ใบความรู้ เรื่อง วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา

ใบความรู้ เรื่อง วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา (Buddhist Holidays)

วันสำคัญทางพุ ทธศาสนา (Buddhist Holidays) วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา หมายถึง วันที่มีเหตุการณ์สำคัญบางอย่างเกิดขึ้นในพระพุทธศาสนาส่วนใหญ่จะ เป็นวันที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธเจ้า ซึ่งจะกำหนดเอาวันที่มีเหตุการณ์พิเศษเกิดขึ้นในชีวิตของพระองค์เป็นหลัก ซึ่งจะประกอบด้วยวันสำคัญต่าง ๆ ดังต่อไปนี้ 1. วันมาฆบูชา (Makha Bucha Day) วันมาฆบูชา ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 ของทุกปี เป็นวันที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง \"โอวาทปาติโมกข์\" แก่ พระสงฆ์เป็นครั้งแรก หลังจากตรัสรู้มาแล้วเป็นเวลา 9 เดือน ซึ่งหลักคำสอนนี้เป็นหลักการ และวิธีการปฏิบัติต่าง ๆ หากสรุปเป็นใจความสำคัญ จะมีเนื้อหาว่า \"ทำความดี ละเว้นความชั่ว ทำจิตใจให้บริสุทธิ์\" ทั้งนี้ในวันมาฆบูชาได้เกิดเหตุอัศจรรย์ขึ้นพร้อม ๆ กันถึง 4 ประการ เรียกว่า จาตุรงคสันนิบาต ณ เวฬุวันมหาวิหาร ในกรุงราชคฤห์ ได้แก่ 1. พระสงฆ์จำนวน 1,250 รูป มาประชุมพร้อมกันโดยมิได้นัด 2. พระสงฆ์เหล่านั้นล้วนเป็นเอหิภิกขุอุปสัมปทา หมายถึง ผู้ที่พระพุทธเจ้าประทานอุปสมบทให้ด้วยพระองค์เอง 3. เป็นวันที่พระพุทธเจ้าได้ทรงแสดงปฐมธรรมเทศนา อันเป็นหัวใจของพระพุทธศาสนา คือ โอวาทปาติโมกข์ 4. เป็นวันเพ็ญเดือนมาฆะ พระจันทร์เต็มดวงบริบูรณ์ วันมาฆบูชา เป็นวันแห่งความรักในทางพระพุทธศาสนา เนื่องมาจาก หลักธรรม “โอวาทปาฏิโมกข์” ที่ทรงแสดงในวันนั้นเป็นสิ่งที่แสดงถึงความ รัก อันเป็นความรักที่ประกอบด้วยเมตตาธรรม ปรารถนาดีต่อกัน เว้นจาก ทุจริต

2. วันวิสาขบูชา (Vesakha Bucha Day ) วันวิสาขบูชา ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 ของทุกปี ถือเป็นวันสำคัญยิ่งทางพระพุทธศาสนา เพราะเป็นวันที่เกิด 3 เหตุการณ์สำคัญที่เกี่ยวกับวิถีชีวิตของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เวียนมาบรรจบกันในวันเพ็ญเดือน 6 แม้จะมีช่วงระยะ เวลาห่างกันนับเวลาหลายสิบปี เหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธเจ้า มี 3 เหตุการณ์ ดังนี้ เหตุการณ์ที่ 1 พระพุทธเจ้าประสูติ ที่สวนลุมพินีวัน ซึ่งอยู่ระหว่างเมืองกบิลพัสดุ์ นครหลวงของแควันสักกะกับเมืองเทวทหนคร ของแคว้นโกลิยะ ในวันเพ็ญเดือน วิสาขะ (เดือน 6) ก่อนพระพุทธศักราช 80 ปี เหตุการณ์ที่ 2 พระพุทธเจ้าตรัสรู้อนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณ ได้เป็นสัมมาสัมพุทธ เจ้า ณ ใต้ร่มพระศรีมหาโพธิ ริมฝั่งแม่น้ำเนรัญชรา ตำบลอุรุเวลาเสนานิคม แคว้น มคธ ในวันเพ็ญเดือนวิสาขะ (เดือน 6) ก่อนพระพุทธศักราช 45 ปี เมื่อพระชนม์ได้ 35 พรรษา เหตุการณ์ที่ 3 พระพุทธเจ้าเสด็จดับขันธ์ปรินิพพาน ณ ระหว่างต้นรังทั้งคู่ ในสาลวโนทยาน นครกุสินารา ในวันเพ็ญเดือนวิสาขะ (เดือน 6) ก่อน พุทธศักราช 1 ปี เมื่อพระชนม์ได้ 80 พรรษา นอกจากนี้วันวิสาขบูชา ได้รับการยอมรับจากชาวพุทธทั่วโลก โดยสหประชาชาติมีมติยกย่องให้เป็น \"วันสำคัญสากลของโลก\" ตั้งแต่ 15 ธันวาคม 2542 เป็นต้นมา

3. วันอัฏฐมีบูชา (Atthami Bucha Day) วันอัฏฐมีบูชา ตรงกับวันแรม 8 ค่ำ เดือน 6 เป็นวันคล้ายวันถวายพระเพลิงพระพุทธสรีระของพระพุทธเจ้า เมื่อ พระพุทธเจ้าเสด็จปรินิพพานแล้ว 8 วัน เมื่อองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จปรินิพพานไปแล้ว 8 วัน มัลละกษัตริย์แห่งเมือง กุสินารา พร้อมด้วยประชาชนและพระสงฆ์ มีพระมหากัสสปะเถระเป็นประธาน พร้อมกันกระทำการถวายพระเพลิง พุทธสรีระ ณ มกุฎพันธเจดีย์ แห่งเมืองกุสินารา เมื่อวันแรม 8 ค่ำ เดือน 6 ซึ่งนิยมเรียกกันว่า “วันอัฏฐมี” หลังจากที่พระเพลิง ซึ่งเผาไหม้พระพุทธสรีระดับมอดลงแล้ว บรรดากษัตริย์มัลละทั้งหลาย จึงได้อัญเชิญพระบรม สารีริกธาตุทั้งหมด ใส่ลงในหีบทองคำแล้วนำไปรักษาไว้ภายในนครกุสินารา ส่วนเครื่องอัฏฐบริขารต่างๆของ พระพุทธเจ้า ได้มีการอัญเชิญไปประดิษฐานตามที่ต่างๆ อาทิ ผ้าไตรจีวร อัญเชิญไปประดิษฐานที่แคว้นธาระ บาตร อัญเชิญไปประดิษฐานที่ปาตลีบุตร เป็นต้น 4. วันอาสาฬหบูชา (Asarnha Bucha Day) วันอาสาฬหบูชา ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 เป็นวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา ซึ่งสรุปได้ว่ามีเหตุการณ์ที่ทำให้วัน เพ็ญเดือนอาสาฬหะเป็นวันสำคัญ ได้แก่ ด้วยเหตุนี้วันอาสาฬหบูชาจึงมีชื่อเรียกว่า \"วันพระสงฆ์\" 1. เป็นวันที่พระพุทธเจ้าได้ทรงประกาศพระพุทธศาสนาเป็นครั้งแรก 2. วันที่พระพุทธเจ้าแสดงปฐมเทศนา ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร โปรดปัญจวัคคีย์ ณ ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน แขวง เมืองพาราณสี และเป็นวันที่ท่านโกณฑัญณะได้ดวงตาเห็นธรรม และได้กระทำการอุปสมบท (ordination) ด้วยเอหิภิกขุ อุปสัมปทา เป็นพระอริยสงฆ์องค์แรกในพระพุทธศาสนา 3. เป็นวันแรกที่พระรัตนตรัย คือ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ครบทั้ง 3 ดวง ด้วยเหตุนี้วันอาสาฬหบูชาจึงมีชื่อเรียกว่า \"วันพระสงฆ์\"

5. วันเข้าพรรษา (Buddhist Lent Day) วันเข้าพรรษา ตรงกับวันแรม 1 ค่ำ เดือน 8 เป็นวันที่พระสงฆ์ (Monk) อธิษฐานว่า จะอยู่ประจำในอาวาสตลอด 3 เดือน โดยไม่ไปแรมคืนในที่อื่น วันถัดจากวันอาสาฬหบูชาตามประวัติกล่าวว่า ในสมัยพุทธกาล พระภิกษุได้ท่อง เที่ยวจาริกไปยังที่ต่าง ๆ แม้กระทั่งในฤดูฝน ก็ยังออกไปจาริกอยู่ จึงทำให้ไปเหยียบข้าวกล้าของชาวบ้านเกิดความ เสียหาย พระพุทธเจ้าจึงทรงวางระเบียบให้พระภิกษุอยู่ประจำที่ตลอดเวลา 3 เดือน ในฤดูฝน เรียกว่า \"จำพรรษา\" ต่อมาการเข้าพรรษามีวัตถุประสงค์กว้างออกไปโดยสรุปได้ ดังนี้ 1. เพื่อให้พระสงฆ์ ได้มีเวลาศึกษาพระธรรมวินัยได้มากขึ้น 2. เพื่อเปิดโอกาส ให้ชาวบ้านได้บำเพ็ญกุศล เช่น รักษาศีล ฟังธรรม เป็นตัน 3. เพื่อให้ประชาชนนำบุตรหลานที่เป็นชายเข้ามาบวช เพื่อศึกษาธรรม 6. วันออกพรรษา (End of Buddhist Lent Day) วันออกพรรษา ตรงกับวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11 เป็นสำคัญวันหนึ่งของพระภิกษุสงฆ์ คือ เป็นวันสิ้นสุดการจำพรรษา หรือออกจากพรรษาที่ได้อธิษฐานเข้าจำพรรษาตลอดระยะเวลา 3 เดือนช่วงฤดูฝน หลังจากวันออกพรรษาแล้วก็ สามารถจาริกไปค้างแรมที่อื่นได้ ในวันออกพรรษาในพระไตรปิฎกกล่าวไว้ว่า เป็นวันที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จลง จากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์มายังโลกมนุษย์ หลังจากที่พระองค์ได้เสด็จไปจำพรรษา และแสดงพระธรรมเทศนาโปรดเทพ บุตรพุทธมารดา ซึ่งอยู่สวรรค์ชั้นดุสิต แต่ลงมาฟังพระธรรมเทศนาที่ ชั้นดาวดึงส์ วันออกพรรษานี้ เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า \"วันมหาปวารณา\" คำว่า \"ปวารณา\" แปลว่า \"อนุญาต\" หรือ \"ยอมให้\" คือ เป็นวันที่เปิดโอกาสให้พระภิกษุสงฆ์ด้วยกันว่ากล่าวตักเตือนกันได้ ในข้อที่ผิดพสั้งล่วงเกินระหว่างที่จำพรรษาอยู่ ด้วยกัน

7. วันธรรมสวนะ (Buddhist Holy Day) วันธรรมสวนะ หรือวันพระ หมายถึง วันประชุมถือศีลฟังธรรมในพุทธศาสนา (ธรรมสวนะ หมายถึง การฟัง ธรรม) กำหนดเดือนทางจันทรคติละ 4 วัน ได้แก่ - วันขึ้น 8 ค่ำ - วันขึ้น 15 ค่ำ - วันแรม 8 ค่ำ - วันแรม 15 ค่ำ ในสมัยพุทธกาล พระเจ้าพิมพิสารได้เข้าเฝ้าพระสัมมาสัมพุทธเจ้า และกราบทูลว่านักบวชศาสนาอื่นมีวัน ประชุมสนทนาเกี่ยวกับหลักธรรมคำสั่งสอนในศาสนาของเขา แต่ว่าศาสนาพุทธยังไม่มี พระพุทธองค์จึงทรง อนุญาติให้ภิกษุสงฆ์ประชุมสนทนาและแสดงธรรมเทศนาแก่ประชาชน พุทธศาสนิกชนจึงถือเอาวันดังกล่าวเป็น วันธรรมสวนะ

การปฏิบัติตนในวันสำคัญทางศาสนา (Religious Ceremony) วันสำคัญทางพระพุทธศาสนาทั้งหมดนี้ มีความเกี่ยวข้องกับพระพุทธเจ้าโดยตรง ในปัจจุบันนิยมปฏิบัติคล้ายคลึงกัน คือ 1.. ร่วมทำบุญ ตักบาตร 2. ไหว้พระ สวดมนต์ 3. การฟังพระธรรมเทศนา และทำบุญตามวัดต่างๆ และปฏิบัติสมาธิภาวนา 4. สมาทานศีล และรักษาศีล 5. การถวายสังฆทาน 6. ละเว้นอบายมุขต่างๆ เช่น ศีล 5 ศีล 8 ถวายภัตตาหาร เช่น สุรา การพนัน 7. การไปเวียนเทียนที่วัด 8. ร่วมแห่เทียนพรรษา 9. ถวายเทียนพรรษา (นิยมเวียนเทียนในวันมาฆบูชา (ในวันเข้าพรรษา) และผ้าอาบน้ำฝน วันวิสาขบูชา วันอัฏฐมีบูชา (ในวันเข้าพรรษา) และวันอาสาฬหบูชา) 10. ร่วมกุศลธรรม \"ตักบาตเทโว\" หลังวันออกพรรษา 1 วัน

ศัพท์ภาษาอังกฤษน่ารู้ The Lord Buddha = พระพุทธเจ้า The principle teaching = โอวาทปาติโมกข์ Be born = ประสูติ Enlightenment = ตรัสรู้ Nirvana = ปรินิพพาน Ordination = อุปสมบท Triple Gem = พระรัตนตรัย The Buddha = พระพุทธ The Dhamma = พระธรรม The abbot = พระสงฆ์ Monk = พระสงฆ์ Temple = วัด

บรรณานุกรม ทรูปลูกปัญญา. (2564). การปฏิบัติตนในวันสำคัญทางศาสนา. สืบค้น 20 ตุลาคม 2565, จาก https://www.trueplookpanya.com/learning/detail/34922 ทรูปลูกปัญญา. (2564). วันสำคัญทางศาสนา. สืบค้น 20 ตุลาคม 2565, จาก https://www.trueplookpanya.com/learning/detail/3322 สำนักงานเทศบาลตำบลชุมพร. (2561). วันออกพรรษา. สืบค้น 20 ตุลาคม 2565, จาก https://www.chumporn101.go.th/event-13.html สำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัดน่าน. (2564). วันสำคัญทางศาสนา. สืบค้น 19 ตุลาคม 2565, จาก https://nan.onab.go.th/th/content/category/index/id/73 สำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัดพังง. (ม.ป.ป.). วันธรรมสวนะ. สืบค้น 20 ตุลาคม 2565, จาก https://pna.onab.go.th/th/content/page/index/id/8098 สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดฉะเชิงเทรา. (2556). วันเข้าพรรษา. สืบค้น 20 ตุลาคม 2565, จาก https://www.m-culture.go.th/chachoengsao/ewt_news.php?nid=159