แผนการสอนสังคม-ม.2-บทที่3-หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา

หนว่ ยการเรียนร้ทู ่ี 3 ชอื่ หน่วย หลกั ธรรมทางพระพุทธศาสนารหัส ส 31101 วิชา สังคมศึกษาพน้ื ฐาน กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ ังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรมช้ันมธั ยมศกึ ษาปที ี่ 2 ภาคเรยี นท่ี 2 เวลา 4 ชั่วโมงชื่อผสู้ อน สาธติ า คีรีประพาส โรงเรยี นราชประชานเุ คราะห์ 31 ****************************************************1. สาระการเรียนรู้ / ตัวช้ีวัดสาระที่ 1 ( พระพทุ ธศาสนา ) มาตรฐานการเรยี นรู้ /ตวั ช้ีวัด ส 1.1 ม.2/8 อธบิ ายธรรมคณุ และข้อธรรมสาคัญในกรอบอริยสัจ 4 หรอื หลกั ธรรมของศาสนาท่ี ตนนับถอื ตามท่ีกาหนด เหน็ คุณคา่ และนาไปพฒั นาแก้ปัญหาของชุมชนและสงั คม2. สาระสาคญั ข้อธรรมสาคัญในกรอบอริยสัจ 4 ประกอบด้วย ทุกข์ สมุทัย นิโรธ และมรรค เป็นหลักสาคัญในการ ดาเนนิ ชวี ิตที่นาไปสู่ความพ้นทุกข์ หรือหมดปัญหา ซึ่งทุกคนควรมีจิตสานึกในพระธรรมคุณ และปฏิบัติ ตามหลักธรรม3. สาระการเรยี นรู้ 3.1 สาระการเรยี นรแู้ กนกลาง 1) พระรัตนตรยั - ธรรมคุณ 6 2) อริยสจั 4 - ทุกข์ - สมุทัย - นิโรธ - มรรค 3.2 สาระการเรยี นรทู้ ้องถิ่น 3) ทกั ษะการสร้างความรู้ (พจิ ารณาตามหลกั สูตรสถานศึกษา) 4) ทักษะการประยกุ ตใ์ ชค้ วามรู้4. สมรรถนะสาคญั ของผเู้ รียน 4.1 ความสามารถในการสอื่ สาร 4.2 ความสามารถในการคิด 1) ทักษะการวิเคราะห์ 2) ทักษะการคิดตามแนวพุทธธรรม 4.3 ความสามารถในการใชท้ กั ษะชวี ติ5. คุณลักษณะทีพ่ งึ ประสงค์ 1. มีวินัย 2. ใฝ่เรียนรู้ 3. มุ่งมนั่ ในการทางาน

6. หลกั ฐานการเรียนรู้ - แบบทดสอบก่อนเรยี น หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 3 เร่ือง หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา7. การวดั และประเมนิ ผล 7.1 การประเมนิ กอ่ นเรียน - ตรวจแบบทดสอบกอ่ นเรยี น หน่วยการเรียนร้ทู ี่ 3 เรอื่ ง หลักธรรมทางพระพทุ ธศาสนา 7.2 การประเมนิ ระหวา่ งการจดั กิจกรรมการเรยี นรู้ 1) ตรวจใบงานที่ 3.1 เรือ่ ง พระรตั นตรยั (ธรรมคุณ) 2) ตรวจใบงานที่ 3.2 เรอ่ื ง อริยสจั 4 7.3 การประเมนิ หลังเรียน - ตรวจแบบทดสอบหลังเรียน หน่วยการเรียนรู้ท่ี 3 เรื่อง หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา 7.4 การประเมินชิ้นงาน/ภาระงาน (รวบยอด) - ตรวจรายงานการปฏิบตั ติ นตามหลกั ธรรมทางพระพทุ ธศาสนา8. การจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้เร่อื งท่ี 1 พระรตั นตรัย (2 ชว่ั โมง) วธิ สี อนแบบสบื เสาะหาความรู้ นักเรียนสวดมนตบ์ ชู าพระรัตนตรัยและทาสมาธกิ อ่ นเรียนทุกช่วั โมงข้ันที่ 1 กระตุน้ ความสนใจ 1. ครูให้นักเรียนผลัดกันเล่าความรู้สึกขณะสวดมนต์บูชาพระรัตนตรัย ซ่ึงนักเรียนอาจตอบได้หลากหลายตามความรสู้ ึกของแต่ละคน ครอู ธิบายเช่ือมโยงถึงความสาคัญของพระรัตนตรยัขนั้ ที่ 2 สารวจคน้ หา 2. นักเรียนรวมกลุ่มกัน กลุ่มละ 8 คน ตามความสมัครใจ แล้วร่วมกันศึกษาความรู้เรื่อง ธรรมคุณหรือคณุ ของพระธรรม 6 ประการ จากหนังสอื เรยี นขั้นท่ี 3 อธบิ ายความรู้ 3. สมาชิกแต่ละกลุ่มร่วมกันอธิบายความรู้เรื่อง ธรรมคุณหรือคุณของพระธรรม 6 ประการ พร้อมยกตัวอยา่ งประกอบคาอธิบาย แล้วรว่ มกนั ทาใบงานที่ 3.1 เรอ่ื ง พระรตั นตรยั (ธรรมคณุ ) ตอนที่ 1ขน้ั ที่ 4 ขยายความเขา้ ใจ 1. ครใู ห้นักเรียนแต่ละคนแสดงความคิดเห็นว่า จะปฏบิ ัตติ นตามพระธรรมคาสอนของพระพุทธเจา้ ได้ อยา่ งไร 2. สมาชกิ แตล่ ะกลุม่ ร่วมกนั ทาใบงานที่ 3.1 ตอนที่ 2

ขน้ั ท่ี 5 ตรวจสอบผล 1. ตวั แทนกลุม่ นาเสนอผลงานจากใบงานที่ 3.1 ตอนที่ 2 หนา้ ชนั้ เรยี น ครูให้คาแนะนาเพิม่ เตมิ 2. ครตู รวจสอบผลนกั เรยี นจากการทาใบงานท่ี 3.1 3. นักเรียนช่วยกันสรุปความสาคัญของพระธรรมคุณ ครูเน้นย้าให้นักเรียนปฏิบัติตนตามหลักธรรมคาสอนของพระพทุ ธเจ้าเร่ืองที่ 2 อรยิ สจั 4 (2ช่วั โมง) วธิ สี อนแบบ ธรรมสากจั ฉาขน้ั ที่ 1 ขนั้ นาเขา้ สู่บทเรยี น 1. ครใู ห้นกั เรียนดวู ดี ีทศั น์ หรอื ภาพของบคุ คลที่ประสบความสาเรจ็ ในการดบั ทุกข์ หรือแก้ปัญหาได้ แล้วให้นักเรยี นชว่ ยกนั วิเคราะหส์ าเหตขุ องปัญหา (ทกุ ข์) และวธิ กี ารแก้ไขปัญหาของบุคคลเหล่าน้ัน 2. ครูอธบิ ายเช่ือมโยงให้นักเรียนเข้าใจถึงหลักธรรมอริยสัจ 4 ที่มีความสอดคล้องกับประวัติบุคคลในข้อ1 และอธบิ ายความร้เู รื่อง มรรค : ธรรมท่ีควรเจริญขน้ั ท่ี 2 ขัน้ สอน 1. แสวงหาความรู้ นักเรยี นกลุ่มเดมิ ร่วมกนั ศึกษาความรู้เร่อื ง อรยิ สัจ 4 2. คน้ พบความร/ู้ สนทนาแลกเปล่ยี นความรู้ สมาชกิ แตล่ ะกลุ่มนาขอ้ มูลทีไ่ ดจ้ ากการศึกษาหลักธรรม มาสนทนาแลกเปลย่ี น ความรแู้ ละข้อคดิ เหน็ 3. วิเคราะห์และประเมนิ คา่ ความรู้ 1) ครูนาภาพบุคคลที่ทาสมาธิด้วยอริ ิยาบถต่างๆ มาให้นกั เรยี นดู แลว้ ใหน้ กั เรยี นชว่ ยกันวิเคราะห์ผลทค่ี าดว่าจะได้รับจากการปฏิบัติ จากนั้นครอู ธบิ ายเพ่มิ เติมเก่ียวกบั การปฏิบัตเิ พื่อดับทุกข์ 2) นกั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ นาขอ้ มูลจากการสืบค้นเกี่ยวกับบุคคลท่ีปฏิบัติตนตามหลักมรรค (ธรรมที่ควรเจรญิ ) แล้วจดบันทึก 3) ตัวแทนกลมุ่ ออกมานาเสนอใบงานท่ี 3.2 หน้าชัน้ เรยี น ครตู รวจสอบความถูกต้องและให้คาแนะนา 4. พิสูจนค์ วามรหู้ รือปฏิบตั ิ 1. สมาชิกแตล่ ะกล่มุ ร่วมกันวางแผนปฏบิ ตั ติ นตามหลักธรรมไตรสิกขา และกรรมฐาน 2 แล้วบันทกึลงใน ใบงานท่ี 3.2 เร่ือง การปฏิบัติตนตามหลักอริยสัจ 4 แล้วนาไปปฏิบัติ และบันทึกผลการปฏิบัติส่งครูตามกาหนดเวลาทต่ี กลงกนัข้ันที่ 3 ขนั้ สรุป ครแู ละนักเรียนชว่ ยกนั สรปุ ความหมาย ความสาคญั และผลของการปฏิบตั ติ นตามหลักอริยสัจ 4

9. ส่อื การเรียนรู้ / แหล่งเรยี นรู้ 9.1 สอ่ื การเรยี นรู้ 1) หนงั สือเรยี น พระพุทธศาสนา ม.2 2) บัตรภาพ 3) วดี ที ศั น์ 4) ใบงานท่ี 3.1 เรือ่ ง พระรัตนตรัย (ธรรมคณุ ) 5) ใบงานท่ี 3.2 เร่อื ง การปฏบิ ตั ติ นตามหลักอริยสัจ 4 9.2 แหลง่ การเรียนรู้ 1. หอ้ งสมุด 2. แหล่งข้อมลู สารสนเทศ

10. การวัดผลและประเมินผลเปา้ หมาย หลักฐานการเรียนรู้ วิธวี ัด เครอ่ื งมือวดั ฯ ประเด็น/การเรียนรู้ ช้นิ งาน/ภาระงาน เกณฑก์ ารให้1) อธิบายความหมายและ 1. แบบทดสอบก่อน 1. ตรวจแบบทดสอบ 1. แบบทดสอบ คะแนนความสาคัญของพระ เรยี น รอ้ ยละ 60 ผา่ นรัตนตรยั ได้ 2.ใบงานที่ 3.1 เรอ่ื ง กอ่ นเรียน พระรัตนตรยั เกณฑ์2) ปฏบิ ัตติ นตอ่ พระ (ธรรมคุณ)รัตนตรัยไดอ้ ย่างเหมาะสม 3. ใบงานที่ 3.2 เรอ่ื ง 2. สังเกตพฤติกรรม 2. ใบงานที่ 3.1 การปฏบิ ัตติ นตามหลัก3) อธบิ ายความหมายของ อรยิ สัจ 4 รายกลมุ่ 3. ใบงานท่ี 3.1อรยิ สจั 4 และปฏิบัติได้ 4.แบบทดสอบหลงัอย่างถูกต้อง เรียน 3.ตรวจสอบ 4. แบบประเมิน แบบทดสอบหลัง สอน

11. จุดเนน้ ของโรงเรียนการบูรณาการปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี งและกิจกรรมสวนพฤกษศาสตรโ์ รงเรยี นปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพียง ครู ผูเ้ รียน 1. มีภูมิคุ้มกนั ในตวั ท่ีดี ภูมิปัญญา : มคี วามรู้ รอบคอบ และ ภูมิปัญญา : มีความรู้ รอบคอบ และ 2 .เงือ่ นไขความรู้ ระมดั ระวัง ระมดั ระวงั สร้างสรรค์ ภมู ิธรรม : ซอ่ื สัตย์ สุจรติ ขยนั อดทน ภูมธิ รรม : ซื่อสตั ย์ สุจรติ ขยันอดทน ตรงต่อเวลาและแบ่งปัน ตรงต่อเวลา เสยี สละและ แบ่งปนั ความรอบรเู้ ร่ืองหลักธรรมทาง พระพุทธศาสนา เก่ยี วข้องรอบด้าน ความรอบรเู้ รอ่ื งหลักธรรมทาง ความรอบคอบท่ีจะนาความรู้เหลา่ นั้น พระพุทธศาสนา สามารถนาความรู้ มาพจิ ารณาให้เชือ่ มโยงกันเพ่ือ เหลา่ น้ันสามารถประยุกตใ์ ชใ้ น ประกอบการวางแผน การดาเนนิ การ ชีวิตประจาวนั จดั กจิ กรรมการเรียนรู้ใหก้ ับผเู้ รยี น ลงชือ่ ผสู้ อน (นางสาวสาธิตา คีรปี ระพาส) ลงชือ่ ………………………ครพู ่ีเลี้ยง (นายนกิ ร ไชยบุตร)

หนว่ ยการเรียนร้ทู ี่ 3 หลกั ธรรมทางพระพุทธศาสนา แบบทดสอบก่อนเรียนคาชี้แจง ใหน้ กั เรยี นเลอื กคาตอบท่ีถูกต้องทส่ี ดุ เพยี งข้อเดียว1. ขอ้ ความใดกล่าวถงึ พระธรรมคาสอนของพระพุทธเจ้าที่ตรสั ไวด้ แี ล้ว เป็นความจรงิ อนั ประเสริฐ ก. สนั ทิฏฐโิ ก ข. โอปนยิโก ค. เอหปิ ัสสโิ ก ง. สวากขาโต ภควตา ธมั โม2. “พรพรรณมคี วามสุขใจที่ไดร้ บั คาชมเชยจากคุณครู” ขอ้ ความนีส้ อดคล้องกบั ข้อใด ก. รูป ข. เวทนา ค. สัญญา ง.วิญญาณ3. ข้อใดอธิบายความหมายของวญิ ญาณไดถ้ ูกต้อง ก. สว่ นประกอบของร่างกาย ข. การรับรู้ จาแนกแยกแยะเวทนา ค. สิ่งปรุงแตง่ จติ ให้กระทากรรมดี และชวั่ ง. การรบั รผู้ า่ นประสาทสัมผสั ท้ัง 5 และใจ4. เดก็ ชายโตง้ ชอบตกปลาและแอบเอาปากกาของเพอื่ นไปใช้เสมอ การกระทาของโตง้ ผิดตามหลกัอกุศลกรรมบถ 10 ในข้อใด ก. มิจฉาทิฐิ อภชิ ฌา ข. ปาณาตบิ าต มุสาวาท ค. กาเมสุมิจฉาจาร มสุ าวาท ง. ปาณาติบาต อทนิ นาทาน5. ดวงใจชอบพดู จากระทบกระเทยี บเหน็บแนมเพื่อนๆ อยู่เสมอ การกระทาของดวงเปน็ กรรมชว่ั ทางวาจาในข้อใด ก. มสุ าวาท ข. ผรุสวาจา ค. ปิสณุ วาจา ง. สมั ผัปปลาปะ6. การกระทาในข้อใด จดั เปน็ กัลยาณมิตร ก. เพือ่ นแสดงความคดิ เหน็ อย่างไรกค็ ล้อยตาม ข. ไมข่ ดั ขวางการกระทาของเพื่อนในทกุ เร่ือง ค. แนะนาใหเ้ กดิ ความคดิ เหน็ ที่ถูกต้อง ง. แนะนาใหเ้ สยี่ งโชคจนมฐี านะร่ารวย7. การปฏิบัตติ นตามหลักดรุณธรรม 6 ส่งผลสาคัญอย่างไร ก. พร่งั พร้อมด้วยกัลยาณมติ ร ข. มคี วามเจริญก้าวหนา้ ค. มสี ัมมาคารวะ ง. มคี วามร่ารวย

8. การกระทาข้อใดสอดคลอ้ งกบั สตปิ ฏั ฐาน 4 ข. กศุ ลมูล อกศุ ลมูล ก. การตั้งสตพิ จิ ารณากาย เวทนา จิต ธรรม ง. อกุศลมลู อบายมุข 6 ข. การฝกึ ปฏิบัตสิ มาธิ 4 ประการ ค. การพิจารณาสติตามหลักสมาธิ ข. กศุ ลมลู เบญจธรรม ง. การพจิ ารณาเห็นกาย วาจา ใจ ง. วิบัติ 4 อคติ 49. ขอ้ ใดจัดเปน็ ต้นตอแห่งความชั่วทพ่ี งึ ละเว้น ก. วบิ ัติ 4 นริ ามสิ ค. อคติ 4 อกศุ ลมลู10. ธรรมข้อใดมคี วามสอดคล้องกนั ก. เบญจศีล-เบญจธรรม ค. อคติ 4 สมบตั ิ 4

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น เฉลยคาตอบ1 2 3 4 5 6 7 8 9 10งขง งคคขกงก

ใบงานที่ 3.1 3.1พระรตั นตรยั (ธรรมคุณ)ตอนท่ี 1คาชี้แจง ใหน้ กั เรยี นอธิบายข้อความคณุ ของพระธรรม ตามความคิดเหน็ ของนักเรียน ข้อความ ความหมาย1. สวากขาโต ภควตา ธมั โม2. สันทิฏฐิโก3. อกาลิโก4. เอหปิ สั สโิ ก5. โอปนยโิ ก

6. ปจั จัตตงั เวทติ พั โพ วญิ ญหู ิ

ตอนท่ี 2คาชแี้ จง ให้นักเรยี นตอบคาถามต่อไปนี้ 1. นกั เรียนได้ปฏิบตั ติ ามพระธรรมคาสอนของพระพุทธเจา้ ในเร่อื งใดบ้าง และผลท่ีได้รบั จากการปฏบิ ตั ิ เป็นอยา่ งไร 2. นกั เรียนคิดวา่ จะช่วยใหผ้ ูอ้ ืน่ ปฏิบัติธรรมได้อย่างไรบ้าง จงอธิบาย

ใบงานท่ี 3.2 การปฏบิ ัตติ นตามหลักอรยิ สัจ 4คาชแี้ จง ให้นกั เรยี นแตล่ ะกลุ่มวางแผนการปฏิบัตติ นตามข้อธรรมในกรอบอริยสจั 4 ตามท่ีกาหนด เพ่อื ใหส้ มาชกิ ในกลุม่ นาไปปฏิบัติ แลว้ รายงานผลการปฏบิ ตั ติ น ข้อหลักธรรม ตัวอย่างการกระทา/พฤติกรรมมรรค 8

หนว่ ยการเรียนที่ 3 แบบทดสอบหลังเรยี นคาชี้แจง ใหน้ กั เรียนเลือกคาตอบท่ีถกู ต้องทส่ี ุดเพียงข้อเดียว1. ขอ้ ความใดกล่าวถงึ พระธรรมคาสอนของพระพุทธเจ้าที่ตรัสไว้ดแี ล้ว เป็นความจรงิ อันประเสริฐ ก. สันทิฏฐิโก ข. โอปนยิโก ค. เอหปิ ัสสโิ ก ง. สวากขาโต ภควตา ธัมโม2. “พรพรรณมีความสุขใจท่ีได้รบั คาชมเชยจากคุณครู” ข้อความนส้ี อดคล้องกับข้อใด ก. รูป ข. เวทนา ค. สัญญา ง.วิญญาณ3.ขอ้ ใดอธิบายความหมายของวญิ ญาณได้ถกู ตอ้ ง ก. ส่วนประกอบของร่างกาย ข. การรบั รู้ จาแนกแยกแยะเวทนา ค. สง่ิ ปรงุ แตง่ จิตให้กระทากรรมดี และชั่ว ง. การรับรูผ้ ่านประสาทสมั ผัสทั้ง 5 และใจ4. เด็กชายโตง้ ชอบตกปลาและแอบเอาปากกาของเพ่อื นไปใช้เสมอ การกระทาของโตง้ ผิดตามหลักอกศุ ลกรรมบถ 10 ในข้อใด ก. มิจฉาทิฐิ อภิชฌา ข. ปาณาติบาต มุสาวาท ค. กาเมสุมิจฉาจาร มสุ าวาท ง. ปาณาตบิ าต อทินนาทาน5. ดวงใจชอบพดู จากระทบกระเทยี บเหนบ็ แนมเพ่ือนๆ อยู่เสมอ การกระทาของดวงเปน็ กรรมช่วั ทางวาจาในข้อใด ก. มุสาวาท ข. ผรุสวาจา ค. ปิสณุ วาจา ง. สมั ผัปปลาปะ6. การกระทาในข้อใด จดั เป็นกัลยาณมติ ร ก. เพื่อนแสดงความคดิ เห็นอย่างไรกค็ ล้อยตาม ข. ไมข่ ดั ขวางการกระทาของเพอ่ื นในทกุ เร่ือง ค. แนะนาใหเ้ กิดความคดิ เหน็ ที่ถูกต้อง ง. แนะนาใหเ้ สีย่ งโชคจนมฐี านะรา่ รวย7. การปฏบิ ัตติ นตามหลักดรุณธรรม 6 สง่ ผลสาคญั อย่างไร ก. พร่งั พร้อมดว้ ยกลั ยาณมติ ร ข. มคี วามเจริญก้าวหนา้ ค. มีสมั มาคารวะ ง. มีความร่ารวย

8. การกระทาข้อใดสอดคลอ้ งกบั สตปิ ัฏฐาน 4 ข. กุศลมูล อกศุ ลมูล ก. การตั้งสตพิ จิ ารณากาย เวทนา จิต ธรรม ง. อกศุ ลมูล อบายมุข 6 ข. การฝกึ ปฏิบัตสิ มาธิ 4 ประการ ค. การพิจารณาสติตามหลกั สมาธิ ข. กุศลมลู เบญจธรรม ง. การพจิ ารณาเห็นกาย วาจา ใจ ง. วิบัติ 4 อคติ 49. ขอ้ ใดจัดเปน็ ต้นตอแห่งความชวั่ ท่ีพึงละเว้น ก. วบิ ัติ 4 นริ ามสิ ค. อคติ 4 อกศุ ลมลู10. ธรรมข้อใดมคี วามสอดคล้องกัน ก. เบญจศีล-เบญจธรรม ค. อคติ 4 สมบตั ิ 4

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น เฉลยคาตอบ1 2 3 4 5 6 7 8 9 10งขง งคคขกงก