, “Öàéðò • Óëñûí òºñâèéí õºðºí㺠îðóóëàëòààð 2014 ãàðãàæ ñóðòàë÷èëæ áàéíà.ºäºðëºãèéã Áàðóóí-Óðò õîòîä çîõèîí ìèíåðàë” ÕÕÊ-èéí àæèë÷äûí 36 àéëûí îðîí îíä 29 ã¿í ºðìèéí õóäàã ãàðãàõààð òºëºâëºí òóñáàéãóóëñàí. Óã ºäºðëºãò 12 ñóìûí 137 ñóóöíû áàðèëãà áàðèãäàæ, àøèãëàëòàä îðñíû àæëûã “Ãðàíä ýëåòðî òåõíèêîì” ÕÕÊ, “Òýíõëýã Õºäºëìºð ýðõëýëòèéí ÷èãëýëýýð:ìàë÷èí, ¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýý ýðõëýã÷èä äýýð Ýðäýíýöàãààí ñóìàíä 20, Áàÿíäýëãýð óñ” ÕÕÊ, “Õàí áóëãèéí ýõ” ÕÕÊ-ààð ã¿éöýòã¿¿ëýí,îðîëöîæ, 75 ñàÿ òºãðºãèéí áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿í ñóìàíä 24, “Green town” õîòõîíä 45, “Îäêîí” íèéò õóäãèéí 93.1% áîëîõ 27 õóäãèéã óëñûí • Áàéíãûí áîëîí ò¿ð àæëûí áàéðàíä íèéòõóäàëäàí áîðëóóëñàí áàéíà. 2014 îíû àéìãèéí õîòõîíä 36, “Çàëóóñ” õîòõîíä 16 àéëûí îðîí êîìèññ àøèãëàëòàä õ¿ëýýí àâààä áàéíà. 12“Áðýíä á¿òýýãäýõ¿¿í”-ýýð Ò¿ìýíöîãò ñóìûí ñóóöíû áàðèëãóóä áàðèãäàæ áàéíà. 1000 àéëûí áîãèíî ÿíäàíò õóäãèéã ñýðãýýí çàñâàðëàæ, 2740 èðãýíèéã çóó÷èëæ, 1623 øèíý àæëûíÁ.Àìàðñàéõàíû “Õàð ÿìààò” öàé øàëãàðñàí áà îðîí ñóóö áàðèõ àæèë 2015 îíû 04 ä¿ãýýð ñàðä ñàëõèíû ñýðãýýãäýõ ýð÷èì õ¿÷ýýð óñ ºðãºõÓëààíáààòàð õîòíîî 9 ä¿ãýýð ñàðûí 10-25-íû ýõýëíý. Õóâèéí õýâøëèéí õºðºí㺠îðóóëàëòûã òºõººðºìæèéã ñóóðèëóóëàí àøèãëàëòàä õ¿ëýýí áàéð áèé áîëãîâ. Àéìãèéí õýìæýýíä ñ¿¿ëèéíõîîðîíä çîõèîí áàéãóóëàãäñàí “Íàìðûí íîãîîí äýìæèæ, Áàÿíäýëãýð ñóìàíä áèå äààñàí àâñàí. Îðîí íóòãèéí õºðºí㺠îðóóëàëòààð 11ºäð¿¿ä” ¿çýñãýëýí õóäàëäààíä îðîëöñîí. èíæåíåðèéí øóãàì ñ¿ëæýýíä õîëáîãäñîí 24 ã¿í ºðìèéí õóäàã, 30 ýíãèéí óóðõàéí õóäàã, æèë¿¿äýä àæèëã¿éäëèéí ò¿âøèí òîãòâîðòîéÌºí ¿çýì÷èí ¿¿ëäðèéí õîíèíû áàÿðûã àéëûí îðîí ñóóö, Ýðäýíýöàãààí ñóìàíä 12 ìàë÷äûí õ¿÷ýýð 76 ýíãèéí óóðõàéí õóäàãÝðäýíýöàãààíä ñóìàíä çîõèîí áàéãóóëæ, àéëûí íèéòèéí îðîí ñóóöûã áàðüæ áàéíà. ãàðãàñàí. Ýíãèéí óóðõàéí õóäàã ãàðãàñàí áóóð÷, 2013 îíû ¯ÑÕ-íû ìýäýýëëýýð 7.0%-ä“Øèëìýë ìàëûí ¿çýñãýëýí”, “Öºì òîðãîí ìàë÷äàä Áàÿíäýëãýð, Áàðóóí-Óðò ñóìä 16.5 ñàÿñ¿ðýã”-òýé àéë ºðõèéã øàëãàðóóëñàí. • Àéìãèéí õýìæýýíä õ¿íñíèé ãîë íýðèéí òºãðºãèéí óðàìøóóëàë îëãîñîí. õ¿ðñýí íü 2012 îíû ò¿âøíýýñ 3.7 ïóíêòýýð • Àéìãèéí æèæèã, äóíä ¿éëäâýð ýðõëýã÷äèéã á¿òýýãäýõ¿¿íèé õýðýãöýý õàíãàìæ æèë á¿ðäîòîîä, ãàäààäàä ñóðòàë÷ëàõ çîðèëãîîð “Àëòàí íýìýãäýæ áàéãàà áºãººä ãóðèë, ãóðèëàí Õ¿íñíèé àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ áóóðñàí ¿ç¿¿ëýëò áîëæ áàéíà.íàìàð”, “Ìîíãîëä ¿éëäâýðëýâ” çýðýã 10 ãàðóé á¿òýýãäýõ¿¿í 510,8 òí, ñ¿¿ ñ¿¿í á¿òýýãäýõ¿¿í ÷èãëýëýýð:¿éë àæèëëàãààã çîõèîí áàéãóóëàí, 5,0 îð÷èì 6 òí, ìàõ 50 òí, ìàõàí á¿òýýãäýõ¿¿í 2,3 òí, • 40-ººñ äýýø íàñíû èðãýäèéã àæëûíñàÿ òºãðºãèéí äýìæëýã ¿ç¿¿ëñýí áàéíà. öýâýð óñ 113,3 ìÿíãàí ëèòð, òºìñ 710,9 òí, • Ò¿ìýíöîãò ñóìàíä ¯ÕÀÀß-íû 198.0 ñàÿ • Çàñãèéí ãàçðûí òîãòîîëûí äàãóó 2014 õ¿íñíèé íîãîî 346 òí òóñ òóñ ¿éëäâýðëýí òºãðºãèéí äýìæëýãýýð Óëààíáààòàð õîòûí áàéðààð õàíãàñàí 18 àæèë îëãîã÷òîé àæèëîíä 3 ñóìûí 128 èðãýí 2546 øèðõýã àðüñ, ìàõíû 100 õóâü, ñ¿¿íèé 55 õóâü, òºìñ õ¿íñíèé “Íåìîí” ÕÕÊ ñóì äóíäûí çàãâàð ìàë íÿäàëãààíûøèð, íîîñíû óðàìøóóëàëä 13 ñóìûí 3752 íîãîîíû 35 õóâü, òàëõ íàðèéí áîîâíû 15 õóâèéã öåõ áàðüæ áàéãóóëàí àøèãëàëòàä õ¿ëýýí àâñàí. îëãîã÷èéã äýìæèõ ãýðýý áàéãóóëæ, 11 ä¿ãýýðìàë÷èí, ìàë á¿õèé ýòãýýäèéí 87260 òí õîíü, äîòîîäûí ¿éëäâýðëýëýýð õàíãàæ áàéíà. Õàðèí Òóñ öåõ õîíîãò 10 áîä, 30 áîã ìàë íÿäëàõ õ¿÷èíòýìýýíèé íîîñíû ìàòåðèàëûã õ¿ëýýí àâ÷ ãóðèë, íàðàí öýöãèéí òîñ, ýëñýí ÷èõýð, áóäààã ÷àäàëòàé. ñàðûí áàéäëààð 15,7 ñàÿ òºãðºãèéí óðàìøóóëàëöàõèì ñàíãààð ¯ÕÀÀß-íû Ìàë õàìãààëàõ ñàíä 100 õóâü èìïîðòîîð õàíãàæ áàéíà. Àéìãèéíõ¿ðã¿¿ëëýý. Ýíýõ¿¿ òºðèéí áîäëîãûí ¿ð ä¿íä “Æèæèã, äóíä ¿éëäâýðèéã õºãæ¿¿ëýõ ñàí”-ààñ Àÿëàë æóóë÷ëàëûã õºãæ¿¿ëýõ îëãîîä áàéíà. Òàéëàíò õóãàöààíä 40-ººñ äýýøóëñ áîëîí îðîí íóòãèéí ìàë àæ àõóéí ãàðàëòàé “Äàðüò ø¿òýýí” ÕÕÊ-ä 90,0 ñàÿ òºãðºãèéí, ÷èãëýëýýð:ò¿¿õèé ýä ¿éëäâýðëýã÷ íàðò òóøààõ ò¿¿õèé “Ñóì õºãæ¿¿ëýõ ñàí”-ààñ äºðâºí àæ àõóé íýãæ, íàñíû èðãýäèéí õºäºëìºð ýðõëýëòèéã äýìæèõýä íýìýãäñýíýýð äýýðõ ¿éëäâýðèéí õ¿÷èí èðãýíä 35,0 ñàÿ òºãðºãèéí çýýëèéã õ¿íñíèé • Àÿëàë æóóë÷ëàëûã õºãæ¿¿ëýõ çîðèëãîîð÷àäàë àøèãëàëò äýýøèëæ, øèíýýð ¿éëäâýð¿¿ä ¿éëäâýðèéí ÷èãëýëýýð îëãîñîí. Õ¿íñíèé ãîë 2013 îíä àéìãèéí ÇÄÒÃ-ààñ Ñ¿õáààòàð õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä 256 èðãýí áàéíãûí áîëîíáàéãóóëàãäñàí. 2014 îíû 10 äóãààð ñàðûí íýðèéí áàðààíû ¿íý óðüä îíû ìºí ¿åýñ 1-10 àéìãèéí àÿëàë æóóë÷ëàëûí ìàñòåð òºëºâëºãººáàéäëààð 1,5 ìÿí.ì3 ýñãèé, ýñãèé ýäëýë õóâèàð ºññºí ìýäýýòýé áàéíà. áîëîâñðóóëàõ òåíäåð çàðëàãäàæ “È ÒÈ ÀÉ” ò¿ð àæëûí áàéðààð õàíãàãäñàí áàéíà.¿éëäâýðëýãäñýí áàéíà. ÕÕÊ øàëãàðàí àéìãèéí àÿëàë æóóë÷ëàëûí • Áàðóóí-Óðò ñóìûí òºâ 5 äóãààð áàã ìàñòåð òºëºâëºãººã áîëîâñðóóëñàí. Óã ìàñòåð • Õºòºëáºð¿¿äèéã òºðèéí áîëîí àæ àõóéí ¯éë÷èëãýýíèé áèçíåñèéã äýìæèõ “ĺðâºëæ” òîëãîéí îð÷èìä îðîí íóòãèéí òºëºâëºãººã ÈÒÕ-ûí 02 òîîò òîãòîîëîîð òºñâèéí 14.3 ñàÿ òºãðºãèéí ºðòºã á¿õèé áàòàëæ, 2011 îíû 64 òîîò òîãòîîëûã õ¿÷èíã¿é íýãæ, áàéãóóëëàãà, èðãýäòýé õàìòðàí îðîí óòàñã¿é èíòåðíýòèéí òîíîã òºõººðºìæ áîëãîñîí. ñóóðèëóóëàõààð ã¿éöýòãýã÷ áàéãóóëëàãàòàé íóòàãò àìæèëòòàé õýðýãæ¿¿ëæ áàéíà. Õºãæëèéí ãýðýý áàéãóóëàíàæèëëàëàà. Óóëáàÿí, • Àæ àõóé íýãæ áàéãóóëëàãà, èðãýäèéí æóóë÷íû áààç áàéãóóëàõ ñàíàà÷èëãûã äýìæñíèé áýðõøýýëòýé èðãýäèéí õºäºëìºð ýðõëýëòèéã ¿ð ä¿íä Äàðüãàíãà ñóìàíä “Õºõ òýíãýðèéí çàì” äýìæèõ àæëûí õ¿ðýýíä 2013 îíä 28 èðãýíä 20,0 ñàÿ òºãðºãèéí ñàíõ¿¿ãèéí äýìæëýã, 2014 îíä 30 èðãýíä 30.0 ñàÿ òºãðºãèéí ñàíõ¿¿ãèéí äýìæëýã îëãîæ, ºðõèéí ¿éëäâýðëýë ýðõýëæ, ¿éë àæèëëàãààãàà ºðãºæ¿¿ëýõýä äýìæëýã ¿ç¿¿ëëýý. • 2013-2014 îíä Ìàë÷äûí õºäºëìºð ýðõëýëòèéã äýìæèõ õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä íèéò 65 ìàë÷èí ºðõ 325,0 ñàÿ òºãðºãèéí ìàëààð ìàëæóóëàãäñàí áà 15 ìàë÷èí àæèë îëãîã÷òîé ìàë÷èí àæèë îëãîã÷èéí óðàìøóóëàë îëãîõ ãýðýý áàéãóóëàí àæèëëàæ áàéíà. ̺í õ¿íñíèé íîãîî òàðèàëàõ ÷èãëýëýýð 2013 îíä 9 èðãýíä 9.5 ñàÿ òºãðºãèéí ñàíõ¿¿ãèéí äýìæëýã 2014 îíä 5 ñóìûí 51 èðãýí 14,0 ñàÿ òºãðºãèéí ñàíõ¿¿ãèéí äýìæëýã ¿ç¿¿ëëýý. ¯ðãýëæëýë 6-ð í¿¿ðòÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 6ÌÎÍÃÎË Õ¯Í ìºðèéí õºòºëáºð ѯÕÁÀÀÒÀÐ àéìàãò õýðýãæèæ áóé õî¸ð æèëèéí ¿ð ä¿í Ò¿ð¿¿÷ íü 5-ð í¿¿ðò õ¿íèéã îíîøëîãîî, øèíæèëãýýíä õàìðóóëàí • 2014-2015 îíû õè÷ýýëèéí æèëä • “ Ø è í ý ÷ ë ý ã ä ñ ý í ñ ó ì ” ò º ñ ë è é í 8100 õ¿í áóþó 78.9 õóâèéí ºâ÷ëºë èëð¿¿ëæ, öýöýðëýãèéí õàìðàãäàëò ºíãºðñºí æèëýýñ õ¿ðýýíä Ýðäýíýöàãààí ñóìàíä 6,6 êì àâòî Íèéãìèéí õàìãààëëûí ÷èãëýëýýð: õîëáîãäîõ øàòëàëûí ýìíýëãèéí õÿíàëòàä 1,9 õóâèàð ºññºí ¿ç¿¿ëýëòòýé. çàìûí çóðàã òºñºâ õèéëãýí, äàëàíãèéí • 2013-2014 îíä 13 ñóìûí 18 á¿ëýãò àâàõ, ýì÷ëýõ, ýð¿¿ëæ¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí àæëûã ýõë¿¿ëñýí áà Áàÿíäýëãýð, Îíãîí,òºñºë õºòºëáºð õýðýãæ¿¿ëæ, ºðõèéí îðëîãûã áàéãóóëæ áàéíà. • Áàÿíäýëãýð ñóìûí ÅÁÑ-èéí õýâ Õàëçàí ñóìäàä çàìûí òðàññ ãàðãàí 1-2íýìýãä¿¿ëýõ çîðèëãîîð îëîí íèéòèéí øèíæèéã ººð÷èëæ, 2014-2015 îíû õè÷ýýëèéí êì àâòî çàì áàðèõ äàëàí, ñóóðèéí àæëûãîðîëöîîíä ò¿øèãëýñýí õàëàìæèéí • ÁÇÄÕ, Ñ¿ðüåý ºâ÷íººñ ñýðãèéëýõ æèëýýñ ýõëýí “Á¿ðýí äóíä ñóðãóóëü” áîëãîí ýõë¿¿ëýýä áàéíà.¿éë÷èëãýýíèé ñàíãààñ 19.5 ñàÿ òºãðºãèéí àéìãèéí äýä õºòºëáºðèéã àéìãèéí Çàñàã ººð÷èëñºí. ̺í Áàÿíòýðýì áàãèéí áàãàñàíõ¿¿æèëò îëãîâ. 2013-2014 îíä ºäðèéí äàðãûí 2013 îíû À/235 òîîò çàõèðàìæààð ñóðãóóëèéã ̺íõõààí ñóìûí ñóðãóóëèéí • Àéìãèéí õýìæýýíä “Á¿õ íèéòýýð¿éë÷èëãýýíä ºññºí ä¿íãýýð425àõìàäíàñòàí, áàòëóóëàí ìºðäºæ õºòºëáºðèéã õýðýãæ¿¿ëýí ìýäýëä øèëæ¿¿ëýí àæèëëàæ áàéíà. ìîä òàðèõ ºäºð”-èéí õ¿ðýýíä 15841 øèðõýãõºãæëèéí áýðõøýýëòýé èðãýíèéã õàìðóóëæ, àæèëëàæ áàéíà. 2014 îíû 10 äóãààð ñàðûí ìîä, áóò ñººã òàðèõàä 209 àæ àõóé íýãæ,îëîí íèéòèéí îðîëöîîíä ò¿øèãëýñýí áàéäëààð ºìíºõ îíû ìºí ¿åòýé õàðüöóóëàõàä • Î ð î í í ó ò ã è é í ñ à í à à ÷ è ë ã à à ð áàéãóóëëàãà, 2978 èðãýí îðîëöñîí. Áàðóóí-õàëàìæèéí ¿éë÷èëãýýíèé ñàíãààñ 9.6 ñàÿ ÁÇÄÕ 311 õ¿í áóþó 18.7 õóâèàð áóóðñàí Áàðóóí-Óðò ñóìàíä 9-ð öýöýðëýãèéã øèíýýð Óðò ñóìàíä “Íîãîîí õîòûí òºëºº õàìòäàà”òºãðºã çàðöóóëààä áàéíà. 2014 îíä ºäðèéí áàéíà. áàéãóóëàí 175 õ¿¿õäèéã öýöýðëýãò íýìæ àÿí çîõèîí áàéãóóëæ, 4, 5-ð òîéðãèéí 12,5õàø ÷óëóóí ýì÷èëãýýíä Ò¿ìýíöîãò ñóìàíä 2 õàìðóóëàí, íèéò 68 àæëûí áàéð íýìýãäýýä êì àâòî çàì äàãóó 5916 ìîäûã òàðüñàí.ýýëæ, Áàðóóí-Óðò ñóìàíä 6 ýýëæ àæèëëóóëæ, Îíîøëóóðûí çàðäàëä 24.1 ñàÿ òºãðºã áàéíà. “Áîëîâñðîë” õîðîîëëûí àæëûã 100 õóâü óðãóóëæ, ñàéí àæèëëàñàí ýõíèé308 àõìàä íàñòàí, õºãæëèéí áýðõøýýëòýé çàðöóóëñàí áàéíà. ¯çëýãèéí áîëîí ¿ðãýëæë¿¿ëýí õýðýãæ¿¿ëæ, 152 àéëûí îðîí 5 áàéðûã øàëãàðóóëæ, ãàäààäàä àÿëàõèðãýíä íèéãìèéí õàëàìæèéí ñàíãààñ 50.8 îíîøëóóðûí çàðäëûã ñóìäûí ñóì õºãæ¿¿ëýõ ñóóö, 200 õ¿¿õäèéí äîòóóð áàéðûã àøèãëàëòàä áàòëàìæ ãàðäóóëæ èðãýäèéí èäýâõèéãñàÿ òºãðºã çàðöóóëààä áàéíà. ñàíãààñ ãàðãàëàà. îðóóëæ, ýðãýí òîéðíû òîõèæèëòûí àæëûã ºðí¿¿ëñýí àæèë áîëñîí. • Çàñãèéí ãàçðûí 2013 îíû 269 ä¿ãýýð õèéæ áàéíà.òîãòîîëîîð çîõèîí áàéãóóëàãäñàí ºðõèéí 2014 îíä Óëñûí òºñâèéí õºðºí㺠• Ç à ñ ã è é í ã à ç ð û í 1 7 8 ä ó ã à à ðàìüæèðãààíû ò¿âøèí òîãòîîõ ñóäàëãààãààíû îðóóëàëòààð õèéãäñýí àæëóóä: • Áàðóóí-Óðò ñóìûí 640 õ¿¿õäèéí çàðëèãèéí äàãóó ñóìäàä öýöýðëýãòä¿íä ¿íäýñëýí 2014 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí ñóðãóóëèéí õè÷ýýëèéí áàéðûí áàðèëãûã õ¿ðýýëýí áàéãóóëàõ àæëûí ýõëýë òàâèãäñàí.áàéäëààð 583 ºðõèéí 3085 èðãýíä 172.4 ñàÿ • 50 îðòîé ýõ, õ¿¿õäèéí ýìíýëýã-3.1 àøèãëàëòàä îðóóëæ, ÁØÓß-íààñ 140,0 Ò¿ìýíöîãò, Óóëáàÿí, Àñãàò, Ñ¿õáààòàð,òºãðºã çàðöóóëààä áàéíà. òýð áóì ñàÿ òºãðºãèéí õºðºí㺠îðóóëàëò õèéæ, Õàëçàí, Äàðüãàíãà, Áàðóóí-Óðò çýðýã ñóìäàä òîíîã òºõººðºìæ, øèíýýð ñàíäàë, òåõíèê 22,9 ãà ãàçàðò ìîä òàðüæ, 165,6 ñàÿ òºãðºã • Íèéãìèéí äààòãàëûí õóóëèéí • Õàëçàí ñóìûí ÝÌÒ-èéí èõ çàñâàð- õýðýãñëýýð õàíãààä áàéíà. Àñãàò ñóìûí çàðöóóëñàí áàéíà.ìýäýýëýë ñóðãàëò, íèéãìèéí äààòãàëûí 145,0 ñàÿ õè÷ýýëèéí áàéðíû áàðèëãûí àæèë äóóñ÷õóóëü òîãòîîìæèéã ñóðòàë÷ëàõ àæëûã 2014 îíû 12 äóãààð ñàðä àøèãëàëòàä • Àéìãèéí õýìæýýíä õîã õàÿãäëûíýð÷èìæ¿¿ëñíèé ¿ð 2014 îíû 10 äóãààð • ÀÍÝ-èéí ñàíòåõíèêèéí çàñâàð-95,0 õ¿ëýýëãýæ ºãºõººð äîòîð çàñëûí àæèë äóóñ÷ ìåíåæìåíòèéã ñàéæðóóëàõ õîãèéí öýã¿¿äèéãñàðûí áàéäëààð íèéãìèéí äààòãàëä ñàÿ áàéíà. Áàÿíäýëãýð ñóìûí 320 õ¿¿õäèéí öýãöëýõ àæëûã øàò äàðààòàé ã¿éöýòãýæäààòãóóëàã÷äûí òîî 12849 áîëñîí íü ºìíºõ ñóðãóóëèéí áàéðíû ºðãºòãºë, 200 õ¿¿õäèéí áàéíà. Õîã öýâýðëýãýý, òåõíèê õýðýãñëèéíîíîîñ 353 äààòãóóëàã÷ààð áóþó 2.8 õóâèàð • Óóëáàÿí ñóìûí ÝÌÒ-èéí áîõèðûí äîòóóð áàéðíû áàðèëãûí àæèë äóóñ÷ ñýëáýã, óðàìøóóëàëä íèéò 47960,0 òºãðºãºññºí. ̺í 2014 îíä õóâèàðàà õºäºëìºð øóãàì õîîëîéí çàñâàð-27 ñàÿ àøèãëàëòàíä õ¿ëýýëãýí ºãñºí. Ò¿ìýíöîãò çàðöóóëñàí áàéíà. ̺í õîã õàÿãäëûíýðõëýã÷, ìàë÷äûã ýð¿¿ë ìýíäèéí äààòãàëä ñóìûí 320 õ¿¿õäèéí ñóóäàëòàé áàðèëãûí òåõíèêèéã ñàéæðóóëàõàä Áàðóóí-óðò ñóìûíºðãºíººð õàìðóóëæ, 53278 èðãýíèéã • Óóëáàÿí ñóìûí ÝÌÒºâ, Ýíõæèí àæèë 50 õóâü, Àñãàò ñóìûí 100, ̺íõõààí õýìæýýíä õîã 纺âðèéí 4 ìàøèí, çàìäààòãàñàí íü àéìãèéí íèéò õ¿í àìûí 93.8 ºðõèéí ÝÌÒºâèéí õàëààëòûí òîãîî ñîëèõ ñóìûí 150 õ¿¿õäèéí öýöýðëýãèéí áàðèëãûí òàëáàéí öýâýðëýãýýíèé 1 ìàøèíûã 210 ñàÿõóâèéã ýçýëæ áàéíà. Ìàë÷èä õóâèàðàà òóñ á¿ð 5,0 ñàÿ íèéò 10,0 ñàÿ àæèë ýõýëæ 50 õóâüòàé ã¿éöýòãýãäýæ áàéíà. òºãðºãººð, Ò¿ìýíöîãò ñóì 1 ìàøèí, 1 êîâøõºäºëìºð ýðõëýã÷äèéí 11 õóâü íü íèéãìèéí 60 ñàÿ òºãðºãººð, ̺íõõààí ñóì 1 ìàøèíäààòãàëä õàìðàãäñàí íü ºìíºõ îíîîñ 1.1 Îðîí íóòãèéí òºñâèéí õºðºí㺠• Óëñûí òºñâèéí õºðºí㺺ð Áàðóóí- 25 ñàÿ òºãðºãººð, íèéòèéí ýçýìøëèéíõóâèàð ºññºí ¿ç¿¿ëýëò þì. îðóóëàëòààð õèéãäñýí àæëóóä: Óðò ñóìûí 2-ð ÁÄÑ 278.0, Óóëáàÿí ñóìûí ãóäàìæ òàëáàéä èë çàäãàé õîã õàÿãäëûã ÅÁÑ-ä 240.0, Îíãîí ñóìûí ÁÄÑ-èéí áàãàñãàõ, õîãèéí ñàâûã áàéðøóóëàõ àæëûí ÝЯ¯Ë ×ÈÉÐÝà ÌÎÍÃÎË Õ¯Í • Óëàìæëàëò àíàãààõ óõààíû òºâ- äýýâðèéí çàñâàðûí àæëûã õèéí ã¿éöýòãýæ, õ¿ðýýíä 90 øèðõýã õîãèéí ñàâûã 9.9 ñàÿ õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä 1250,0 ñàÿ òºãðºãèéí õºðºíãèéã øèéäâýðëýí îðîí íóòãèéí õºðºí㺺ð Áàðóóí-Óðò ñóìûí òºãðºãèéí ñàíõ¿¿æèëòýýð á¿õ àæ àõóé íýãæ áàðèãäàæ áàéíà. 1, 2, 5, 6, 7-ð öýöýðëýãèéí çàñâàðò 34,9 ñàÿ, áàéãóóëëàãóóäûí ãàäàà áàéðëóóëñàí. • Àëñëàãäñàí íóòãèéí õ¿í àìä ýð¿¿ë Àëáàí áóñ/Íàñàí òóðøèéí áîëîâñðîëûíìýíäèéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýã øóóðõàé • Ñ ¿ õ á à à ò à ð ñ ó ì û í Ý Ì Ò - è é í òºâèéí çàñâàðûã 29,6 ñàÿ òºãðºãººð õèéæ ÝÐÕ ×ªËªªÒÝÉ ÌÎÍÃÎË Õ¯Í¿ç¿¿ëýõ çîðèëãîîð 2013 îíä ÿâóóëûí àìáóëàòîðèéí áàðèëãûí èõ çàñâàð, ãàäíà ã¿éöýòãýýä áàéíà. õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíäàìáóëàòîðèéí ¿çëýãèéã Àñãàò, Ýðäýíýöàãààí, òîõèæèëò-105,7 ñàÿÒ¿âøèíøèðýý, ̺íõõààí, Áàðóóí-Óðò • ÌѯÒ-èéí áàéðàíä óëñûí òºñâèéí • Ò º ð è é í ¿ é ë ÷ è ë ã ý ý ã ø ó ó ð õ à é ,ñóìûí 8, 9-ð áàãèéí àðä èðãýäèéí äóíä • Áàãèéí ýì÷èéí óíààíû õàíãàìæ - õºðºí㺺ð 80,0 ñàÿ òºãðºãèéí äýýâðèéí íýýëòòýé õ¿ðãýõ àæëûí õ¿ðýýíä www.sukh-çîõèîí áàéãóóëæ äîòîð, ìýäðýë, í¿ä, ø¿ä, 100 õóâü çàñâàð õèéæ äóóñãàí, 42,0 ñàÿ òºãðºãèéí baatar.mn ñàéòààð äàìæóóëàí îëîí íèéòýäýìýãòýé÷¿¿ä, ÷èõ õàìàð, õîîëîé, ÁÇÄÕ-ûí òåõíèê õýðýãñýë, áàãø íàðûí ºðºº, àíãè ìýäýýëëèéã õ¿ðãýæ áàéíà. ̺í Çàñàã¿çëýã õèéõ, ÝÕÎ-èéí íàðèéí ìýðãýæëèéí Òîíîã òºõººðºìæèéí õºðºí㺠òàíõèìûã òàâèëãà ýä õîãøëîîð á¿ðýí äàðãûí òàìãûí ãàçðûí äýðãýä Íýýëòòýéýì÷ íàðûí áàãèéã ãàçàð äýýð íü àæèëëóóëæ îðóóëàëòûí òàëààð: øèíý÷èëæ òîõèæóóëñàí. óòàñ /70513511/ àæèëëóóëàí Íýýëòòýéíèéò 8194 õ¿íèéã óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ óòñààð èðãýäèéí ºðãºäºë, ñàíàë, õ¿ñýëò,¿çëýãò õàìðóóëàí, ýì÷ëýí ýð¿¿ëæ¿¿ëýõ àðãà • Äàðüãàíãà ñóìûí ÝÌÒ-ä ÝÌß-íû ÀÞÓËÃ¯É ÎÐ×ÈÍÒÎÉ ÌÎÍÃÎË Õ¯Í ãîìäëûã õ¿ëýýí àâ÷ ýðõ õýìæýýíèé õ¿ðýýíäõýìæýýã àâëàà. õºðºí㺠îðóóëàëòààð 45,0 ñàÿ òºãðºãèéí 2D õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä øèéäâýðëýõ áóþó ýðõ á¿õèé áàéãóóëëàãà, ÝÕÎ àëáàí òóøààëòàíä óëàìæëàí õýðõýí • 2 0 1 4 î í ä õ º ä º º ã è é í õ ¿ í à ì ä • Áàðóóí-Óðò õîòûí àâòî çàìûí øèéäâýðëýñýí òàëààð èðãýäýä õàðèó ºã÷ýð¿¿ë ìýíäèéí òóñëàìæ ¿é÷ëèëãýýã • Ñ ¿ õ á à à ò à ð ñ ó ì û í Ý Ì Ò - ä ñ ó ì ñ¿ëæýýã ºðãºòãºõ àæëûí õ¿ðýýíä 4, 5-ð àæèëëàæ áàéíà.òýãø õ¿ðòýýìæòýé, ÷àíàðòàé ¿ç¿¿ëýõ, õºãæ¿¿ëýõ ñàíãààñ 13,0 ñàÿ òºãðºãèéí ºðòºã òîéðãèéí àâòî çàìûí äàëàíãèéí àæèëñàëáàð õîîðîíäûí õàìòûí àæèëëàãààã á¿õèé áèîõèìèéí àïïàðàò õèéãäñýí. 2015 îíû óëñûí òºñºâò àéìãèéí • Òºðèéí ¿éë÷èëãýýã èë òîä, õºíãºíáýõæ¿¿ëýõ ¿¿äíýýñ àéìãèéí Ýð¿¿ë ìýíäèéí òºâèéí 3,7êì õóó÷èí öåìåíò áåòîí çàìóóäûã øóóðõàé áîëãîõ, óëìààð ìýäýýëëèéãçºâëºëººñ ñàíàë ãàðãàæ, ñóì õºãæ¿¿ëýõ • ÀÍÝ-ò Ãåìîäèàëèçûí àïïàðàò 2 àñôàëüò áåòîíîîð øèíý÷ëýí õó÷èõ àæëûí õ¿ðòýýìæòýé, ¿éë àæèëëàãààãàà íýýëòòýéñàíãààñ 29 ñàÿ òºãðºãèéí ñàíõ¿¿æèëòýýð øèðõýã òºñâèéã ãàðãàí ñàíàëàà õ¿ðã¿¿ëýýä áàéíà. áàéëãàõ, èðãýäèéí îðîëöîîã õàíãàõá¿õ ñóìàíä 8 íàðèéí ìýðãýæëèéí ýì÷èéí Óóëáàÿí ñóìàíä 2,2 êì õàòóó õó÷èëòòàé çîðèëãîîð Àéìãèéí Çàñàã äàðãûí Òàìãûíá¿ðýëäýõ¿¿íòýé “ßâóóëûí àìáóëàòîðè”-èéí Õ¿í àìûã õºäºë㺺íèé õîìñäëîîñ àâòî çàì, ãýðýëò¿¿ëýã, ÿâãàí çàì, çàìûí ãàçðûí ÕÌÎÍÕÀ-íààñ “Òºðèéí ìýäýýëëèéí¿çëýã øèíæèëãýýíèé áàã àæèëëóóëæ, 19931 ñýðãèéëæ, íèéòèéí áèåèéí òàìèðûã á¿õ áàéãóóëàìæèéí õàìò èæ á¿ðíýýðýý öàã” íýâòð¿¿ëãèéã õ¿ðãýæ áàéíà. íèéòèéí õºäºë㺺í áîëãîí ºðí¿¿ëýõ àøèãëàëòàä îðîîä áàéíà. Òóñ àæëûã “Ýì Ýë çîðèëãîîð æèë á¿ð Á¿õ íèéòèéí êðîññ Öàõèóðò Îâîî” ÕÕÊ-èéí 640 ñàÿ òºãðºãèéí Àéìãèéí Çàñàã äàðãûí òàìãûí ãàçàð ã¿éëò çîõèîí áàéãóóëàõ òºëºâëºãºº ãðàôèê õºðºí㺠îðóóëàëòààð àâòî çàì áàðèëãûí áàòëóóëæ, íèéò àëáàí áàéãóóëàãà, àæ àõóé “×óëàíò” ÕÕÊ õèéæ ã¿éöýòãýñýí. íýãæèéí àëáàí õààã÷èä, èðãýä îëîí íèéòèéã õàìðóóëñíààð èäýâõòýé õºäºëãººíººð õè÷ýýëëýõ õàíäëàãà íýìýãäýæ, 2013 îíä 6500, 2014 îíä 9000 áóþó ºìíºõ îíîîñ 23,6 õóâü ºñ÷, 94,6 õóâèéí áèåëýëòòýé áàéíà. ÝÐÄÝÌ ÁÎËÎÂÑÐÎËÒÎÉ ÌÎÍÃÎË Õ¯Í õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíäÀõìàäóóä íóòàãòàà áàãà çàðäëààð ñóâèëóóëàõ áîëîìæòîé áîëëîîÑ¿ õ á à à ò à ð àæèëëàõ áîëîëöîîòîé òóñ ñóâèëãàà õèéõýýñ ãàäíà áîëîìæ á¿ðä¿¿ëñíýýðýý 332 àõìàä íàñòàí “Îðãèë”, îð õîíîã, çàìûí çàðäàëä àéìàã íü 4500 ñóâèëàë íü íýã ýýëæèíäýý óðëàã ñïîðòûí òýìöýýí èõýýõýí à÷ õîëáîãäîëòîé “Õóæèðò”, “Øàðãàëæóóò” 65,4 ñàÿ òºãðºã õàëàìæèéí îð÷èì àõìàä ºâëèéí óëèðàëä 26, çóíû óðàëäààí çîõèîõ, àéìãèéí àæèë áîëñîí þì. çýðýã ðàøààí ñóâèëàë áîëîí ñàíãààñ çàðöóóëñàí áàéíà. íàñòàíòàé óëèðàëä 45 ¿éë÷ë¿¿ëýã÷ òºâòýé òàíèëöàæ, á¿òýýí áóñàä àìðàëò ñóâèëàëä Äýýðõ òîîíû àõìàä íàñòàí áºãººä õ¿ëýýí àâàõ õ¿÷èí ÷àäàëòàé. áàéãóóëàëòûí àæëûã í¿äýýð Ýíý îíû ýõíèé 10 ñàðûí àìàðñàí áºãººä òýäíèé îðîí íóòãèéíõàà ñóâèëàëäñ¿¿ëèéí òàâàí æèëèéí ¿çýæ àÿëàõ, àõìàä íàñòàíòàé áàéäëààðÑ¿õáààòàðàéìãèéí àìðàõàä 18,5 ñàÿ òºãðºãèéãäóíäæààð æèëäýý íèéò 1.8ãàãàçðûãõàøààæóóëæ, õîëáîîòîé õóóëü ýðõ ç¿éí õàëàìæèéíñàíãààñ çàðöóóëæàõìàäûí åð人 1,5 õóâü ñïîðòûí òýìöýýí óðàëäààí ñóðãàëò çîõèîõ çýðýã îðîí íóòãèéí òºñ⺺ñíü ë ýíý íàñíûõàíä çîõèîõ, ÷ºëººò òîãëîëò àðãà õýìæýýí¿¿ä çîõèîí 46,9 ñàÿ òºãðºã õýìíýãäýõçîðèóëàëàãäñàí õèéõ, íàðëàõ òàëáàé, áàéãóóëàõààð òºëºâëºæ áîëîìæ áàéãààãèéí äýýðõºíãºëºëòòýé ¿íýýð äàñãàë õºäºë㺺í õèéõ èæ áàéãàà þì áàéíà. òóñ àéìãèéí àõìàä íàñòàí¿éë÷èëäýã, ìàãàäëàí á¿ðýí òîíîã òºõººðºìæ Óëààíáààòàð, áóñàä àéìãèéíèòãýìæëýãäñýí àìðàëòàíä á¿õèé ÷èéðýãæ¿¿ëýëòèéí Îðîí íóòàãòàà àõìàäûí àìðàëò, ñóâèëëûí ãàçàðòàìàð÷, ñóâèëóóëäàã ãýñýí òàëáàéãààñ ãàäíà 240 àìðàëò, ñóâèëàëòàé 7 õîíîã àìðàõàä õàìãèéíñòàòèñòèê ìýäýý áàéíà. ì2 òàëáàéòàé íîãîîíû áîëñíîîð íýã òàëààð áàãààð áîäîõîä 170.0, õàðèí¯ëäñýí õýñýã íü õóóëüä õ¿ëýìæ, ÿâãàí çàì, àâòî ãàäàãøàà óðñ÷ áóé ìºíãºíèé îðîí íóòàãòàà àìðàõàä 56.0çààñàí õºíãºëºëòºº ýäýëæ ìàøèíû çîãñîîë, ñ¿¿äðýâ÷, óðñãàë îðîí íóòàãòàà ¿ëäýõ, ìÿí òºãðºãèéí çàðäàë ãàðàõ÷àäàõã¿é áàéãàà íü îðîí ëåä ãýðýëò¿¿ëýã çýðãýýð íºãºº òàëààð õîë ãàçàð ÿâæ òîîöîî ãàð÷ áàéíà.íóòàãòàõìàäûíçîðèóëàëòòàé îð÷íûã òîõèæóóëæ õ¿í àìàð÷ àìàð÷ ñóâèëóóëæ ÷àäàõã¿éàìðàëò ñóâèëàë áàéõã¿é, ñóâèëóóëàõ òààòàé íºõöºëèéã áàéãàà èðãýä õàìðàãäàæ, Èéíõ¿¿ Ñ¿õáààòàð àéìà㺺ð àéìàã, õîòûí àìðàëòàíä á¿ðä¿¿ëæýý. àõìàä íàñòíû íèéãìèéí àõìàäóóäûíõàà íèéãìèéíÿâàõàä õîë, çàðäàë õàìãààëàëûí òóõàé õóóëèéí àñóóäëààð áîäèòîé àðãà÷èðýãäýë èõ áàéäàãòàé Àìðàëòûí õóãàöààíä äàãóó õºíãºëºëò ýäëýõ õýìæýý àâ÷, àõìàäûí èæõîëáîí òàéëáàðëàæ áîëîõ àõìàäóóäàä ýì÷èëãýý á¿ðýí òîõèëîã àìðàëò,þì. Èéìä àéìãèéí Çàñàã ñóâèëàë áàéãóóëñíààð æèëääàðãûí 2012-2016 îíû 1200 àõìàä íàñòíûã àìðààí¿éë àæèëëàãààíû ìºðèéí ñóâèëàõ íºõöºë áîëîìæèéãõºòºëáºðò Àõìàäûí àìðàëò á¿ðä¿¿ëæýý.ñóâèëàë áàéãóóëàõààðäýâø¿¿ëñýí çîðèëòûã àæèëõýðýã áîëãîæ 600 ì2 òàëáàéá¿õèé àìðàã÷äûí áàéð,¿éë÷èëãýýíèé ãàçàð ãýñýí¿íäñýí áàéðóóäòàé, äóëààíûóëèðàëä ãýð íýìæ áàðüæàøèãëàõ áîëîìæòîéãîîðàõìàäûí àìðàëò, ñóâèëëûãàøèãëàëòàíä îðóóëñàí þì. Òºâëºðñºí öàõèëãààíõàíãàìæòàé, öýâýð áîõèðûíõîëáîëò, õàëààëò äóëààíûããàçàð äýýð íü èæ á¿ðíýýðøèéäâýðëýñýí, æèëèéíäºðâºí óëèðàëä òàñðàëòã¿éÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 7ÁÎËÎÂÑÐÎË ÀÆÈË, ÌÝÐÃÝÆËÈÉÍ ÄÝÝÄ ÑÓÐÃÓÓËÈÉÍ ÕßÒÀÄ ÕÝËÍÈÉ ÌÑ¯Ò 1340 ÌÝÐÃÝÆÈËÒÝÉ ÁÝËÒÃÝËÄ ¯ÍÝÃ¯É ÑÓÐÀËÖÀÕÀÆÈËÒÀÍ ÁÝËÒÃÝÝÄ ÁÀÉÍÀ ÁÎËÎÌÆÒÎÉ Àéìãèéí ÌÑ¯Ò ìýðãýæëèéíáîëîâñðîë, ìýðãýæëèéí 18-24 íàñíû èðãýä ñàð á¿ð ¿éë÷èëãýýíèé àëáàíû àæèë÷èí Ñ¿õáààòàð àéìãèéí ÌÑ¯Ò íü ãýäãèéã èëýðõèéëæ áàéñàí þì. Îäîîãèéíñóðãàëò, áîãèíî õóãàöààíû 70000 òºãðºãèéí òýòãýëýãòýé 6 èðãýíä êîìïüþòåðèéí àíõàí ªÌªÇÎ-û Øèëèéí ãîë àéìãèéí áàéäëààð òóñ ñóðãóóëüä Ìîíãîë Óëñààññóðãàëò ãýñýí ÷èãëýëýýð ¿éë ñóðàëöàõ áîëîìæòîé àæ. øàòíû ìýäëýã îëãîõ ñóðãàëò Àæèë, ìýðãýæëèéí äýýä 100 ãàðóé îþóòàí ñóðàëöàæ áàéãàààæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéíà. “×èí ÌÑ¯Ò íü áîãèíî õóãàöààíû òóñ òóñ ÿâóóëñàí. ñóðãóóëüòàé õàìòðàí àæèëëàõ ñàíàìæ àæ. Ò¿¿í÷ëýí ç¿¿í á¿ñèéí 300 ìàëûíñýòãýëýýñýý õàíäàæ, öîãö ñóðãàëòààð Ýðäýíýöàãààí áè÷èãò ãàðûí ¿ñýã çóðæ, õàìòûí àæèëëàãàà ýì÷èéã áîãèíî õóãàöààíû ñóðãàëòàä÷àäàìæèéã ýçýìøèöãýýå” ñóìàíä 16 èðãýíä òîãîî÷, ªíãºðñºí õè÷ýýëèéí æèëä ºðí¿¿ëýýä áàéíà. Õ¿íä ìàøèí ìåõàíèçì, õàìðóóëàõ òàëààð òîõèðîëöîæ, 10-20óðèàí äîð 12 ìýðãýæëýýð 450 ̺íõõààí ñóìàíä 16 èðãýíä ìýðãýæëèéí áîëîâñðîëûí ñóâèëàã÷, ýð÷èìæñýí ìàë àæ àõóé ãýõ õ¿íèé á¿ðýëäýõ¿¿íòýé ýõíèé õî¸ð áàãèéãñóðàëöàã÷, 25 áàãø, 20 ãàðóé õ¿íñíèé íîãîî òàðèàëàëò, ñóðãàëòûí 9 ìýðãýæëýýð ìýò 30 ãàðóé ìýðãýæëýýð ñóðàëöàæ áóé ñóðãàëòàä õàìðóóëààä áàéãàà þì áàéíà.àæèë÷èäòàéãààð àæèëëàæ öàõèëãààíû ìýðãýæëýýð 119 ñóðàëöàã÷, ìýðãýæëèéí 20 ìÿíãàí îþóòàí, 1200 îð÷èì áàãø,áàéíà. Ýíý õè÷ýýëèéí æèëä 10 èðãýíä, 0338-ð àíãèàñ ñóðãàëòààð 2 ìýðãýæëýýð àæèë÷èäòàé òóñ ñóðãóóëü íü ÁÍÕÀÓ- Øèëèéí ãîë àéìãèéí Àæèë,áàðèëãûí çàñàë ÷èìýãëýë, 22 öýðãèéí àëáàí õààã÷èéã 27 ñóðàëöàã÷, íèéò 146 ûí 2400 îð÷èì ñóðãóóëèàñ 50 äóãààðò ìýðãýæëèéí äýýä ñóðãóóëèéí ç¿ãýýñáàðèëãûí ºðºã óãñðàã÷, ìîäîí áàðèëãûí çàñàë ÷èìýãëýë÷, òºãñºã÷ àìæèëòòàé òºãñãºæ, æàãñäàã, íýð õ¿íäòýé ñóðãóóëü þì. õºðø Ñ¿õáààòàð àéìãèéí õ¿¿õä¿¿äýäýäëýëèéí ìóæààí, òîãîî÷, Ø¿¿õèéí øèéäâýð ã¿éöýòãýõ òºãñºã÷äèéí 60 õóâü íü àæëûí Àæèë, ìýðãýæëèéí äýýä ñóðãóóëèéí õÿòàä õýëíèé áýëòãýëèéí íýã æèëèéíàâòîìàøèíû çàñâàð÷èí, àëáàíààñ 5 èðãýíä áàðèëãûí áàéðòàé áîëæýý. Íèéò 1340 çàõèðàë í.Òýðã¿¿í íü ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í ñóðãàëò, äîòóóð áàéðíû òºëáºðººñ 100ãàãíóóð÷èí ìýðãýæëýýð 150 çàñàë ÷èìýãëýë÷, Õîò òîõèæèëò ãàðóé ìýðãýæèëòýé àæèëòàíã Ì.Çîðèãòûí óðèëãààð 2014 îíû åñä¿ãýýð õóâü ÷ºëººëºí, ¿íý òºëáºðã¿é ñóðãàõñóðàëöàã÷èéã ýëñ¿¿ëñýí. áýëòãýí ãàðãààä áàéíà. ñàðûí 18-20-íû ºäð¿¿äýä Óëààíáààòàð áîëîìæ îëãîæ áàéãàà òóë ýíý áîëîìæèéãÍýã æèëèéí, ìýðãýæëèéí õîòîä çî÷ëîí èðæ, ¯ÕÀÀ áîëîí ÁÑØÓ, ñ¿õáààòàð÷óóä ìààíü àøèãëàõ õýðýãòýéñóðãàëòàíäàà áàðèëãûí Õºäºëìºðèéí ñàéä íàðò áàðààëõàæ, ãýäãèéã Ì.Çîðèãò ãèø¿¿í ìýäýãäñýí.çàñàë ÷èìýãëýë, î¸äîë÷èí àæèë õýðãèéí óóëçàëò õèéñýí áàéíà. Èéìä Ñ¿õáààòàð àéìãèéí ñóðàã÷èäìýðãýæëýýð ýëñýëò àâñàí Ýíý ¿åýð òóñ ñóðãóóëèéí ¿¿ä õààëãà 9 ä¿ãýýð àíãèà ä¿¿ðãýýä, õÿòàä õýëáàéíà. Ýíý ñóðãàëòûí îíöëîã ìîíãîëûí õ¿¿õýä çàëóóñò ¿ðãýëæ íýýëòòýé ñóäëàõûã õ¿ñâýë àéìãèéí Áîëîâñðîëûííü àæèë ýðõëýõèéã õ¿ññýí ÷ ãàçàð áîëîí ÌѯÒ-ä õàíäàæ áîëíî.ìýðãýæèëã¿é áàéãàà èðãýäèéã¿íý òºëáºðã¿é ñóðãàæ,ìýðãýæëèéí ¿íýìëýõòýéáîëãîí àæèëòàé îðëîãîòîéáîëîõîä ÷èãëýãääýã. ̺íѯÕÁÀÀÒÀÐ×ÓÓÄ ÓÍØÈÆ ÁÀÉÍÀ äîð “̺íõ÷óëóóí” ñàí, òºâ, Áîëîâñðîëûí ãàçàðòàé “Ñ¿õáààòàð” êèíî òåàòðòàé õàìòðàí àéìãàà íàð çºâ Àéìãèéí Òºâ íîìûí õàìòðàí çîõèîí áàéãóóëæýý. òîéðîí çîõèîí áàéãóóëæ,ñàíãààñ áàéãóóëëàãàà ñóì á¿ðò íîìûí ñàíãèéíñóðòàë÷ëàõ, õ¿¿õýä, çàëóóñ, “Íîìûí àíä-3“ óðàëäààíä íýýëòòýé ºäºðëºã õèéâ.àðä èðãýäèéã íîìòîé Ñ¿õáààòàð àéìãèéí 7 ñóðàã÷íºõºðë¿¿ëýõ, íîìûí ñàíãààð àìæèëòòàé îðîëöîæ, íîìûí - Ýíõ òàéâíû êîðïóñûí¿éë÷ë¿¿ëýõ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷äèéí ñàí÷ Á.Ñóìúÿà “Øèëäýã ìýðãýæèëòýí áàãø íàðòàéòîîã íýìýãä¿¿ëýõ, èíòåðíýò íîìûí ñàí÷”-ààð, áàãààðàà õàìòðàí õ¿¿õýä çàëóóñûíöàõèì íîì ºðãºíººð 1 ä¿ãýýð áàéðàíä øàëãàð÷, àíãëè õýëíèé ìýäëýãèéãõýðýãëýãäýõýä íºëººëºõ öîì, ºðãºìæëºë õ¿ðòæýý. äýýøë¿¿ëýõ, òýäíèé àìüäðàõçýðýã îëîí àæëûã ñàíàà÷ëàí óõààíä ñóðàëöàõàä òóñëàõàäõýðýãæ¿¿ëæ áàéíà. - “Íîìûí áàÿð- Áèäíèé ÷èãëýñýí õºòºëáºð¿¿äèéãÒóõàéëáàë: áàÿð” ÷óóëãà, óóëçàëòûã ¿íý òºëáºðã¿é ÿâóóëæ áàéãàà çîõèîí áàéãóóëæ, 12 ñóì íü ýöýã ýõ÷¿¿ä áîëîí õ¿¿õýä -“Ñ¿õáààòàð÷óóä óíøèæ îéí õ¿ðýýíä “¯çýì÷èí àðä -Òºðèéí ñî¸ðõîëò ÿðóó -“Äàÿí äýëõèéä ñàíààãàà 4 ñóðãóóëèéí íîìûí ñàíä çàëóóñûí òàëàðõëûã õ¿ëýýæáàéíà” àÿíûã àéìãèéí ò¿ìíèé ò¿¿õ, ¸ñ çàíøèë, íàéðàã÷ Î.Äàøáàëáàð àãñíû õóâààëöúÿ” óðèàí äîð íîì õàíäèâëàõ àÿíûã çîõèîí áàéíà.Áîëîâñðîëûí ãàçàð, óëàìæëàë” øèëäýã èëòãýëèéí ìýíäýëñíèé 57 æèëèéí îéä äýëõèéí øèëäýã á¿òýýí áàéãóóëæ, íèéò 6000 ãàðóé“Ãîëîìò” áàíê, Áàðóóí Óðò óðàëäààíû㠓̺íõ÷óëóóí çîðèóëæ “Ýõ îðîí-îþóí áàéãóóëàã÷èä áîëîí íîì öóãëóóëæ, õàíäèâëàñàí -Äýëõèéí íîìûí ñàí÷èäñóìûí ÇÄÒÃ-òàé õàìòðàí ñàí”-ãèéí èâýýí òýòãýëãýýð ñàíàà-ÿðóó íàéðàã” íààäìûã ñýòãýã÷èä æèë á¿ð öóãëàðàí áàéíà. “Øèëäýã õàíäèâëàã÷” æèë á¿ð “Íîìûí ñàíãèéíçîõèîí áàéãóóëæ, 纺âðèéí çîõèîí áàéãóóëæ, àéìãààñ “Äàøáàëáàð” ñàí, ò¿¿íèé ñàíàë áîäëîî õóâààëöäàã áàéãóóëëàãààð “Õèøèã” øèíý÷ëýë” íýðèéí äîðíîìûí ñàíã 25 íîìòîéãîîð áîëîí ªÌªÇÎ-û Ç¿¿í îõèí Ä.Èíäðàòàé õàìòðàí “TED Talks” ÷óóëãà óóëçàëòûí äýëã¿¿ðèéí õàìò îëîí öóãëàðàí, àðãà òóðøëàãààá¿õ àëáàí ãàçàð, àæ àõóéí ¯çýì÷èí õîøóóíû Óëèàñòàé çîõèîí áàéãóóëæ, óã àðãà ñàëáàð ÷óóëãàí “TEDx Ba- øàëãàð÷ýý. õóâààëöäàã “Next Li-íýãæ¿¿äýä àÿëóóëæ, áàëãàñààñ øàëãàðñàí øèëäýã õýìæýýíä Óëààíáààòàð õîò ruun-Urt” ¿éë àæèëëàãààã 2 brary” ÷óóëãàíä Ñ¿õáààòàðäàâõàðäñàí òîîãîîð 548 õ¿í 10 èëòãýã÷èä îðîëöñîí áóñàä àéìàã õîòóóäààñ èðñýí äàõü æèëäýý “Ýõ îðîíäîî -Ñóðàã÷äûí àìðàëòàíä àéìãèéí íîìûí ñàíãèéííîì óíøæýý. áàéíà. 100 ãàðóé ÿðóó íàéðàã÷ áàðèõ ìèíèé áýëýã” óðèàí çîðèóëæ, “Çóíû íýýëòòýé òºëººëºë àíõ óäàà Ìîíãîë îðîëöñîí áàéíà. óíøëàãà” õºòºëáºðèéã óëñààñ øàëãàðàí, çîõèîí -5 äóãààð ñàðûí 9, 10- Ñ¿õáààòàðûí òàëáàéä çîõèîí áàéãóóëàã÷ òàëûí çàðäëààðíû ºäð¿¿äýä Ýðäýíýöàãààí áàéãóóëæ, øèëäýã óíøèã÷ ÀÍÓ-ûí ×èêàãî õîòíîîñóìàíä ¯íäýñíèé õ¿¿õýä, áàéãóóëëàãà õàìò áîëñîí ÷óóëãàíä îðîëöñîíáè÷èã ¿ñãèéí áàÿðûã îëíûã øàëãàðóóëñàí þì. íü àéìãèéí Òºâ íîìûíçîõèîí áàéãóóëæ, ñóì ñàíãèéí àæëûã óëñ îðíûáàéãóóëàãäñàíû 90 æèëèéí -”Ñî¸ë óðëàã áîëîâñðîë õýìæýýíä òºäèéã¿é îëîí õºäººä” ¿éë àæèëëàãààã óëñûí õýìæýýíä ¿íýëñýí Íàñàí òóðøèéí áîëîâñðîëûí òîìîîõîí ¿íýëãýý áàéëàà. Ä.Áàòòóëãà: 76 àæëûí áàéð íýìýãäæýýØÈËÄÝà ÑÓÐÃÀËÒÛà ØÈÍÝ ÑÝÒÃÝËÃÝÝÃÝÝÐ ÎËÃÎÍÎ 4 ä¿ãýýð á¿ðýí äóíä ñóðãóóëèéí áàðèëãûí àæëûã õèéæ ã¿éöýòãýñýí Ë.̺íõçàÿà çàõèðàëòàé “Ñàéí Àéìãèéí Áîëîâñðîëûí ãàçàð íü õàðüÿà 22 àæèë íü ñóíæèð÷, äºðâºí æèë õ¿ëýýãäñýíèé ýöýñò êîíñòðàêøí” ÕÕÊ-èéí õàìò îëîíäîî ã¿í òàëàðõàë öýöýðëýã, 16 ñóðãóóëü, Íàñàí òóðøèéíÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò áîëîí àéìãèéí óäèðäëàãóóäûí èëýðõèéëìýýð áàéíà. áîëîâñðîëûí òºâèéã áîäëîãîîð äýìæèí, óäèðäëàãààð õàíãàí àæèëëàäàã. 2014-2015 îíû õè÷ýýëèéí õ¿÷èí ÷àðìàéëòààð àøèãëàëòàä îðñîí. Áóäàã íü -Ñóðãóóëèéíõàà áàðèëãûã òàíèëöóóëàõã¿é þó? æèëä á¿òöèéí øèíý÷ëýë õèéæ, Àëáàí áóñ, Íàñàí òóðøèéí õàíõàëñàí øèíýõýí áàéðàíäàà îðîîä óäààã¿é áàéãàà -Ìàíàé ñóðãóóëèéí áàéðíû õóâüä óðëàãèéí çààë, áîëîâñðîëûí òºâèéã áàéãóóëñàí áºãººä Áàÿíäýëãýð ñóìûí ñïîðò çààë, öàéíû ãàçàð, òºðºëæñºí êàáèíåò¿¿ä, ÅÁÑ ÁÄÑ áîëæ, Á¿ðýíöîãò áàãèéí ñóðãóóëèéã òàòàí áóóëãàæ, òóñ ñóðãóóëèéí çàõèðàë Ä.Áàòòóëãàòàé óóëçàæ, òóõàéëáàë ìýäýýëýë ç¿éí, õèìè, ôèçèêèéí êàáèíåò ãýýä ̺íõõààí ñóìûí ÁÄÑ-ä øèëæ¿¿ëñýí áàéíà. ̺í Áàðóóí- ñýòãýãäëèéã íü õóâààëöñàí þì. á¿ðýí òîõèæñîí. ̺í õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿¿õä¿¿äýä Óðò ñóìûí IV ÁÄÑ-èéí õè÷ýýëèéí áàéð àøèãëàëòàä îðæ, òóñãàéëàí çîðèóëñàí çàì, øàòòàé. Ñóðãàëò õ¿ì¿¿æëèéí øèíýýð IX öýöýðëýãèéã áèé áîëãîñíîîð õàìðàí ñóðãàëò -Øèíý õè÷ýýëèéí áàéðíû íýýëò áîëëîî. Áàÿð àæèë ÿâóóëàõ øààðäëàãàòàé òîíîã òºõººðºì溺ð òîäîðõîé õóâèàð ºñ÷, 200 õ¿¿õäèéí íýãäñýí äîòóóð áàéðõ¿ðãýå. òîäîðõîé õýìæýýíä õàíãàãäñàí áàéãàà. ªºðèéí áàéðòàé àøèãëàëòàä îðñíîîð íèéò 76 àæëûí áàéð íýìýãäæýý. áîë÷èõîîð öààøäàà õè÷ýýëýýñ ãàäóóð ¿éë àæèëëàãàà, “Øèíý÷ëýëèéí” Çàñãèéí ãàçðààñ õýðýãæ¿¿ëæ ýõë¿¿ëñýí -Áàÿðëàëàà. Áè, ìàíàé õàìò îëîí, ìàíàé ñóðàã÷, äóãóéëàí ñåêö õè÷ýýëë¿¿ëýõ áîëîìæòîé áîëíî. Õ¿¿õýä “ÇªÂ ÌÎÍÃÎË Õ¯¯ÕÝÄ” ¿íäýñíèé õºòºëáºð íü “Ñóðãóóëèéíýöýã ýõ÷¿¿ä á¿òýí äºðâºí æèë õ¿ëýýñýí øèíý õè÷ýýëèéí íýã á¿ðèéã õºãæ¿¿ëýõ áîäëîãûã õýðýãæ¿¿ëýõýä ÷óõàë ºìíºõ áîëîí áàãà, äóíä áîëîâñðîëûí ÷àíàðûí øèíý÷ëýë”,áàéðàíäàà îðëîî. Ñýòãýãäýë ¿íýõýýð ºíäºð áàéíà. 2013- ò¿ëõýö áîëæ áàéãàà þì. “Àâüÿàñ”, “Íîì” ãýñýí ãóðâàí äýä õºòºëáºðòýéãýýð õýðýãæèæ2014 îíû õè÷ýýëèéí æèëä àéìãèéí áîëîâñðîëûí ñèñòåìä -Õè÷ýýëèéí áàéðã¿é áàéñàí íü îëîí ñóðãóóëèéí áàéíà. “Íîì” õºòºëáºðèéí ¿ð ä¿íä èäýâõòýé óíøèã÷äûí òîîá¿òöèéí ººð÷ëºëò õèéí, õî¸ð ñóðãóóëèéã õóâààí äºðâºí äóíä áèé áîëîîä áàéãàà ºðñºë人íä ñºðºã íºëºº 6958 áóþó íèéò ñóðàëöàãñäûí 71 õóâèéã ýçëýõ áîëñîí. 2014ñóðãóóëü áîëãîñîí. Ìèíèé áèå 2013 îíû 4 ä¿ãýýð ñàðûí ¿ç¿¿ëýýã¿é áèç? îíä øèíýýð 18 íîìûí êëóá áàéãóóëàãäàæ, 18388 á¿òýýë1-íýýñ 4 ä¿ãýýð ñóðãóóëèéí çàõèðëààð òîìèëîãäñîí. -Ìàíàé ñóðãóóëü 900 ãàðóé ñóðàã÷òàé. ªìíº íü áèä õèéãäýæ, øèíýýð 157 íîìûí ñàí, 49 áóëàí íýìýãäýæ, 70.0Ìàíàé ñóðãóóëèéí õè÷ýýëèéí áàéð 2011 îíä òåíäåð á¿òýí æèëèéí òóðø õè÷ýýëèéí áàéðã¿é áóñàä ñóðãóóëèóä ñàÿ òºãðºãèéí øèíý íîìûí áàÿæèëò, 21 öýöýðëýãò íèéò 41çàðëàãäààä ýõýëñýí áîëîâ÷ íàìàéã àæèë àâàõ ¿åä äýýðýý õè÷ýýëëýñýí ÷ ìàíàé õàìò îëîí ìàø îëîí ñàéõàí ñàÿ òºãðºãèéí ñàíõ¿¿æèëò õèéãäëýý.äóóñààã¿é áàéñàí. àìæèëò ãàðãàñàí. Àéìãèéí íýãäñýí îëèìïèàäàä äýä Áîëîâñðîëûí ñàëáàðò ßïîíû Õ¿¿õäèéã Èâýýõ Ñàíãèéí áàéð, óðëàãèéí “ßðãóé” íààäàìä òýðã¿¿í áàéð, Áàãø “Àëñëàãäñàí õºäººãèéí ìàë÷äûí õ¿¿õä¿¿äèéí áàãà Ñóðãóóëèéí ìààíü 900 ãàðóé ñóðàã÷, òýäíèé ýöýã ýõ, íàðûí óðëàã ñïîðòûí íààäàìä 3 äóãààð áàéð ýçýëñýí áîëîâñðîëûí ¿ð ä¿íã ñàéæðóóëàõ íü” òºñºë õýðýãæèæ,70 ãàðóé áàãø àæèëòíóóä áèä öºìººðºº ìàíàé áàéðûã çýðýã ñóðëàãà, óðëàã, ñïîðòûí îëîí àìæèëò ãàðãàæýý. Áàÿíäýëãýð, ̺íõõààí, Îíãîí, Óóëáàÿí, Ýðäýíýöàãààíàøèãëàëòàä õ¿ëýýí àâàõàä õ¿÷èí ç¿òãýñýí ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Öààøèä “Øèíý ñýòãýëãýý, øèëäýã ñóðãàëò”-ûã ýðõýì ñóìàíä õýðýãæèæ, çîðèëòîò á¿ëãèéí 187 õ¿¿õäèéã õàìðóóëàíÌ.Çîðèãò, àéìãèéí Çàñàã äàðãà Æ.Áàòñóóðü, ò¿¿íèé çîðèëãîî áîëãîí óëàì õè÷ýýí àæèëëàõ áîëíî. ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëæ, 50,0 ñàÿ òºãðºãèéí õºðºíãºòàìãûí ãàçðûí õàìò îëîí, Áîëîâñðîëûí ãàçðûí äàðãà îðóóëàëò õèéñýí áàéíà.Ë.Áàéãàëìàà íàðòàà òàëàðõàæ áàéíà. ̺í áàðèëãûí Òà á¿õýíä àìæèëò õ¿ñüå. “Áàãà áîëîâñðîëûí öºì õºòºëáºð” äºðâºí óäààãèéí Á.Ýíõòóÿà ñóðãàëòàä äàâõàðäñàí òîîãîîð 770 áàãà àíãèéí áàãø, óäèðäàõ àæèëòàí, òóñëàõ áàãøèéí õî¸ð óäààãèéí øàòàëñàí ñóðãàëòàä 220 ñóðãóóëèéí ºìíºõ áîëîâñðîëûí òóñëàõ áàãø õàìðàãäàâ. Áîëîâñðîëûí áàéãóóëëàãûí óäèðäàõ àæèëòíóóäûí ÷àäàâõèéã ñàéæðóóëàõ ñóðãàëòûã Ò¿ìýíöîãò ñóìûí ñóðãóóëü, öýöýðëýãèéí ¿éë àæèëëàãààíä ò¿øèãëýí òóðøëàãà ñîëèëöîõ õýëáýðýýð ÿâóóëëàà.ÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 8 Ã.Ìýíä-Îî¸î: ÍÝà ÓÓËÛà ÕÀÉÐËÀÕÀÀÑ ÍÝËÝÍÕ¯ÉÎÐ×ËÎÍà ÕÀÉÐËÀÕ ÒÎÌ ÓÕÀÀÍ ÝÕÝËÍÝ Ò¿ð¿¿÷ íü 1-ð í¿¿ðò áàÿð õººðòýé óãòñàí. èõ äýëõèé ãýýä ÿðèõ ñàíààòàé àæëûã õèéæ õýðýãæ¿¿ëñýí ìîðèí õóóð÷ Ë.Öýäýâñ¿ðýí, ìààíü Õàòàãèí ãóðâàí óóëûã Àéìãèéí óäèðäëàãóóä ÷ áàÿð ãýäýã ë þì ãýíý áèëýý. Òîì õ¿íèé íýã íü òà áèëýý ... ò¿¿íèé øàâü íàð ãýýä îëîí ãîðîîëîîä èðëýý. Äàðõàí -Äýëõèéí ÿðóó íàéðãèéí õ¿ðãýñýí. Ìàíàé Ñ¿õáààòàð äóóãàðúÿ ãýâýë íóòãàà äóóë, ìîðèí õóóð÷èä îðîëöñîí. ̺í õàí, Ìàòàä õàí, Çîòîë õàíäýýä øàãíàëûã àíõ óäàà àéìãèéí óóãóóë Çàâà Äàìäèí òîì õàðàãäúÿ ãýâýë æàëãà -Äàðüãàíãà íóòãèéíõíû ò¿¿õ ÑÓÈÑ-èéí áàãø, ìîðèí õóóð÷ õýìýýõ Ìîíãîëûí õýýð òàëäÌîíãîë õ¿í õ¿ðòëýý. Òàíä ðåìá¿¿÷èé “Äàðüãàíãûí äîâîî ä¿ðñëý, äýëõèéä ãàðúÿ ñî¸ë, ºâ óëàìæëàë, àìüäðàë Ï¿ðýâõ¿¿ãèéí ̺íõæèí èðæ, ñ¿ìáýðëýõ óóëñàà ò¿øèí îëîíáàÿð õ¿ðãýå. ò¿¿õ ñî¸ë, áàéãàëü ýêîëîãè” ãýâýë óñ íóòàãòàà õàéðòàé àõóé, ýêîëîãèéã ñóäëàõ íóóð óñûã õóóðûí àÿëãóóãààð çóóí æèëýýð àæ òºðæ èðñýí ýðäýì øèíæèëãýýíèé õóðàë áàé ... “íýã óóëûã õàéðëàõààñ çîðèëãîîð 1997 îíîîñ ýõëýí áàÿñãàí, Çàâà Äàìäèí èðãýäèéí óóãóóë ºâ ñî¸ë, õýýð -Áàÿðëàëàà. Ìîíãîëûí äýýð íàäàä Ñóäàð áè÷ãèéí íýëýíõ¿é îð÷ëîíã õàéðëàõ “Ñóâäàí ñîíäîð” õºòºëáºðèéã ðåìá¿÷èé íóóð óñàíäàà òàëûí áàéãàëü ýêîëîãèéíæèðèéí íýãýí í¿¿äýë÷èí-ÿðóó õ¿ðýýëýíãèéí ýðõýì äýýä òîì óõààí ýõýëíý” ãýæ áè ¿å øàòòàé õýðýãæ¿¿ëæ íàðèéí íàíäèí çàé ºðãºí, ã¿ð àñóóäëûã ñóäëàõàä ÷èãëýâ.íàéðàã÷ áè áýýð ñ¿¿ëèéí õîðü øàãíàë öóë ìºíãºí ìåäàëü Àëòàí îâîî òóóðâèëäàà áè÷ñýí áàéíà. Øèíæëýõ óõààíû äóóëëàà ýãøèãë¿¿ëæ, íóòãèéí ªíãºðñºí æèë Äàðüãàíãûíøàõàì æèë Ìîíãîëûíõîî àðä ç¿¿æ ºã÷, ìºíãºí øàãíàë óäààòàé. îëîí ñàëáàðûí ýðäýìòýí, ëàì íàð óñàí áàëèí ºðãºæ íîì õýýð òàëààð õèéñýí Ñóâäàíò¿ìíèé îþóíû îõü áîëñîí ãàðäóóëñíû çýðýãöýý ºíäºð ñóäëàà÷äûã áàãòààñàí ýðäýì àéëäàí, öàì õàðàéñàí. Ãàíãà ñîíäîðûí ¿ð ä¿íãèéí òàéëàíóòãà çîõèîëûí ¿íýò ºâèéã õ¿í ¿íýòýé “Ìîíáëàí” áðýíäèéí - “Ãàíãà íóóðûí ÷óóëãàí” øèíæèëãýýíèé áàã àæèëëàæ, íóóðûã õàìãààëàõ îéí çóðâàñ ¿çýñãýëýíãèéí íýýëòýä èðñýíòºðºëõòºíèé ç¿ðõ ñýòãýëä ¿çãýý ýíãýðýýñýý àâààä ñàíàñàí ¸ñîîð ñàéõàí áîëîâ ò¿¿íèé ¿ð ä¿íä õýä õýäýí íîì áàéãóóëàõ ¿éëñèéã ýõë¿¿ëëýý. ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò ýíýõ¿ðãýõ æèíãèéí öóâààã õºòºëæ, äóðñãàõàä ººðèéí ýðõã¿é óó? ãàðãàëàà. “Äàðüãàíãà ìºíãºí Äàðààõàí íü ãàâüÿàò áàãø õºòºëáºðèéã Åã¿çýð õóòàãòûíÅâðîïûí òºâä áóóäàëëàà. õîîëîé çàíãèð÷ áàéëàà. óðëàë”, “Äàðüãàíãà àðäûí àìàí Ø.Îþóí î÷èæ íýìæ íèëýýä íóòàã áîëîõ Õàòàãèíä õèéõÝíý í¿¿äýë ¿ðãýëæèëíý ãýæ -Ýíý ñàíàà èõ ýðò òºðñºí çîõèîë”, “Äàðüãàíãà ºâ ñî¸ë”, ìîä òàðüñàí áàéíà áèëýý. ñàíàë äýâø¿¿ëñýí þì.äýëõèéí ÿðóó íàéðãèéí äýýä -Ãàíãà íóóðûí ÷óóëãàíû ë 人. Á¿ð 1990 îíä “Ãàíãà “Äàðüãàíãûí ò¿¿õ ñî¸ë, áàéãàëü Ñàð ãàðóéí ºìíº áèä öóãëàæ Áèä ÷ äóðòàéÿà õ¿ëýýí àâ÷øàãíàë õ¿ðòýõ òýð àãøíàà áè ¿åýð “Äàðüãàíãà ºâ ñî¸ë” íóóðûã õàìãààëàõ õºäºëãººí” ýêîëîãè”, “Äàðüãàíãûí õºõõýëñýí. Ýíý ýðõýì øàãíàë ãýñýí ñàéõàí íîì ãàðñàí ãýæ áàéãóóëæ, óðèà äóóäëàãà “Ãàíãà íóóðûã õàìãààëàõ ñàí” “Í¿¿äýë÷èí” ãðóïï èâýýíáîë ãàíö íàìàéã øàãíàñàí áàéíà ... ºðí¿¿ëæ áàéëàà. Àðâààä øàñòèð”, “Àëòàí Îâîîíû àëòàí áàéãóóëæ òýðã¿¿íýýð íü ýë÷èí òýòãýñýí. Èíãýýä ýíý õºòºëáºðãýõýýñýý èë¿¿ Ìîíãîëûí èõ æèëèéí ºìíº “Áóöàõ õóíãèéí øàñòèð”-ûã ýìõëýí õýâë¿¿ëæ, ñàéä Ï.¯ðæèíëõ¿íäýâèéã àìæèëòòàé áîëëîî. Ǻâ ç¿éëóòãà çîõèîë, òýð äóíäàà ìàíàé -“Äàðüãàíãà ìºíãºí óðëàë” ýíýëýí áóþó Äàðüãàíãûí äóóëü” ýðäýì øèíæèëãýýíèé ãóðâàí ÷ ñîíãîñîí. Òýð áîë ÿã Äàðüãàíãà àÿíäàà ñàéõàí á¿ò÷èõäýã þì¿íäýñíèé ÿðóó íàéðãèéã ºíº ãýæ íîì á¿òýýëýý. Àëòàí- ãýæ òîìîîõîí íèéòëýëäýý áàãà õóðàë Äàðüãàíãàä çîõèîí ñóìûí õ¿í. àà.ýðòíèé ñî¸ëò åðòºíö ºíäðººð îâîî, Ãàíãà íóóð, Ìîëöîã, Äàðüãàíãûí ýêîëîãèéã áàéãóóëñàí ãýýä òîî÷âîë îëîí¿íýëñíèé èëýðõèéëýë ãýæ áè Îíãîí ýëñíèé õºâºº õîðìîé õàìãààëàõ àñóóäëûã íèëýýä àæèë áèé. -Òàíòàé óóëçñàíûõ -Ñ¿õáààòàð àéìãèéíáîäîæ áàéãàà. äàãàæ õºãæñºí Äàðüãàíãà ýìçýãëýëòýé ãàðãàæ òàâüæ Î.Äàøáàëáàð íàéðàã÷èéí Ýðäýíýöàãààí, Ñ¿õáààòàð ìºíãºí óðëàëûí óãøëûã óðàãø áàéëàà. “Íüþ æóóë÷èí òóðñ” Ýíý á¿õíèé ¿ðãýëæëýë òàëààð àñóóõã¿é ºíãºð÷ ñóìûí íóòãààð àÿàõäàà -Òàíûã Åâðîïîîñ õººãººä ¿çâýë, Äàðüãàíãûí êîìïàíèéí çàõèðàë Ø.Íýðã¿é çàëãàìæ íü “Ãàíãà íóóðûí áîëîìã¿é. Òà õî¸ð íýã õýð îëç îìîãòîé èðýâ?äºíãºæ áóóãààä ë øóóä ÷óëóóí õºðã¿¿ä, õ¿ðýë, ÷óëóóí áèä “Ãàíãà íóóðûí ÷óóëãàí” ÷óóëãàí” þì. Ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä íóòãèéíõ ãýäãýýðýý îéð Ñîíèíîîñîî õóâààëöàà÷...Äàðüãàíãà ðóóãàà ìîðäñîí çýìñýã ãýýä ýíý íóòàãò õ¿í çîõèîí áàéãóóëàõààð íýëýýä Ãàíãà íóóðûí óñ ýðãýýñýý äîòíî áàéñàí áèç?ãýæ äóóëñàí. Òýãýõýýð àæ òºðæ àñàí ò¿¿õèéí á¿õ õýäýí æèëèéí ºìíººñ ÿðèëöñàí ¿ëýìæ õýìæýýãýýð äîòîãøèëæ, -ªíºº æèëèéí õóâüä äîðíûíäýëõèéí öîì, äèïëîìîî ¿åèéí îëîëòûã øèíãýýñýí þì. Äàðüãàíãà÷óóäûíõàà çàí ¸ðîîëä íü ýëñ òóíàæ, õàìãèéí -ßðèâàë ìºí ÷ èõ þì áàéíà õýýð òàëûí ºâñ äºðºº çóðàìÀëòàí Îâîî, Ãàíãà íóóðòàà áîëîõ íü òîäîðõîé õàðàãääàã. çàíøèë, ºâ ñî¸ëûã õàäãàëàí ã¿í ãàçðàà äºíãºæ 70 ñì áîëæ, äàà. Áàëáàð ìààíü õºäººíººñ ºíäºð íàéãàæ, ýìèéí ç¿éëèéíàâààä î÷ñîí ãýñýí ¿ã ¿¿? ¯¿íèéã áàòàëãààæóóëæ, õîé÷ ºâë¿¿ëýõ, óðò õóãàöààíû çàìãàíäàà äàðàãäàõ áîëñîí øóóäàéòàé íîì ¿¿ðýýä ìàíàéä õîâîð æèâýð óðãàìàë àé ¿åèéíõýí ò¿¿õ ñî¸ëûí ºâºº òîìîîõîí òºñºë õýðýãæ¿¿ëýõ íü Äàðüãàíãà÷óóäûã ò¿ãøýýæ áóóæ áàéñàí þì. Ýõëýí ñàâàíäàà àëàãëàæ, ñóäëàà÷äûí -Òýãýëã¿é ÿàõàâ. Äýëõèéí ìýäýýñýé, ñóðàëöààñàé, çàìààð ò¿¿íä ò¿øèãëýí ýêî áàéíà. Áàãà íàñàíäàà ýðýã áè÷èã÷ýýñ èõ íàéðàã÷ áîëîõ õóâüä òààòàé çóí áàéëàà.àëäàðò óðàí áàðèìàë÷ õàìãààëæ õàéðëààñàé , àÿëàë æóóë÷ëàë õºãæ¿¿ëýõýä äýýð íü òîãëîæ ºññºí Ñ¿æèéí õ¿ðòëýý¿éçàéã¿éíºõºðëºñíèéã Àÿëàëûí áàãèéíõàí “ßíçàãàíÂèí÷åíçî Âèàí÷èéí óðëàñàí ºâëºí äýëãýð¿¿ëýýñýé ãýñýí òóñëàõ çîðèëãî ºâºðëºñºí íóóð øèðãýýä óäàæ áàéíà. ìèíü õ¿ì¿¿ñ ìýäíý. Òèéì õ¿ðýý” õýìýýõ çýýð ãºðººñíèé“ͺõºðëºëèéí çàâüÿà” õýìýýõ ñýòãýëýýð ë ýíý íîìûã ÷óóëãàí ìààíü ñàéõàí áîëæ Øèíæëýõ óõààíû äîêòîð, áîëîõîîð òóí ÷èã èõèé㠺㿿ëæ äýãò íààäàìòàé òààð÷ áè÷ëýãøàãíàëûí ìºíãºí öîìîî áýëäñýí äýý. ºíäºðëºëºº. Òàë òàëààñàà ïðîôåññîð Ñ.×óëóóíõóÿã áîëîõ áàéíà. Ýðõèéãýý ýñãýæ õèéñýí. ̺í Ñ¿õáààòàðÀëòàí-Îâîîíäîî òýâýð÷ î÷îîä íýãýí çîðèëãûí òºëºº àéìãèéí Äàðüãàíãûí ýêîñèñòåìèéã òàíãàðàã áàðèëäñàí àíä ãýâýë àéìãèéí Ýðäýíýöàãààí ñóìûíõàðóóëñàí. “Ñóâäàí ñîíäîð” -Òàíû ñî¸ë ñóäëàëûí óäèðäëàãóóä, îëîí íèéòèéí õàìãààëàõ òàëààð òîìîîõîí áèä õî¸ðûã ë õýëíý äýý. Åð íóòàãò îðøèõ “Õºðãèéí õºíäèé”áàãèéíõàíòàéãàà áÿöõàí íîìóóäààñ ãàäíà óðàí áàéãóóëëàãà, íóòãèéíõàí ñóäàëãàà õèéñýí. Òýðõ¿¿ íü Î.Äàøáàëáàð, Ä.Íÿìñ¿ðýí õýìýýõ ãàçàðò õ¿í ÷óëóóí¸ñëîë õèéñýí. çîõèîëûí á¿òýýë¿¿äýä ÷ öóãëàæ ýâëýñíýýð ñàéí õýðãèéã òºñëèéã ÿàðàëòàé õýðýãæ¿¿ëæ áèäí¿¿ñèéã Àëòàí îâîî ø¿òýýí õºðãèéí ÷óóëáàðûã èëð¿¿ëñýí. Äàðüãàíãûí ò¿¿õ ñî¸ë òîä ýõëýõ ÿâäàë “Ãàíãà íóóðûí ìààíü íýãòãýæ, “Ãàë” íýãäýë “Ðàøààíû òýýã” õýìýýõ ãàçàð ñààäã¿é á¿òýýâ. ÷óóëãàí”-ûí áàñ íýã ãîë íºõºðë¿¿ëæ, Ìîíãîëûí èõ îðøèõ õ¿ðìýí ÷óëóóíàà -Îðîí íóòãèéíõàí òîìðóóí òóñãàãäàõ þì ... -Äàðüãàíãà÷óóä çîðèëãî þì. Óã ÷óóëãàíû óòãà çîõèîëûí ýðõ àøèã ¿¿ðä ýðòíèé íýí ñîíèðõîëòîéìýäýýæ, áàñ õººðòýé óãòñàí -Õàðèí òèéì. Íýã ë ¿åýð Äàðüãàíãà íóòãèéí õîëáîæ ãàãíàñàí þì äàà. òàìãà ä¿ðñ¿¿äèéã îëæ íýýñýíãýæ ñîíññîí? ¿íýõýýð ãàéõàìøèãòàé àâúÿàñòíóóä ìîðèí õóóðûí íü ìàíàé àÿëàëûí îðãèë ¿å ìýäýõýä èéì áîë÷èõñîí áàéõ ºâ ñî¸ëòîé. Òýðõ¿¿ ºâ àÿëãóóãààð íóóðàà àðãàäàæ, -Ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä òàíû áàéëàà. Óäàõã¿é 12 ñàðûí 10- -Òèéì ýý, ìýäýýëýë þì. ªºíòºã÷ çàðèì íü òàíàé ñî¸ëûã ìàðòàãíóóëàõã¿é Ãàíãà íóóðàíäàà øèíý äóó ñàíàà÷ëàí çîõèîí áàéãóóëæ íààñ ¯íäýñíèé ìóçåéä òàéëàíõºãæñºí áîëîõîîð íóòãèéíõàí Ìýíä-Îî¸î ÷èíü Äàðüãàíãààñ áàéõ ¿¿äíýýñ îëîí øèíýëýã á¿òýýæ, àÿ äóóãààðàà òàõèë áóé “Ñóâäàí ñîíäîð” àÿëàë ¿çýñãýëýíãýý òîëèëóóëàõààðìààíü õýäèéíý äóóë÷èõñàí, ººð þì áè÷äýãã¿é, òýãýýä íýã ºðãºñºí. Äàðüãàíãûí ÿçãóóð ýíý æèë õààãóóð ÿâàâ? àæèëëàæ áàéíà. -“Ñóâäàí ñîíäîð-10” àÿëàë Ø.×èìýäöýåý: -Ýíý æèëèéí íàìàð èë¿¿ ñàðòàé áàéñàí áîëîõîîð õóí øóâóóä íýëýýä îðîé îëíîîðîî öóãëàðñàí. Êëèïíèé çóðàã ÝÕ, ýÖÃÈÉÍ À× ÃýÄýà àâàëò ýõëýõèéí ºìíº áè Äàðüãàíãà äàõü òàíèëóóäòàéãàà ÒýÍÃýÐýýÑ ªÍĪÐ, áàéí áàéí õîëáîãäîæ, óòñààð ÿðèõàà𠺺人ñ “õóí øóâóóä ÄýËÕÈÉÃýýÑ ÇÓÇÀÀÍ, àðàé ë öóãëààã¿é áàéíà, äàõèàä æààõàí õ¿ëýý” ãýíý. Àðàâäóãààð ñàðûí äóíäóóð î÷òîë õóí øóâóóä Äàðüãàíãûí ÓÓËÍÀÀÑ Õ¯ÍÄ íóóðóóäàä òàðæ áóòðàí ÷óóëæ áàéãààã íóòãèéíõàí õýëæ áàéâ. Òýãýõýýð íü áóñàä íóóðíóóä äýýð î÷èæ ¿ðãýýäýã ÷ þì áèë¿¿ ãýæ áîäîãäîæ áàéâ. Ìàðãààø íü Ãàíãà íóóð äýýð î÷òîë áèò¿¿ õóí öóãëà÷èõñàí, íóóð òýð ÷èãýýðýý öàéð÷ õàðàãäàæ áàéñàí. Íóòãèéíõàí í¿äýí áàãöààãààð òîîëæ, 8000 îð÷èì õóí áàéíà ãýæ õýëæ áàéñàí. “Òýíãýðèéí àÿëãóó” äóóíû ìààíü êëèïíèé çóðàã àâàëò ìàø ñàéõàí áîëñîí. Ìèíèé íàéç Î.Ìàøáàò, Í.Áàòöýöýã, òýäíèé õ¿¿ Ì.Èâýýë íàðûí “Ìîíãîëæèíãîî” ñòóäèýð õèéëãýñýí. -Óðàí á¿òýýë, àëáà, àìèíû àæëààð íóòãààäàà áàéí áàéí ã¿éäýã õ¿í, Ñ¿õáààòàð àéìãèéí õºãæëèéí òàëààð þó ãýæ õýëýõ âý? -Ýíý çóí íóòàã óðóóãàà îëîí óäàà ÿâñàí äàà. Íýã óäàà àéëä îðòîë íàäàä ñîíèí ¿ç¿¿ëæ áàéíà. Òýð ñîíèí äýýð Ñ¿õáààòàð àéìãèéí òàâèëàà. Ä.Óõààíçàÿàãèéí ýõèéí à÷, Îäîîõîíäîî çºâõºí ìîíãîëûíõîî òîãëîëòûí öýíõýð äýýëòýé çóðãèéã ìààíü òàâèàä, íàìàéã 2016 îíû Óëñûí Óóëáàÿí ñóìûí óóãóóë, Àðäûí ò¿¿íèéã õàðèóëàõûí òóõàé äýýäèéí ñóâãóóäààð ë öàöàæ áàéãàà, îéðûí Èõ Õóðàëä íýð äýâøèõ ãýýä áýëòãýëýý õàíãàæ áàéíà ãýýä áè÷÷èõæ, íóòàã íîì, áóðõíû ñóðãààëààñ èøèëñýí õóãàöààíä ãàäààä çàõ çýýëä ðóóãàà ã¿éãýýä áàéõààð õàðäàæ áàéãàà íü òýð /èíýýâ/. Áè óðëàãèéí õ¿í, æ¿æèã÷èí Ø.×èìýäöýåýòýé ëåêö¿¿ä, ýõèéí à÷èéã ìàãòàí äóóëñàí ãàðãàõààð òºëºâëºæ áàéíà. íóòàãòàéãàà õîëáîîòîé óðàí á¿òýýë õèéõ õ¿ñýë, ñýòãýë áàéëã¿é ÿàõàâ. Ýíý óóëçàæ, ñ¿¿ëèéí ¿åä õèéæ áóé äóóí óõààíòàé íýãäýæ, íýãýí öîãö íàìàð õî¸ð ÷ äóóíûõàà êëèïíèé çóðàã àâàëòûã íóòàãòàà õèéãýýä èðñýí. áîëæ õ¿ì¿¿ñò õ¿ðñýí ãýæ áîääîã. -Òà ñàÿõàí òºðñºí íóòãèéíõàà óðàí á¿òýýëèéíõ íü òàëààð Õ¿ì¿¿ñ ìàø ñàéõàí õ¿ëýýæ àâñàí. íîìûí ñàíã ýýæ, ààâûíõàà Ìàíàé àéìàã óëñäàà æèøèã àéìàã áîëíî ãýñýí çîðèëãîòîé àæèëëàæ ñîíèðõëîî. Ýõ, ýöãèéí à÷ ãýäýã òýíãýðýýñ íýðýìæèò áîëãîñîí. Òàíû ýýæ, áàéãààä áè õóâüäàà ìàø èõ áàÿðòàé áàéäàã. Î÷èõ á¿ðò óëàì ë ñàéõàí ºíäºð, äýëõèéãýýñ çóçààí, óóëíààñ ààâûã ìàë÷èí ãýæ ñîíñ÷ áàéñàí. áîëæ, ººð÷ëºãäºæ áàéãàà íü ìýäðýãääýã. ªíºº æèë óëñäàà àæèë ¿éëñýýðýý -Áàÿðûí ìýíä õ¿ðãýå. õ¿íä, à÷èéã íü õàðèóëæ áàðøã¿é Ìàãàäã¿é, ìàë÷íû íýðýìæèò äºðºâä¿ãýýðò æàãñ÷ áàéãàà ãýñýí ìýäýý ñîíñîîä íóòãèéí áèä ìàø èõÒàíòàé óóëçñàíûõ óðàí áàéäàã. Ãýõäýý ¿¿íèéã óõààð÷ àíõíû íîìûí ñàí áàéõ, òèéì áàÿðòàé áàéãàà.á¿òýýëèéí òàíü òàëààð ÿðèëöàæ, îéëãîæ, ýöýã ýõýý õ¿íäëýí äýýäýëæ ¿¿?ñ¿õáààòàð÷óóääàà ñîíèðõóóëàõûã ÿâàõ ó÷èðòàé. Äóó õ¿÷òýé, ñýòãýëèéã ßðèëöñàí: Ý.Èëàõ¿ñ÷ áàéíà. Ñ¿¿ëèéí ¿åä ÿìàð, 纺ëð¿¿ëýõ óâäèñòàé. Ò¿¿í äýýð -Òèéì ýý, ýíý çóí àìðàëòààðààÿìàð óðàí á¿òýýë äýýð àæèëëàæ õ¿÷ íýìýãä¿¿ëæ, óõààðëûí ëåêöèéã òºðñºí ñóìàíäàà ýýæ ààâûíõààáàéíà âý? õ¿ì¿¿ñò õ¿ðãýæ áàéãàà íü õ¿íèé íýðýìæèò “Èõ ºð㺺”-ã íýýñýí. Óðüä îþóí ñýòãýëä áóóõäàà èë¿¿ õ¿÷òýé íü ñýõýýòýí ýñâýë ñýòýð ç¿¿ñýí -Øèíýîíûáîñãîíäýýðýíýñàéõàí òóñàõ áîëîâ óó. õ¿ì¿¿ñèéí íýðýìæèò íîìûí ºð㺺öýíã¿¿¿íèé ¿åýð òàíàé ñîíèíîîð áàéñíààñ òàíû õýëñýí÷ëýí, ìàë÷èíäàìæóóëàí íóòãèéíõàíòàéãàà -Òèéì ýý, õ¿ì¿¿íèé ñýòãýë õ¿íèé íýðýìæèò íîìûí ºð㺺 ãýæóóëçàæ áàéãààäàà áàÿðòàé “öàðöàæ” áàéãàà ýíý öàã ¿åä åð áàéãààã¿é. ¯íýíäýý ìàë÷èä áîëáàéíà. 2014 îíä ÷àìã¿é èõ àæèë ¿íýõýýð õýðýãòýé, ñàéõàí òîãëîëò àìüäðàëûí óõààíä ñóðàëöñàí, àñàðàìæóóëëàà. Íýëýýä óäààí õóãàöààíä áîëñîí. ªíººäºð äýëõèéí èõ óõààíòàé õ¿ì¿¿ñ áàéäàã ø¿¿ äýý.áîäîæ áàéãààä áóðõàí÷ ëàì õýìæýýíä ãóðâàí îêòàâààð Èéìýýñ áè èæèé, ààâûíõàà íýðýýðÄ.Óõààíçàÿàòàé õàìòðàí “Á¿¿âýéí äóóëæ áàéãàà öîðûí ãàíö õ¿í íü ýíý “Íîìûí ºð㺺”-ã íýðëýñýí þì.äóóòàé áóðõàí ýýæ” êîíöåðòîî òà. ¯¿íèéãýý Ãèííåñèéí íîìîíä Óëààíáààòàðààñ 400 ãàðóé íîì ÷ þì óó, îëîí óëñàä ÿìàð íýã 纺æ, ôîíäûã íü àðâèæóóëëàà. áàéäëààð á¿ðòã¿¿ëýõ òàëààð ªð㺺íèéõºº íýýëòýä çîðèóëæ, áîäîæ òºëºâëºñºí ç¿éë áèé þó? ìîðü óðàëäóóëñàí. -Áîäîæ ñàíàñàí ç¿éë áèé. -Ãàíãà íóóðûí ýðýã äýý𠪺ðò áàéãàà ýíý ÷àäâàðûã ç¿ãýýð êëèïíèé çóðàã àâàëò õèéæ îðõè÷èõìîîðã¿é áàéíà, êëèï áàéãàà îëîí ñàéõàí çóðàã õèéãýýä ãàäàãøàà ãàðãàæ, àëáàí ôýéñá¿¿ê õóóäñàíäàà îðóóëñàí ¸ñîîð á¿ðòã¿¿ëüå, äýëõèéä òàíèóëúÿ áàéñàí. ßìàð óðàí á¿òýýë äýýð ãýýä ýõíèé ýýëæèíä êëèïæ¿¿ëñýí. àæèëëàñàí áý, õýçýý îëíû õ¿ðòýýë áîëîõ âý?ÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 9 Í.ØÈÍÝÁÀßÐ: Ì.ÇÎÐÈÃÒ ÃÈد¯Í ÒÎÉÐÎÃÒÎÎÕÀÌÃÈÉÍ ÈÕ ÀÆÈËËÀÑÀÍ ÃÈد¯ÍÝÝÐ ÒÎÄÎÐÑÎÍ “...Ìèíèé ìýäýõýýð, ìàíàé ãèø¿¿íä áàéñàí. Ýíý àñóóäëûã ÷èíü çàìûí õºäºë㺺íèé õèéñýí ìóó ¿éë,õýëñýí õóäàë ¿ã ãýæ øèéäâýðëýæ ÷àäñàí óó? ä¿ðìýý ç¿¿í áîëãîâîë àìàð áàéõã¿é ó÷ðààñ òýð õààíà ÷ èë áàéäàã... ãýñýí ñàíàë ãàðãàæ áàéñàí. ªíãºðñºí ºâºë Õýðýâ èíãýâýë Ìîíãîë óëñ ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í àæëûí àëáàòàé õîëáîãäîõ áîëîìæòîé áîëëîî. õýìæýýã õàìòûí õ¿÷ýýð öàãààí ñàðûí ¿åýð äàõü á¿õ çàìûí óóëçâàð, Ì.Çîðèãòûí çºâëºõ óòàñíû äóãààð, ñîøèàë պ人ãèéí ìàë÷èä, ìàëûí àâñàí. Òóõàéí õàíäèâûí Ýðäýíýöàãààí÷óóä ãýðýë òýìäýã òýìäýãëýãýýã Í.Øèíýáàÿðòàé óóëçàæ, õàÿã ãýýä á¿ãä áè÷èãääýã ýì÷ íàð ÁÍÕÀÓ-ä òóðøëàãà çàðöóóëàëòûã Íóòãèéí öàõèëãààíã¿é ºíæñºí. ººð÷ëºõ õýðýãòýé áîëíî. Àæëûí àëáàíûõíû ºäºð ó÷ðààñ Ì.Çîðèãò ãèø¿¿í ñóäàëæ, ñóðãàëòàíä çºâëºëººñ óäèðäàí çîõèîí Øàëòãààí íü ºìíºä Ýíý íü çàðäàë ºíäºðòýé. òóòàì ã¿éöýòãýäýã àæèë õààíà áàéíà ãýæ õýí ÷ õàéõ õàìðàãäàæ ýõýëñýí. Ãýõ áàéãóóëæ, îñîëä îðñîí á¿õ õºðøèéíõºí íèéë¿¿ëæ áóé ͺ㺺òýéã¿¿ð, îëîí áîëîí Ñ¿õáààòàð àéìàã øààðäëàãà áàéõã¿é. Òýð ìýò÷èëýí ìàø îëîí àæèë çîð÷èã÷äîä èæèë òýíö¿¿ ýð÷èìõ¿÷íèéõýý¿íèéãíýìæ, óëñûí ãýðýý õýëýëöýýðò óðóó ÷èãëýñýí òîìîîõîí áîëîí ò¿¿íèé àæëûí àëáà õýðýã ºðíººä ë ÿâæ áàéíà. òàðààñíààð Ñ¿õáààòàð÷óóä 400 îð÷èì òºãðºã áîëãîíî òóñãàãäñàíûã äàãàõ ¸ñòîé àæëóóäûíõ íü òàëààð õýçýýä èë áàéæ ÷àääàã. Èéì ñàéõàí ºäð¿¿äèéí äóíä á¿òýýí áàéãóóëàëòûã ãýñýíòýé õîëáîîòîé. Ýð÷èì áàéäàã. Âåíèéí ãýðýýíä çîëã¿é õàð ºäºð áàñ èðäýã ºðí¿¿ëýõäýý ÷, çîâëîí õ¿÷íèé ÿàìíààñ àæëûí çàìûí õºäºë㺺íèé òóõàé ÿðèëöëàà. Àæëûí àëáàíûõíû, þì áàéíà áèëýý. òîõèîëäîõîä ÷ õàìòäàà áàéæ õýñýã ãàðãàæ, 2014 îíûã çààõäàà õºðø îðíûõîî òóõàéëáàë, ººðèéí ÷àääàã ãýäãýý õàðóóëñàí äóóñòàë ¿íýý íýìýõã¿é çàìûí õºäºë㺺íèé ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í òàíü íýã ºäðèéí àæëûã Ýíý àëáûã õàøèæ, äàà. Õààíà áàéõààñàà ¿ë áàéõ òàëààð òýäýíòýé ä¿ðýìòýé èæèë áàéíà ãýæÌ.Çîðèãòûí Àæëûí çóðàãëàâàë... ãèø¿¿íèéõýý íóòãèéí õàìààð÷, õàëóóí ñýòãýëýýð òîõèðîëöñîí. ̺í ÿàìíû çààñàí. Ìàíàé õî¸ð õºðøàëáà õè÷íýýí õ¿íèé àÿäóó 纺ëºí õ¿ì¿¿ñòýé õàíäèâ ºðãºí, ñýòãýëèéí ç¿ãýýñ Äîðíîä àéìãèéí áàðóóí ãàðûí ä¿ðýìòýéá¿ðýëäýõ¿¿íòýé âý? ßíç, ÿíç ë äàà. íºõºðëºí, àõàí ä¿¿ñ äýì õàéðëàñàí á¿õ õ¿ì¿¿ñò Ýð÷èì õ¿÷íèé ñòàíöûí òýãýõýýð ýíý áîëîìæã¿é. Ìàíàé ãèø¿¿í òîéðîã áîëîëöîæ, Ñ¿õáààòàð ãýõ ¿¿ãýýð äàìæóóëààä óäèðäëàãàòàé óóëçàëò õèéæ, Áàðóóí òàëäàà æîëîîíû Òàâèàä õ¿í áèé ø¿¿ / óðóóãàà áàéíãà ÿâäãèéã íýð ñýòãýëä îéð áîëñíîîñ òàëàðõñàíàà èëýðõèéëüå. ýð÷èì õ¿÷ íèéë¿¿ëýõ òàëààð õ¿ðäòýé àâòî òýýâðèéíèíýýâ/. ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿äèéí Ñ¿õáààòàðûíõàí íàäààð õîéø ñîíññîí õàìãèéí ̺í Ñ¿õáààòàð àéìãèéí çºâøèëöñºí áàéãàà. õýðýãñëèéã èìïîðòîîðàæëûí àëáà Ǻâëºõ, Òóñëàõ, õýë¿¿ëýëòã¿é ìýäíý õàðàìñàëòàé, ýìãýíýëòýé ãàðàëòàé ñýòã¿¿ë÷äèéí îðóóëàõûã õîðèãëîíîÁèå òºëººëºã÷-òóñëàõ ãýýä äýý. Ìàíàéõàí èíãýýä ÿâäàë áîë ºíãºðñºí “Òàëûí ò¿ðëýã” Èíãýõýä òà ººðºº àëü ãýõýýð øóóä ë îäîî ÿâæãóðâààñ äºðâºí îðîí òîîíû áàéíãà õàìò áàéäàã çóðãààäóãààð ñàðûí 21-íä á¿ëãýìèéíõýí áîëîí íóòãèéí õ¿í áèëýý? áàéãàà áóðóó òàëäàààæèëòàíòàé áàéäàã. Ãýõäýý áîëîõîîð ãèø¿¿íèé õîááè áîëñîí Ñ¿õáààòàð àéìãèéí àéìãèéí òºãñºã÷èä, ñóìäûí ðóëüòýé ìàøèíûã õîðèõìàíàé àëáà áîë òàâèàä áèäíèé ÷ õîááè áîëîîä, çîð÷èã÷ òýýâðèéí òîì îâðûí íóòãèéí çºâëºë¿¿äèéí Ãîâü, õàíãàé, òàë õýýð þì áàéíà ãýæ îéëãîäîã.õ¿íòýé. Ýíý 50 õ¿í äîòîð àæèëëàõûí õàæóóãààð íýã, àâòîáóñíû îñîë áàéñàí þì. òºëººëºë íýã íýã ºäðººð õîñîëñîí Áàÿíõîíãîð Òèéì áèø, õóãàöàà çààæÑ¿õáààòàð Àéìãèéí àéìàã, íýã àïïàðàòàà áàðèàä ë Áÿìáà ãàðàã áàéñàí, ºã뺺 ýìíýëýãò õýâòýí ýì÷ë¿¿ëæ íóòãèéí á¿ñã¿é ø¿¿ äýý. ºãíº. Æèøýýëáýë, 2017ñóìäûí çàñàã äàðãà, àëáà, çóðãàà äàðààä óóëçàëòààñ öàéãàà óóãààä ñóóæ áàéòàë Îäîî ÷ íàðàí ìàíäàõ îíîîñ áóðóó ðóëüòýé ìàøèíõýëòñèéí äàðãà íàðààñ óóëçàëò, íýã ñóìààñ íºãºº áàéñàí õ¿ì¿¿ñèéã ýðãýæ Ñ¿õáààòàð íóòãèéí õ¿í ãàäíààñ îðóóëàõûã õîðèãëî¸ýõëýýä îþóòàí çàëóóñûí ñóì óðóó ãýýä ë ìàøèíäàà óòàñ äóóãàðàõààð íü àâòàë òîéð÷, ñýòãýëèéí äýì áîëîí áîëîîä áàéíà. Òºðñºí ãýæ áàéãàà þì.òºëººëºë õ¿ðòýë áèé. Áèä àìüäðààä ÿâöãààäàã. “Ì.Çîðèãò ãèø¿¿íèé òóñëàõ ìºíãºí òóñëàìæ ¿ç¿¿ëæ íóòàãòàà õààíà þó áîëæconference ãýýä ôýéñá¿¿ê Õóðàë óóëçàëò äýýð ÿìàð óó? Ñ¿õáààòàðûí çîð÷èã÷ ÃÑѯÒ-ä Ñ¿õáààòàð÷óóä ë áàéãààã ìýäýõã¿é õýðíýý Äàðàà íü Òºðººñãðóïïò íýãäýæ, õîò, õºäºº áàéäàã îéëãîìæòîé. Õàðèí òýýâðèéí àâòîáóñ Öîíæèí õàëóóí ñýòãýëýý ìýäð¿¿ëñýí Ñ¿õáààòàðûí àëü ñóìàíä պ人 àæ àõóéí ñàëáàðòãýæ îðîí çàé õàìààðàëã¿é òîéðîãòîî àæèëëààã¿é, áîëäîã õàâüöàà îñîëäñîí äýý. þó áîëæ áàéãààã, áàðàã áàðèìòëàõ áîäëîãî, ãàçàðõàìòàð÷ àæèëëàæ ÷àääàã. õîòîä ñààðàë îðäîíäîî ãýíý, äóóäëàãûí áàãèéíõàí òàðèàëàíãèéí áîäëîãûí¯¿íèé ¿ð ä¿íä Ì.Çîðèãò áàéãàà ¿åä áîë ãèø¿¿íèé ãàðñàí” ãýëýý. Ãèø¿¿íòýé Òà ñàÿ ÿðèàíäàà Àñãàò, ë õýíèé õ¿¿õýä õóðèìëàâ áàðèìò áè÷ãèéã ñàíàà÷èëæ,ãèø¿¿íèé ¿éë àæèëëàãàà àæëûí ºäºð òóòìûí õîëáîãäòîë áàñ ñîíññîí Ýðäýíýöàãààí ñóìäûã ãýäãèéã ìýäýõòýéãýý Çàñãèéí ãàçðààñ ñàíàëûãîëîí íèéòýä íýýëòòýé, õóâààðèéã ãàðãàíà. ªã뺺 áàéñàí. Áèä ÿðèëöààä, äîòîîäûí ýð÷èì õ¿÷ýýð áîëñîí /èíýýâ/. Ãèø¿¿íèéã äýìæèæ, ÓÈÕ-ä ºðãºíõóðäòàé, ¿ð ä¿íòýé áàéæ õýäýýñ õýä õ¿ðòýë, õààíà ãàíö õ¿íä ýìíýëãèéí õàíãàõ áîëñîí òóõàé äàãààä Ñ¿õáààòàð áàðüñíààð áàòëàãäñàí.÷àääàã. ÿìàð õóðàëä îðîëöîõ, óóëçàõ òóñëàìæ ¿ç¿¿ëæ ÷àäàõã¿é äóðüäëàà, äýëãýð¿¿ëæ óðóó òîìèëîëòîîð èõ Îäîî ýíý ñàëáàðûí õ¿ñýëò èð¿¿ëñýí èðãýäèéí òóë Çàì òýýâðèéí ÿàìàí áîëîõ óó? ÿâíà, èðãýäòýé óóëçàíà, áîäëîãî ìàíàé ãèø¿¿íèé Ôýéñá¿¿ê ãýñíýýñ, æàãñààëòûã ãàðãàæ, õóðëûí äýýð õîëáîãäîõ õ¿ì¿¿ñèéã òèéì ó÷ðààñ õààíà þó ñàíàà÷èëãààð ÿâæ áàéãààÌ.Çîðèãò ãèø¿¿í äóíäóóð óóëçóóëàõ. Ãèø¿¿í öóãëóóëæ, àæëûí õýñýã Ñ¿õáààòàð àéìãèéí òóëãàìäàæ áàéãààã ìýäíý. ø¿¿ äýý.öàõèì åðòºíö äýõ îëîí óóëçàæ àìæèõààðã¿é áàéâàë áàéãóóëàí çºâëºëäºæ, Ýðäýíýöàãààí ñóìûí Òîìèëîëòîîñ èðýýäíèéòèéí ñ¿ëæýýíä ººðºº óóëçàæ, ñàíàëûã ìýðãýæëèéí õ¿ì¿¿ñèéã ë õóâüä îäîîãèéí áàéäëààð òóëãàìäñàí àñóóäëûã Íèéãìèéí äààòãàëûííýëýýä èäýâõòýé áàéäàã òýìäýãëýí àâ÷, áîëîìæîîð öàã àëäàëã¿é ÿâóóëàõ ¸ñòîé ÁÍÕÀÓ-ààñ ýð÷èì õ¿÷ýýð øèéäâýðë¿¿ëýõýýð òóõàé õóóëüä íýìýëòíýãýí. Ýíý íü çàðèì íü øèéäýõ, èðñýí àëáàí øóóðõàé àðãà õýìæýý õàíãàãäàæ áàéãàà. õººöºëäºíº, õººöºëäººä ººð÷ëºëò îðóóëàõ òóõàéõ¿íä õýòýðõèé çàâòàé, áè÷èã, ºðãºäºë ãîìäîë, àâñàí. Õàðàìñàëòàé íü Äîòîîäûí ýð÷èì õ¿÷èéã ÿâæ áàéõäàà ìàíàé õóóëèéí òºñºë ºðãºíõèéõ àæèëã¿é õ¿í ìýò ñàíàë õ¿ñýëòýä õàðèó òîîò ãàçàð äýýðýý çóðãààí õ¿í àëáàí áàéãóóëàãóóäàä ãèø¿¿íèé, ìàíàé ìýä¿¿ëñýí ÷ äýìæèãäýýã¿é.ñýòãýãäýë òºð¿¿ëäýã áàéæ èëãýýõ, òîéðãèéí èðãýäýýñ áóðõàí áîëæ, ñ¿¿ëä íü 100-130 òºãðºã, àéë Ñ¿õáààòàðûí ãýæ ÿðüæ, Äàðàà íü Àðä÷èëñàíáîëîõ þì. Ýíý òàëààð òà èð¿¿ëñýí ºðãºäºëä òóññàí, íýã á¿ñã¿é õî¸ð ÷ óäàà ºðõ¿¿äýä 90 îð÷èì áè÷èæ, ã¿éñýýð íàðàí õóâüñãàëûí àíõíûþó ãýõ âý? òóëãàìäñàí àñóóäëûã õàãàëãààíä îðîîä áèå íü òºãðºãººð íèéë¿¿ëäýã. ìàíäàõ íóòãèéí ë õ¿í ç¿òãýëòí¿¿äèéí òàëààð àâàõ øèéäýõýä ÿàæ òóñàëæ äèéëýýã¿é, íèéò äîëîîí õ¿í Õàðèí óðä õºðøººñ íýã êâò áîëñîí äîî. çàðèì àðãà õýìæýýíèé Îëîí íèéòèéí ñ¿ëæýýã áîëîõîîð áàéíà âý ãýäèéã àìü ýðñòñýí. Òýð ºäºðòºº ýð÷èì õ¿÷èéã 230 îð÷èì òóõàé òîãòîîëûí òºñºëçºâõºí õîòûí óõààëàã ñóäàëæ èéø òèéø óòñààð 30 ãàðóé çîð÷èã÷ Ãýìòëèéí òºãðºãººð õóäàëäàæ àâ÷ Ì.Çîðèãò ãèø¿¿í ºðãºí áàðüñàí. Ýíý áîëóòàñòàíãóóä õýðýãëýäýã þì ÿðèõ, îðæ ãàðñàí õ¿ì¿¿ñò ýìíýëýãò õ¿ðãýãäýí èðñýí. áàéãàà íü èðãýäýä íýëýýä òîéðãèéíõîî òºëºº èõ Àðä÷èëñàí õóâüñãàëûí ¿éëáèø. Ñ¿õáààòàð àéìãèéí öàé, òàðàã õèéæ ºãºõ ãýýä õ¿íä òóñäàã. Èéìä Ýð÷èì þì õèéäãèéã áèä ìýäíý. ÿâöàä èäýâõòýé îðîëöñîíá¿õ ñóì 3G ñ¿ëæýýòýé, ë îðäîí äîòîð íààø öààø Èéì õ¿íä ãàðç òîõèîõ õ¿÷íèé ÿàìíààñ òóñ ñóìûã Õàðèí õóóëü òîãòîîã÷èéí èðãýäèéã óðàìøóóëàõ òóõàéàéìãèéí ãàðàëòàé 9000 õºëõñººð ºäºð èõ ë õóðäàí ¿åýð ñ¿õáààòàð÷óóä äîòîîäîîñîî ýð÷èì õ¿÷ýýð ¿¿ðãýý õýð ã¿éöýòãýæ õóóëèéí òºñºë. Õàìãèéíãàðóé õýðýãëýã÷èéí íýãäñýí ºíãºðñºí áàéäàã äàà. íýãäýæ, õàëóóí ñýòãýëòýé õàíãàõ áîäëîãî áàðüæ áàéíà ãýæ ¿çäýã âý? ñ¿¿ëä Èíòåðíýòèéí ýðõôýéñá¿¿ê ãðóïïòýé, òýð áîëîõîî õàðóóëæ ÷àäñàí àæèëëàæ áàéíà. Øóãàì ÷ºëººíèé òóõàé õóóëèéíãðóïïòýý ÿìàð íýã ìýäýýëýë ªíãºðñºí õóãàöààíä ø¿¿ ... òàâèõ àæëûí ñàíõ¿¿æèëòèéã Òîéðîã óðóóãàà èõ ÿâäàã òºñºë áîëîâñðóóëàí,îðóóë÷èõààä öàãèéí äàðàà ãèø¿¿íèé Àæëûí àëáàíààñ òºñºâò òóñãóóëàõàä ìàíàé õ¿í ãýõýä ýíý õî¸ð æèë Çàñãèéí ãàçðààñ ñàíàë÷ þìóó Áàÿíäýëãýð ñóì íóòàã óðóóãàà ÷èãëýæ, Òèéì ýý, ýíý îñëûí ãèø¿¿í íýëýýä èäýâõ ãàðóéí õóãàöààíä õî¸ð àâàõààð õ¿ðã¿¿ëýýä áàéãàà.óðóó çàëãàõàä ìýäýýëýë çîõèîí áàéãóóëñàí äàðàà õ¿ì¿¿ñýýñ ÿíç ÿíçûí ç¿òãýë ãàðãàñàí. Èíãýýä ãóðâàí õóóëèéí òºñºë ñàíàë õ¿ëýýãýýä ë áàéæàâ÷èõñàí, èð¿¿ëýõ ìàòåðèàë òîìîîõîí àæëóóäààñ àâèð àðàíøèí ãàð÷ áàéñàí òåíäåð çàðëàãäàæ, ñîíãîí ºðãºí áàðüñàí. Áàðóóí áàéíà.áýëýí áàéõ æèøýýòýé. äóðäâàë... ë äàà Îñîë ýíäýãäýë ãýäýã øàëãàðóóëàëòàä “Ýíõ òàëäàà æîëîîíû õ¿ðäòýéÑîøèàëä èäýâõòýé, õóðäòàé ãýíýòèéí ãàé áàéäãèéã ºã뺺” êîìïàíè ÿëñàí. àâòî òýýâðèéí õýðýãñëèéã Åð íü Õóóëèíäàà Ìîíãîëáàéíà ãýäýã ÷èíü íýã Á¿òýýí áàéãóóëàëòûí, áèä á¿ãä ìýäíý. Îñîëäñîí Ýíý êîìïàíè ºìíº íü èìïîðëîõûã õîðèãëîõ òóõàé Óëñûí Èõ Õóðëûí ãèø¿¿íêîìïþòåðèéí àðä íýã õ¿í õ¿ì¿¿íëýãèéí, ñàéí äóðûí àâòîáóñàíä ÿâñàí õ¿ì¿¿ñ, Áàÿíõîíãîð, Äîðíîä çýðýã òîãòîîëûí òºñºë ºðãºí ãýäýã áîë Òºðèéí ýðõ24 öàã òîâ÷ëóóðäààä áàéæ ãýýä ñàéí, ñàéõàí òîìîîõîí òýäíèé àð ãýðèéíõýíä àéìãóóäàä îðîñóóäòàé áàðüñàí ÷ õýðýãæ¿¿ëýõ áàðèõ äýýä áàéãóóëëàãàäáàéäàã þì áèø, óõààëàã àæëóóäàà äóðäâàë îëîí áèé. ó÷èðñàí óé ãàøóóã õýí ÷, õàìòàð÷ àæèë ã¿éöýòãýæ õóãàöàà àðàé áîëîîã¿é àðä ò¿ìíèé ýë÷ áîëîíóòàñ, ipad, òàáëåò ãýýä Ýíý á¿õýí ìàø èõ õè÷ýýë þóãààð ÷ íºõºæ ÷àäàõã¿é. áàéñàí, òóðøëàãàòàé áàéíà ãýñýí øàëòãààíààð ñîíãîãäñîí, íèéò èðãýí,õààíààñ ÷, þóíààñ ÷, õýí ÷ ç¿òãýë, îëîí õ¿íèé õ¿÷ Îñëûã Ì.Çîðèãò ãèø¿¿í êîìïàíè þì áèëýý. óã õóóëèéí òºñëèéã óëñûí àøèã ñîíèðõëûãíýâòðýõ îðîí çàé íýýëòýé õºäºëìºðººð á¿òýæ, áàÿð õèéñýí þì øèã ààøèëæ, õýëýëöýõèéã Çàñãèéí ãàçàð ýðõýìëýí áàðèìòëàã÷ ãýæáàéíà. Ìàíàé ãèø¿¿íèéã áàÿñàë, áàõàðõàë òºð¿¿ëæ ìºí㺠òºãðºã íýõýõ Íèéò 8,4 òýðáóì õîéøëóóëñàí. Ãýõäýý ýíý çààñàí áàéäàã. Òýãýõýýðõýòýðõèé íýýëòòýé, óëààí áàéäàã. Ñ¿õáààòàð àéìàã íýãýí ÷ áàéñàí. Á¿ð èë¿¿ òºãðºãèéí òºñºâò ºðòºãòýé õóóëü ìàíàéä çàéëøã¿é õóóëèéí òºñºë ñàíàà÷ëàíôýéñá¿¿ê÷èí, òâèòòåð÷èí íèéñëýëòýé çàñìàë çàìààð èõýýð òóñëà ãýæ øààðäàõ ýíý òºñºëä 2014 îíä óëñûí øààðäëàãàòàé. Ó÷èð íü ºðãºí áàðèõ íü ÓÈÕ-ûíãýæ Ñ¿õáààòàðûíõàí õîëáîãäëîî. Îðîí ñóóöíû ÷ õ¿í áàéñàí. Òýð îñëûã òºñ⺺ñ ãóðâàí òýðáóì ºíººäºð ìàíàé óëñ çàìûí ãèø¿¿íèé àæëûí íýãýýõýíëàâ õýëýõã¿é. Õàðèí òàã áîëîí õàóñíû õîðîîëëóóä Ñ¿õáààòàð àéìãèéí òºãðºãèéí ñàíõ¿¿æèëò àâ÷, õºäºë㺺íèé áàðóóí ãàðûí õýñýã. Ò¿¿íýýñ çºâõºí÷èìýýã¿é òàâàí öàã áîëáîë áàðèãäàæ áàéíà. Àéìãèéí óäèðäëàãóóä õèéñýí íèéò àæëûíõàà 30 ãàðóé ä¿ðìýýð ÿâäàã. Ãýòýë õóóëèéí òºñºë áîëîâñðóóëæ,òà ÿàñàí áý, ç¿ãýýð ¿¿ ãýñýí òºâ òîéðîã á¿õèé ñàéí ìýò òýäíèéã áóðóóòãàæ, õóâèéã ã¿éöýòãýýä áàéíà. õºäºë㺺íä îðîëöîã÷ ò¿¿íèéãýý áàòëóóëààä,ìýññýæ ä¿¿ð÷èõäýã þì çàì, õîòûíõíîîñ äóòàõã¿é õ¿íèé çîâëîíãîîð íýð 2015 îíû íàìàð øóãàìûí òýýâðèéí õýðýãñë¿¿äèéí îðäíû àëáàí òàñàëãààíäààáèëýý. Ãýìò õ¿í ãýëáýëçýíý ãî¸ êèíî òåàòðòàé áîëñîí. õ¿íä îëîõ ãýñýí õ¿ì¿¿ñ àæëûã ã¿éöýòãýæ äóóñàõ 70 øàõàì õóâü íü áóðóó øèãäýæ ñóóõ ¸ñòîé õ¿íãýã÷ýýð îëîí ò¿ìíýýñýý Îëîí æèë õ¿ëýýãäñýí 4- ÷ áàéñàí. Ãýõäýý ýíý áºãººä ¿ëäñýí òàâàí òýðáóì òàëäàà áóþó áàðóóí òàëäàà áèø. Ìàíàé ãèø¿¿í ÷ ººðººçàé áàðüäàã, ¿íýí ¿ã ð ñóðãóóëèéí øèíý á¿õíýýñ õàìààðàëã¿éãýýð ãàðóé òºãðºãèéã Õºãæëèéí æîëîîíû õ¿ðäòýé áàéíà. èéì ¿çýë áàðèìòëàëòàéñîíñîõîîñ àéäàã, ººðèé㺺 áàéðíû ñàíõ¿¿æèëòèéã Ì.Çîðèãò ãèø¿¿íèé áàíêíààñ ñàíõ¿¿æ¿¿ëýõýýð Ýíý íü àâòî òýýâðèéí îñîë õ¿í áîëîõîîð áàéñãýýäõýò óõààíòàé ãýæ ¿íýëäýã, øèéäâýðëýæ, àøèãëàëòàä ñàíàà÷èëãààð Ñ¿õáààòàð øèéäâýðëýñýí áàéãàà. ãàðàõàä íºëººëäºã ãýäãèéã òîéðîãòîî àæèëëàäàã.áàãèéí òîãëîëò ìýääýãã¿é õ¿ëýýæ àâëàà. Àñãàò, àéìãèéí Óëààíáààòàð õîò ìýðãýæèëòí¿¿ä õýëäýã. Òîéðãîîñ ñîíãîãäñîíõ¿ì¿¿ñ ë ñîøèàëààñ õîë Ýðäýíýöàãààí ñóìä èðýõ äàõü Íóòãèéí çºâëºëººñ Íàìàð õ¿òýë æèëèéí ªºðººð õýëáýë, çàìûí ãèø¿¿í áîë òîéðîãòîî èë¿¿áàéæ, òýíä èäýâõòýé áàéäàã æèëèéí íààäàì ãýõýä “Õàëóóí ñýòãýë” õàíäèâûí õóãàöàà áàéíà. Óðäààñ õºäºë㺺íèéõºº ä¿ðìèéí öàã õóãàöàà çàðöóóëàíõ¿ì¿¿ñèéã ýëäâýýð íýðëýæ òºâèéí ýð÷èì õ¿÷èíä äàíñ íýýæ, ýíý òóõàé àâ÷ áàéãàà ýð÷èì ýñðýã æîëîîíû õ¿ðä ýðã¿¿ëæ àæèëëàæ, èðãýäòýéãýý îéðáàéãàà àíçààðàãääàã. õîëáîãäîíî. Áè÷èãò áîîìò îëîí íèéòèéí ñ¿ëæýýãýýð õ¿÷ íàéäâàðã¿é, ¿å ÿâàà æîëîî÷ ýñðýã óðñãàëàà áàéæ, ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿íèéÌèíèé ìýäýõýýð, ìàíàé Çàìûí-¿¿ä áîîìòòîé ýí ò¿ãýýñíýýð øóóðõàé àðãà ¿å òàñàëääàã òóõàé õàðàõàä õ¿íäðýëòýéãýýñ á¿ðýí ýðõèéíõýý õóãàöààíäãèø¿¿íä õèéñýí ìóó ¿éë, çýðýãöýõ çýðýãëýëòýé íóòãèéíõàí ÿðüæ ãàäíà ã¿éöýæ ò¿ð¿¿ëýõ ñîíãîãäñîí òîéðîãòîî þóõýëñýí õóäàë ¿ã ãýæ áàéõã¿é áîëëîî. Áàðóóí-Óðòààñ ¿åäýý àâààð îñîë èõýýõýí õèéæ áîëîõûã ñóäàëæ,ó÷ðààñ òýð õààíà ÷ èë Áè÷èãò áîîìò õ¿ðòýë 277 êì ãàðãàõ áîëñîí. Òóõàéí ¿åä ò¿¿íèéã õýðýãæ¿¿ëýõèéíáàéäàã. Äýýð íü Ñ¿õáààòàð õàòóó õó÷èëòòàé çàì òàâèõ èðãýäýýñ áóðóó òàëäàà òºëºº ç¿òãýæ, á¿òýýõàéìãèéí á¿õ àéë ºðõèéí íºõöºë á¿ðäýæ áàéíà. æîëîîíû õ¿ðäòýé àâòî ¿¿ðýãòýé õ¿í þì áàéíàòîîãîîð ãèø¿¿íèé àæëûí Ñ¿õáààòàð àéìãèéí á¿ðýí ìàøèí íü äèéëýíõ þì ãýæ îéëãîäîã. ªíººäºðòàéëàí á¿õèé òóñãàé áóñ äóíä ñóðãóóëü òºãñºã÷èä Ñ¿õáààòàð àéìàãäóãààðûí ñîíèí æèëä õî¸ð ìýðãýæëèéí ñóðãàëòûí ººð÷ëºãäºæ áàéãààäóäàà òàðààãääàã, òýð ñîíèíû ÷èãëýëýýð ÁÍÕÀÓ-ä ýíý õ¿íèé îðîëöîî ìàøäîîä áóëàíä ãèø¿¿íèé ¿íý òºëáºðã¿é ñóðàëöàõ èõ. Ìàãàäã¿é Ñ¿õáààòàð àéìàã õî¸ð ãèø¿¿í ñîíãîõ ìàíäàòòàé áàéñàí áîë íýã íü õóóëü ñàíàà÷ëàã÷èéí àæëàà õèéãýýä, íºãºº íü èíãýæ ÿâæ àæèëëààä òîéðãîî õºãæ¿¿ëýýä áàéõ õýðýãòýé ÷ þì óó, /èíýýâ/. ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿äèéí äóíä ºíãºðñºí õî¸ð æèë õàãàñûí õóãàöààíä õàìãèéí, õàìãèéíèéã òîäðóóëàõàä Ì.Çîðèãò ãèø¿¿í õºäºº îðîí íóòàãò, òýð òóñìàà òîéðîãòîî õàìãèéí èõ àæèëëàñàí ãèø¿¿íýýð èðö íü ãàð÷ áàéñàí. ßðèëöñàí: Ý.ÈðýõáàÿðÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 10 ÍÓÒÃÈÉÍ ÕªÃÆÈË ÁÈÇÍÅÑ ÝÐÕËÝÃ×ÄÈÉÍ Í¯ÄÝÝÐ Çàëóóñ àà, íóòàãòàà ÑÓÌÛÍ ÒÝÐï¯ÍÈÉ ÔÅÐÌÅÐñàéõàí àìüäàðöãààß Ñ¿õáààòàð àéìãèéí òàâèàä àæèëëàæ áàéãààä Íóòàãòàà ñàéõàí àìüäðàõ Áàðóóí-Óðò ñóìûí 4 ä¿ãýýð ñààðàë àçàðãûã õóäàëäàí àâ÷ óÿõàä àéìãèéí õóâüä ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä íü áàÿðëàí áàõàðõàæ ÿâäàã. áîëîìæ á¿ðýí áàéãààã áàãèéí èðãýí Æ.Áàòáààòàð íààäàìä ãóðàâò äàâõèæ áàéëàà. Òýð àçàðãàíû Çàëóóñ áèäýíä íóòàãòàà çàëóóñòàà ìýäð¿¿ëýõýä êèíî ñààëèéí ¿íýýíèé ôåðìåðèéí ¿ð òºë íü Õýíòèé àéìàã áàéãóóëàãäñàíû 90 õºäººãººñ òºâ ð¿¿ ñàéõàí àìüäðàõ áîëîìæ òåàòðûíõàà ¿éë àæèëëàãààã àæ àõóé áàéãóóëààä äºðâºí æèë, ç¿¿í á¿ñèéí èõ õóðäàä ãóðàâò äàâõèñàí ÷èãëýñýí èðãýäèéí á¿ðýí áàéíà. Áèä àéìàã îðîí ÷èãë¿¿ëæ àæèëëàíà. Èðýõ æèë áîëæ áàéíà. Ò¿¿íýýñ þì. Îäîî ººðèéí ãýñýí óíàãàí àäóóòàé øèëæèëò õºäºë㺺í ýðñ íóòãèéíõàà õºãæèë äýâøèëä õàâðààñ õî¸ð òàëûíõàà ýð÷èìæñýí ìàë àæ àõóé, ýðõýëæ áóé áîëñîí ãýæ ÿðüæ áàéâ.áàãàñ÷, õàðèí ÷ ýñðýãýý𠺺ðèéí ìýäëýã îþóí, ãàð òàíõèìûã àøèãëàæ, àæèë òºð뺺ñ íü ñîíèðõîõîä: íèéñëýëýýñ àéìàã õ¿÷, óõààí áîäëîî çîðèóëàõ óíøëàãûí òàíõè á¿õèé -Áè óã íü Òàëáóëàãèéí óóðõàéí “Òàëûí ÓÈÕ-ûí äàðãà Ç.Ýíõáîëä Ñ¿õáààòàð ñóìûí òºâä àæèëëàõààð ó÷èðòàé. Ýíý ¿¿äíýýñ áè “Íîìûí ºð㺺”, äýëã¿¿ð, ãàë” êîìïàíèä íÿðàâààð àðàâ ãàðóé æèë àéìàãò àæèëëàõäàà “Äîëîîí õóäàã” çàëóóñ õºäººã çîðüäîã íóòàãòàà àæèëëàõààð õ¿¿õäèéí òîãëîîìòîé àæèëëàñàí õ¿í. Äàðàà íü àéìãèéí òºâä 8 áóþó “Òàâàí ýðäýíý” õîðîîëîëä áàéõ áîëæýý. Àéìàã îðîí øèéäñýí þì. “Öýíãýëèéí ºð㺺” íýýæ, íýðèéí õ¿íñíèé äýëã¿¿ð àæèëëóóëäàã áàéëàà. Æ.Áàòáààòàðûí ôåðìåðèéí àæ àõóéã ¿çýæ íóòãèéíõàà õºãæèë, õ¿¿õýä çàëóóñòàà ÷ºëººò Òýãýýä ñ¿¿íèé ÷èãëýëèéí àæ àõóé áàéãóóëæ, òàíèëöñàí áàéíà. Äîëîîí õóäãèéí îéðîëöîîõ á¿òýýí áàéãóóëàëòàä ãàð -Êèíî òåàòðûí öàãàà çºâ áîëîâñîí Áàðóóí-Óðòûí èðãýäèéã ñ¿¿ãýýð õàíãàõ áýë÷ýýðèéã õàìãààëàõ õýðýãòýé áàéíà. áèå îðîëöîõîîð èðæ áóé ÿéöýòãýõ çàõèðëûí àëáàà ºíãºð¿¿ëýõ áîëîìæèéã ñàíàà òºðæ, äýëã¿¿ðèéíõýý îðëîãîîð àíõ Îëîí çóóí áîã ìàëòàé ºðõ èðæ ºâºëæèæ ýðäýì áîëîâñðîëòîé õ¿ëýýæ àâààä àæëàà á¿ðä¿¿ëýõ áîäîëòîé áàéíà. ñ¿¿íèé ÷èãëýëèéí Òàëûí óëààí, Ñåìèíòàëü áàéíà. ̺í àäóó îëíîîð îðæ èðæ áàéíà. îëîí çàëóóñûí íýã þóíààñ ýõýëæ áàéíà Îäîîãîîð ìàíàé òåàòðò ¿¿ëäðèéí ¿õýð õóäàëäàí àâñàí. Îäîî ªäºðòºº ìàëàà ãàðãàõ ºâñ áýë÷ýýðã¿é íü Õ¿íèé ãàâüÿàò ýì÷ äàà? äºðâºí õ¿í àæèëëàæ áàéãàà. ìàíàéõ 60 îð÷èì ¿õýðòýé, 20 ãàðóé òóãàëòàé áîëâîë õýö¿¿äíý ø¿¿. Õàøààíäàà äàí ̺íõ÷óëóóíû íýðýìæèò Õàðèí Íîìûí ºð㺺òºé ¿íýý ñààæ, ñ¿¿ã íü Áàðóóí-Óðòûí èðãýäýä áàéðàí ìàëëàãààòàé áàéõ áîëîìæã¿é þì. -“Ñ¿õáààòàð” êèíî òåàòð áîëñíîîð 15-20 õ¿í àæëûí çàõèàëãààð íèéë¿¿ëæ áàéíà. Òóñëàõ ìàë÷èí, Ìàíàé ýíä ñ¿¿íèé ÷èãëýëèéí ¿õýð ìàëëàæ, “Ñ¿õáààòàð” êèíî íü õºäºº îðîí íóòàãò òóí áàéðààð õàíãàãäàõ þì. ñààëü÷èíòàé ãýæ ÿðèëàà. ñ¿¿ãýý Áàðóóí-Óðòàä íèéë¿¿ëäýã 5-6 ºðõ òåàòðûí ÿéöýòãýõ öººõºí áàéäàã îð÷èí ¿åèéí Àéìãààñ Áàðóóí-Óðòûí òºâä áàéñàí áàéäàã ãýæ íýìæ õýëëýý. çàõèðëààð àæèëëàõààð õèéöçàãâàðá¿õèéòåàòð. “Á¿õ Ýöýñò íü îðîí ìàëòàé ºðõèéã õîòîîñ ãàðãàæ, Äîëîîí õóäàãòñàÿõàí èðñýí Ý.Àìàðáàò óðëàãèéí äîòðîîñ õàìãèéí íóòãèéíõàà õºãæèëä ãàð ìàëòàé õîðîîëîë øèíýýð áàéãóóëæýý. Òýíä Æ.Áàòáààòàð Äîëîîí õóäàãò 70 îð÷èì þì. Ò¿¿íòýé óóëçàæ ÷óõàë íü êèíî” ãýäýã ø¿¿ äýý. áèå, ìýäëýã îþóíààðàà ãýðýë öàõèëãààíû øóãàì òàòàæ, õóäãèéí ñàÿ òºãðºãèéí õºðºí㺠îðóóëàëò õèéæ, ñàíàë ñýòãýãäëèéã íü Òýãýõëýýð îðîí íóòàãòàà îðîëöîæ íóòàãòàà ñàéõàí óñûã õàøàà á¿ðò íü îðóóëæ ºãñíººð ìàë÷èä ýð÷èìæñýí ñ¿¿íèé ÷èãëýëèéí ôåðìåðèéí êèíî óðëàãèéí ñàéõíûã àìüäàðöàãààÿ ãýæ çàëóóñàà øóóä êðàíò íýýãýýä ë ¿õýð ìàëàà óñàëæ, àæ àõóéí ýõëýëèéã òàâèàä àâñàí áàéíà. Ýíý ñîíñëîî. ìýäð¿¿ëýõ íü áèäíèé àæëûí óðèàëàõ áàéíà. õýðýãëýýíèé óñàà àâ÷èõíà. ÷ óòãààðàà 2014 îíû ýõýýð Áàðóóí-Óðò ãîë çîðèëãî. Íèéñëýë õîòûí Æ.Áàòáààòàð ºíãºðñºí æèëýýñ “Äîëîîí ñóìûí òýðã¿¿íèé ôåðìåð áîëæýý. Íèéñëýë õîòîîñ òºðñºí êèíî òåàòðóóäàä øèíýýð Ã.Ñ¿õýý õóäàã”-ò õî¸ðõàøàààâ÷,30-40 ¿õýðáàãòàõààðíóòàãòàà àæèëëàõààð ãàð÷ áàéãàà Ìîíãîëûí óðàí 10*20 õàðüöààòàé áèò¿¿ äóëààí áàéð áàðüæ Ã.ѯÕÝÝèðæýý. Ñýòãýãäëýý ñàéõíû áîëîí Õîëëèâóäèéí òºâõíºæýý. ̺í 2000 áîîäîë íîãîîí ºâñ,õóâààëöàà÷? øèëäýã êèíîíóóäûã öàã õèâýã, áàãñàðìàë òýæýýë íººö뺺ä àâñàí àëäàëã¿éàâ÷èð÷,àéìãèéíõàà áàéíà. Çóíû óëèðàëä ëåòð ñ¿¿ã 800-1000 -Áè Ñ¿õáààòàð àéìãèéí ¿çýã÷äýä õ¿ðãýæ áàéíà. òºãðºã, ºâºë人 1500 òºãðºãººð õóäàëääàã.óíàãàí õ¿¿õýä. 1-4 ä¿ãýýð Ìàíàéõ äîëîî õîíîãèéí Ýäíèéõ Æèæèã äóíä ¿éëäâýðëýëèéí ñàíãààñàíãèà Íàðàí ñóìàíä, 5 òóðø ºäºðò äºðâºí óäàà 10,0 ñàÿ òºãðºãèéí áàãà õ¿¿òýé çýýëèéãäóãààð àíãèàñàà Áàðóóí-Óðò êèíî ãàðãàäàã. Òàíõèì ãóðâàí æèëèéí õóãàöààòàé àâ÷ýý. Òýðýýðñóìûí 1 ä¿ãýýð á¿ðýí äóíä ìààíü 185 õ¿íèé ñóóäàëòàé. ìºí õóðäàí ìîðü óÿæ ñóì, àéìàã, á¿ñèéíñóðãóóëüä ñóðàëöàæ òºãññºí Ñàÿõàí “Ç¿ðõýýð íààäàã÷” íààäàìä óðàëäàæ àéðàãäóóëàí, ýíý æèëþì. ÑÝÇÄÑ-èéã áèçíåñèéí êèíîíû íýýëòèéã “Õóâüñàë” àéìãèéí àëäàðò óÿà÷ öîë àâñàí áàéíà.óäèðäëàãà ìýðãýæëýýð ïðîäàêøíû æ¿æèã÷èäòýé Çàìûí-¯¿äèéí áàéöààí ºíãºð¿¿ëýõýäòºãñ÷, “ÀÏÓ òðåéä” êîìïàíèä õàìò õèéëýý. Òàíõèì ä¿¿ðýí öýðãèéí àëáà õààæ áàéõäàà ìîðü óÿæ,ìàðêåòèíãèéí ìåíåæåðýýð ¿çýã÷òýé áàéëàà. ò¿¿íèé óÿñàí èõ íàñ, ñî¸îëîí íü ñóìûíàæèëëàæ áàéãààä íóòàãòàà íààäàìä ò¿ð¿¿ëæ áàéëàà. Ò¿¿íäýý èõýäèðëýý. -Öààøèä ¿çýã÷äèéíõýý óðàìøèæ ìîðü óÿõ ñîíèðõîëòîé áîëñîí. õ¿ðýý, áàãòààìæèéã Öýðãýýñ õàëàãäàæ íóòàãòàà èðñíýýñýý õîéø Àéìàã ìààíü ñ¿¿ëèéí íýìýãä¿¿ëýõèéí òóëä 2006 îíä Óóëáàÿí ñóìûí Àãâààí áàãøèéíæèë¿¿äýä á¿òýýí ÿìàð àæèë õèéõýýðáàéãóóëàëò, òîõèæèëòîîðîî òºëºâëºæ áàéíà âý?óëñäàà òýðã¿¿ëæ, á¿ðæèøèã àéìàã áîëîõ çîðèëò À.×óëóóíáààòàð: ÃÀÄÀÃØ ×ÈÃËÝÑÝÍ ÕªÐªÍÃÈÉÍ ÓÐÑÃÀËÛà ÄÎÒÎÎÄÄÎÎ ÀÂ× ¯ËÄÝÍÝ Èðãýä íýãäýí, õîðøîî áýðõøýýëòýé èðãýä, ºðõ ãýõ çýðýã ¿éë÷èëãýý áàéõ þì. Îäîîãîîð íü ÷ õýðýãöýý øààðäëàãà áàéãààã íîòîëæ áîäëîãîîð äýìæèæ ºãºº÷ ãýæ õ¿ñ÷ áàéíà. áàéãóóëàí àæèëëàæ, òîëãîéëñîí ýìýãòýé, 40- ýíý ÷èãëýëýýð õ¿ì¿¿ñèéã ñóðãàõ òàëààð áàéãàà þì. Ìîíãîë óëñûí òºñºâ õýìíýõ -Íýã øàò äàâààä äàðààãèéí øàò ºäðººñ ºäºðò ¿éë ººñ äýýø íàñíû õ¿ì¿¿ñ ò¿ëõ¿¿ àæèëëàæ áàéíà. ̺í áèäíèé ¿éë àæèëëàãààíä òîäîðõîé õóâü íýìýð íèéò àæèë÷äûí 50-60 ñàíàà÷èëãà áîë ýäíèéãýý á¿ëýã õýëáýðýýð îðóóëíà. Äîòîîääîî ¿éëäâýðëýñíýýðýý óðóó ºãñäºã íü àìüäðàëûí æàì. àæèëëàãààãàà òýëñýýð õóâèéã ýçýëæ áàéíà. Áèä áèå äààñàí áàéäàëä øèëæ¿¿ëýõ þì. õºðºíãèéí óðñãàëûã ãàäàãøàà áèø Òàíàé õàìò îëíû öààøäûí çîðèëãûã êîìïàíèé ñòàòóñòàé ýäãýýð õ¿ì¿¿ñòýý áàðèëãûí θäîë õèéäýã áîë î¸äëûí á¿ëýã, ãóòàë äîòîãøîî ÷èãë¿¿ëýõ áîëîìæ þì. Ìàíàé ñîíèðõîæ áàéíà? áîëæ, íóòàã îðíûõîî ìàòåðèàëûí ¿éëäâýðëýëèéí òàõàëäàã áîë ãóòëûí á¿ëýã áîëãîñíîîð êîìïàíèéí õóâüä áèçíåñèéí íóóö, ñóðãàëò ÿâóóëæ, ÷àäàâõèæóóëæ áèåý äààæ ¿éëäâýðëýëýý ÿâóóëààä, îðëîãî ºðñºë人í ãýõã¿éãýýð çààæ ñóðãàõàä -¯éëäâýðëýëýý ºðãºòãºõ, õàìãèéí ãîë á¿òýýí áàéãóóëàëòàä ãàð àæèëëóóëñàí. ¯íäñýíäýý áàãà çàðëàãàà ººðñ人 òîîöîîä, öààøèä áýëýí áàéäàã. Îëîí ÿäóó õ¿í àæèëòàé, íü æèëýýñ æèëä ÿàæ ÷àíàðòàé õèéõ âý, ÿàæ áèå îðîëöîí, öººíã¿é îðëîãîòîé èðãýäèéí îðëîãûã õºãæèõ, àõóé àìüäðàëàà ñàéæðóóëàõ îðëîãîòîé áîëíî. Äýýðýýñ íü îëîí ñóì óëàì ñàéí áîëãîõ âý, ÿàæ ãàð àæèëëàãààã õ¿íèéã àæëûí áàéðààð íýìýãä¿¿ëýõ ãýñýí íýãä¿ãýýð áîëîìæ á¿ðäýõ þì. Èéìýýñ áèä äîòðîî õºãæèæ ýõýëíý. Ýíý ë ÷óõàë. õºíãºâ÷ëºõ âý ãýäýã òàëààð ñóäàëãàà õàíãàæ ÿâíà. ªíººäºð çîðèëòîî áèåë¿¿ëæ ÷àäàæ á¿ëýã ¿¿ñãýæ, çàõèàëãàò àæëóóäàà õóðäàí õèéãýýä ÿâæ áàéíà. Ãóàí æîó, Õîíã Êîíãîä òýäíèé ¿éëäâýðëýñýí áàéíà. Òýãýýä áèä õîîðîíäîî õóãàöààíä ÷àíàðòàé ã¿éöýòãýõ çîðèëãîòîé -Òàíàé õàìò îëíûã îðîí íóòãèéí áîëñîí áàðèëãûí ìàòåðèàëûí ¿çýñãýëýí ÿâãàí çàìûí õàâòàíã ãàð àæèëëàæ áàéñàí. ¯¿íèéãýý ÷ õàìãèéí çºâ õºãæèë, á¿òýýí áàéãóóëàëòàä õóäàëäààíä îðîëöîæ, ñóäàëñàí. Õýâëýäýã,á¿òýýãäýõ¿¿íýýð Ñ¿õáààòàð àæèëëàãààãààð õèéõ õýö¿¿ õýëáýð áàéñàí ãýæ áîääîã þì. Á¿ëã¿¿ä ¿íýòýé õóâü íýìðýý îðóóëæ áàéãààä øàõäàã ñàéí òîíîã òºõººðºìæ çºí人. àéìàã ºí㺠íýìæ áàéíà. õ¿íäðýëòýé áàéíà, òèéìýýñ íýãäýýä òîì ¿éëäâýðèéí ýõ ñóóðèéã òàâèõ áàÿðòàé áàéäàã. Õèéñýí àæëóóäààñàà Ãýõäýý ºðòºã çàðäàë íü àñàð ºíäºð. “Äàðöàãò îâîî” ÕÕÊ-èéí øàõäàã äàðäàã ìàøèí òîíîã áîëîìæòîé. Á¿ëýã áîëãîñíû äàâóó òàë ñîíèðõóóëáàë? Æèæèã ¿éëäâýðëýë çýýëýýð áîñäîã. Áîñîõ òºõººðºìæòýé áîëú¸ ãýæ íü íýã õàìò îëíûã ¿¿ñãýäýãò áàéãàà þì. ãýæ ÿäàæ áàéãàà æèæèã ¿éëäâýð¿¿äèéãçàõèðàë À.×óëóóíáààòàðòàé ÿðèëöààä ãàðö õàéñàí ë äàà. Õ¿ì¿¿ñ ñàíàà áîäëîîðîî íýãäýæ ÷àäàõã¿é -“Äàðöàãò Îâîî” ÕÕÊ ºíãºðñºí îíä óðò õóãàöààíû õºíãºëºëòòýé çýýë îëãîõ óóëçàæ, óíàæ, áîññîîð Òóõàéí ¿åä òàðààãäàæ áàéñàí áîë õºðºí㺠áàéãààä ÷ íýìýðã¿é, òîíî㠓ĺðâºëæ” àìðàëò çóãààëãûí öýöýðëýãò áàéäëààð òºð áîäëîãîîð ñàéí äýìæèæ “Ýõ îðíû õèøèã” 21 ìÿíãàí òºõººðºìæ áàéãààä ÷ õýðýãã¿é. Òèéì õ¿ðýýëýí, Æèãæèäæàâûí íýðýìæèò ºãºõã¿é áîë ºíºº ìàðãààøèéí õýäýí àìæèëòàä õ¿ðñýí ò¿¿õèéã òºãðºãºº íèéë¿¿ëýýä 11 ñàÿ ó÷ðààñ õàìò îëíû ñàíàà áîäëûã íýãòãýõ öýöýðëýãò õ¿ðýýëýí, “Áîëîâñðîë” õ¿í òýæýýõèéí òºëºº ç¿òãýñýýð áàéãààä íü õóâààëöëàà. 500 ìÿíãàí òºãðºã áîñãîæ àæëûã õàìãèéí ò¿ð¿¿íä õèéõ ¸ñòîé. õîðîîëëûí çàì, á¿õ ë ÿâãàí çàìûí äóóñàõ ãýýä áàéíà äàà. õýâëýäýã ìàøèí õóäàëäàæ áðîäþð çýðýã îëîí àæëûã àâ÷ õèéñýí. -Êîìïàíèéíõàà ¿éë àâ÷ áàéëàà. Èéì ýâñýã õàìò -Òàíàéõûã ñóìäàä ñàëáàðòàé ãýæ Áàðèëãûí ìàòåðèàëàà îðîí íóòàãòàààæèëëàãààã òàíèëöóóëààä îëíû èòãýë ç¿òãýëýýð ºíººäºð äóóëñàí? íèéë¿¿ëýõýýñ ãàäíà, àéìàãò òåíäåðÿðèëöëàãàà ýõëýõ ¿¿? êîìïàíèà õºë äýýð íü áîñãîñîí àâñàí Óëààíáààòàðûí êîìïàíèóäàä äîî. 21 ìÿíãàí òºãðºãººðºº -Ìàíàé õàìò îëîí ¿éë àæèëëàãààãàà ìºí íèéë¿¿ëæ áàéíà. ̺í Áàÿíäýëãýð, -2001 îíä àíõ õîðøîîíû òàëõàà àâààä èäýõ õýðýãöýý îëîí àéìãèéí òºâººñºº òýëæ, Óóëáàÿí, Ò¿ìýíöîãò ñóìûí 24 àéëûí îðîí ñóóöíûõýëáýðýýð 9 ãèø¿¿íòýé íü èë¿¿ ÷óõàë áàéñàí òèéì Ýðäýíýöàãààí, Õàëçàí ñóìäàä ñóðãàëòàà ºíãºë㺺íèé òîîñãûã íèéë¿¿ëñýí. Ãàäíàáàéãóóëàãäààä á¿ãäèéã òýãýýñ õ¿íä õýö¿¿ ¿åä èíãýæ íýãäýæ ÿâóóëæ, áàðèëãûí ìàòåðèàëûí òàëûã äàõèí ºíãºëºõ øààðäëàãàã¿é áîëæýõë¿¿ëæ áàéëàà. Àæèëã¿é ÷àäñàíààðàà ìàíàé õàìò îëîí ¿éëäâýðëýëýýðýý 10, 10 õ¿íèéã àæëûí áàéãààãààðàà äàâóó òàëòàé.õ¿ì¿¿ñ íýãäýæ, àæëûí 2008 îíä “Óëñûí òýðã¿¿íèé áàéðòàé áîëãîëîî. Ñóìàíä àæëûí áàéðáàéðòàé áîëîõ áèäíèé ¿íäñýí õîðøîî” áîëñîí. Ìºí ººðèéí áèé áîëãîíî ãýäýã ìàø ÷óõàë. Åð íü -Îðîí íóòàãò èíãýýä æèæèã äóíäçîðèëãî áàéñàí. Øàâàð ãýñýí àæëûí áàéðòàé áîëîõ áàðèëãûí ìàòåðèàëûí æèæèã ¿éëäâýðëýë ¿éëäâýðëýë ýðõëýõèéí äàâóó áîëîíáëîê, ìàëûí õàøàà, ìîäîí íü ÷óõàë þì ãýýä Æèæèã äóíä Ìîíãîëä àñàð îëîí õ¿íèéã àæèëòàé áîëãîõ äóòàãäàëòàé òàë íü þó áàéíà?ýäëýëèéí ¿éëäâýðëýëýýñ ¿éëäâýðëýëèéí çýýë¿¿äèéã áîëîìæ ãýæ áè õàðäàã. ªíººäºð Ìîíãîëýõëýýä áàðèëãûí ìàòåðèàëûí ñóäàëæ áàéãààä Æàéêàãèéí óëñ òàðõàé áóòàðõàé áàéãàà íºõöºëä -Áèä òºðèéí äýìæëýã àâààä, òºðèéí¿éëäâýðëýë ýðõýëæ, àæèëëàæ, òºñºëä õàìðàãäàæ, ºíººäºð òýýâýðëýëòèéí çàðäàë àñàð ºíäºð. Íýã ºì÷ äýýð ñóóðèëñàí ç¿éë áàéõã¿é. Öýâýðç¿òãýýä ýðãýýä õàðàõàä 13 áèä àæëûíõàà áàéðûã áîñãîæ øèðõýã õàâòàí 11 êã æèíòýé. Ãýòýë 1000 õóâèéí àæ àõóé íýãæ, óíàæ áîñ÷ ë ÿâñàí.æèëèéã àðäàà ¿äñýí áàéíà. ÷àäëàà. Áèäíèé áè÷ñýí øèðõýãèéã òýýâýðëýíý ãýõýä 10 òí à÷àà Ìàíàéä íýã èéì çîâëîí áàéäàã. Æèæèã2006 îíîîñ áåòîíîí ýä òºñëèéí àãóóëãà õ¿íèé òºëºº, áîëíî. Àñãàò óðóó ÷ þìóó, Ýðäýíýöàãààí äóíä ¿éëäâýð¿¿äýä íýã óäàà ë çýýëàíãè ¿éëäâýðëýëèéí ýðõ àâ÷ õàìò îëíûõîî, áàãèéíõàà óðóó 纺õºä õàâòàíãèéí ¿íèéí äàéòàé îëãîäîã. Æèøýýëáýë, 100 ñàÿ òºãðºãèéíáåòîíîí áëîê, ÿâãàí çàìûí òºëºº àæèëëàõ ãýæ ç¿òãýæ òýýâðèéí çàðäàë ãàðààä áàéãàà þì. çýýë 5 æèëèéí õóãàöààòàé àâëàà ãýæºíãºò õàâòàí, ºíãºë㺺íèé áàéãàà íü õàðàãäàæ áàéñàí Òýãýõýýð ýíý çàðäëûã áàãàñãàõûí áîäîõîä òºëæ äóóñàõààñ íààø òóõàéíòîîñãî, àâòî áîëîí ÿâãàí ó÷ðààñ äýìæèãäñýí þì. Àæëûí òóëä òóõàéí ñóìàíä íü ¿éëäâýðëýëýý òàâàí æèëèéí äîòîð äàõèæ ººð çýýëçàìûí õàøëàãà çýðãèéã áàéðàà äóóñãàÿ ãýñýí òºñ뺺 áèé áîëãîõ íü ç¿éòýé þì. Áèä ñóìûí îëäîõã¿é. Ãýòýë 100 ñàÿ òºãðºãèéí çýýë¿éëäâýðëýæ, ò¿¿ãýýðýý á¿òýýí áè÷ýýä ºíãºðñºí æèë 200 Çàñàã äàðãà íàðòàé õîëáîî òîãòîîæ, àâààä àæëûí áàéðàà áîñãî÷èõëîî ãýæáàéãóóëàëòûí àæèë ã¿éöýòãýæ ñàÿ òºãðºãèéí õºíãºëºëòòýé ¿¿íèéãýý îéëãóóëæ, ñóìûíõàà ÈÒÕ-ààð áîäú¸. Öààíà íü àõèàä ¿éë àæèëëàãààíûáàéíà. Ýíý õóãàöààíä îëîí çýýëýíä õàìðàãäààä 620 ì.êâ õýëýëö¿¿ëýýä òºñºâò ñóóëãóóëàõ òàëààð çàðäàë, óðñãàë çàðäàë ãàð÷ èðíý. Àõóéíõ¿íèé àæ àìüäðàëä òóñ àæëûí áàéð áàðüæ äóóñãààä àæèëëàñàí. ¯¿íèé ¿ð ä¿íä Óóëáàÿí ñóì ¿éë÷èëãýýãýý ýõë¿¿ëýõèéí òóëä ýðãýýäáîëîõûí çýðýãöýý îðîí áàéíà. 1 êì ÿâãàí çàìûã ýíý æèë òàâüæ ÷àäëàà. òîíîã òºõººðºìæ, ýðãýëòèéí õºðºíãºíóòãèéí õºãæèëä òîäîðõîé Ýíý áîë õºäºº ñóìàíä ÿâãàí çàìûí æèæèã ãýýä øààðäëàãà ãàð÷ èðæ áàéíà. Ãýòýëõóâü íýìðýý îðóóëñàí ãýæ -Ýíý àæëûí áàéðàíäàà ¿éëäâýð áàéãóóëàãäààä ¿éëäâýðëýñýí äàõèàä çýýë àâúÿ ãýõýýð áàíêóóä òàíàéõáîääîã. ÿìàð ¿éë àæèëëàãàà ýðõýëæ á¿òýýãäýõ¿¿íýýðýý îðîí íóòàãòàà çàì ººð çýýëòýé, òºëæ äóóñààã¿é ó÷èð äàâõàð áàéíà âý? Ãýð õîðîîëîë òàâüñàí àíõíû òîõèîëäîë. Ìàíàé êîìïàíè çýýë îëãîõ áîëîìæã¿é ãýæ õààëò òàâüäàã. -“Äàðöàãò Îâîî” 2009 äóíä áàéãàà íü àíõààðàë ìýðãýøñýí àæèë÷äàà àâàà÷èæ, ãàçàð Òýãýõýýð àæ àõóé íýãæ öààøàà ÿâàõîíä õÿçãààðëàãäìàë òàòàæ áàéíà. äýýð íü ñóðãàëò çîõèîí áàéãóóëæ, ÿâãàí ÿìàð ÷ áîëîìæã¿é áîëæ áàéãàà þì.õàðèóöëàãàòàé êîìïàíè çàìàà ÿâóóëàõàä çààæ çºâëºæ àæèëëàñàí. ¯éëäâýðëýëýýñýý àìü çîãîîíî óó ãýõýýñáîëñîí. Îäîî õýäýí õ¿íèé -Àõóéí ¿éë÷èëãýýíèé պ人ä áàðèëãûí ìàòåðèàëûí æèæèã àõèàä öààø ºðãºæèõ, òîíîã òºõººðºì溺á¿ðýëäýõ¿¿íòýé áîëæ, çîðèëãîîð àøèãëàíà ãýñýí ¿éëäâýðëýë ýðõëýõ íü çºâõºí Ñ¿õáààòàð øèíý÷ëýõ áîëîìæã¿é áîëîîä áàéãààõýðõýí ºðãºæèí òýëñýí áý? òºëºâëºãººòýé áàéãàà. àéìàã áèø Ìîíãîë îðíû á¿õ àéìàã, þì. Ýíèéã ë ººð÷èëæ ºãºõ ¸ñòîé. Òºñºë ßàãààä ãýõýýð áàéðëàë íü ñóìàíä áîëîìæòîé. Ýíý ýðèí ¿åä ÿâãàí çýýë ºãñºí ãàçðóóä ºãñíèéõýý àðààñ -Îäîî 47 õ¿í àæèëëàæ ãýð õîðîîëîëä áàéíà, õî¸ðò çàì òàëáàé, àâòîçàìûí õàøëàãà, áðîäþð ÿâæ, ¿ð ä¿í íü ÿìàð áàéãàà, öààøààáàéíà. Æèëäýý 400-450 õ¿ì¿¿ñèéí õýðýãöýý øààðäëàãà çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé. ªìíºãîâü, ÿàõ òàëààð ÿðèëöàõ õýðýãòýé. Ýõýëñíýýñàÿ òºãðºãèéí á¿òýýãäýõ¿¿í áàéíà. θäîë, ãóòàë çàñâàð, Äîðíîãîâü, Äîðíîäîîñ õ¿ì¿¿ñ èðæ äóóñãàæ, ¿ð ä¿íã íü õàìò ¿çýõ ë ¸ñòîé.¿éëäâýðëýäýã. Ìàíàé ¿ñ÷èí, çóðàã÷èí, óòàñ çàñâàð òóðøëàãà ñóäàëæ, ñóðàëöäàã ë äàà. Ýíý Òîíîã òºõººðºìæèéã ÿàæ øèíý÷ëýõ âý,àæèë÷äûí äîòîð õºãæëèéí ÿàæ îð÷èí ¿åèéí ñòàíäàðòàä íèéöñýí á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýõ âý ãýäýã äýýð ëÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 11Ã.Áàòõ¿¿: ÁÈÄ ÖÀÉÐ ÁÎËÎÂÑÐÓÓËÀÕ ÒÅÕÍÎËÎÃÈÉà ÝÕ ÎÐÎÍÄÎÎ ÍÓÒÀÃØÓÓËÑÍÀÀÐÀÀ ÁÀÕÀÐÕÄÀà “Öàéðò ìèíåðàëü” ÕÕÊ- íýâòð¿¿ëýõèéã øààðäàæ äàäëàãàæóóëæ áàéñàí õ¿ì¿¿ñ öàöàãääàã ÷ ¿¿íèé õàæóóãàà𠺺ðººð õýëáýë, ººðòºº õ¿ñýëòýé àæèë÷äàà õýäýí æèë èéí Òýðã¿¿í äýä çàõèðàë áàéñàí. Ãýòýë áèäýíä òóðøëàãà ºíººäºð õî¸ðîîñ äºðâºí Ñ¿õáààòàð àéìãèéí õºãæèë õºðºí㺠îðóóëàëò õèéãýýã¿é. àæèëëàñàí áý, óð ÷àäâàð íü õýð ãýõ ç¿éë áàðàã áàéãààã¿é. ìýðãýæèë ýçýìø÷èõñýí, öýöýãëýëòýä òîäîðõîé Èéìä ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä ýíý âý ãýõ çýðýã ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã Ã.Áàòõ¿¿òýé óóëçàæ, òóñ Òèéìýýñ äýëõèéí ºíäºð õºðâºõ ÷àäâàðòàé ìýðãýæëèéí õóâü íýìýð îðóóëæ áàéãàà ÷èãëýëýýð ñóð÷ áóé çàëóóñûã õàðãàëçàæ ýðýìáýëíý. Áàéðíû êîìïàíèòàé õîëáîãäîõ òåõíîëîãè á¿õèé ìýðãýæëèéí àæèë÷èä áîë÷èõñîí, ººð ãýæ ¿íýëýõ õ¿ì¿¿ñ öººíã¿é òýòãýëýãò õàìðóóëàõ áîëñîí. ¿íý ºðòãèéí òóõàéä áàðèëãûí êîìïàíèòàé õàìòðàõààñ ÿìàð ÷ êîìïàíèä î÷ñîí í¿¿ð áàéäàã. Ýíý òàëààð ...? ªíººäðèéí áàéäëààð áèä ººðèéí ºðòãèéí òàë õóâèéã çàðèì àñóóäàëä õàðèóëò ººð àðãàã¿é áàéñàí. Èíãýýä áàðäàì àæèëëàõ ÷àäâàðòàé äàâõàðäñàí òîîãîîð íèéò áàéãóóëëàãà äààãààä òàë àâàõûí çýðýãöýý íèéãìèéí ÁÍÕÀÓ-ûí ºíãºò ìåòàëëóðãèéí áîëæýý. ªíººäðèéí áàéäëààð -Íóòãèéí èðãýäèéã àæëûí 300 ãàðóé îþóòàíä òýòãýëýã õóâèéã íü àæèë÷èä ãàðãàæ õàðèóöëàãûí õ¿ðýýíä õèéæ ÷èãëýëýýð îëîí æèëèéí 40 ãàðóé ãàäààä ìýðãýæèëòýí áàéðààð õàíãàõ íü áèäíèé îëãîñîí áàéíà. Ǻâõºí ýíý áàéãàà. Èíãýõäýý òàâàí òóðøëàãàòàé, äýëõèéí àæèëëàæ áàéíà. Ìîíãîë ýõíèé ýýëæèéí çîðèëò áàéñàí. æèëèéí áàéäëààð ãýõýä 43 æèëèéí õóãàöààíä ÿìàð ÷ áóé îëîí îðîíä ýíý ÷èãëýëýýð àæèëòíóóä ìààíü óð ÷àäâàðûí ¯¿íèé äàðàà Ñ¿õáààòàð àéìàãò îþóòàíä òýòãýëýã îëãîæ õ¿¿ã¿é, áàíêíû äàðàìòã¿éãýýð àæëóóäûíõ íü òºñºë õýðýãæ¿¿ëäýã “NFC” õóâüä ºñºí äýâæèæ, ààæèì ¿ëäýõ ç¿éë õèéõ þì ñàí ãýñýí áàéíà. Áàãø, ýì÷ ãýýä ýðã¿¿ëýí òºëºõ áîëîìæèéã òàëààð ñîíèðõëîî. õýìýýõ êîìïàíèòàé õàìòðàí ààæìààð òýäíèé áàéð ñóóðèéã çîðèëòûíõîî äàãóó íýëýýä òºðºë á¿ðèéí ìýðãýæèëòýí îëãîæ áàéãàà þì. Ãàçàð àæèëëàæ ýõýëñýí. ¯éëäâýð ýçýëñýí ãýñýí ¿ã. Îäîî ìàíàé àæèë õèéëýý. Òóõàéëáàë, áýëòãýãäýæ áàéãàà. Ñ¿¿ëèéí áîëîîä, äýä á¿òöèéí àñóóäëûã -ßðèëöëàãàà ñºðºã àøèãëàëòàä îðîõîä 100 îð÷èì êîìïàíèä íèéò 300 îð÷èì Ñ¿õáààòàð àéìãèéí íýð õî¸ð æèëýýñ ýäèéí çàñãèéí íü á¿ðýí øèéäâýðëýñýí.àñóóëòààð ýõýëæ áàéãààä ìýðãýæèëòýí ìàíàéä èðæ ìîíãîë õ¿í àæèëëàæ áàéãàà, í¿¿ð áîëñîí Ñ¿õáààòàðûí áàéäëààñ øàëòãààëàí æèë á¿ð Õàøàà áàðèàä, äîòîð íüóó÷ëààðàé. ªíãºðñºí àæèëëàæ áàéëàà. Áèäíèé ãîë ¿¿íèé 96 õóâü íü Ñ¿õáààòàð òàëáàéã, õºøººíèé õàìò øèíýýð òýòãýëýãò õàìàðàãäàõ õ¿¿õäèéí òîãëîîìûí òàëáàéõóãàöààíä òàíàé êîìïàíè çîðèëãî á¿ñ íóòàãòàà àæëûí àéìãèéí óóãóóë èðãýä. èæ á¿ðýí øèíý÷ëýõ àæëûã îþóòíûõàà òîîã áóóðóóëæ 10 áàéãóóë÷èõñàí. Îäîîãîîð 36àæèë÷äàäàà ìàø áàãà öàëèí áàéð áèé áîëãîõ, òóõàéí á¿ñ ĺðâºí õóâèéã íü Õýíòèé, ìàíàé êîìïàíè õèéñýí. áîëãîñîí. àéëûí õî¸ð îðîí ñóóö, íèéò 72õºëñ ºãäºã, õºäºëìºðèéí íóòãèéí õºãæèëä äîðâèòîé Äîðíîä ãýõ ìýò õèë çàëãàà ̺í 2006 îíä ĺðâºëæèéí àéëûí îðîí ñóóö àøèãëàëòàäãýðýý áàéãóóëäàãã¿é ãýõ õóâü íýìýð îðóóëàõ ÿâäàë àéìãóóäààñ èðñýí õ¿ì¿¿ñ îâîîã òîõèæóóëæ, àìðàõ -Ñàÿõàí äàà, Çàñàãçýðýã ñºðºã ìýäýýëýë áàéñàí. Ìýäýýæèéí õýðýã, ýçýëäýã. ¯¿íýýñ ãàäíà òóñëàí ñ¿¿äðýâ÷ á¿õèé ªýë¿í ýõèéí îðóóëààä áàéíà. Öààøäààíýëýýä öàöàãäàæ áàéñàí áèçíåñèéí áàéãóóëëàãà ã¿éöýòãýã÷ êîìïàíèóäûí öîãöîëáîðûã áàéãóóëñàí. äàðãà Æ.Áàòñóóðèéã òàíàé íýìæ áàéð áàðèàä ÿâíà.ë äàà. Ýäãýýð àñóóäëûã áîëîõîîð àøèã îëîõ ¸ñòîé. 250 îð÷èì àæèë÷èí áàéíà. Àéìãèéí óäèðäëàãóóä óã êîìïàíèàñ õî¸ð òýðáóìøèéäâýðëýæ ÷àäñàí óó? Èíãýýä îðîí íóòãààñ àæèë÷èä Èíãýýä áîäîõîîð Òºìºðòýéí öîãöîëáîðûã íóòãèéí èðãýä òºãðºã àâ÷ õóâüäàà çàâøñàí -Àæèë÷èääàà õîðòîé àâ÷ äàäëàãàæóóëæ ýõýëñýí. îðäûã ò¿øèãëýñýí 500 ãàðóé àìàð÷ çóãààëäàã öýöýðëýãò ãýõ ìýäýýëýë öàöàãäàæ íºõöºëèéí íýìýëò õàíãàìæ -“Öàéðòìèíåðàëü”àíõ1998 Èõýâ÷ëýí öýðãýýñ õàëàãäàæ øóóä àæëûí áàéð áèé áîëæ õ¿ðýýëýí áîëãîõ ñàíàë áàéñàí. ¯íýõýýð èéì ÿâäàë ºãäºã ¿¿?îíä áàéãóóëàãäñàí ÷ õºðºí㺠èðñýí ýñâýë ìàë ìàëëàæ áàéãàà þì. ¯íäñýíäýý áèäíèé òàâüñíû äàãóó 2009 îíîîñ áîëñîí þì óó?îðóóëàëòûí àñóóäëàà øèéäýæ, áàéñàí, äóíä ñóðãóóëèà ýõíèé çîðèëãî àìüäðàë äýýð á¿òýýí áàéãóóëàëòûí àæëûã -Áàéëã¿é ÿàõàâ. Íààä çàõ íüáýëòãýë àæëàà õàíãàñààð òºãñººä öààø ¿ðãýëæë¿¿ëýí áèåëýëýý îëîîä ÿâæ áàéíà. ºðãºæ¿¿ëæ õèéñýí. Íèéò 600 ßàãààä èéì ÿðèà ãàðñíûã õºäºëìºð õàìãààëëûí õóâöàñ2005 îíîîñ óóðõàéãàà ñóðàëöààã¿é, òîäîðõîé îð÷èì ñàÿ òºãðºã çàðöóóëñàí ìýäýõã¿é áàéíà. Ìàíàé õýðýãëýë íü ÷àíàðòàé áàéõàøèãëàëòàä îðóóëñàí. Òýð ìýðãýæèë ýçýìøýýã¿é -Òóñëàí ã¿éöýòãýã÷èä áàéäàã. ĺðâºëæèéí êîìïàíèéí õóâüä õî¸ð æèëèéí ¸ñòîé. Õîð ñààðìàãæóóëàõöàãààñ ºíººäðèéã õ¿ðòýë óóë çàëóóñ ìàíàé êîìïàíèä ãýõýýð ÿã ÿìàð ¿éë îâîî áîë Áàðóóí-Óðòûí ºìíº Ñ¿õáààòàð àéìàãòàé óíäàà, èë÷ëýã ñàéòàé õîîëóóðõàéí ñàëáàðò ººðèéí ãýñýí õàíäàæ áàéëàà. Òýäíèéã àæèëëàãàà ýðõýëæ áàéãàà õàìãèéí ºíäºðëºã ãàçàð, õàìòûí àæèëëàãààíû ãýðýý õ¿íñ ãýýä çîõèõ ç¿éëñèéãìºðòýé áàéæ, óëñûí òºñºâèéã õÿòàä àæèë÷äûã äàãàëäóóëàí êîìïàíèóä áàéíà? Óëààíáààòàðûí Çàéñàíòàé áàéãóóëñàí. Ãýðýýíèé äàãóó õýðýãëýýä ÿâæ áàéãàà.á¿ðä¿¿ëýõýä äîðâèòîé õóâü ñóðãàæ, àæëûí áàéðààð àäèë îð÷íûã á¿õýëä íü àéìãèéí á¿òýýí áàéãóóëàëòàäíýìýð îðóóëæ, òîãòâîðòîé õàíãàæ áàéñàí. ßâààíäàà -Àâòî òýýâýð, õàðóóë òîëüäîí õàðæ áîëäîã ãàçàð çîðèóëæ, òàòâàðààñ ãàäíà -Óóðõàéä àæèëëàãñàä¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ èðëýý. êîìïàíèéí ç¿ãýýñ Ñ¿õáààòàð õàìãààëàëò, óóðõàéí ¿éë ë äàà. ¯¿íýýñ ãàäíà Áàðóóí- æèëäýý 1,5 òýðáóì òºãðºãèéí ìýðãýæëýýñ øàëòãààëàõÌàíàé êîìïàíèéí òóõàé ÿíç àéìãèéí Õºäºëìºðèéí õýëòýñ àæèëëàãààíû çàðèì õýñãèéã Óðò õîò äîòîðõè àâòî çàìûí õºðºí㺠îðóóëàëò õèéæ áàéãàà. ºâ÷èíä ºðòºõ ìàãàäëàëá¿ðèéí ÿðèà ãàð÷ áàéäàã. áîëîí Íèéãìèéí õàëàìæ òóñëàí ã¿éöýòãýã÷èä ã¿éöýòãýæ àæèëä òóñàëæ áàéíà. Ñ¿¿ëèéí Îðîí íóòãèéí óäèäëàãóóä ºíäºð áàéäàã. Ýíý òàëÝíý áîë çºâõºí ìàíàéä áèø ¿éë÷èëãýýíèé áàéãóóëëàãàòàé áàéíà. ãóðâàí æèëèéí õóãàöààíä òóõàéí àéìàã, ñóìàíä íýí äýýð õýð àíõààðàë òàâüæ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ áàéãàà õàìòðàí ìýðãýæëèéí áèä àéìãèéí òºâä 5 êì, õàòóó òýðã¿¿íä þó øààðäëàãàòàé áàéãàà âý?êîìïàíèóäàä òîõèîëääîã ë áîëîâñðîë îëãîõ õºòºëáºð Ýõíèé ýýëæèíä áèä õó÷èëòòàé, 20 ñì çóçààíòàé, áàéãààã áèäíýýñ èë¿¿ç¿éë. áîëîâñðóóëæ, 7-8 òºðëèéí ìýðãýæëèéí áóñ õ¿ì¿¿ñèéã õ¿íä äààöûí àâòî ìàøèí ÿâæ ìýääýã õ¿ì¿¿ñ. Òýð óòãààð íü -Áèä àæèëòíóóäàà ìýðãýæèë îëãîõ ýðõ àâààä, äàäëàãàæóóëàõ áàéäëààð áîëîõóéö áåòîíîí çàì òàâüñàí çàðöóóëàõ ýðõèéã áèä îðîí íýã æèëä íü àéìãèéíõàà Òºìºðòýé îâîîíû óóëûí ýíý á¿õýíä ìýðãýæëèéí àæèëëàæ áàéñàí òóë áóñàä áàéãàà. íóòàãò ¿ëäýýäýã. Èðãýäèéí íýãäñýí ýìíýëýãò èæ á¿ðýí¿éëäâýð áîë öàéð îëáîðëîæ, ñóðãóóëüòàé õàìòàðñàí áàã óóë óóðõàéí êîìïàíèóäòàé õóðàë íü þóíä çàðöóóëàõûã øèíæèëãýýíä õàìðóóëäàã.áàÿæóóëäàã. Ýíý ÷èãëýëýýð øàëãàëò àâààä, ìýðãýæëèéí õàðüöóóëàõàä àðàé áàãà öàëèí -Àíçààðààä áàéõàä, áàòàëæ, ÿìàð àæèëä, õýðõýí Äàðààãèéí æèëä íüáèä ìîíãîëäîî àíõäàã÷. Öàéð ¿íýìëýõ îëãîõ áîëñîí. Àíõ õºëñ ºãäºã áàéñàí áàéæ êîìïàíèóä íèéãìèéí çàðöóóëñíàà ýðãýýä áèäýíä Ìýðãýæëèéí ºâ÷èí ñóäëàëûíáîëîâñðóóëàõ òåõíîëîãèéã ìàãàäã¿é. Õàðèí ºíººäºð õàðèóöëàãûí õ¿ðýýíä òàéëàãíàäàã. Áèä òýð ìºíãèéã ¿íäýñíèé òºâèéí ýì÷ íàðûíýõ îðîíäîî íóòàãøóóëæ, ñàëáàðûí àæèë÷äûí äóíäàæ ãîëäóó í¿äýíä õàðàãäàæ, Æ.Áàòñóóðü ãýäýã õ¿íèé õóâèéí áàãèéã àâ÷èðæ, íàðèéíäýëãýð¿¿ëæ áàéãààãààðàà áèä öàëèíä õýäèéíý õ¿ðñýí. ãàðò áàðèãäàõ àæèë õèéõ äàíñàíä õèéäýãã¿é. Õóóëèéí øèíæèëãýýíä õàìðóóëæ,áàõàðõäàã. Ýíý àæèë ìàø èõ ¯éë÷ëýã÷ ãýõýä ë õàìãèéí þì. Òàíàé êîìïàíèéí õóâüä äàãóó Îðîí íóòãèéã õºãæ¿¿ëýõ ñººëæèõ ìàÿãààð ýð¿¿ëìýäëýã ìºí ºíäºð òåõíîëîãè áàãàäàà 480 ìÿíãàí òºãðºãèéí áîëîâñðîë, ýð¿¿ë ìýíäèéí ñàíä øèëæ¿¿ëäýã. Áèäíèé ìýíäèéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýý öàëèí àâ÷ áàéíà. “Öàéðò ñàëáàðò ÷èãëýñýí ÿìàð íýã õóâüä ýíý èõ ìºíãèéã ãàíö àâäàã. Õàðüöàíãóé çàëóó ìèíåðàëü” êîìïàíèéí õóâüä äýìæëýã ¿ç¿¿ëæ áàéãàà õ¿íä ºãºõ ÿìàð ÷ áîëîìæã¿é, õ¿ì¿¿ñ áîëîõîîð îäîîãîîð á¿õ ¿éë àæèëëàãààãàà õóóëèéí þó? íèéò ñ¿õáààòàð÷óóäûí ñàéí ìýðãýæëèéí ºâ÷èíä ºðòñºí õ¿ðýýíä õèéõèéã ýðìýëçäýã. ñàéõíû òºëºº çàðöóóëàãäààñàé õ¿í àëãà. Àëü áîëîõ ýíý Ìàíàéõûã ãàäíààñ íü -Áàéëã¿é ÿàõàâ. Áîäèò ë ãýæ õ¿ñäýã. Òýãýõýýð ýíý áîë ýðñäëýýñ õîë áàéõûã çîðèäîã. ä¿ãíýæ áàéñàí õ¿ì¿¿ñ õ¿ð÷ îáüåêòîä õºðºí㺠îðóóëàõ íü ¿íäýñëýëã¿é ìýäýýëýë. Ìàíàé êîìïàíèéí àþóëã¿é èðýýä, äîòîð íü îðîîä, ¿éë òóõàéí ¿åèéí ¿íýëýìæýýðýý àæèëëàãàà, ýð¿¿ë àõóéí àæèëëàãààòàé òàíèëöààä ¿íýëýãäýýä ÿâ÷èõíà. Õàðèí -Àéìãèéí òºâä “Öàéðò”- õýëòýñ àæëûí áàéð ýð¿¿ë èðýõýýðýý ìàø ýåðýãýýð áîëîâñðîë, ýð¿¿ë ìýíä ãýõ ààð îâîãëîñîí íýãýí õîòõîí àõóéí øààðäëàãàä íèéöýæ õ¿ëýýæ àâäàã. ìýò õ¿íä çîðèóëàãäàæ áàéãàà áàéãóóëàãäñàí áàéíà áèëýý. áóé ýñýõýä õÿíàëò òàâüæ, õºðºí㺠îðóóëàëò áîë òóõàéí Îðîí ñóóöàíä õàìðàãäàõ õýðýâ íèéöýõã¿é áîë çàñ÷ -Àëèâàà êîìïàíèéí ¿éë õ¿íèé öààøèä ãàðãàõ àæëûí àæèë÷äàäàà ÿìàð øàëãóóð çàëðóóëàõ àðãà õýìæýý àâàõàä àæèëëàãààíû öàð õ¿ðýý, á¿òýýìæýýð íü òîîöîõîä òàâüäàã âý, áàéðíû ¿íý ÷èãëýãääýã. ̺í òóõàéí àæëûí ¿ð àøãèéã óëñàä òºëæ áóé ¿íýëýõ àðãàã¿é ìàø ºíäºð ¿íý ºðòºã íü õýäèé õýð þì áàéðàíä òîõèðñîí ÷àíàðòàé òàòâàðààð íü ä¿ãíýæ áîëîõ öýíýòýé áàéäàã. áîë, çýýëèéí õºíãºëºëòòýé õàìãààëàõ õýðýãñýëýýð áàéõ. “Öàéðò ìèíåðàëü” íºõöºë áàéãàà þó? àæèëòíóóäàà õàíãàõ ¸ñòîé. Ýíý êîìïàíè õýäèé õýìæýýíèé Áèä àéìãèéí íýãäñýí ìýòýýð ýðñäëèéã áóóðóóëàõ òàòâàð òºëºã÷ þì áîë? ýìíýëýãò ðåíòãýí -Íèéò àæèëëàãñäûí áîëîìæ áèé. îíîøëîãîîíû àïïàðàò àâ÷ äèéëýíõ õóâü íü Ñ¿õáààòàðûíõ, -Ìàíàé êîìïàíè îðîí ºãñºí. ̺í 2006 îíîîñ ýõëýí òýð äóíäàà Áàðóóí-Óðòûí -Òàíàé áàéãóóëëàãà íóòàãòàà õàìãèéí òîì òàòâàð æèë á¿ð 20 îþóòàíä òýòãýëýã èðãýä ãýäãèéã ºìíº õýëñýí. äýðãýäýý ¿éëäâýð÷íèé òºëºã÷ áîëñíîîñ ãàäíà óëñàä îëãîñîí. Íýã îþóòàíä ãàíö Òýäãýýð àæèë÷äûíõàà ýâëýëòýé þó? ìºíòîìîîõîíòàòâàðòºëºã÷èéí æèë ºãººä çîãñ÷èõäîãã¿é, íèéãìèéí àñóóäëûã íü øèéäýõ òîîíä áàãòäàã. Òàòâàðûí ñóðãóóëèà òºãñòºë íü òýòãýëãýý çîðèëãîîð “Öàéðò” õîòõîíûã -Áàéãàà. Áèä õóóëèéí åðºíõèé ãàçðààñ øàëãàðóóëäàã ¿ðãýëæë¿¿ëäýã. áàéãóóëæ ýõýëñýí. õ¿ðýýíä ¯éëäâýð÷íèé “Ìàíëàé òàòâàð òºëºã÷”-ººð ýâëýëòýé õàìòðàí àæèëëàæ, ãóðâàí óäàà øàëãàð÷ áàéëàà. -Òýòãýëýã îëãîõäîî Þóíû ºìíº áèä àæèë÷äèéí ñàéí ñàéõíû Ò¿¿í÷ëýí ÒÎÏ-100 àõ àõóéí ñàëáàð, ìýðãýæèë àæèë÷èäòàéãàà òàâàí æèëèéí òºëºº õî¸ð òàëààñàà ñóóæ íýãæ¿¿äèéí æàãñààëòàä ýõíèé õàðãàëçäàã óó? ãýðýý áàéãóóëäàã. Àæèë÷èí Õàìòûí ãýðýýãýý áàéãóóëàí äîëîîä áè÷èãäýæ áàéñàí ýíý õóãàöààíä ¿ð á¿òýýìæòýé òýäíèé íèéãìèéí àñóóäëûã óäààòàé. Îäîî áîë ýõíèé 25-ò -¯ã¿é. Ãîë øàëãóóð íü àæèëëàõ ¸ñòîé. Áàéðàíä îðîõ øèéäâýðëýæ áàéíà. áàãòàæ áàéãàà. Ýíý íü ìàíàé Ñ¿õáààòàð àéìàãò õàìãèéí êîìïàíèé ¿éë àæèëëàãàà èõ ýðýëò õýðýãöýýòýé áàéãàà ßðèëöñàí: Ý.Èðýõáàÿð õóìèãäàæ æèæãýðñýí õýðýã ìýðãýæëýýð ñóðàëöàõ ¸ñòîé. áèø, õàðèí ñàëáàð ìààíü ¯¿íýýñ ãàäíà ãýð á¿ëèéí õºãæèæ, òîìîîõîí õºðºí㺠ñàíõ¿¿ãèéí áàéäàë òóõàéí îðóóëàëòòàé êîìïàíèóä îþóòíû ñóðãàëòûí òºëáºðèéã øèíýýð áèé áîëæ áàéãààòàé òºëºõºä õ¿ðýëöýõã¿é áàéãàà õîëáîîòîé. Ìàíàé êîìïàíèéí íü äàâóó òàë áîëíî. Ýõíýýñýý õóâüä áàéãàà áîëîëöîîíäîî ¿ð ä¿í ãàð÷, ñóðãóóëèà òºãññºí çàõèðàãäààä,¿éëàæèëëàãààãàà øèíý çàëóó ìýðãýæèëòí¿¿ä õýâèéí ÿâóóëæ áàéãàà. íóòàãòàà ýðãýí èðæ àæèëëàæ áàéíà. Ýðãýýä õàðàõàä, -Õýäèéãýýð òàíàé áèä óóë óóðõàéí ÷èãëýëýýð êîìïàíèéí òàëààð ñóðàëöàæ áóé îþóòàíä ñºðºã ìýäýýëýë áàãàã¿é òýòãýëýã îëãîæ áàéãààã¿é, Ò.ØÈÍÝÕ¯¯: Àéìãèéí Çàñàã äàðãûí çªâëªëèéí õóðàëä àæèë îëãîã×äûí òªëªªëªë áîëæ îðîëöäîã Ñ¿õáààòàð àéìãèéí Àæèë çîõèîí áàéãóóëñíààð 2003 îíä ò¿âøèíä õóâèéí õýâøëèéí óäàà ñóðãàëò õèéæ, Çàõ çýýëèéí àæèëëàãààíû èë òîä áàéäëûã òîìèëæ, õàðèëöààíû áîëîí îëãîã÷ ýçäèéí õîëáîîíû àíõ Ñ¿õáààòàðò àæèë îëãîã÷ òºëººëëèéí îðîëöîîã ºäºðëºãèéã æèë á¿ð àéìãèéí õàíãàõ, Àâèëãàòàé òýìöýõ ¿éë ìàðêåòåíãèéí ìåíåæåð òýðã¿¿í, Èðãýíèé íèéãìèéí ýçäèéí õîëáîî áàéãóóëàãäàæ íýìýãä¿¿ëýõ àæëûã çîõèîí Çàñàã äàðãûí òàìãûí ãàçàðòàé àæèëëàãààíû õºòºëáºðèéã ñîíãîí øàëãàðóóëàëòààð àâ÷ áàéãóóëëàãûí ñ¿ëæýýíèé áàéñàí ò¿¿õòýé. áàéãóóëæ áàéíà. Òóõàéëáàë, õàìòðàí çîõèîí áàéãóóëæ áîëîâñðóóëàõ çýðýã òºñë¿¿äèéã àæèëëóóëæ áàéíà. àéìãèéí Çàñàã äàðãûí áàéíà. õýðýãæ¿¿ëñýí. àõëàã÷ Ò.Øèíýõ¿¿òýé Õîëáîî ìààíü çºâëºëèéí á¿ðýëäýõ¿¿íä ìèíèé 2014 îíä Ñ.Ìàðøàêèéí ÿðèëöëàà. áàéãóóëàãäñàí öàãààñàà áèå áàãòàæ, äºðâºí æèëä -Òà Àæèë îëãîã÷ ýçäèéí -Òà àéìãèéí “Æààõàí “Ìóóðûí áàéøèí” ìþçèêë ýõëýí ãèø¿¿í áîëîí ãèø¿¿í 28 õóðàëäààíä îðîëöîõäîî õîëáîîã òýðã¿¿ëýõýýñ øàðãà” òåàòðûã óäèðääàã. áîëîí Æ.Áàðàìñàéí “Õ¿íèé -Àæèë îëãîã÷ ýçäèéí áóñ àæèë îëãîã÷ ýçäèéí ýðýëò 84 àñóóäàë õýëýëöýõýä àæèë ãàäíà Èðãýíèé íèéãìèéí ¯íäñýí àæëûíõàà õàæóóãààð ìºñ”, Ä.Áàòáàÿðûí “Õàéðûãõîëáîî íü àéìàã îðîí õýðýãöýýíä íèéöñýí òºðºëæñºí îëãî÷äûíõîî áàéð ñóóðèíààñ áàéãóóëëàãûí ñ¿ëæýýã òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà õàéðëà”, Ñ.Áàÿðñàéõàíûíóòàãò ÿìàð ¿¿ðýã ÷èãëýëòýé ¿éë÷èëãýýã ¿ç¿¿ëýõ, ò¿íøëýã÷ ¿çýë áîäëîî èëýðõèéëæ èðëýý. àõàëäàã. Ýíý ñ¿ëæýýíèé óäèðäàæ, íýëýýäã¿é “Çîëèîñ”, Á.Áàòðýãçýäìààãèéíàæèëëàæ áàéíà áý? íàðòàéãàà õàìòûí àæèëëàãààãàà ¿éë àæèëëàãààíû òàëààð àæëûã àìæóóëæýý. Íýãýíò “Ìèíèé õàéðûã õ¿ëýý” äðàìûí õºãæ¿¿ëýõ, ãèø¿¿äýý òºëººëæ, ¯éëäâýð, ¿éë÷èëãýý, ¿éë ìýäýýëýë ºãºº÷ ... óóëçñàíûõ, òåàòðûíõàà óðàí æ¿æãèéã ººðèéí òàéçíàà -Ìîíãîëûí àæèë îëãîã÷ òýäíèé ýðõ, õóóëü ¸ñíû àæèëëàãààãàà ºðãºæ¿¿ëýí á¿òýýëýýñ ñîíèðõóóëàà÷... íàéðóóëàí òàâüæ, 11 ä¿ãýýðýçäèéí íýãäñýí õîëáîî 1990 àøèã ñîíèðõëûã õàìãààëàõ, àæèëëàæ áàéãàà àæèë îëãîã÷äûã -Áèçíåñèéí ¿éë ñàðûã “Õàéðûí æ¿æãèéí ñàð”îíä áàéãóóëàãäàæ ¿íäýñíèé íèéãìèéí õºãæëèéí áóñàä òºð, îëîí íèéòèéí áàéãóóëàãàä àæèëëàãààíä ñààä ó÷ðóóëæ áóé -Ìàíàé òåàòð íü 2014- áîëãîí ¿çýã÷ ò¿ìíèéõýý îþóíûãõýìæýýíä àæèë îëãîã÷ ýçäèéí àñóóäëààð àéìãèéí Çàñàã äàðãà óëàìæëàí øàãíóóëàõ, òýäíèé õ¿íä ñóðòàë, àâëèãààñ óðüä÷èëàí 2021 îí õ¿ðòýëõ ñòðàòåãè ìÿëààëàà.ýðõ àøãèéã õàìãààëàí, áîëîí ¯Ý-èéí áàéãóóëëàãàòàé õºäºëìºðèéã ¿íýëýõ àæëûã ñýðãèéëýõýä ãèø¿¿äýý òºëºâëºãººãºº áîëîâñðóóëñàí.Íèéãìèéí ò¿íøëýëèéí Ãóðâàí òàëò õýëýëöýýð õèéí, çîõèîí áàéãóóëñíààð àæèë òºëººëºí àæèëëàæ, Èðãýíèé Ýíý æèëýýñ “ªºð÷ëºëòèéí Ìàíàé òåàòðûí óðàíõýëýëöýýðò îðæ ýõýëñíýýñ øèéäâýðëýõ ¿¿ðýãòýé àæèëëàæ îëãîã÷ 30 ãàðóé õ¿íèéã “Àëòàí íèéãìèéí áàéãóóëëàãûí ìåíåæìåíò”-èéã õýðýãæ¿¿ëýí á¿òýýë÷èä “Ãýãýýí ìóçà-11”õîéø 13 æèëèéí äàðàà Ìîíãîë áàéíà. Òîâ÷õîíäîî, ãèø¿¿ä ãàäàñ” îäîí, Õºäºëìºðèéí ñ¿ëæýý áàéãóóëààä äºðâºí óðàí á¿òýýë÷èä, àæèë÷èí, àëáàí óëñûí óðàëäààíä Ñ.Ìàðøàêèéíáàíêíû àéìãèéí ñàëáàðûí áîëîí ãèø¿¿í áóñ áàéãóóëëàãà, õ¿íäýò ìåäàëü, ñàëáàðûí æèë áîëæ áàéíà. Àâèëãàòàé õààã÷äûí õàíäëàãûã íü ººð÷ëºí “Ìóóðûí áàéøèí” ìþçèêëýýðçàõèðàë Ö.̺íõáàÿð, ÃÕÁÕÁÃ- íèéãýìäýý ¿éë÷èëäýã, ººðºº òýðã¿¿íèé àæèëòàí öîë òýìäýã, òýìöýõ ãàçðààñ Ç¿¿í á¿ñèéí òºëºâø¿¿ëýõ çàìààð á¿òýýë÷ îðîëöîæ, øèëäýã õºãæìèéíûí äàðãà ×.Ãàíçîðèã ãýýä ººðèé㺺 ñàíõ¿¿æ¿¿ëäýã òºðèéí Ìîíãîëûí Àæèë îëãîã÷ ýçäèéí íàéìàí àéìãèéí äóíä çîõèîí õ¿í áèé áîëãîõ çîðèëò äýâø¿¿ëæ çîõèîë÷, çóðàà÷, ýìýãòýéáèäíèé õýñýã áèçíåñ ýðõëýã÷èä áóñ áàéãóóëëàãà áîëæ áýõæëýý. íýãäñýí õîëáîîíû äýýä øàãíàë, áàéãóóëñàí óðàëäààíä “Îðîí íóòãèéí òåàòð ÷óóëãóóäûí ãîë ä¿ð, ýìýãòýé òóñëàõöóãëàðàí,ñàíàà÷ëàã÷äûíçºâëºë àëò, ìºíãºí òýìäãýýð øàãíàæ òýð¿¿í áàéð ýçýëæ, 2500 àì çàãâàð ìåíåæìåíòèéã áèé ä¿ðýýð äºðâºí Ìóçà àâñíààðààáàéãóóëàí, àíõíû ÷óóëãàíàà -Îðîí íóòãèéí óðàìøóóëñàí. äîëëàðûí òºñºë õýðýãæ¿¿ëýõ áîëãîõ” ¿ð ä¿íã õàðæ øèíý áàõàðõäàã. óäèðäëàãàòàé ÿìàðõóó ýðõ àâ÷, Õºäºëìºð ýðõëýëòèéã á¿òýö çîõèîí áàéãóóëàëòàà áàéäëààð õàìòðàí àæèëëàäàã ̺í ãèø¿¿ä, äýìæèã÷äýý äýìæèõ ñàíãèéí çàðöóóëàëòàä õèéãýýä àæèëëàæ áàéíà. ¯¿íèé Ìºí “Ãàíãà íóóðûí ÷óóëãàí” âý? ÷àäàâõèæóóëàõ, ºðñºëäºõ ìîíèòîðèíã õèéëýý. ̺í òóëä óð ÷àäâàðûí, äóóëàõ ñî¸ë, àÿëàë æóóë÷ëàëûí íýãäñýí ÷àäâàðûã äýýøë¿¿ëýõ àæëûí òºðèéí ìýäýýëëèéã íýýëòýé óð ç¿éí, á¿æãèéí óðëàãèéí, àðãà õýìæýýã Äàðüãàíãà ñóìàíä -Òºð, îðîí íóòãèéí õ¿ðýýíä àæèë îëãîã÷äîä õî¸ð áîëãîõ, Õóäàëäàí àâàõ ¿éë õºãæìèéí îíîëûí áàãø íàðûã çîõèîí áàéãóóëàõàä îðîëöñîí. óäèðäëàãûí øèéäâýð ãàðãàõ ßðèëöñàí: Ã.Ñ¿õýýÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 12Ýíõæèí õîðîîëëûã èðýõ æèëýýñ áàðüæ ýõýëíý “Ñóìûí òºâèéí áàéãàà. òºâ, õ¿¿õäèéí öýöýðëýã, Íýãýíò äýä á¿òöèéã íü øèíý÷ëýë” òºñºëä ìàíàé ̺í Áàðóóí-Óðòàä òîãëîîìûí òàëáàé, ìàøèíû øèéäýýä ºãñºí ãàçàðò àéìãààñ Ýðäýíýöàãààí çîãñîîë, öýöýðëýãò îðîí ñóóö áàðèõ ó÷ðààñ ñóì õàìðàãäñàí. Óã áàéäàã Ñ¿õáààòàðûí õ¿ðýýëýíòýé áàéíà. Áèä ¿íý õàíø íü çàõ çýýëèéí òºñëèéí õ¿ðýýíä ÿìàð òàëáàéòàé æèøèæ áîëîõîîð “Ýíõæèí õîðîîëîë” ãýæ îäîîãèéí ¿íýýñ õÿìä ãàðíà àæèë õèéæ ã¿éöýòãýýä òºâ òàëáàé, àìðàëò íýðëýýä áàéãàà. ãýæ áîäîæ áàéíà. Ýíä íýã áàéíà? çóãààëãûí öýöýðëýãò ç¿éëèéã îíöãîéëîí õýëýõýä, õ¿ðýýëýí áàéãóóëæ áàéíà. Ìîíãîë-Õÿòàäûí 1500 àéëûí îðîí ñóóö íü Ñóìûí òºâèéí øèíý÷ëýë Óã òàëáàéä ËÅÄ äýëãýö õàìòàðñàí õºðºí㺠óëñûí òºñâèéí õºðºí㺠òºñºë óëñûí õýìæýýíä 16 áàéðøóóëñàí. îðóóëàëòòàé õî¸ð ÷ êîìïàíè îðóóëàëòààð áèø öýâýð ñóìàíä õýðýãæèæ áàéãàà òºñºëä îðîëöîõîîð ñàíàëàà õóâèéí õýâøëèéí õºðºí㺠þì. Òºñºëä õàìðàãäàæ Áàðóóí-Óðòàä 15ÎÎ õ¿ðã¿¿ëýýä áàéãàà. Îéðûí îðóóëàëòàä ò¿øèãëýí áàéãàà Ýðäýíýöàãààí àéëûí îðîí ñóóö áàðèõ ¿åä ã¿éöýòãýã÷èéã ñîíãîí õýðýãæèõ þì. ñóìûí õóâüä òºâ人 õàòóó àæèë ÿìàð ò¿âøèíä øàëãàðóóëæ èðýõ õàâðààñ õó÷èëò á¿õèé çàìòàé, ÿâãàí ÿâàãäàæ áàéíà áý? áàðèëãûí àæëûã ýõë¿¿ëíý. ßðèëöñàí: Ã.Ñ¿õýý õ¿íèé çàì, ò¿¿íýý äàãàñàí Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí ãàçðààñ ãýðýëò¿¿ëýãòýé, íýãäñýí Çàñãèéí ãàçðûí “100 õýðýãæ¿¿ëæ áóé “Ñóìûí òºâèéí öýâýð, áîõèð óñ, õàëààëò ìÿíãàí àéëûí îðîí ñóóö” øèíý÷ëýë” òºñºë, “100 ìÿíãàí àéëûí äóëààíä õîëáîãäñîí õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíäîðîí ñóóö” õºòºëáºð Ñ¿õáààòàð àéìàãò îðîí ñóóöòàé áîëîõ þì. àéìàã á¿ðò 1000 àéëûí õýðõýí õýðýãæèæ áóé òàëààð óã òºñºë, Òºëºâëºãººíèé äàãóó îðîí ñóóö áàðèõ þì. Õàðèí íýëýýä àæèë õèéãäëýý. ìàíàé àéìàã 1500 àéëûí õºòºëáºðèéí çîõèöóóëàã÷ Þóíû ºìíº ñóìûí òºð îðîí ñóóö áàðèõààð ãàçàð Ã.Àëòàíñ¿õýýñ òîäðóóëëàà. çàõèðãààíû á¿õ áàéãóóëëûã ÷ºëººëºëòºº ºíãºðñºí æèë íýãäñýí õàëààëò, öýâýð, õèéñýí. Ýíý ãàçàð ìààíü áîõèð óñíû ñèñòåìä õóó÷èí Òýýâðèéí òîâ÷îî õîëáîõ àæëûã ã¿éöýòãýæ õàâèéí äºðâºí òàëààðàà áàéíà. Æèøèã õîðîîëîë àâòî çàìààð õ¿ðýýëýãäñýí áàéãóóëæ, ãóäàìæ òàëáàéã ãàçàð ë äàà. Ýõëýýä õàëààëò, öýãöëýí õàÿãæóóëæ, 5.2 êì äóëààí, öýâýð áîõèð óñíû ñàéæðóóëñàí çàì òàâüñàí. øóãàì ñ¿ëæýýíèé àñóóäëûã Àëñäàà õàòóó õó÷èëòòàé íü øèéäýæ áàéíà. Îðîí áîëãîõ þì. Çàì äàãóó ñóóöíû õîðîîëëûí çóðàã ãýðýëò¿¿ëýã òàâèõààð òºñºë íü ãàð÷èõñàí. Òýíä áýëòãýë àæëûã ýõë¿¿ëñýí 1500 àéëûí òàâàí äàâõàð îðîí ñóóöíààñ ãàäíà õóäàëäàà ¿éë÷èëãýýíèéÍèéãìèéí õàëàìæ, ¯éë×èëãýýíèé õýëòýñ Ýð¯¯ë ìýíäèéí ãàçàðÀÌÆÈËÒÛÍ ÀÐÄ ÃÝÐ Á¯Ë àÿí Á¯õ íèéòèéí ã¯éëòýä Õ¿ í à ì û í õ º ã æ è ë , í è é ã ì è é í îðîëöîã×äûí òîî ªñ× áàéíà õàìãààëëûí ÿàìíààñ 2014 îíûã çîðèëãîòîé çîõèîí áàéãóóëñàí óã àÿíä 26 “Ãýð á¿ëèéí õºãæëèéã äýìæèõ áàéãóóëëàãûí 1200 ãàðóé àæèëòàí àëáàí Àéìãèéí Ýð¿¿ë ìýíäèéí ãàçðààñ õ¿íæèë”, Àéìãèéí ÈÒÕ-ûí 01 òîîò òîãòîîëîîð õààã÷ ãýð á¿ëèéí õàìò îðîëöîæ, íèéò 17 ñàÿ àìûã õºäºë㺺íèé õîìñäëîîñ ñýðãèéëæ,“Ýõ õ¿¿õäèéí ýð¿¿ë ìýíä, Ãýð á¿ëèéí ãàðóé òºãðºã çàðöóóëñíààñ 10.3 îð÷èì ñàÿ íèéòèéí áèåèéí òàìèðûã á¿õ íèéòèéíõºãæëèéã äýìæèõ æèë” áîëãîí çàðëàñàíòàé òºãðºãèéã äýìæëýã òóñëàëöàà øààðäëàãàòàé õºäºë㺺í áîëãîí ºðí¿¿ëýõ çîðèëãîîðõîëáîîòîéãîîð àéìãèéí Íèéãìèéí õàëàìæ ºðõèéí àìüæèðãààã äýìæèõýä, 7 ñàÿ øàõàì 2012 îíîîñ ýõëýí “Á¿õ íèéòèéí êðîññ”¿éë÷èëãýýíèé õýëòñýýñ òºðèéí áîëîí òºðèéí òºãðºãèéã áóñäàä òóñëàõ ñàéí ñàíààíû àÿí ã¿éëòèéã ãóðàâ äàõü æèëäýý àìæèëòòàéáóñ áàéãóóëëàãóóäûí äóíä “ÀÌÆÈËÒÛÍ çîõèîí áàéãóóëàõàä çàðöóóëñàí áàéíà. çîõèîí áàéãóóëæ áàéíà. ÿéëòýä 2013ÀÐÄ ÃÝÐ Á¯Ë” íýã ñàðûí àÿíûã àìæèëòòàé îíä 6500, 2014 îíä 9000 õ¿í õàìðàãäàíçîõèîí áàéãóóëæýý. Áàéãóóëëàãà, õàìò ̺í“Íýããýðá¿ë-Íýãòîãëîîì”àÿíçîõèîí ºìíºõ îíîîñ 23,6 õóâü ºñ÷ýý. ÿéëòýíäîëíû ãýð á¿ëä ÷èãëýñýí íèéãìèéí áàéãóóëæ, íèéò àæèë÷äààñ öóãëóóëñàí îðîëöîã÷èä æèëýýñ æèëä íýìýãäýõèéíõýðýãöýý øààðäëàãûã õàìòðàí øèéäâýðëýõ òîãëîîìûã õ¿¿õäèéí öýöýðëýã¿¿äýä çýðýãöýý Óóëáàÿí, Ñ¿õáààòàð, Ò¿ìýíöîãò áýëýãëýæ, àéìãèéí òºðºõ òàñàãò òåëåâèç ñóìäàä ÷ ìºí çîõèîí áàéãóóëàãäàæ, 500 áýëýãëýæýý. ãàðóé èðãýíèéã õàìðóóëñàí áàéíà.ªÐÕÈÉÍ ÕªÃÆÈËÄ ÁÈÄÍÈÉ ÎÐÎËÖÎÎ àÿí 2014 îíä Çàñàã äàðãûí äýðãýäýõ Ýð¿¿ë ìýíäèéí çºâëºë áàéãóóëàãäàí, ñóì á¿ð îðîí Àéìãèéí Íèéãìèéí õàëàìæ, Àÿíû ¿ð ä¿íä 67 ºðõèéí 123 èðãýíèéã íóòãèéã õºãæ¿¿ëýõ ñàíãèéí õºðºíãºíººñ àæëûã çîõèîí áàéãóóëæ àæèëëàæýý. Íèéò¿éë÷èëãýýíèé õýëòýñ, Áàðóóí-Óðò ñóìûí ò¿ð áîëîí áàéíãûí àæëûí áàéðàíä çóó÷èëæ, 5,0 ñàÿ òºãðºã òºñºâëºí íèéò 12 ñóìàíä 30 ºâ÷ëºëèéã ýì÷ëýí ýð¿¿ëæ¿¿ëæ, 21Çàñàã äàðãûí òàìãûí ãàçàð õàìòðàí áè÷èã áàðèìòûí çºð÷èëòýé áîëîí áè÷èã óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ¿çëýã, øèíæèëãýý, õ¿íèéã 2, 3 äóãààð øàòëàëä øèëæ¿¿ëñý퓪ðõèéí õºãæèëä áèäíèé îðîëöîî” íýã áàðèìòã¿é 24 èðãýíèéã áè÷èã áàðèìòæóóëæ, ñóðãàëòûã ÿâóóëàõààð øèéäâýðëýñýí þì. áàéíà. Ýíý àæèëä íèéò 27,0 ñàÿ òºãðºãñàðûí àÿí çîõèîí áàéãóóëñàí þì. 27 ºðõèéí 34 õ¿¿õäèéí ñóðãóóëèéí ºìíºõ Ýíý õ¿ðýýíä 8-10 íàðèéí ìýðãýæëèéí çàðöóóëæýý. ßâóóëûí àìáóëàòîð 11 ä¿ãýýð áîëîâñðîëä õàìðóóëæ, 29 ºðõèéã ãàçðûí ýì÷, ëàáîðàíòûí á¿ðýëäýõ¿¿íòýé áàã ñàðä Ò¿âøèíøèðýý, Ò¿ìýíöîãò, ̺íõõààí Àÿíä íèéò 28 áàéãóóëëàãûí 569 ãýð÷èëãýýòýé áîëãîæ, 332 ºðõºä õ¿íñ Íàðàí, Îíãîí, Äàðüãàíãà, Ñ¿õáààòàð, ñóìäàä, 12 äóãààð ñàðä Õàëçàí, Áàÿíäýëãýðàæèëòàí, àëáàí õààã÷èä îðîëöîæ 18.3 òýæýýë, ýä ìàòåðèàëûí òóñëàìæ äýìæëýã Ýðäýíýöàãààí, Àñãàò ñóìäàä àæèëëàí, ñóìàíä àæèëëàëàà.ñàÿ òºãðºãèéí ýä ìàòåðèàë áîëîí ìºíãºí ¿ç¿¿ëñýí áàéíà. äàâõàðäñàí òîîãîîð 10254 õ¿íèéã ¿çëýã,òóñëàìæ öóãëóóëæ, àìüæèðãààíû ò¿âøèí øèíæèëãýýíä õàìðóóëæ, 8100 õ¿íèé ºâ÷ëºë Ýð¿¿ë ìýíäèéí ãàçàð íü “Ýð¿¿ë ìýíäèéíäîîãóóð àéë ºðõºä òóñëàìæ ¿ç¿¿ëæýý. èëð¿¿ëæ, õîëáîãäîõ øàòëàëûí ýìíýëãèéí äîâòîëãîî”, “Çààâàë õýâø¿¿ëýõ 21 äàäàë”- õÿíàëòàä àâàõ, ýì÷ëýõ, ýð¿¿ëæ¿¿ëýõ ûã ñóðòàë÷ëàõ àæëûã àéìãèéí íèéò õ¿íÒàõàðûí àëáà àìûã õàìðóóëàí çîõèîí áàéãóóëæ, ºðõ á¿ðò ãàðûí àâëàãà õ¿ëýýëãýí ºã÷ àìüäðàëäàà õýâø¿¿ëýõèéã óðèàëààä áàéãàà þì.ÍÝÃįÃÝÝÐ ÒÎÉÐÃÈÉÍ ÒÀÕÀÐÛÍ ÀËÁÀ Ø¿ ¿ í ò à ñ ë à õ à æ è ë ë à ã à à í û òîéðãèéí Ñ¿õáààòàð àéìàã äàõü Òàõàðûí õýâèéí íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëýõ õýñýã íü áàòëàãäñàí 11 îðîí òîîòîéãîîð çîðèëãîîð ø¿¿õ, ø¿¿õ÷èéí àëáàí ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõýýñ îäîîãîîð 10 àëáààþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ, ãýð÷ õîõèðîã÷èéã õààã÷èéí á¿ðýëäýõ¿¿íòýéãýýð Ñóì äóíäûíõàìãààëàõ, ÿëëàãäàã÷, ÿëòíûã õóÿãëàí 19 ä¿ãýýð ø¿¿õ, Çàõèðãààíû õýðãèéí àíõàíõ¿ðãýõ, õóÿãëàí õàðãàëçàõ, îðãîí çàéëñàí øàòíû 14 ä¿ãýýð ø¿¿õèéí àþóëã¿é áàéäëûãÿëëàãäàã÷, ÿëòíûã ýðýí ñóðâàëæëàõ õàíãàõ, ø¿¿õ õóðàëäààíû æóðàì ñàõèóëàõ÷èã ¿¿ðýã á¿õèé Òàõàðûí àëáà íü õóóëü áîëîí ø¿¿õèéí áàéðíû õàðóóë õàìãààëàëò,ç¿éí ñàëáàðûí øèíý÷ëýëèéí õ¿ðýýíä îðîí íóòàãò äàõü õóÿãëàí õ¿ðãýëòèéã çîõèîíáàéãóóëàãäàí àæèëëàæ áóé. Íýãä¿ãýýð áàéãóóëàí àæèëëàæ áàéíà. Èðãýíèé á¯ðòãýë2014 ÎÍÄ ÀÉÌÃÈÉÍ ÕÝÌÆÝÝÍÄ 1220 Õ¯¯ÕÝÄ ÒªÐÆÝÝ 2014 îíû ýõíèé 10 ñàðûí áàéäëààð á¿ðòãýãäýæ, 82 ãàçàð ¿¿ñãýí áàéãóóëàõ áàðèìò Ñòàíäàðò×èëàë õýìæèë ç¯éí õýëòýñàéìãèéí õýìæýýíä 1220 õ¿¿õýä òºðæ, 324 áè÷èãò ººð÷ëºëò õèéëãýæýý. Óëñûí á¿ðòãýëèéíõîñ ãýðëýæ, 36 èðãýí ãýðëýëòýý öóöëóóëæ, 27 õýëòñèéí Ýä õºðºíãèéí ýðõèéí óëñûí 2500 õýìæèõ õýðýãñëèéãõ¿¿õýä ¿ð÷ëýãäýí, 223 õ¿¿õýä ýöýã òîãòîîëãîæ, á¿ðòãýëèéí òàñàã íü èðãýä, àæ àõóé íýãæýýñ ÁÀÒÀËÃÀÀÆÓÓËÀËÒÀÄ ÕÀÌÐÓÓËÆÝÝ34 èðãýí íýðýý ñîëèóëæ, 297 èðãýí íàñ áàðñàí ãàçàð ºì÷ëºëèéí 713, ãàçðààñ áóñàä ¿ë õºäëºõá¿ðòãýë õèéãäñýí áàéíà. ýä õºðºíãèéí ºì÷ëºõ ýðõèéí 1290 ìýä¿¿ëýã Ñòàíäàðò÷èëàë, õýìæèë ç¿éí õýëòýñ íü áèëëúÿðäíû ¿éë÷èëãýýã íýìæ òîõèðëûí õ¿ëýýí àâ÷ çîõèõ á¿ðòãýëèéã õèéñýí áàéíà. á¿òýýãäýõ¿¿í, àæèë ¿éë÷èëãýýíä Îëîí óëñûí ¿íýëãýýíä õàìðóóëñàí áàéíà. Ìýäýýëëèéí ñàíä îãò á¿ðòãýëã¿é òàâàí Óëñûí á¿ðòãýëèéí Åðºíõèé ãàçðààñ ãàðãàñàí áîëîí ¿íäýñíèé ñòàíäàðòûí äàãóó òîõèðëûíèðãýíèé ìýäýýëëèéã íºõºí á¿ðòãýæ îðóóëàí, ÷èãëýëèéí äàãóó íèéò àðõèâò õàäãàëàãäàæ áóé ¿íýëãýý õèéæ, ãýð÷èëãýý îëãîõ, õýìæ¿¿ð, ªíººäðèéí áàéäëààð 230 ãàðóé àæ àõóéíèéò 1787 ëàâëàãàà îëãîñíîîñ õóóëü õÿíàëòûí 7847 õóâèéí õýðãèéã àíãèëæ äóóññàí áàéíà. õýìæèõ õýðýãñëèéã øàëãàæ áàòàëãààæóóëàõ íýãæ õóäàëäàà, ¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýýíèéáàéãóóëëàãàä 304, èðãýíä 1483 ëàâëàãàà òóñ Óëñûí á¿ðòãýëèéí õýëòýñ íü 2014 îíû ýõíèé ÷èã ¿¿ðýã á¿õèé àãåíòëàã þì. ãàçàð òîõèðëûí ¿íýëãýýíä õàìðàãäñàíààñòóñ îëãîæýý. Ò¿¿í÷ëýí ãàäààä ïàñïîðòûí õàãàñò ¿éë÷èëãýýíèé õóðààìæíààñ 37.918.760 õ¿íñíèé äýëã¿¿ð 149, çîîãèéí ãàçàð 18,çàõèàëãà 588 èðãýí, õèë îð÷ìûí íóòàãò çîð÷èõ òºã, òýìäýãòèéí õóðààìæíààñ 1.833.734 òºã, Òóñ õýëòýñ íü õýðýãëýã÷äèéã çºâ êàôå 10, áààð 3, çî÷èä áóóäàë 3, æóóë÷íûíýã óäààãèéí çîð÷èõ ¿íýìëýõ 791 èðãýíä òàòâàðààñ 38.491.080 òºãðºãèéí îðëîãî îëæ îíîâ÷òîé ñîíãîëò õèéõýä òóñëàõ, õóóðàì÷ áààç, àìðàëòûí ãàçàð 1, àâòî ¿éë÷èëãýýíèéîëãîñîí áàéíà. àæèëëàæýý. á¿òýýãäýõ¿¿í, áóðóó õýìæèëòèéí ñºðºã ¿ð ãàçàð 1 áàéíà. ̺í 128,000 ãàðóé òí äàãàâðààñ õàìãààëàõ, øóäàðãà ºðñºë人íèéã öàéðûí áàÿæìàëä 2000 ãàðóé ýêñïîðòûí 2014 îíä 107 àæ àõóé íýãæ øèíýýð äýìæèõ çàìààð çàõ çýýëèéí ýð¿¿ë óóð ãýð÷èëãýý îëãîæýý. Ñîðüöûí õÿíàëòûí àìüñãàëûã á¿ðä¿¿ëýõ çîðèëãîòîéãîîð õóâüä ¿íýò ýäëýëèéí õóäàëäàà ýðõëýã÷äýäÕóäàëäàí àâàõ ãàçàð àæèëëàæ áàéíà. 2014 îíä 1391 öàõèëãààí çààâàð çºâëºìæ ºã÷, ãàðûí àâëàãà òàðààõ òîîëóóð, 935 æèí, òóóõàé, 162 øàòàõóóí ìàòåðèàëààð õàíãàí, õýìæèõ õýðýãñëèéã Õóäàëäàí àâàõ àæèëëàãààíû ò¿ãýýõ ñòàíö, 5 àâòî ìàøèíû æèí, 105 áàòàëãààæóóëàëòàíä õàìðóóëñàí áîëòªëªâëªãªª 100 õóâèéí áèåëýëòòýé öóñíû äàðàëòûí àïïàðàò, íèéò 2500 õýìæèõ Ñòàíäàðòûí ñàëáàð ñàíãèéí õóâüä 153 õýðýãñëèéã áàòàëãààæóóëæýý. Ò¿¿í÷ëýí íýð òºðëèéí 327 øèðõýã ñòàíäàðòààð àæ Àéìãèéí Çàñàã äàðãûí äýðãýäýõ Õóäàëäàí ¿éë÷èëãýýã îðîí íóòãèéí òºñâèéí õºðºí㺺ð áàòàëãààæóóëàëòûí íýð òºðëèéã îëøðóóëàõ àõóé íýãæ, áàéãóóëëàãà, èðãýíä ¿éë÷ëýíàâàõ àæèëëàãààíû àëáà íü òºðèéí áîëîí 34 íýð òºðëèéí 3,964.2 ñàÿ òºãðºãèéí çîðèëãîîð çî÷èä áóóäàë, æóóë÷íû áààç, àæèëëàæýý.îðîí íóòãèéí ºì÷èéí õºðºí㺺ð áàðàà, áàðàà, àæèë, ¿éë÷èëãýý íèéòäýý 53 íýðàæèë ¿éë÷èëãýý õóäàëäàí àâàõ àæèëëàãààã òºðëèéí 17,152.3 ñàÿ òºãðºãèéí ºðòºã á¿õèéçîõèîí áàéãóóëæ, õýðýãæ¿¿ëýí àæèëëàæ áàðàà, àæèë, ¿éë÷èëãýýíèé ã¿éöýòãýã÷èéãáàéíà. 2014 îíä õóäàëäàí àâàõ àæèëëàãààíû ñîíãîí øàëãàðóóëàõ òåíäåðèéã çàðëàõààðòºëºâëºãººíä òóñãàãäñàíû äàãóó óëñûí òºëºâëºñíººñ ºíººäðèéí áàéäëààð 44òºñâèéí õºðºí㺠îðóóëàëòààð 19 íýð òåíäåð çàðëàæ, ãýðýý áàéãóóëàõ ìýäýãäëèéãòºðëèéí 13,188.1 ñàÿ òºãðºãèéí áàðàà, àæèë, ºã÷ýý.ÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 13Ýð¯¯ë ìýíä ժ䪪 àæ àõóéÄ.̺íõçóë: ÝÕÈÉÍ ÝÍÄÝÃÄÝËÃ¯É Ò.Ãàí-î÷èð: ÀÉÌÀà ÁÎËËÎÎ ÝÍÝ ÆÈË 2,8 ÑÀß ÒÎËÃÎÉ Àéìãèéí íýãäñýí ýìíýëãèéí äàðãà, ÌÀË ªÂªËÆÈͪÀíàãààõ óõààíû ìàãèñòð, Õ¿¿õäèéí Àõëàõ ªâºëæèëòèéí áýëòãýë ºâºëæèëòèéí áýëòãýëèéã 86,3 òåõíèê, òîíîã òºõººðºìæ, 358 çýðãèéí ýì÷ Ä.̺íõçóëòàé óóëçàæ, àæëûí òàëààð àéìãèéí õóâüòàé õàíãààä áàéíà. õ¿í áàéãàëèéí õàäëàí áýëòãýõ ýð¿¿ë ìýíäèéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýíèé àæèëä îðîëöñîí. ¯¿íèé ¿ðõ¿ðòýýìæèéã ñàéæðóóëàõ ÷èãëýëýýð õèéæ ¯ÕÀÀÃ-ûí äàðãà Áýë÷ýýðèéí äààöûí ä¿íä íèéò 13659,6 òí ºâñ Ò.Ãàí-Î÷èðîîñ òóõàéä àíõààðàõ ç¿éë þó õàäàæ áýëòãýñýí áàéíà. ¯¿íýýñ áóé àæëûí òàëààð ÿðèëöëàà. òîäðóóëëàà. áàéíà âý? àéìãèéí àþóëààñ õàìãààëàõ íººöºä 270 òí, ñóìäûí àþóëààñ -Àéìãèéíõàà 60 ìÿíãàí õ¿íèé ýð¿¿ë øóëóóí ãýäýñíèé äóðàí, 2-3D ÝÕÎ àïïàðàò, Àéìãèéí õýìæýýíä Íèéò áýë÷ýýðèéí 68.6 õàìãààëàõ íººöºä 701,5 òíìýíäèéã ñàõèí õàìãààëäàã èõ ºðõèéã øýýñ, áèîõèìè, ãåìàòîëîãèéí á¿ðýí àâòîìàò ºâºëæèëòèéí áýëòãýë àæèë õóâü íü 50 õ¿ðòýëõ áýë÷ýýðèéí ºâñèéã ñóì á¿ð íººöèéíõººòàíèëöóóëàõ óó? àíàëèçàòîð, öóñ á¿ëýãíýëò, èììóíîëîãèéí õýäýí õóâüòàé áàéíà âý? íººöòýé, 4.9 õóâü íü 100 õóâü àãóóëàõ, õàøààíä òàòàæ áàãàæ, òîíîã òºõººðºìæ¿¿äèéã ýì÷èëãýý áýë÷ýýðèéí õ¿ðýëöýýòýé, 6.6 íººö뺺ä áàéíà. Ìàë÷äûí -Ìàíàé íýãäñýí ýìíýëýã íü 1942 îíä 3 ¿éë÷èëãýýíä àøèãëàí ¿éë÷èëæ áàéãàà. 2014-2015 îíä àéìãèéí õóâü íü 1-3 äàõèí õýòýðñýí, õ¿÷ýýð ãàð òýæýýë 284,5 òí,îðòîé, 3 àæèëòàíòàéãààð îäîîãèéí Áàðóóí- õýìæýýãýýð 13 ñóìûí 67 áàãèéí 19,7 õóâü íü îëîí äàõèí äàâñ, õóæèð ø¿¿ 9897,4 òí-ãÓðò ñóìààñ 15 êì çàéòàé Ìàíäàëûí õèéä Ò¿¿í÷ëýí ºíäºð õóðäíû èíòåðíýòýä 7434 ìàë÷èí ºðõèéí 2834,2 õýòýðñýí õýòýðñýí ãýñýí ä¿í áýëòãýñýí.õýìýýõ ãàçàðò ¿éë àæèëëàãààãàà ýõýëæ áàéñàí õîëáîãäîí òåëåìåäèöèíèé îð÷èí ¿åèéí ìÿíãàí òîëãîé ìàë ºâºëæèæ, ãàðààä áàéíà. Áýë÷ýýðèéíáîë îäîî 194 îðòîé, 287 ýì÷, ýìíýëãèéí òåõíîëîãèéã àøèãëàí ýì÷, àæèëëàãñäûíõàà õàâàðæèõ ä¿í ãàðààä áàéíà. áàãòààìæ 1-3 äàõèí õýòýðñýí ̺í ýíý îíä óëñûíìýðãýæèëòýí, àæèëëàãñàäòàéãààð íèéãìèéí ìýäëýã ìýðãýæëèéã äýýøë¿¿ëýõèéí çýðýãöýý ¯¿íýýñ Äîðíîä àéìãèéí Öàãààí Ò¿âøèíøèðýý ñóìûí ¯íýãò, òºñâèéí õºðºí㺠îðóóëàëòààðýð¿¿ë ìýíä áîëîí õî¸ð äàõü øàòëàëûí íàðèéí õ¿íä áîëîí îíîø òîäîðõîéã¿é, ºâ÷òºíèé îâîî, Ìàòàä, Áóëãàí, Õýíòèé Äýëãýðõààí áàã Õàëçàí ñóìûí øèíýýð èíæåíåðèéí õèéöòýéìýðãýæëèéí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýã îð÷èí çºâëºãººã ãóðàâ äàõü øàòëàëûí ýì÷ íàðààñ àéìãèéí Áàÿíõóòàã, Ãàëøàð, Ñàéíøàíäûí áàã, îëîí äàõèí ã¿í ºðìèéí 29 õóäãèéã¿åèéí íîòîëãîîíä ñóóðèëñàí àíàãààõ óõààíä øóóä øóóðõàé àâ÷ àæèëëàæ áàéãàà íü öàã Áàÿí-Îâîî, Äîðíîãîâü àéìãèéí õýòýðñýí ̺íõõààí ñóìûí ñýðãýýí çàñâàðëàæ, ñàëõèíûòóëãóóðëàí ¿ç¿¿ëæ áàéíà. Õ¿íèé íººöèéí õóãàöàà õýìíýñýí ¿ð ä¿íòýé ñàéõàí àæèë áîëæ Äýëãýðýõ ñóìäûí íóòàãò òàâàí Áàÿñãàëàíò áàã, Ñ¿õáààòàð ñýðãýýãäýõ ýð÷èì õ¿÷ýýð óñõàíãàëò èõ ýì÷ 100 õóâü, ¿¿íýýñ íàðèéí áàéíà. ñóìûí 83 ºðõèéí 33,0 ìÿíãàí ñóìûí Õàéëààñòàé, Óóëáàÿí ºðãºõ òºõººðºìæèéã 12 õóäàãòìýðãýæëèéí èõ ýì÷ 90 õóâü, ñóâèëàã÷, òóñãàé òîëãîé ìàë, ººðèéí àéìãèéí ñóìûí Æàðãàëàíò, Õàëçàí ñóóðèëóóëàõ àæëûã õèéæ, 31ìýðãýæèëòýí 98 õóâüòàé àæèëëàæ áàéíà. ̺í Õàâäðûí ýñðýã ¿íäýñíèé àÿíûã 2011, ººð ñóìûí íóòàãò åñºí ñóìûí ñóìûí Õàòàâ÷, Ò¿âøèíøèðýý õóäãèéã àøèãëàëòàíä õ¿ëýýíÌýðãýæëèéí çýðýãòýé ýì÷, ìýðãýæèëòí¿¿äèéí 2012, 2014 îíä çîõèîí áàéãóóëæ, àéìãèéíõàà 833 ºðõèéí 445,8 ìÿíãàí òîëãîé ñóìûí Ñýðãýëýí, Ò¿ìýíöîãò àâ÷, 8 õóäãèéã àøèãëàëòàíäòîî 2007 îíä 10 õóâü áàéñàí áîë îäîî 32 íèéò õ¿í àìä ìýñ çàñëûí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýý, ìàë, õèëèéí õîðèîòîé çóðâàñò ñóìûí Áàÿí-îâîî, Îíãîí, õ¿ëýýí àâàõàä áýëýí áîëãîîäõóâèéã ýçýëæ áàéíà. õàâäðûí òóñëàìæèéã ¿ç¿¿ëñýí. ̺í òàâàí ñóìûí 201 ºðõèéí 169,9 Íàðàí ñóìûí òºâèéí áàãóóäûã áóñàä õóäãèéí áàðèëãûí àæëûã ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èä òºäèéã¿é ýì÷, ýìíýëãèéí ìÿíãàí òîëãîé ìàë, Óëñûí ººðèéí ñóìûí ººð áàãóóäàä õèéæ äóóñààä áàéíà. Ñóì îðîí -Àéìãèéí ÈÒÕ-ààñ 2014 îíûã “Ýõ àæèëëàãñäûíõàà ýð¿¿ë ìýíäèéã ñàéæðóóëàõààð òóñãàé õàìãààëàëòòàé á¿ñ îòîð í¿¿äýë õèéõ, ìºí õàäëàí íóòàã ººðèéí 48,0 ñàÿ òºãðºãººðõ¿¿õäèéí ýð¿¿ë ìýíä, ãýð á¿ëèéí õºãæëèéã ãóðàâ äàõü øàòëàëûí íàðèéí ìýðãýæëèéí ýì÷ íóòàãò íýã ñóìûí 18 ºðõèéí òýæýýëýý ýðòíýýñ ñàéòàð äºðâºí ã¿í ºðìèéí õóäàã, õóâüäýìæèõ æèë” áîëãîí çàðëàñàí. Ýõ, íàðûã óðüæ, ¿çëýã øèíæèëãýýíä õàìðóóëëàà. 8,5 ìÿíãàí òîëãîé ìàë, ¿ëäñýí áýëòãýõýä îíöãîé àíõààð÷ õ¿í ººðèéí 58,0 ñàÿ òºãðºãººðõ¿¿õäèéí ýíäýãäëèéã áóóðóóëàõ òàëààð 6299 ºðõèéí 2170,3 ìÿíãàí àæèëëàõûã çºâëºñºí. äîëîîí ã¿í ºðìèéí õóäãèéãõýð ¿ð ä¿í ãàðàâ? -Àñóóëã¿é ºíãºð÷ ÷àäàõã¿é íü. Àéìãèéí òîëãîé ìàë îðîí íóòàãòàà òóñ øèíýýð, ñóì îðîí íóòãèéí Íýãäñýí ýìíýëãèéí àæèë÷äûí õàðèëöàà òóñ ºâºëæèæ áàéíà. Ò¿éìðèéí Õàäëàí òýæýýëèéí 16,5 ñàÿ òºãðºãººð 30 ýíãèéí -Ýíý àæëûí õ¿ðýýíä õ¿ëýýí àâàõ òàñãèéã õàíäëàãà, ¿éë÷èëãýýíèé òàëààð èðãýä óëìààñ ºâºë溺 áýë÷ýýð íü áýëòãýëèéí òóõàéä? óóðõàéí õóäãèéã øèíýýð áîëîíò¿øèãëýí ßàðàëòàé òóñëàìæèéí òàñãèéã ãîìäîë ñàíàë ãàðãàõ íü èõ áàéäàã. Ýíý øàòñàí Ñ¿õáààòàð ñóìûí 13 ñýðãýýí çàñâàðëàæ, ìàë÷äûííýã èõ ýì÷, íýã ñóâèëàã÷, 2 îðòîé, õ¿¿õäèéí òàëààð òà þó õýëýõ âý? ºðõèéí 6,3 ìÿíãàí òîëãîé ìàë Áàéãàëèéí õàäëàí áýëòãýõ, õ¿÷, õºðºí㺺ð 76 ãàð õóäàãÿàðàëòàé òóñëàìæèéã íýã îðòîéãîîð íýýí Äîðíîä àéìãèéí Ìàòàä ñóìàíä òåõíèêèéí çàñâàð ¿éë÷èëãýýã øèíýýð ãàðãàí àøèãëàæ áàéíà.àæèëëóóëæ, íýí øààðäëàãàòàé áàãàæ òîíîã -Ìàíàé õàìò îëîí ”Ñýòãýëä íèéöñýí íàéìàí ºâºëæèõººð áîëñîí. Àéìãèéí á¿ðýí õàíãóóëàõ àæëûã ñóìäàäòºõººðºì溺ð õàíãàæ, ¿éë÷ë¿¿ëýã÷äèéí ¿éë÷èëãýý”-ã íýâòð¿¿ëýí àæèëëàæ áàéíà. ̺í õýìæýýãýýð ìàë àæ àõóéí çîõèîí áàéãóóëñíààð àéìãèéíýðýìáýëýí àíãèëàëòûã öàã àëäàëã¿é õèéæ, ýìíýëýãòýý óãòàõ ëàâëàõ ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõ õýìæýýãýýð õàäëàíãèéí 63õîëáîãäîõ àðãà õýìæýýã øóóðõàé ¿ç¿¿ëæ îðîí òîîíû õî¸ð õºòº÷ ñóâèëàã÷èéã òîìèëîí õýñýã, ñàëàà, 458 ìàøèíáàéíà. ̺í Øàñòèíû íýðýìæèò êëèíèêèéí III àæèëëóóëñàí íü ¿éë÷ë¿¿ëýã÷äèéí ñýòãýëýìíýëýã áîëîí II òºðºõèéí ýì÷ íàðòàé õàìòðàí õàíàìæèéã äýýøë¿¿ëñýí áîëîâ óó. Ñýòãýëä Õªäªëìªðèéí õýëòýñàíõ óäàà àéìãèéí á¿õ áàãààð ÿâóóëûí ¿çëýã íèéöñýí õºíãºâ÷ëºõ òóñëàìæ ¿éë÷èëãýýãîíîøëîãîî ýì÷èëãýýã àìæèëòòàé õèéñýí. ¿ç¿¿ëýõ çîðèëãîîð 2014 îíä õàâäðûí “Õªòªëáªð ¯ð ä¯í 2014” ªäªðëªãÝäãýýð àæëûí ¿ð ä¿íä ýõèéí ýíäýãäýëã¿é õºíãºâ÷ëºõ ýì÷èëãýýíèé õî¸ð îðòîé ºðººã çîõèîí áàéãóóëæýýàæèëëàæ èðëýý. íýýí àæèëëóóëñàí íü ¿éë÷ë¿¿ëýã÷äèéã 3 äàõü øàòëàë ðóó ÿâóóëàõã¿éãýýð ýì÷èëãýýã îðîí Àéìãèéí Õºäºëìºðèéí õýëòýñ, ÌѯÒ-òýé -Ýíý æèë òàíàé ýìíýëýã àïïàðàò, òîíîã íóòàãòàà ¿ç¿¿ëýõ áîëîìæèéã áèé áîëãîñîí. õàìòðàí õºäºëìºð ýðõëýëòèéã äýìæèõ õ¿ðýýíäòºõººðºìæ¿¿äýý íýëýýä øèíý÷èëñýí. Ýíý ìýò àæëûã ñàíàà÷ëàí èðãýäèéí ÷èðýãäëèéã õýðýãæ¿¿ëæ áóé íàéìàí òºñºë, õºòºëáºðòÎíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé ÷àíàðò õýð àõèö áóóðóóëàí àæèëëàæ áàéíà äàà. õàìðàãäñàí èðãýäèéíõýý ¿éëäâýðëýñýíãàð÷ áàéãàà áîë? á¿òýýãäýõ¿¿íèéã îëîí íèéòýä ñóðòàë÷ëàõ, õóäàëäàí áîðëóóëàõ, õºòºëáºð¿¿äèéí ¿ð ä¿íã -2014 îíä Åðºíõèé ñàéäûí ñàíàà÷èëãààð òàéëàãíàõ çîðèëãîîð “Õºòºëáºð ¿ð ä¿í-2014”ÀÍÝ-èéã ò¿øèãëýí Àéìãèéí îíîøëîãîîíû òºâä ¿çýñãýëýí ÿàðìàãèéã 9 ä¿ãýýð ñàðûí 19-íä Ç¿¿í2 òýðáóì 675 ñàÿ òºãðºãèéí àïïàðàò, òîíîã á¿ñèéí õóäàëäààíû òºâä çîõèîí áàéãóóëæýý.òºõººðºìæ, 180 ñàÿ òºãðºãèéí áàéðíû çàñâàð¿éë÷èëãýýã õèéæ, àéìãèéíõàà àðä èðãýäýä ¯çýñãýëýí õóäàëäààíä 11 ñóìûí 7 àæ àõóé íýãæîð÷èí ¿åèéí îíîøèëãîî ýì÷èëãýýã ãàçàð äýýð áàéãóóëëàãà, 19 æèæèã äóíä ¿éëäâýð ýðõëýã÷, 56íü ¿ç¿¿ëæ áàéíà. Àéìãèéí íèéò õ¿í àìä îð÷èí ºðõèéí ¿éëäâýðëýë ýðõëýã÷, 18 ãàçàð òàðèàëàí¿åèéí äèæèòàë óÿí äóðàí, äèæèòàë ôëþð, ýðõëýã÷ èðãýä îðîëöîæ ãàð óðëàë, î¸äîë, òºìñäèæèòàë êîëüïîñêîïè, äîïïëåðòýé ºíãºò ñóóðèí õ¿íñíèé íîãîî, ìîä ìîäîí ýäëýë, òºìºð ýäëýëÝÕÎ, òàðõèíû öàõèëãààí áè÷ëýãèéí àïïàðàòóóä çýðýã 5 òºðëèéí á¿òýýãäýõ¿¿í¿¿äýýð îðîëöîí,áîëîí îð÷èí ¿åèéí îíîøèëãîîíû èæ á¿ðýí íèéò 2.500.000 òºãðºãèéí áîðëóóëàëò õèéãäñýíêîìïüþòåð òîìîãðàô, õîäîîä áîëîí á¿ä¿¿í þì. ªäºðëºãèéí ¿åýð õýëòñèéí ìýðãýæèëòí¿¿ä òºñºë õºòºëáºðèéí òàëààð èðãýäýä çºâëºãººÕ¯¯õýä, ãýð á¯ëèéí õªãæëèéí õýëòýñ ìýäýýëýë ºãºõ, àæèë õàéã÷ààð á¿ðòãýõ, ñóë ÷ºëººòýé àæëûí áàéðíû çàõèàëãà àâàõ, çóó÷ëàõ,Õ¯¯õäèéí îðîëöîîã äýìæèæ áàéíà òºñºë õºòºëáºð¿¿äèéí ãàðûí àâëàãà, áðîøóð, ñóìäûí ìýðãýæèëòí¿¿ä, õºäºëìºð ýðõëýëòèéã òàðààõ ìàòåðèàëààð èðãýäýä ¿éë÷èëñýí áàéíà. äýìæèõ àðãà õýìæýýíä õàìðàãäàí èäýâõòýé Àéìãèéí Õ¿¿õýä, ãýð á¿ëèéí õºãæëèéí óðüä÷èëàí ñýðãèéëæ, õ¿¿õäýä ýýëòýé, àþóëã¿é ̺í õºäºëìºð ýðõëýëòèéã äýìæèõ àæëûã ñóì àæèëëàæ õºäºëìºðëºæ áóé èðãýä áîëîí îðîí õýëòýñ íü Õ¿¿õýä ºñâºð ¿åèéíõýíä îð÷èí íºõöëèéã áèé áîëãîõûã óðèàëñàí þì. îðîí íóòàãòàà àìæèëòòàé ñàéí õýðýãæ¿¿ëæ áóé íóòãèéí èðãýäèéã îëíîîð õàìðóóëæ, èäýâõ ãýð á¿ëèéí áîëîâñðîë îëãîõ, ãýð á¿ëä ñàíàà÷èëãàòàé îðîëöîæ, áîðëóóëàëòûí îðëîãîîðõ¿¿õäèéí îðîëöîîã äýìæèõ, àþóëã¿é îð÷èí Õ¿¿õýä õàìãààëëûí æóðàì òýðã¿¿ëñýí Ýðäýíýöàãààí, Ò¿âøèíøèðýý,áèé áîëãîõ, òýäýíä ãýð á¿ëèéí ñî¸ë, ¿íý öýíý, õýðýãæèæ áàéíà Áàÿíäýëãýð ñóìäûã øàãíàæ óðàìøóóëæýý.¸ñ çàíøèë, óëàìæëàëààðàà áàõàðõàõ ¿çýëòºëºâø¿¿ëýõýä ýöýã ýõèéí ¿¿ðýã, îðîëöîîã Àéìãèéí ÈÒÕ-ûí òîãòîîëîîð àëáàí Ìýðãýæëèéí õÿßíàëòûí ãàçàðíýìýãä¿¿ëýõ çîðèëãîîð “Ìèíèé ãýð á¿ë” áàéãóóëëàãà á¿ð äàãàæ ìºðäºõ “Õ¿¿õýäõºãæëèéí õºòºëáºð, “Áè ìóíäàã” ñóðãàëòûí õàìãààëëûí æóðàì”-òàé áîëæ, á¿õ ñóì, ò¿¿í÷ëýí ÌÝÐÃÝÆËÈÉÍ ÕßÍÀËÒÛÍ ÃÀÇÀÐõºòºëáºðèéã áîëîâñðóóëàí õýðýãæ¿¿ëæ áàéíà. àéìãèéí õýìæýýíä íèéò 21 áàéãóóëëàãà äýýð ÓËÑÄÀÀ ÒÝÐï¯ËÆÝÝ Õ¿¿õäèéí õºãæëèéí ÷èãëýëýýð àéìãèéí “Õ¿¿õýä õàìãààëëûí çºâëºë” áàéãóóëàãäàæ,õýìæýýíä “Õ¿ðýë òóëãà”, “Áè Ýñòðàäûí äóó÷èí”, 800 îð÷èì õ¿í æóðìûã õýðýãæ¿¿ëæ àæèëëàõàà Ìý ð ã ý æ ë è é í áîëîõ ýðñäýë, òýäãýýðèéã æèëèéí áýëòãýë àæëûã“ßðãóé” çýðýã õ¿¿õýä õºãæëèéí óðàëäààí, èëýðõèéëýí “Áàòëàìæ”-ä ãàðûí ¿ñýã çóðñàí õÿíàëòûí ãàçàð áóóðóóëàõ òàëààð ñóäàëãàà øàëãàõ, íèéòèéã õàìàðñàí“Õ¿¿õäèéí áàÿð”, “Îíû Øèëäýã õ¿¿õýä” àæ. íü ýíý 2014 îíû øèíæèëãýýíèé ¿íäýñëýëòýé áàÿð ¸ñëîëûí ¿åýð õîðäëîãî,øàëãàðóóëàõ ¸ñëîëûí àæèëëàãàà çýðýã íýãäñýí 3 äóãààð óëèðëûí áàéäëààð çºâëºìæ, ìýäýýëýë ºã÷ õàëäâàð, ýðñäýë àþóëààñòîìîîõîí àæëûã áèå äààí çîõèîí áàéãóóëæ, Ò¿¿íýýñ ãàäíà ¯íäýñíèé ìîðèí óðàëäààíû õÿíàëòàíä àâáàë çîõèõ 2000 àæèëëàñàí áàéíà. Ò¿¿í÷ëýí ñýðãèéëýõ õÿíàëòûã õèéõ,íèéò 3700 ãàðóé õ¿¿õýä õàìðàãäñàí áàéíà. ìîðü óíàà÷ õ¿¿õäèéí õàìãààëàëòûí õóâöàñ, îð÷èì îáúåêòîîñ 341 îáúåêòîä áèçíåñ ýðõëýã÷äýä 23 àãíóóðûíàìüòàíàãíàõ,áàðèõûãÄîðíîä àéìàãò çîõèîí áàéãóóëàãäñàí Ç¿¿í ìîðèíû õýðýãñýëä òàâèõ øààðäëàãûã õÿíàëò øàëãàëò õèéæ, 166 ÷èãëýëýýð ñóðãàëò çîõèîí õîðèãëîõ õóãàöààíä õóóëü áóñá¿ñèéí õ¿¿õäèéí óðëàãèéí “ßðãóé” íààäàìä õýðýãæ¿¿ëýõ àæëûí õ¿ðýýíä àéìãèéí “Æàâõëàíò îáúåêòîä çºâëºí òóñëàõ áàéãóóëæýý. ¿éë àæèëëàãàà ÿâàãäàæ áàéãààÑ¿õáààòàð àéìãèéí áàã Òýðã¿¿í áàéð ýçýëæ, øàðãà” ìîðèí ñïîðò óÿà÷äûí õîëáîîòîé õàìòðàí ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëæýý. Ǻâëºí ýñýõýä õÿíàëò õèéõ çýðýã“Ãðàíïðè” øàãíàë õ¿ðòñýí áîë “Äºðâºí áýðõ” àæèëëàæ áàéíà. Ýíý îíä àéìãèéí õýìæýýíä 63 òóñëàõ ¿éë÷èëãýýã õÿíàëò ̺í öàã ¿åèéí çàéëøã¿é ýæëóóäûã ã¿éöýòãýñýí áàéíà.õºãæìèéí õàìòëàã Õ¿¿õäèéí óðëàãèéí ¿íäýñíèé óäààãèéí ìîðèíû óðàëäààíä äàâõöñàí òîîãîîð øàëãàëòûí õýëáýðýýð áóñ, øààðäëàãààð õóðäàí ìîðèíû Òóñ áàéãóóëëàãà ºíãºðºã÷èõ íààäàìä îðîëöîæ óëñàä òýðã¿¿ëæýý. 12860 õ¿¿õýä ìîðü óíàæ, 97 õ¿¿õýä ìîðèíîîñ çºâëºõ, òóñëàõ, çºâëºãºº ºãºõ óðàëäààíû ¿åä óíàà÷ îíä õèéæ á¿òýýñýí àæëààðàà óíàæ, õ¿íä, õºíãºí õýëáýðèéí áýðòýë àâñàí õýëáýðýýð õýðýãæ¿¿ëæ, òóõàéí õ¿¿õä¿¿äèéí àþóëã¿é áàéäàëä óëñàä 1-ð áàéð, àéìàãòàà 4-ð ìýäýý ãàðààä áàéíà. ÌÑÓÕ-òîé õàìòðàí áàéãóóëëàãàä èðýýä¿éä ó÷èð÷ õÿíàëò òàâüæ, öýöýðëýã áàéðàíä øàëãàð÷ýý. õÿíàëò òàâèí àæèëëàñíààð çºâøººðºëã¿é ñóðãóóëèéí õè÷ýýëèéí øèíý õóðäàí ìîðèíû óðàëäààíû àñóóäàë öýãöýðñýí. ̺í àíõ óäàà õóðäàí ìîðèíû óíàà÷ õ¿¿õäèéí Īðâªëæ á¿ðòãýëèéã öàõèìààð õèéæ, óíàà÷ õ¿¿õäèéí á¿ðòãýëèéí íýãäñýí ìýäýýëëèéí ñàíã ¿¿ñãýæ “ÄªÐªËÆ” Îͪ¯Ã ÎÐÎÍ ÍÓÒÃÈÉÍ ÷àäëàà. ҪѪÂÒ 742 ÑÀß ÒªÃЪà ҪÂ˪Я¯ËÆÝÝ Ãýð á¿ë àç æàðãàëûí ýõ Òóñ õýëòýñ íü “Õ¿¿õäèéí ìýäýýëëèéí ñàí”- Õ¿¿õýä, ãýð á¿ëèéí õºãæëèéí õýëòýñ îðîí “Äºðâºëæ” Îͪ¯Ã íü àéìãèéí òºâèéí 168 àæ õ¿÷èí ÷àäàëòàé äóëààíû ñòàíö àøèãëàëòàíäã á¿ðä¿¿ëæ ýõýëñýí áºãººä õ¿¿õäèéí ýðõ, íóòãèéí BBS òåëåâèçòýé õàìòðàí “Ãýð á¿ëèéí àõóé íýãæ áàéãóóëëàãà, îðîí ñóóöíû 1820 ºðõºäõàìãààëëûí àñóóäëààð “7051-8979 Õ¯¯ÕÄÈÉÍ öàã” õºòºëáºðòýé áîëæ, ñàð á¿ðèéí ñ¿¿ëèéí æèëä äóíäæààð 264 ìÿí.ì3 öýâýð óñ íèéë¿¿ëæ, îðñíîîð àéìãèéí òºâèéí õýðýãëýã÷äèéã äóëààíûÓÒÀÑ” àæèëëóóëæ, òóñëàìæèéí ¿éë÷èëãýýã áèé 7 õîíîãò “Ãýð á¿ë - Àç æàðãàëûí ýõ” óðàí àðèóòãàõ òàòóóðãààð 185 ìÿí.ì3 áîõèð óñáîëãîîä áàéíà. Ò¿¿í÷ëýí õ¿¿õýä áàãà÷óóäûí ñàéõíû öóâðàë òåëå íýâòð¿¿ëãèéã áýëòãýí çàéëóóëàí, 72,5 ìÿí.ãêàë äóëààí ò¿ãýýæ, 5,2 ýð÷èì õ¿÷ áîëîí õýðýãëýýíèé õàëóóí óñààðõºãæèõ áîëîìæèéã á¿ðä¿¿ëýõ ¿¿äíýýñ õýëòñèéí ¿çýã÷äýä õ¿ðãýæ áàéíà. Ýíý íü àéìàã îðîí òýðáóì òºãðºãèéí áîðëóóëàëò õèéí, óëñ àéìàãóðëàãèéí çààëûã çàñâàðëàæýý. íóòãèéíõàà õºãæèëä ãýð á¿ëèéí ¿¿ðýã îðîëöîîã îðîí íóòãèéí òºñºâò 742,1 ñàÿ òºãðºãèéí òàòâàð òàñðàëòã¿é õàíãàõ íºõöºë á¿ðäæýý. íýìýãä¿¿ëæ, ñàéõàí ãýð á¿ëèéí òóðøëàãûã õóðààìæ òºâëºð¿¿ëýí àæèëëàäàã. Ñ¿õáààòàðûí õ¿¿õä¿¿ä íèéòèéí õ¿ðòýýë áîëãîõ çîðèëãîîð õèéãäýæ 2006 îíä êîìïàíèéí àæèëëàõ õ¿÷, òîíîã îðîëöîíî, õºãæèíº áàéãàà àæèë þì. ̺í ýöýã ýõ÷¿¿ä, ãýð á¿ë¿¿äýä Òóñ ãàçðûí Óñ õàíãàìæèéí õýñýã íü öýâýð óñ, çîðèóëñàí “Ãýð á¿ë - Àç æàðãàëûí ýõ” ãàðûí öýíãýãæ¿¿ëýõ, óñ 纺âºð, àðèóòãàõ òàòóóðãà ãýñýí òºõººðºìæèíä òóëãóóðëàí áàðèëãûí ¿éë Õ¿¿õäèéí ºìíº òóëãàìäàæ áóé àñóóäëûã àâëàãûã õýâë¿¿ëæýý. íýãæòýéãýýð íèéò 64 àæèëòàíòàé áºãººä Áàðóóí-òîäîðõîéëîí òýäíèé äóó õîîëîéã ñîíñîõ, Óðò õîòûí òºâººñ óðàãø 19 êì çàéíààñ ã¿íèé 3 àæèëëàãàà ýðõëýõ òóñãàé çºâøººðºë àâ÷, àéìàãøèéäâýð ãàðãàõ ò¿âøèíä òýäíèé îðîëöîîã Õ¿¿õýä, ãýð á¿ëèéí áîëîâñðîëûã õóäãààð öýâýð óñ îëáîðëîí, 4 ºðãºëòèéí íàñîñõàíãàõ çîðèëãûí äîð àéìãèéí Õ¿¿õýä, ãýð äýýøë¿¿ëýõ, ýåðýã õàíäëàãà òºëºâø¿¿ëýõ ñòàíöààð äàìæóóëàí 2010 îíä àéìãèéí òºâä îðîí íóòãèéíõàà õºãæèë äýâøèë, õ¿í àðäûí àæá¿ëèéí õºãæëèéí õýëòýñ “Ñ¿õáààòàðûí õ¿¿õä¿¿ä çîðèëãîîð ìýðãýæèëòí¿¿äèéí õàìòàðñàí ñóóðèëóóëñàí óñ öýâýðø¿¿ëýõ áàéãóóëàìæààñ- Áèä îðîëöú¸, õºãæüå” àéìãèéí õ¿¿õäèéí Ñóðãàëòûí áàã àæèëëóóëæ, áàéãóóëëàãà èðãýäýä óíä, àõóéí ñòàíäàðòàä íèéöñýí öýâýð àìüäðàëûíñàéíñàéõàíä÷èãëýãäñýíîëîíá¿òýýë÷íýãäñýí 4 ä¿ãýýð ÷óóëãàíûã 2014 îíû 10 äóãààð èðãýäýýñ èðñýí õ¿ñýëòèéí äàãóó 48 óäààãèéí óñûã 24 öàãèéí òóðø òàñðàëòã¿é íèéë¿¿ëæñàðä çîõèîí áàéãóóëæýý. Ýíý ¿åýð àéìãèéí áàãö ñóðãàëòààð 500 îð÷èì òºðèéí àëáàí áàéíà. àæèë ã¿éöýòãýæ áàéíà. Òóõàéëáàë, òóñ õàìò îëîíÇàñàã äàðãûí îðëîã÷ Ä.Õîñáàÿð, Áàðóóí-Óðò õààã÷, 2000 ãàðóé èðãýä, ýöýã ýõ÷¿¿ä, 3500ñóìûí çàñàã äàðãà Ì.Èäýðáàò, Öàãäààãèéí õ¿¿õýä áàãà÷óóä, íèéò 6000 ãàðóé õ¿íä õ¿ð÷ Äóëààí õàíãàìæèéí õýñýã íü òºâëºðñºí Áàðóóí-Óðò õîòûí òºâººñ 7 êì-ò áàéðëàõ “Òàâàíõýëòñèéí õ¿¿õäèéí áàéöààã÷ Á.Àðèóíòóÿà íàð ¿éë÷èëæýý. Òóñ õýëòñèéí äýðãýä èðãýäýä äóëààí õàíãàìæèíä õîëáîãäñîí àæ àõóé íýãæàéìãèéí “Õ¿¿õäèéí ýë÷”-ýýð ñîíãîãäñîí þì. òóëãàìäñàí àñóóäëàà øèéäâýðëýõýä íü òóñëàõ áàéãóóëëàãà, àéë ºðõèéã õ¿éòíèé óëèðàëä ýðäýíý” ìàëòàé õîðîîëëûí 50 àéëûí õàøàà,×óóëãàíû ¿ð ä¿íä òºðèéí áîëîí òºðèéí áóñ á¿õ çîðèëãîîð “Ãýð á¿ëä çºâëºãºº ºãºõ òàíõèì”- äóëààíû ýð÷èì õ¿÷ýýð õàëààëòûí 5 çóóõààðáàéãóóëàãóóäàä, ìºí õóâèéí õýâøèë, èðãýä, ûã àæèëëóóëæ ýõýëñýí áºãººä õàãàñ æèëèéí õàíãàæ áàéñàí áºãººä 2013 îíä ÁÍÑÓ-ûí Îëîí õóäàã, öýâýð óñíû øóãàì ñ¿ëæýý, 5-ð áàãèéíîëîí íèéòýä õàíäàæ, õ¿¿õäèéã àëèâàà ýðñäëýýñ áàéäëààð 12 óäààãèéí óóëçàëòààð 23 èðãýíä óëñûí õàìòûí àæèëëàãààíû áàéãóóëëàãà KOICA- ãýð á¿ëèéí àñóóäëààð çºâëºãºº ºã÷, õóóëü èéí òóñëàìæààð “Áàðóóí-Óðò õîòûí äóëààí íóòàã äýâñãýðò áàðèãäñàí òºâëºðñºí öýâýð ýðõ ç¿éí òóñëàìæ ¿éë÷èëãýý, øààðäëàãàòàé áîëîí õàëóóí óñíû ñèñòåìèéã ñàéæðóóëàõ” òîõèîëäîëä Õ¿íèé ýðõèéí ñàëáàð êîìèññûí òºñëèéí õ¿ðýýíä 13.0 Ãêàë/öàã ñóóðèëàãäñàí óñíû øóãàìä õîëáîãäñîí õàëóóí óñíû áàðèëãà, ìýðãýæèëòýíòýé õîëáîí çóó÷èëæ, õàìòðàí çºâëºìæ ÷èãëýë ºã÷ àñóóäëûã ýåðýãýýð 7-ð áàãò áàéðëàõ “Áîëîâñðîë” õîðîîëëûí 1560 øèéäýõýä íü íºëººëºí àæèëëàæýý. ì ãàäíà äóëààí, óñ õàíãàìæ, 2620 ì àðèóòãàõ òàòóóðãûí øóãàì ñ¿ëæýýíèé óãñðàëò, Äàðüãàíãà ñóìûã òºâëºðñºí õàëààëòûí ñèñòåìä õîëáîõ àæëûã ÷àíàðûí ºíäºð ò¿âøèíä õèéæ ã¿éöýòãýñýí þì. Ìºí “Áîëîâñðîë” õîðîîëëûí 250 àéëûí àìèíû îðîí ñóóöíû áàðèëãûí àæëûã 200 ãàðóé àæèëòíû õ¿÷ýýð ýõíèé 50 îðîí ñóóöûã àéë ºðõºä íü õ¿ëýýëãýí ºã÷ äàðààãèéí ýýëæèéí 50 îðîí ñóóöûã 12 äóãààð ñàðä õ¿ëýýëãýí ºãºõººð àæèëëàæ áàéíà. Áýëòãýñýí Á.ÝíõòóÿàÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 14Á.ÀÐÒÓÐ: ÕªÍÄËªÍ ÁÎËÎÍ ÁÎÑÎÎ ÒÝÍÕËÝÃÈÉÍҪ̪РÇÀÌÛÍ ÇÀÍÃÈËÀÀ ѯÕÁÀÀÒÀÐ ÑÓÌÀÍÄ ÁÀÉÕÀÀРҪ˪ÂËªÑªÍ Òº ì º ð ç à ì ã ý ä ý ã ç¿¿í ÷èãëýëèéí òºìºð çàì íü äîòîîäîä òàëààð òîäîðõîé ìýäýýëýë ºãºº÷? àõóé àìüäðàëàà äýýøë¿¿ëýõ áîëîëöîîòîé ñ¿õáààòàð÷óóä áèäýíä íýì¿¿ ºðòºã øèíãýñýí áîëîâñðóóëàõ Ç¿¿í ÷èãëýëèéí òºìºð çàì íü áîëîõ þì. òèéì ÷ îéð ç¿éë áèø. ¿éëäâýðëýëèéã áèé áîëãîõ, óóë óóðõàéí Ãýõäýý ýíý ñàëáàð íóòãèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ýêñïîðòûí ¿íý öýíèéã Óõààõóäàã – Òàâàíòîëãîé – Ñàéíøàíä Ýíý îíä ìàíàé óëñûí ãàäààä ìààíü õºãæèëä õ¿÷ íýìýõ öàã òóí íýìýãä¿¿ëýõýä òóñòàé þì. – Õººò-Ýðýýíöàâ – Õººò – Áè÷èãò ãýñýí õàðèëöààíä íýëýýä äýâøèë àâ÷èðñàí óäàõã¿é. Çàì, òýýâðèéí ÿàìíû ÷èãëýëä 2015 îíîîñ ýõëýí áàðèãäàõààð õî¸ð òîì òºðèéí àéë÷ëàë òîõèîñîí. Òºìºð çàì, äàëàéí òýýâðèéí Ìîíãîë÷óóä ºìíº íü èéì õýìæýýíèé òºëºâëºãäñºí. Ýäãýýð àéë÷ëàë òºìºð çàìûí ñàëáàðò áîäëîãûí õýðýãæèëòèéã ãàöààä áàéñàí àñóóäëóóäàä òîäîðõîé çîõèöóóëàõ ãàçðûí äàðãûí òºìºð çàì áàðüæ áàéãààã¿é òóë ãàäààäûí Îäîîãèéí áàéäëààð òåõíèêèéí çóðàã õýìæýýíèé àõèö ãàðãàõ øèã áîëëîî... ¿¿ðãèéã ò¿ð îðëîí ã¿éöýòãýã÷ òóðøëàãàòàé çºâëºõ àâàõ øààðäëàãà òºñëèéã á¿ðýí áîëîâñðóóëæ äóóññàí Á.Àðòóðòàé óóëçàæ, “Øèíý òóëãàðñàí. Ñîíãîí øàëãàðóóëàëòààð áºãººä òåíäåðèéã çîõèîí áàéãóóëàõ àæèë ÁÍÕÀÓ-ûí äàðãà Ñè Çèíüïèí, ÎÕÓ- òºìºð çàì” òºñëèéí õýðýãæèëò çºâëºõ¿¿äýý òîäðóóëñàí. ªíººäðèéí õºðºí㺠áîñãîõ ÿâöààñ õàìààðàí ò¿ð ûí Åðºíõèéëºã÷ Â.È.Ïóòèí íàð õýäõýí áîëîí îéðûí èðýýä¿éä òàâèãäàõ áàéäëààð Óõààõóäàã-Ãàøóóíñóõàéò õîéøëîîä áàéíà. õîíîãèéí çàéòàé Ìîíãîë Óëñàä òºðèéí Õººò, Áè÷èãòèéã äàìæñàí øèíý ÷èãëýëä 267 êèëîìåòð òºìºð çàì áàðüæ áîëîí àæëûí àéë÷ëàë õèéãýýä áóöëàà. ìàðøðóòûí òàëààð òîäðóóëëàà. áàéãóóëàõ àæëàà ýõë¿¿ëñýí áºãººä ãàçàð Øèíýýð áàðèãäàõ õºíäëºí áîëîí Ýíýõ¿¿ àéë÷ëàëûí ¿åýð Çàì, òýýâðèéí øîðîîíû àæëûã àìæèëòòàé ã¿éöýòãýæ áîñîî òýíõëýãèéí òºìºð çàìûí çàíãèëàà ÿàì ÁÍÕÀÓ-ûí òàëòàé äºðºâ, ÎÕÓ-ûí “Øèíý òºìºð çàì” òºñºë ÿðèãäààä áàéíà. Òóñ ÷èãëýëèéí òºìºð çà¬ìûã íü Ñ¿õáààòàð àéìãèéí Ñ¿õáààòàð ñóìàíä òàëòàé ãóðâàí ÷óõàë õýëýëöýýðò ãàðûíáàãàã¿é õóãàöàà ºíãºð뺺. Ýíý òºñëèéí 2015 îíû àðàâäóãààð ñàð ãý-õýä á¿ðýí áàéõààð òºëºâëºñºí. Òºìºð çàìûí ¿ñýã çóðæ, ãýðýý, ïðîòîêîë áîëîí ñàíàìæõýðýãæèëò ÿìàð øàòàíäàà ÿâíà âý? äóóñãàõààð òºëºâëºí àæèëëàæ áàéãàà. äîòîîäûí íýãäñýí ñ¿ëæýý áèé áîëñíîîð áè÷èã áàéãóóëñàí. Ýäãýýð ãýðýý õýëöýë íü ç¿¿í á¿ñèéí àéìãóóäûí õºðºí㺠îðóóëàëò Ìîíãîë Óëñûí íèéãýì, ýäèéí çàñàãò ÷óõàë ÓÈÕ-ààñ 2010 îíä “Òºðººñ òºìºð çàìûí Ñ¿õáààòàð àéìãèéí íóòãààð äàìæèõ èõýýð íýìýãäýæ, òóõàéí îðîí íóòàãò àæëûí à÷ õîëáîãäîëòîé. Òóõàéëáàë, Ìîíãîëòýýâðèéí òàëààð áàðèìòëàõ áîäëîãî”- òºìºð çàì ìèíèé áîëîí óíøèã÷äûí áàéð áèé áîëîí, èðãýäèéí àìæèðãàà Óëñûí áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ÁÍÕÀÓ-ûí áàðèìò áè÷ãèéã áàòàëñàí. Áîäëîãûí ìààíü ñîíèðõëûã èõ òàòàæ áàéãàà. Ýíý äýýøèëæ, òºìºð çàìûí òýýâðèéã àøèãëàí ûí íóòàã äýâñãýðýýð òºìºð çàìààðáàðèìò áè÷ãèéí õ¿ðýýíä íèéò 5600 êì äàìæóóëàí òýýâýðëýõ ÷èãëýë, òîî õýìæýý,òºìºð çàì áàðèõààð òºëºâëºñºí. Îäîî òàðèôûí õºíãºëºëò, òàòâàð õóðààìæèéíáàéãàà ÓÁÒÇ-ûí ñ¿ëæýýíýýñ ãóðàâ äàõèí íºõöºë¿¿ä, òýäãýýðèéí ¿éë÷ëýõ õóãàöààóðò ãýñýí ¿ã ë äýý. çýðãèéã Ìîíãîë Óëñàä ìàø àøèãòàé áàéäëààð òîõèðîëöñîí. Ýíý òºñºë íü ãóðâàí ¿å øàòòàéõýðýãæèõäýý íýã áîëîí õî¸ðäóãààð ̺í îäîî áàéãàà Ìîíãîë Óëñûí¿å øàòàíä áàðèãäàõ ç¿¿í áîëîí ºìíº Çàìûí-¯¿ä- ÁÍÕÀÓ-ûí Ýðýýí òºìºðç¿ãèéí ÷èãëýëä 1800 êèëîìåòð îð÷èì çàìûí áîîìòîîñ ãàäíà øèíýýð Ãàøóóíóðòòàé òºìºð çàìûí ñ¿ëæýýã áàðüæ ñóõàéò-Ãàíö ìîä, Øèâýý õ¿ðýí-Ñýõýý,áàéãóóëàõ þì. Òàâàíòîëãîé-Ñàéíøàíä, Áè÷èãò-Ç¿¿í õàòàâ÷, Ñ¿ìáýð-ÐàøààíÑàéíøàíä-Õººò, Õººò-×îéáàëñàí, Õººò- ãýñýí 4 òºìºð çàìûí áîîìò íýýõýýðͺìðºã, Òàâàíòîëãîé-Ãàøóóíñóõàéòãýñýí çàð÷ìûí òîõèðîëöîîíä õ¿ðñýí.çàìíàëóóäààð øèíýýð òºìºð çàì òàâèíà.Òºñëèéí ýäèéí çàñãèéí ¿ð àøèã èõ áîëîõîîð Ýäãýýð ãýðýý, õýëýëöýýðèéí ¿ð ä¿íääîòîîä, ãàäààäûí õºðºí㺠îðóóëàã÷èä òºìºð çàìûí ç¿¿í ÷èãëýëä äàëàéä õ¿ðýõáîëîí çýýëä¿¿ëýã÷äèéí ñîíèðõëûã íýëýýä øèíý ãàðöóóä áèé áîëñîí. ªºðººðòàòàæ áàéãàà. Òàâàíòîëãîéí îðäîîñ õýëáýë, ç¿¿í àéìãóóäàä áàðèãäàõ òºìºð çàìààð äàìæóóëàí ÁÍÕÀÓ-ûí ç¿¿í õîéä á¿ñ íóòãèéí äàëàéí áîîìòóóäàä õ¿ðýõ, ò¿¿ãýýðýý äàìæóóëàí äýëõèéí çàõ çýýëòýé õîëáîãäîõ áîëîìæ íýýãäñýí. Ý.Èëà ÁÈ×ÈÃÒ ÁÎÎÌÒÛà Ì.ÇÎÐÈÃÒ ÃÈد¯ÍÈÉ ÑÀÍÀÀ×ÈËÃÀÀÐ ÖÎÃÖÎÎÐ ÍÜ ÕªÃƯ¯ËÝÕ ÍÀÌÐÛÍ ×ÓÓËÃÀÍ ÕÓÃÀÖÀÀÍÀÀÑÀÀÀÆËÛÍ ÕÝÑÝà ÁÀÉÃÓÓËÀÃÄËÀÀ ªÌͪ ÕÓÐÀËÄËÀÀ Ìîíãîë óëñûí Çàñãèéí ãàçðûí îðóóëàëòààðÁàðóóí-Óðò-Áè÷èãò÷èãëýëèéí Óëñûí Èõ Õóðàëçàõèðàìæààð Ñ¿õáààòàð àéìãèéí Áè÷èãò 275 êì çàì òàâèõ òóõàé ÿðèà õýëýëöýýð õàâàð, íàìðûí ÷óóëãàíààõèëèéí áîîìòûã öîãöîîð õºãæ¿¿ëýõ õèéãäýæ, ºíãºðºã÷ 11 ä¿ãýýð ñàðä ñàíàìæ ºíäºðë¿¿ëñíýýñ õîéøáîäëîãî áîëîâñðóóëàõ ÷èãëýë á¿õèé áè÷èãò ãàðûí ¿ñýã çóðñàí þì. ÓÈÕ-ûí ãóðâàí ñàðûí õóãàöààãààðàæëûí õýñýã 2014 îíû äºðºâä¿ãýýð ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Àçèéí õºãæëèéí áàíêíû çàâñàðëàäàã. Ýíý õîîðîíäñàðä áàéãóóëàãäñàí þì. ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í òºëººëºã÷òýé óóëçñàíààð èðýõ ãóðàâäóãààð ãèø¿¿ä òîéðîãòîîÌ.Çîðèãòûí óäèðäëàãà äîð ÇÃÕÝÃ-ûí ñàðä ãýðýý áàéãóóëàãäàæ, 10 äóãààð àæèëëàõààñ ãàäíà ãàäààä,äàðãà àñàí ×.Ñàéõàíáèëýãýýð àõëóóëñàí ñàðààñ õºðºí㺠îðóóëàëòàà îðóóëæ èðýí, äîòîîä äàõü òîìèëîëòîîóã àæëûí õýñýã íü Ñ¿õáààòàð àéìãèéí 2015 îíäîî áàãòààí àæëàà ýõë¿¿ëýõýýð àâ÷, ìºí ãàçàð, ãàçðûí íàéðÇàñàã äàðãà Æ.Áàòñóóðü, ÁÕÁ-ûí äýä òîãòîîä áàéãàà áèëýý. ¯¿íèé äàãóó òóñ íààäàìä óðèãäàí îðîëöîæñàéä Ã.Áàéãàëüìàà òýðã¿¿òýé 13 õ¿íèé áàíêíû ñóäàëãààíû áàã Ñ¿õáààòàð àéìàãò áàéäàã. Ýíý æèëèéí òóõàéä,á¿ðýëäýõ¿¿íòýé. Àæëûí õýñýã Òºìºð äîëîî õîíîã àæèëëàñàí. ÌÓ-ûí ýäèí çàñãèéí áàéäàëçàì áîëîí àâòî çàì òàâèõ, ÷ºëººò õ¿íäðýëòýé áàéñàí òóëá¿ñ áàéãóóëàõ, á¿ñèéí õèëèéã òîãòîîõ Àçèéí õºãæëèéí áàíêíû ñàíõ¿¿æèëòýýð öàã õóãàöàà àëäàëã¿éãýýðàñóóäëóóäûã ñóäëàõ ¿¿ðýã àâ÷, ºíãºðñºí Áè÷èãò ÷èãëýëèéí çàìààñ ãàäíà àéìãèéí ÓÈÕ-ûí ÷óóëãàíûãõàâàð áîîìòîä àæèëëàí, Çàñãèéí ãàçàðò òºâèéí ãàäíà òîéðîã çàì, Áàðóóí-Óðò ÿàðàëòàé õóðàëäóóëàõòàéëàãíàñàí þì. ̺í Óëààíáààòàð õîòîä Áè÷èãò ÷èãëýëèéí çàì, Áè÷èãò áîîìòûí óðèàëãûã Ì.Çîðèãò ãèø¿¿íãóðâàí óäàà õóðàëäñàí áàéíà. çàõèðãààíû áàéðóóäûã èíæåíåðèéí ãàðãàñíààð Íàìðûí ÷óóëãàí øóãàì ñ¿ëæýýíä õîëáîõ àæëóóäûã ìºí òîâëîãäñîí õóãàöààíààñàà Àçèéí õºãæëèéí áàíêíû õºðºí㺠ã¿éöýòãýõýýð áîëîîä áàéãàà þì ºìíº õóðàëäñàí þì. 423 Õ¯ÑÝËÒ Õ¯ËÝÝÍ ÀÂ×, 60 ÃÀÐÓÉ ÕÓÂÈÉà ÍÜ ØÈÉÄÂÝÐËÝÆÝÝ Óëñûí Èõ Õóðëûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãòîä 2012 îíû 7 äóãààð ñàðààñ ºíººäðèéã õ¿ðòýë íèéò 423 øèðõýã õ¿ñýëò /àëáàí òîîò îðîîã¿é/ òîéðãèéíõ íü èðãýä, ñîíãîã÷äîîñ èð¿¿ëñýí áàéíà. ¯¿íýýñ 272-ûã íü øèéäâýðëýæ, 151-èéã íü õîëáîãäîõ ãàçðóóäààð øèéäâýðë¿¿ëýõýýð øèëæ¿¿ëñýí áàéíà. ̺í õóãàöààíä ãèø¿¿í äàâõàðäñàí òîîãîîð 296 èðãýíèéã àëáàí ºðººí人 õ¿ëýýæ àâ÷ áèå÷ëýí óóëçæýý. ¯¿íä òîéðîãò àæèëëàñàí ¿åèéí óóëçàëò, õóðàëäààíä îðîëöîã÷äûí òîî îðîîã¿é áîëíî.ÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 15ÀßËÀË ÆÓÓË×ËÀË Î.Áàòíàñàí: ÒÓÑÃÀÉ ÑÎÍÈÐÕËÛÍ ÀßËÀË ÆÓÓË×ËÀËÛà ժÃƯ¯ËÍÝ Ñî¸ë, ñïîðò àÿëàë õóó÷èí ýäëýë¿¿äýý äýëãýñýí íü áîëãîí çîõèîí áàéãóóëíà. ìàðøðóò áîëîâñðóóëæ, îëîí æóóë÷ëàëûí ãàçðûí äàðãà èðñýí çî÷äûí í¿äèéã õóæèðëàæ Ýíý äàøðàìä, “Ãàíãà íóóðûí íèéòýä ñóðòàë÷èëæ áàéíà. áàéñàí. Ìºí “Äàðüãàíãà ÷óóëãàí” ò¿¿õ ñî¸ë, áàéãàëü ̺í Ýðäýíýöàãààí, Äàðüãàíãà Î.Áàòíàñàíòàé óóëçàæ, àäóóíû ñî¸ë” ¿éë àæèëëàãààíû ýêîëîãè, àÿëàë æóóë÷ëàëûí ñóìàíä íýã íýã ìàë÷èí àéëûã ýíý ñàëáàðò õýðýãæ¿¿ëæ ¿åýð ñóìä Äàðüãàíãà àäóóíû òºñëèéã àìæèëòòàé çîõèîí ñîíãîí àâ÷ ÍÈÒÀÆ áóþó áóé áîëîí õýðýãæ¿¿ëýõýýð òàíèëöóóëãà õèéæ, æîðîî áàéãóóëàõàä õºðºí㺠ñàíõ¿¿ãèéí Íóòãèéí èðãýäýä ò¿øèãëýñýíòºëºâëºæ áàéãàà àæëóóäûí ìîðèíû áîëîí ìºíãºí ýìýýë äýìæëýã ¿ç¿¿ëñýí Ñî¸ë, ñïîðò, àÿëàë æóóë÷ëàëûí òºñºë õàçààðààð òîíîãëîñîí õîñ àÿëàë æóóë÷ëàëûí ÿàì, àéìãèéí õýðýãæ¿¿ëýõýýð ñóäàëãààíû òàëààð ÿðèëöëàà. ìîðüòíû ¿ç¿¿ëáýð ¿ç¿¿ëæ, Çàñàã äàðãûí òàìãûí ãàçàð, ò¿âøèíä áàéíà. õóðäàí øàíäàñò õ¿ëã¿¿äýý “Íüþ æóóë÷èí òóðñ” ÕÕÊ, áóñàäÑî¸ëûí áàéãóóëëàãà ñóðòàë÷èëñàí. ×óóëãàíû ñ¿¿ëèéí èâýýí òýòãýã÷ áàéãóóëëàãóóä ̺í øèíý îíû àíõíû íàð ºäºð Äàðüãàíãà ñóìûí Ìîëöîã áîëîí Íàðàí, Îíãîí, Äàðüãàíãà, õàðàõ àÿëàëûã æèë á¿ð óëàìæëàëñî¸ëûí ºâºº õàäãàëæ ¿ëäýýõ, ýëñíèé ç¿¿í çàõ ªðãºíèé ãîëä Õàëçàí, Àñãàò, Áàÿíäýëãýð áîëãîí çîõèîí áàéãóóëíà. Ýíý “Äàðüãàíãà í¿¿äëèéí ñî¸ë” ñóìäûí Çàñàã äàðãûí òàìãûí àÿëàëààð õ¿ì¿¿ñ óóë óñ, áàéãàëüõàìãààëàõàä ÷óõàë ¿¿ðýãòýé õýìýýõ òîìîîõîí àæëûã çîõèîí ãàçàð, àðä èðãýä, õýâëýëèéí äýëõèéäýý õ¿íäýòãýë ¿ç¿¿ëæ, áàéãóóëñàí. Ýíý ¿åýð Äàðüãàíãà ò¿íøýýð àæèëëàñàí Ìîíãîë øèíý îíû àíõíû íàðíààñ ýíåðãèíü äàìæèãã¿é. Ýíý ÷èãëýëýýð ñóìûíõàí Àëòàí îâîîíûõîî HD, ETV HD, îðîí íóòãèéí SB, àâäàã. ýíãýðýýñ ñóìûí òºâººñ ç¿¿í BBS òåëåâèç¿¿ä, “ªíººäºð”,ÿìàð àæèë õèéæ áàéíà âý? óðàãø 5 êì-ò îðøèõ ªðãºíèé “ªäðèéí ñîíèí”-û õàìò îëîíä Àÿëàë æóóë÷ëàëûã ãîë óðóó òýìýýí õºñ㺺ð í¿¿äýë ã¿í òàëàðõàë èëýðõèéëüå. õºãæ¿¿ëýõýä ãàäààäÌîíãîë óëñûí õèéæ, Í¿¿äýë òîñîõ çàí ¿éëèéã õàðèëöàà, õàìòûí àæèëëàãàà ¿ç¿¿ëæ, øèíý íóòàãò ãàçàð ñîíãîí Àéìãèéí óäèðäëàãóóä ÷óõàë íºëºº ¿ç¿¿ëäýã. ÝíýÅðºíõèéëºã÷èéíçàðëèãèéíäàãóó ãýðýý áàðüæ, Äàðüãàíãà øàâàð 2015 îíûã “Àÿëàë òàëààð ÿìàð áîäëîãî áàðüæ çóóõ áîñãîí öàé ÷àíàæ, òîãîî æóóë÷ëàëûã õºãæ¿¿ëýõ àæèëëàæ áàéíà âý?Ìîíãîëûí¿íäýñíèéáè÷èã¿ñãèéí íýðýí èðñýí àÿëàã÷ æóóë÷èä, æèë” áîëãîí çàðëàëàà. Ýíý çî÷èä ãèé÷äýä òàíèëöóóëñàí. õ¿ðýýíä õèéõýýð òºëºâëºæ ªÌªÇÎ-û Ç¿¿í ¿çýì÷èíáàÿðûã Ñî¸ëûí òºâ¿¿ä, ÁÍÕÀÓ- áóé òîìîîõîí àæëóóäààñàà õîøóóíû Óëèàñòàé áàëãàñûí Ìºí “Æààõàí øàðãà” òåàòðûí äóðäàà÷... Ñî¸ë, áèåèéí òàìèð, ðàäèîûí ªÌªÇÎ-íû Ç¿¿í ¯çýì÷èí õàìò îëîí “Æààõàí øàðãà äóó”- òåëåâèç, àÿëàë æóóë÷ëàëûí íû äîìãîîð æ¿æèã÷èëñýí òîãëîëò ªíãºðºã÷ õàâàð àÿëàë òîâ÷îîòîé õàìòðàí àæèëëàæõîøóóíû Ñî¸ëûí òîâ÷îîòîé òºñëèéã 9 ä¿ãýýð ñàðûí 21-23- õèéæ, ñóìä áýð ìîðäóóëàõ ¸ñ, æóóë÷ëàëûí ñàëáàðûí àíõäóãààð áàéãàà. Ýíý õ¿ðýýíä Øèëèéí ãîë íû ºäð¿¿äýä àíõ óäàà çîõèîí äààëóóíû ãóíøèí äóóäàõ, ýñãèé çºâëºãººíèéã Áàðóóí-Óðò õîòîä àéìãèéí Ç¿¿í ¿çýì÷èí õîøóóíûõàìòðàí Ýðäýíýöàãààí ñóìàíä áàéãóóëñàí. õèéõ ¸ñ, ìàëûí óðèà äóóäëàãà, çîõèîí áàéãóóëñàí. Ýíäýýñ Óëèàñòàé áàëãàñûí “Ìºíãºí òîãîî íýðýõ ¸ñ çýðýã àðäûí àéìãèéí àÿëàë æóóë÷ëàëûí ºâëèéí íàéð”-íä àéìãèéíçîõèîí áàéãóóëñàí. Ýíý ¿éë Ìÿíãà, ìÿíãàí õóí øóâóó àìàí áèëãýýð ñî¸ëûí ¿ç¿¿ëáýð õîëáîîã åñºí ãèø¿¿íòýéãýýð ç¿ãýýñ çàãâàð ºìñºã÷èä, óðàí ÷óóëäàã ¿çýñãýëýíò Ãàíãà íóóðûí ¿ç¿¿ëñýí. Ñóìäûã áàéð ýçë¿¿ëæ áàéãóóëàí àæèëëóóëæ áàéíà. çóðàà÷èä, äóó÷èä ãýñýí íèéòàæèëëàãààíä Ìîíãîë áè÷ãèéí ìààíü óñíû ò¿âøèí ñ¿¿ëèéí Äàðüãàíãà ñóì 1-ð áàéð, Îíãîí 2015 îíä “Õ¿í ÷óëóó ñîíèðõîõ 30 ãàðóé õ¿íèé á¿ðýëäýõ¿¿íòýé æèë¿¿äýä áàãàñ÷, õàìãààëàõ ñóì 2-ð áàéð, Íàðàí ñóì 3-ð àÿëàë”, “Áàéãàëèéí ºâºðìºö îðîëöñîí. “̺íãºí ºâëèéí¿çýñãýëýí, Ìîíãîë íîìûí øààðäëàãà òóëãàð÷ áàéãààã òà áàéðàíä òóñ òóñ øàëãàð÷ ìºíãºí òîãòîö áîëîõ ýðòíèé ñºíºñºí íàéð” ãóðàâ õîíîã ¿ðãýëæèëñýí á¿õýí ìýäíý. Òèéì ÷ ó÷ðààñ ýõ øàãíàëààð øàãíàãäñàí þì. ãàëò óóë, ñîëèðûí òîãîî áºãººä ìàíàé àéìãèéí¿çýñãýëýí õóäàëäàà, “¯çýì÷èí áîëñîí Ãàíãà íóóðàà õàìãààëàõ ñîíèðõîã÷äûí àÿëàë”, “×îíî, çóðàà÷èä “Õºõ äîðíî” çîòîí çîðèëãîîð, îëîí íèéòèéí “Ãàíãà íóóðûí ÷óóëãàí”-ûã ¿íýã, õÿðñ, çýýð, õàëèóí òîñîí çóðãèéí ¿çýñãýëýí, çàãâàð¸ñ çàíøèë” èëòãýëèéí óðàëäààí àíõààðëûã òàòàõ ¿¿äíýýñ “Ãàíãà öààøèä æèë á¿ð óëàìæëàë áóãà, õàð ñ¿¿ëò çýðýã àìüòàí ºìñºã÷èä ìîíãîë ¿íäýñòíèé íóóðûí ÷óóëãàí” ãýæ íýðëýñýí áîëãîí çîõèîí áàéãóóëàõ óó? àæèãëàõ àÿëàë”, “Àãóé ñóäëàõ ºâëèéí óëèðëûí õóâöàñçýðýã ºâ ñî¸ëûã ñóðòàë÷èëñàí þì. àÿëàë”, “Øóâóó àæèãëàõ” àÿëàë çàñëûí óðàëäààíä àìæèëòòàé Òýãýëã¿é ÿàõàâ, öààøèä ãýñýí òàâàí òºð뺺ð àÿëàëûí îðîëöñîí.àæëóóä çîõèîí áàéãóóëñàí. Ýíý àðãà õýìæýýíèé ¿åýð ýíý òºñëèéã æèë á¿ð óëàìæëàí çîõèîí áàéãóóëàãäñàí áóñàä ßðèëöñàí: Á.Ýíõòóÿà“Ãàíãà íóóðûí ÷óóëãàí” ¿ç¿¿ëáýð¿¿äèéí òàëààð ñîíèðõóóëàà÷...ýâåíò áàñ ýíý ÷èãëýëýýð Òºðèéí òàõèëãàò Àëòàí äàðüõèéãäñýí òîìîîõîí àæëûí îâîîíûõîî ýíãýðò õóó÷íààð Äàðüãàíãà õîøóóíû çóðãààííýã. Ãýõäýý íýðíýýñ íü ñóì “Äàðüãàíãà í¿¿äëèéí ºâ ñî¸ë” ãýð ¿çýñãýëýíã ãàðãàæ,õóíãèéí ÷óóëãàí ãýñýí òàøàà øàâàð çóóõ, ìºíãºí òîíîãëîë á¿õèé ýìýýë õàçààð, àðñëàíòàéîéëãîëò àâñàí õ¿ì¿¿ñ ìýð ýðýýí àâäàð, ýðãýíýã çýðýãñýð áàéñàí ë äàà...Íýãä¿ãýýðò, àéìàãòàààÿëàë æóóë÷ëàëûã õºãæ¿¿ëýõ,õ¿í áàéãàëèéí ø¿òýëöýýãíýìýãä¿¿ëýõ, õî¸ðäóãààðò,Äàðüãàíãà ò¿ìíèé ¸ñ, çàíøèë,àðäûí ºâ óëàìæëàëûã ñýðãýýæõîé÷ ¿åä ºâë¿¿ëýõ çîðèëãîîðÄàðüãàíãà ñóìàíä “Ãàíãà íóóðûí÷óóëãàí” ò¿¿õ ñî¸ë, áàéãàëüýêîëîãè, àÿëàë æóóë÷ëàëûí Á.ÝÐÄÝÍÝ×ÈÌÝÃ:ÍÝà ÆÓÓË×ÈÍ ÈÐÝÕÝÄ 11 ÀÆËÛÍ ÁÀÉÐ ÈÄÝÂÕÆÄÝà ѿõáààòàð àéìãèéí Áè÷èãòèéí áîîìò îëîí óëñûí áîëãîõ òàëààð îëîí ñàíàà ýíý áàéãààãàà èëýðõèéëñýí. Ýíý -Òà á¿õíèé òºëºâëºãººíä Çàñàã äàðãà Æ.Áàòñóóðü, çýðýãëýëòýé, 24 öàã àæèëëàõ òºëºâëºãººíä áàãòñàí. õ¿ñýëòèéã íü äýìæèæ, áèä “Àäóó òóñãàãäñàí àæëóóäààñ ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò õóóëü ýðõ ç¿éí îð÷èí íü á¿ðäñýí ýäëýõ ñî¸ë” ãýñýí òîì òºâ áàðèõ õýðýãæèæ ýõýëñýí ç¿éë áèé íàð ìºðèéí õºòºëáºðòºº ÷ ãýëýý ºíººäðèéí áàéäëààð -Òýãâýë Ñ¿õáààòàð÷óóäàä ñàíàà÷èëãà ãàðãàñàí. þó? äýâø¿¿ëñýí îðîí íóòãèéã àæëûí ºäð¿¿äýä 9-17 öàã õ¿ðòýë ãàäààä, äîòîîäûí æóóë÷äûã õºãæ¿¿ëýõ òýðã¿¿ëýõ äºðâºí àæèëëàäàã. ¯¿íýýñ 12-14 öàãò óðèí äóóäàõ áîëîìæ õýð -“Àäóó ýäëýõ ñî¸ë” òºâ 2014 îíä õèëèéí á¿ñèéí öàéíû çàâñàðëàãàòàé. ªäðèéí áàéíà? íü òàíàé áàéãóóëëàãààñ àÿëàë æóóë÷ëàëûí òàëààð õî¸ð ñàëáàðûí íýã áîë Õèë öàéíû öàã óðò, îðîé ýðò õààäàã, áîëîâñðóóëñàí ìàñòåð àéìãèéí óäèðäëàãóóä áîëîí ÿàì, îð÷ìûí àÿëàë æóóë÷ëàë. àìðàëòûí ºäð¿¿äýä àæèëàäàãã¿é -Äýëõèé íèéòýä æèëäýý òºëºâëºãººíèé ãîë îíöëîã òºðèéí çàõèðãààíû õîëáîãäîõ Ýíý ñàëáàðûã õºãæ¿¿ëýõ çýðýã íü æóóë÷äûã óðèí äóóäàõàä òýðáóì ãàðóé æóóë÷èí, ìîíãîëä ãýæ îéëãîæ áîëîõ óó? áàéãóóëëàãóóäòàé õýëýëöýí õ¿íäðýë ó÷ðóóëäàã. Äýýð íü 400 ãàðóé ìÿíãàí æóóë÷èí àÿëæ ÿðèëöàæ, àñóóäëàà øèéäâýðëýõ ìàñòåð òºëºâëºãºº Õÿòàäûí ÷ òýð, Ìîíãîëûí ÷ áàéíà. Õèë çàëãàà Øèëèéí ãîë -Òèéì ýý, ýíý òºñºë ãýñýýð áàéòàë çóíû óëèðàë áîëîâñðóóëñàí “¯íäýñíèé òýð õèëèéí øàëãàíààð îðîõîä àéìàãò çóíäàà õÿòàäûí ã¿íýýñ äýìæèãäýýä áàéãóóëàãä÷èõ þì äóóññàí òóë 3000 æóóë÷èí õ¿ëýýí ãàíöõàí õ¿í øàëãàäàã òóë óðò 1,5-2 ñàÿ æóóë÷èí èðäýã ãýñýí áîë Ñ¿õáààòàð àéìàãò àÿëàë àâíà ãýæ òºëºâëºñºí õýìæýýíä àÿëàë æóóë÷ëàëûí äàðààëàë ¿¿ñ÷, õóãàöàà èõ òîîöîî áàéäàã. Òýä òàë íóòàã, æóóë÷ëàë öîãö óòãààðàà õºãæèõ àâ÷ ÷àäààã¿é. Õàðèí îäîîíîîñ áàéãóóëëàãà” ÒÁÁ- çàðöóóëàãääàã. Ýíý íü áîãèíî ìàë÷íû àõóé àìüäðàë ¿çýõ ãýæ á¿ðýí áîëîìæòîé. Íààä çàõ íü áýëòãýë àæëóóäàà õàíãààä 2015 ûí ã¿éöýòãýõ çàõèðàë õóãàöààíû àÿëàë õèéõ ãýæ áàéãàà èðäýã. Ýíý æóóë÷äûí ÿäàæ àðâàí 700-800 ãà ãàçðûã õàìðàõ ýíý îíû çóíààñ òºëºâëºñíèé äàãóó Á.Ýðäýíý÷èìýãòýé æóóë÷äàä õ¿íäðýë ó÷ðóóëäàã. õóâèéã íü Ñ¿õáààòàðò îðóóëæ òºâ í¿¿äýë÷íèé àõóé ñî¸ëîî æóóë÷èä õ¿ëýýí àâàõ áàéõ ãýæ Òýãýõýýð æóóë÷äûã îëíîîð íü èðæ ÿàãààä áîëîõã¿é ãýæ. õàðóóëñàí, àìðàëò, àÿëàë áîäîæ áàéíà. ÿðèëöëàà. èð¿¿ëüå ãýâýë õóðäàí øóóðõàé, æóóë÷ëàëûí òîìîîõîí öîãöîëáîð ñààäã¿é çîð÷èõ íºõöºëèéã Ñ¿õáààòàð àéìãèéí õóâüä áàéõ ó÷èðòàé. Òºâ õýñýãòýý -Îäîîãèéí áàéäëààð -Ñ¿õáààòàð àéìàãò õèë á¿ðä¿¿ëýõ õýðýãòýé áàéãàà þì. ºðãºí óóäàì òàë íóòàãòàé, àäóó ¿çâýð, ¿éë÷èëãýý, çîîãèéí ãàçàð Ñ¿õáààòàð àéìàãò æèëäýýîð÷ìûí àÿëàë æóóë÷ëàëûã ýäëýõ ñî¸ëòîé, äàðüãàíãà õèéö á¿õèé ¿éë÷èëãýýíèé òºâòýé áàéõ õè÷íýýí æóóë÷èí èðæ áàéãààõºãæ¿¿ëýõ òóõàé ÿðèãäààä Ñ¿õáààòàð àéìàãò àÿëàë á¿õèé ìºíãºí ýäëýë¿¿äýýðýý õýðýãòýé. Àÿëàã÷äûí áàéðëàõ âý, ýíý òàëààð õèéñýíáàãàã¿é õóãàöàà ºíãºð÷ áàéíà. æóóë÷ëàë õºãæ¿¿ëýõ ìàñòåð àëäàðòàé. ̺í áèåò áóñ ñî¸ëûí áàéð íü í¿¿äýë÷äèéí ñî¸ëûã ñóäàëãàà áàéäàã áîëîâ óó?ªíººäðèéã õ¿ðòýë ýíý ñàëáàðò òºëºâëºãºº áîëîâñðóóëñíû ºâä îðäîã í¿¿äýë÷èí ñî¸ë ýíä õàðóóëñàí ãýð õýëáýðèéí áàéâàëäîðâèòîé ººð÷ëºëò ãàðñàíã¿é. õóâüä ìàíàé õàìò îëîí ýíý áèé. çîõèíî. Ò¿¿í÷ëýí “Àäóó ýäëýõ Áèäíèé õèéñýí×óõàì þó ÷ºäºð òóøàà áîëîîä á¿õýíä ñàíàà òàâèí àæèëëàæ ñî¸ë” ãýñýí íýðòýéãýý óÿëäààä ñóäàëãààãààíààñ õàðàõàä, óóëáàéãàà þì áîë? áàéíà. Ìåíåæìåíòýýñ ýõëýýä Æóóë÷äûã óðèí äóóäàõûí ìîðèí òîéðóóëãà, ìîðüòîé îâîîíû òàõèëãàòàé æèë¿¿äýä 10 ìàðêåòèíã, çàð ñóðòàë÷èëãàà, òóëä þóíû ò¿ð¿¿íä ýíý ñàéõàí õîëáîîòîé ýä ç¿éëñèéí äóóäëàãà ìÿíãà ãàðóé äîòîîäûí æóóë÷èí -ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò , èâýíò /òîäîðõîé çîõèîí íóòãàà òàíèëöóóëàõ õºòº÷ íàð õóäàëäàà çîõèîí áàéãóóëäàã èðäýã. Áóñàä æèë¿¿äýä äºð⺺ñÑ¿õáààòàð àéìãèéí Çàñàã äàðãà áàéãóóëàëòòàé àðãà õýìæýý/, õýðýãòýé. Õºòº÷ íàð ò¿¿õ, ñî¸ë, òºâ áàéõ ¸ñòîé. Һ⺺ñºº çóðãààí ìÿíãàí æóóë÷èí èðäýã.Æ.Áàòñóóðü íàð àéìàãòàà àÿëàë àÿëàë æóóë÷ëàëûí ººðèéí áðýíä ýäèéí çàñàã ãýýä îëîí òàëûí òîäîðõîé ìàðøðóòààð õýýð -Àÿëàë æóóë÷ëàëûí ñàëáàðòæóóë÷ëàëûã õºãæ¿¿ëýõýýð íýëýýä á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õýðõýí áèé ìýäëýãòýé áàéõààñ ãàäíà õÿòàä òàë íóòãààð ìîðèí àÿëàë õèéæ áèçíåñ ýðõëýõ ñîíèðõîëòîéàæëóóäûã ñàíàà÷ëàí àæèëëàæ õýëèéã ìàø ñàéí ýçýìøñýí áàéõ áàñ áîëíî. ¯¿íèéã äàãààä õ¿ì¿¿ñ öººíã¿é áîëæýý.áàéãàà. Õèëèéí á¿ñýýð çîð÷èõ ¸ñòîé. Õÿòàä õ¿í þó ¿çäýã, þó ãàð óð÷óóä ìààíü äàðüãàíãà Ìýðãýæëèéí áóñ õ¿ì¿¿ñòîäîðõîé ñóìä çààãäñàí áàéäàã. ñîíèðõäîã, òýäãýýðèéã íü ÿìàð õèéöèéíõýý ìºíãºí ýäëýëèéã õ¿ðòýë õýäýí ãýð áàðèàäÑ¿õáààòàð àéìãèéí òóõàéä, áàéäëààð òàéëáàðëàâàë ýíý õ¿íä ìºí ýìýýë õàçààðààñ ýõëýýä àìðàã÷, æóóë÷èä àâààä áàéõÁàÿíäýëãýð, Îíãîí, Íàðàí, ñàéí õ¿ðýõ âý ãýõ÷ëýí á¿ãäèéã àäóóíû á¿õèé ë õýðýãñë¿¿äèéã ÿíçòàé ...Ýðäýíýöàãààí, Äàðüãàíãà ãýñýí ñóäàëñàí áàéõ øààðäëàãàòàé. õèéæ áîðëóóëàõ áîëîìæòàâàí ñóì õàìðàãääàã. Ãàäíû ̺í õ¿íèé àìü íàñ õàðèóöäàã ó÷èð á¿ðäýíý. Òýãýõýýð ýíý òºâèéã -Àÿëàë æóóë÷ëàë áîë áóñàäæóóë÷èä ýäãýýð ñóìäàä î÷èõîîñ æîëîî÷ íàð ìàø õàðèóöëàãàòàé äàãààä æèæèã äóíä ¿éëäâýðëýë ñàëáàðòàé õàðüöóóëàõàä õºðºíãºÁàðóóí-Óðò õ¿ðòýë çî÷èëæ áàéõ õýðýãòýé. Æóóë÷èä áàéðëàõ õºãæèíº ãýñýí ¿ã. Áàñ ìàë÷äàà îðóóëàëò áàãà øààðääàã. Òèéìáîëäîãã¿é. Ýíý íü õóóëü ýðõ òîõü òóõòàé áóóäàë, çîîãèéí òàòàí îðîëöóóëæ, àéðàã, ñààì ó÷ðààñ õýí äóðòàé íü õèéõç¿éí îð÷èíä íýìýëò ººð÷ëºëò ãàçðóóä Ñ¿õáààòàð àéìàãò çýðãýýñ ýõëýýä áóñàä öàãààí ñîíèðõîëòîé áîëñîí íü ¿íýí.îðóóëàõ øààðäëàãàòàéã õàðóóëæ äóòàãäàæ áàéãàà. Í¿¿äýë÷èí àõóé èäýýãýý òýíä áîëîâñðóóëààä Ãýõäýý, ÿëàíãóÿà õèëèéí á¿ñèéíáàéãàà þì. Ó÷èð íü, íýãýíò õèë ñî¸ëîî õàðóóëñàí ãýð õýëáýðèéí áîðëóóëæ áîëæ áàéíà. Åð íü àéìãèéí òóõàéä, õýí õ¿ññýíä íüíýâòýð÷ îðæ èðñýí æóóë÷èä áààçóóäûã æóóë÷èä ñîíèðõîíî íýã æóóë÷èí èðýõýä 11 àæëûí çºâøººðºë ºãººä áàéõ þì áîëÁàðóóí-Óðòààð îðîõ ñîíèðõîëòîé óó ãýõýýñ øàâàð áàéøèí ñîíèí áàéð èäýâõæäýã ãýæ ÿðüäàã. Áèä ¿íäýñíèé áîëîîä îðîí íóòãèéíáàéäàã. Ãýòýë ýíý áîëîìæ íü áèø. Æóóë÷äûã äàãààä óðëàã, äýëõèéä öîð ãàíö ãýæ òîîöîæ àþóëã¿é áàéäàëä ñºð㺺ðõÿçãààðëàãäìàë. Òèéìýýñ õèë óðàí ñàéõíû ¿éë÷èëãýý, ìóçåé áîëîõ òýð áðýíäèéã áèé áîëãîæ, íºëººëæ ìýäíý. Òèéìýýñ ýíýîð÷ìûí àÿëàë æóóë÷ëàëûí áîëîîä òåàòðóóäûí îðëîãî îëîõ õýíòýé ÷ ºðñºëäºõã¿éãýýð çàðàõ àñóóäëûã áîäëîãîòîé õèéõìàðøðóòûã Áàðóóí-Óðò õ¿ðãýõ ýõ ¿¿ñâýð íýìýãäýíý. Åð íü áîë áîëîìæòîé. Ýíý áîë áèäíèé õýðýãòýé.øààðäëàãàòàé áàéãàà. Ì.Çîðèãò ãèø¿¿í ÷ òýð, àéìãèéí õàìãèéí òîì äàâóó òàë. Çàñàã äàðãà ÷ òýð íóòàãòàà ººðèéí ßðèëöñàí: Õ.Àëòàíöýöýã Áàñ íýã àñóóäàë áàéíà. ãýñýí áðýíäòýé áîëîõ õ¿ñýëòýéÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 16ÌÀË×ÈÄ ÌÎÐÃÅÉÆÈÉÍ ÇÝÝËÄ ÕÀÌÐÀÃÄÀÆ ÁÀÉÍÀ 2014 îíîîñ ýõëýí ìàë÷èä ¿ë õºäëºõ 5.2 òýðáóì òºãðºãèéí á¿òýýí áàéãóóëàëòõºðºíãºòýé áîëîõ áîëîìæ á¿ðäñýí þì. õèéãäýæ áàéíà. Ýõíýýñýý çýýëäÌîíãîë Óëñûí õýìæýýíä 298 ìÿíãàí õàìðàãäñàí ìàë÷èí ºðõ¿¿ä àøèãëàëòàäìàë÷èí 51 ñàÿ òîëãîé ìàëòàé. Õ¿ñíýãòýýñ õ¿ëýýæ àâñàí áàéðíûõàà ò¿ëõ¿¿ðèéãõàðàõàä ìàë÷äûí õóâüä 200 ìÿíãàí ìàëòàé ãàðäàí àâ÷, òºâõíººä áàéíà. Èéíõ¿¿ ñóìûíàéë æèëèéí 4,8 ñàÿ òºãðºã, 500 ìàëòàé àéë èðãýä, ìàë÷èä ººðèéí íóòàã äýâñãýðò11,4 ñàÿ òºãðºã, 1000 ìàëòàé ìàë÷èí ºðõ áàðèãäñàí îðîí ñóóöíààñ ìîðãåéæèéí51,6 ñàÿ òºãðºãèéí îðëîãîòîé àæ. Ìàë÷äûí çýýë àâñàí àíõíû òîõèîëäîë Ñ¿õáààòàðõóâüä õàìãèéí ãîë íü íèéãìèéí äààòãàëûí àéìàãò á¿ðòãýãäëýý.øèìòãýëýý òºëæ, պ人 àæ àõóéí áèðæýýðîðëîãîî òîäîðõîéëóóëñàí áàéõàä Ñîíèðõóóëàõàä, Ñ¿õáààòàð àéìàãìîðãåéæèéí çýýëä õàìðàãäàõ áîëîìæòîé áàéãóóëàãäñàíààñàà õîéø 70 øàõàìþì áàéíà. Ýíýõ¿¿ çýýë íü ìàë÷èí õ¿íèé æèëèéí õóãàöààíä 600 õ¿ðýõã¿é àéë îðîíàìüäðàëûí îíöëîãò òîõèðóóëàí çýýëèéí ñóóöàíä àìüäàðäàã õýìýýí á¿ðòãýãäñýíýðãýí òºëºëòèéã æèëä õî¸ð óäàà áàéõààð áàéäàã. Õàðèí ºíººäºð óëñ îðíû ýäèéíõóóëü÷ëàãäñàíààðàà îíöëîãòîé. çàñàã òýëæ, Ñ¿õáààòàð÷óóäûí ñàíàà÷èëãà, ç¿òãýëèéí ¿ð ä¿íä çºâõºí Áàðóóí-Óðò Ñ¿õáààòàð àéìãèéí òóõàéä, Áàÿíäýëãýð, õîòîä ãýõýä 2000 øàõàì ºðõ îðîí ñóóöàíäÓóëáàÿí, Ò¿ìýíöîãò ñóìäàä 24 àéëûí îðîí àìüäàð÷ áàéíà. 2014 îíû áàéäëààðñóóöíû áàðèëãà áàðèãäàæ, óëñûí òºñ⺺ñ àéìãèéí òºâä 400 ãàðóé îðîí ñóóö, 160íýã ÷ òºãðºã àâàëã¿éãýýð, èðãýä áîëîí ãàðóé õàóñ, àìèíû ñóóö àøèãëàëòàíäõóâèéí õýâøëèéíõíèé ñàíõ¿¿æèëòýýð íèéò îðæýý. ÁÀÐÓÓÍ-ÓÐÒ ÕÎÒ ÍÎÃÎÎÍ ÕÝÐÌÝÝÐ Õ¯ÐÝÝËÝÃÄÝÍÝ Áàðóóí-Óðò õîò òàâàí òîéðîã çàìòàé. ñ¿õáààòàð÷óóäûí òàðüöíû 85 õóâü íü Õàìãèéí ãàäíà òàëûí òîéðîã çàìûí õýâèéí óðãàæ áàéíà. Àð÷èëãààã ìýðãýæëèéí äàãóó 8500 îð÷èì ìîä ñóóëãàñàí áàéíà. êîìïàíèóä õèéäýã. ̺í ýíý àæèëä àëáàí ¯¿íèéãýý 20 ìÿíãàä õ¿ðãýõýýð òîîöîîëæ ãàçðóóäàà îðîëöóóëæ, áîëçîëò óðàëäààí áàéãàà àæ. Òàâäóãààð òîéðãèéí ìîä çàðëàñàí. “Íîãîîí õîòûí õºãæëèéí òºëºº” óðãàñíààð Áàðóóí-Óðò õîò õî¸ðîîñ ãóðâàí óðàëäààíä îðîëöñîí 71 áàéãóóëëàãààñ æèëèéí äàðàà íîãîîí õýðýìòýé áîëîõ Òºðèéí áàíêíû Ñ¿õáààòàð ñàëáàð, þì. Ò¿¿í÷ëýí øèíýýð ãóðâàí öýöýðëýãò “Íèéòëýã ¿éë÷èëãýý” Îͪ¯Ã, ÓÖÓÎØÀ õ¿ðýýëýí áàéãóóëñàí áºãººä òóñ á¿ðò ýõíèé ãóðâàí áàéðàíä îðæ, õàìò îëíîîðîî íü 3000 îð÷èì ìîä, áóò ñººã, óðãàìàë ÎÕÓ-ä àÿëàõ ýðõýýð øàãíóóëëàà. ̺í òàðüæýý. ¯ÕÀÀÃ, “Ñ¿õáààòàð òîõèæèëò” Îͪ¯Ã òóñãàé áàéðóóäàä øàëãàð÷ òóñ á¿ð òàâàí Îéæóóëàëò, öýöýðëýãæ¿¿ëýëòèéí àæèëòíàà ÎÕÓ-ä àÿëóóëàõ áàãò áàãòààõ ýðõ õóâüä òàðüöíû 75 õóâü óðãàæ áàéâàë àâñàí þì. õýâèéí ãýæ ìýðãýæèëòí¿¿ä ¿çäýã. ÒýãâýëÃÀÐ ÁªÌÁªÃªªÐ 140 ÒÀÌÈÐ×ÈÍ “ÎÞÓÍËÀÔ ÊËÓÁÛÍÕÝÍ ÕÈ×ÝÝËËÝÄÝà ÀÌÆÈËÒÀÀÐ ÀÐÂÈÍ Ñ¿õáààòàð àéìàã íü áàãèéí ñïîðò, òýð õºðºí㺠îðóóëàëòààð èæ á¿ðýí çàñâàðëàæ, “Îþóíëàã” øàòðûí êëóá íü ñàðä 60-70 áàéð, Àçè, äýëõèéí àâàðãà øàëãàðóóëàõäóíäàà ãàð áºìáºãèéí ñïîðòûã ºíäºð ò¿âøèíä ñïîðòûí ñåêö äóãóéëàí õè÷ýýëë¿¿ëæ áàéãàà õ¿¿õýäòýéãýýð òîãòìîë õè÷ýýëëýæ, 2014 òýìöýýíä îðîëöîõ ýðõ àâ÷ýý. Ìºí “Öîäãîðõºãæ¿¿ëýõ çîðèëãîîð Îëîí Óëñûí õýìæýýíèé àæ. Îäîîãîîð Ã.Áàÿðñàéõàí äàñãàëæóóëàã÷òàé îíä 120 îð÷èì õ¿¿õäýä øàòàð çààæýý. Òóñ õ¿¿-2014” óëñûí àâàðãà øàëãàðóóëàõìàñòåð äàñãàëæóóëàã÷ áàãø Ã.Áàÿðñàéõàíòàé ãàð áºìáºãèéí ñåêöýä 140 ãàðóé òàìèð÷èí êëóá íü ñóðãàëòûí ÷àíàðò òîãòìîë àíõààðàí òýìöýýíýýñ Ñ.Òàìèð àëò, Ý.Ýíõ-Îä ìºíãºí2015 îí õ¿ðòýë ãýðýý áàéãóóëàí àæèëëàæ áàéíà. ñóðàã÷èä 7-10, 11-12-ð àíãè ãýñýí íàñíû àæèëëàõûí çýðýãöýý Áàðóóí-Óðò ñóìûí ìåäàëü, Íàñàíä õ¿ðýã÷äèéí Óëñûí àâàðãàÃ.Áàÿðñàéõàí íü Ìîíãîëûí ¿íäýñíèé øèãøýý àíãèëëààð õè÷ýýëëýæ áàéíà. Òóñ ñåêöèéí ÈÒÕ-òàé õàìòðàí Óëààíáààòàð õîòîîñ øàëãàðóóëàõ òýìöýýíä Ý.Ýíõíàð IX-ð áàéð,áàã áîëîí äýýä ëèãèéí “Óóðõàé÷èí” áàãèéã òàìèð÷èä 2013 îíä Ãîâüñ¿ìáýð àéìàãò çîõèîí ñïîðòûí ìàñòåð Ö.Ýíõáàò áàãøèéã óðüæ, “Íàéäâàð-2014” Îëîí óëñûí òýìöýýíääàñãàëæóóëæ, òóñ áàã íü 5 óäàà Ëèãèéí, 13 áàéãóóëàãäñàí “ªñâºð ¿åèéí ç¿¿í á¿ñèéí 14 õîíîãèéí ýð÷èìæ¿¿ëñýí áýëòãýë õèéñýí Í.Íàðàí-Ýðäýíý ìºíãº, Ý.Ýíõíàð ìºíãºíóäàà ÓÀØÒ-èéí àâàðãààð øàëãàð÷ áàéñàí þì. àâàðãà øàëãàðóóëàõ òýìöýýí”-ä òýðã¿¿í áàéð áàéíà. Ñóðàëöàã÷äûã êîìïüþòåð äýýð ìåäàëü, “Õýíòèé-2014” Ç¿¿í á¿ñèéí̺í àéìàãò ñïîðòûí õºãæëèéã ºíäºð ò¿âøèíä ýçýëñýí áºãººä 2015 îíû ºñâºð ¿åèéí ÓÀØÒ- ðåéòèíã òîãòîîõ òîãëîëòóóä õèéëãýõýýñ òýìöýýíä áàãààðàà II áàéð, “Áàãàíóóð-ãàðãàõ çîðèëòûí õ¿ðýýíä Óñíû àæ àõóéí ýýñ ìåäàëü õ¿ðòýõ çîðèëò òàâèí àæèëëàæ ãàäíà Óëààíáààòàð õîò áîëîí áóñàä àéìàãò 2014” àéìãóóäûí àâàðãà øàëãàðóóëàõñïîðò çàëûã îðîí íóòãèéí 508 ñàÿ òºãðºãèéí áàéíà. çîõèîíáàéãóóëàãäàæáóéòýìöýýíóðàëäààíä òýìöýýíä áàãààðàà III áàéð ýçýëñýí þì. çîõèîí áàéãóóëàëòòàéãààð îðîëöóóëàí Èéíõ¿¿ ×.Ýíõáààòàð áàãøòàé “Îþóíëàã” óð ÷àäâàðûã íü äýýøë¿¿ëäýã. Ýíý îíä êëóáûí øàòàð÷èä 2014 îíîî íèéñëýë ªñâºð ¿åèéí Óëñûí àâàðãà øàëãàðóóëàõ áîëîí àéìãóóäàä çîõèîãäñîí íýðýìæèò òýìöýýíýýñ Ý.Ýíõíàð ìºíãº, Í.Ñîä-Ýðäýíý òýìöýýí¿¿äýýñ íèéò 16 àëò, 12 ìºíãº, õ¿ðýë ìåäàëü õ¿ðòýæ, ¯.Íàðàíñîëîíãî, 10 õ¿ðýë ìåäàëü àâñàí ºíäºð àìæèëòààð Ý.Ýíõ-Îä, Í.Íàðàí-Ýðäýíý íàð òóñãàé ¿äñýí áàéíà.“ÍÀÉÐÀÌÄÀË-2014” äóãóéòàé àÿëàã÷èä 65 õîíîãò 4434 êì çàì òóóëñàí Ñ¿õáààòàð àéìãèéí äóãóéí òàìèð÷èä àéìãèéí Õàíõ-Ìîíäû áîîìòîîð õèë íýâòðýí, ѯÕÁÀÀÒÀÐ×ÓÓÄ ÕªËÁªÌÁªÃÈÉÍ2014 îíû çóí Ìîíãîë, Áóðèàäûí íóòãèéã Áóðèàäûí íóòàãò çî÷èëæ, öààø Óëààí-¯äý, ×èòà ÒÀËÁÀÉÒÀÉ ÁÎËÍÎõàìàðñàí ñïîðò àÿëàë õèéñýí íü íýëýýä çýðýã õîò, ñóóðèí ãàçðóóäûã äàìæèæ àÿëñààðøóóãèàí äýãäýýñýí þì. “Íàéðàìäàë-2014” Äîðíîäûí Ýðýýíöàâààð ìîíãîëûõîî õèëèéã Ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä Ñ¿õáààòàð àéìàãò 2015 îíû 03 äóãààð ñàðûí 28-íû ºäºðõýìýýí íýðëýãäñýí óã àÿëàëûí ìàðøðóò, íýâòýð÷, 08-ð ñàðûí 4-íèé ºäºð áàðèàíäàà õºëáºìáºãèéí ñïîðò õóðäàöòàé õºãæèæ õ¿ðòýë õóãàöààíä àéìãèéí Çàñàã äàðãûíõóãàöààã îíû ýõýýð ÌÀßÑÀÕ-íû åðºíõèéëºã÷ ýðãýí èðñýí þì. Íèéò 4434 êì çàìûã òóóëàõäàà áàéíà. Àéìãèéí õºëáºìáºãèéí õîëáîîíû ñàíàà÷èëãààð ªñâºðèéí öîìûí òýìöýýíèéãÁ.Æèÿàíäîðæîîð áàòëóóëæ, àéìãèéí Çàñàã Áóðèàä óëñûí àâòî çàìûí ñ¿ëæýýíèé Ì-55, òýðã¿¿íýýð Ýðäýíýöàãààí ñóìûí çàñàã ºðí¿¿ëýõýýð àìæèëòòàé ýõë¿¿ëýýä áàéíà.äàðãà Æ.Áàòñóóðü, ̯ÎÕ-íû åðºíõèéëºã÷ À350, Ð258, ÀÍ-6 çàì, Ìîíãîë óëñûí àâòî äàðãà Ñ.Àìàðòàéâàí, ýë÷ òºëººëºã÷ººð 2014 îíä Åðºíõèéëºã÷èéí èâýýë äîðÄ.Çàãäñ¿ðýí, ÌÄÕ-íû åðºíõèéëºã÷ çàì ñ¿ëæýýíèé À2001, ÀÎ404, A1102, A1002, àéìãèéí Çàñàã äàðãûí òàìãûí ãàçðûí äàðãà çîõèîí áàéãóóëàãäñàí 21 àéìãèéí àâàðãàÆ.Áàòçàíäàí, ÑÑÀÆß-íû ñàéä Ö.Îþóíãýðýë A0902, A1101 çàìààð àÿëñàí áàéäàã. Îðîñ- Ö.Ëõàìñ¿ðýí íàð àæèëëàäàã þì. Òóñ õîëáîî øàëãàðóóëàõ òýìöýýíä Ñ¿õáààòàð àéìãèéííàð äýìæèæ áàòàëãààæóóëæýý. Áóðèàäûí ñàéí äóðûí äóãóéí àÿëàã÷ õî¸ð íü áàãø, äàñãàëæóóëàã÷äûíõàà áîëîâñðîëä íàñàíä õ¿ðýã÷äèéí áàã òàìèð÷èä øàãíàëò õ¿í ìàíàé òàìèð÷èäòàé 100-150 êì çàìûã ò¿ëõ¿¿ àíõààð÷, 2014 îíä Ãåðìàí óëñààñ 4-ð áàéð ýçýëæ, øèëäýã õàìãààëàí òîãëîã÷ Õºòºëáºð áàòëàãäñàíààð áàãèéí àõëàã÷ õàìò òóóëæ, Ìîíäû-Ò¿íêèñêèé ðàéîí, Áàéãàëü Îëîí óëñûí Õºëáºìáºãèéí äàñãàëæóóëàã÷ øàëãàð÷ àìæèëòòàé îðîëöñîí þì. ̺í òóñØ.Ýíõ-Àìàð, îð÷óóëàã÷ Í.Ãàíòºìºð, òåõíèê÷, íóóðûí õºâººãººð àÿëæýý. áàãøèéã óðèí çóðãààí ñàðûí õóãàöààòàé îíä çîõèîí áàéãóóëàãäñàí “Äóóëèàí-2020”çàñâàð÷èí Ì.Áÿìáàäîðæ, Á.Òýãøáàÿð, çàëóó ãýðýý áàéãóóëàí àæèëëóóëæ áàéíà. ̺í òýìöýýíä ýìýãòýé ºñâºðèéí øèãøýý áàãòàìèð÷èí Ý.̺íõ-Ýðäýíý íàðûí òàâàí “Íàéðàìäàë-2014” äóãóéí ñïîðò àÿëàëä ýíý îíä Àçèéí õºëáºìáºãèéí õîëáîîíîîñ õ¿ðýë ìåäàëü õ¿ðòýæ, òóñ áàãààñ øèëäýãõ¿íèé á¿ðýëäýõ¿¿íòýé áàã çàìäàà ãàðñàí. îðîëöîã÷äûã ñîíãîõäîî äóãóéí ñïîðòîîð 3- ç¿¿í íàéìàí àéìãèéí äàñãàëæóóëàã÷äûí 14 õààëãà÷ øàëãàðñàí àìæèëò ¿ç¿¿ëñýí áàéíà.6-ð ñàðûí 1-íèé ºäºð Áàðóóí-Óðò õîòûí òºâ 5 æèë õè÷ýýëëýæ, òóðøëàãà õóðèìòëóóëñàí, õîíîãèéí ñóðãàëòûã îðîí íóòàãòàà çîõèîí 2015 îíä àéìàãò ñòàíäàðò õºëáºìáºãèéíÄ.Ñ¿õáààòàðûí òàëáàéãààñ ãàðààãàà ýõë¿¿ëñýí ñïîðòûí 1-ð çýðýãòýé, óëñûí òýìöýýíä áàéãóóëñàí þì. òàëáàé àøèãëàëòàä îðîõ áºãººä èíãýñíýýðòàìèð÷èä ìÿíãàíû çàìûã òóóëñààð Õºâñãºë îðîëöñîí òàìèð÷äûã ñîíãîñîí áàéíà. òóñ ñïîðò èë¿¿ õºãæèõ áîëîìæ á¿ðäýõ þì. 2014 îíû 11 ä¿ãýýð ñàðûí 29-íººñÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 17 Íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ ¸ñ ãýäýã òà áèäîðøèí ñóóãàà áàã, ñóì, õîðîî, ä¿¿ðýã, õîòûíõîîíèéò õ¿í àìûí ýðýëò õýðýãöýý, àøèã ñîíèðõëûãõàíãàõàä íèéöñýí á¿õèé ë àæèë ¿éë÷èëãýý㺺ðñ人 øóóä áóþó òºëººëºõ áàéãóóëëàãà/ÈÒÕ/-ààðàà óëàìæëàí, õóóëèéí õ¿ðýýíä áèåäààí òºãñ øèéäâýðëýõèéã õýëäýã. Îðîí íóòàãòºðíºæ áóé á¿òýýí áàéãóóëàëòûí àæëóóäûíñàíõ¿¿ã “àòãàõ” õàðèóöëàãàòàé àëáûã õàøèæáóé, àéìãèéí ÈÒÕ-ûí äàðãà Ï.̺íõæàðãàëòàéóóëçàæ, ýíý îíä õýðýãæ¿¿ëñýí àæëóóä áîëîí2015 îíû òºñâèéí õ¿ðýýíä õèéõýýð òºëºâëºñºíá¿òýýí áàéãóóëàëòóóäûí òàëààð ÿðèëöëàà.̺í îðîí íóòàãò òºñâèéí çàðöóóëàëòûí ýðõìýäëèéã ºãºõ íü õýð ¿ð ä¿íòýé áîëîõ òàëààðò¿¿íèé áàéð ñóóðèéã ñîíèðõñîí þì. Ò¿ð¿¿÷ íü 1-ð í¿¿ðò õóâààðèëæ, çàðöóóëàõ àéìãèéí áîëîâñðîëûí Òóõàéëáàë: Àéìãèéí 2014 ñàéí äóðûí áàéãóóëëàãà ñóðãàëòàíä àéìãèéíõàà ªìíºõ æèë¿¿äèéí àñóóäëàà çºâ ìýäýðñýí ñàëáàðûã 2013-2023 îíû òºñâèéí òîäîòãîë, àæèëëóóëàõ òàëààð òºëººëºã÷äèéã õàìðóóëñàíòºñºâò Ñ¿õáààòàð àéìàãò áàéãàà. Èéìä îðîí íóòàãò îí õ¿ðòýë õºãæ¿¿ëýõ 2014 îíä õóäàëäàõ, ñàíàà÷èëãà ãàðãàí ÿâäàë áàéëàà. Ñóðãàëòàíäõèéõ õºðºí㺠îðóóëàëò òºñâèéí ýðõ ìýäëèéã ºãºõºä “Áîëîâñðîëûí õºãæëèéí õóâü÷ëàõ õºðºíãèéí àæèëëàæ, ãýìò õýðãýýñ á¿õ øàòíû ÈÒÕ-ûí 170îíöãîé ºíäºð ä¿íòýé ÿìàð íýã àñóóäàë ãàðàõã¿é õºòºëáºð”-èéã áàòàëæ, æàãñààëò áàòëàõ, 2015 óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ãàðóé òºëººëºã÷ õàìðàãäàæ,òóñäàã áàéñàí. Õàðèí ãýæ îéëãîæ áàéíà. ýíý àæëûí ýõëýë áîëãîí îíûã “Àÿëàë æóóë÷ëàëûí àæëûã ìýðãýæëèéí íýýëòèéí ¿éë àæèëëàãààíä2015 îíû òºñ⺺ð áèä 2013 îíûã “Áîëîâñðîëûã æèë” áîëãîí çàðëàõòàé áàéãóóëëàãóóäòàé õàìòðàí ÀÍÓ äàõü ͯÁ-ûí Õºãæëèéíá¿ñýý íýëýýä ÷àíãàëàõ -Îðîí íóòàã äàõü äýìæèõ æèë” áîëãîí õîëáîãäóóëàí áýëòãýë áàéíãà çîõèîí áàéãóóëàõ õºòºëáºðèéí Àçè òèâèéãáîëîëòîé äîã ... õºðºí㺠îðóóëàëò, á¿òýýí çàðëàæ, ýíý ñàëáàðò àæëûã õàíãóóëàõ òóõàé àæëûã õàðèóöäàã. Àéìãèéí õàðèóöñàí àæèëòàí Ìàçåí -Óëñ îðíû õýìæýýíä áàéãóóëàëòûí àæëóóäàä á¿òöèéí ººð÷ëºëò áîëîí àñóóäëóóäûã õýëýëöýæ, ÈÒÕ-ä èðãýäýýñ èð¿¿ëñýí Ãàðàçäåí, ͯÁ-èéíýäèéí çàñãèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä èðãýäèéí ñàíàë ¿íýõýýð õºðºí㺠îðóóëàëòûí àæëóóä ”Àÿëàë æóóë÷ëàëûí ìàñòåð ºðãºäºë, ãîìäëûã õ¿ëýýí Õºãæëèéí Õºòºëáºðèéíáóóðñàí, ºðãºí òóñãàãäàæ áàéãàà þó? íýëýýä õèéãäëýý. Àéìãèéí òºëºâëºãºº”-ã áàòàëëàà. àâ÷ õîëáîãäîõ ãàçàðò îðëîã÷, Ìîíãîë äàõüõýðýãëýýíèé áàðààíû ¿íý õýìæýýíèé á¿õ ñóðãóóëü Èíãýñíýýð Ñ¿õáààòàð óëàìæëàõ, øèéäâýðë¿¿ëýõ, ñóóðèí òºëººëºã÷ Òîìàñºñ÷ õ¿ì¿¿ñèéí õóäàëäàí -Á¿õ ñóìä èðãýäèéí öýöýðëýã¿¿äèéí òîõèæèëò, àéìàãò àÿëàë æóóë÷ëàë õàðèó ºãºõ, Èðãýíèé Ýðèêñîí, ͯÁ-ûí Õºãæëèéíàâàõ ÷àäâàð áóóðñàí ñàíàëûã àâ÷ ýðýìáýëýýä, ÷àäàìæ äýýøèëñýí, ýð÷èìòýé õºãæèõ òààòàé íèéãìèéí áàéãóóëëàãóóäûí õºòºëáºðèéí òºñëèéíòóõàé õ¿í á¿õýí ë ìýäýæ õºðºí㺠îðóóëàëò õèéõ ñóðãóóëèóäûí á¿òýö çîõèîí íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëæ ñàíàë õ¿ñýëòèéã õ¿ëýýí àâ÷, çîõèöóóëàã÷ Äàâààäóëàìáàéãàà. Øèíý Åðºíõèé îáüåêòóóäàà ñîíãîæ, õààíà áàéãóóëàëòàíä äýâøèë ÷àäëàà. òóõàéí áàéãóóëëàãóóäòàé íàð îðîëöñîí. Ýíýñàéä ñàÿ òîìèëîãäëîî. þó õèéõ âý ãýäãýý òºëºâëºæ ãàð÷, áîëîâñðîëûíõîî õàìòðàí àæèëëàõ ãîë ÷èã ñóðãàëò òºëººëºã÷äèéíÝäèéí çàñãèéí á¿òöèéí àæèëëàæ áàéãàà. Àéìàã, áðýíäèéã òîäîðõîéëñîí, Ìºí “Àéìãèéí õ¿íñíèé ¿¿ðýãòýé . ¿éë àæèëëàãàà òºäèéã¿éáîëîí áîäëîãûí îëîí ñóìäàä õèéãäýæ áóé á¿òýýí øèíý ñóðãóóëü, öýöýðëýã¿¿ä àþóëã¿é áàéäëûí äýä ñýòãýëãýýíä ººð÷ëºëòººð÷ëºëò¿¿ä õ¿ëýýãäýæ áàéãóóëàëòûí àæëóóä á¿ãä ë àøèãëàëòàíä îðñîí, óëñûí õºòºëáºð”, “Ò¿ãýýìýë èðãýäèéí ñàíàë îðîëöîîíû òàðõàöòàé àøèãò ìàëòìàëûã -Ýíý æèëÏ.̪ÍÕÆÀÐÃÀË: ÎÐÎÍ ÍÓÒÀÃÒÒªÑÂÈÉÍ ÝÐÕ ÌÝÄËÈÉà ªÃªÕ ÍÜ ÕªÃÆËÈÉÍ ÍÝà ÃÀÐÖáàéíà. Ǻâ áîäëîãî, çºâ “...Ǻâ áîäëîãî, çºâ õóâààðèëàëòààð äýëõèéí îëîí îðíû ýäèéí çàñàã áîãèíî ãàðàõàä íºëººëñºí,õóâààðèëàëòààð äýëõèéí õóãàöààíä áîñ÷ áàéñàí æèøýýí¿¿ä áèé. Ýíý õÿìðàëûã ò¿ð çóóðûí ¿çýãäýë ãýæ òºëººëºã÷ ãýæ õýí áýîëîí îðíû ýäèéí çàñàã îéëãîæ áàéãàà. Ñýðãýõ áîëîìæ áèé. Àéìãèéí õóâüä òºñºâ ºíãºðñºí æèëýýñ ãýäãèéã îéëãóóëæ ºãñºí.áîãèíî õóãàöààíä áîñ÷ 2.8 òýðáóì òºãðºãººð áóóð÷ õóâààðèëàãäñàí áàéãàà. Òèéìýýñ á¿õ øàòàíä ¿ð Һ뺺ëºã÷èä ººð õîîðîíäîîáàéñàí æèøýýí¿¿ä áèé. àøèãã¿é çàðäëûã áàãàñãàõ ÿâäàë ÷óõàë...” òóðøëàãà ñîëèëöîæ, ñóð÷Ýíý õÿìðàëûã ò¿ð çóóðûí ìýäñýíýý àæèë õýðýã¿çýãäýë ãýæ îéëãîæ ¿íäñýí äýýð õèéãäýæ õýìæýýíèé îëèìäèàä, àøèãëàõ òóõàé” ò¿ð æóðàì, Íóòãèéí óäèðäëàãûí áîëãîõ ÷èí õ¿ñýë ýðìýëçýëáàéãàà. Ñýðãýõ áîëîìæ áàéãàà ø¿¿ äýý. óðàëäààí òýìöýýí¿¿äýä “Àéìãèéí õóäàëäàà áàéãóóëëàãûí 20 æèëèéí ºâºðëºñíººðºº ºíäºð à÷áèé. Àéìãèéí õóâüä òºñºâ àìæèëò ãàðãàñàí çýðýã ¿éë÷èëãýýíèé íèéòëýã îé òîõèîñîí. Ýíý õ¿ðýýíä õîëáîãäîëòîé, öàã ¿åýºíãºðñºí æèëýýñ 2.8 -Èðýõ æèë óëñ îðîí îëîí àõèö äýâøëèéã æóðàì”-óóäûã áàòàëæ, àéìàã, ñóìäûí ÈÒÕ- îëñîí, äýâøèëòýò ¿éë ÿâäàëòýðáóì òºãðºãººð áóóð÷ äàÿàð øèíý õºðºí㺠äóðäàæ áîëíî. Õàìãèéí ìºðäëºã áîëãîæ ýõýëñýí íü ààñ ÿìàð àæèë çîõèîí áîëñîí.õóâààðèëàãäñàí áàéãàà. îðóóëàëò áàãà õèéãäýõ íààä çàõûí æèøýý ãýõýä, èðãýäèéí ñàíààíä íèéöñýí áàéãóóëñàí áý?Òèéìýýñ á¿õ øàòàíä ¿ð øèíæòýé. Ãýõäýý ñàÿ 200 õ¿¿õäèéí äîòóóð ÷óõàë àæëóóä áîëëîî. -Àéìãèéí öààøäûíàøèãã¿é çàðäëûã áàãàñãàõ “öàðöààñàí” ãýõ áàéðûã àøèãëàëòàíä õ¿ëýýæ -Ìîíãîëûí Íóòãèéí õºãæëèéã òà õýðõýíÿâäàë ÷óõàë. Ýíý ÷èíü ë òîäîòãîëòîé òºñë¿¿äèéã àâñíààñ ãàäíà 960 õ¿¿õäèéí -Àéìãèéí ÈÒÕ-ûí óäèðäëàãûí Õîëáîîíû òºñººëæ áàéíà âý?á¿ñýý ÷àíãàë ãýýä áàéãàà äóóñãàíà ãýæ áàéãàà. áàãòààìæòàé ñóðãóóëèéí äýðãýä Ãýìò õýðãýýñ 20 æèëèéí îé ýíý íàìàð Ñ¿õáààòàð àéìãèéí ýäèéí¿ã ø¿¿ äýý. Ìàíàé àéìãèéí òóõàéä áàéðûã áàðèóëàõ àñóóäàë óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ òîõèîëîî. Ýíý ¿éë çàñãèéã õºãæ¿¿ëýõèéí ÿìàð, ÿìàð áàðèëãà øèéäýãäëýý. 9-ð öýöýðëýã àæëûã çîõèöóóëàõ àæèëëàãààã òóñ õîëáîî òóëä àëü ñàëáàð, ÿìàð -Òºñâèéí áàéãóóëàìæ “ãýñýõýýð” àøèãëàëòàíä îðëîî. çºâëºë àæèëëàäàã. Ýíý çºâõºí òºâ人 òýìäýãëýõ áðýíäèéã äýìæèæõºðºí㺠îðóóëàëòûí áàéíà âý? Öýöýðëýãèéí õ¿¿õäèéí çºâëºëèéí çîðèëãî, ÷èã øèéäâýð ãàðãààä, àæèëëàõ âý?çàðöóóëàëòûã îðîí õàìðàãäàëò 82 õóâüòàé ¿¿ðãèéí òàëààð? àéìàã á¿ðýýñ òºëººëºëíóòãèéí ìýäýëä -Àñãàò ñóìûí äóíä áàéãàà íü óëñûí õýìæýýíä îðîëöóóëñàí. Ìàíàé õóðëûí -Àéìãèéíõàà öààøäûíøèëæ¿¿ëýõ òóõàé ÿðèãäàæ ñóðãóóëü ýíý îíäîî äýýã¿¿ð ¿ç¿¿ëýëò áîëæ -Àéìãèéí õýìæýýíä áàéãóóëëàãààñ çóðãààí õºãæëèéã ìàø èõ ãýðýëáàéãàà. Îðîí íóòãèéí áàãòààä àøèãëàëòàíä îð÷èõ áàéãàà. ãýìò õýðãýýñ óðüä÷èëàí òºëººëºã÷ îðîëöëîî. ãýãýýòýé, ººäðºãººðóäèðäëàãóóä òºñâèéí áàéõ. Ñàÿ 4-ð ñóðãóóëü ñýðãèéëýõ àæëûã Èðãýäèéí Îéí ¿åýð “Íóòãèéí ººðºº òºñººëæ áàéíà. Ñ¿¿ëèéíõºðºíãèéã îíîâ÷òîé àøèãëàëòàä îðëîî. Ýíý “Ýõ õ¿¿õäèéí ýð¿¿ë õóðëûí ºìíººñ õàðèóöàæ, óäèðäàõ áàéãóóëëàãûí çóðãààí æèëä ÿìàðçàðöóóëæ ÷àäàõ áîëîâ ñóðãóóëèéã áàðüñàí ìýíä-ãýð á¿ëèéí õºãæëèéã õóóëèéí çºâëºõèéí ¿¿ðýã øèëäýã àæèëòàí”, “Îðîí õóðäòàé, ÿìàðøóóõàí ¿ðóó, òà ýíý òàë äýýð ÿìàð êîìïàíè ººðèéí õºðí㺺ð äýìæèõ æèë”-èéí àæèë ã¿éöýòãýíý. ̺í ýíý íóòãèéí øèëäýã óäèðäàã÷” ä¿íòýé õºãæèæ èðñíèéãáîäîëòîé áàéíà âý? áàðüæ äóóñãààä, ñàÿ òºñºâ ìºí ¿ð ä¿íòýé ÿâàãäàæ ÷èãëýëýýð õèéõ àæëûí çýðýã õýä õýäýí íîìèíàöèä áèä á¿ãä õàðæ áàéãàà. íü áàòëàãäëàà. ̺í Íàðàí áàéíà. Ñàÿõàí ìàíàé ÈÒÕ- òºëºâëºãººíèé òºñºë íýð äýâøèã÷äèéã Öààøèä ¿¿íýýñ ÷ èë¿¿ -Ýíý àñóóäàë îëîí æèë ñóìûí ñî¸ëûí òºâ, àéìãèéí ûí àæëûí õýñýã ñóìäàä áîëîâñðóóëàõ, õóðàëäààíû øàëãàðóóëàõàä ìàíàé õóðäàöòàé, õºãæëèéí öîîÿðèãäñàí. Òºñâèéí øèíý òºâä áàðèëãûí àæèë íü àæèëëààä èðýõäýý ýíý áýëòãýë àæëûã õàíãàõ, õóóëü çàñàã äàðãà Æ.Áàòñóóðü øèíý òºëºâ áàéäëààð, Ç¿¿íõóóëü áàòëàãäñàí ÷ çàðèì ýõëýýä áàéãàà óñàí áàññåéí, àæëûí ¿ð ä¿íä ñýòãýë ñàõèóëàõ áàéãóóëëàãóóäûí àéìãèéí çàñàã äàðãà áîëîí Ç¿¿í ºìíºä Àçè-àñóóäàë áàñ ë õààëòòàé Òýì¿¿ëýë ñóðãóóëèéí õàíàìæòàé áàéãààãàà ãýìò õýðãýýñ óðüä÷èëàí íàðààñ ãàíöààðàà “Îðîí Åâðîïûã õîëáîñîí çàñìàëáàéñàí. Èðãýäèéí îðîëöîîã óðëàãèéí çààëíû òºñâèéí èëýðõèéëñýí. ßìàð ÷ ñýðãèéëýõ òàëààð çîõèîñîí íóòãèéí øèëäýã óäèðäàã÷”- áîëîí òºìºð çàìòàé,õàíãàæ, òýäíèé õÿíàëòûã àñóóäàë øèéäýãäñýí. Ñïîðò áàéñàí ñóì á¿ð ýíý àæèëä àæëûí òàéëàíã ãàðãóóëàí ààð øàëãàðñàí. àéìàãòàà õ¿í àìüäðàõçºâ àøèãëàæ ÷àäâàë îðîí öîãöîëáîðûí áàðèëãûã ñýòãýë ãàðãàæ, õºðºí㺠íýãòãýæ, õîëáîãäîõ äýýä õàìãèéí òààòàé, òîõèëîãíóòàãò òºñâèéã îíîâ÷òîé, ¿ð õàìòûí ñàíàà÷èëãà, õ¿÷ýýð çàðæ, íýã ÷ ãýñýí áîäüòîé, áàéãóóëëàãàä ÿâóóëàõ, Áèä òýãø îéãîî óãòàæ, îð÷íûã á¿ðä¿¿ëñýí, íîãîîíàøèãòàé çàðöóóëàõ áîëîìæ èðýõ îíä àøèãëàòàíä ¿ð ä¿íòýé àæèë õèéå ãýñýí ñóìäûí àæëûí áèåëýëòýä “Ñ¿õáààòàð àéìãèéí õóðëûí áàéãóóëàìæòàé, øèíýáèé. Ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä îðóóëàõààð òºëºâëºæ õ¿ñýë ýðìýëçýëòýé áàéãàà. õÿíàëò òàâèõ, àðãà ç¿éí áàéãóóëëàãûí ò¿¿õýí ¿åèéí ºíäºð õºãæèëòýé ñóìÎðîí íóòãèéã õºãæ¿¿ëýõ áàéãàà. ¯ð ä¿í íü õàðàãäàíà ãýæ òóñëàëöàà ¿ç¿¿ëýõ, ãýìò òîâ÷îîí” íîìûã ýìõýòãýí ñóóðèí, õîòóóä áèé áîëîõ,ñàíãèéí õºðºí㺺ð áîäîæ áàéíà. õýðãèéí øàëòãààí, íºõöºë, õýâë¿¿ëæ ãàðãàëàà. èõ á¿òýýí áàéãóóëàëòûíñóìäàä îëîí á¿òýýë÷ àæèë -Àéìãèéí ÈÒÕ-ààñ õîð õîëáîãäëûí òàëààð àæèë ¿ðãýëæëýí ºðíºõ,õèéãäñýí. Òýãýõýýð òýäýíä 2013 îíûã “Áîëîâñðîëûã -ÈÒÕ-ààñ 2014 îíä îëîí íèéòýä òàíèóëàõ 2014 îíä àéìãèéí èðãýäèéíõýý íèéãìèéíòºñâèéí çàðöóóëàëòûí äýìæèõ æèë”, 2014 ãàðãàñàí òîìîîõîí ¿¿ðãèéã õ¿ëýýíý. Èðãýäèéí õóðëààñ àñóóäëûã òýäíèé õ¿ñýëýðõèéã ºãâºë èë¿¿ ¿ð ä¿íòýé îíûã “Ýõ õ¿¿õäèéí òîãòîîë øèéäâýð, ò¿¿íèé õýðýãæ¿¿ëñýí íýã òîìîîõîí ñîíèðõîëä íèéö¿¿ëæàæëóóä õèéæ ÷àäíà ãýäýã ýð¿¿ë ìýíä, Ãýð á¿ëèéí õýðýãæèëòèéí òàëààð? Íàñàíä õ¿ðýýã¿é àæèë áîë ÓÈÕ, ͯÁ- á¿òýýë÷ áàéäëààðèòãýë òºðæ áàéíà. Åð íü õºãæëèéã äýìæèõ æèë” èðãýäèéã ãýìò õýðýã, ûí Õºãæëèéí õºòºëáºð, øèéäñýí, îþóíû õýðýãöýýãíýã ñóìûí äîòóóð áàéðàíä áîëãîí òóñ òóñ çàðëàñàí. -Èðãýäèéí õîðò çóðøëààñ óðüä÷èëàí Øâåéöàðèéí õºãæëèéí õàíãàñàí, ñî¸ëòîé, ìýäëýãòàâèõ îð, õºíæëèéí äààâóóã Ýäãýýð àæëûí ¿ð ä¿íã òºëººëºã÷äèéí õóðàë ñýðãèéëýõ òàëààð àãåíòëàãààñ õàìòðàí áîëîâñðîëòîé, ñïîðòëîã,Óëñûí Èõ Õóðàë ìýäýæ òîâ÷ ä¿ãíýâýë? áîëîí òýðã¿¿ëýã÷äèéí áîëîâñðîëûí áîëîí çîõèîí áàéãóóëñàí õîòîæñîí èðãýäèéãõóâààðèëíà ãýäýã óòãàã¿é õóðëààñ õýä, õýäýí õ¿¿õäèéí áàéãóóëëàãóóäòàé “Íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ òºëºâø¿¿ëýõ òèéì õºãæëèéíø¿¿ äýý. Ñ¿õáààòàð àéìãèéí -Èðãýäèéí õóðëààñ ÷óõàë òîãòîîë ãàðãàñàí. õàìòðàí àæèëëàæ, áàéãóóëëàãûí ÷àäàâõèéã ä¿ð çóðãèéã õàðæ áàéíà.óäèðäëàãóóä àéìãèéí ñóðãóóëèóä äýýð õ¿¿õäèéí áýõæ¿¿ëýõ íü” òºñëèéíõºãæëèéí áîäëîãûí òàëààð -Áàÿðëàëàà, òà á¿õíèéíýã îéëãîëò, çîðèëãîòîé, àæèëä àìæèëò õ¿ñüå.íýã áàã áîëæ àæèëëàæáàéãààãèéí õóâüä òºñ⺺ ßðèëöñàí: Á.ÝíõòóÿàÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 18ÍÓÒÃÈÉÍ ÕªÃÆÈË ÈÐÃÝÄÈÉÍ Í¯ÄÝÝÐ... Áàðóóí-Óðò ñóìûí 9 ä¿ãýýð áàãèéí ìàë÷èí Ò.Áîð: Áàðóóí-Óðò ñóìûí 5-ð áàãèéí èðãýí Øàðàâûí Áàÿðìàãíàé:Èðãýä ìàø òîì ñýòãýäýã áîëñîí Õºäºëìºðèéí -Òàíû áàãà çàëóó áàéñàí á¿òýýãýýä ë ÿâäàã áàéëàà. Òºâ人 Ìèíèé íýã äîòíû íàéç ìàíàé õýëòñèéíõýí ò¿ð¿åèéíõòýé àéìãèéí ºíººãèéí ÷, àëñëàãäñàí ãýð õîðîîëîëäîî ÷ àéìãèéí óóãóóë, Äîðíîäîä îëîíõºãæëèéã õàðüöóóëáàë? ÿëãààã¿é òèéì ë áàéñàí. Áàãèéí æèë àæèëëàñàí õ¿í “10 îð÷èì àæëûí áàéð äàðãà õîã öýâýðë¿¿ëíý, íîõîé æèëèéí ºìíº Ñ¿õáààòàðûíõ ãàðàõààð õýëäýã -Ìèíèé áàãà áàéòóãàé íàéìàí óñòãóóëíà. Åðººñºº òèéì ë àæèëòàé. ãýæ õýëýõýýñýý è÷èæ, ººðèé㺺æèëèéí ºìíºõòýé õàðüöóóëøã¿é Òºð çàõèðãààíû àæèë ÿàæ ÿâäàã Äîðíîäûíõ ãýäýã áàéñàí. Îäîî áè -Òà ÿìàð àæèë õºäºëìºðáîë÷èõîîä áàéíà ë äàà. Áè 9 ä¿ãýýð òàëààð èðãýä áàðàã ë ìýäýõã¿é. óðâàñàí, Ñ¿õáààòàðûíõ ãýäãýý îìîã ýðõýëäýã âý?áàãòàà Çàñàã äàðãà õèéäýã áàéñàí. áàðäàì õýëäýã áîëñîí” ãýæ ÿðüæÒºðèéí àëáà õàøèæ áàéãàà óëñ -Òýãýõýýð òºð çàõèðãààíû áàéñàí. Íóòàã îðíûõîî õºãæ뺺ð -Ìàë ìàëëàæ áàéíà.öýâýð öýìöãýð ÿâàõûã áîäíî. áàéãóóëëàãà èðãýäýä íýýëòòýé, èðãýä áàõàðõàæ áàéãàà áàéõã¿é -ªíãºðñºí 2013 îíäÕàâàð ñàëõè øîðîîòîéä ãóäàìæèíä õ¿ðòýýìæòýé áîëæ áàéíà ãýæ þó. Áàðóóí-Óðò õîòûí òºâäãàðààä ë ÿâíà. Õóó÷èí íýã çàäãàé ¿çýæ áàéíà óó? áàéñàí ìàëòàé èðãýäèéãáèðæ ãýæ áàéëàà, áèðæýýð îðîîä -Àéìàãò õèéãäýæ áàéãàà õîòûí çàõàä ãàðãàæ, òóñäààõîéøîî áàãèéíõàà õýäýí ºðõººð -Òýãýëã¿é ÿàõàâ. Îäîî áîääîã á¿òýýí áàéãóóëàëòûí àæëóóäààñ õîðîîëîë áàéãóóëñíû äàãóóîðîîä èðýõýä óëààí òîîñîí äîòîð þì. Áàãèéí äàðãà íàð òºðèéí òàíû ñýòãýëä õàìãèéí íèéöäýã õºäºº ãàðñàí óó?òîëãîé äýýã¿¿ðýý áèò¿¿ àë÷óóð áàéãóóëëàãààñ ãàðñàí òîãòîîë íü ÿìàð àæèë áàéíà? -Òýãñýí. Ìàëòàé õîðîîëîë øèéäâýðèéã òàíèëöóóëàõ, óðóó øèëæýýã¿é ýý. Àéìãààñ ñóðòàë÷ëàõ ¿¿ðýãòýé. ¯¿ðãèéíõýý -Ñýòãýëä íèéöýýã¿é àæèë ãýæ óðàãøàà îéðõîí ãàð÷, èðæ äàãóó àéë ºðõ¿¿äýýð îðíî, 10 õ¿í áàéõã¿é. Óðüä íü ìàíàéõ äàðãàòàé î÷îîä áàéäàã þì. òîéðóóëæ ñóóëãààä õóóëü ÿðèõàä ë áàéñàí, ìºí㺠òºãðºã èðäýã -Ìàëàà ìàëëààä òýð äóíäààñ àñóóëò òàâèõ õ¿í íýã ë áàéñàí. Îäîîãèéí äàðãà áîë àìüäðàõàä áîëæ áàéíà ÷ ãàðàõã¿é, îéëãîõ ÷ õ¿í áàéõã¿é. ñýòãýë áàéâàë þìûã õèéæ á¿òýýæ óó? ªºäººñ áèä ÿäóó áàéíà, ãóðèë, áîëäîã þì áàéíà ãýäãèéã áàòàëæ -ßàõàâ ýý, áîëîîä ë áàéíà. áóäàà õýðýãòýé, òóñëàìæ ºãºº÷, áàéíà. Ýíý çàëóó÷óóäûí áàã àéìàã ªºð àæèë îëäîõã¿é þì. ìàíàé õ¿¿õä¿¿äèéã õóâöàñëàà÷ îðîí íóòãèéã õºãæ¿¿ëæ áàéãààä -Õºäºëìºðèéí õýëòýñò á¿ðòã¿¿ëæ, àæèë õàéæ ¿çñýí ãýäýã ë áàéñàí. Îäîî áîë õºäººãèéí ¿íýõýýð òàëàðõäàã. ÓÈÕ-ä àéìãèéã ¿¿? ìàë÷èä áèä õîîðîíäîî ÿðüæ ñóóõàä òºëººëæ ñóóäàã ãèø¿¿í ÷ ãýñýí -Àæèë îëãîã÷èä íàñ çààãààä áèäíèéã àâäàãã¿é. Õºäºëìºðèéí åðººñºº ë óëñ îðíû àìüäðàë, èõ ñàíàà÷èëãàòàé, ã¿íä¿¿ã¿é õýëòýñò á¿ðòãýëòýé. Ò¿ð àæëûí áàéðóóä ãàðàõààð õîëáîãäîæ, àéìãèéí õºãæèë ÿðèàíû ñýäýâ ìîíãîë ýð õ¿í ãýæ áîääîã. Èðãýä, õýëäýã. Ìàë÷äàä ï¿íç áàðèõ çýðýã àæèëä çóó÷èëäàã, àæèë õèé áîëíî. Ìàø òîì ñýòãýäýã áîë÷èõñîí. õºäºëìºð÷èäòýé óóëçàëò õèéõýä íü ãýäýã ø¿¿. Àéìàã îðíîîðîî áàõàðõàõ ñýòãýëòýé ìàíàé õºäººãèéí ìàë÷èä ÿðüäàã -Àéìãèéíõàà õºãæèë öýöýãëýëòèéí òàëààðõ òàíû áîëñîí. Áè óäààí õóãàöààãààð þì. ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í ãýõýýð öàãààí áîäîë? ýì÷èëãýý õèéëãýæ áàéãààä íóòàãòàà öàìö ºìñºæ, çàíãèà ç¿¿ñýí öýìöãýð -Ñàéõàí áîëæ áàéíà. Óäèðäëàãà ñàéí àæèëëàæ áàéíà. èðñýí. Ýìíýëýãò “Áè Ñ¿õáààòàð çàëóó îðæ èðýõ þì áàéõ ãýñýí ÷èíü Àæèëëàõã¿é áîë àéìàã õºãæèõã¿é ø¿¿ äýý. Öààøäàà á¿ð èë¿¿ àéìãèéíõ” ãýýä ÿðèõààð “Õººõ, õºäººã¿¿ð ÿâààä òîîñ áîë÷èõñîí ñàéõàí áîëîõ áàéëã¿é äýý. Ñ¿õáààòàð àéìàã ÷èíü õºãæ뺺𺺠æèíñýí ºìäòýé ñàéõàí áîð çàëóó òàñàð÷èõñàí ãàçàð” ãýýä. Òåëåâèç îðîîä èðýõ íü ñýòãýëä ñàéõàí ãýæ àñààíà, Ñ¿õáààòàð àéìàã ãàðíà. ÿðüöãààäàã.Áàðóóí-Óðò ñóìûí 3 äóãààð áàãèéí èðãýí, Àéìãèéí àõìàäûí ÷ºëººò õîëáîîíû çààâàðëàã÷ Ó.Õ¿ðýëñ¿õ: Èðãýäèéí óõàìñàð äýýøèëñýí -Àéìãèéí õºãæèë, á¿òýýí áàéãóóëàëòûã àéìàãò õèéãäýæ áàéãàà àæëóóäàä íºëºº ¿ç¿¿ëæ ãýëýý. Àéìàã îðîí íóòãèéí óäèðäëàãûíçàëóó õ¿íèé í¿äýýð õàðàõàä ÿìàð áàéíà? àæèëëàæ áàéãàà. ç¿ãýýñ àõìàäàà õýð àíõààð÷, äýìæäýã âý? -Áóñàä àéìàãòàé õàðüöóóëàõàä ìàíàé àéìàã -Èðãýä, òóõàéëáàë çàëóóñ îðîí íóòãèéíäýä á¿òýö, çàì õàðãóé, á¿òýýí áàéãóóëàëò èë¿¿ õºãæèëä ÿìàð îðîëöîîòîé áàéõ ¸ñòîé þì -Áè àõìàäûí áàéãóóëëàãàäàà îðîîäñàéí, õºãæëèéí ò¿âøèí õàìààã¿é èë¿¿ ÿâæ áý? óäààã¿é, õî¸ð ñàð áîëæ áàéíà. Áóñàä àéìãóóäûíáàéãàà ãýæ áîääîã. ĺíãºæ ñàÿõàí ìàíàé àõìàäûí õîðîîã õàðàõàä ìàíàé àéìàã ìàøàéìàã íèéñëýë Óëààíáààòàð õîòòîé õàòóó -Õóâü õ¿íèé, èðãýíèé òºëºâøëèéã áèé ñàéõàí àõìàäûí îðäîíòîé. Çààë òàíõèìõó÷èëòòàé àâòî çàìààð á¿ðýí õîëáîãäëîî. áîëãîõ òàëààð àæèëëàõ õýðýãòýé. Íýã ¿å ñàéòàé, ñóðãàëòûí òàíõèì, òîãëîîìûí ºðºº,Îðîí íóòàãò àíõ óäàà 16 äàâõàð áàðèëãà ìàíàé àéìàãò ýíä òýíäã¿é õîãòîé áàéñàí á¿æãèéí çààëòàé. Ãàäíà îð÷íûã íü öýöýðëýãòáàðèãäàæ áàéíà. 100.000 àéëûí îðîí ñóóö áîë îäîî ýíý òàëáàé äýýð ÿâæ áàéãàà õ¿ì¿¿ñ õ¿ðýýëýí, óñàí îðãèëóóðòàéãààð òîõèæóóëñàí.õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä Ñ¿õáààòàð àéìàãò 1500 åðººñºº õîã õàÿäàãã¿é. Èðãýäèéí óõàìñàð Ýíý æèë àõìàäóóäàä ÷èãëýæ õèéñýí òîì àæèëîðîí ñóóöíû õºòºëáºð õýðýãæèæ áàéíà. Ýíý åðºíõèé人 äýýøèëñýí. Ãýõäýý èðãýäýä îðîí áîë Àõìàäûí àìðàëò, ñóâèëàëòàé áîëñîíìýò÷èëýí àéìàã, îðîí íóòãèéí õºãæèë äýýøýý íóòàã õºãæèæ áîëîõ ãàðö, áîëîìæèéã ñàéí ÿâäàë. Æèëèéí äºðâºí óëèðëûí òóðø àìàð÷,÷èãëýëòýé ÿâæ áàéíà ãýæ çàëóó õ¿íèé õóâüä îéëãóóëàõ õýðýãòýé. Òóõàéëáàë, ìàíàé àéìàãò ýì÷ë¿¿ëæ, èíãýñíýýðýý àõìàä íàñòíóóä ýð¿¿ëõàðæ áàéíà. óóë óóðõàéí îëîí êîìïàíè áàéíà, àøèãëàÿ ìýíäèéí òºäèéã¿é îëîí òàëûí ¿éë÷èëãýýã àâàõ ãýâýë îëîí îðä ãàçàð áàéíà. Ãîë íü ýíý îðä áîëîìæòîé áîëæ áàéãàà þì. ̺í àéìãèéí -Àéìàã îðîí íóòãèéí õºãæèë çºâ ÷èãòýý ãàçðóóäûã áàéãàëü îð÷èí, õ¿í àìä õîð íºëººã¿é ÈÒÕ-ûí àõìàä íàñòíû àæëûã ñàéæðóóëàõ,ÿâæ áàéãàà íü þóòàé õîëáîîòîé ãýæ áîäîæ áàéäëààð àøèãëààä îðîí íóòàãò õýðýãëýõ ýð÷èìæ¿¿ëýõ òîãòîîë, Çàñàã äàðãûí àëáàíáàéíà? ãýõýýð èðãýä õºäºëìºð÷èä õààëò áîëäîã. Ýíý äààëãàâàð ãàðñàí. Àõìàäóóäàà äýìæèæ óóðõàé àøèãëàãäñàíààð àðä èðãýäýä èíãýæ àæèëëàæ áàéãààä çóóí õóâü èòãýëòýé áàéíà. -Ýðõ áàðüæ áàéãàà îðîí íóòãèéí íºëººëíº, òà á¿õíèé àæ àìüäðàë ñàéæèðíà,óäèðäëàãóóäòàé øóóä õîëáîîòîé. Çàñàã òàíû õ¿¿õäèéí ñóðãóóëü õºäºëìºðò èíãýæ -Öààøäàà îðîí íóòàãò þó õèéãäýýñýé,ºð çýýëýíä îðîîä áàéäàë õýö¿¿ áàéãàà ÷ õºðºí㺠îðóóëíà ãýäãèéã îéëãóóëàõ õýðýãòýé. ÿìàð ç¿éë ÿàæ ººð÷ëºã人ñýé ãýæ õ¿ñ÷îðîí íóòàã ñàíõ¿¿ãèéí õÿìðàëòàé ýíý ¿åä Èðãýäýý ìýäýýëëýýð õàíãàæ, çºâ ñýòãýëãýý, áàéíà?õýâèéí áàéäëàà õàäãàëæ ÷àäàæ áàéãàà íü çºâ õàíäëàãàòàé áîëîõîä íü íºëººëºõ õýðýãòýéóäèðäëàãóóäûí ìýäëýã ÷àäâàð, òóðøëàãûã áàéíà. -Ýíý ýð÷ õ¿÷ýýðýý, ýíý áàãààðàà òºëºâëºñºíõàðóóëæ áàéãàà õýðýã ãýæ áîäîæ áàéíà. ̺í òºëºâëºãººò àæëàà õýðýãæ¿¿ëæ ÷èã øóãàìàààéìãààñ ñîíãîãäñîí ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò -Àõìàäûí áàéãóóëëàãàä àæèëëàäàã àëäàõã¿é ÿâààñàé ë ãýæ õ¿ñ÷ áàéíà.Áàðóóí-Óðò ñóìûí 4-ð áàãèéí èðãýí Ò¿ìýíöîãò ñóìûí 1-ð áàãèéí èðãýí Æàíõóàðûí ¯ðæèíñ¿ðýí: Ëóâñàíäîðæèéí Áÿìáàà: Ñ¿¿ëèéí 10 æèëä àéìàã ìààíü Õîò äîòîðõ çàìûí ººð÷ëºãäºæ áàéíàçàñâàð, àð÷èëãààã ñàéí -Ñàéõàí ºâºëæèæ áàéíà óó, õàÿãäàë ¿¿ñíý. Òýãýõýýð òºâä ìàë õèéìýýð áàéíà òà? Áàðóóí-Óðòàä ÿìàð àæëààð áàéõã¿é áîëãîñîí íü çºâ áîäëîãî. ÿâíà äàà? -Òàêñèíä ÿâæ áàéíà áîëæ áàéíà. 4 ä¿ãýýð çîëáèí íîõîé ¿çýãäýõã¿é áîëñîí -Àéìãèéí óäèðäëàãóóäûíóó? ñóðãóóëü, õ¿¿õäèéí äîòóóð -Ñàéõàí. Àéìãèéí ýìíýëýãò áèåý áàéíà. àæëûã òà õýðõýí ¿íýëæ áàéíà? áàéð, Áîëîâñðîë õîðîîëîë ¿ç¿¿ëæ ÿâíà. -Áè ººðºº æèæ¿¿ð íýýãäëýý. ª÷íººí îëîí -Ìàëòàé ºðõ¿¿äèéã àéìãèéí -Ìàíàé àéìàã îðîí íóòãèéíõèéäýã. Àæëûíõàà çàâààð õ¿íèéã òàâ òóõòàé àìüäðàõ -Àéìãèéí Íýãäñýí ýìíýëãèéí òºâººñ ãàðãàæ, òóñàä íü õîðîîëîë õºðºí㺠îðóóëàëòàà çºâ çîõèñòîéòàêñèíä ÿâäàã þì. áîëîìæîîð õàíãàæ áàéíà. ¿éë÷èëãýý, ýì÷èëãýý íü ÿìàð áàéãóóëñàí. Ýíý òàíä ÿìàð çîõèöóóëæ áàéíà. Îéðûí õóãàöààíä,Àìüäðàëäàà íýìýð áîëîõ Çàìòàé áîë÷èõëîî. áàéíà? ñàíàãäàæ áàéíà? íýã ¿ãýýð õýëáýë ñ¿¿ëèéí 10ãýýä ÿâæ áàéíà. Óëààíáààòàð ðóó õîíîí æèëä ë ìàíàé àéìàã ººð áîëëîî ºíæèí î÷äîã áàéñàí áîë -Ìàíàé ãýð á¿ëèéí õ¿í õýâòýí -Õîòæèæ áàéãàà íºõöºëä ìàë ø¿¿ äýý. Áàéãóóëàãäààä 70 æèë -“Íóòàãòàà ñàéõàí îäîî õýäõýí öàã äàâõèàä ýì÷ë¿¿ëæ áàéãàà. Ýì÷èëãýý áàéõã¿é áàéãàà íü çºâ. Áàéãààä ÷ áîëæ áàéãàà àéìàã. 10 æèëèéã íüàìüäàðúÿ” ãýñýí óðèàëãà îð÷èõíî ãýäýã ñàéõàí. Çàì íèéëýìæòýé áàéíà. çàñìàë çàì èõòýé áîëñîí áàéíà. õºãæèëä çîðèóëñàí ãýõýýð ýíý çàëóóñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä èõ ÿâàõ õàðãóé îëíîîð òàâèãäàæ Íýãä¿ãýýðò ìàëä ìààíü èäýõ ºâñ óäèðäëàãóóäûí òºëºâëºëò ñàéíáîëñîí. Àéìàã îðîí íóòàã áàéãàà íü õàìãèéí ñàéõàí -Èðãýäèéí ç¿ãýýñ àéìãèéí áàéõã¿é, õî¸ðäóãààðò ìàë ìàëëàõ áàéãàà ë õýðýã áîëîâ óó.àìüäðàõàä ñàéõàí íóòàã áàéíà. Çàì äàãàæ õºãæèë Íýãäñýí ýìíýëãèéí ýì÷, àðãà àð÷èëãààíààñ õàìààðààä õîãáàéæ ÷àäàæ áàéíà óó? ãýäýã ø¿¿ äýý. àæèëòíóóäûí ¿éë÷èëãýýíèé ñî¸ë, -Ñóìä ÎÍÕÑ-èéí õºðºí㺺 õàðèëöààíû äîãîëäëûí òàëààð áèå äààí çàõèðàí çàðöóóëàõ -Àéìàã ìààíü ñàéõàí -2015 îíä ÎÍÕÑ-ãèéí ñàíàë ø¿¿ìæ íýëýýä èðäýã. Ýíý ýðõòýé áîëñîí. Òàíàé ñóìàíä ýíý õºðºí㺺ð õèéãäýõ àæèëä òàëààð òàíû áîäîë? õºðºí㺺ð õèéãäýæ áàéãàà àæèë, èðãýäýýñ ñàíàë àâàõ á¿òýýí áàéãóóëàëò ÿìàð áàéíà? àæëûã çîõèîí áàéãóóëæ, -Ìàíàéõàí ººðñ人 íîìåð àâ÷ áàã òóñ á¿ðò òóñãàéëñàí äóãààðëàæ, õ¿ëýýäýãòýý ë áóõèìääàã. -Ìàíàé Ò¿ìýíöîãò ñóì ýíý æèë áàéð ãàðãàæ ñàíàëûã Ò¿¿íýýñ áèø ýìíýëãèéí àæèëòíóóä 60 æèëèéí îéãîî òýìäýãëýñýí. àâñàí. Òà ººðèéí ñàíàëàà ñî¸ëã¿é, á¿ä¿¿ëýã àâèðëààä áàéãàà Åð íü ñ¿¿ëèéí õî¸ð, ãóðâàí æèëä ºã÷ àìæñàí óó? ç¿éë áàéõã¿é. Õ¿ì¿¿ñ ººðñ人 á¿òýýí áîñãîëò ñàéí áàéãàà. Ìàíàé èõ ñàíäàðãàõ þì áàéíà ø¿¿ äýý. ñóìàíä áàðàã 20 æèëèéí äàðàà ãàçàð -Àæèëòàé áàéãààä ºã÷ Øèíæèëãýý ºã÷ áàéãàà ¿åä õààëãà òàðèàëàí ñýðãýæ áàéíà. Õàìãèéí ÷àäààã¿é. Äîðíîä àéìàã õààãäààã¿é áàéõàä ë äàðààãèéí ñ¿¿ëä 1995 îíä òàðèàëàí òàðüñàí. ðóó ãàðñàí çàìûã äóóñãàõ õ¿í ºðººã íü ä¿¿ðãý÷èõ þì. Èðãýä Îäîî ãàçàð òàðèàëàí ñýðãýýä ñàéõàí ñàíàëòàé áàéíà. Òýãâýë ººðñ人 áàñ ñî¸ëòîé áàéõ õýðýãòýé. áàéíà. Áè ººðºº ãàçàð òàðèàëàíãèéí èðãýäèéí àæ àìüäðàëä èõ ñàëáàðò àæèëëàæ áàéñàí áîëîõîîð òóñ áîëîõîîð áàéíà. ̺í -Òà Áàðóóí-Óðòàä õàìãèéí ýíý òàëààð èõ áàÿðòàé áàéãàà. õîò äîòîðõ çàìûí çàñâàð, ñ¿¿ëä õýçýý èðñýí áý? àð÷èëãààã ñàéí õèéäýã Ñóðâàëæèëñàí: Á.Ýíõòóÿà áàéìààð áàéíà. -Æèë ãàðóéí äàðàà èðæ áàéíà äàà. Ýíý õóãàöààíä Áàðóóí-Óðòàä ìààíü õºðºí㺠îðóóëàëò, á¿òýýí áàéãóóëàëò èõ õèéãäñýí áàéíà. Õîã õàðàãäàõã¿é,ÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 19Í.ÃÀÍÈÁÀË:Àíõíû ÒÝÐÁÓÌÒÀÍ ÌÀË×ÈÍ á¿ðòãýãäñýí Ò¿ð¿¿÷ íü1-ð í¿¿ðò öýâýð á¿òýýãäýõ¿¿íýý ¿ðæ¿¿ëæ ýõýëñýí òàëûí Õîéä õºðøººñ ìàíàé áîëæ ñóì, öààøëààä àéìàã óÿõ, õóðäàí ìîðü çàðàõ ãàðãàõ ýðõ ç¿éí îð÷èí óëààí ¿õýð ãýæ áèé. ìàõûã õóäàëäàí àâàõ õîðèî öýýðò îðäîã. Ýíý íü íü òîäîðõîé õýìæýýíèé -Òºðººñ ìàë àæ àõóé áèé áîëíî. Õî¸ðäóãààðò, ¿íý õàíãàëòòàé áóñ. àéìãèéí ýäèéí çàñàãò ÷ òàíñàã õýðýãëýýíäáîëîí ìàë÷äûí òàëààð ìàëûí ãîö õàëäâàðò ªíãºðñºí îíîîñ Òèéìýýñ ýíý óëñ óðóó èõ ìóóãààð íºëººëäºãèéã áèä îðäîã. ªºðººð õýëáýë,ÿìàð áîäëîãî áàðèìòàëæ ºâ÷íèé òóõàé àñóóäàë. Ò¿ìýíöîãò ñóìûí ÇÄÒÃ- õýìæýýíèé ìàõ ýêñïîðòëîõ ìýäíý.Òýãýõýýðìàë÷èíá¿ð íèéñëýë÷¿¿ä ýäèéí çàñãèéíáàéíà âý? Ìàíàé Ñ¿õáààòàð÷óóä ààñ çºâ áîäëîãî áàðèí íü òèéì ÷ àøèãòàé áèø, ìàëàà âàêöèíä õàìðóóëàõ õÿìðàëààñ áîëæ òàíñàã ìàëûí ãîö õàëäâàðò òàâàí àòàðøñàí òàëáàéíóóäàà îäîîãèéí áàéäëààð. Õàðèí íü ÷óõàë. Âàêöèíä á¿ðýí õýðýãëýýíèé þì õóäàëäàí -Ìîíãîë óëñûí õóâüä ºâ÷íèé íýãä îðäîã ø¿ëõèé ýðãýëòýíä îðóóëæ, 10 ºìíºä õºðø Ìîíãîëîîñ õàìðàãäñàí òîõèîëäîëä àâàõ íü áàãàññàí. Ãàíöõàíõàìãèéí îëîí áîäëîãûí ºâ÷íèéã ìàø ñàéí ìýäíý. ìÿíãàí ãà ãàçàðò óëààí ìàëûí ìàõ õóäàëäàæ ø¿ëõèé 100 õóâü ãàðàõã¿é Ñ¿õáààòàðûíõ ÷ áèøáè÷èã ¿éëäñýí ñàëáàð Ýíý ºâ÷íèé óëìààñ õî¸ð áóóäàé, òýæýýëèéí àâàõ àñóóäëûã ÿàðàëòàé áàéõ áîëîìæòîé. Äîðíîä, Õýíòèéí õóðäàíáîë ìàë àæ àõóéí ñàëáàð. õºðø ìààíü Ìîíãîë óëñûí îâú¸îñ, àðâàé, òîñíû øèéäýõ ñîíèðõîëòîé Òîâ÷õîíäîî, ìàë÷èí òà ìîðüäûí áîðëóóëàëò̺í ãàäààä, äîòîîäûí áýë÷ýýðèéí ìàëûí ìàõûã óðãàìàë òàðèàëæ ýõýëñýí. áàéãààãàà èëýðõèéëñýí. õàðèóöëàãàòàé áàéõ þì ÷ áóóðñàí. Õî¸ðäàõüîëîí òºñºë, õºòºëáºðèéã õóäàëäàí àâàõ äýýð õîðèã Èíãýñíýýð ýð÷èìæñýí Õÿòàäûí çàõ çýýë äýýð áîë òàíû ìàëààñ ãàð÷ øàëòãààí íü õóðäàí ìîðèíûÌîíãîë Óëñûí Çàñãèéí òàâüäàã. Òèéìýýñ ýíý ìàë àæ àõóéã õºãæ¿¿ëýõãàçàðòàé õàìòðàí àñóóäàë äýýð õàà, õààíàà ìàõíû ¿íý ìàíàéõààñ áàéãàà ò¿¿õèé ýä áàðàà ñòàíäàðòòàé õîëáîîòîé.õýðýãæ¿¿ëæ áàéãàà. îíöãîé àíõààð÷, ìàë÷èä ñóóðü òàâèãäàæ áàéãàà ãóðàâ äàõèí ºíäºð. Æèøýý á¿òýýãäýõ¿¿í ìàø ºíäºð 2013 îíû óëñûí áàÿðÕóóëü ýðõ ç¿éí õóâüä ÷ óõàìñðààðàà á¿õ ìàëàà þì. Ñîöèàëèçìûí ¿åä íü äîëîîí ñàðòàé õóðãà ¿íýýð çàðàãäàõ áîëîìæòîé. íààäìûí ºìíº ÌÌÑÓÕ-îîñõàíãàëòòàé àíõààðäàã. Ýíý âàêöèíä õàìðóóëæ ÷àäàõ áàéãóóëàãäñàí ýíý àìüäààðàà 240 ìÿíãàí Òýð õýðýýð òàíû àìüäðàë õóðäàí ìîðèíû ñòàíäàðòûãæèëèéí òóõàéä ìàë÷äûí þì áîë ýíý ºâ÷èí ãàðàõã¿é ñàíãèéí àæ àõóé äýýð òºãðºã. Ãýòýë ìàíàéä 50- àõóé äýýøèëíý ø¿¿ äýý. Ñòàíäàðò÷ëàë õýìæèë ç¿éíîðëîãûã íýìýãä¿¿ëýõýýñ áàéõ á¿ðýí áîëîìæòîé. ñóóðèëàí ýð÷èìæñýí 60 ìÿíãàí òºãðºãèéí ë ãàçðààð áàòëóóëæ, õóðäàíãàäíà õºäºº îðîí íóòãèéí Òýãýõýýð ìàíàé óëñûí ìàë àæ àõóéí öîãöîëáîð ¿íýòýé áàéãàà. Òýãýõýýð -պ人 àæ àõóéí ìîðèíû ñýðâýýíèé ºíäðèéãõºãæëèéã íýìýãä¿¿ëýõ ìàëûí ìàõ õî¸ð óëñûí çàõ áàéãóóëàõ áîëîìæòîé. áàðàã äºðºâ äàõèí ºíäºð ñàëáàðò àæèëëàæ íýì¿¿ëñýí. Èíãýñíýýðýýáîäëîãî áàðèìòëàí çýýë äýýð ãàðàõ áîëîìæ ¯ÕÀÀß ÷ Ò¿ìýíöîãòûã ¿íýýð íèéë¿¿ëýõ áîëîìæ áàéãàà íóòãèéí õ¿íèé ýðëèéçìîðüäûãóðàëäóóëàõàæèëëàæ áàéíà. ìàë÷äààñ øóóä øàëòãààëæ ãàçàð òàðèàëàí áîëîí õàðàãäàæ áàéãàà þì. õóâüä àéìãèéíõàà áîëîìæîîð õàíãàñàí. áàéíà ãýñýí ¿ã. ýð÷èìæñýí ìàë àæ àõóéí Áýë÷ýýðèéí ìàëûí ìàõûã ìàë÷äûí àìüäðàë àõóéã Õóðäàí ìîðèíû ñòàíäàðòûã 1990-ýýä îí áóþó ìàë á¿ñ íóòàã áîëãîõ áîäëîãî äýëõèéí çàõ çýýë äýýð ÿìàð áàéíà ãýæ ä¿ãíýæ áàòëàõäàà ñàëáàðûíõóâüä øèëæèõ ¿åä 25 ñàÿ Õàðèí ýð÷èìæñýí ìàë áàðèí àæèëëàæ áàéãàà. ãàðãàäàã ìåíåæìåíòèéã áàéíà? ÿàìíààñ ÿìàð íýãýí ñàíàëáàéñàí ìàëûí òîî òîëãîé àæ àõóéí òóõàéä ñ¿¿ëèéí Õîíü, ¿õðèéí áîðäîîíû àæ õèéæ ÷àäàæ áàéãàà óëñ áîë àâààã¿é. Òèéìýýñ ìàíàéºíãºðñºí îíû òîîëëîãîîð æèë¿¿äýä òºðèéí ç¿ãýýñ àõóéã îëíîîð áàéãóóëàõ, ªâºð ìîíãîë÷óóä. Ìàíàéõ -Ìàíàé ñ¿õáààòàð÷óóä ãàçðààñ Ñòàíäàðò÷èëàë5û1 ñàÿä õ¿ðñýí. ªºðººð ìàø èõýýð àíõààðàí ¿¿íèé ýõëýë áîëãîæ çàãâàð ìàëëàãààí äýýðýý àíõààðàõ íýã ºðõºä íîãäîõ ìàëààðàà õýìæèë ç¿éí ãàçàðò ãîìäîëõýëáýë ºíãºðñºí æèë àæèëëàæ áàéíà. Ýõíèé àæ àõóéã áàéãóóëàõààð ç¿éë áèé. Ìàíàéõíû ìàë, óëñäàà òýðã¿¿ëäýã. Áóñàä ãàðãàñàí. Ýíý ãîìäëûíçóíøëàãà, õàâàðæèëò ìàø ýýëæèíä Ìîíãîë óëñûí òýí àæèëëàæ áàéíà. ̺í ÿëàíãóÿà áîã ìàë íàìàðòàà àéìãèéí ìàë÷äûã áîäâîë äàãóó òóñ ãàçàðò àæëûíòààòàé áàéñàí ó÷ðààñ õàãàñ íü àìüäàð÷ áàéãàà ÿìààíû íîîëóóðûí ãàðöûã ººõºí òàðãà èõòýé áàéäàã. ìàíàé ìàë÷èä ¿ðæëèéí õýñýã áàéãóóëàãäñàí. Èðýõìàë÷èä ìààíü òºëºº Óëààíáààòàð õîòûí õ¿í íýìýãä¿¿ëýõýýð òóðøèëò Òýãýõýý𠺺õºí òàðãûã ìàëûí áîðëóóëàëòààðàà õàâðààñ àæëûí õýñýã íüá¿ðýí àâñàí. Èíãýñíýýðýý àìûã øèíãýí ñ¿¿, õàâðûí õèéæ ýõýëñýí. Ò¿¿í÷ëýí ìàõàí òàðãà áîëãîæ ìàõíû æèøýýëáýë õóðäàí ñòàíäàðòûí àñóóäëûãºíãºðñºí æèë Ìîíãîë óëèðàëä øèíý ìàõààð ͯÁ-ûí Õ¿íñ õºäºº àæ àõóéí ãàðöûã íýìýãä¿¿ëýõ óäìûí àäóó, áîã ìàëûí äàõèí àâ÷ õýëýëöýõ áàéõ.óëñ ò¿¿õýíäýý õàìãèéí õàíãàõ ãýñýí õî¸ð àñóóäàë áàéãóóëëàãààñ õýðýãæ¿¿ëæ çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé. õýýëò¿¿ëýã÷ çàðäãààðàà Ãóðàâ äàõü øàëòãààíîëîí ìàë òîîëóóëñàí. äýýð àíõààðàí àæèëëàæ áóé òºñëèéí õ¿ðýýíä ¯¿íèé òóëä ìàëàà áàãà èë¿¿ áàéäàã. Áè áàðóóí íü õóðäàí ìîðèíûÑîíèðõóóëæ õýëýõýä, ìàë áàéíà. Ýíý õýðýãöýýã Ìîíãîë óëñûí ãàçàð íóòàãò çýðýã òýæýýëä îðóóëàõ áàñ àéìãèéí íàéç íºõ人 ¿ðæ¿¿ëãèéí àæëóóäûãõóâüä î÷ñîíîîñ õîéø õàíãàõàä çàéëøã¿é õîò óðãàäàãã¿é òýæýýëèéí õºäºë㺺íèéã íü õîðèõ äàãóóëààä àéìãààðàà áèäíýýñ àäóó àâäàãàíõíû òýðáóìòàí ìàë÷èí îð÷èì ýð÷èìæñýí àæ àõóéã óðãàìëûã Ò¿ìýíöîãò õýðýãòýé. Øóóä óòãààðàà î÷äîã ë äîî. Òýãýõýä òýä áàéñàí õ¿ì¿¿ñ ººðñ人õ¿ðòýë á¿ðòãýãäýæ ýõýëëýý õºãæ¿¿ëýõ øààðäëàãàòàé. ñóìàíä òàðèàëàõ òóðøèëò áóðèàäóóäûí ¿õýð øàõàõ òàíàé àéìãèéí ìàë÷äûí çîõèîí áàéãóóëàëòòàéø¿¿ äýý. Ýíý íü ìàë÷èí ¯¿íèé õ¿ðýýíä ×èíãèñ õèéõ. Åð íü Ñ¿õáààòàð àðãûã õýðýãæ¿¿ë ãýñýí ¿ã. àìüäðàë ÿìàð ñàéí þì õèéæ Ñ¿õáààòàð àéìàãòàéõ¿í òýðáóìòàí áîëæ áîëíî áîíäîîñ 17 ñàÿ àì.äîëëàð, àéìàã Áàÿíäýëãýðèéí Èíãýæ ãýìýýíý, äýëõèéí áý ãýäýã. Ìàëûíõàà òîî ºðñºëäºæ áàéíà.ãýäãèéã õàðóóëñàí ìàø ¿íý òîãòâîðæóóëàõ óëààí ÿìàà, õóðäàí óãøëûí çàõ çýýë äýý𠺺ðèéí ãýñýí òîëãîé, ºãºãä뺺ð áàÿíñàéõàí ìýäýý. Åðººñºº õºòºëáºðººñ 50 òýðáóì àäóó, àìòòàé ìàõ ãýýä áàéð ñóóðèà îëíî. ãýäýã íü ÿâóóëûí õ¿íä ÷ -ßìààíû íîîëóóðûíìàëûã ìàëëàæ ÷àäàõ ë þì òºãðºãíèé çýýëèéã èðãýä, òàâààðëàã á¿òýýãäýõ¿¿í àíçààðàãääàã õýðýã ë äýý. ãàðöûã ñàéæðóóëàõáîë ìàø àøèãòàé áèçíåñ àæ íýãæ¿¿äýä îëãîîä, ¿éëäâýðëýäýãýýðýý -¯íýõýýð æèëèéí Ãýõäýý ìàëààñ îëæ áàéãàà òóðøèëò ÿâóóëæ áàéãààãýäãèéã õàðóóëæ áàéãàà õÿíàëò òàâèí àæèëëàæ îíöëîãòîé. æèëä ìàíàé ìàë÷äûí îðëîãîîðîî õàøàà ñàðàâ÷, ãýñýí. Ýíý òàëààðààõýðýã. áàéíà. Åð íü Áàðóóí- ñàíàà ñýòãýëèéã õóäàã, ºâñ òýæýýë çýðýã ñîíèðõóóëàà÷? Óðò õîòûí øèíãýí ñ¿¿, -Ìàõíûõàà àìò, çîâîîäîã àñóóäàë ìàë ìàëëàõäàà àøèãëàäàã Ò¿¿í÷ëýí àðüñ øèðíèé öàãààí èäýýíèé õýðýãöýýã ÷àíàðààð ãàéõàãääàã áîë ø¿ëõèé. Ø¿ëõèé ìàòåðèàëëàã áààçäàà -ĺíãºæ òóðøèëòûíóðàìøóóëàë áàòëàãäàæ, õàíãàõàä çàéëøã¿é Ñ¿õáààòàð÷óóä ãàäàãøàà äýãäýýõã¿é áàéõ òàëààð çàðöóóëàõäàà òààðóó. õýìæýýíä ÿâàãäàæ áàéãàà.ìàë÷äûí îðëîãî íýìýãäýõ ýð÷èìæñýí ñ¿¿íèé ìàë, ìàõ ýêïîðòëîäîã ñàëáàðûí ÿàìíààñ ÿìàð Ýíý áàéäëààðàà òºâ Íîîëóóð óðãàõ áèîëîãèéíáîëîìæ á¿ðäñýí, íîîñíû ôåðì¿¿äèéã îëíîîð óó? àðãà õýìæýý àâ÷ áàéãàà íóòãèéíõíèéã ã¿éöäýãã¿é. ïðîöåññûã ñàéæðóóëàõóðàìøóóëëûã àíõ óäàà áàéãóóëæ áàéæ ë õàíãàíà âý? Ìàíàé àéìãèéí õóâüä 2014 àëõàì. Ýíãèéíýýðîëãîñîí ãýýä íàìàéã ýíý ø¿¿ äýý. -Ýíý õàðèí ìàø òîì îíû ìàë òîîëëîãûí äàðàà òàéëáàðëàõ þì áîë çóíûàæëûã õèéæ áàéõ ÿâöàä áàñ òºâºãòýé àñóóäàë ë -Ýíý ºâ÷èí ãàðàõã¿é òýðáóìòàí ìàë÷èí øèíýýð óðò ºäºð, áîãèíî øºíºîëîí ñàéõàí òààòàé àæëóóä -Íàðàí óðãàõ íóòãèéí äàà. 2014 îíû ýöñýýð áàéõ áîëîìæòîé. òºðºõ íü “À” äàíñíû íîîëóóð óðãàõ íü ìóó þìºðíºëºº. Ìàë÷äûí îðëîãî ãîë áðýíä íü àìò ÷àíàð ìàíàé óëñ 50-í ñàÿ ìàë Ø¿ëõèéã äýãäýýõã¿éí ìýäýýëëýýñ õàðàãäàæ áàéíà. Òýãýõýýð ºäðèéãíýìýãäýõèéí õýðýýð ñàéòàé ìàõ ãýäýã äýý ... òîîëóóëàõ òºëºâòýé áàéíà. òóëä òºðººñ ñàíõ¿¿æèëò áàéíà ëýý. íü áîãèíîñãîîä øºíèéãìàë àæ àõóéí ñàëáàðûã Èéìä ìàõàà ýêñïîðëîõ ºãäºã. ªâ÷íèé ãàðàë íü óðòàñãàâàë óðãàö íüñîíèðõîõ õ¿ì¿¿ñèéí òîî -Ìîíãîë óëñûí õàìãèéí áîäèò øààðäëàãà áèäíèé ¿¿ñëèéã íü òàíäàæ ¿çýõýä -Ñ¿õáààòàð÷óóä èõñýõ þì áàéíà ãýñýííýìýãäýæ, öààøëààä õîò ñîðãîã áýë÷ýýðòýé àéìàã ºìíº èðýýä áàéíà. ìàë÷íû õàðèóöëàãàã¿é õóðäàí óäìûí àäóóãààðàà òóðøèëò. ªâºðìîíãîëûíñóóðèí ãàçðûã ÷èãëýñýí áîë Ñ¿õáààòàð. Òèéìäýý Òýãýýä ÷ ìàëààñ ãàðäàã áàéäëààñ ¿¿äýëòýé íýëýýä ìºí㺠îëäîã ýðäýìòýä ¿¿íèéã áàòàëñàí.í¿¿äýë áàãàñàõ ó÷èðòàé. ÷ ìàë àæ àõóé ýðõëýõýä á¿òýýãäýõ¿¿íèé èõýíõ áàéäàã. Ìàíàé íóòãèéíõàí ãýëýý ÷ ñ¿¿ëèéí ¿åä Èíãýñíýýð íîîëóóðûí èë¿¿ òààòàé. ¯å ¿åèéí õóâèéã ìàõ ýçýëäýã ø¿¿ ¿õðýý õàðèóëãàã¿éãýýð õóðäàí óäìûí àäóóíû õýìæýý ºìíºõººñºº 1,5 -Áýë÷ýýðèéí áîëîîä õààä íî¸äûí òîðãîí ñ¿ðýã äýý. çºí㺺ð íü îðõè÷èõíî, áàñ áîðëóóëàëò áàãàññàí ãýõ äàõèí èë¿¿ óðãàäàã ãýäýã íüýð÷èìæñýí ìàë àæ àõóéí Äàðüãàíãûí òàë íóòàãò âàêöèíæóóëàëò ÿâàãäàæ þì? áàòëàãäñàí. Ýíý òóðøèëòÿëãàà, äàâóó òàë áîëîí áýë÷èæ áàéñàí ãýäýã ø¿¿ Çàñãèéí ãàçðûí áàéõàä çàðèìûã íü ë ìàíàé íóòàãò æèðèéíñóë òàë íü þó þì áîë? äýý. Åð íü ç¿¿í ç¿ãèéí ç¿ãýýñ ìàõíû ýêñïîðòûí ¿ëäýý÷èõíý. Ýíý ìýòèéí -Ýíý æèëèéí ìàë÷íû õîòîíä õèéãäýæ ìàõ àìò, ÷àíàð ñàéòàé, àñóóäëààð õî¸ð õºðøòýéãýý õàðèóöëàãàã¿é áàéäëààñ õóâüä õóðäàí ìîðèíû áàéíà. -Ìàë àæ àõóéã äîòîð õàðèí áàðóóí òèéøëýõ áàéíãà ÿðüäàã. Áè ÷ áàñ áîëæ ø¿ëõèé ãàðäàã. Íýã áîðëóóëàëòûí àñóóäàëíü áýë÷ýýðèéí áîëîí òóñàì ÷àíàð íü ìóóääàã. Îðîñ óëñàä ìàõ íèéë¿¿ëýõ ìàë÷íû õàðèóöëàãàã¿éãýýñ ¿íýõýýð áàãàññàí. ßðèëöñàí:ýð÷èìæñýí ãýæ õî¸ð Ýíý íü áýë÷ýýðòýé øóóä àñóóäëûí àæëûí õýñýãò Øàëòãààí íü ýäèéí Õ.Àëòàíöýöýãõóâààäàã. Áýë÷ýýðèéí õîëáîîòîé. Ó÷èð íü ìàíàé îðîîä àæèëëàæ áàéãàà. çàñãèéí õÿìðàë. Ìîðüìàë àæ àõóéí õóâüä, íóòãèéí óðãàìëûí á¿òýöìàíàéõ äýëõèéä ñîíãîäîã ìàø îíöãîé, õºì¿¿ë,õýëáýðýýðýý ¿ëäýæ òààíààñ ýõëýýä ìàëûíáàéãàà óëñ. Äýëõèé òàðãà òýâýýðýãò ñàéíààðíèéò ýêîëîãèéí öýâýð íºëººëäºã îëîí òºðëèéíá¿òýýãäýõ¿¿í õýðýãëýõ óðãàìàë óðãàäàã. Òýãýõýýðõ¿ñýë ýðìýëçýëòýé áîëñîí. áèä òàâààðûí ìàõ áóþóÒýãýõýýð áýë÷ýýðèéí ìàë õ¿íñíèé õýðýãöýýíèé ìàõàæ àõóéãàà àâ÷ ¿ëäñýíèé ¿ð áýëòãýõýýñ ãàäíà ìàëûíä¿í áîëîí äàâóó òàë îäîî ë ¿ðæëèéí àæëûã õèéõãàðàõ ó÷èðòàé. Åðººñºº øààðäëàãàòàé áàéãàà þì.ýð÷èìæñýí ìàë àæ àõóéíá¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿íýýñ Ýðäýíýöàãààí ñóìûíáýë÷ýýðèéí ìàë àõóéí ¿çýì÷èí õîíèíû ÷àíàðûãõ¿íñíèé á¿òýýãäýõ¿¿í ñàéæðóóëàõûí òóëä áîã2-3 äàõèí èõ ¿íýòýé ìàëûí õýýëò¿¿ëýã÷èéãáàéõ áîëîìæ õàðàãäàæ àíãèëàí ÿëãàæ, ñàéæðóóëàõáàéãàà. Õàðàìñàëòàé íü àæëûã ìýðãýæëèéíòîäîðõîé àñóóäëóóäààñ õ¿ì¿¿ñèéí îðîëöîîòîéãîîðáîëæ ýêîëîãèéí öýâýð ºíãºðñºí æèëýýñá¿òýýãäýõ¿¿íýý äýëõèéí ýõë¿¿ëñýí. Öààøëààäçàõ çýýë äýýð ãàðãàæ ªÌªÇÎ-íû Øèëèéí÷àäàõã¿é áàéíà. ¯¿íèé ãîë àéìàãòàé õàìòàð÷,òóëä íýãä¿ãýýðò, “Îðãàíèê ¿çýì÷èí õîíèíû çàãâàðõ¿íñíèé òóõàé õóóëü” àæ àõóé áàéãóóëàõ, áîãçàéëøã¿é áàòëàãäàõ ¸ñòîé. ìàëûí õýýëò¿¿ëýã÷ áîëîíÝíý õóóëèéí òºñëèéã ¿ðæëèéí ìàëûã õàðèëöàíñàÿõàí Çàñãèéí ãàçðûí ñîëèëöîõ àæëûã çîõèîíõóðàëäààíààð îðóóëæ, áàéãóóëàëòòàé õèéõèðýõ õàâðûí ÷óóëãàíààð øààðäëàãàòàé áàéíà.õýëýëö¿¿ëýõýýð áîëîîä ̺í ìàíàé Ò¿ìýíöîãòûíáàéíà.Õóóëüáàòëàãäñàíààð ñàíãèéí àæ àõóéã áàéõàäáèäýíä äýëõèé íèéòýäîðãàíèê áóþó ýêîëîãèéíÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 20 Áàðóóí-Óðò Ò¿âøèíøèðýý Áàðóóí-Óðòàä íèéòèéí Æèøèã õîðîîëëîîòýýâðèéí ¯éë×èëãýý íýâòýðñýí ýð×èì õ¯×ýýð õàíãàñàí ªäðººñ ºäºðò ºí㺠ç¿ñ íýìæ áóé àæèëäàà ÿâàõ çýðýã õ¿íäðýëòýé àñóóäàë Îðîí íóòàã õºãæëèéí ñàíãèéí õºðºí㺠Һâ人 36 ãýðýëò¿¿ëãèéí øîí ñóóëãàæ,Áàðóóí-Óðòûíõàí 2014 îíä ºìíºõ òóëãàðäàã áàéñàí. Ñóìûí çàñàã äàðãûí ñóìäàä õóâààðèëàãäñàíààð õºäººãèéí íîãîîí áàéãóóëàìæ áèé áîëãîñíîîðàìæèëòóóäàà áàòàòãàí, øèíýýð îëîí çàõèðàìæààð áàéãóóëàãäñàí àæëûí èðãýä àìüäðàõ îð÷èí íºõöºëºº ººðñäèéí ñóìûí òºâèéí ºí㺠¿çýìæ íýìýãäæýý.àæèë àìæóóëæýý. Þóíû ºìíº ãýð õýñýã òàâàí ñàðûí òóðø íèéò 364 ºðõèéí õ¿ññýíýýð õºãæ¿¿ëýõ áîëîëöîî íü á¿ðäýæ, ÎÍÕÑ-ãèéí õºðºí㺠ñàÿõàíààñ îëãîãäîæõîðîîëëûã äýä á¿òýöæ¿¿ëýõ àæëûí õàøààã íýã ýãíýýíä îðóóëæ, ìóõàð íóòàãòàà àìüäðàõ óðàì çîðèãòîé áîëæýý. ýõýëñýí, õèéõ øààðäëàãàòàé àæèëõ¿ðýýíä 7-ð áàãò áàéðëàõ 13.23 ãà ãàçðûã ãóäàìæèéã öýãöëýí, øèíýýð ýãíýý ¿¿ñãýõ, 3100 îð÷èì õ¿í àìòàé Ò¿âøèíøèðýý öººíã¿é áàéãààã ñóìûí óäèðäëàãóóä÷ºëººëæ, áàðèëãûí àæëûã ýõë¿¿ëñýí òîéðîã çàìûã õîëáîñîí çàì òàâèõ, ñóìûí õóâüä ýíý æèëèéí õàìãèéí îíöëîõ õýëæ áàéëàà. Òóõàéëáàë, óëñûí òºñâèéí“Ýëèò –ýêî” õîðîîëëûã äóðäàõ íü ç¿éòýé. íàðèéí ãóäàìæ ãàðãàõ çýðýã àæëûã àæèë íü íàðñààð æèøèã õîðîîëîë áàðüñàí õºðºí㺺ð ñïîðò öîãöîëáîð, ñî¸ëûí òºâ,Òóñ á¿ð 1260 ì2 ýäëýí ãàçàð á¿õèé 50 õèéæ ã¿éöýòãýæýý. Ãóäàìæ òºñºëä èðãýä ÿâäàë áàéâ. 20 ñàÿ òºãðºãèéí ºðòºãòýé, ýìíýëãèéí ìàøèíû àñóóäëûã øèéäâýðëýõàéëûí èíæåíåðèéí øóãàì ñ¿ëæýý, çàì, 20% , òºð 80%-èéí îðîëöîîòîéãîîð íýã ñòàíäàðòààð ¿¿ñãýñýí 21 àéëûí øààðäëàãàòàé áàéãàà àæ. Õýýð ñóóãààãýðýëò¿¿ëýã, óòàñã¿é èíòåðíåò çýðýã õàìòàð÷ àæèëëàñíû ¿ð ä¿íä öàãäàà, ãàë ýíýõ¿¿ õîðîîëîëä 0,4 êâò-ûí öàõèëãààí ìàë÷äàä õ¿ð÷ ¿éë÷ëýõèéí òóëä ñóìûíòîõèæèëòûã á¿ðýí øèéäâýðëýñýí îð÷èí êîìàíä, ò¿ðãýí òóñëàìæ çýðýã òºðèéí äàìæóóëàõ àãààðûí øóãàìûí ºðãºòãºë ýì÷èä çàéëøã¿é ìàøèí õýðýãòýé. Íýãýíò¿åèéí øèéäýë á¿õèé óã õîðîîëëûí îëîí ¿éë÷èëãýýã õóãàöàà àëäàëã¿é àâàõ õèéõýä 62 ñàÿ òºãðºã çàðöóóëñàí áàéíà. ñóìàíä ò¿ðãýíèé ìàøèíàà øèéäýõáàðèëãûí àæèë 80%-òàé ÿâàãäàæ áîëîìæòîé áîëñîí þì. Ýíý àæëûã “Áîãä öàöðàë” ÕÕÊ ÷àíàðòàé áîëîëöîî áàéõã¿é áîëîõîîð àéìãèéíáàéíà. ñàéí ã¿éöýòãýæýý. ýð¿¿ë ìýíäèéí ãàçðààñ õóó÷èí ìàøèí ò¿ð Áàðóóí-Óðò õîòûí õ¿í àìûí òîî çýýëýí õýðýãëýæ èðãýääýý ¿éë÷èëæ ãàë 2014 îíä ÎÍÕÑ-ãèéí õºðºí㺺ð íýìýãäýæ, øèíý ñóóðüøëûí á¿ñ ¿¿ñ÷ Ò¿¿í÷ëýí ñóìûíõàà èðãýäèéã óíäíû àëäóóë÷èõã¿é õýìæýýíä àæèëëàæ áàéãààõèéãäýõ àæëûí ñàíàë àñóóëãàä èðãýäèéí áóéòàé õîëáîãäóóëàí íèéòèéí òýýâðèéí öýâýð óñààð õàíãàõûí òóëä 25 ñàÿ þì áàéíà.îëîíõèéí ñàíàëûã àâñàí “Ãóäàìæ òºñºë” ¿éë÷èëãýý íýâòðýõ çàéëøã¿é øààðäëàãà òºãðºãººð óñíû ìàøèí àâñàí áàéíà.2, 3-ð áàãò àìæèëòòàé õýðýãæëýý. Ýäãýýð óðãàí ãàðñàí þì. Ñóìûí çàñàã äàðãûíáàã íü õîòûí áàðóóí õîéä, õîéä õýñýã çàõèðàìæ ãàðñíààð 2014 îíû 09 ä¿ãýýð Îíãîíáóþó õàä ÷óëóó èõòýé ãàçàðò áàéðëàäàã ñàðûí 15-íû ºäðººñ “Õàñ î÷èð Õàø”áºãººä óëàìæëàëò ãýð õîðîîëîë íü ÕÕÊ-òàé ãýðýýëæ, íèéòèéí òýýâðèéí Îíãîí ñóìûíõàí õàóñàíäýìõ çàìáàðààã¿é, ìóõàð ãóäàìæ èõòýé, ¿éë÷èëãýýã 13 áóóäàë, 16 õàæóóãèéí àìüäðàõ áîëëîîèðãýä õàøààíààñ õàøàà äàìæèí çîãñîîë, 3 ìèêðî àâòîáóñòàéãààðóíäíû óñàà àâàõ, ñóðãóóëü, öýöýðëýã, èðãýäýä õ¿ðãýæ áàéíà.Ò¿ìýíöîãò: òºäèéã¿é áóëãèéí ýõèéã õàìãààëàõ àæëûãÃàçðàà ýðãýëòýíä îðóóëæ, îðîí íóòãèéí èðãýäýýð òàðèàëàí ýõ믯ëëýý ã¿éöýòã¿¿ëñàí áàéãàà þì. ̺í 2014 îíä øèíýýð 3 Ñ¿õáààòàð àéìãèéí ãàçàð àæëàà óëàì ºðãºæ¿¿ëæ, çóðãààí àæ Îíãîí ñóìûí èðãýä ñàÿ òºãðºã ãàðãóóëæ, êì çàì çàñ÷ ñàéæðóóëàõòàðèàëàíãèéí á¿ñ íóòàã áîëîõ Ò¿ìýíöîãò àõóéí íýãæ 3850 ãà òàëáàéä óðèíø 2014 îíä 10 àéëûí õàóñ ñóðãóóëèéí äýýâýð, àæëûã õèéæ ã¿éöýòãýæýý.ñóìàíä ñ¿¿ëèéí õîðèîä æèë çîãñîíãè áýëòãýæýý. Ãàçàð òàðèàëàíãèéí ñàëáàðûã õîðîîëîë áàéãóóëñàí ñïîðò çààëûã á¿ðýí Ò¿¿í÷ëýí çàõèðãààíûáàéñàí ãàçàð òàðèàëàíã ñýðãýýõ ýõëýë èíãýæ ýðãýëòýä îðóóëñíààð õ¿íñíèé þì. Öààøäàà èðãýäèéí çàñâàðëàñàí áàéíà. áàéðíûõàà ¿¿äíèé õýñãèéãòàâèãäñàí íü ñàéøààëòàé. Ñóìûí õýðýãëýýãýý ººðñ人 á¿ðä¿¿ëýõýýñ çàõèàëãààð òýëýõ Öºëæèëò íýìýãäñýí ýíý çàñ÷ òîõèæóóëàí, õóó÷èíóäèðäëàãà ãàçðàà ýðãýëòýíä îðóóëàõ ãàäíà îðîí íóòãèéí èðãýäèéã àæëûí áîëîëöîîòîé. ¿åä 200 øèðõýã ìîä òàðüæ íóðñàí áàéøèíã çàñ÷çàð÷ìààð ãàçàð òàðèàëàíã õºãæ¿¿ëæ áàéðòàé íü õîëáîõ òîìîîõîí õºø¿¿ðýã øèíýýð õàøààæóóëñàí áàãèéí òºâ áîëãîñíîîñáàéãàà àæ. Òóõàéëáàë, íàéìàí ãà ãàçðûã áîëæ áàéãàà þì. Ǻâõºí ýíý àæëûí Óëñûí òºñ⺺ñ 147 ãàäíà 20 õ¿íèé îðòîéäóóäëàãà õóäàëäààãààð áîðëóóëàõ õ¿ðýýíä ë ãýõýä 2014 îíä áàéíãûí ýìíýëýã àøèãëàëòàíäçàìààð 860 ñàÿ òºãðºãººð òºâëºð¿¿ëñýí àæëûí áàéð 25, ò¿ð àæëûí áàéð 15 áèé îðóóëæýý.áàéíà. Ò¿ìýíöîãò÷óóä ýíý æèë îðëîãîî áîëæýý.òºñººëæ áàéñíààñàà èë¿¿ èõýýð äàâóóëàí Ñóìûí õºãæèëáèåë¿¿ëñýí þì. 60 íàñ õ¿ðñýí Ò¿ìýíöîãò óðàãø àëõàæ áàéãààòàéñóìûíõàí 535 ãà òàëáàéä ¿ð òàðèà, 385 õîëáîîòîéãîîð Îíãîí ñóìäãà òàëáàéä òýæýýëèéí óðãàìàë, 1000 òºë÷èí ýìýãòýé÷¿¿äèéíãà òàëáàéä òîñíû óðãàìàë òàðèàëæ, ÷óóëãàí çîõèîí áàéãóóëñàí795 òîíí óëààí áóóäàé, 400 òîíí òîñíû áàéíà. 100ãàðóéòºëººëºã÷óðãàìàë, 460 òîíí îâú¸îñ õóðààí àâñàí. îðîëöñîí ýíý óóëçàëòûíÓã àæèëä ÎÍÕÑ-ààñ 280 îð÷èì ñàÿ òºãðºã ¿åýð ñî¸ë óðëàã, ñïîðòûíçàðöóóëñàí áàéíà. Îëîí õ¿íèéã àæëûí òºðºë á¿ðèéí àðãà õýìæýýáàéðòàé çàëãóóëñàí ãàçàð òàðèàëàíãèéí çîõèîí áàéãóóëæýý.Íàðàí ̺íõõààí Ñóìûí òªâ àëñààñ 2015 îíä öýâýðëýõ áàéãóóëàìæòàé áîëíî ãýãýýòýé ̺íõõààí ñóìûíõàí 2014 îíä ÷àìã¿é èõ àæèë àìæóóëñàí áàéíà. Íàðàí ñóìûí õóâüä ýíý æèë óëñûí òºñâèéí õºðºí㺠Òóõàéëáàë:îðóóëàëòààð áîëîîä îðîí íóòãèéí õºãæëèéí ñàíãèéíõºðºí㺺ð ÷àìã¿é èõ àæèë õèéãäñýí. Òóõàéëáàë, áîãèíî Îðîí íóòãèéí õºãæëèéí 6,11 ä¿ãýýð ñàðä àéìãèéí íýãäñýí 4. Øèíýýð 5 äýëã¿¿ð, 1 öàéíûÿíäàíò õóäãèéã ñýðãýýí çàñâàðëàæ ñàëõèí ñýíñýýð ñàíãèéí õºðºí㺺ð: ýìíýëãèéí ýì÷ íàðòàé õàìòðàí ãàçàð, 1 íàðèéí áîîâíû ¿éëäâýðàæèëëàäàã òºõººðºìæ ñóóðèëóóëñàí áàéíà. Óëñûí çîõèîí áàéãóóëñàí /5,0 ñàÿ òºãðºã/ áàéãóóëàãäñàí.òºñâèéí õºðºí㺠îðóóëàëòààð õèéãäñýí ýíý àæèëä 60 1. ÅÁÑ-èéí ãàäíà áîëîí äîòîðñàÿ òºãðºã çàðöóóëæýý. Õàðèí ÎÍÕÑ-ãààñ 1,5 ñàÿ òºãðºã òàëûí çàñâàð /80,0 ñàÿ òºã/ Óëñ áîëîí õóâèéí õýâøëèéí ̺íõõààí ñóìûí òóõàéä 2015ãàðãàæ, èðãýäèéíõýý ñàíàëûí äàãóó ñóìûí òºâèéí õºðºí㺠îðóóëàëòààð: îíä òºâëºðñºí õàëààëòûí ñèñòåìäàéëóóäûí õàÿãæóóëàëòûã õèéæ ã¿éöýòãýñýí áàéíà. 2. 10 êâ-ûí ÖÄÀØ, 100êâ –í õîëáîãäîõ, çàìûí àæëûã õèéæÈíãýñíýýð ãóäàìæ, õîðîîëëûí áàéðøèë îéëãîìæòîé, äýä ºðòºº 04 –ûí àãààðûí øóãàìûã 1.Óëñûí òºñâèéí õºðºí㺠äóóñãàõ, öýâýðëýõ áàéãóóëàìæòàéöýãöòýé áîëæýý. Ò¿¿í÷ëýí òºâ çàì äàãóó 40 øèðõýã øèíý÷ëýõ àæèë /80,0 ñàÿ òºã/ îðóóëàëòààð 1,5 òýðáóì òºãðºãèéí áîëîõîîð òºëºâëºæ áàéíà. ̺íãýðýë òàâèõàä 69,5 ñàÿ òºãðºã çàðöóóëñàí áàéíà. õºðºí㺠îðóóëàëòààð 150 õ¿¿õäèéí Ñî¸ëûí òºâèéí áàðèëãà ÌÕÃ-ûí 3. Ñóìûí òºâèéí íýãäñýí õîãèéí öýöýðëýãèéí áàðèëãà áàðèãäàæ ä¿ãíýëòýýð ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëæ Íàðàí ñóìûí èðãýä ýíý æèë ººðñäèéí ãàðãàñàí öýãèéã áóëàõ ò¿ðýõ, òýãøëýõ, íºõºí áàéíà. áîëîõã¿é ãýæ õààãäñàí òóë Ñî¸ë,øèéäâýðèéíõýý äàãóó ñóì õºãæ¿¿ëýõ ñàíãèéíõàà ñýðãýýëò õèéõ /53,0 ñàÿ òºã/ ñïîðòûí òºâòýé áîëîõ àñóóäëûãõºðºí㺺ð áóëãèéí ýõèéã õàìãààëàõ õàøàà õîðîî 2.Øèíýýð 12 õóäàã ãàðãàæ, íýã øèéäâýðë¿¿ëýõ øààðäëàãàòàéáàéãóóëñíû õàìò 纺âðèéí áàãèéí òºâºº ãýð àâ÷ 4. Ýãíýý òýãøëýëòèéí àæèë áîëîí õóäàã ñýðãýýí çàñâàðëàñàí. áàéãàà þì.øèéäæýý. Ò¿¿í÷ëýí óíäíû óñ 纺âºðëºõ ìàøèí ãàçàð ÷ºëººëºëòèéí íºõºí òºëáºðòõóäàëäàí àâñàí íü èðãýäèéí ñýòãýëä íèéöñýí àæëóóäûí /24940,0 òºã/. 15 ºðõèéí ãàçðûã 3.Òºâ çàì äàãóó Ïåòðîâèñûííýã áàéëàà. ÷ºëººë¿¿ëæ, õàøàà ñàðàâ÷, ãðàæ ØÒÑ áàéãóóëàãäñàí. îëãîõîîð ãýðýý áàéãóóëñàí. 5. Õàëóóí óñíû áàðèëãûí àæèë /40,0 ñàÿ òºã/, àéìãèéí õºðºí㺠îðóóëàëòààð 80,0 ñàÿ òºãðºã íèéò 120,0 ñàÿ òºãðºã çàðöóóëàãäñàí. 6. Ñóìûí òºâä 1,5 êì õàòóó õó÷èëòòàé çàìûí çóðàã òºñºâ ãàðãóóëàõàä /7,5 ñàÿ òºã/, çàìûí øîðîîí õó÷èëòûí àæëûã “Àðæ Êàïèòàë” ÕÕÊ 500,0 ñàÿ òºãðºãººð ã¿éöýòãýñýí. 7. Íîõîé óñòãàë /2920,0 òºã/ 8. ¯çýì÷èí îìãèéí õóöíû áààç áàéãóóëàõ /3,0 ñàÿ òºã/ 9. ÁÇÄÕ, ñóðüåý ºâ÷íººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ¿çëýãèéãÕàëçàí 30 ªðõèéí æèøèã õîðîîëîë áàéãóóëëàà Õàëçàí ñóì 2013-2014 îíûã èõýýõýí ¿ð á¿òýýëòýé íýã íü Õàëçàíãèéíõàí áàéñíûã ÷ äóðäàõ ¸ñòîé.ºíãºð¿¿ëæýý. Óëñûí òºñâèéí õºðºí㺠îðóóëàëòààð 950 Ñóìûí òºâ人 õî¸ð êì õàéðãàí õó÷èëòòàé çàìñàÿ òºãðºãèéí ºðòºãòýé Çàñàã äàðãûí òàìãûí ãàçðûíîðäíîî àøèãëàëòàä îðóóëñàí áàéíà. Õàðèí ÎÍÕÑ-ãèéí àøèãëàëòàä îðóóëñàí, ýìíýëãèéíõýý áàðèëãûã 145õºðºí㺺ð 19 òºñºë àðãà õýìæýýíä 276574,4 òºãðºãèéí ñàÿàð á¿ðýí çàñâàðëàñàí ãýýä Õàëçàíãèéíõàí ÷àìã¿é èõñàíõ¿¿æèëò õèéæýý. àæèë àìæóóëñàí áàéíà. Ñóìûí õºãæëèéã óðàãøëóóëñàí íýã òîìîîõîí àæèë ãàðàõ çàì áèé áîëãîõ àæëûã àìæóóëñàí áàéíà. Ýíýáîë øèíý ñóóðüøëûí á¿ñò 30 ºðõèéí æèøèã õîðîîëîë àæèëä íèéò 98 èðãýí äàé÷ëàãäàí îðîëöñîíîîð çàðäëûãáàéãóóëñàí ÿâäàë þì. Òóñ õîðîîëëûí öàõèëãààíû õàðüöàíãóé áóóðóóëæ, ãóðâàí ñàÿ òºãðºãò õîãíû àñóóäëàààñóóäëûã øèéäâýðëýõèéí çýðýãöýý ñóìûí òºâä øèéäñýí íü îíöëóóøòàé. ̺í ãóäàìæíû çîëáèí íîõîéõ¿÷äýëèéí ò¿âøèíã íýìýãä¿¿ëýõýýð øèíýýð ïîä óñòãàõ àæëûã òºëºâëºãººòýéãýýð ÿâóóëñàí öººí ñóìûíñòàíö áàðèóëàí, ÖÄÀØ-ûí øèíý÷ëýëèéã ìýðãýæëèéíáàéãóóëëàãààð ã¿éöýòã¿¿ëñýí áàéíà. Ýíý àæèëä 124 ñàÿòºãðºã çàðöóóëæýý. Ñóóðèí ãàçàð á¿ðò ¿¿ñäýã õîã õàÿãäëûí àñóóäëûãøèéäâýðëýõèéí òóëä “Ýýëòýé Çàì” êîìïàíèòàé ãýðýýáàéãóóëàí, òåõíèê àøèãëàí ò¿ð¿¿ëæ, ¿ëäýãäýë õîãèéãöýâýðëýæ, äàëàí áàðèõ, õîã õàÿãäëûí á¿ñò îðîõ,ÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 21Óóëáàÿí Àñãàò Īðâªí çàìûí ØÈÍÝ ÒªËªÂ˪ËÒÒÝÉÃÝÝÐ óóëçâàðòàé ñóì ÕªÃÆÈÕ ÃÀÐÖ ÍÝÝÃÄËÝÝ Óóëáàÿí ñóìûí òºâ äºðâºí çàìûí òºñ⺺ñ ìºí㺠ãàðãàëã¿éãýýð áàðèëãûí Àñãàò ñóìûí çàñàã äàðãûí îðëîã÷ ýíý ãàçàð ìàíàé Àñãàò ñóìûí òºâèéí Àáè÷èë óóëçâàðòàé, ¿¿ãýýðýý áóñàä ñóìûí êîìïàíèóäûã èðãýäòýé õîëáîæ ºãñíººð Ì.̺íõáàòòàé ÿðèëöëàà. çýðýãëýëèéí ãàçàð áîëæ, èðýýä¿éä îðîíòºâººñ ÿëãàðäàã. Ò¿¿õò 90 æèëèéí îéãîî ýõíèé ýýëæèéí 24 àéëûí îðîí ñóóöíû ñóóö ÷ þì óó ýñâýë ñî¸ëûí òºâ ÷ þì óóòîõèîëäóóëàí “Àðæ êàïèòàë” ÕÕÊ-òàé çàõèàëãà õèéãäýæ, áàðèëãûí àæèë îäîî 85 Àñãàò ñóìûí õóâüä 2014 îí àìæèëò ýñâýë ñóìûí çàõèðãààíû áàðèëãàà øèíýýðãýðýý áàéãóóëàí, 840.0 ñàÿ òºãðºãèéí õóâèéí ã¿éöýòãýëòýé, äîòîð çàñëûí àæèë á¿òýýëýýð õýð àðâèí æèë áàéâ? áàéãóóëàõ áîëîìæ á¿ðäýæ áàéãàà þì.ºðòºã á¿õèé 2 êì óðò, 7ì ºðãºí, 5 ñì ¿ðãýëæèëæ áàéíà. Èíãýñíýýð îðîí íóòàãòçóçààí õàòóó õó÷èëòòàé çàìòàé áîëæýý. øèëæèí èðýõ èðãýäèéí òîî íýìýãäýæ Îðîí íóòàã ººðèéí òºñºâòýé áîëñîí íü Öààøèä îð÷èí ¿åèéí äóëààíÿéöýòãýã÷ýýð íü “×óëàíò” ÕÕÊ àæèëëàñàí áàéãàà àæ. ñóì îðîí íóòãàà íýãäñýí òºëºâëºëòòýéãýýð öàõèëãààíòàé õîëáîãäñîí òîõèëîã îðîíþì. õºãæ¿¿ëýõ òîìîîõîí õºø¿¿ðýã áîëñíûã ñóóö áàðèõ áîëîëöîî áàéíà ãýæ õàðàãäàæ Õàðèí ÎÍÕÑ-ààñ 18 ñàÿ òºãðºãººð îíöëîõ õýðýãòýé. Ìàíàé ñóìûí õóâüä îðîí áàéíà. Àñãàò ñóìûí èðãýäèéí õóâüä ̺í îðîí íóòãèéí “Äàðöàãò îâîî” ñàíõ¿¿æ¿¿ëæ, ñóìûí òºâä ãýðýëò¿¿ëýã íóòãèéí õºãæëèéí ñàíãèéí ñàíõ¿¿æèëòýýð àìèíû îðîí ñóóö áàðèóëàõ, îðîí ñóóöàíäÕÕÊ-òàé õàìòðàí ÿâãàí õ¿íèé çàìûí òîíîã òàâüñàí. Ò¿¿í÷ëýí ñóìûíõàà 90 æèëèéí àæ òºðºõ õ¿ñýë ñîíèðõîë áàéãàà áèçòºõººðºìæèéã Îðîí íóòãèéí õºãæëèéí îéã óãòàæ, áàÿð íààìäûí òàëáàéãàà çàñ÷ ýíý æèë õýðýãæ¿¿ëñýí õàìãèéí òîì àæèë äýý?ñàíãèéí 20.0 ñàÿ òºãðºãººð îðóóëæ èðýí, òîõèæóóëñàí íü èðãýäèéí ñàíààíä èõýýõýí áîë ñóìûí òºâ人 ãàçàð ÷ºëººëºëò ÿâóóëñàí1 êì óðò, 1.5 ì ºðãºí ÿâãàí õ¿íèé çàì íèéöæýý. Ýíý àæèëä øààðäëàãàòàé ÿâäàë. Ñóìûí çàõèðãàà, ýìíýëýã, ñóðãóóëèéí Îäîîãèéí áàéäëààð çàõèàëãà ºãüå ãýñýíòàâüñàí áàéíà. Àæëûí ã¿éöýòãýëèéã õºðºíãºíèé èõýíõ õóâèéã èðãýäèéí ¿¿äýíä áóóñàí àéëóóä èõ áàéñíû õàæóóãààð àéë ºðõ õàðààõàí ãàðààã¿é áàéíà. Àëñëàãäñàíìýðãýæëèéí àðãà ç¿é÷èéí òóñëàìæòàéãààð õàíäèâààð, ¿ëäñýí 10 ñàÿ òºãðºãèéã ºì÷ õóâü÷ëàëààð òºðèéí ¿éë÷èëãýý ÿâóóëæ õºäºº îðîí íóòàãò ìåòð êâàäðàòûí ¿íýëãýýñóìûí èðãýä áàðüæýý. ÎÍÕÑ-ãààñ ñàíõ¿¿æ¿¿ëñýí áàéíà. áàéñàí áàðèëãà áàéãóóëàìæ èðãýäèéí ìýäýëä ºíäºð òóñ÷ áàéíà. Ìàíàé ñóìàíä îðîí ñóóö øèëæñýí òîõèîëäîë ÷ öººíã¿é áàéñàí. ßìàð÷ áàðúÿ ãýñýí êîìïàíèóäûí òóõàéä ìåòð Îðîí íóòãèéí 14 çàëóóã ò¿ð àæëûí Ýíý çàìûí íýã òàëûã äàãóóëæ, 1500 òºëºâëºëòã¿éãýýð õàøàà õîðîîãîî áîñãîæ êâàäðàòûã 900 ìÿíãàí òºãðºãººð ¿íýëæáàéðààð õàíãàñàí ýíýõ¿¿ ÿâãàí õ¿íèé ìåòð êâàäðàò òàëáàé á¿õèé ÿâãàí õ¿íèé ñóóðüøñàí àéëóóäûã í¿¿ëãýíý ãýäýã àìàðã¿é áàéíà. Ýíý íü õºäººãèéí èðãýäèéí ÷àíãà òóñ÷çàìûí ºðòºã íü 65.0 ñàÿ òºãðºã. Èéíõ¿¿ çàì òàâüñàí áàéíà. Óóëáàÿí ñóìûí äàâàà áàéñàí. áàéíà ë äàà.ñóìûíõàà òºâä õàòóó õó÷èëòòàé çàìòàé õóâüä ñóðãóóëü, ýìíýëýã ãýýä òºðèéíáîëñíîîð àðä èðãýä òàâ òóõòàé îð÷èíä ¿éë÷èëãýýíèé áàðèëãà áàéãóóëàìæóóä Ýíý àæèëä ìýäýýæ áàãàã¿é õºðºí㺠Òàíàé ñóìûí òóõàéä îéðûí æèë¿¿äýäàìüäðàõ íºõöºë á¿ðäýæ áàéãàà þì. ñàéí. Ãýõäýý îéðûí æèë¿¿äýä çàõèðãàà, çàðöóóëñàí áàéõ, ºì÷èëæ àâñàí çàéëøã¿é õýðýãæ¿¿ëýõ øààðäëàãàòàéÓóëáàÿí ñóìûí èðãýä ýíý æèë èíæåíåðèéí ñî¸ëûí òºâèéí áàðèëãàà øèíý÷èëæ áàéøèíãààñàà í¿¿õ, ñóóðüøèæ äàññàí òóëãàìäñàí àñóóäàë þó áàéíà âý?øóãàì ñ¿ëæýýòýé õîëáîãäñîí îðîí òîìñãîõîîð òºëºâëºæ áàéãàà þì. ̺í õàøààíààñàà õîëäîõ õ¿ñýëòýé õ¿í òýð á¿ðñóóöàíä ñóìûí àéëóóä àìüäðàõ ýõëýë òîìîîõîí õýìæýýíèé õºë áºìáºãèéí îëäîõã¿é ë áîëîâ óó? Ñóìûí ñóðãóóëèéí áàðèëãà õàãàñ äóòóóòàâèãäñàí ÿâäàëä èõýýõýí à÷ õîëáîãäîë òàëáàé áàéãóóëàõ õ¿ñýë ÷ òýäýíä áèé áîñîîä 4-5 æèëèéí í¿¿ðèéã ¿çýæ áàéíà.ºã÷ áàéãàà þì. Îðîí íóòãèéí çàõèðãààíààñ ãýíý. 10 ãàðóé àéëûã í¿¿ëãýí øèëæ¿¿ëñýí. 1978 îíä áàðèãäñàí õóó÷èð÷ ìóóäñàí ñïîðò Ìýäýýæ, íºõºí îëãîâîð îëãîëã¿éãýýð á¿òýõ çààë àêòëàãäñàí. Ñïîðò çààëã¿éãýýñ äóëààíû àæèë áèø. Õàìãèéí èõäýý 7 ñàÿ ãàðóé òºãðºã, öàãò õ¿¿õä¿¿ä ãàäàà áèåèéí òàìèðûí õè÷ýýë áàãàäàà 4,5 ñàÿ òºãðºã ºãñºí. Õóó÷èð÷ ìóóäñàí îðäîã. Õàðèí õ¿éòíèé ýð÷ ÷àíãàðàõ ¿åä áàðèëãóóäûã íóðààæ öýãöýëñýí. Àéëóóäûí áèåèéí òàìèðûí õè÷ýýëèéã îíîëûí áàéäëààð í¿¿ñýí òóóðü, õóó÷èðñàí áàðèëãóóäààñ èõ çààõààñ ººð àðãàã¿é ë áàéíà. Ýíý ìýò íºõöºë õýìæýýíèé õîã õàÿãäàë ãàðñàí. ׺뺺ëñºí áàéäëààñ øàëòãààëààä õ¿í àìûí øèëæèëò ãàçðàà çàñ÷ ÿíçàëíà ãýäýã òîì à÷ààíû èõòýé. Ýíý æèëýýñ áèä áóöààæ òàòàõ àñóóäëûã àðä áèä ãàð÷ ÷àäñàí ø¿¿. Àéìãààñ êîâø, ñºõºæ áàéíà. Ñóìûí ñóðãóóëèéí õ¿÷èí ÷àäàë ò¿ðäýã êðàíòàé àâ÷èð÷ áàéãààä õîã õàÿãäëàà 300 ãàðóé õ¿¿õýä õè÷ýýëëýõ áîëîëöîîòîé ÷ öýâýðëýæ òîõèæóóëààä àâñàí. Ýíý àæèëä ºíººäºð 200 ãàðóé ñóðàã÷òàé ¿éë àæèëëàãàà íèéòäýý 75 ñàÿ òºãðºã çàðöóóëñàí. Îäîî ÿâóóëæ áàéíà. Ñóìäàà òºâëºðëèéã áèé áîëãîõûí òóëä ÿìàð àæèë õèéõýýð òºëºâëºæ áàéíà âý? Îðîí íóòãèéí õºãæëèéí ñàíãèéí ñàíõ¿¿æèëòýýð ñóì îðîí íóòàãòàà áàãàã¿é àæèë õèéæ õýðýãæ¿¿ëæ ýõýëñýí íü ýõíýýñýý ¿ð ºãººæºº ºã÷ áàéíà. Öààøèä øèëæèëò õºäºë㺺íèéã áóóðóóëíà ãýñýí òºëºâëºãºº áèé. Ñóìûí òºâ人 òîõèëîã õàéñ òàâüæ, ãýðýëòã¿¿ëãýý ñàéæðóóëñàí, ÷èéðýãæ¿¿ëýëòèéí òàëáàé, õàëóóí óñíû ãàçàð áàðèñàí ãýýä íºõöºë áàéäàë áàãà áàãààð äýýðäýæ ë áàéíà.Ýðäýíýöàãààí Ñ¿õáààòàð 5,2 ÊÌ ÀÂÒÎ ÇÀÌÛÍ ÝÐ×ÈÌ Õ¯×ÍÈÉ ÍÀÉÄÂÀÐÒÝÉ ÝÕËÝËÈÉà ÒÀÂÈËÀÀ ÝÕ ¯¯ÑÂÝÐÒÝÉ ÁÎËÑÎÍ Àéìãèéíõàà íýðýýð îâîãëîñîí Ñ¿õáààòàð ñóìûí õóâüä ýíý æèë îëîëò àìæèëòààð ä¿¿ðýí áàéñíûã òºâèéí õýâëýëýýð ãàðñàí îëîí ¿éë ÿâäàë ãýð÷èëíý. Ñóìûí çàñàã äàðãà Ö.Ýðäýíýòýé ÿðèëöñàíàà õ¿ðãýå. Ñ¿õáààòàð àéìàãòàà àìòàé ìàíàé ñóì øèã òîì ñóìûí õóâüä ...? -ÎÍÕÑ-èéí õºðºíãèéã ñóì ººðñ人 á¿ðäýýä ýõýëæ. Òàíàé ñóìûí øèëæèëò òºäèéã¿é óëñäàà òîìä ãàçàð ñóìûí òºâèéíõºº çàìûí Õ¿í ýìíýëãèéí ìýäýæ çàõèðàí çàðöóóëàõ ýðõòýé áîëîîä õºäºë㺺í ñààð÷ áàéíà óó? òîîöîãäîõ Ýðäýíýöàãààí àñóóäëûã øèéäýõ øààðäëàãà õî¸ð äàõü æèëèéíõýý í¿¿ðèéã ¿çýæ áàéíà. ¿¿ñýýä óäàæ áàéíà. Äàðàà ºðãºòãºëèéã áàðèõ àæèë äóòóó Òàíàé ñóìûí õóâüä ýíý æèë õýðýãæ¿¿ëñýí -Åð íü ãàéã¿é ø¿¿. Òºðèéí ¿éë÷èëãýýíèé ñóìûí çàñàã äàðãà æèëýýñ õó÷èëòûí àæëàà áàéíà. Óã íü ýð¿¿ë ìýíäèéí òîìîîõîí àæëààñ ÿðèàãàà ýõëýõ ¿¿? öîãöîëáîð ñàéæèðñàí. Ýìíýëýã ñóðãóóëü, Ñ.Àìàðòàéâàíòàé ñóìûí ã¿éöýòãý÷èõâýë ÿâãàí õ¿íèé ÿàìíû øèéäâýðýýð ìàíàé öýöýðëýã îð÷èí íºõöºë ñàéòàé. Íèéòäýý õºãæëèéí ÷èã õàíäëàãûí çàì òàâèíà. Ýíý àæèëä 5 ñóìûí ýìíýëãèéã ñóì äóíäûí -ÎÍÕÑ-èéí õºðºí㺠2013 îíîîñ ñóìäàä 400 ñàÿ òºãðºãèéí õºðºí㺠îðóóëàëò õèéñýí. òàëààð òîâ÷ ÿðèëöñàíàà òýðáóì òºãðºã îðñîí ãýäýã ýìíýëýã áîëãîñîí. Ãýâ÷ õóâààðèëàãäàæ ýõýëñíýýñ õîéø ñóìûí Ǻâõºí ýìíýëýãò ë ãýõýä 150 ñàÿ òºãðºãèéí ø¿¿. òºñºâ ìºíãºíèé õ¿ðýëöýý èðãýä îðîí íóòãàà õºãæ¿¿ëýõ àæèëä èäýâõ õºðºí㺠çàðöóóëñàí. Ñóðãóóëü öýöýðëýãèéí õ¿ðãýå. ìóóòàéãààñ ýìíýëãèéã òîìñãîõ ñàíà÷èëãàòàé õàíäàõ áîëñîí. Ìàíàé ñóì ýíý õóâüä áîëîìæèéí òîõèëîã. Ãýõäýý ñóðãóóëüä æèë öàõèëãààí äàìæóóëàõ àãààðûí øóãàìûí ºðãºòãºë õèéõ øààðäëàãàòàé áàéãàà. Ýðäýíýöàãààíñóìûíõàí “ªºäëºõ àéë ¿¿äíýýñýý” áîëçîëò óðàëäààíä äýä ñòàíöûí õ¿÷èí ÷àäëûã íýìýãä¿¿ëæ 0,4 êâ-2014 îíûã õýð ¿ð á¿òýýëòýé øàëãàðñàí àéë ºðõèéí ãàäíàõ òîõèæèëò òûí øóãàìûí çàñâàð ºðãºòãºë øèíý÷ëýëòèéí -Àëñëàãäñàí áàãóóäàà òîõèæóóëíà¿äýæ áàéíà âý? àæëûã àìæóóëëàà. Õóó÷èí áàéñàí ìîäîí ãýäýã àìàðã¿é àæèë áîëîëòîé... Òàíàé ñóìûí õóâüä õ¿í áàéòóãàé òîíîã òºõººðºìæèéí òóëãóóð áîëîí àãààðûí ÀÑ óòñûã îð÷èí ¿åèéí Çàõ õÿçãààð íóòãèéí àì èõòýé áîëîõîîð áóñàä øèíý÷ëýë, ýì ýìíýëãèéí òºìºð áåòîíîí òóëãóóðòàé áîëãîñîí. Íèéòäýý -Ìàíàé ñóì áàãèéí òºâ¿¿ääýý õàíãàëòòàéõóâüä àéëóóäûí öàõèëãààíû ñóìäààñàà çàõ çýýëèéí õýðýãñëýý ÷ øèéäýæ ÷àäààã¿é 90 òóëãóóð øîí ñóóëãàæ, äàìæóóëàõ óòàñíû ñàéí àíõààðàë òàâüæ, öîãö ¿éë÷èëãýýòýéõÿçãààðëàëò, àëäàãäàë áàãòààìæ áàñ èë¿¿ áàéõ... áàéíà. Íýãýíò ñòàòóñûã íü ÷àíàðûã ÷ ñàéæðóóëñàí. 70 ñàÿ îð÷èì òºãðºã áîëãîæ ÷àäñàíààðàà àéìàãòàà òºäèéã¿é óëñàäèõ áàéäàã. Îðîí íóòãèéí òîìðóóë÷èõñàí þì õîéíî çàðöóóëàãäñàí ýíý òîì àæèë õèéãäñýíýýð ºíäºð ¿íýëãýý àâàõ áàéõ ø¿¿. Áàãèéí òºâ¿¿äèéãõºãæëèéí ñàíãèéí õºðºíãèéã Òýãýëã¿é ÿàõàâ. Áèäíèé à÷ààëàë íýìýãäýæ òààðíà ìàíàé ñóìûí òºâèéí 310 àéë ºðõ, 28 øèíýýð áàðüæ èæ á¿ðýí òîõèæóóëñàí. Áàã á¿ðñóì ººðºº çàõèðàí çàðöóóëàõ õóâüä Áàðóóí óðò, Áè÷èãò ø¿¿ äýý. àëáàí ãàçàð, àæ àõóéí íýãæèéí øóãàìûí äýðãýäýý ñïîðò çààë, ã¿íèé õóäàã, ºâñíèéýðõòýé áîëñíû à÷ààð ýð÷èì ÷èãëýëä òàâèãäàõ àâòî çàìûí àëäàãäàë áóóð÷, ýð÷èì õ¿÷íèé íàéäâàðòàé ôîíä ¿¿ñãýõ õàøàà ñàðàâ÷òàé. Áàãèéí äàðãà,õ¿÷íèé äóòàãäëûã íýã ìºð àæëûã õóðäàí òàâèãäààñàé Áîëîâñðîëûí ýõ ¿¿ñâýðòýé áîëëîî. Öààøèä ñóìûí õ¿í àì ýì÷èéã óíààãààð õàíãàñàí.øèéäâýðëýæ ÷àäëàà. 5,6 ãýäýã õ¿ëýýëòòýé áàéíà. ¿éë÷èëãýýíèé òóõàéä, øèíý ºñ÷, àëáàí áàéãóóëëàãóóä íýìýãäëýý ÷ ãýñýíêì ýð÷èì õ¿÷íèé øóãàìûí Òðàíçèò òýýâðèéí çàì ñóðãóóëü áàðèõ òºëºâëºãºº ãàë àëäàõààðã¿é áîëëîî. Öàõèëãààíû øóãàì -Èõ ç¿éë àìæóóëæýý, ñàéõàí èðýýä¿éºðãºòãºëèéí àæëûã õèéæ, ìàíàéõûã äàéðààä ãàð÷èõâàë áèé. Ìàíàé ñóìûí õýìæýýíä ñ¿ëæýýã øèíý÷ëýí çàñâàðëàñíààð õóó÷èí õàðàãäàæ áàéíà. Ãýõäýý øèéäâýðëýæîð÷èí ¿åèéí ºíäºð õ¿÷äýë õàà õààíàà ë õýðýã áîëíî ãýæ ñóðãóóëèéí íàñíû 1200 õ¿¿õýä õýðñýí îëîí óòàñ, ìóðóé õàçãàé ìîäîí øîí ÷àäààã¿é àæëóóä áàñ áèé áàéõ...äààõ çîðèóëàëòûí 60 øèðõýã íàéäàæ áàéíà. áèé. Òýä îäîî 600 õ¿¿õäèéí õºøèëäºõºº áîëüæ, ºí㺠¿çýìæèéí õóâüä ÷òóëãóóð õºë ñóóðèëóóëñàíû õ¿÷èí ÷àäàëòàé æèæèãõýí öýãöýð÷ áàéãàà þì. -Îðîí íóòàã ø¿¿ äýý. Ìàãòóóøòàé àæèëõàæóóãààð õî¸ð ÷ äýä ñòàíöòàé Îëîí õ¿í ñóóðüøñàí ñóðãóóëüäàà áàãòàëöàæ ÿäàí îëîí õèéñýí ÷ äàõèàä øèéäâýðëýõ àñóóäàëáîëñîí. Ýíý àæèëä íèéò 150 ãàçðûí áýðõøýýë íü õè÷ýýëëýæ áàéíà. Öýöýðëýã ÷ Áèä 2012 îíä õàëààëòûí çóóõ àøèãëàëòàíä çºí人 ë áàéíà. Îéðûí æèë¿¿äýä õî¸ðñàÿ òºãðºã çàðöóóëàãäñàí. ñóðãóóëü öýöýðëýã, ýìíýëýã ÿëãààã¿é ºðãºòãºë õýðýãòýé. îðóóëæ, ýíý æèë 100 ìåòðèéí ºðãºòãºë êì çàñìàë çàì òàâèìààð áàéíà. ÁàãèéíÝð÷èì õ¿÷íèé àñóóäëûã ãýýä òºðèéí ¿éë÷èëãýýíèé õèéñíýýð íàéìàí àéë íýìæ õàìðóóëàõ òºâ¿¿ä ñïîðò çààëòàé áîëñîí ÷ ñóìûí òºâèéíøèéäâýðëýñíýýð ýíä òýíäã¿é õ¿ðòýýìæèéí àñóóäàë áîëîëöîîòîé áîëñîí. Ñóìûíõàà àéëóóäûã ñïîðò çààë èõ ìóóäñàí. Åð íü òºñºâ ìºíãºõºãëºð÷ ààëçíû òîð øèã áàéäàã. Ýðäýíýöàãààí íýãäñýí õàëààëòàíä õàìðóóëíà ãýäýã ñóì îðîí òºëºâëºñºí õýìæýýíäýý á¿ðýí øèëæýýã¿é,áîëñîí öàõèëãààíû óòàñ, íóòãèéí õýìæýýíä òîì àæèë ø¿¿. Õàëààëòûí äýýð íü õýìíýëòèéí ãîðèì ãýýä òàíàëò õèéñýíøóãàì, õàçãàé ìóðóé øîí ãýýä õ¿÷èí ÷àäàë, ýõ ¿¿ñâýð õàíãàëòòàé áàéãààä ó÷ðààñ îðæ èðýõ ¸ñòîé áàéñàí ìºíãºíèé 25á¿ãäèéã öýãöýëëýý. çîãñîõã¿é íýã çóóõ àæèëëàõã¿é àìàð÷ áàéíà. õóâü íü áàéõã¿é ãýñýí ¿ã ø¿¿ äýý. Òºëºâëºñºí Àëñäàà ñóìààðàà íýãäñýí õàëààëòòàé áîëîõ àæëàà áàñ ã¿éöýýæ ÷àäààã¿é áàéíà. Áèä ýíý æèë áàñ àâòî áîëîëöîî ÷ á¿ðäýíý. Ñóìäàä ÿðèãääàã íàìçàìòàé áîëîõ ýõëýëýý òàâüæ äàðàëòûí çóóõûã ìàðòàæ íýãäñýí óóðûí÷àäñàí. Ñóìûí òºâèéí çóóõòàé áîëñîí. Íýãýíò èéì äýä á¿òýö íüøèíý÷ëýë òºñëèéí õ¿ðýýíä á¿ðäñýí ó÷ðààñ äºðâºí àéëûí îðîí ñóóö5,2 êì õàòóó õó÷èëòòàé àâòî áàðèãäñàí.çàì òàâèõ äàëàíã áàðüæäóóñãàëàà. 6000 ãàðóé õ¿í -Èðãýä àìüäðàõ àÿ òóõòàé îð÷èíÄàðüãàíãà Äàðüãàíãà ñóìûí çàñàã äàðãà ñàíàà çîâîõîîðã¿é áîëëîî. Ýíý á¿õíèé ¿ð ä¿íä íýìýõ áîëîëöîî õýð áàéíà âý? Ì.Áàòæàðãàëòàé 2014 îíä õèéæ èðãýäèéí øèëæèëò õºäºë㺺í ñààð÷, áóóðàõ íü -Áèä ýíý æèë 150 ãà ãàçàðò óñàëãààòàéÄÓËÀÀÍÛ õýðýãæ¿¿ëñýí àæëûíõ íü òóõàé õººðºëä뺺. áèòãèé õýë ýíý æèë ë ãýõýä 16 õ¿í íýìýãäñýí ÕÓÂÜÄ òààòàé ìýäýý áèé. íîãîîíû òàëáàé áàéãóóëàõ íºõöºëèéã á¿ðä¿¿ëñýí. -2014 îí øóâòðàõ øàòàíäàà íýãýíò ÿíèé õóäàã ãàðãàæ, óñàí ñàí áèé áîëãîñîí. Ýíý ÀÉËÒÃ¯É îðëîî. Ýíý îíä õèéæ õýðýãæ¿¿ëñýí òîìîîõîí -պ人ä àæëûí áàéðíû àñóóäàë õ¿íäõýí àæèëä Îðîí íóòãèéã õºãæ¿¿ëýõ ñàíãààñ 10 ñàÿ ÁÎËÆÝÝ àæëààñàà òîéìëîí õóâààëöàà÷? áàéäàã. Òàíàé ñóìûí õýìæýýíä àæëûí áàéð òºãðºã ãàðãàëàà. Èðýõ æèëýýñ óðñãàë çàðäëàà øèéä÷èõâýë 20 îð÷èì èðãýíèéã àæëûí áàéðòàé -Ñóìûí òºâºº äóëààíû íýãäñýí øóãàìä çîëãóóëæ, ñóìàà ÷ õ¿íñíèé íîãîîãîîð õàíãà÷èõíà. õîëáîñîí íü òîìîîõîí ¿éë ÿâäàë áàéëàà. ÎÍÕÑ áîëîí Ýð÷èì õ¿÷íèé ñàéäûí áàãöààñ íèéò 300 -Äàðüãàíãà ñóì èðýõ îíä ñóì õºãæ¿¿ëýõ ãàðóé ñàÿ òºãðºã òºñºâëºæ, ñóðãóóëü, ýìíýëýã, ñàíãèéíõàà õºðºí㺺ð ÿìàð àæèë õèéõýýð öýöýðëýã, ñî¸ëûí òºâ, çàõèðãàà, öàãäààãèéí òºëºâëºæ áàéíà âý? Îäîîíîîñ òºëºâëºæ õýñãèéã äóëààíòàé õîëáîñîí. Îäîî ñóìûí òºâä áàéãàà àæèë áèé þó? ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëäàã 26 àæ àõóéí íýãæèéã äóëààíòàé õîëáîõ òºëºâëºãºº áàéíà. Ãýõäýý ýíý -Äàðüãàíãà ñóì ýëñýðõýã õºðñòýé ãàçàð. àæèëä äàõèàä 300 ñàÿ òºãðºã øààðäàãäàõ òîîöîî Áàéãàëü îð÷íû íºõöºëºº ÷ áîäñîí íýìæ ãàðààä áàéãàà þì. öºëæ¿¿ëýõã¿éí òóëä ñóìûí òºâ人 çàì òàâèõ øààðäëàãàòàé áàéíà. Òºâ äîòðîî 2,2 êì àâòî ̺í 88 ñàÿ òºãðºãººð õàëóóí óñ ñàóí, ¿ñ÷íèé êàì òàâü÷èõâàë íºõöºë áàéäàë äýýðäýíý. Çààâàë ¿éë÷èëãýýòýé öîãöîëáîð àøèãëàëòàíä îðóóëëàà. õàòóó õó÷èëòòàé ãýõã¿é ñàéæðóóëñàí çàì ÷ áàéñàí Õîãèéí öýãýý öýãöýëæ 20 æèë õîãíû àñóóäàëä áîëíî. Óã íü çóðãèéã íü ãàðãààä ýäèéí çàñãèéí òîîöîîã íü õèé÷èõñýí áàéãàà þì.ÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 22Á.ÄÓËÌÀÀãÈÉÍ ÍÝà ªÄªÐ Á.Äóëìàà áîë Ñ¿õáààòàð àéìãèéí äóðòàé öàãòàà õààãààä àëü ýðò àëãà áîëîõûí áàéãààãèéí ÒýðáýýðÓëààíáààòàð äàõü Һ뺺ëºã÷èéí ãàçàð áóþó íýð áèø. Õàðèí ÷ õóóëèàð òîãòîîñîí õóâüä ýíý íü ò¿¿íèé ¿¿ðýã ãýæ áîäîæ äîëîî õîíîãò õî¸ð óäàà ãèø¿¿íèéàéìàã, îðîí íóòàãòàé õîëáîîòîé á¿õèé ë õºäºëìºðèéí öàãèéã èõýíõäýý õýòð¿¿ëýí àæèëëàäãàà õóó÷èëíà ëýý. Ñóìäûí íóòãèéí äýðãýä àæèëëàõ ¿¿ðýã ìºí õ¿ëýýäýã. ¯¿íýýñ¿éë àæèëëàãàà áóöàëæ áàéäàã îôôèñûí àæèëëàäàã ãýñýí ¿ã. Һ뺺ëºã÷èéí ãàçàðò çºâëºëèéíõºíòýé õîëáîãäîæ, ìýäýýëýë ãàäíà áóñàä àéìãèéíõàí òóðøëàãà ñóäëàõìåíåæåð, òýíä òîãòìîë àæèëëàäàã öîðûí ºäºð òóòàì ºðíºäºã àæèë áîë íóòãèéí õ¿ðãýõ, øóóðõàé õóðàë çàðëàæ, õóðàëäààíû áàéäëààð èðýõ íü îëîíòàà àæ. ßàãààä ãýâýë,ãàíö àæèëòàí. Óã íü Ñ¿õáààòàð àéìãèéí îþóòàí çàëóóñ, òºãñºã÷äèéí óóëçàëò, ÿíç áýëòãýë õàíãàõ íü ÷ Äóëìààãèéí ë Һ뺺ëºã÷èéí ãàçðàà áàéãóóëæ òîãòìîë ¿éëíóòãèéí Ǻâëºë äàðãà, äýä äàðãà íàð, á¿ðèéí àæèë ìýðãýæëèéíõíèé õóðàë, àæèëëàãàà ÿâóóëæ áóé àíõíû òîõèîëäîë ýíý.òýðã¿¿ëýã÷ ãèø¿¿ä ãýýä öººíã¿é ñîíãóóëüò çºâºë㺺í. Ó÷èð íü Äóëìààãèéí ìýäýëä àæèë. ªºð àéìãèéí õ¿ì¿¿ñ ÷ Èíãýñíýýð Íóòãèéí çºâëºë ãýæ áàéãàà, ¿ã¿é“àæèëòàí”-òàé. Ãýâ÷ òýä òºð áîëîîä õóâèéí 40-50 õ¿íèé áàãòààìæòàé òàíõèì áèé. Ñ¿õáààòàðûí òàëààð ìýäýýëýë íü ìýäýãäýõã¿é øàõàì áàéäàã á¿òýö “àìüõýâøèëä ººð ººðèéí ýðõýëñýí àæèëòàéí Ñ¿¿ëèéí ¿åä òýãø îé òîõèîæ áóé ñóìûíõàí àâàõ ãýæ çîðèîä èðäýã ãýñýí. îðæ”, íóòãèéí îëîíäîî èë¿¿ îéðòîõ áîëîìæäýýð íóòãèéí Ǻâëºëèéí ¿éë àæèëëàãààíä ñàëàõàà áàéñàí. Îéí õ¿ðýýíä õèéõ àæëûí ̺í Һ뺺ëºã÷èéí ãàçðààð îðæ á¿ðäñýí ãýæ õýëæ áîëíî. Äàøðàìä äóðäàõàä,òîäîðõîé ñàëáàð, ÷èãëýë õàðèóöàí òºëºâëºãºº, äóðñàìæ íîìîî òýíä ë òàâòàé èðñýí õ¿í á¿ð çóðãàà äàðóóëäàã Һ뺺ëºã÷èéí ãàçðûí ¿éë àæèëëàãààíûàæèëëàäàã. Òóõàéëáàë, Ìîíãîëáàíêíû ãýã÷ íü íîîðîãëîäîã. Á.Äóëìàà íîìîíä íü ãýíý. Òýð áîëãîíä Á.Äóëìàà á¿õèé ë çàðäëûã ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í, Íóòãèéíòýðã¿¿í äýä åðºíõèéëºã÷, Ñ¿õáààòàð ñàíàà, îíîî íýìæ, ¿ã ¿ñãèéí àëäàà õàðæ á¿ñã¿é çóðàã÷èí õèéíý. çºâëºëèéí äàðãà Ì.Çîðèãò õàðèóöäàã àæ.àéìãèéí “Îþóòàí çàëóóñûã äýìæèõ òºâ”- ñàòààðàõ ýí¿¿õýíä. Ãýõäýý õ¿ì¿¿ñèéí èõýíõ Öàãààí ñàðûí çîëãîëò, øèíý æèëèéíèéí òýðã¿í Á.Æàâõëàí îþóòàí çàëóóñûí íü àæëûí áóñ öàãààðàà Һ뺺ëºã÷èéí Çàðèìäàà òýð àëáàí áè÷èã, ¿äýøëýã, öýíã¿¿í, îéí áîëîí õàíäèâûíàñóóäàë ýðõýëäýã áîë “Óëààíáààòàð ãàçðàà “àøèãëàõ” ñîíèðõîëòîé. Ìàãàäã¿é çàõèàñ, ýä ç¿éë õ¿ðãýã÷ áîëæ àðãà õýìæýý, çàëóó÷óóäûí ÷óóëãàí,öàõèëãààí ò¿ãýýõ ñ¿ëæýý” ÕÊ-èéí ÿéöýòãýõ ýíý íü ÷ Äóëìààã îðîéòóóëàõ øàëòãààí õóâèðäàã. Ó÷èð íü àéìàã, õºðºí㺠îðóóëàã÷äûí óóëçàëò ãýõ÷ëýíçàõèðàë Ñ.Òºìºðõ¿¿ àõìàä, äóíä ¿åèéíõíèé áîëäîã áàéõ. Àìðàëòûí ºäð¿¿äýä ÷ ÿëãààã¿é ñóìààñ ÿàì, òàìãûí ãàçàðò Íóòãèéí çºâëºëººñ çîõèîí áàéãóóëàõàñóóäëûã, “ªðìºí óóë” ÕÕÊ-èéí åðºíõèéëºã÷ òýð àæèëëàñààð ë áàéäàã. Ãýõäýý õ¿í þì èëãýýñýí áè÷èã Һ뺺ëºã÷èéí á¿õèé ë àðãà õýìæýýíèé àðä ÄóëìààÄ.Îþóíáèëýã ýìýãòýé÷¿¿äèéí àñóóäàë, áîëîõîîð àëáà, àìèíû àæëààð îðæ ãàðàõ áèé. Àëèâàà àðãà õýìæýý áîëñíû äàðàà“Ìîíãîë øóóäàí” ÕÕÊ-èéí òýðã¿¿í äýä øààðäëàãà áèøã¿é ë ãàðíà. Ýçã¿é ¿åä íü ãàçàðò èðæ, òýãòëýý àíçààðàãääàãã¿é ÷ õàìãèéí íàðèéí,çàõèðàë Ã.×èíçîðèã ñî¸ë óðëàã, ¿çýë ñóðòàë èðýýä õààëãà “ìºðãºñºí” ãàíö íýã õ¿íä ÷èìõë¿¿ð, õºäºëìºð øààðäñàí, õàìàã ë õàð/Ñ¿õáààòàð ãýõ íýãýí ¿çýë/-ûí àñóóäëûã “Õàãàñ, á¿òýí ñàéí ºäºð àæèëëàñàíã¿é” ò¿¿íèé ãàðààð äàìæèí, î÷èõ áîð àæëûã íü ýíý á¿ñã¿é ãàðäàí çîõèîíõàðèóöàæ àæèëëàäàã. Õàðèí Á.Äóëìàà ãàçðàà õ¿ðäýã àæ. Òýð á¿¿ õýë á¿ð ººð áàéãóóëäàã ãýñýí ¿ã.á¿ãäýä íü õàìààòàé, õèéõã¿é àæèë ãýæ ¿ã¿é. ãýæ çýìë¿¿ëñýí ÷ óäààòàé. áóñàä àéìãèéí õ¿ì¿¿ñ ÷ Ñ¿õáààòàðò áàéãàà Ãýõäýý ýíý á¿õ àæèëä íü ìàø îëîí õ¿íÒýð õóó÷íààð õ¿íñíèé IV äýëã¿¿ðèéí õîéä Óã íü óóëçàëò, çºâëºë㺺í îéð äîòíûõîíäîî õ¿ðã¿¿ëýõ ãýñýí þì ãýýä ÷èí ñýòãýëýýñýý òóñàëäãèéã òýð îíöîëñîí.òàëä ñ¿íäýðëýí áîñîîä óäààã¿é 13 äàâõàð õèéæ Һ뺺ëºã÷èéí ãàçàðò ýä ç¿éë àâ÷ðààä òàâü÷èõäàã ãýñýí. ¯¿íèéã Òóõàéëáàë, ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í àñàí, Íóòãèéíáàéðíû äîëîîäóãààð äàâõàðò áàéðëàõ ñààòàõ ãýæ áàéãàà áîë õ¿ðòýë Äóëìàà ë çîõèöóóëíà. çºâëºëèéí õ¿íäýò äàðãà, çºâëºõ Ø.ÁàäàìҺ뺺ëºã÷èéí ãàçàðòàà çàâã¿é ºíæäºã. íýãýýñ õî¸ð õîíîãèéí ºìíº ãóàé, Ì.Çîðèãò ãèø¿¿íèé áèå òºëººëºã÷, ìåíåæåðòýé õîëáîãäîæ, öàã Ò¿¿íèé àæëûí íýãýýõýí õýñýã íü Íóòãèéí çºâëºëèéí íàðèéí áè÷ãèéí Ò¿¿íèé àæèë ºã뺺íèé 09.00 öàãò ýõëýõ ÷ àâàõ ¸ñòîé. Äààí÷ çàðèì íü Ñ¿õáààòàð àéìãààñ ñîíãîãäñîí ÓÈÕ-ûí äàðãà Ä.Áîëîðöýöýã íàð ìàø èõ òóñàëæ,äóóñàõ öàã íü òîäîðõîéã¿é. Ýíý íü îôôèñîî óðüä÷èëàí öàã àâàõ ä¿ðìèéã ãèø¿¿í Ì.Çîðèãòûã èðãýä, ñîíãîã÷èäòîé íü çºâëºäºã ãýñýí þì. Ò¿¿í÷ëýí òºðºë á¿ðèéí áàðèìòëààã¿éãýýñóóëçàëòóóä õîëáîõ. Ãèø¿¿íòýé óóëçóóëàõ öàã àâ÷, Òºðèéí àðãà õýìæýýíèé àðä ãàðàõàä ñàíõ¿¿ãèéí äàâõàðäàæ, Á.Äóëìààã îðäîíòîé òàíèëöóóëàõ ãýýä àæèë ìóíäàõã¿é. äýìæëýã ¿ç¿¿ëäýã íóòãèéí ãàðàëòàé áèçíåñ ñàíäàðãàíà. Ìýð ñýð ò¿¿íèéã ýðõëýã÷äýäýý, ìºí äýä äàðãà íàðòàà áÿöõàí çýìëý÷èõíý. Ãýâ÷ “Öàã àâäãèéã òàëàðõàæ ÿâäãàà ìàíàé ñîíèíîîð äàìæóóëàí ìýäýëã¿é çîðèîä èðñýí õ¿ì¿¿ñò òîëãîé óëàìæëàõûã òýð õ¿ññýí. “Àæèëëàõàä õýö¿¿ ñýãñðýõ àðãà áàéäàãã¿é” õýìýýí òýðáýýð ç¿éëã¿é. Íóòãèéíõàí áàéíãà îðæ ãàð÷ ó÷èðëàñàí þì. Һ뺺ëºã÷èéí ãàçàðò ºäºðò áàéäàã áîëîõîîð õàðèí ÷ ñàéõàí áàéäàã. õàìãèéí áàãàäàà 20-30 õ¿í èðæ ¿éë÷ë¿¿ëäýã ¯äèéí öàéãàà ÷ óóæ àìæèõã¿é èõ àæèëòàé þì áàéíà. ¿åä ìàíàéõàí õîîë áàðèàä èðäýã òèéì ë ñýòãýëýýðýý õ¿ì¿¿ñ” ãýæ òýð ºã¿¿ëæ Á.Äóëìàà á¿ñã¿é õ¿ì¿¿ñèéã ç¿ãýýð áàéëàà. íýã îðóóëæ, ãàðãààä îðõèäîãã¿é. Íóòàã îðîíòîé õîëáîîòîé ìýäýýëëýýð òýäíèéã Á.Äóëìààãèéí íýã ºäðèéã “öàíãààõã¿é”. Һ뺺ëºã÷èéí ãàçàðò àæèëëàæ “çóðàãëàñàí” Á.ÍîìèíÁàÿíäýëãýð ÓÓÃÓÓË ÍÓÒÀÃÒÀÀ ÒÎÕÈËÎà ÎÐ×ÈÍÄ Áàÿíäýëãýð àøèãëàëòàíä îðñàí. Ýíý òîõèëîã àìüäðàõ îðîí ñóóö ñóóöàà äóëààõàí áàéëãàõûí íü íýãäñýí õàëààëòûí òºëºâëºæ áàéíà. Ñóì îðîí ñóìûí çàñàã äàðãà æèë èðãýäèéí çàõèàëãûí õóäàëäààä àâ÷èõëàà ãýñýí òóëä äýðãýä íü óóðûí çóóõ ñèñòåìòýé áîë÷èõâîë õàà íóòãààñ èíãýýä áýëòãýëèéã äàãóó äàõèàä 24 àéëûí ¿ã. áàðüñàí. Óóðûí çóóõàíä õààíàà õýðýãòýé ë áàéíà. íü õàíãààä ýõëýõýýð Ì.Ãàíòóëãàòàé îðîí ñóóö áàðèãäààä äóóñàõ ãóðâàí ãàë÷ ýýëæýýð èðãýä áàñ òàâ òóõòàé ÿðèëöëàà. øàòàíäàà îðæ áàéíà. 12-ð -Äóëààí áîëîí àæèëëàæ áàéíà. Ãàë÷ Õàðèí áîõèðûí îð÷èíä àìüäðàõ õ¿ñýëòýé ñàðûí äóíäóóð õ¿ëýýãýýä áîõèðûí àñóóäëàà íàðûã òóñ á¿ð 400 ìÿíãàí àñóóäëûã øèéäýõäýý áîëæ, áàéð çàõèàëàõ -Òàíàé ñóì áóñàä àâ÷èõ áîëîëöîîòîé. Îäîî õýðõýí øèéäñýí áý? òºãðºãººð öàëèíæóóëäàã. òîìõîí õýìæýýíèé í¿õ óõàæ ìºí㺠õºðºí㺺 áýëòãýýäñóìäààñàà ò¿ð¿¿ëæ äîòîð çàñàë õèéãäýæ Ãýõ ìýò÷èëýí óðñãàë áàéãààä 50 òîííûí ¸ìêîñ ýõýë÷èõäýã þì áèëýý.èíæåíåðèéí øóãàì áàéãàà. -Áèä Áàãàíóóðûí çàðäàë ãàð÷ áàéãàà. Óã ñóóëãàñàí. Áîõèð óñ ÿëãàæñ¿ëæýý á¿õèé îðîí í¿¿ðñèéã òîííûã íü 90 ñààðìàãæóóëàõ áè÷èë Òîõèëîã îðîí ñóóöíûñóóöòàé áîëëîî. Òºð, -Ñóìûí òºâ人 ìÿíãààð àâäàã. Îðîí òåõíîëîãèòîé. Èíãýýä îð÷èí ¿¿ñýýä ýõëýõýýðõóâèéí õýâøèë õàìòàð÷ òîõèëîã îðîí ñóóöàíä ñààðìàãæóóëñàí áîõèð äàãààä õºãæèë áèé áîëîõàæèëëàñíû ¿ð ä¿í ãýæ àìüäðàõàä èðãýäýýñ óñûã øèíãýýëòèéí öîîíîã õàíäëàãàòàé áàéíà.¿çýæ áîëîõ óó? õýäèé õýìæýýíèé çàðäàë óðóó øèëæ¿¿ëäýã. ªäºðòºº Òóõàéëáàë, ñóìûí òºâ人 ãàð÷ áàéíà âý? Òàíàé 5 òîíí óñ ñààðìàãæóóëààä ãàçðûã íü øèéäýýä ºãñíèé -Òèéì ø¿¿. Ýð÷èì ñóìûí õóâüä çàõèàëãà áàéõ õ¿÷èí ÷àäàëòàé. Ýíý õ¿÷èíä ãóðâàí ÷ òîìîm-õ¿÷íèé àñóóäëàà ºíãºðºã÷ ºãñºí èðãýä îëîí áàéãàà íü îéðûí æèë¿¿ääýý ìàíàé nabîõîí ñóïåðìàðêåòæèë øèéä÷èõñýí. Òýãýýä áîëîëòîé... ñóìûí õýðýãëýýã äààíà. íýýãäëýý. Îäîî áèä ñóìûíîðîí íóòãèéí õºãæëèéí Õàðèí áîõèðûí ¸ìêîñîî òºâ äîòîðõ çàìûí àñóóäëààñàíãèéí õºðºíãºíººñ õóäàã -Òèéìýý ìàíàé ñóìä õî¸ð æèëä íýã óäàà øèéäýõ ë øààðäëàãàòàéãàðãàæ, óñòàé õîëáîñîí. Ýíý òîõèëîã îðîí ñóóöàíä ñîðóóëæ öýâýðëýýä áàéõ áàéíà. Áèä ýíý æèë 2,2æèë õî¸ð ÷ õóäàã ãàðãàñíû àìüäðàõ õ¿ñýëòýé èðãýä øààðäëàãàòàé. êì çàìûíõàà ãîë àæëûãíýãèéã ñóìûí çàõèðãàà, îëîí áèé. Ýõíèé îðîí áàðàã íóãàë÷èõñàí. 200íºãººã íü áàðèëãûí ñóóö áàðèãäààä ýõëýõýä -Èðýõ æèëèéí ñàÿ òºãðºãèéí òºñºâòêîìïàíè õàðèóöëàà. Åð äàðààãèéí àéëóóä òºëºâëºãºº þó áàéíà, áàãòààãààä ñàéæðóóëñàííü óñíû õ¿ðýëöýý ìóóòàé õ¿ñýëòýý òàâüæ ººðñ人 äàõèàä èðãýäýýñ îðîí çàì òàâü÷èõ ñàíàà áàéíà.ãàçàð ó÷ðààñ îëîí õóäàã ìºí㺠òºãðºãºº áýëòãýýä ñóóöíû çàõèàëãà èðæ Ýíý æèëèéí õóâüä 70 ñàÿõýðýã áîëæ áàéíà ë äàà. ýõýë÷èõñýí áàéñàí. Ýíý áàéíà óó? òºãðºãèéã íü çàðöóóëñàí.Èíãýýä òîõèëîã îðîí æèëèéí õóâüä áàðèëãûí Îäîî ¿ëäýãäýë 130 ñàÿñóóöàíä àìüäðàõ õ¿ñýëòýé êîìïàíèóä íýã ìåòð -Îðîí ñóóöíû õî¸ð òºãðºãèéã äàðàà æèë óñèðãýäèéã êîìïàíèóäòàé êâàäðàòûã íü 1 ñàÿ 150 áàéðíûõàà àðäõàí òàëä çàéëóóëàõ áàéãóóëàìæõîëáîõ çîõèöóóëàëòûã ë ìÿíãààð çàõèàëñàí. áèä òºìºð õàøàà òàòàæ, áîëîîä òýãøèòãýëèéíáèä áèä õèéæ ºãñºí. Èíãýýä òîîöâîë íýã àéë 200 øèðõýã ìîä ñóóëãàñàí. àæèëä íü çàðöóóëíà. äóíäæààð 52 îð÷èì ñàÿ Ýíý òàëáàéäàà äàðàà ªíãºðñºí æèë 24 òºãðºãººð óóãóóë íóòàãòàà æèëýýñ àìèíû îðîíàéëûí ýõíèé îðîí ñóóö ñóóöíû õîðîîëîë áàðèõààðÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 23“Óõàà îâîîò” áóþó “982 äóãààð ºíäºðëºã” Áàéøèíòûí äèâèç ò¿ìýíä èë áîëñîí þì. òîîñãî öîõèæ áàéñàí öýðã¿¿äèéã ãýæ ÿðüñàí áàéíà. Þ.Þìæàâ ãóàé þ¿ëýõýýð èðýýä àäóó õóðààæ áóéáàéðëàæ áàéñàí ªð㺺 Áàéøèíòûí äèâèçýä ãàðñàí õàðñààð áàéòàë ãóðâàí õóäàãò ìºí 1938 îíû õàâàð Ìàðøàë àäóó÷èíã íü õ¿ëýýëã¿éãýýð Äóíäãóðâàí òîëãîéí Áàãà ºð㺺 öààñàí óóòòàé ç¿éë õèéñýí þì Õ.×îéáàëñàí, Þ.Öýäýíáàëûí áóëãèéí Öîîðõîéí áóðãàñíààñ àþóëò ºâ÷íèé òàëààð òóñ äèâèçèéí áèëýý. Òýð ºäðººñ õîéø äàðãà õàìòààð Áàéøèíòûí äèçèçýä õóãàëæ àâààä, óóðãà õèéæ ìîðèî Ìèíèé òºðæ ºññºí íóòàãò äàðãààñ Öýðãèéí ÿàìíû ñàéäàä íàð Îíãîí òàâàí áóëàã, Ãóíãóóíû î÷èæ áàéñíûã áîëîí ºâ÷èëñºí áàðüæóíàí,áàðóóíòèéøýýäàâõèæ“Óõàà îâîîò” õýìýýõ íýãýí áÿöõàí èëãýýñýí õî¸ð ðàïîðò ýä¿ãýý õóäãààñ óñàà àâ÷ðóóëäàã áîëîâ. öýðã¿¿äýýñ ãàéã¿éã íü ÿëãààä áàéãààä ÿìàð ÷ áîðîîã¿é íàðòàéòîëãîé áàéäàã. Óõàà îâîîòîîñ àðõèâò õàäãàëàãäàæ áàéäàã Öýðã¿¿ä ººðèéí õóäãààñ óñàà õàäëàíä ãàðãàõàä òýíä öýíãýã ñàéõàí ºäºð áèäíèé í¿äýí äýýðóðàãøàà ýëáýã óñòàé ÿí ãóóíû áºãººä òýðõ¿¿ áàðèìò áè÷ãèéã õýðýãëýíý. Õýä õîíîãèéí óñ óóæ áèå òýíõýðñýí òóõàéãàà õî¸óë, äºðâºí ìîðèíû õàìòààðõóäàã, Áîðîëæ, Îíãîí ýëñ, Îíãîí àõìàä ñýòã¿¿ë÷ Öîãèéí Ò¿äýâ 1996 äàðààãààð öýðã¿¿ä ãýäýñíèé õóó÷èëñàí áàéëàà. Ñ¿õáààòàð àÿíãàíä íèðã¿¿ëæ áàéâ äàà. Ãàçàðòàâàí áóëàã, ªð㺺 ãóðâàí òîëãîé, îíä “Àðäûí ýðõ” ñîíèíä ãàðãàæ ºâ÷èíä íýðâýãäýæ ýõëýâ. Òýãýýä àéìãèéí “Ãàíãà èìïåêñ” óñàíäàà çºâ õàðüöàõã¿é áîë õýö¿¿õîéøîî Õ¿ðýë òàâàí òîëãîé, òàâüæýý. Òýíä áè÷ñýíýýð ýõíèéÁîð õºíäèé ãýýä íºìºð íººëºã ðàïîðòîä “Óóøèãíû ºâ÷íººð 20, ãóðâàí ñàðûí äîòîð ìÿíãà êîìïàíèéíçàõèðàëÄ.Ãîìáîñ¿ðýí ø¿¿” ãýæ ÿðüæ áàéñàí áèëýý.á¿õèé ºâºë溺 õàâàðæààíû õîíä õèæèã õàëóóí õàíèàäààð 52 õ¿í ãàðóé öýðýã íàñ áàðñàí, ¸ñòîé ìàíàé ààâ ÿã òýð öýðãèéí ¿õëèéí Áàéøèíòûí 7 äóãààð äèâèç 1945áóóöòàé, çóñëàí íàìàðæààíû íàñ áàðëàà. Ò¿ðãýí àðãà õýìæýý ñ¿éðýë ãýäýã òýð áàéñàí øèã ¿åýð Áàéøèíòûí äèâèçýýñ áàðóóí îíû ÷ºëººëºõ äàéíû äàðààãààðáóëàã øàíäòàé ñàéõàí íóòàã àâ÷ ºãíº ¿¿” ãýñýí áîë õî¸ð áîäîãääîã þì. Òóëààíä îðîîä õîéøîî Àëòàí ãàäàñ íýðòýé òàòàí áóóãäàæ, äèâèçèéí ñóóðèí¿ðãýëæèëíý. äàõü ðàïîðòîä “ªâ÷íººð 300 ñ¿éðñýí áîë ÷ ÿàõàâ ãýõ ñýí. Òýð æèæèã òîëãîéí ýíãýðò öýðãèéí äýýð Õîíãîð ñóì í¿¿äýëëýí èðæ ãàðóé õ¿í íàñ áàðëàà. Ñàéí ýì îëîí ¿õäýëèéã ìàíàé ñóìààñ àãò õàðèóëæ áàéãààä àìüä ìýíä ñóóðüøñàí áàéäàã. “Óõàà îâîîò” Óõàà îâîîòûã “982 ÿàðàëòàé èð¿¿ëíý ¿¿?” ãýæýý. èðñýí öýðýã Æàìáààæàìöûí ãàðñàí òóõàéãàà “Àëòàí ãàäàñ áóþó 982 äóãààð ºíäºðëºãèéíäóãààð ºíäºðëºã” õýìýýí Ýíý ìýäýýëëèéí äàãóó Äîòîîä Áàëæèííÿì äèâèçèéí ýìíýëãýýñ òîëãîé, àëòàí òóóðò õ¿ëýã ìîðüä áàðóóí äîîãóóð îêîâ, øóóäóó,íýðëýæ, çàðèì ñîíèí ÿâäëûí ÿàìíààñ õóðàíäàà ¿õýð òýðãýíä à÷ààä ªð㺺 ãóðâàí ìèíü àìü àâàðñàí” ãýæ ÿðüäàã í¿õýí çåìåëàíê îëîí áàéäãèéíõýâëýëä áè÷ñýí áàéäàã. Âàíäàí äàðãàòàé òóñãàé êîìèññ òîëãîéí ç¿¿í õîéò òàëûí 982 áàéëàà ãýýä æàðààä îíû äóíäóóð óë ìºð íü ׺뺺ëºõ äàéíûÞóíû ó÷ðààñ èíãýæ íýðëýõ òîìèëæ, àñóóäëûã ãàçàð äýýð íü äóãààð ºíäºðëºãèéí áàðóóí Õîíãîð ñóìûí äîëîîí æèëèéí ºìíº òýð íóòàãò îðîñ öýðãèéíáîëîâ? øàëãàí òàíèëöàæ èëòãýë áè÷ñýí ñóãà æàëãàíä àâàà÷èæ àñãàäàã äóíä ñóðãóóëüä ñóð÷ áàéõäàà àíãè áàéðëàæ áàéñíûã èëòãýíý. áàéíà. Óã èëòãýëä íàñ áàðàã÷äûí áàéñàí þì… Áè 7 äóãààð ñàðûí Óõàà îâîîòûí óðä ýíãýðýýð àðãàë Áèäíèéã áàãà áàéõàä ªð㺺 ... ªð㺺 ãóðâàí òîëãîéãîîñ òîîã 700 ãýæ òýìäýãëýýä, òàõàë ñ¿¿ë÷ýýð õ¿éòýí õºëñ àñãàð÷, í¿ä ò¿¿õýýð ÿâàõàä ºâñ, ëóóëü øàðèëæ ãóðâàí òîëãîéí îéðîëöîî áîëîíáàðóóí òèéøýý àðâààä êèëîìåòð ºâ÷íèé øàëòãààíûã õóâüñãàëûí õàðàíõóéëàí, ãýäýñ ìóøãèóëààä óðãàñàí îâãîð òîâãîð øîðîîí ç¿¿í òàëä íü òàíêíû õýä õýäýíãàçàðò õàãàñ ìÿíãàí ëàì õóâàðãà ýñýðã¿¿ íàðûí õîðëîí ñ¿éòãýõ ã¿éëãýæ ýõýëñýí. Àðâààä ãýð äàëàí èõ áàéäàã áàéëàà ãýæ ¿ëäýãäýë áàéñàí þì. Õàðèí óðäøàâèëàí ñóóñàí Áàéøèíòûí õèéä àæèëëàãàà ãýýä “òîõèðîìæã¿é áàðü÷èõñàí íýãýíä íü 5-6 õ¿í äóðññàí þì. Òýð ¿åä Äîðíîãîâü õºðø ð¿¿ òºìºð ãàðãàæ áàéõãýýä áóðõàíû øàøíû òîìîîõîí õîîë, àíãëè äàâñòàé óñ õýðýãëýæ, õýâòýíý. Íóíòàã öàãààí ýì ºãäºã àéìãèéí ªëãèéí õèéäýä áàéðëàæ ¿åýð òýð òàíêíû ¿ëäýãäë¿¿ä öºìòºâ áàéæýý. Ñ¿õáààòàð àéìãèéí áóðóó ýìýýð ýì÷èëñýí” ãýæ ñºí. ªâ÷èëñºí õ¿í ýäãýðíý áàéñàí 10 äóãààð äèâèçýä óã à÷èãäàæ îäîî óë ìºð ¿ã¿é áîëæýý.õàìãèéí íàì äîð öýã íü òýðõ¿¿ òýìäýãëýñýí áàéíà. Öààø ãýäýã ¸ñòîé ºäðèéí îä áàéñàí. ºâ÷èí ãàð÷ ìºí 600 ãàðóé öýðýã Òýð íýãýí ýìãýíýëò ÿâäëààñ õîéøÁàéøèíò þì ãýíý ëýý. Ãó÷èí íü “Äèâèçèéí óäèðäëàãà, Äèâèçèéí ýìíýëýãò ìèíèé ãýíýòýýð ¿õñýí òàëààð Áàðóóí-Óðò íàÿ øàõàì æèë ºíãºð÷ýý. Òýðõ¿¿õýäýí îíû èõ õýëìýãä¿¿ëýëòýä ýì÷ Òîéâãîî, Çàíàíîâ íàðûí äîòíîñäîã Àðõàíãàéí Áàëæèð ñóìûí ºíäºð íàñòàí Äîîíýðýí ãàøóóí ÿâäàë, ãóíèãò ò¿¿õèéãÁàéøèíòûí õèéä ºðòºæ óñòàí, õóâüñãàëûí ýñýðã¿¿ íàð ãýäýñíèé ãýäýã ñàíèòîð öýðýã áàéëàà. ãóàé õóó÷èëñàí íü “Ñ¿õáààòàðûí í¿äýýð ¿çýæ, àëä áèåýðýý àìñ÷,òýíä øèíýýð í¿¿äýëëýí èðæ ºâ÷èí, ýëäýâ ºâ÷èí äýëãýð¿¿ëæ Íýã ºã뺺 íàìàéã ýðãýõýä íü áè çàì” ñîíèíû øàðëàñàí õóóäñàíä àìü ìýíä ãàðñàí àõìàä ¿åèéíõýíñóóðüøñàí äèâèç íü “Áàéøèíòûí äèâèçýä ¿ëýìæ õýìæýýíèé óõààí àëä÷èõñàí áàéæýý. ªäºð ¿ëäæýý. Áàéøèíòûí äèâèçèéí ÷ áóðõàíû îðîíä çàëðàí îäæýý.äèâèç” íýðýýð ò¿¿õýíä ¿ëäñýí õîõèðîë õîðëîë ¿ç¿¿ëñýí áàéíà. î÷èõîä íü áàéäàãã¿é ãýíý. Òýãýýä öýðãèéí ¿õëèéí òàëààð 90 íàñûã Òàëûí íàìõàí òîëãîäîîð ìÿíãàíáàéäàã. Ãó÷ààä îíû äóíäóóð Íàñ áàðñàí õ¿ì¿¿ñèéí õ¿¿ðèéã ¿õäýëèéí ãýð ë¿¿ ã¿éæ î÷òîë íàñàëñàí ààâààñàà ¿ã ºäºæ öýðýã ýðñèéí ñ¿íñ ýðãýëäýæöºâ¿¿í öàã ¿åä ªíäºðõààíû í¿õ áîëîí æàëãà ãóó, øóóäóóíû á¿òýýëãýòýé äºðâºí õ¿¿ð ãàçàðò àñóóâàë “Äèâèçèéí óíäíû óñíû õýýðèéí ñàëõèàð ãó÷ààä îíûäîëäóãààð ìîðüò äèâèç èõ áàãà ãàäíà èëýýð îâîîëîí õàÿñàí õýâòýæ áàéõ. Øóóäõàí ìèíèé õóäàãò íü àíãëè äàâñ õèéñýí ãýæ ãóíèãò ò¿¿õèéã õ¿¿ðíýí áóé ìýò.ªð㺺, ¯õýð óÿà ãýäýã èõýð ãóðâàí áàéíà” ãýæýý. ãàðò àìü òàðèà øàõ÷èõààä ãàð÷ ÿðèëöäàã þì. Ãýõäýý ãàçàð ëóñûí Èðýõ æèë áîëîõ ÷ºëººëºõ äàéíûòîëãîéí ýíãýðò çýë¿¿ä öàãààí óñ àâ÷ðàõàä îñîëã¿é àìüñãàëæ öýýðëýë áîëñîí áàéæ ìàãàäã¿é 70 æèëèéí îéí ºìíº Ñ¿õáààòàðòàëä èðæ áàéðëàñàí àæ. Òýð Õýíòèé àéìãèéí Äàäàë ñóìûí áàéñàí þì áàéõ. Àì ðóó ìèíü ýý. Äèâèç àíõ í¿¿æ èðñýí ºâ뺺 àéìãèéí Çàñàã äàðãûí òàìãûííàìðàà öýðã¿¿ä òóéïóó öîõèæ èðãýí, àõìàä äàé÷èí Þ.Þìæàâ óñ öóòãààä ýìíýëýã ð¿¿ áóöààæ Îíãîí òàâàí áóëãèéí íýã Äóíä ãàçðûí Öýðãèéí øòàáààñ óãáàéøèí áàðüæ îðãîíîõ îðîí 2004 îíä “Ñýð¿¿ëýã” ñîíèíä àâàà÷ñàí þì áèëýý. Õàìàã í¿ä áóëãèéí áóðãàñûã òýðýã òýðãýýð òîëãîéí ýíãýðò äóðñãàëûí áàãàíàáàéðòàé áîëñîí ÷ ò¿ëýý ò¿ëø ºãñºí ÿðèëöëàãàäàà “1936 ìààíüõàãñààäõàãàð÷èõñàí.Õîðíû òýýâýðëýí àâ÷èð÷ ò¿ëñýí ãýäýã. áîñãîõ àæëûã õººöºëäºæ çóðàãáàéõã¿éãýýñ äèâèçèéí òºâººñ îíû õàâàð öýðýãò ìîðäîâ îî. íºëºº áèç äýý. Óñ óóõ õîíîãèéí Æàðààä îíû äóíäóóð þì äàà. òºñëèéã íü õèéëã¿¿ëñýí áàéíà.óðàãøàà õîëã¿éõýí áàéõ Îíãîí Òýð çóíàà ìàíàé äîëäóãààð òîî ìèíü ã¿éöýýã¿é áîëîõîîð Ìàíàé áðèãàäûí õî¸ð ìàë÷èíòàâàí áóëãèéí áóðãàñ áóòûã õóó äèâèç ªíäºðõààíààñ îäîîãèéí àìüä ìýíä ãàðñàí áîëîâ óó äàà” íýãäëèéí àäóóíààñ óíàà ìîðèî Ñýòã¿¿ë÷ Ã.ѯÕÝÝõàìàí ò¿ëæ èõ ë çóòðóó ºâºëæèæ Ñ¿õáààòàð àéìãèéí ªð㺺 ãóðâàíõàâàðòàé çîëãîæýý. Ãýñýí ÷ 1937 òîëãîé ãýäýã çýë¿¿ä òàëä øèëæèíîíû äýëýíò ìàë èâýëæ, äýëõèé áàéðëàñàí þì. Ìàíàé àíãèàñäýëãýíýñýí äýëãýð çóíû öàãààð óðàãøàà åñºí êèëîìåòðò ÎíãîíÁàéøèíòûí äèâèçýä ãýäýñíèé òàâàí áóëàã íýðòýé áóëàã, áàðóóíõàëäâàðò ºâ÷èí ãàð÷ îëîí öýðýã òèéø 11 êì-ò \áàðóóí áèø ç¿¿íç¿é áóñààð íàñ áàðñàí áàéíà. òèéø Ã.Ñ \ Ãóíãóóíû õóäàã ãýæ¯õñýí öýðã¿¿äèéã ¿õýð òýðãýýð áàéõ. Áèä òýð õî¸ðîîñ óñ àâäàã纺âºðëºí Óõàà îâîîòûí áàðóóí áàéñíàà àíãè äýýðýý ãóðâàí õóäàãóðä ýíãýðò ýõëýýä í¿õ óõàæ óõàæ ãàðãàâ. Áàñ òîîñãî öîõèîäîðøóóëäàã áàéñíàà ñ¿¿ëäýý ãóó øàòààëã¿é êàçàðì, ýìíýëãèéíæàëãàíä áººíººð íü èë çàäãàé áàéð áàðüñàí þì. Àðãàë ò¿ëøòàâüäàã áàéæýý. Òýð ¿åýñ õîéø îëäîõã¿é ó÷ðààñ òýð ºâºë ãàëÓõàà îâîîòûã àðõèâûí áàðèìò ¿çýýã¿é. Ǻâõºí õîîë öàéãààáè÷èãò “982-ûí ýíãýð” õýìýýí áîëãîõ òºäèéõºí á¿ä¿¿í ºâñ ò¿¿æíýðëýõ áîëñîí áàéíà. àâ÷èðäàã ñàí. Öýðã¿¿ä ºã뺺 íýã äóãóé õóðóóä, äîìáîí ¸îòîí, “Àðäûí ýðõ”, “Ñýð¿¿ëýã” àÿãà õàð öàé,ºäºð ÷àíàñàí ìàõñîíèíû åðýýä îíû äóãààðóóäàä þì óó, øàð áóäààòàé øºë, îðîéÁàéøèíòûí äîëäóãààð äèâèçèéí ãóðâàí øèðõýã áîîðöîã, àÿãàöýðãèéí ¿õëèéí òóõàé õýä õýäýí õàð öàéíû íîðìòîé. 1937 îíû 7ìàòåðèàë àíõ íèéòëýãäýæ, òýíä äóãààð ñàð øèã ñàíàãäàíà. Á¿õöýðãèéí àëáà õààæ áàéñàí àõìàä öýðãèéí ýìíýëãèéí àëáàíû äàðãàäàé÷äûí ÿðèëöëàãà ãàðñíààð íàÿ Äýíäýâ ãýäýã õ¿í Óëààíáààòàðààñøàõàì æèëèéí òýðòýýõ îëíûã ìàíàé àíãèéí óñàí õàíãàìæèéãõàìàðñàí ýìãýíýëò ¿éë ÿâäàë øàëãàõààð èðëýý ãýñýí ÿðèà ãàðàâ. Òýðýýð äèâèç, õîðîîäûí äàðãà íàðûã äàãóóëæ ÿâààäÑ.ÑÀÐÓÓËÑÀÉÕÀÍ: 50 ñóìààñ 24 àéëûí Ñóìäàä ÝÊÎ ÎÐÎÍ îðîí ñóóö áàðèõ çàõèàëãà àâààä áàéíà ÑÓÓÖ òªñëèéã ”Àòìîð” ÕÕÊ-èéí ÿéöýòãýõ êîìïàíè Áàÿíäýëãýð ñóìàíä áàðüñàíòàé õàðæ àæèëëàæ áàéíà äàà. çàõèðàë Ñ.Ñàðóóëñàéõàíààñ õºäºº àäèë 24 àéëûí îðîí ñóóöûã 50 ñóìàíä -Ñóìäûí õóâüä îðîí ñóóöàíä àìüäðàõ õýðýã毯ëæ áàéíà áàðèõààð òºëºâ뺺ä, õºðºí㺠îðóóëàã÷àà îðîí íóòãèéã îðîí ñóööæóóëàõ îë÷èõîîä ÿâæ áàéíà. áîëîìæ á¿ðäýæ ýõýëæ áàéíà. Òýãâýë պ人 îðîí íóòàã ÿëàíãóÿà àëñëàãäñàí ñóìäòºëºâëºãººíèéõ íü òàëààð òîäðóóëëàà. îðîí ñóóö õóäàëäàí àâàõ áîëîìæã¿é õºãæ뺺ñõîöðîãäñîííüíèéñëýëèéãçîðèõèõí¿¿äëèéã -պ人ãèéí ìàë÷èä ñóìàíäàà ãýð õîðîîëëûí èðãýä èíæåíåðèéí áèé áîëãîæ ýõýëñýí. Ýíý òºâëºðëèéã ñààðóóëàõ -Àòìîð êîìïàíèéí òàíèëöóóëãààñ õàëààëò, õàëóóí óñòàé áàéðàíä áàéõ øóãàì ñ¿ëæýýíä õîëáîãäîõ áîëîìæ àæëûí õ¿ðýýíä àëñëàãäñàí ñóìäàä 24 àéëûí “Ýêîÿðèàãàà ýõýëüå ãýæ áîäîæ áàéíà. áîëîìæèò òºñëèéã Ìîíãîë Óëñàä àíõëàí áèé þó? îðîí ñóóö” òºñëèéã õýðýãæ¿¿ëæ, ñàíõ¿¿ãèéí çºâ ýõë¿¿ëñýí. Ýíý íü õºäººãèéí èðãýä õóâèëáàð, ã¿éöýòãýëèéí îíîâ÷òîé ìåíåæìåíòýýð -Àòìîð êîìïàíè àíõ 2004 îíä íóòàãòàà ñàéõàí àìüäðàõ áîëîìæèéã -Ìýäýýæ, áîëîìæòîé. Ýíý æèë óëñûí ÷àíàðûí ºíäºð ò¿âøèíä ã¿éöýòãýæ áàéíà. Òºñëèéíáàéãóóëàãäàæ áàéñàí. Ýíý æèë ìàíàé á¿ðä¿¿ëýõýä èõýýõýí íýìýð áîëæ õýìæýýíä 16 ñóì øàëãàðñíààñ Äîðíîä ¿ð ä¿íä èðãýä ººðèéí ñóì, îðîí íóòàãòàà òîõèëîãêîìïàíèéí àðâàí æèëèéí îé òîõèîæ áàéíà. áàéãàà. Åð íü íóòãèéí àðä èðãýäèéí àéìãèéí Áàÿí-óóë, Õýíòèé àéìãèéí Áèíäýð,“Àòìîð” êîìïàíèéí ãîë çîðèëãî òºâèéí ñýòãýë õàíàìæ õýð áàéäàã âý? ñàéõàí àìüäðàõñèñòåìä õîëáîãäîõ áîëîìæã¿é àéë ºðõèéí ªìíºãîâü àéìãèéí Öîãò-Îâîî, Äóíäãîâü áîëîìæòîé áîëîõûíõàëààëò, õàëóóí óñ, áîõèðûí ñèñòåìèéã -պ人ãèéí ìàë÷èä ìààíü ñóìàíäàà àéìãèéí Ãóðâàíáóëàã, Ñ¿õáààòàð àéìãèéí çýðýãöýý òºðèéíøèéäýæ ºãºõ çîðèëãîòîé àæèëëàäàã. õàëóóí, õ¿éòýí óñòàé, äîòðîî áèå çàñàõ Ýðäýíýöàãààí ãýñýí òàâàí ñóìûí òºñºë àëáàíõààã÷,õóâèàðàà ãàçàðòàé, õàëààëòòàé áàéðàíä àìüäàðäàã äýýð ìàíàé êîìïàíè àæèëëàæ áàéíà. Ýíýõ¿¿ àæ àõóé ýðõëýã÷, -Ñ¿õáààòàð àéìàãò õýçýýíýýñ ¿éë áîëñíîîð õîò, õºäººãèéí ñî¸ëûã îéðòóóëæ òºñëèéã óëñààñ ñàíõ¿¿æ¿¿ëñýí ÷ îäîîãèéí ìàë÷èä èïîòåêèéíàæèëëàãààãàà ÿâóóëæ ýõýëñýí áý? áàéíà ãýæ èõýä àì ñàéòàé áàéãàà. Òºñëèéí áàéäëààð ñàíõ¿¿æèëò íü çîãñ÷èõñîí çýýëä õàìðàãäàõ íýýëòýä ÓÈÕ-ûí äàðãà Ç.Ýíõáîëä èðæ áàéãàà. Òèéìýýñ áèä ººðñäèéí õºðºí㺺ð áîëîìæòîé áîëæ -2012 îíîîñ Ñ¿õáààòàð àéìàãò ¿éë îðîëöîõäîî ìàë÷äàä äîëîîí õóâèéí øèéäýæ, æèëäýý áàãòàí õ¿ëýýëãýæ ºãºõººð áàéãàà þì.àæèëëàãààãàà ÿâóóëæ áàéíà. Ñ¿¿ëèéí õ¿¿òýé îðîí ñóóöíû çýýë îëãîõ áîëñíûã øàðãóó àæèëëàæ áàéíà.õî¸ð æèëä á¿òýýí áàéãóóëàëò èõýýð äóóëãàñàí. Èíãýñíýýð ìàë÷èä îðîí ñóóöíû ĺðâºí äàâõàð,õèéãäýæ, æèøèã àéìàã áîëæ ÷àäñàí òóñ õºíãºëºëòòýé çýýëä õàìðàãäàõ áîëîìæ äàâõàðòàà çóðãààíàéìãèéí õºãæèëä ìàíàé êîìïàíè ÷ áàñ íýýãäýæ áàéãàà þì. àéë á¿õèé ýêî îðîíõóâü íýìýð îðóóëæ áàéãààäàà áàÿðòàé ñóóö íü ãàäíàà 200áàéäàã. Àíõ æèøèã õîðîîëëûí øóãàì -Îðîí íóòàãò îðîí ñóóö áàðèõàä ì2 àâòîìàøèíûñ¿ëæýýã õîëáîñîí. Ò¿¿íýýñ õîéø 24 àéëûí ¿íý ºðòºã íü ÿìàðõóó òóñäàã âý? çîãñîîë, 300 ì2îðîí ñóóöûã Áàÿíäýëãýð ñóìàíä áàðüæ Áàðàà ìàòåðèàëàà õîëîîñ òàòíà ãýõ íèéòèéí ýçýìøëèéíàøèãëàëòàä õ¿ëýýëãýæ ºãñºí. Ò¿¿í÷ëýí çýðýã îëîí õ¿íäðýëòýé àñóóäàë ¿¿ñäýã ÷ºëººò öàãààÒ¿ìýíöîãò, Óóëáàÿí ñóìäàä áàðüæ áàéãàà, áàéõ... ºíãºð¿¿ëýõ àìðàëòûí òàëáàéòàé. Òîîñãîí ºðëºãòýéîíû ºìíº õ¿ëýýëãýæ ºãºõººð àæèëëàæ áîëîí òºìºð êàðêàçòàé õî¸ð ÿíçûí õóâèëáàðòàé.áàéíà. Áàÿíäýëãýð ñóìûí õóâüä ãóðàâ -Òèéì ýý, îðîí íóòàãò áàðèëãà áàðèõàä Õºðºí㺠îðóóëàëòûí òóõàéä èðãýä 30 õóâü, õóâèéíäàõü 24 àéëûí îðîí ñóóöàà áàðèõààð áîëæ õîò ñóóðèí ãàçðûã áîäâîë òýýâýðëýëòèéí õýâøèë 40 õóâü, àðèëæààíû áàíê 30 õóâéèíáàéãàà. Áóñàä àéìàã, ñóìäààñ áèäíèé çàðäàë ºíäºð òóñäàã. Äýýð íü àæèëëàõ ñàíõ¿¿æèëò õèéæ áàéãàà. Áàÿíäýëãýð ñóìàíä ýõíèéã¿éöýòãýñýí îðîí ñóóöíû áàðèëãûã èðæ, õ¿÷íèé õîìñäîë áàéäàã. Òèéì ÷ ó÷ðààñ ýýëæèéí 24 àéëûí îðîí ñóóö àøèãëàëòàä îðæ,¿çýæ, ñîíèðõîæ áàéíà. õºäºº îðîí íóòàãò îðîí ñóóöíû áàðèëãà îäîîãèéí áàéäëààð õî¸ð äàõü ýýëæèéí îðîí ñóóö áàðèãäàõã¿é áàéãàà íü ¿íýí. Çàõ çýýëèéí áàðèãäàæ áàéíà. Òºñºë Óóëáàÿí, Ò¿ìýíöîãò ñóìäàä -Áóñàä àéìãèéí ñóìäààñ èéì îðîí áàãòààìæ íü ÷ áàãà. Ãýõäýý íýã ñóìûí õýðýãæèæ áàéíà.ñóóöíû áàðèëãà áàðèóëàõ çàõèàëãà õóâüä 100-ààä àéë îðîí ñóóöàíä îðæèðæ áàéíà óó? àìüäðàõ áîëîìæòîé ãýñýí ñàéí òàëûã íü -Çàõèàëãà èðæ áàéãàà. 2015 îíä ìàíàéÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
ÓÈÕ-ûí ãèø¿¿í Ì.Çîðèãò Òóñãàé äóãààð 2014 24ѯÕÁÀÀÒÀÐ ÍÓÒÃÈÉÍ ÃÀÂÚßÀÒÓÓÄ ÒªÐ˪ª ¯íäýñíèé ýðõ ÷ºëºº, òóñãààð òîãòíîëîî ñýðãýýí ìàíäóóëñíû ׺뺺ò áºõèéí ¯íäýñíèé øèãøýý áàãèéí òàìèð÷èí, îëîí óëñûí103 æèëèéí îéí ¿åýð Åðºíõèéëºã÷ Ö.Ýëáýãäîðæ Ñ¿õáààòàð õýìæýýíèé ìàñòåð Ýíõñàéõàíû Íÿì-Î÷èðûã Ìîíãîë Óëñûíàéìãèéí èðãýí, ÌÇÝ-èéí øàãíàëò, ÿðóó íàéðàã÷, ÷ºëººò óðàí Ãàâüÿàò òàìèð÷èí öîëîîð òóñ òóñ øàãíàñàí þì.á¿òýýë÷ Àéëòã¿éí Òºìºð-Î÷èðûã Ìîíãîë Óëñûí Ñî¸ëûí ÃàâúÿàòÇ¿òãýëòýí öîëîîð, ìºí àéìãèéí Äàðüãàíãà ñóìûí óóãóóë, Íýãýíòýý äîðíûí èõ íàéðàã÷ Íÿìáóóãèéí Íÿìñ¿ðýíãèéí õýëñíýýð ¿ãýýð “æîíãë¸ðäîã÷” Àé.Òºìºð-Î÷èð øàãíàë ãàðäàõ ¿åäýý “¯íýí ¿ã ãýäýã ¿íýòýé ìîðèíîîñ èë¿¿ öýíýòýé ãýæ áîääîã. Ìîíãîëûí àðä ò¿ìýí ýðòíýýñ ë ¿íýíýýð ÿâáàë ¿õýð òýðãýýð òóóëàé ã¿éöíý ãýýä õýë÷èõñýí õ¿ì¿¿ñ. Öààøèä á¿ãäýýðýý ¿íýíýýð ÿâìààð áàéíà. Àëñäàà ¿íýíýýñ èë¿¿òýé ¿íýòýé þì ãýæ áàéõã¿é ýý” õýìýýí õýëñýí þì. Òýðáýýð 2000 îíä “Àäóóíû íóòàã äàðüãàíãà” àíõíû íîìîî õýâë¿¿ëñíýýñ õîéø “Àçûí äºðâºí áýðõ”, “Ýìýýëòýé ìºíäºð”, Äàâõàð óÿàíû ìîðüä” çýðýã õýä õýäýí ø¿ëãèéí ò¿¿âýð íîì õýâë¿¿ëñýí þì. Ìîíãîë Óëñûí äºðâºí óäààãèéí àâàðãà Ý.Íÿì-Î÷èð íü Áóðèàä Õ¿ðýë ìåäàëü, Ôðàíö óëñàä çîõèîí áàéãóóëàãääàã “Ãîëäåí Ãðàí- óëñûí Åðºíõèéëºã÷èéí íýðýìæèò öîìûí òýìöýýí áîëîí Áºõèéí Ïðè” òýìöýýíýýñ àëòàí ìåäàëü òóñ òóñ õ¿ðòñýí ºíäºð àìæèëòààð ÷ºëººò áàðèëäààíû äýëõèéí “À” çýðýãëýëèéí Òóðêèéí àëäàðò 2014 îíûã ¿äýæ áàéíà. áºõ ßøèð Äîãó, Áîëãàðûí àëäàðò áºõ Äàíêîëîâ íàðûí íýðýìæèò òýìöýýí¿¿äèéí àâàðãààð òîäîð÷, Äýëõèéí àâàðãààñ àëò, ìºíãº, õ¿ðýë ìåäàëèóä õ¿ðòýæ áàéæýý. Ò¿¿í÷ëýí Àçåðáåéäæàíû Áàê¿ õîòîä çîõèîãäñîí Äýëõèéí àâàðãà øàëãàðóóëàõ òýìöýýíýýñÄ.Íàìñðàéíîðîâ: ÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í Ì.Çîðèãòûí õàìò íàðàí ìàíäàõ íóòãèéã òîéð×, àß äóóãàà ªðãªíª ÓÈÕ –ÛÍ ÃÈد¯Í Ì.ÇÎÐÈÃÒ ÒÎÉÐÎÃÒÎÎ ÀÆÈËËÀÕ ÕÓÂÀÀÐÜ /2015.01.15-23/ 2015.01.15-íû Ï¿ðýâ ãàðàã 16:00 – 18:30 öàãò: Ò¿ìýíöîãò ñóìàíä èðãýäòýé óóëçàëò, Óðëàãèéí òîãëîëò 2015.01.16-íû Áààñàí ãàðàã 10:00-12:30 öàãò: Àñãàò ñóìàíä èðãýäòýé óóëçàëò, Óðëàãèéí òîãëîëò 19:00-21:30 öàãò: Ýðäýíýöàãààí ñóìàíä èðãýäòýé óóëçàëò, Óðëàãèéí òîãëîëò 2015.01.17-íû Áÿìáà ãàðàã 19:00-21:30 öàãò: Äàðüãàíãà ñóìàíä èðãýäòýé óóëçàëò, Óðëàãèéí òîãëîëò 2015.01.18-íû Íÿì ãàðàã 11:00-13:30 öàãò: Íàðàí ñóìàíä èðãýäòýé óóëçàëò, Óðëàãèéí òîãëîëò 16:00-18:30 öàãò: Îíãîí ñóìàíä èðãýäòýé óóëçàëò, Óðëàãèéí òîãëîëò 2015.01.19-íû Äàâàà ãàðàã 09:30-12:00 öàãò: Îíãîí ñóìûí Îòðÿäàä óóëçàëò, Óðëàãèéí òîãëîëò 17:00-19.30 öàãò: Áàÿíäýëãýð ñóìàíä èðãýäòýé óóëçàëò, Óðëàãèéí òîãëîëò 2015.01.20-íû Ìÿãìàð ãàðàã 11:00-13:30 öàãò: Ò¿âøèíøèðýý ñóìàíä èðãýäòýé óóëçàëò, Óðëàãèéí òîãëîëò 18:00-20:30 öàãò: Óóëáàÿí ñóìàíä èðãýäòýé óóëçàëò, Óðëàãèéí òîãëîëò 2015.01.21-íû Ëõàãà ãàðàã 11:00-13:30 öàãò: Õàëçàí ñóìàíä èðãýäòýé óóëçàëò, Óðëàãèéí òîãëîëò 2015.01.22-íû Ï¿ðýâ ãàðàã 10:00-12:30 öàãò: Ñ¿õáààòàð ñóìàíä èðãýäòýé óóëçàëò, Óðëàãèéí òîãëîëò 18:00-21:00 öàãò: Áàðóóí-Óðò ñóìûí èðãýäòýé óóëçàëò, Óðëàãèéí òîãëîëò 2015.01.23-íû Áààñàí ãàðàã 14:00-16:30 öàãò: ̺íõõààí ñóìàíä èðãýäòýé óóëçàëò, Óðëàãèéí òîãëîëòÓÈÕ-ûí ãèø¯¯í ì.çîðèãòûí àæëûí àëáà óòàñ: 93119001 e-mail: [email protected] FB: Zorigt Ìunkhchuluun twt: @m_zorigt
Search
Read the Text Version
- 1 - 24
Pages:
