สมุนไพรใกล้ตัว เล่มที่ 1

1 สมนุ ไพรใกล้ตัว เล่มที่ 1 รวบรวมโดย นางกติ ตยิ า ดผี าย บรรณารักษ์ปฏิบตั กิ าร หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอเลิงนกทา กศน.อาเภอเลงิ นกทา สานักงาน กศน. จังหวดั ยโสธร

2 กรรณิการ์ ขอ้ มูลทางพฤษศาสตร์ อาณาจักร : Plantae หมวด : Magnoliophyta ช้ัน : Magnoliopsida อันดบั : Scrophulariales วงศ์ : Oleaceae สกลุ : Nyctanthes สปีชสี ์ : N. arbor-tristis ชือ่ วิทยาศาสตร์ : Nyctanthes arbor-tristis L. ชอ่ื สามัญ : Night blooming jasmine ลักษณะท่ัวไปของกรรณกิ าร์ สาหรบั ต้นกรรณกิ ารน์ น้ั เปน็ ไม้พุ่มก่ึงไม้ยืนต้นขนาดเล็ก ไมผ่ ลดั ใบ สูงประมาณ 3 – 5 เมตร ลาตน้ สี นา้ ตาลขรขุ ระ ใบเด่ยี วรปู ไข่ ปลายแหลม โคนมน โดยดอกจะออกเปน็ ช่อช่อละประมาณ 3 – 7 ดอก สีขาว มี กล่ินหอม ส่วนผลของกรรณกิ าร์นัน้ จะเปน็ รูปไข่กลับ ขนาดเสน้ ผ่านศูนย์กลางประมาณ 2 เซนติเมตร ผวิ เรยี บ ผลอ่อนสีเขยี ว สว่ นผลทแ่ี กจ่ ัดจะแตกออกเป็น 2 ซีก มเี มล็ดซีกละหนง่ึ เมล็ด กลมแบนสนี า้ ตาล ดอกกรรณิการ์ ประโยชนแ์ ละสรรพคณุ ของกรรณกิ าร์ สาหรับประโยชน์และสรรพคุณของกรรณิการน์ ้นั มีมากมายตงั้ แต่ลาตน้ เปลือก ดอก ใบ ยนั รากเลย ทีเดยี ว โดยสรรพคุณของกรรณกิ ารม์ ดี ังน้ี ลาต้น – ใชส้ าหรบั แกอ้ าการปวดศรี ษะ แก้ไข้ ปวดข้อ โดยมีรสขมเย็น หวานๆ ฝาดๆ เปลอื ก – นาเปลอื กทัง้ ต้นชน้ั ในมาต้มสาหรบั ด่ืมแกอ้ าการปวดศีรษะได้ดี ให้รสขมเยน็ ดอก – ใช้สาหรบั แก้อาการวงิ เวียนศีรษะ แกไ้ ข้ ให้รสขมหวาน ใบ – ใช้แก้แก้อาการไข้ ปวดข้อ ตานขโมย บารงุ น้าดี ตลอดจนเจรญิ อาหาร ให้รสขม ราก – ชว่ ยแก้อาการไอ แกพ้ รรดึก (อจุ จาระท่ีแห้งตดิ อยู่กับผนังลาไสท้ าใหถ้ ่ายลาบาก) ท้องผูก แก้ ลมและดี บารงุ ธาตุ บารงุ กาลัง แก้ผมหงอก ตลอดจนบารุงผวิ พรรณใหเ้ ปล่งปลง่ั ใหร้ สขม หวานๆ ฝาดๆ นอกจากน้ี ยงั มคี วามเชอื่ ว่ากรรณิการน์ ้ันเป็นพชื สมุนไพรมีในไทยตง้ั แต่สมยั ต้นรตั นโกสินทร์ จากเดมิ มีถ่ิน กาเนิดในตอนกลางของอินเดีย และสามารถขยายพันธ์โุ ดยการตอนกง่ิ เพาะเมล็ด หรอื ปักชาก่งิ ซึง่ นับไดว้ ่า กรรณิการน์ ั้นเป็นพืชของไทยทมี่ อี ายุมานานนับร้อยปเี ลยทีเดียว ท่มี า : http://www.xn--12cg1cxchd0a2gzc1c5d5a.net/สมนุ ไพรไทย/ : ห้องสมุดประชาชนอาเภอเลงิ นกทา

3 กระชาย ลกั ษณะท่ัวไปของกระชาย กระชายน้นั เป็นพืชลม้ ลกุ เหง้าสน้ั อวบนา้ สามารถแตกรากและหน่อได้ดี รปู ทรงกระบอก ปลายเรียว บริเวณผวิ มีสีนา้ ตาลอ่อน เน้ือในสเี หลืองมีกลิ่นหอม สว่ นใบนั้นเปน็ ใบเดย่ี ว เรียงสลบั โคนใบมนแหลม ขอบ เรยี บ สว่ นดอกกระชายนัน้ เป็นช่อเชิงลด โดยแตล่ ะดอกจะมใี บประดบั อยู่ 2 ใบ สีขาวหรอื ชมพูออ่ น และผล ของกระชายนั้นมักนิยมนามาเปน็ สว่ นประกอบของอาหาร เพื่อเพิ่มรสชาตแิ ละคณุ ค่าใหแ้ ก่อาหารนนั้ ๆ ไมว่ ่า จะเปน็ แกงป่า หรอื เมนผู ัดตา่ งๆ แถมยงั ช่วยดบั กลน่ิ คาวเน้ือสัตว์ในอาหารได้ดีอีกด้วย ลาต้นและรากกระชาย ประโยชนแ์ ละสรรพคณุ ของกระชาย เหงา้ – ชว่ ยในการบารงุ กาลงั แก้ลาไสใ้ หญ่อกั เสบ โรคตา่ งๆ อันเกดิ ในปาก ปากเปือ่ ย แก้ลมในกอง หทัยวาต รวมทงั้ ใจสัน่ บดิ ปวดเบง่ ปวดมวนในชอ่ งท้อง ตลอดจนขบั ระดู แก้มุตกดิ (อาการตกขาว) ใหร้ สขม และเผด็ รอ้ น ราก (นมกระชาย)– มีสรรพคณุ คล้ายกับโสม ชว่ ยในการบารงุ ร่างกายให้กระชมุ่ กระชวย กระปร้กี ระเปร่า รวมท้ังคลายความกาหนดั ทางกามารมณ์ แกโ้ รคกามตายดา้ น เสรมิ สรา้ งสมรรถภาพทางเพศ ใหร้ สขม และเผด็ ร้อน โดยในปัจจบุ ันน้ีผคู้ นนิยมรบั ประทานกระชายดากนั มากข้นึ ทาให้กระชายเหลืองเร่ิม คลายความนิยมลง แต่อย่างไรกต็ าม กระชายเหลอื งนนั้ กย็ ังคงใหส้ รรพคุณทางยาสมุนไพรมากกวา่ กระชายดา และเนือ่ งจากกระชายมีประโยชน์และสรรพคุณมากมายและคล้ายกบั โสมจึงทาให้กระชายไดฉ้ ายาในวงการ แพทยว์ า่ “โสมไทย” เลยทีเดยี ว ท่ีมา : http://www.xn--12cg1cxchd0a2gzc1c5d5a.net/สมุนไพรไทย/ : ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอเลงิ นกทา

4 กระทือ ต้นกระทอื พืชทอ้ งถ่ิน ใช้เป็นไมป้ ระดับ นามารับประทาน เปน็ สมนุ ไพรไทย ตระกูลขิง และข่า สรรพคุณของกระทอื เช่น แก้ท้องอดื แก้ ทอ้ งเฟอ้ แก้อ่อนเพลีย ชว่ ยเจริญอาหาร ขบั ประจาเดือน ขบั เสมหะ บารุงนา้ นม กระทือ ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า ingiber zerumbet Smith กระทือ เป็น สมุนไพรไทย ตระกูลเดียวกนั กบั พวกขงิ และข่า โดยมถี ิ่นกาเนิดมาจากอนิ เดีย และได้รบั การแพร่กระจายมายังทวีปเอเชีย รวมถงึ ประเทศ ไทย สรรพคุณของกระทือ เช่น ชว่ ยขบั ปสั สาวะ แก้ทอ้ งอืด แกท้ ้องเฟ้อ ชว่ ยขบั ลม แกอ้ ่อนเพลีย ช่วยเจรญิ อาหาร ขับประจาเดือน ขับเสมหะ บารงุ น้านม กระทือ มีช่ือวทิ ยาศาสตรว์ า่ ingiber zerumbet Smith. ชอ่ื อืน่ ๆ ของกระทอื เช่น หัวทอื กระทือป่า แฮวดา กะแวน เฮียงแดง ชือ่ เรียกของกระทือจะแตกต่างกนั ออกไป ตามท้องถ่นิ สรรพคณุ ของกระทอื การนาเอากระทอื มาใช้ประโยชน์ทางการรักษาโรคนัน้ สามารถนามาใช้เป็นสมนุ ไพร ไดท้ ้งั ลาต้น ดอก ใบ และเหงา้ โดยรายละเอยี ดมดี ังนี้  ลาต้นของกระทือ ใชเ้ ป็นยาแกเ้ บ่อื อาหาร ชว่ ยเจริญอาหาร  ใบของกระทือ สามารถใช้ขับเลอื ดเน่า ช่วยขับประจาเดอื น  ดอกของกระทือ สามารถนามาเป็นยาแก้ไข้ คนผอมแห้ง ต้มน้าดอกกระทือด่มื ช่วยเจริญอาหาร  เหงา้ ของกระทือ สามารถใช้เปน็ ยาขับลม แกท้ ้องอืดทอ้ งเฟ้อ แก้จกุ เสยี ด ลดอาการปวดทอ้ ง บารุง ธาตุ ช่วยขับปัสสาวะ ขบั เสมหะ บารุงน้านม ประโยชน์กระทือ กระทือ นนั้ นิยมนามาใช้ประโยชน์หลายอยา่ ง ประกอบด้วย 1. เปน็ ไม้ประดับ ลกั ษณะดอกของกระทือ มคี วามสวยงามแปลกตา นิยมนาดอกกระทือปักแจกญั ประดบั ตามห้องรบั แขก 2. หน่ออ่อนของกระทือ สามารถนามารบั ประทานได้ ซ่ึงนยิ มรบั ประทานทั้งสดๆ และ ลวก ทากบั นา้ จิม้ สว่ นหน่อแกข่ องกระทือ นามาตม้ ดับกล่นิ คาวของอาหารได้ 3. แกนของลาตน้ กระทือ สามารถรบั ประทานได้ 4. ใบกระทอื นยิ มนามาใชห้ ่ออาหาร 5. ลาต้นของกระทอื นามากรดี เป็นเส้นตากแห้ง ใช้ทาเปน้ เชือกได้ 6. น้ามนั หอมระเหย ท่ีไดจ้ ากดอกกระทือ ใช้ทาย่าฆา่ แมลงและลกู นา้ ได้ การปลูกกระทือ ต้นกระทือ ปลกู ง่าย สามารถขึ้นไดต้ ามธรรมชาติ การขยายพันธุใ์ ชก้ ารแตกหน่อ การปลูกกระทอื นัน้ นิยมขดุ เหงา้ จากเหงา้ แม่ แล้วนาปลูกลงแปลง ซึ่งดินทเี่ หมาะสาหรับการปลกู กระทือ ควรเป็น ดินเหนยี วปนทราย หรอื ดินรว่ นปนทราย ควรปลูกใกล้กับบรเิ วณทมี่ ีความชืน้ ตลอด เชน่ ข้างบรเิ วณล้างจาน หรือ หลงั ห้องน้า เปน็ ต้น ทีม่ า : http://beezab.com/กระทือ-สมนุ ไพร-สรรพคุณ/ : ห้องสมุดประชาชนอาเภอเลิงนกทา

5 ตะไคร้ สมุนไพร นยิ มนามาประกอบอาหาร สรรพคุณของคะไคร้ เช่น ยาบารงุ ธาตุ ช่วยในการเจริญอาหาร ขับ สารพิษในรา่ งกาย ลดไข้ ลดความดนั บรรเทาอาหารปวด แกอ้ าเจียน ขับปัสสาวะ รกั ษานิว่ รกั ษาโรคผิวหนัง ชว่ ยขับลมในลาไส้ แกโ้ รคหดื แกอ้ หิวาตกโรค บารงุ สมอง บารุงผิว บารงุ ระบบประสาท เป็นต้น ตะไคร้ ชอื่ ภาษาองั กฤษ ว่า Lemongrass ชอ่ื วทิ ยาศาสตร์ ของตะไคร้ คือ Cymbopogon citratus (DC.) Stapf ตะไครม้ ีประโยชน์ เป็นท้งั ยารักษาโรค และมปี ระโยชน์ทางโภชนาการสูง เช่น วิตามนิ เอ ธาตุแคลเซียม ธาตฟุ อสฟอรสั ธาตุเหล็ก เป็นตน้ ตะไคร้ ( Lemongrass ) เป็นพชื ตระกูลหญ้า เปน็ พชื ลม้ ลุก ใบของตะไคร้เป็นเรยี วยาว ใบมขี น ทง้ั ตน้ ตะไคร้ มกี ลิน่ ฉนุ สามารถขยายพนั ธโ์ ดยแตกหน่อ เราสามารถแบง่ ตะไครไ้ ด้เป็น 6 ชนดิ ได้แก่ ตะไครห้ อม ตะไครก้ อ ตะไคร้ต้น ตะไคร้น้า ตะไคร้หางนาค และตะไครห้ างสงิ ห์ ซึ่งตะไคร้เปน็ สมุนไพรที่มีถ่ินกาเนดิ ในประเทศ อนิ เดยี อินโดนีเซยี พม่า ศรลี ังกา และไทย การปลูกตะไคร้ เราใช้การปักชาลาต้นของตะไคร้ ตะไครช้ อบดนิ รว่ นซุย เปน็ พืชที่ชอบน้า ชอบแดด เจรญิ เติบโตได้ดีในดินทุกประเภท สรรพคุณของตะไคร้ มีมากมาย สามารถนามาใช้ประโยชน์ได้ท้ังหมด ไมว่ ่าจะเปน็ ทัง้ ตน้ หัว ราก ต้น ใบ  ทั้งต้นของตะไคร้ นิยมใช้เปน็ ยา ใช้รักษาโรคหอบหืด แกป้ วดทอ้ ง ขับปสั สาวะและแก้อหวิ าตกโรค หรอื นามาสกดั น้ามนั หอมระเหยทาเปน็ ยาทานวด นามารบั ประทาน ช่วยบารงุ ธาตุ ช่วยเจรญิ อาหาร และขับเหง่ือได้  หัวของตะไคร้ นามาใชเ้ ป็นยา ใชร้ กั ษากลากเกลื้อน แกท้ ้องอืด แก้ทอ้ งเฟ้อ แก้ปสั สาวะขัด รักษานิ่ว บารงุ ไฟธาตุ เปน็ ยาแก้อาเจียน ยาลดความดันโลหิตสูง แก้กษัยเส้น และแก้ไข้ เป็นตน้  รากของตะไคร้ สามารถใชแ้ ก้ปวดทอ้ ง และรักษาอาการท้องเสยี  ตน้ ตะไคร้ สามารถนามาใชเ้ ป็น ยาขบั ลม แก้อาการเบ่อื อาหาร ขบั ปสั สาวะ รกั ษาโรคทางเดิน ปสั สาวะ รกั ษานิว่ เป็นยาบารุงไฟธาตุ รักษาโรคหนองใน และช่วยดบั กลน่ิ คาวอาหารไดด้ ้วย  ใบสดของตะไคร้ นามาใช้เปน็ ยาแก้ไขห้ วัด ลดอาการไอ รกั ษาโรคความดันโลหติ สูง บรรเทาอาการ ปวดได้ แก้อาการปวดศรี ษะ สรรพคุณอน่ื ๆของตะไคร้ เชน่ ชว่ ยไลแ่ มลง ลา้ งสารพษิ ในร่างกาย ช่วยย่อยอาหาร ชว่ ยซอ่ มแซมและบารุง ระบบประสาท ช่วยรกั ษาอาการอกั เสบ ช่วยบารุงผวิ ที่มา : http://beezab.com/ตะไคร้-สมนุ ไพร-สรรพคุณ/ : หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอเลิงนกทา

6 หอมใหญ่ พืชมหัสจรรย์ ทาอาหารก็อร่อย ชว่ ยรกั ษาเบาหวาน รกั ษาโรคหวั ใจได้ สรรพคุณของหอมหัวใหญ่ ลด น้าตาลในเลอื ด ช่วยละลายลิม่ เลือด บารงุ ระบบโลหิตไดด้ ี ช่วยขับลม แกท้ ้องอืด แก้ท้องเฟอ้ ป้องกันมะเร็งได้ ขับสารพิษในร่างกาย ชว่ ยผ่อนคลาย แกก้ ารนอนไมห่ ลับ ชว่ ยเจรญิ อาหาร ช่วยลดความดับโลหิต ชว่ ยขบั เสมหะ ในหอมหวั ใหญ่พบว่ามีวติ ามนิ ซีสูง และสารอืน่ ๆ เชน่ สารเคอร์ซที นิ สามารถช่วยตอ่ ต้านสารอนุมลู อสิ ระในร่างกาย ป้องกันโรคต่าง ๆ ได้เปน็ อยา่ งดี หอมใหญ่ ภาษาองั กฤษ เรียก Onion เป็นพืชชนิดหัว (bulb) สามารถปลกู ได้ในดินทุกชนิดท่มี กี ารระบายนา้ และอากาศดี เจริญได้ดี หอมหัวใหญป่ ลูกไดใ้ นช่วงฤดูหนาว หอมหวั ใหญ่มชี อื่ วิทยาศาสตร์ ว่า Allium cepa L. คณุ ประโยชน์ของหอมหัวใหญ่ เราได้รวบรวมมาให้เปน็ ความรู้ ดงั นี้ การรบั ประทาน หัวหอมใหญ่ สามารป้องกันการเจริญเตบิ โตของเซลลม์ ะเร็งได้ เพราะว่าหอมหัวใหญ่ มีสารต้านอนุมลู อิสระ สามารถช่วยแกก้ ารนอนไมห่ ลับได้ ช่วยทาใหเ้ จรญิ อาหาร ช่วยบารุงธาตใุ นรา่ งกาย ชว่ ย กาจัดสารตะกวั่ และโลหะหนักที่ปนเปื้อนมากบั อาหาร ช่วยปอ้ งกันการเกิดโรคหัวใจ ลดความเสย่ี งของอัมพาต ช่วยรักษาโรคไขมันอุดตันในเสน้ เลือด ช่วยในการขยายหลอดเลือด ชว่ ยทาให้เลือดไมไ่ ปอดุ ตันในหลอดหลอด ช่วยในการสลายลมิ่ เลือดปกป้องหลอดเลือดเล้ียงสมองเกิดการอุดตนั ลดความอว้ น ช่วยลดคอเลสเตอรอล ลด ไขมนั ในเสน้ เลือด ชว่ ยลดความดันโลหติ แก้ความดันโลหติ สงู ชว่ ยลดน้าตาลในเลือด ช่วยรักษา โรคเบาหวาน ชว่ ยป้องกนั โรคกระดูกพรุน ช่วยรกั ษาไข้หวดั แกห้ วัดคัดจมูก และช่วยลดน้ามกู ช่วยรักษาโรค ภูมิแพ้ หอมหดื คณุ ชว่ ยขบั เสมหะได้ ชว่ ยแก้อาการท้องอืด ทอ้ งเฟ้อ ช่วยแก้ท้องร่วง ชว่ ยขบั พยาธิ ช่วยในการ ขบั ปัสสาวะ ช่วยแกล้ มพิษ ลดอาการปวดอักเสบ ชว่ ยฆ่าเชื้อโรค ช่วยรักษาผิวหนังทถ่ี กู น้าร้อนลวกได้ วิธีปลูกหอมหัวใหญ่ สามารถปลูกได้จากการเพาะตน้ กลา้ โดยหว่านเมล็ดพันธุใ์ ห้ท่วั แปลงกล้า รดนา้ ให้ท่ัว หลังจากที่ เมล็ดงอกประมาณ 10-15 วัน ใช้หญ้าแหง้ คลมุ ดนิ อย่าให้แปลงชนื้ หรอื ร้อนเกนิ ไป เมื่อกลา้ อายุได้ 45 วนั ก็ ยา้ ยเพ่อื ลงแปลงปลูก จดั เปน็ แถว ห่างกนั 10 – 15 เซ็นตเิ มตร หมนั่ พรวนดนิ และกาจัดวัชพืช หลงั จากย้าย กลา้ ลงแปลงปลกู ประมาณ 90-100 วัน ก็ สามารถเก็บเกี่ยวผลผลติ ไดแ้ ลว้ ท่ีมา : http://beezab.com/หอมใหญ่-สมุนไพร-สรรพคุณ/ : หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอเลงิ นกทา

7 งาดา สมนุ ไพร สรรพคุณ ช่วยชะลอความแก่ ชว่ ยบารงุ ผวิ ชว่ ยชะลอการเกิดร้วิ รอยแห่งวัย ชว่ ยซ่อมแซม ผวิ พรรณ ช่วยบารุงรากผม ช่วยใหผ้ มดกเงางาม ช่วยปอ้ งกนั การเกิดผมหงอก ช่วยบารงุ กาลัง ช่วยสลายไขมัน ใช้ลดความ อว้ น ชว่ ยลดการดูดซมึ คอเลสเตอรอลในร่างกาย ช่วยปอ้ งกัน หลอดเลือดแขง็ ตัว ช่วยปอ้ งกันโรคหัวใจ ช่วยปอ้ งกนั โรคมะเรง็ ช่วยบารงุ สมอง ชว่ ยบารุงโลหติ ลดความดันโลหติ ชว่ ยขยายหลอดเลอื ด ช่วยกระตนุ้ การสร้างเมด็ เลือดขาว ชว่ ย ให้นอนหลบั สบาย ปอ้ งกันโรคหวัด ชว่ ยปอ้ งกันโรคเหนบ็ ชา ชว่ ยบารุงกระดูก ช่วยปอ้ งกันการเกดิ โรคกระดูก พรุน ปอ้ งกันโรคท้องผกู ชว่ ยบรรเทาโรคริดสดี วงทวาร ช่วยป้องกนั โรคขอ้ เสื่อม เป็นยาระบายอ่อนๆ งาดา สามารถช่วยบารุงรา่ งกาย ได้มากมาย เช่น ผม ผิว กระดูก เลบ็ การขับถ่าย ระบบเลือด บารงุ หวั ใจ หรอื ผู้หญิง วยั ทอง ซึ่งงาดาชว่ ยป้องกนั โรคกระดกู พรนุ ไดด้ ี งาดา ถือเปน็ พืชชนดิ พืชลม้ ลุก งาดา มชี ือ่ วิทยาศาสตรว์ ่า Sesamum indicum L งาเปน็ พชื ท้องถ่นิ ของ เอเชยี และแถบตะวนั ออกของทวีปแอฟริกา ในปจั จบุ ันสามารถพบงานได้ในประเทศเขตรอ้ น ต้นงา จะมีความสงู ประมาณ 2 เมตร เมอื่ ผลของงาเแห้งจะมีเมล็ดเล็กๆสีดา สามารถนามารบั ประทานได้ งา ถอื ว่าเป็นพชื ทม่ี ีประโยชน์มาก หากรบั ประทานอย่างต่อเนื่องจะทาใหร้ า่ งกายแขง็ แรง ในงาดา จะมา สารอาหารมากมายประกอบดว้ ย วติ ามนิ บี1 วิตามนิ บี2 วติ ามินบี3 วติ ามินบี5 วิตามนิ บี6 วิตามนิ บี9 ธาตุ แคลเซียม ธาตแุ มกนีเซียม ธาตโุ พแทสเซยี ม ธาตโุ ซเดยี ม ธาตุฟอสฟอรสั ธาตสุ ังกะสี และธาตุเหล็ก สรรพคณุ ของงาดา ประกอบด้วย ช่วยชะลอความแก่ ชว่ ยบารงุ ผิว ช่วยชะลอการเกิดรว้ิ รอยแหง่ วยั ชว่ ย ซ่อมแซมผิวพรรณ ช่วยบารุงรากผม ชว่ ยใหผ้ มดกเงางาม ชว่ ยป้องกันการเกดิ ผมหงอก ช่วยบารุงกาลัง ชว่ ย สลายไขมัน ใช้ลดความอ้วน ชว่ ยลดการดดู ซมึ คอเลสเตอรอลในร่างกาย ชว่ ยปอ้ งกันหลอดเลอื ดแขง็ ตัว ช่วย ปอ้ งกันโรคหวั ใจ ชว่ ยปอ้ งกนั โรคมะเร็ง ช่วยบารงุ สมอง ชว่ ยบารงุ โลหติ ลดความดันโลหติ ช่วยขยายหลอด เลือด ช่วยกระตุ้นการสรา้ งเม็ดเลอื ดขาว ชว่ ยใหน้ อนหลบั สบาย ป้องกนั โรคหวดั ช่วยปอ้ งกันโรคเหน็บ ชา ช่วยบารุงกระดูก ชว่ ยป้องกนั การเกดิ โรคกระดกู พรนุ ปอ้ งกันโรคท้องผูก ช่วยบรรเทาโรครดิ สดี วง ทวาร ชว่ ยป้องกนั โรคข้อเส่ือม ข้อควรระวงั ในการบรโิ ภคงาดา 1. สาหรบั คนที่ลดนา้ หนกั โดยการกินงาดา เน่อื งจากงาดามนี า้ หนักเบา ซ่งึ ทาใหน้ า้ หนกั ตวั ลดมาก อาจ ไมด่ ตี ่อสขุ ภาพ 2. การบรโิ ภคเมล็ดงาดา มากเกินไปทาให้ลาไส้ใหญถ่ ูกทาลายได้ และเป็นมะเรง็ ลาไสใ้ หญ่ได้ 3. เมล็ดงา ทาให้ลาไสใ้ หญอ่ ักเสบได้ และอาจทาใหท้ ้องผูก ปวดทอ้ งได้ 4. อาการแพ้งาดา ในการบรโิ ภคงาดาสามารถทาให้แพไ้ ด้ อาการการแพงงาดา เชน่ ระบบย่อยอาหาร ผิดปกติ ตาอักเสบ น้ามกู ไหล หายใจลาบาก เปน็ ต้น หรอื บางรายมอี าการแพ้อยา่ งรนุ แรง คือ หอบ ความดันโลหติ ตา่ รู้สึกแน่นหนา้ อก และทางเดินหายใจตบี ตัน อาจเสียชวี ิตไดใ้ นทีส่ ุด 5. การบรโิ ภคงาดามากเกินไปอาจทาใหเ้ กดิ การตดิ เช้อื ที่ไสต้ งิ่ ได้ 6. คณุ สมบตั หิ น่ึงของาดาคือ เป็นยาระบาย ซ่งึ ถ้าบรโิ ภคมากเกินไปจะทาให้มกี ารถา่ ยท้องมากเกินไป 7. งาดามสี รรพคณุ ในการบารุงผม แตถ่ า้ หากใชม้ ากเกินไป จะทาใหผ้ มรว่ งได้ 8. ในสตรมี คี รรภ์ ช่วง 3 เดอื นแรกของการตั้งครรภ์ ไม่ควรรับประทานงาดา อาจทาใหแ้ ท้งบุตรได้ ทีม่ า : http://beezab.com/งาดา-สมนุ ไพร-สรรพคุณ/ : หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอเลิงนกทา

8 ต้นมะเฟือง ผลไม้ รูปทรงเหมือนดวงดาว รสเปร้ียวอมหวาน จัดเปน็ สมุนไพร ทีม่ ีสรรพคุณ ในการบารงุ ผวิ ลดการเกิด สวิ นอกจากนั้นยงั ช่วยขับปัสสาวะ แกเ้ ครียด ช่วยใหน้ อน หลบั แกไ้ อ ขบั เสมหะ แกร้ ้อนใน บารุงธาตุ บารุง รา่ งกาย แก้อ่อนเหลยี ลดความร้อนในรา่ งกาย ป้องกนั โรค โลหติ จาง รกั ษาโรคเลือดออกตามไรฟัน รกั ษาน่ิว ลักษณะ ของตน้ มะเฟือง และ ข้อควรระวังในการบริโภคมะเฟืองมี อะไรบา้ ง มะเฟอื ง ภาษาอังกฤษ เรียก Star fruit ชอ่ื วทิ าศาสตร์ เรยี กว่า acerrhoa carambola L ชอ่ื เรยี กอื่นๆ ของมะเฟือง เชน่ เฟือง เป็นต้น เป็นพชื ท้องถน่ิ ของ อนิ โดนีเซีย อินเดีย ศรลี ังกา ประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ อยา่ งไทย มาเลเซีย เป็นตน้ คณุ ค่าทางอาหารของมะเฟือง นักโภชนาการไดศ้ ึกษาคณุ คา่ ทางอาหารของผลมะเฟอื งสุก ขนาด 100 กรัม พบว่าใหพ้ ลงั งาน 31 กิโลแคลอรี มสี ารอาหารสาคัญ ประกอบดว้ ย คาร์โบไฮเดรต 6.73 กรมั น้าตาล 3.98 กรมั กากใยอาหาร 2.8 กรมั ไขมัน 0.33 กรัม โปรตีน 1.04 กรมั ลูทีนและซีแซนทีน 66 ไมโครกรัม วติ ามินบี 1 0.014 มิลลกิ รมั วติ ามินบี 2 0.016 มิลลิกรมั วิตามนิ บี 3 0.367 มิลลกิ รัม วิตามินบี 5 0.391 มลิ ลิกรัม วิตามนิ บี 6 0.017 มิลลกิ รัม วิตามินบี 9 12 ไมโครกรัม โคลนี 7.6 มลิ ลิกรมั วิตามนิ ซี 34.4 มลิ ลกิ รมั วิตามนิ อี 0.15 มลิ ลกิ รัม ธาตุแคลเซยี ม 3 มิลลกิ รัม ธาตเุ หลก็ 0.08 มลิ ลิกรัม ธาตแุ มกนีเซยี ม 10 มลิ ลิกรมั ธาตุ แมงกานสี 0.037 มิลลกิ รัม ธาตฟุ อสฟอรสั 12 มิลลิกรัม ธาตโุ พแทสเซยี ม 133 มิลลกิ รัม ธาตุโซเดียม 2 มิลลกิ รมั และธาตสุ ังกะสี 0.12 มลิ ลิกรัม ลักษณะของตน้ มะเฟอื ง มะเฟอื ง เปน็ ไมผ้ ล ไม้ยนื ต้น ความสูงไม่เกิน 10 เมตร ลาต้นเปราะ ใบของมะเฟืองคล้ายใบมะยม ดอกเป็นสี มว่ งขาว ดอกจะออกเปน็ พวง ผลของมะเฟือง จะเปน็ สเี ขียว ผลสุกจะมีสีเหลือง รสชาติ เปรย้ี ว อมหวาน สรรพคุณของมะเฟือง มะเฟอื งสามารถนามาใชเ้ ปน็ สรรพคณุ ทางสมนุ ไพร โดยการบรโิ ภคผลของมะเฟือง ผลมะเฟืองสด สามารถ บรโิ ภคสดได้ เช่น เปน็ เครือ่ งเคยี ง แหนมเนือง ในอาหารเวยี ดนาม การกินมะเฟืองสด ต่อเน่อื งประมาณ 15 วัน จะช่วยให้ขบั ปัสสาวะสะดวก นอกตากนส้ี ามารถนมาทาเป็นน้ามะเฟอื งได้ ได้สรรพคุณทางยาครบ และ รสชาตอิ ร่อย มะเฟือง นน้ั มีสารต้านอนุมลู อิสระ ช่วยลบริ้วรอยแผลเปน็ มปี ระโยชน์ตอ่ ผิวพรรณลดการเกดิ สวิ ลดจุดด่าง ดา ทาให้ผวิ ใบหน้าขาวสดใสและไม่เปน็ อันตรายต่อรา่ งกาย โดยการผา่ ผลสุกและนามาแตะทว่ั ใบหนา้ ท้ิงไว้ สักคร่จู ึงลา้ งออก ข้อควรระวงั ในการรบั ประทานมะเฟือง ในผลของมะเฟอื งนัน้ มกี รดออกซาลิกสูง ซงึ่ กรดชนิดนี้ส่งผลต่อการทางานของไต การรบั สารออกซาลกิ เข้าสู่ รา่ งกายเป็นจานวนมาก จะเพิ่มโอกาสเปน็ โรคนิ่ว หรือ ไตวายเฉยี บพลัน สาหรับ คนที่อยู่ในภาวะขาดน้าจาก อาการทอ้ งเสยี หากรบั ประทานมะเฟอื ง หรอื ดื่มนา้ มะเฟืองมากๆ จะเปน็ อันตรายตอ่ ไต ดงั นน้ั การ รบั ประทานมะเฟอื งต้องรบั ประทานในปริมาณท่ีเหมาะสม จงึ จะทาให้ได้ประโยชน์สูงสุด ที่มา : http://beezab.com/ต้นมะเฟอื ง-สมนุ ไพร-สรรพคณุ / : หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอเลงิ นกทา

9 กระเจ๊ยี บเขยี ว เป็นสมุนไพร สรรพคุณ ขบั สารพษิ ในร่างกาย บารุงกระดูกและฟนั บารงุ สมอง ยาระบาย รักษาโรคกระเพาะ ลาไสอ้ กั เสบ ลดความดันโลหติ ถา่ ยพยาธิ แก้ท้องผกู บารุงตับ กระเจีย๊ บเขยี ว หรอื Lady‘s Finger มีชื่อ วิทยาศาสตร์วา่ Abelmoschus esculentus Moench.ชื่ออ่ืนๆ ของกระเจ๊ียวเขียว เชน่ กระเจี๊ยบมอญ กระเจ๊ียบ มะเขือมืน่ ส้มพมา่ มะเขือหวาย มะเขือมอญ มะเขอื พมา่ มะเขือละโว้ กระตา้ ด ถว่ั เละ กระเจ๊ียบ ขาว กระเจี๊บยเขยี วนิยมนามาทาอาหาร โดยใช้ลวกเปน็ ผกั เคยี งกับนา้ พริก นอกจากนี้ยงั นิยานามา ทาอาหาร หลายชนดิ เช่น แกงส้ม แกงใสป่ ลายา่ ง กระเจ๊ียบเขียวหากกนิ กบั นา้ พริกกะปิ ปลาทู จะใหร้ สชาติ ทดี่ มี าก กรเจ๊ยี บเขยี วเส้นมีใยอาหารตามธรรมชาติ ช่วยในเรอื่ งระบบขับถา่ ย มีแคลเซยี มชว่ ยในการบารุง กระดูกและฟนั และยังมี วติ ามนิ ตา่ งๆสงู และนอกจากน้นั ยงั มีโฟเลตสงู ช่วยสรา้ งเม็ดเลอื ดแดง บารุงสมอง และจาเป็นต่อทารกในครรถ์ กระเจยี๊ บเขียว จะมลี าต้นสงู ประมาณ 1-2 เมตรมขี นหยาบ ใบเปน็ ใบเดย่ี ว เหมือนฝ่ามือเรยี งสลับกันมีขน หยาบ ดอกของกระเจีย๊ บเขียวมีสีเหลอื ง ทโ่ี คนกลบี ดา้ นในเป็นสีม่วง ดอกจะออกทซ่ี อกใบ กา้ นชูเรณูรวมกนั เปน็ ลกั ษณะคลา้ ยหลอด ฝักของกระเจ๊ียบเขยี วเหมือนนว้ิ มือของผหู้ ญิง ทฝี่ ักจะมีขนอ่อนๆทัว่ ฝัก มสี นั เป็น เหลย่ี มตามยาว 5 เหลี่ยม ฝักกระเจ๊ียบมีทรงยาวสีเขยี ว ฝกั ออ่ นของกระเจ๊ียบเขยี วจะมีรสหวาน ฝกั แกข่ อง กระเจ๊ียบเขยี วจะมีเนื้อเหนียว สรรพคุณทางดา้ นสมุนไพรของกระเจียบเขยี ว ฝักของกระเจยี๊ บเขยี วจะมี เมือก ซึ่งมสี ารประเภท เพ็กติน (Pectin) และกมั (Gum) ช่วยรกั ษาโรคกระเพาะ อาหารและลาไส้ ชว่ ยเคลือบแผลในกระเพาะอาหารและลาไส้ รักษาระดับความดนั ให้สมดุล เป็นยาบารุง สมองเปน็ ยาระบาย แก้โรคพยาธิตวั จด๊ี  รับประทานฝักกระเจี๊ยบ 10 -15 ฝกั ตอนเยน็ หรือก่อนนอน สามารถ ลดอาการท้องผูก  รบั ประทานฝกั กระเจ๊ยี บ 3 – 5 ฝัก ก่อนอาหาร ทกุ วนั สามารถ รกั ษา แผลในกระเพาะอาหาร  รับประทานฝกั กระเจยี๊ บ 10 – 15 ฝัก ทกุ วัน สามารถ บารุงตบั  รบั ประทานฝักกระเจ๊ยี บ 5 ฝัก กอ่ นอาหาร 3 มือ้ ตดิ ตอ่ กันทุกวนั สามารถ กาจัด พยาธิตวั จ๊ีด  รับประทานฝกั กระเจย๊ี บ 30 – 40 ฝัก ตอนเยน็ หรือ กอ่ นนอน สามารถ ดที ็อกซ์ลาไส้ ขับสารพิษ อุจจาระตกค้าง ท่มี า : http://beezab.com/กระเจ๊ียบเขียว-สมนุ ไพร-สรรพคุณ/ : ห้องสมุดประชาชนอาเภอเลิงนกทา

10 ชมจนั ทร์ ไมป้ ระดบั สมุนไพร สรรพคณุ เป็นยาระบายอ่อนๆ มีสารต้านอนุมูลอิสระ ป้องกนั มะเร็งได้ บารงุ สมอง บารงุ เลือด ป้องกนั โรคโลหติ จาง ปอ้ งกันโรคดีซ่าน ขบั ปัสสาวะ และบรรเทาริดสดี วงทวาร ดอกชมจนั ทร์ หรอื ดอก พระจนั ทร์ ภาษาอังกฤษ เรยี ก Moonflower มีช่ือวทิ ยาศาสตร์วา่ Ipomoea alba L. ตน้ ชมจันทรมีถิน่ กาเนดิ ท่ที วีปอเมริกากลางและทวปี อเมริกาใต้ แตส่ ามารถปลูกไดใ้ นประเทศเขตร้อน ตน้ ชมจันทร์ เปน็ พืช ชนดิ ไม้เล้ือย ลกั ษณะของต้นและใบคลา้ ยกับต้นมอรน์ ่ิงกลอรี ใบมีลักษณะคลา้ ยรูปหวั ใจ ใบมีสเี ขียว ดอกชมจนั ทร์จะมีสีขาวและมกี ลิน่ หอม ผลของตน้ ชมจนั ทร์ จะคล้ายดอกบวั ตูมทีม่ ีขนาดเล็ก คุณคา่ ทางโภชนาการของดอกชมจนั ทร์ 100 กรมั ให้พลงั งาน 34.91 กโิ ลแคลอรี วิตามนิ บี 1 0.04 มลิ ลกิ รมั แคลเซยี ม 22.74 มลิ ลิกรมั วติ ามนิ บี 2 0.05 มลิ ลิกรัม ฟอสฟอรสั 34.42 มลิ ลกิ รมั วติ ามินบี 3 1.25 มลิ ลกิ รัม ธาตุเหล็ก 0.05 มลิ ลิกรัม วิตามนิ ซี 0.09 มลิ ลิกรัม วติ ามนิ เอ 136.11 มลิ ลกิ รัม โคเอนไซม์ควิ 0.28 มลิ ลิกรมั มีสารต้านอนุมูลอสิ ระ สรรพคณุ ของต้นชมจันทร์ เรานยิ มนาดอกของชมจันทร์มาใชป้ ระโยชน์ ซึ่งดอกชมจันทร์ มสี รรพคณุ เป็นยา เยน็ มีฤทธ์ิ เปน็ ยาระบายอ่อนๆ มไี ขมนั ตา่ วิตามินบี ช่วยบารุงสมอง ช่วยให้ความจาดี และวติ ามนิ ซใี นดอกชม จันทร์ จะมสี ารตา้ นอนมุ ลู อิสระ ใชเ้ พิ่มภูมิค้มุ กันของรา่ งกาย และป้องกันมะเร็ง ดอกชมจนั ทร์ สามารถใช้ แก้ ร้อนใน บารุงเลอื ด ป้องกันโรคโลหิตจาง ปอ้ งกนั โรคดีซา่ น ขบั ปัสสาวะ และบรรเทารดิ สดี วงทวาร สว่ น เกสร ของดอกชมจนั ทร์ สามารถชว่ ยบารุงระบบประสาท ทาใหผ้ ่อนคลาย มฤี ทธเิ์ ปน็ ยานอนหลบั อ่อนๆ ทม่ี า : http://beezab.com/ชมจันทร์-สมนุ ไพร-สรรพคณุ / : ห้องสมุดประชาชนอาเภอเลงิ นกทา

11 มะละกอ ผลไม้ สมุนไพร สรรพคณุ ช่วยดูแลชอ่ งปาก ดูแลเหงือกและฟนั ชว่ ยยาถา่ ยพยาธิ ช่วยขับปัสสาวะ เป็นยา ระบาย บารุงสายตาและระบบประสาท ช่วยบารุงกระดกู และฟัน สารต้านอนมุ ูลอสิ ระ มะละกอเป็นพืชที่มีถ่นิ กาเนดิ ท่ีทวปี อเมริกา ชาวตา่ งชาตินาเขา้ มา ซึ่งปจั จุบันมะละกอเถือเป็นพืชเศรษฐกจิ ของประเทศไทยเลย มะละกอนิยมนามาทา สม้ ตา ( papaya salad ) มะละกอ ภาษาองั กฤษ เรียก papaya มีชอื่ วทิ ยาศาสตรว์ ่า Carica papaya L ชื่ออื่นของมะละกอ เช่น บกั ห่งุ กว้ ยลา แตงตน้ มะกว้ ยเทศ มะเต๊ะ ลอกอ เป็นตน้ ในมะละกอใหค้ ุณค่าทางอาหารมากมาย นกั โภขนาการ พบวา่ ในมะละกอ 100 กรัม ให้พลังงาน 23 กิโลแคลอรี มสี ารอาหารประกอบดว้ ย เหลก็ 0.5 มลิ ลิกรัม เสน้ ใยอาหาร 1.3 กรัม วิตามนิ ซี 34 มลิ ลิกรมั วติ ามนิ บี 2 0.2 มิลลิกรัม วิตามนิ บี 1 0.5 มิลลกิ รัม แคลเซ่ียม 13 มิลลิกรมั ฟอสฟอรสั 13 มิลลิกรมั มะละกอ เป็นไมเ้ นื้ออ่อน ความสูงประมาณ 8 เมตร ลาตน้ ต้ังตรง ใบของมะละกอ ออกเป็นแฉก มีรอยเว้า เล็กๆเหมอื นขนนก ดอกของมะละกอ มีสีเหลอื ง กลบี ดอกจะบางและยาวประมาณ 2 เซ็นตเิ มตร ผลของ มะละกอ มีลกั ษณะยาวกลม ผลดบิ ของมะละกอจะมีสีเขยี ว เม่อื ผลแก่จะมีสเี หลอื ง มีรสหวาน เมล็ดของผล มะละกอจะสดี า การขยายพันธุ์มะละกอสามารถขยายพนั ธุ์โดยการเพาะเมล็ด สรรพคณุ ทางยาของมะละกอ มีมากมาย ดังนี้  ผลของมะละกอ ทัง้ ผลดบิ และผลสกุ นามาต้มกนิ สามารถชว่ ย ขบั นา้ ดี ชว่ ยยอ่ ยไขมนั ขับน้าเหลือง บารงุ นา้ นม ขบั พยาธิ รักษาโรคริดสีดวงทวาร ผลมะละกอมี แคลเซี่ยม ช่วยบารงุ กระดกู และฟัน มี วิตามินซี เปน็ สารต้านอนุมลู อิสระชัน้ ดแี ละช่วยป้องกันเลือดอกตามไรฟัน มีวิตามนิ เอ ชว่ ยบารุง สายตาและระบบประสาท  ผลสุกของมะละกอ สามารถใช้เป็นยาระบาย ในอาการท้องผูกไดด้ ี  ยางจากผลดบิ ของมะละกอ สามารถใช้เป็นยาชว่ ยยอ่ ย และฆา่ พยาธิ  รากของมะละกอ ใช้ขบั ปัสสาวะไดด้ ี ท่ีมา : http://beezab.com/มะละกอ-สมุนไพร-สรรพคุณ/ : หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอเลิงนกทา

12 กระเจีย๊ บเขยี ว เป็นสมนุ ไพร สรรพคุณ ขบั สารพิษในร่างกาย บารุงกระดูกและฟัน บารุงสมอง ยาระบาย รักษาโรคกระเพาะ ลาไสอ้ ักเสบ ลดความดันโลหิต ถา่ ยพยาธิ แก้ทอ้ งผกู บารุงตบั กระเจ๊ยี บเขยี ว หรือ Lady‘s Finger มีชื่อ วทิ ยาศาสตรว์ า่ Abelmoschus esculentus Moench.ชื่ออ่นื ๆ ของกระเจ๊ียวเขยี ว เช่น กระเจี๊ยบมอญ กระเจย๊ี บ มะเขือม่ืน ส้มพม่า มะเขือหวาย มะเขือมอญ มะเขอื พม่า มะเขือละโว้ กระต้าด ถั่วเละ กระเจี๊ยบ ขาว กระเจ๊ีบยเขยี วนิยมนามาทาอาหาร โดยใช้ลวกเปน็ ผกั เคยี งกับน้าพริก นอกจากนี้ยังนยิ านามา ทาอาหาร หลายชนิด เชน่ แกงส้ม แกงใส่ปลาย่าง กระเจี๊ยบเขียวหากกินกับ น้าพรกิ กะปิ ปลาทู จะให้รสชาติ ท่ดี มี าก กรเจ๊ียบเขยี วเสน้ มีใยอาหารตามธรรมชาติ ช่วยในเรอื่ งระบบขับถ่าย มแี คลเซยี มช่วยในการบารุง กระดูกและฟนั และยังมี วิตามนิ ต่างๆสงู และนอกจากน้นั ยังมโี ฟเลตสงู ชว่ ยสร้างเมด็ เลอื ดแดง บารงุ สมอง และจาเปน็ ต่อทารกในครรถ์ กระเจี๊ยบเขยี ว จะมลี าตน้ สงู ประมาณ 1-2 เมตรมีขนหยาบ ใบเป็นใบเดี่ยว เหมอื นฝา่ มือเรียงสลบั กันมีขน หยาบ ดอกของกระเจ๊ียบเขียวมีสเี หลอื ง ที่โคนกลบี ดา้ นในเป็นสมี ่วง ดอกจะออกทซ่ี อกใบ ก้านชูเรณูรวมกัน เปน็ ลักษณะคลา้ ยหลอด ฝักของกระเจ๊ยี บเขยี วเหมือนน้ิวมือของผ้หู ญงิ ท่ีฝักจะมีขนอ่อนๆท่วั ฝัก มีสนั เปน็ เหลยี่ มตามยาว 5 เหล่ียม ฝักกระเจ๊ยี บมีทรงยาวสีเขยี ว ฝกั ออ่ นของกระเจีย๊ บเขียวจะมรี สหวาน ฝกั แก่ของ กระเจ๊ยี บเขียวจะมีเน้ือเหนยี ว สรรพคณุ ทางดา้ นสมุนไพรของกระเจียบเขยี ว ฝักของกระเจย๊ี บเขียวจะมี เมือก ซ่ึงมสี ารประเภท เพก็ ติน (Pectin) และกมั (Gum) ชว่ ยรักษาโรคกระเพาะ อาหารและลาไส้ ชว่ ยเคลอื บแผลในกระเพาะอาหารและลาไส้ รักษาระดับความดันใหส้ มดุล เป็นยาบารงุ สมองเปน็ ยาระบาย แกโ้ รคพยาธิตัวจี๊ด  รับประทานฝกั กระเจย๊ี บ 10 -15 ฝัก ตอนเย็นหรือก่อนนอน สามารถ ลดอาการท้องผกู  รบั ประทานฝกั กระเจย๊ี บ 3 – 5 ฝกั ก่อนอาหาร ทุกวัน สามารถ รกั ษา แผลในกระเพาะอาหาร  รบั ประทานฝกั กระเจย๊ี บ 10 – 15 ฝัก ทกุ วัน สามารถ บารงุ ตับ  รับประทานฝกั กระเจีย๊ บ 5 ฝัก ก่อนอาหาร 3 ม้อื ตดิ ต่อกันทกุ วนั สามารถ กาจัด พยาธิตัวจี๊ด  รบั ประทานฝกั กระเจย๊ี บ 30 – 40 ฝัก ตอนเย็น หรอื กอ่ นนอน สามารถ ดีท็อกซ์ลาไส้ ขับสารพษิ อจุ จาระตกค้าง  ทม่ี า : http://beezab.com/กระเจ๊ยี บเขียว-สมุนไพร-สรรพคณุ / : หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอเลงิ นกทา

13 ต้นไมยราบ พชื คลมุ ดนิ ใบหุบได้ เปน็ สมนุ ไพร สามารถนามาใช้ประโยชน์ เชน่ ขบั ปสั สาวะรักษาโรคกระเพาะ รกั ษาลาไส้อกั เสบ แกเ้ ครยี ด ชว่ ย ใหน้ อนหลับสบาย แก้ไอ ขับเสมหะ แก้หลอดลมอักเสบเรือ้ รงั ช่วย ย่อยอาหารในเด็ก รกั ษาโรคกระเพาะอาหาร แก้บิด ชว่ ยบรรเทาปวด ประจาเดอื น แกค้ ล่นื ไส้ แก้อาเจียน รักษารดิ สดี วงทวาร แก้ปวดข้อ ปอ้ งกนั และรักษาไตพกิ ารรักษาโรคเริม รักษาโรคงสู วัด ต้นไมยราบ ช่อื สามัญ เรยี ก Sensitive plant มชี ่ือวทิ ยาศาสตร์วา่ Mimosa pudica L. จัดเปน็ พชื ในตระกูลถัว่ จดั เป็นวชั พืช ทีม่ ีประโยชน์ในดา้ นสมนุ ไพรมาก ไมยราบ ภาษาอังกฤษ เรยี ก Sensitive plant มชี อื่ อื่นๆ เช่น หนามหญา้ ราบ กะหงับ ก้านของ ระงับ หงบั พระพาย หญา้ จยิ อบ หญา้ ปัน ยอด ตน้ ไมยราบ มีถน่ิ กาเนดิ ในแถบอเมริกาใต้ ซงึ่ ประเทศไทยได้มีการนาเข้ามาโดย กรมทางหลวง ใช้ในการ นามาใช้คลุมหน้าดนิ มักแผท่ อดเลอื้ ยตามพ้ืนดนิ บางคร้ังจะสงู ถงึ 1 เมตร ต้นมีนา้ ตาลแดง มขี นาดเลก็ และมี ขนหยาบ ๆ ปกคลมุ ทีล่ าตน้ แกนกา้ นใบ ทอ้ งใบ รวมไปถงึ ชอ่ ดอก และขยายพันธ์ดุ ้วยวธิ กี ารเพาะเมล็ด ไมยราบ เปน็ พืชลม้ ลกุ พชื คลุมดิน ยาวประมาณ 1 เมตร มขี นหยาบปกคลุมทีล่ าต้น ท้องใบ แกนกา้ นใบแล ชอ่ ดอก ใบของต้นไมยราบเป็นแบบแขนก ก้านชอ่ ดอกยาวประมาณ 4 เซน็ ตเิ มตร มีดอกจานวนมาก กลบี ดอก รปู ระฆงั แคบและมขี นแข็งตามขอบ  ใบไมยราบ จัดเป็นใบประกอบแบบขนนก 2 ชั้น แกนกลางรวมกบั กา้ นใบ มีความยาวประมาณ 5 เซนตเิ มตร สว่ นใบยอ่ ยมี 2 ใบ มคี วามยาวประมาณ 7 เซนตเิ มตร โดยใบย่อยจะมีอยปู่ ระมาณ 25 คู่ ลักษณะคล้ายรูปขอบขนานหรอื คล้าย ๆ รปู เคยี วยาวประมาณ 1 เซนติเมตร  ดอกไมยราบ ออกดอกเปน็ ชอ่ กลมสชี มพู เปน็ ดอกเด่ยี วหรือดอกคู่ ออกท่บี ริเวณซอกใบ ก้านดอกมี ความยาวประมาณ 4 เซนติเมตร ดอกมีจานวนมาก ไร้ก้าน มกี ลบี เลย้ี งขนาดเลก็ มาก ประมาณ 0.1 มิลลเิ มตร กลบี ดอกจะคล้ายกับรูประฆงั แคบ มีความยาวประมาณ 2 มิลลิเมตร กลบี ดอกจะมนกลม มีความยาวประมาณ 0.8 มิลลิเมตร มีเกสรตัวผู้อยู่ 4 อนั และมีรังไข่ยาวประมาณ 0.5 มิลลิกรมั  ผลไมยราบ มีลกั ษณะเปน็ ฝกั แห้ง แบน ยาวเรยี ว ฝักมหี ลายฝักในแตล่ ะช่อดอก ลกั ษณะเปน็ รูปขอบ ขนาน ตรง และยาวประมาณ 1.8 เซนติเมตร มขี นแขง็ ปกคลุมตามสันขอบผล สว่ นเมลด็ มีสนี า้ ตาล อ่อน เมลด็ แบนเป็นสนั นูนตรงกลาง หนง่ึ ผลมีเมล็ดประมาณ 5 เมลด็ ผลหกั ตามรอยคอด สรรพคณุ ของไมยราบ สรรพคุณของไมยราบ เราสามารถนาไมยราบมาใช้เปน็ สมุนไพร ไดท้ งั้ สว่ น ราก ลาต้น และใบ  รากของไมยราบ สามารนามาใช้ แก้ไอ ขับเสมหะ แกห้ ลอดลมอักเสบเร้ือรัง ชว่ ยย่อยอาหารใน เด็ก รกั ษาโรคกระเพาะอาหาร แกล้ าไส้อักเสบ แก้บดิ ชว่ ยขบั ปสั สาวะ ชว่ ยบรรเทาปวด ประจาเดอื น แกค้ ลืน่ ไส้ แก้อาเจยี น รักษารดิ สดี วงทวาร ปวดข้อ  ลาตน้ ของไมยราบ เรานามาใช้ ชว่ ยขับปัสสาวะ ป้องกนั และรกั ษาไตพกิ าร แกท้ างเดนิ ปัสสาวะ อกั เสบ ขับโลหติ  ใบของไมยราบ ใช้รกั ษาโรคเริม โรคงสู วดั ที่มา : http://beezab.com/ตน้ ไมยราบ-สมุนไพร-สรรพคุณ/ : หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอเลิงนกทา

14 ต้นมะพรา้ ว เปน็ ผลไม้ และ สมุนไพร ทอ่ี ย่คู ู่กับสังคมไทยมาชา้ นาน ต้นมะพร้าวถูกนามาใช้ประดยชน์ ไมว่ า่ จะ นามาทาอาหาร นามาใชเ้ ป็ยยารกั ษาโรค เคร่ืองใช้ ต่างๆ สรรพคุณของมะพร้าว ประกอบดว้ ย ช่วยขับ ปัสสาวะ ช่วยขบั สารพิษในรา่ งกาย ชว่ ยสมาน แผล บารงุ ผิว แกท้ ้องเสยี แก้ทอ้ งร่วง แก้ปวดเมอื่ ย หา้ มเลอื ด รักษาโรคกระเพราะ แก้อาเจยี น แก้ปวด เอ็น แกป้ วดข้อ รกั ษาโรคผิวหนัง บารงุ ผวิ หนงั บารงุ สมอง รกั ษาโรคในชอ่ งปาก แกเ้ จบ็ ปาก แกป้ วดฟันแก้ นิว่ ปอ้ งกันสมองเสอ่ื ม ดบั กระหาย สมานแผล ตน้ มะพรา้ ว เป็นไมย้ ืนตน้ ความสงู ประมาณ 20 เมตร โดยประมาณ ลาตน้ กลม เปลอื กของมะพร้าวแขง็ สีเทา ขรขุ ระ ลักษณะใบเป็นแบบขนนก รปู พดั ยาว 80 เซน็ ตเิ มตรโดยประมาณ ขอบใบเรียบ สีเขียว มะพร้าว ออกตอกเป็นช่อแขนงที่ซอกใบ ผลของมะพร้าวมีสีเขยี ว และผลแก่จะมสี นี า้ ตาล เนอ้ื มะพร้าวจะมีสขี าว มนี ้า ในผลมะพรา้ ว สรรพคณุ ของมะพรา้ ว สรรพคณุ ทางดา้ นสมนุ ไพรไทยของมะพร้าว เราสามารถนามะพร้าวมาใชป้ ระโยชน์ ได้ ตั้งแต่ เปลอื ก กะลา นา้ มะพรา้ ว เนอื้ มะพรา้ ว ราก และ เปลือกของต้นมะพร้าว  เปลือกของลูกมะพรา้ ว จะมีรสฝาดและขม สามารถนามาใชห้ า้ มเลือด แกป้ วด รกั ษาโรค กระเพาะ และแกอ้ าเจียน  กะลา เรานากะลามาใชใ้ นการ แก้ปวดเอ็น และ แกป้ วดกระดกู นากะลามาเผาถา่ นและกนิ ช่วยแก้ ท้องเสยี และดดู สารพิษในร่างกายได้ นา้ มนั ทไ่ี ด้จากการเผากะลา สามารถนามาทาแผล รกั ษาโรค ผวิ หนงั รกั ษากลากเกล่อื น อุดฟัน แกป้ วดฟนั  เนอ้ื มะพรา้ ว เรานาเนือ้ มพรา้ วมาบรโิ ภค ใหส้ รรพคุณบารุงรา่ งกาย ช่วยขับพยาธิ ชว่ ยบารุง สมอง ปอ้ งกันสมองเสื่อม เนื้อมะพร้าวสามารถนามาเคยี้ วเอานา้ มันจากมะพร้าว นามาทาผิว ช่วย รักษาแผล และ แกโ้ รคผวิ หนงั ทาแกป้ วดเม่ือยตามข้อและเอน็  น้ามะพรา้ ว เรานามาบรโิ ภค ชว่ ยแก้กระหาย นอกจากนัน้ นา้ มะพร้าวยังสามารถ แก้พษิ แก้การ อาเจียนเป็นเลือด แก้ท้องเสีย ชว่ ยขบั ปสั สาวะ แก้นิว่ ช่วยขับของเสีย ชว่ ยสมานแผล บารงุ ผวิ ทาให้ ผวิ กระชบั  รากของมะพรา้ ว สามารถนามาตม้ และดมื่ ช่วยขับปัสสาวะ แกท้ ้องเสีย และอมรกั ษาอาการปากเจ็บ  เปลือกของต้นมะพรา้ ว นามาเผาแล้วทาแก้หดิ และนามาสีฟัน ช่วยแกป้ วดฟัน มะพร้าว เป็นผลไม้ คณุ สมบัตเิ ด่น ๆ คือ สามารถนามาใชท้ าเปน็ ประโยชน์ ไมว่ ่าจะทาเป็นอาหารคาวหวาน เพื่อบารุงสุขภาพ และ รักษาโรคต่าง ๆ รวมไปถึงการผลติ น้ามันมะพรา้ ว กะทิ น้าตาล และยงั ทาสิ่งประดษิ ฐ์ ตา่ ง ๆ ไดม้ ากมาย ท่มี า : http://beezab.com/ต้นมะพรา้ ว-สมุนไพร-สรรพคณุ / : หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอเลิงนกทา

15 สมนุ ไพร อินทนลิ น้า สรรพคณุ เด่น คือ รักษาโรคเบาหวาน ชว่ ยลดระดบั น้าตาลในเลอื ด ชว่ ยลดไขมนั และ ลด ความดัน โลหิต ได้ ต้นอินทนิน สามารถใช้ประโยชน์ได้ ตง้ั แต่ ใบ เปลอื ก ราก และเมลด็ ต้นไมป้ ระจาจงั หวดั สกลนคร และ จังหวัดระนอง คือ ตน้ อนิ ทนิน พบขน้ึ กระจายในภาคอีสาน ตามที่ ราบลุม่ และรมิ น้าในป่าเบญจพรรณชื้น และชายป่าดงดบิ ดอกของต้นอนิ ทนนิ จะออกดอกชว่ งเดอื นมนี าคมถงึ พฤษภาคมของทุกปี โดย อินทนิล มีชื่อภาษาองั กฤษ ว่า Pride of India ชอ่ื วทิ ยาศาสตร์ คือ Lagerstroemia speciosa (L.) Pers. มีชอื่ เรียกอื่นๆ เชน่ ฉว่ งมู ฉ่องพนา ตะแบกดา บางอบะซา บาเย บาเอ ช่ือเรียกของ อนิ ทนลิ แตกตา่ งกันออกไปตามแต่ละท้องถิ่น อินทนิล เป็น สมนุ ไพรไทย ท่ีมีสรรพคณุ ช่วยขับปัสสาวะ, ดูแล ชอ่ งปาก เหงือกและฟัน, รกั ษาเบาหวาน, ลดความดนั โลหิต, แก้ท้องเสีย ท้องรว่ ง, แก้เครียด ชว่ ยให้นอน หลบั รักษาแผลในปาก ลดนา้ ตาลในเลอื ด ลักษณะของตน้ อินทนนิ อินทนิล เป็นไมย้ ืนตน้ ความสูงประมาณ 10-20 เมตร มกี งิ่ ใหญ่แตกจากลาตน้ สงู แผก่ วา้ ง เปน็ พมุ่ เหมือนรม่ เปลือกต้นอนิ ทนิลมสี ีเทา หรอื บางทีพบเป็นสนี า้ ตาลออ่ น เปลือกค่อนขา้ งเรียบ ลกั ษณะใบ เป็นใบเด่ยี ว ทรงใบ เป็นรูปขอบขนาน กว้าง 5-8 เซน็ ติเมตร ยาว 11-25 เซ็นตเิ มตร ปลายใบลกั ษณะเรียวแหลม ขอบใบเรียบ ก้านใบยาวประมาณ 1 เซ็นตเิ มตร ไมม่ ีขน ลักษณะของดอกอินทนิลมสี มี ว่ งสดอมชมพูป็นช่อโต สวยงาม สรรพคณุ ของอินทนิน อนิ ทนลิ มีประโยชน์ทางสมุนไพรอยา่ งไรบา้ ง อินทนลิ สามารถนามาใชเ้ ปน็ สมุนไพร ทั้ง ใบ เปลอื ก เมล็ด แกน่ และราก  ใบของอินทนลิ จะมรี สจืด และขมฝาด นาใบไปต้มกับน้าร้อน สามารถช่วยลดนา้ ตาลในเลอื ด รักษา เบาหวาน ชว่ ยขบั ปัสสาวะ ลดความดันโลหติ  เปลอื กของอนิ ทนิล จะมรี สขมฝาด นาไปตม้ กับนา้ สามารถใช้ลดไข้ แกท้ ้องเสีย  เมล็ดของอนิ ทนิล จะมรี สขม สามารถนาไปใช้ แก้โรคเบาหวาน ช่วยผอ่ นคลาย แก้นอนไม่หลับสบาย  แก่นของอนิ ทนิล จะมีรสขม นามาตม้ กบั น้าด่ืม ใช้รกั ษาโรคเกย่ี วกบั ทางเดนิ ปัสสาวะ  รากขงิ อนิ ทนลิ จะมีรสขม สามารถนามาใช้รกั ษาแผลในปากได้ นอกจากประโยชน์ของอนิ ทนินด้านสมุนไพร แล้ว เนอ้ื ไม้ของอนิ ทนิน นยิ มนามาใชใ้ นกสร้างอาคารบ้านเรือน ทากระดานพ้นื ฝา กระเบ้ืองสาหรบั มุงหลังคา ทาเรือ ทาเกวยี น ทาเครื่องใช้ตกแต่งบา้ น ทาแจว พาย เปียโน หบี ใสข่ อง ถังไม้ กังหนั นา้ เครือ่ งมือการเกษตรต่าง ๆ เชน่ ทาไถ ไม้นวดขา้ ว ครก สาก กระเดือ่ ง ลูกหีบ ซ่ีล้อ ทาไม้คาน ไม้ก้นั บ่อน้า รอ่ งน้า ทาหีบศพ เปน็ ต้น ทมี่ า : http://beezab.com/อินทนลิ นา้ -สมนุ ไพร-สรรพคณุ / : ห้องสมุดประชาชนอาเภอเลิงนกทา

16 กระชาย เป็นสมุนไพร ตระกูลโสม หลายคนเรียกวา่ โสมไทย เปน็ สมนุ ไพรสาหรับท่านชาย สรรพคุณของกระชาย เช่น ชว่ ยดูแลชอ่ งปาก ดแู ลเหงือกและฟนั แก้ท้องอดื แก้ทอ้ งเฟ้อ ช่วยขับลม บารุงหวั ใจ เพ่ิมสมรถภาพทางเพศ ปรับสมดุลย์ฮอร์โมนรา่ งกาย แกก้ ระดูกเสื่อม กระชายยอดสมุนไพรบารุงร่างกาย บารุงกาลงั ชว่ ยให้เจรญิ อาหาร กระชาย หรอื ขงิ จีน ภาษาอังกฤษ เรียก Fingerroot มชี อ่ื วิทยาศาสตร์ ว่า Boesecnergia pandurata (Roxb.)Schltr. ช่อื อืน่ ของกระชาย เช่น วา่ นพระอาทติ ย์ กระแอน ระแอน ขิงทราย จป๊ี ู ซฟี ู เปา๊ ะสี่ เป๊าซอ เรา้ ะ เป็นต้น นกั โภชนาการ พบวา่ ในกระชายประกอบไปดว้ ย คาร์โบไฮเดรต โปรตีน แคลเซียม ธาตุ ฟอสฟอรสั ธาตุเหลก็ วติ ามนิ บี1 วติ ามินบี3 วิตามินซี และไนอาซิน เหง้าของกระชายจะมนี ้ามันหอมละเหย ซ่ึงมีประสทิ ธภิ าพยบั ย้ังการเจริญเตบิ โตของเช้ือแบคทีเรีย แบคทีเรียในลาไส้และแบคทเี รียทท่ี าใหเ้ กิดหนอง นอกจากนนั้ น้ามนั หอมระเหย ยังสามารถช่วยขับลมในกระเพาะอาหารและลาไส้ ช่วยเจรญิ อาหารได้ดี กระชาย เป็นพืชล้มลุก มคี วามสงู ประมาณ 1 เมตร ใบมีกล่ินหอม ดอกของกระชายจะมีสมี ว่ ง ดอกจะออกเป็น ช่อ การขยายพันธุ์กระชาย โดยส่วนเหง้า กระชายชอบดินที่ร่วนซยุ การระบายนา้ ไดด้ ี ดินเหนียว สรรพคณุ ทางยาของกระชาย กระชายสามารถใช้ประโยชน์ได้หลายส่วน ทง้ั ใบ หวั ราก รายละเอียด ดังนี้ เหงา้ และรากของกระชาย มรี สเผ็ด ร้อน ขม แกป้ วดท้อง แก้ทอ้ งอืดทอ้ งเฟ้อ แกล้ มจุกเสียด แกบ้ ดิ แก้โรค กระเพาะ ช่วยขับปัสสาวะ ใช้รกั ษาริดสดี วงทวาร รักษาแผลในปาก แกต้ กขาว กลาก เกลือ้ น ใช้เปน็ ยา อายุวฒั นะ บารงุ กาลัง มฤี ทธย์ิ ับยั้งการเจรญิ เตบิ โตของเชื้อแบคทีเรยี ไดห้ ลายชนิด ช่วยเจรญิ อาหาร ชว่ ยขบั ลม แก้ท้องอืด ทอ้ งเฟ้อ ชว่ ยเจริญอาหารและแก้โรคในช่องปาก ใบของกระชาย ใช้บารุงธาตุ แก้โรคในปาก คอ แก้โลหิตเป็นพษิ ถอนพิษต่างๆได้ ทมี่ า : http://beezab.com/กระชาย-สมุนไพร-สรรพคณุ / : ห้องสมุดประชาชนอาเภอเลิงนกทา

17 ผักกระเฉด พืชผกั สมุนไพร สรรพคุณ บารงุ กระดูกและฟนั บารงุ สายตา ผักกระเฉด เปน็ ผักท่เี จริญเตมิ โตในนา้ มีรากแตก เป็นกระจุกตามขอ้ ปลอ้ งแก่มีนวมเหมือนฟองน้าเรยี กวา่ “นมกระเฉด” หุ้มอยตู่ ามปล้องกระเฉด มีคุณสมบตั ิ ทาใหต้ ้นลอยนา้ ผกั กระเฉด ผกั พน้ื บา้ นทร่ี ู้จักกนั ดี นิยมนามาทาอาหารรบั ประทาน ผกั กระเฉด ภาษาองั กฤษ เรียก Water mimosa มีชอื่ วิทยาศาสตร์ ว่า Neptumia oleracea Lour. FL. ชือ่ อ่ืนๆ ของผกั กระเฉด เชน่ ผกั หละหนอง ผักหนอง ผักร้นู อน ผัดฉีด ผกั กระเสดนา้ ผกั กระเฉด เปน็ พชื ไมเ้ ล้ือย หากอย่บู นดนิ จะเปน็ พชื คลุมดิน เป็นพืชตระกลู เดยี วกนั กบั ผักบงุ้ เป็นพืชพน้ื เมือง ของไทยผักกะเฉดสามารถเจริญเตบิ โตไดด้ ที ั้งในน้าและบนดิน รากของผักกระเฉดจะขนึ้ ตามข้อ เหมอื น “หนวด” ใบของผักกระเฉด เป็นลักษณะเหมือนขนนกและออกตามข้อ ขอบใบจะเปน็ สีม่วง ดอกและผลของ ผกั กระเฉดจะออกดอกเปน็ ช่อลกั ษณะกลมสีเหลืองตามซอกใบ ผลของผกั กระเฉดจะออกเปน็ ฝักลกั ษณะโค้งงอ มีเมลด็ อยดู่ ้านในฝัก นกั โภชนาการพบวา่ ในผกั กระเฉดมี มวี ติ ามนิ ซีสงู มาก มีแคลเซยี ม และธาตเุ หล็ก ช่วยบารงุ สายตา ชว่ ยให้ ระบบภูมิคุม้ รา่ งกายกันทางานปรกติ ชว่ ยบารงุ ระบบสบื พันธ์ บารุงกระดูกและฟัน ป้องกนั ภาวะกระดกู พรุน ทาให้กลา้ มเนื้อทางานปรกติ บารงุ เลอื ด สรรพคุณทางสมุนไพรของผักกระเฉด ตามท่ีกลา่ วมาขา้ งตน้ ผกั กระเฉดมวี ติ ามนิ ซี แคลเซียม และธาตเุ หล็ก สงู บารุงสายตา กระดูก และเลอื ด ไดด้ ี นอกจากนั้นแล้ว ผกั กระเฉดเปน็ ยาเย็น ชว่ ยดับพษิ ร้อน ถอนพษิ ไข้ ถอนพิษเบื่อเมา ป้องกนั โรคตับอกั เสบ ทม่ี า : http://beezab.com/ผกั กระเฉด-สมนุ ไพร-สรรพคณุ / : หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอเลงิ นกทา

18 ขม้ิน เป็นสมนุ ไพร ทม่ี ีสรรพคุณ ช่วยแก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ ขับลม ป้องกันมะเร็ง รักษา โรคกระเพาะ รักษาลาไส้ อกั เสบ รักษาโรคผิวหนงั ลดไขมันในเลอื ด เปน็ ยาฆา่ เชือ้ แบคทเี รีย ยาฆ่าเชื้อรา รกั ษาฝี รักษาแผลไฟไหม้ บารุงตับ ชว่ ยย่อยอาหาร ลดไขมันในตบั ขมิน้ เปน็ พชื ท่ีปลูกงา่ ย ลักษณะเหมอื ขงิ ขม้ิน มชี อื่ ในภาษาอังกฤษ ว่า Turmaric ชอื่ วทิ ยาศาสตร์ของขมนิ้ คอื Curcuma longa Linn ช่อื อ่ืนๆของขมน้ิ เชน่ ขม้นิ แกง ขมน้ิ หยอก ขมนิ้ หวั หมนิ้ ขมน้ิ ป่า ขม้นิ ทอง ขม้นิ ดี ตายอ เป็นต้น ขมน้ิ เป็นพืชล้มลุก มีความสงู ประมาณ 30 เซน็ ตเิ มตร มีเหงา้ อยู่ใตด้ ิน เน้ือในเหง้ามีสเี หลืองเขม้ มีกล่นิ ท่หี อม ลกั ษณะใบ เป็นใบเด่ยี ว ซ่งึ แทงออกมาจากเหง้า ดอกของขมิ้นออกเป็นชอ่ มกี ้านชชอ่ แทงออกมาจากเหง้า กลีบดอกของขมิ้นมีสีเหลืองอ่อน คุณค่าทางโภชนาการของขมิ้น ขมนิ้ มวี ติ ามินเอ วิตามินอี และวิตามินซี เปน็ สารต้านอนมุ ูลอิสระ ชว่ ยปอ้ งกันมะเร็งตบั ได้ ช่วยลดไขมนั ในตับ สมานแผลในกระเพราะอาหาร เปลย่ี นไขมนั ใหเ้ ป็นกล้ามเน้ือ ทาความสะอาดลาไส้ ชว่ ยย่อยอาหาร สรรพคณุ ทางสมนุ ไพรของขมน้ิ เรานยิ มใชเ้ หงา้ ของขมน้ิ มาใช้ประโยชน์ ซง่ึ เหงา้ ของขม้ินมฤี ทธเิ์ ป็นยาฆ่าเชื้อ แบคทเี รีย เช้ือรา ลดการอักเสบ ช่วยป้องกันและรักษาแผลในกระเพาะอาหาร ขับลม บรรเทาอาการท้องอืด ทอ้ งเฟอ้ รักษาฝี แผลพุพอง รกั ษาอาการอกั เสบจากแมลงสัตว์กดั ตอ่ ย รายละเอยี ดการนาเอาขมนิ้ มาใชเ้ ป็นยา ต่างๆ ดังนี้ ยาแกโ้ รคกระเพาะ แก้ท้องรว่ ง แกท้ ้องอืด โดยใชเ้ หงา้ ขมิ้นแก่ มาขูดเปลือกออกลา้ งใหส้ ะอาด นามาบดให้ ละเอียด และคนั้ เอาแต่นา้ รับประทานวนั ละ 3-4 ครง้ั ครั้งละ 2 ช้อนโต๊ะ ยาทาผิว ใช้แก้ผืน่ คัน โรคผวิ หนัง แผลพพุ อง ชนั นะตุ และหนังศรษี ะทเี่ ป็นผน่ื โดยใช้เหง้าแก่ มาบดเป็นผง ใช้ ทาตามบรเิ วณท่ีเป็นผน่ื คัน ยารกั ษาโรคกระเพาะ โดยใชร้ บั ประทานเหง้าขมิ้น ที่มา : http://beezab.com/ขมิ้น-สมุนไพร-สรรพคณุ / : ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอเลิงนกทา

19 ชะพลู เป็นสมนุ ไพร ที่มีสรรพคุณของชะพลู แก้ท้องอืด แก้ท้องเฟ้อ ช่วยขบั ลม บารงุ กระดกู และฟนั บารงุ สายตา ลด ความดนั โลหิต ลดนา้ ตาลในเลือด บรรเทาอาหารปวดเมือ่ ย มสี ารต้านอนุมลู อิสระ ปอ้ งกันมะเร็ง ชว่ ยเจรญิ อาหาร แก้ไอ และขบั เสมหะ ลกั ษณะเด่นของชะพลู คือ มีกลน่ิ หอม นิยมนามาประกอบอาหาร เราจะพบบ่อย โดยนาใบชะพลมู าทาเปน็ เครื่องเคียง ทานกบั แหนมคลุก หรอื นา้ พริก ชะพลู มีชอื่ วิทยาศาสตร์ วา่ Piper sarmentosum Roxb. ชือ่ อนื่ ๆของชะพลู เช่น ปนู ก ปลู งิ ช้าพลู นมวา ผักอเี ลิศ ชือ่ เรียกของชะพลกู ็จะแตกตา่ งกันออกไปตามแต่ละทอ้ งถน่ิ นกั โภชนาการได้ศึกษา ประโยชน์ทาง โภชนาการของชะพลู พบว่า ในชะพลู 100 กรัม จะมี โปรตนี 5.4 กรัม ไขมนั 2.5 กรัม คาร์โบไฮเดรต 14.2 กรมั แคลเซียม 298 มลิ ลกิ รมั ฟอสฟอรสั 30 มิลลิกรมั ธาตุเหล็ก 4.6 กรมั วิตามินบี1 0.09 กรมั วิตามนิ บี2 0.2 กรัม ไนอาซนี 3.4 กรมั วติ ามนิ ซี 22 กรมั เบต้าแคโรทนี 414 ไมโครกรัม ใยอาหาร 6.9 กรัม ชะพลู เป็นพืชลม้ ลกุ มีขนาดเลก็ เป็นเถาเลื้อยรวมกนั ใบชะพลมู ีสีเขียวสดเป็นมัน ปลายใบชะพลแู หลม คลา้ ย รูปหัวใจ มกี ลน่ิ ฉนุ รสเผ็ดเล็กน้อย ดอกชะพลูมสี ขี าว ขนาดเลก็ ออกเปน็ ช่อรปู ทรงกระบอกยาว สรรพคุณของชะพลู เราพบวา่ ชะพลูสามารถนามาใชป้ ระโยชน์ ทุกส่วน รายละเอยี ด ดังน้ี ดอกของชะพลู นามาอบแห้ง ช่วยขับลมในลาไส้ รากของชะพลู ชว่ ยขบั เสมหะ ขบั ลมในลาไส้ ลาต้นของชะพลู สามารถใช้ขับเสมหะได้ ใบชะพลู จะมีรสเผ็ดรอ้ น นามารับประทาน ทาใหเ้ จรญิ อาหาร ขบั เสมหะ ลดนา้ ตาลในเลือด ใชร้ ักษา โรคเบาหวาน มสี ารตา้ นอนมุ ูลอสิ ระ ใชป้ อ้ งกันโรคมะเรง็ แก้ขดั เบา บารงุ ธาตุ บารงุ เลือด ลดความดันโลหิต บารุงกระดูก บารงุ สายตา ชว่ ยแก้ท้องอืด ที่มา : http://beezab.com/ชะพลู-สมนุ ไพร-สรรพคุณ/ : หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอเลงิ นกทา

20 กระเทียม ภาษาองั กฤษ เรียกวา่ Garlic สรรพคณุ ของ กระเทยี ม ช่วยเพมิ่ สมรรถภาพทางเพศช่วย ลดความดัน รกั ษาแผลสด เป็นยาฆ่า เชอื้ ช่วยขบั ลม แกท้ ้องอืดเฟ้อ บารงุ ธาตุ กระเทียม มชี ือ่ สามัญ ว่า Garlic ส่วนชอ่ื วทิ ยาศาสตร์ของกระเทียม คือ Allium sativum L. จดั ว่าเป็นพชื ในวงศพ์ ลบั พลึง ( AMARYLLIDACEAE ) และอยู่ในวงศย์ ่อย ALLIOIDEAE การปลูกกระเทียมในประเทศไทยน้ัน นยิ มปลูกมากในทางภาคเหนือและภาค ตะวนั ออกเฉยี งเหนอื แต่กระเทยี มทขี่ ้ึนช่ือว่ามีคุณภาพดี ต้องกระเทยี มศรสี ะเกษ กระเทียมน้ัน ชว่ ยรักษาโรค กลากเกล้ือน ใช้น้าคั้นหัวกระเทยี มผสมน้าอุ่นและเกลือ ใชก้ ลั้วคอใช้รกั ษาโรคทอนซิลอกั เสบ กระเทยี ม นิยม ปลกู มากในทางภาคอสี านและภาคเหนือ สรรพคุณของกระเทียม สมุนไพรกระเทยี มนิยมนามาทาอาหาร กระเทยี มมีกลน่ิ ฉุน ใหค้ วามหอมในอาหาร และมรี สหวานหากนามา ตม้ การบริโภคกระเทยี มกเ็ หมอื นการกนิ ยา เป็นอาหารสมุ นไพร อาหารสุขภาพ บารงุ ร่างกายมากมาย เราได้ รวบรวม สรรพคุณของกระเทียมมาให้เพอ่ื นๆไดเ้ ปน็ ข้อมูล การนากระเทยี มมาใช้ประโชยน์ 1. กระเทียมใช้ช่วยบารงุ ผวิ หนัง ให้มสี ขุ ภาพผวิ ดี 2. กระเทียมนามาใช้ ช่วยการเจริญอาหารให้อยากกินอาหารจะได้เจรญิ เติบโต ชว่ ยเพิ่มความแขง็ แรง ของเนื้อเย่ือ บารงุ ข้อตอ่ และกระดกู ในรา่ งกาย 3. การบรโิ ภคกระเทยี มช่วยป้องกันโรคมะเร็งได้ 4. กระเทียมกินดี ชว่ ยสรา้ งภมู ิคุ้มกนั ร่างกาย 5. สรรพคุณบารุงเลือด หากต้องการลดไขมันในเส้นเลือด และลดน้าตาลในเส้นเลือดควรกิน กระเทียม ชว่ ยปอ้ งกันผนงั หลอดเลือดหนาและแข็งตัว ชว่ ยในการละลายลม่ิ เลือด มสี ารต่อตา้ นไม่ให้ เมด็ เลอื ดแดงแตก 6. ชว่ ยปรับสมดลุ ในรา่ งกาย คอื ประโยชนข์ องกระเทยี มอีกข้อหนึ่ง 7. กระเทยี มช่วย ช่วยแกอ้ าการวงิ เวยี นศีรษะ ปวดศีรษะ 8. เพิ่มสมรรถภาพทางเพศได้โดย กระเทยี มจะช่วยในเรือ่ งระบบสบื พนั ธ์ุและระบบทางเดิน ปัสสาวะ เพราะกระเทียมมสี ารบางตัวท่คี วบคมุ ฮอรโ์ มนท้ังหญิงและชาย ช่วยทาใหม้ ดลูกบีบตวั เพิ่ม พละกาลังให้มเี รย่ี วแรง ชว่ ยปอ้ งกันการเกิดโรคไต 9. กระเทียมช่วยรักษาความดนั โลหติ สูง ลดความเสีย่ งของโรคหัวใจ 10. กระเทียม มีประโยชน์ด้านผมและหนังศรี ษะโดยชว่ ยแก้ปัญหาผมบาง ยาวช้า มสี ีเทา 11. กระเทียมบารุงโลหิต ชว่ ยปอ้ งกันการเกิดโรคโลหิตจาง 12. ช่วยในการขับพิษ และสารพิษอันตรายทป่ี นเปือ้ นในเมด็ เลือด 13. สรรพคุณป้องกนั อาการไอ นา้ มกู ไหล ป้องกันหวัด โรคไขห้ วดั และไขห้ วดั ใหญ่ กระเทยี มช่วยแก้ อาการหอบ หดื ชว่ ยรกั ษาโรคหลอดลม ชว่ ยระงบั กลนิ่ ปาก ชว่ ยในการขบั เหง่ือ

21 14. กระเทยี มช่วย ขบั เสมหะ ชว่ ยควบคุมโรคกระเพาะ ด้วยสารทชี่ ว่ ยยับย้งั ไมใ่ หน้ ้าย่อยอาหารมายอ่ ย แผลในกระเพาะ มสี รรพคุณช่วยในการขบั ลม ชว่ ยรกั ษาอาการจุกเสยี ดแนน่ ท้อง ทอ้ งอืด ท้องเฟ้อ ทอ้ งผกู โรคบดิ 15. กระเทยี ม สรรพคณุ ช่วยในการขบั ปสั สาวะ ช่วยในการขบั พยาธิได้หลายชนิด เช่น พยาธิแส้มา้ พยาธิ เส้นด้าย พยาธเิ ขม็ หมุด พยาธิไส้เดือน เปน็ ต้น ช่วยรักษาโรคตบั อ่อนอักเสบชนดิ รนุ แรงได้ 16. กระเทยี มมสี รรพคณุ ในการฆ่าเชือ้ รา แบคทเี รยี เช้ือราตามหนงั ศรี ษะและเลบ็ และการยับยัง้ เชื้อ เช่น เช้อื ฝีหนอง คออักเสบ เชอื้ ปอดบวม เชอ้ื วัณโรค เป็นต้น 17. กระเทียมชว่ ย บรรเทาอาการปวดข้อและปวดเม่ือยตามรา่ งกาย กระเทยี มมกี ล่ินฉุนจงึ สามารถช่วย ไลย่ ุงไดเ้ ป็นอย่างดี ข้อควรคานงึ ในการบริโภคกระเทียม 1. การบริโภคกระเทยี ม เนอื่ งจากกล่ินฉนุ ของกระเทียมหากบริโภคมากเกนิ ไปจะเสียรสชาติของอาหาร การใช้กระเทียมในการบริโภคสดใหใ้ ส่ในปรมิ าณทีเ่ หมาะสม 2. สารอาหาร จาพวกอาหารเสริมท่ีเป็นสารสกัดมาจากกระเทียม จาเปน็ ตอ้ งศึกษาอย่างละเอียดถงึ ปริมาณในการบริโภคทเี่ หมาะสมต่อรา่ งกาย การกินกระเทียมวนั ละ 5 กลบี นน้ั เป็นยาวิเศษ จะบรรเทาอาการแสบแน่นอกจากกรดไหลยอ้ น ลดแกส็ ใน ลาไส้ และปอ้ งกนั อาการทอ้ งไส้ปัน่ ปว่ น การกนิ กระเทียม เหมอื นการกนิ แอสไพรินชว่ ยลดไข้ ท่ีมีประโยชน์ สูงสดุ คอื ชว่ ยตา้ นการแข็งตัวของเลือด กระเทียมแห้งมีฤทธน์ิ ้อยกว่ากระเทยี มสด ไมก่ นิ กระเทยี มแทนยา แต่ การกินกระเทยี มต่อเนือ่ งในปริมาณทเ่ี หมาะสมจะดีต่อสุขภาพ ทมี่ า : http://beezab.com/กระเทยี ม-สมุนไพร-สรรพคุณ/ : หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอเลงิ นกทา

22 ตน้ มะเขอื ยาว พชื สวนครัว นิยมนาผลของมะเขือยาวมา ทาอาหารกิน ประโยชน์ของมะเขือยาวมี อะไรบา้ ง สรรพคณุ ทางสมุนไพรของมะเขือ ยาว คุณคา่ ทางอาหารของมะเขอื ยาว ประกอบดว้ ยอะไรบ้าง ชว่ ยบารุงหลอดเลอื ด และหวั ใจได้เปน็ อย่างดี มะเขือยาว เปน็ พืชในตระกลู มะเขือ ทีป่ ลกู งา่ ยเจรญิ เตบิ โตไดใ้ นดินทุกชนิด มะเขือยาว เปน็ พชื ที่ตอ้ งการ สารอาหารมาก และสามารถปลกู ได้ตลอดทั้งปี ทนทานต่อสภาพอากาศ และยังมีอายยุ าวข้ามปี ในการบรโิ ภค มะเขือยาวนิยมใช้ทานเปน็ ผกั สด หรือ นามาประกอบอาหาร ปัจจบุ นั มะเขือยาวมีหลายสี เช่น สขี าว สมี ่วง สี มว่ งปนขาว คณุ คา่ ทางโภชนาการของมะเขือยาว มีหลายอย่าง เชน่ คาร์โบไฮเดรต เสน้ ใยอาหาร โปรตีน แคลเซยี ม ฟอสฟอรสั เหลก็ โพแทสเซียม วติ ามินเอ วติ ามินบี 2 วิตามินซี เป็นตน้ มะเขือยาว มีช่อื วิทยาศาสตร์ วา่ SO-LANUM MELONGENA LINN เป็น พืชผัก มีสรรพคุณทาง สมุนไพร สามารถช่วย ขับปัสสาวะ ช่วยสมานแผล ลดความดนั โลหติ แก้ทอ้ งเสยี ทอ้ งร่วงแกป้ วด รักษาอาการ ตกเลือดในลาไส้ ชว่ ยขับเสมหะ อาการแกบ้ ิดเร้อื รัง รักษาอุจจาระเป็นเลอื ดมะเขอื ยาวมี คารโ์ บไฮเดรต เส้นใย อาหาร แคลเซียม ฟอสฟอรสั ธาตเุ หล็ก สงู ช่วยบารุงสุขภาพบารงุ กระดูก บารุงเลอื ด มะเขอื ยาวยงั มีสารไกล โคอัลคาลอยด์ (Glycoalkaloid) สารตา้ นอนมุ ูลอิสระ ชือ่ เทอร์ปิน (terpene) ช่วยรักษาหลอดเลือด หัวใจ ปอ้ งกนั โรคความดันโลหิตสงุ ลดอาการบวม ช่วยขบั ปัสสาวะ ลกั ษณะของต้นมะเขือยาว ต้นมะเขือยาว เป็นไม้ลม้ ลกุ ลาตน้ สูงประมาณ 100 เซน็ ติเมตร ลาตน้ เด่ียว แตกกิ่งกา้ นเปน็ พุ่ม ใบ เป็นใบ เดี่ยว สีเขยี วสด ดอกเป็นช่อ 3-5 ดอก ปลายกลีบแหลมเป็นสมี ว่ ง ผลของมะเขือยาวเป้นผลสเี ขียวหรือสมี ่วง ผิวเรียบ ยาว สรรพคุณของต้นมะเขือยาว มะเขือยาวมสี ามารถนามาทาเป็นสมุรไพรได้ท้ัง สว่ น ลาต้น ราก ใบ ผลแหง้ ผลสดและข่วั ของผลแห้ง  ลาตน้ และรากของมะเขือยาว ใช้รักษา อาการแกบ้ ิดเร้ือรัง อจุ จาระเปน็ เลือด และรักษาแผลอักเสบ  ใบของมะเขือยาว ใช้ แก้อาการปัสสาวะขัด พอกแผลบวมทีเ่ ปน็ หนองได้  ผลแห้งของมะเขือยาว ใช้เป็นแก้ปวด รกั ษาอาการตกเลือดในลา ไส้ ชว่ ยขบั เสมหะ  ผลสด ตาพอกแผลอกั เสบมหี นอง มะเขือยาว มสี ารอาหารและวิตามินหลายชนดิ โดยเฉพาะ สารต้านอนุมูลอสิ ระ เทอร์ปิน ( terpene ) โดยมี ผลงานวิจัยไดศ้ กึ ษามะเขือยาว พบวา่ มะเขือยาวช่วยฟน้ื ฟูการทางานของหัวใจ และ ลดภาวะกลา้ มเนือ้ หัวใจ ตาย ป้องกันโรคความดนั โลหิตสงู ลดอาการบวมและอาเจียนเปน็ เลอื ด ชว่ ยขบั ปสั สาวะ และยงั สามารถชว่ ย ถอนพิษจากเหด็ พิษบางชนิดได้ ที่มา : http://beezab.com/ตน้ มะเขอื ยาว-สมนุ ไพร-สรรพคุณ/ : ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอเลงิ นกทา

23 พรกิ ไทย ภาษาองั กฤษ เรยี ก Pepper สรรพคุณ ขบั ปัสสาวะ ขบั สารพษิ ช่วยควบคมุ น้าหนกั ท้องอืด ท้องเฟ้อ ขับลม บารุง กระดูก บารงุ ฟัน บารุง สายตา ยาอายุวัฒนะ ต้าน มะเร็ง มสี ารต้านอนุมลู อิสระ ขยั เสมหะ ใชก้ าจดั เชื้อจลุ ินทรีย์ มี ช่ือวิทยาศาสตร์วา่ Piper nigrum Linn นยิ มนามาทาเป็นเครอื่ งปรงุ อาหาร เพ่มิ รสชาติ ตน้ พริกไทย เปน็ พืชประจาถิ่นในประเทศอนิ เดีย และยงั เป็น พชื เศรษฐกิจในเขตรอ้ น ประเทศทผ่ี ลติ พรกิ ไทย จานวนมาก เชน่ เวยี ตนาม อินโดนีเซยี บราซลิ และอินเดยี พริกไทย ภาษาอังกฤษ เรียก Pepper มีชอื่ วทิ ยาศาสตร์ว่า Piper nigrum Linn นยิ มนามาทาเป็นเครื่องปรงุ อาหาร เพม่ิ รสชาติ พริกไทยมีสรรพคุณ ช่วย ขบั ปสั สาวะ ขับสารพิษในรา่ งกาย ช่วยควบคุมนา้ หนกั ท้องอืด ทอ้ งเฟ้อ ขบั ลม บารงุ กระดกู บารงุ ฟัน บารุง สายตา ยาอายวุ ฒั นะ ต้านมะเร็ง มสี ารตา้ นอนุมูลอิสระ ขับเสมหะ ใช้กาจดั เชอื้ จุลนิ ทรีย์ พรกิ ไทย มีชอื่ เรยี กอ่ืนๆ เชน่ พรกิ น้อย พริก พริกไทยดา พริกไทยล่อน พรกิ ขี้นก ช่ือเรยี กจะแตกตา่ งกนั ออกไปตาม ท้องถนิ่ พรกิ ไทยมแี คลเซียมสงู โดยเฉพาะพริกไทยอ่อน ชว่ ยในการบารุงกระดูก บารงุ ฟัน ปอ้ งกนั โรคกระดูกพรนุ ได้ พรกิ ไทยมี ฟอสฟอรสั และวิตามนิ ซีเป็นสารต้านอนมุ ูลอิสระ ชะลอกการ เสื่อมสภาพของเซลล์ ลดความเส่ียงโรคมะเร็ง มีเบต้าแคโรทีน ช่วยในการมองเห็น สรรพคุณของต้นพรกิ ไทย พริกไทยสามารถนามาทาสมุนไพร ได้หลายส่วน ประกอบดว้ ย ดอก เมล็ด ใบ เถา ราก  ดอกของพริกไทย มสี รรพคุณชว่ ยลดความดันตา แก้อาการตาแดงจากความดันโลหติ สงู  เมลด็ ของพริกไทย มีสรรพคุณชว่ ยยอ่ ยอาหาร ขับสารพษิ ในร่างกาย ขบั เสมหะ บารงุ ธาตุ แก้ ท้องอืด ขับเหงือ่ ขบั ปัสสาวะ แกร้ ะดูขาว  ใบของพรกิ ไทย มีสรรพคุณ แก้จุกเสยี ด แกป้ วดท้อง  เถาของพริกไทย ใช้ขบั เสมหะ แก้ท้องรว่ ง และท้องเดิน  รากของพรกิ ไทย ใช้ขบั ลมในลาไส้ แกป้ วดท้อง ลดอาการวิงเวยี น ช่วยย่อยอาหาร ใชเ้ ปน็ ยา อายวุ ฒั นะ  น้ามนั หอมระเหยจากพรกิ ไทย สามารถใช้รักษาหวดั ทาใหห้ ายใจสะดวก พรกิ ไทยยังมสี รรพคุณในการกาจัดเชอ้ื จลุ ินทรีย์หลายชนิด และนิยมนามาถนอมอาหาร เชน่ ทาไส้ กรอก กนุ เชียง หมยู อ ทีม่ า : http://beezab.com/พรกิ ไทย-สมนุ ไพร-สรรพคุณ/ : ห้องสมุดประชาชนอาเภอเลงิ นกทา

24 รางจืด สมนุ ไพรไทย สรรพคณุ ชว่ ย ขับสารพิษ ชว่ ยสมานแผล ใช้ลดไข้ แก้ท้องเสยี แก้ ทอ้ งรว่ ง แก้แพผ้ ่ืนคนั ลาง จืดสามารถใชล้ า้ งสารพิษ จากยาฆา่ แมลงต่างๆ รางจดื มีช่อื วทิ ยาศาสตรว์ ่า Thumbergia laurifolia Lindl ชื่ออ่ืนๆของรางจดื เช่น กาลงั ชา้ งเผือก ขอบชะนาง เครือเขาเขียว ฮางจดื เปน็ ตน้ สมนุ ไพรรางจืด “ราชาแห่งการถอนพษิ ” เป็นสมนุ ไพรท่ีกระทรวงสาธารณสุขรณรงค์ให้เกษตรกรหรือบุคคล ทั่วไปเลอื กใช้เพ่ือใชแ้ ก้พิษตา่ ง ๆ เช่น พษิ จากยาฆ่าแมลง ยาเบอ่ื สารตะกัว่ ฯลฯ ยง่ิ เมือ่ อยู่ในสถานทีห่ ่างไกล จากโรงพยาบาล การจะนาส่งแพทย์เพือ่ รับการรักษาอาจจะต้องใชร้ ะยะเวลานาน จนอาจทาให้ผู้ปว่ ยเสียชีวติ ได้ แตถ่ ้ามีตน้ รางจืดปลูกอยแู่ ถวบา้ น เรากส็ ามารถใช้ใบรางจืดทไี่ ม่แก่หรืออ่อนมากเกนิ ไป หรือใชร้ ากที่มีอายุ เกิน 1 ปขี น้ึ ไป ในขนาดปรมิ าณเท่าน้วิ ชี้มาใชเ้ พื่อรักษาบรรเทาอาการของพิษเฉพาะหน้าไปก่อน ก่อนท่จี ะนา ผู้ปว่ ยสง่ โรงพยาบาล โดยส่วนทนี่ ามาใช้เป็นยาน้นั ก็ได้แก่ ใบ ราก และเถาสด ในปจั จบุ นั ผคู้ นได้รบั สารพษิ ตกคา้ งอยู่ในรา่ งกายเพ่ิมขน้ึ สงู สดุ ถงึ 45% โดยสารพษิ เหล่าน้ีรา่ งกายต่างกไ็ ม่ ต้องการ เพราะเม่ือเกดิ การสะสมเข้าไปในรา่ งกายในปริมาณมากและต่อเน่อื ง ก็อาจจะทาให้เปน็ โรคต่าง ๆ ข้ึนมาไดใ้ นอนาคต อยา่ งเช่น โรคมะเร็ง ซ่งึ แนน่ อนวา่ อัตราการเกดิ โรคของคนในยุคปจั จบุ ันน้ีก็ได้เพิ่มมากขึ้น ทกุ ๆ วนั โดยเฉพาะคนที่อาศัยอยใู่ นเมืองด้วยแล้วยงิ่ นา่ เป็นห่วง ซ่งึ สมุนไพรรางจืดน้ีอาจจะเป็นตวั เลอื กทีด่ ี สาหรับคณุ ในการช่วยขับสารพิษต่าง ๆ ออกจากร่างกาย เพอ่ื ชว่ ยป้องกันไมใ่ หเ้ กิดโรคไดใ้ นอนาคตนัน่ เอง ต้นรางจดื เป็นไม้เถาเล้ือย เป็นไมเ้ น้ือแข็ง ลกั ษณะเปน็ ใบเดีย่ ว รปู ไข่ ปลายใบเรยี วแหลมเหมือนใบย่านาง ดอกรางจืดจะมสี ีม่วง ออกเป็นชอ่ หอ้ ยลงตามซอกใบ ผลของรางจดื จะเปน็ ฝกั ลักษณะกลม ปลายเป็นจะงอย เมื่อออกผลจะแตกเปน็ สองแฉก นยิ มปลูกไวต้ ามร้วั บา้ น สรรพคุณของรางจืด สาหรบั สรรพคุณทางดา้ นสมนุ ไพรไทยของรางจืด สามารถนามาใชไ้ ด้ทงั้ ใบ ราก โดยรายละเอียด ดังนี้  ใบและรากของรางจดื นามาใชพ้ อกบาดแผล เป็นยาถอนพิษไข้ ถอนพิษอาหาร พิษเบ่ือเมา แก้อาการ เมาค้าง  รากของรางจดื ใชถ้ อนพิษเบื่อเมา นามาฝนกับน้าซาวข้าวช่วยทาใหพ้ ษิ เจือจางและถอนพษิ ออกได้  ใบของรางจดื ใช้ถอนพิษไข้ พิษเบอื่ อาหารจากการทานของแสลง  รางจดื สามารถบรรเทาอาการทอ้ งร่วง ท้องเสยี ลดอาการแพ้ ผืน่ คนั แก้พษิ ยาฆา่ แมลงในสตั ว์ แกพ้ ิษ จากสารเคมีในยากาจดั ศตั รูพืช แก้พษิ สารเคมตี า่ งๆ พิษแอลกอฮอล์ พิษสุราเรื้อรงั ลา้ งพิษทีส่ ะสมใน รา่ งกาย ทม่ี า : http://beezab.com/รางจดี -สมนุ ไพร-สรรพคณุ / : หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอเลงิ นกทา

25 ตน้ ยอ มีสรรพคุณมากมาย ประกอบดว้ ย ขับประจาเดือน ดแู ล ชอ่ งปาก เหงือกและฟัน ทอ้ งอืด ท้องเฟ้อ ขับลมยา ระบาย รักษารดิ สีดวงทวาร ลดไข้ แกอ้ าจียน แก้ ทอ้ งผูก แกป้ วดข้อ(โรคเก๊าท)์ บารงุ หวั ใจ บารงุ สายตา รกั ษาแผลเร้อื รัง แก้วัณโรค บารุงธาตุ ชว่ ยเจรญิ อาหาร แกเ้ สยี งแหบ แกร้ ้อนใน ลูกยอ คือ สมนุ ไพรไทยชนดิ หนง่ึ มีช่ือเรียก พืน้ บ้านว่า ยอบา้ น มะตาเสือ แยใหญ่ ลูกยอถกู เรยี กต่างกนั ออกไปตามแต่ละท้องถ่ิน ตน้ ยอมีชอื่ ภาษาองั กฤษ ว่า Great Morinda,Indian Mulberry ชอื่ วทิ ยาศาสตร์วา่ Molinda Critiforia Linn ช่ือเรยี กอื่นๆ ของยอ เชน่ ยอแย่ใหญ่ ตาเสอื มะตาเสอื ยอบ้าน เปน็ ตน้ คุณค่าทางโภชนาการของลกู ยอ มกี ารศกึ ษาผลลกู ยอสด ขนาด 100 กรัม พบวา่ มีสารสาคญั ประกอบด้วย โปรตนี 5.8 กรัม ไขมัน 1.2 กรัม ความชื้น 9.3 กรมั เถ้า 10.3 กรมั กากใยอาหาร 36 กรัม และ คารโ์ บไฮเดรต 71 กรัม ลกู ยอ ยงั มี วิตามนิ และแร่ธาตุทมี่ ีประโยชน์ตอ่ ร่างกายหลากชนดิ เชน่ วิตามินเอ วิตามินซี วิตามินบี 3 ธาตแุ คลเซยี ม ธาตุเหล็ก ธาตโุ พแทสเซียม ธาตุโซเดยี ม กรดไขมนั ลิกนิน พอลิแซก็ คา ไรด์ ฟลาโอนอยด์ อรี ดิ อยด์ สโครโปเลติน แอลคาลอยด์ เป็นตน้ ลักษณะของตน้ ยอ เปน็ ต้นไม้ยืนต้น ลาต้นตง้ั ตรง สูงประมาณ 8 เมตร เป็นตน้ ไม้ที่ไมผ่ ลดั ใบ ใบหนาใหญส่ ี เขียว มีดอกสีขาว ผลของต้นยก หรือ ลูกยอ จะเป็นวงรี มีตาเปน็ ปุ่มๆ ลูกสีเขยี ว และเม่ือสกุ จะเปลย่ี ยนเปน็ สี ขาวนวล สรรพคุณทางยาของยอ สามารถนามาใช้ได้ ท้ังผลดบิ ผลสุก ใบ และราก  ลกู ยอสุก เรานามาใช้ช่วยขับลมในลาไส้  ใบของตน้ ยอ เรานามาบารงุ สายตา บารุงหัวใจ แก้ปวดตามข้อ(โรคเกาท์) แก้ท้องร่วง แก้เหงอื ก บวม ค้ันเอานา้ จากใบยอ มาทาแผล ช่วยรักษาแผลเร้อื รงั นาใบมาเป็นส่วนผสมยารกั ษาวณั โรค  ราก เรานามาใชเ้ ป็น ยาระบาย ชว่ ยแก้ท้องผกู  ผลดิบ สามารถนามาชว่ ยขบั ลม บารงุ ธาตุ ช่วยเจริญอาหาร ชว่ ยขับประจาเดือน แก้คลื่นไส้ แก้ อาเจียน แก้อาการเหงอื กเปื่อย แก้เสยี งแหบ และสามารถช่วยแกร้ อ้ นใน วิธีนาลกู ยอมาใช้รกั ษาอาการอาเจียน สามารถทาได้โดย นาผลดบิ ยอ มาเผาไฟออ่ นๆ ใหผ้ วิ ของผลยอดา จากน้ันนาเนื้อของผลยอท่ีถูกเผาไฟจนสุกมา สงั เกตุว่าต้องใหเ้ นอ้ื เปน็ สีเหลือง จากนนั้ นาไปต้มทานเป็นนา้ ลกู ยอ วิธีการนายอมารกั ษาอาการทอ้ งผูก นารากยอขนาดเส้นผ่านศยู นก์ ลางประมาณ 2 เซนตเิ มตร ยาวประมาณ 10 เซนติเมตร นามาบดและต้มน้าประมาณ 2 แกว้ ต้มประมาฯ 15 นาที ดืม่ ก่อนนอน 1 แกว้ จะชว่ ยให้ ระบายได้ดใี นตอนเช้า ช่วยรักษาอาการท้องผูก รักษารดิ สีดวงทวาร ได้ วธิ ีนายอมาใชเ้ ป็นยาลดไข้ นาเปลือกของยอมาตม้ นา้ ประมาณ 15 นาที และนาไปดม่ื ประมาณวันละ 4 แก้ว จะชว่ ยลดไข้ได้ดี ผลของลูกยอ เราสามารถนามาทาเปน็ นา้ หวาน นา้ ลกู ยอ ได้ ซ่ึงรสชาติก็อร่อย เต็มไปดว้ ยสรรพคุณทาง สมนุ ไพรมากมาบ ลูกยอจดั เปน็ ยาสมุนไพรทใ่ี ช้กันอย่างแพร่หลายในเรื่องการชว่ ยแกอ้ าการคลื่นไสอ้ าเจยี น และถกู บรรจุอยใู่ นยา สมุนไพรในงานสาธารณสุขมูลฐาน โดยลกู ยอสกุ เป็นยาชน้ั เลศิ ในการช่วยขับลมและช่วยย่อยอาหาร แต่สาหรบั หญงิ ทีต่ ั้งครรภ์ไม่ควรรบั ประทานผลยอ เพราะจะมผี ลโดยตรงต่อระบบการหมนุ เวียนของเลอื ดในครรภ์ และ อาจทาให้แท้งบตุ รได้ ทม่ี า : http://beezab.com/ลกู ยอ-สมนุ ไพร-สรรพคุณ/ : หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอเลงิ นกทา

26 ผักชฝี รงั่ สมนุ ไพร ผักสวนครวั กลน่ิ หอม ชว่ ยชะลอวยั ผกั ชีฝร่งั ภาษาอังกฤษ เรยี ก Stink weed หรือ Eryngium พชื สวนครัว สรรพคุณของผักชฝี รัง่ ลกั ษณะ ทางพฤษศาสตรข์ องผกั ชีฝร่ัง ประโยชนข์ องผกั ชีฝรง่ั ผัก กลน่ิ หอม ใบรสจดื ผักชฝี ร่ัง ภาษาองั กฤษ เรียก Stink weed หรอื Eryngium เป็นพืชท่ีคนไทยรุจ้ กั เป็นอย่างดี เนอ่ื งจากกล่ินหอมของผักชฝี ร่ัง และสรรพคุณดา้ นสมุนไพร ของ ผกั ชฝี ร่ัง มีมากมาย เช่น มสี ารต้านอนมุ ูล อสิ ระ ช่วยชะลอการเส่ือมของเซลล์ตา่ ง ๆ ในรา่ งกาย ชว่ ยบารงุ กระดูกและฟนั ช่วยป้องกนั มะเร็ง ช่วยยับยั้ง และชะลอการขยายตวั ของเซลล์มะเร็ง ลดอาการปวดหวั เป็นยาระบายออ่ นๆ แกท้ ้องอืด แกท้ ้องเฟ้อ ช่วยแก้ อาการอาหารเป็นพษิ ช่วยรักษาแผลเรอ้ื รงั ช่วยห้ามเลือด ช่วยบารุงเลือด สาหรบั สตรหี ลังคลอด ชว่ ยบารุง กาหนดั ชว่ ยเพ่ิมความตอ้ งการทางเพศ ช่วยดับกล่นิ ปาก ช่วยดบั กลิ่นคาวอาหาร ช่วยเจริญอาหาร ช่วยลด ความดนั โลหิต บารุงการทางานของต่อมไทรอยด์ให้ทางานปกติ ชว่ ยบารงุ ผิวพรรณ ชว่ ยบารงุ เส้นผม บารงุ เล็บ รักษาไขม้ าลาเรีย ช่วยขบั ลม ชว่ ยแกอ้ าการอาหารเปน็ พิษ ช่วยรกั ษาผดผ่นื คนั ช่วยฆา่ เช้ือโรค ชว่ ยแก้พิษงู ชว่ ยแกพ้ ษิ แมลงสตั ว์กัดต่อย ชว่ ยแก้อาการปวดเมอ่ื ย ชว่ ยกระตุ้นรา่ งกาย ช่วยขบั เหงือ่ ชว่ ยขับปัสสาวะ สรรพคณุ ของผักชีฝรั่ง สาหรบั การใชผ้ ีกชฝี รั่งมาใชป้ ระโยชนท์ างยา ทางสมนุ ไพร นน้ั สามารถนามาใช้ทุกสว่ น แตน่ ยิ มนาใบมาใช้ บริโภค เป็นสว่ นมาก รายละเอียดของสรรพคณุ ของผักชฝี รัง่ สว่ นต่างๆ มีดงั นี้  ใบของผกั ชีฝร่ัง มีสารตา้ นอนมุ ลู อิสระ ช่วยชะลอการเส่อื มของเซลล์ตา่ ง ๆ ในรา่ งกาย ชว่ ยบารุง กระดูกและฟนั ชว่ ยปอ้ งกนั มะเร็ง ชว่ ยยับยงั้ และชะลอการขยายตวั ของเซลลม์ ะเร็ง ลดอาการปวดหวั เป็นยาระบายอ่อนๆ แก้ท้องอืด แกท้ ้องเฟ้อ ช่วยแก้อาการอาหารเปน็ พิษ ช่วยรกั ษาแผลเรอื้ รัง ช่วย หา้ มเลอื ด ช่วยบารุงเลอื ด สาหรับสตรีหลังคลอด ชว่ ยบารงุ กาหนัด ช่วยเพมิ่ ความต้องการทาง เพศ ช่วยดับกลนิ่ ปาก ชว่ ยดับกล่ินคาวอาหาร ชว่ ยเจรญิ อาหาร  ลาตน้ ของผักชฝี รั่ง ชว่ ยลดความดันโลหิต บารงุ การทางานของต่อมไทรอยด์ใหท้ างานปกติ ช่วยบารุง ผิวพรรณ ช่วยบารงุ เส้นผม บารุงเลบ็ รกั ษาไข้มาลาเรยี ชว่ ยขบั ลม เป็นยาระบาย ช่วยแกอ้ าการ อาหารเปน็ พิษ ช่วยรกั ษาผดผนื่ คนั ช่วยฆา่ เชือ้ โรค ช่วยแก้พษิ งู ชว่ ยแกพ้ ษิ แมลงสัตวก์ ัดตอ่ ย ช่วยแก้ อาการปวดเมอ่ื ย ชว่ ยบารงุ กาหนัด ช่วยเพิม่ ความต้องการทางเพศ  รากของผกั ชีฝร่ัง ชว่ ยกระตุ้นร่างกาย ช่วยขบั เหงอ่ื ชว่ ยแกอ้ าการอาหารเปน็ พษิ ชว่ ยขับ ปัสสาวะ ชว่ ยบารุงกาหนัด ช่วยเพ่มิ ความต้องการทางเพศ ทีม่ า : http://beezab.com/ผักชฝี รง่ั -สมนุ ไพร-สรรพคุณ/ : ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอเลิงนกทา

27 ซ่อนกลิน่ สมุนไพร ดอกซ่อนกลิ่นมีกล่นิ หอม นยิ มนามาบชู าพระ จัด งานศพ ทาความรูจ้ ักกับ ต้นซ่อนกลิ่น ลกั ษณะทางพฤษ ศาสตรข์ องซอ่ นกล่ิน สรรพคุณของซ่อกล่นิ มีอะไรบา้ ง ต้นซอ่ นกลิ่น เป็น พชื ทอ้ งถ่นิ ของแถบประเทศในทวปี อเมริกาใต้ ตน้ ซ่อนกลิ่น เป็น ไมล้ ม้ ลุก ประเภทใบเลย้ี ง เด่ียว ดอกสีขาว กลน่ิ หอม และมหี ัวอยใู่ ต้ดนิ เปน็ พืชในตระกลู Amaryllidaceae สาหรับชอื่ สามัญของตน้ ซอ่ นกลิ่น เรียก Tuberose ชอื่ วิทยศาสตร์ของต้นซอ่ นกลิ่น คอื Poliamtues tuberosa Lin. ชอ่ื เรียกอนื่ ๆ ของตน้ ซ่อนกลิ่น เชน่ ดอกรวงขา้ ว ดอกลีลา เปน็ ต้น สรรพคุณทางสมนุ ไพรของต้นซอ่ นกล่ิน ซ่อนกล่ิน จะนยิ มนามาใชป้ ระโยชน์ในส่วนของตน้ หรอื เหง้า และดอก มาใชป้ ระโยชน์ โดยมี ตารา แพทยแ์ ผนไทย ได้กลา่ วถึงสรรพคณุ ของ เหง้าและดอกของต้นซอ่ นกลนิ่ วา่ ช่วยลดการอักเสบ และ บรรเทา ความผดิ ปกติของกระดกู ได้ ดอกซ่อนกล่นิ มีกลน่ิ หอม ชว่ ยให้ผอ่ นคลายอารมณ์ และ ลดความตงึ เคลียด ทา ให้ใจเยน็ ทาให้จติ ใจสงบ มีสมาธิ นอนหลับง่าย กระตนุ้ กาหนัด ต้นซอ่ นกลิน่ เป็น พืชท่ีมาจากแดนไกล ถนิ่ กาเนดิ ของซ่อนกลิ่น นัน้ อยใู่ นทวปี อเมรกิ าใต้ สามารถพบ ได้ในแถบเทือกเขาแอนดสี มีการปลูกครง้ั แรงในทวีปเอเชียทปี่ ระเทศฟลิ ิปปินส์ โดยการนาเขา้ มาของชาวสเปน จากนัน้ ชาวจีนมีการคา้ ขายระหวา่ งประเทศได้นาเข้ามาประเทศไทย สมัยกรงุ ศรีอยธุ ยา แตไ่ ม่มบี ันทึกว่าตน้ ซอ่ นกลน่ิ เข้ามาประเทศไทยคร้ังแรกเม่ือใด เชอื่ ว่าคนไทยรูจ้ ักดอกซ่อนกล่นิ กอ่ นสมัยสมเดจ็ พระนารายณม์ หาราช สันนิษฐานว่า สมยั กรุงศรี อยธุ ยา ต้นซ่อนกลิน่ นั้นยังไม่มกี ารปลกู แพรห่ ลายนั้น เนือ่ งจากตามวรรณคดีต่างๆในสมัยน้ันไมม่ ีเรื่องใด กลา่ วถงึ ดอกซอ่ นกลน่ิ เลย สาหรับสมยั รตั นโกสินทร์ การปลูกซ่อนกล่นิ ไดร้ ับความนยิ มแพร่หลาย พบไดว้ ่า ในวรรณคดีหลายเรื่องและบทเพลงของเด็ก ได้กลา่ วถึง ดอกซอ่ นกลน่ิ อยดู่ ว้ ย ในวรรณคดีของสนุ ทรภู่ เรยี ก ซ่อนกล่ินวา่ ซ่อนชู้ ทม่ี า : http://beezab.com/ซอ่ นกลิ-สมุนไพร-สรรพคุณ/ : ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอเลิงนกทา