หน่วย2_กฎหมายกับการดำเนินชีวิตประจำวัน

2หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ กฎหมายกับการดาเนนิ ชวี ิตประจาวนั สาระการเรยี นรูแ้ กนกลาง • กฎหมายทเี่ ก่ยี วขอ้ งกบั ตนเอง ครอบครวั เชน่ กฎหมายเก่ียวกับความสามารถของผูเ้ ยาว์ กฎหมายบัตรประจาตัวประชาชน กฎหมายแพ่งเก่ียวกับครอบครวั เชน่ การหมั้น การสมรส การรบั รองบุตร การรบั บุตรบุญธรรม • กฎหมายทีเ่ ก่ียวกบั ชุมชนและประเทศโดยสงั เขป - กฎหมายเกย่ี วกับการอนรุ กั ษธ์ รรมชาติ - กฎหมายเกย่ี วกบั ภาษีอากร และเน้นการกรอกแบบแสดงรายการภาษเี งินได้บคุ คลธรรมดา - กฎหมายแรงงาน - กฎหมายปกครอง • กระบวนการในการตรากฎหมาย - ผูม้ สี ทิ ธิเสนอรา่ งกฎหมาย - ขนั้ ตอนการตรากฎหมาย - การมสี ว่ นร่วมของประชาชนในกระบวนการตามกฎหมาย

กฎหมายกบั การดาเนินชวี ติ ประจาวนั ความหมายและความสาคญั ของกฎหมาย กระบวนการ ในการตรากฎหมาย กฎหมายท่ีเกย่ี วขอ้ งกบั ตนเอง และครอบครวั กฎหมายที่เก่ียวข้องกบั ชมุ ชน และประเทศชาติ

คำถำม ความสาคัญของกฎหมาย ถา้ คนไทยทุกคนปฏบิ ตั ติ ามกฎหมาย สร้างความเปน็ ระเบียบ จะส่งผลดีตอ่ การอยรู่ ว่ มกันอยา่ งไร แก่สงั คมและประเทศชาติ ทาให้การบรหิ ารและพัฒนาประเทศ เป็นไปอยา่ งมีประสทิ ธภิ าพ เป็นหลักในการจดั ระเบยี บ การดาเนินชวี ติ ใหแ้ ก่ประชาชน

ลาดบั ศักด์ิของกฎหมายไทย รัฐธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจักรไทย เป็นกฎหมายสูงสดุ ทบ่ี ญั ญัตขิ น้ึ เพ่อื ใชใ้ นการปกครองประเทศ พระราชบัญญตั ิประกอบรฐั ธรรมนูญ พระราชกฤษฎีกา กฎหมายทีต่ ราขนึ้ ในรูปแบบพระราชบญั ญัติ กฎหมายทพี่ ระมหากษัตรยิ ์ทรงตราขน้ึ โดยคาแนะนาของคณะรัฐมนตรี เพอ่ื กาหนดรายละเอยี ดทเ่ี ปน็ กฎเกณฑ์สาคัญเพ่ิมเตมิ จากรฐั ธรรมนญู หรอื ฝ่ายบรหิ ารเพอ่ื การบริหารราชการแผน่ ดินของรฐั บาล พระราชบญั ญตั ิ กฎกระทรวง บทบญั ญัติแหง่ กฎหมายท่พี ระมหากษตั รยิ ์ กฎหมายท่ีออกตามพระราชบญั ญตั ิ หรือพระราชกาหนดออกโดย ทรงตราข้นึ โดยคาแนะนาและยนิ ยอมของรัฐสภา ฝา่ ยบรหิ าร อนั ไดแ้ กร่ ฐั มนตรวี ่าการกระทรวง พระราชกาหนด กฎหมายท่พี ระมหากษัตรยิ ์ทรงตราขน้ึ ตามคาแนะนา ขอ้ บัญญตั ิองค์กรปกครองส่วนทอ้ งถิ่น ของคณะรัฐมนตรีเพ่อื ใช้ในกรณีฉกุ เฉนิ ท่ีมคี วามจาเป็นเรง่ ดว่ น กฎหมายทีอ่ งค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถิ่นแตล่ ะแห่งตราขึ้น และใชภ้ ายในเขตอานาจขององค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถิ่น

พระราชบัญญตั ิ คณะรฐั มนตรี เสนอร่าง พ.ร.บ. พระมหากษัตริย์ ทรงลงพระปรมาภิไธย รัฐสภา นายกรฐั มนตรี สส. ไมน่ อ้ ยกว่า 20 คน เสนอรา่ ง พ.ร.บ. ประกาศในราชกจิ จานเุ บกษา สภาผแู้ ทนราษฎร วุฒสิ ภา พระราชบญั ญตั ิ มผี ลบงั คบั ใช้ ผู้มสี ิทธิเลอื กต้งั ไมน่ ้อยกว่า 10,000 คน เสนอร่าง พ.ร.บ. เสนอไดเ้ ฉพาะกฎหมายท่ีเกยี่ วกับหมวดสทิ ธิเสรภี าพของปวงชน ชาวไทยและหมวดหนา้ ท่ีของรัฐ

การมีส่วนร่วมของประชาชนในตรากฎหมาย ระดบั ชาติ ระดบั ทอ้ งถิ่น ประชาชนผมู้ สี ิทธิ์เลอื กตง้ั จานวนไม่นอ้ ย ประชาชนผู้มีสทิ ธเิ ลอื กตงั้ ในองคก์ รปกครอง กวา่ 10,000 คน มสี ิทธิเขา้ ชื่อเสนอกฎหมาย ทอ้ งถิ่นมีสทิ ธิเขา้ ชอ่ื เพือ่ เสนอขอ้ บญั ญตั ิ หรือเพื่อถอดถอนสมาชิกสภาทอ้ งถิ่น สิทธิเสรีภาพของปวงชนชาวไทย และหน้าทข่ี องรฐั หรอื ผ้บู ริหารท้องถิน่ ท่มี า : www.radioparliment.net

กฎหมายทีเ่ กย่ี วข้องกบั ตนเองและครอบครัว กฎหมายแพ่งเก่ยี วกบั ความสามารถของผูเ้ ยาว์ ผแู้ ทนโดยชอบธรรม นิติกรรมท่ีผเู้ ยาวส์ ามารถกระทาไดด้ ้วยตนเอง บุคคลซ่งึ จะทานิตกิ รรม หรอื ให้ความยนิ ยอม การกระทาทีจ่ ะไดส้ ทิ ธอิ นั ใดอนั หนง่ึ หรือเพือ่ เปน็ การให้หลุดพน้ จากหนา้ ที่ แก่ผ้เู ยาว์ในการทา อนั ใดอนั หนงึ่ เชน่ รับทรพั ยส์ นิ ของผู้อ่นื นติ กิ รรม ได้แก่ โดยไม่มีเงอื่ นไขใด ๆ กิจการทีต่ อ้ งทาเองเฉพาะตวั พ่อ แม่ ผ้ปู กครอง เชน่ การรบั รองบตุ ร กิจการที่เปน็ การสมควรแกฐ่ านะ ผู้เยาว์ เชน่ การซือ้ ของกิน เดก็ หรอื บุคคลที่ยงั ไม่ ผูเ้ ยาว์อาจทาพนิ ัยกรรมเองไดเ้ ม่ือ อายุครบ 15 ปบี รบิ ูรณ์ บรรลนุ ติ ิภาวะ

กฎหมายทีเ่ ก่ียวกบั บัตรประจาตวั ประชาชน ข้อมูลสาคัญในบตั รประจาตัวประชาชน ชอ่ื และนามสกลุ เลขประจาตัวของผู้ถอื บตั ร วัน เดือน ปีเกดิ ท่ีอยู่ตามทะเบยี นบ้าน รูปถ่าย ลายมอื และตราประจาตาแหนง่ วนั ออกบัตร ของเจ้าพนักงานผอู้ อกบัตร หลักเกณฑ์ของผทู้ จี่ ะตอ้ งมบี ตั รประจาตวั ประชาชน การขอมบี ัตรประจาตวั ประชาชน ต้องเปน็ ผู้มีสญั ชาตไิ ทย ตอ้ งขอภายใน 60 วัน นบั ตงั้ แต่วันทมี่ ีอายุครบ 7 ปีบริบูรณ์ มอี ายตุ ัง้ แต่ 7 ปีบริบูรณ์ถึง 70 ปีบริบูรณ์ วันท่ีได้รับสัญชาตไิ ทย มีช่ืออยใู่ นทะเบยี นบ้าน วันท่นี ายทะเบยี นเพ่มิ ชื่อในทะเบยี นบา้ น ผูท้ ่ีไดร้ บั การยกเว้นไมต่ อ้ งมีบตั รประจาตวั ประชาชน วันที่พ้นสภาพจากการยกเวน้ ไม่ตอ้ งมบี ตั รประจาตัวประชาชน เชน่ พระภกิ ษุ สามเณร

กฎหมายแพ่งเกี่ยวกับครอบครัว : การหม้ัน เง่อื นไขการหม้ัน ของหมัน้ ชายและหญิงต้องมอี ายคุ รบ 17 ปีบริบรู ณ์ ทรัพย์สินท่ฝี า่ ยชายมอบใหแ้ ก่ฝา่ ยหญงิ และต้องได้รับความยนิ ยอมจากบดิ า เพื่อเปน็ หลักฐานว่าจะสมรสกบั ฝา่ ยหญงิ มารดา การเรียกคา่ ทดแทน ฝ่ายทไ่ี ม่ผิดสัญญามสี ทิ ธเิ รียกคา่ ทดแทนได้ ดังต่อไปน้ี ทดแทนความเสียหาย ทดแทนความเสียหาย ทดแทนความเสยี หายเน่ืองจากคหู่ มน้ั ไดจ้ ัดการ ต่อกาย/ชื่อเสยี ง จากการเตรยี มงานสมรส ทรพั ยส์ ิน หรอื อาชีพ เพราะคาดว่าจะมีงานสมรส

กฎหมายแพง่ เก่ยี วกบั ครอบครวั : การสมรส ชายและหญิงต้องมีอายุ เงื่อนไขการสมรส ครบ17 ปีบรบิ ูรณ์ พ่อแมบ่ ญุ ธรรมและลกู บญุ ธรรม ในกรณีทผี่ ้เู ยาวจ์ ะทาการสมรสกัน จะสมรสกนั ไม่ได้ จะต้องได้รบั ความยนิ ยอมจากบิดา มารดา จะทาการสมรสในขณะที่มคี ่อู ยู่ไม่ได้ หรอื ผู้รับบตุ รบุญธรรม หรือผู้ปกครอง หญิงท่สี ามีตาย จะทาการสมรส ไม่เป็นบคุ คลวิกลจรติ ใหมไ่ ดต้ อ้ งไมน่ อ้ ยกว่า 310 วนั หรือคนไรค้ วามสามารถ ไมเ่ ป็นพ่นี ้องรว่ มพ่อแม่ หรอื รว่ มแต่พ่อหรอื แมเ่ ดียวกนั

มรดก หรือกองมรดก มรดก คอื ทรัพย์สนิ ทุกชนิดของผู้ตาย รวมถงึ สิทธิ หน้าที่ และความรับผดิ ชอบต่าง ๆ เก่ยี วกับทรพั ยส์ นิ ผูต้ ายได้ทาพินยั กรรมไว้ ความรู้เสรมิ ก่อนตายหรอื ไม่ ทายาททีเ่ ปน็ ญาติ สามารถแบ่งได้ ทาพนิ ัยกรรม ไมไ่ ดท้ าพินยั กรรม เปน็ 6 ลาดับ ดังน้ี 1. ผู้สืบสันดาน 2. บพิดี่นาอ้ งมรา่วรมดมาารดาเดยีอวกัน 3. มรดกตกทอดแก่บคุ คลท่เี ปน็ ทายาทและคูส่ มรส 4. พีน่ ้องรว่ มบดิ าหรอื รว่ มมารดาเดยี วกนั 1. ทายาทโดยธรรม ญาติและคู่ 2. ทายาทตามพนิ ัยกรรม เป็น 5. ปู่ ย่า ตา ยาย สมรสท่มี ีสทิ ธิตามกฎหมาย ทายาททมี่ สี ิทธิตามพนิ ยั กรรม มรดกตกทอดแกบ่ คุ คล 6. ลุง ป้า น้า อา ที่ระบุไวใ้ นพินัยกรรม

การรับรองบุตร บุตรที่เกิดจากหญงิ ทเี่ ปน็ ภรรยาทไ่ี มไ่ ด้สมรสกนั เปน็ บตุ รทชี่ อบดว้ ยกฎหมายของหญงิ แตบ่ ุตรนอกกฎหมายของชาย สามารถจดทะเบยี นรบั รองบตุ รได้ ซง่ึ จะทาให้เด็กเปน็ บุตรทช่ี อบด้วยกฎหมาย ของชายนบั ตง้ั แต่วนั จดทะเบยี น การรับบุตรบญุ ธรรม บคุ คลจะรับผู้อืน่ เปน็ บุตรบุญธรรมได้ ถา้ ผู้จะเปน็ บตุ รบุญธรรมมีอายไุ ม่ตา่ กวา่ การรบั ผู้เยาวเ์ ปน็ บุตรบญุ ธรรมจะตอ้ ง ต้องมอี ายไุ มต่ า่ กว่า 25 ปีบริบูรณ์ 15 ปีบริบูรณ์ ผู้จะเป็นบตุ รบุญธรรม ไดร้ บั ความยนิ ยอมจากมารดาหรอื บดิ า และมีอายุแกก่ วา่ ผทู้ ีจ่ ะเป็นบตุ รบญุ ธรรม ตอ้ งใหค้ วามยนิ ยอมดว้ ย ซง่ึ มีอานาจปกครอง อย่างนอ้ ย 15 ปี

กฎหมายที่เกย่ี วข้องกบั ชุมชนและประเทศชาติ กฎหมายภาษอี ากร ภาษอี ากร คือ เงินทีร่ ัฐหรือทอ้ งถนิ่ ได้รบั มอบหมายอานาจรฐั เรยี กเกบ็ จากบคุ คล เพอื่ นาไปใชจ้ ่ายในการบริหารประเทศ เชน่ ภาษีเงินไดบ้ คุ คลธรรมดา ภาษโี รงเรอื นและทด่ี นิ ภาษีมูลค่าเพม่ิ ภาษีสรรพสามิต อากรแสตมป์ ระยะเวลา สถานท่ีในการย่นื แบบและชาระภาษี โทษในการไม่ชาระภาษตี ามกาหนด 1. ผู้มีเงินได้ตอ้ งย่นื แบบแสดงรายการภาษเี งนิ ได้ 1. กรณยี ังไมไ่ ดร้ บั หมายเรียก เสยี เงนิ เพ่ิมรอ้ ยละ ภายในวันท่ี 31 มนี าคมของทกุ ๆ ปี ที่ถัดมา 1.5 ต่อเดอื น หากไดร้ ับอนมุ ตั ิจากกรมสรรพากร จากปที มี่ รี ายได้ เสยี เงนิ เพม่ิ รอ้ ยละ 0.75 2. สถานทย่ี ่นื แบบและชาระภาษี มีดงั น้ี 2. กรณไี ด้รับหมายเรยี ก เสียเงินเพม่ิ จากข้อ 1 สานกั งานสรรพากรพนื้ ท่ีสาขา และเสียเบ้ยี ปรบั อกี 1 เท่า หรือ 2 เท่าของเงินภาษี ธนาคารไทยพาณิชย์ ท่ตี อ้ งชาระ ท่ที าการไปรษณยี ์ เวบ็ ไซตข์ องกรมสรรพากร

การปฏิบตั ิตน กฎหมายแรงงาน ข้อจากดั ในการใชแ้ รงงานเดก็ และหญงิ ระหว่างนายจา้ งและลกู จ้าง แรงงานหญงิ หา้ มเลิกจ้าง สิทธิวนั หยดุ และวันลา ลูกจา้ งซง่ึ เปน็ หญงิ มคี รรภ์ นายจ้างตอ้ งปฏบิ ตั ติ อ่ ลกู จา้ ง หยุดประจาสัปดาห์ แรงงานเดก็ หา้ มจา้ งเด็ก ชายและหญิงโดยเทา่ เทียมกนั ไมน่ อ้ ยกว่า 1 วัน : สัปดาห์ อายตุ า่ กว่า 15 ปี หา้ มจ้างลูกจา้ งท่มี อี ายุ นายจ้างจะต้องประกาศเวลาทางาน หยดุ พักผ่อน ต่ากวา่ 18 ปี ทางานในเวลา ปกติให้ลกู จ้างทราบ ไม่นอ้ ยกว่า 6 วัน : ปี 22.00 - 06.00 น. หยุดตามประเพณี หา้ มให้ลูกจา้ งเด็กท่ีมีอายตุ า่ กวา่ 18 ปี ไม่น้อยกวา่ 13 วัน : ปี และลูกจา้ งหญงิ ทางานตอ่ ไปน้ี ลาปว่ ย ลาไดเ้ ท่าทปี่ ว่ ย ใตน้ า้ ใตด้ ิน เหมืองแร่ วตั ถรุ ะเบดิ จา่ ยเงินให้ 30 วนั : ปี ลาคลอด ลาได้ 90 วัน : ปี จา่ ยเงนิ ให้ 45 วนั : ปี

กฎหมายปกครอง ส่วนกลาง การจดั ระเบียบบรหิ ารราชการแผน่ ดินของไทยในปัจจุบัน ส่วนท้องถนิ่ การจดั ระเบียบบริหารราชการแผน่ ดิน ส่วนภมู ภิ าค สานักนายกรฐั มนตรี จงั หวัด องค์การบรหิ าร การปกครองท้องถิ่น สว่ นจังหวัด รปู แบบพเิ ศษ กระทรวง อาเภอ เทศบาล กรม หรือสว่ นราชการที่มฐี านะเปน็ กรม องค์การบริหาร สว่ นตาบล