9

กระบวนการทางาน ครูวโิ รจน์ วรรณชยั โรงเรียนสตรีสิริเกศ อำเภอเมือง จงั หวดั ศรีสะเกษ

1 การงานอาชีพ และเทคโนโลยี 1 ง21109 กระบวนการทางาน การบริหารงาน กระบวนการ คุณภาพ PDCA แก้ปัญหา การทางาน กระบวนการ การแสวงหา กลุ่ม ความรู้ kruwirot wannachai satreesiriket school

2 การงานอาชีพ และเทคโนโลยี 1 ง21109 กระบวนการทางาน กระบวนกำรทำงำน การทางาน หมำยถึงกำรทำกิจกรรมอยำ่ งใดอยำ่ งหน่ึง เพอื่ ใหบ้ รรลุเป้ำหมำยที่ไดก้ ำหนดไว้ ซ่ึงตอ้ งอำศยั ท้งั ทกั ษะ และกระบวนกำรในกำรทำงำน ทกั ษะ หมำยถึง ควำมสำมำรถของบุคคล ที่ไดผ้ ำ่ นกำรฝึกฝนเรียนรู้ จนเกิดเป็นควำมชำนำญ เช่น ทกั ษะ ในกำรใชค้ อมพิวเตอร์ ทกั ษะในกำรเลน่ กีฬำ ทกั ษะในกำรประกอบอำหำร ทกั ษะในกำรขำย ฯลฯ กระบวนการทางาน หมำยถึง แนวทำงในกำรดำเนินงำนในเร่ืองใดเรื่องหน่ึงอยำ่ งมขี ้นั ตอน เพื่อใหง้ ำน บรรลุตำมเป้ำหมำยที่ไดก้ ำหนดไว้ โดยใชเ้ วลำ และทรัพยำกรใหน้ อ้ ยที่สุด เช่น กำรกำหนดข้นั ตอนในกำร ทำงำน กำรแกป้ ัญหำในกำรทำงำน กำรทำงำนเป็นกลุม่ เป็นตน้ ข้นั ตอนของกระบวนการทางาน ข้นั ตอนของกระบวนกำรทำงำนเป็นกิจกรรมยอ่ ยๆ หลำยกิจกรรมท่ีตอ้ งทำอยำ่ งต่อเนื่องกนั ไป ซ่ึง ในแต่ละกิจกรรมที่ทำน้นั จะมขี ้นั ตอนตำมลำดบั อยำ่ งมีระเบียบ จึงเป็นส่วนสำคญั ที่ทำใหก้ ำรทำงำนดำเนิน ไปอยำ่ งมปี ระสิทธิภำพ เช่น กำรบริหำรงำนคุณภำพ PDCA การบริหารงานคุณภาพ PDCA เป็นแนวคิดในกำรทำงำนใหม้ ีประสิทธิภำพ กำรบริหำรงำน คุณภำพ PDCA ท่ีถกู คิดคน้ โดย ดร.วอลท์ เตอร์ ซิวฮำร์ท (Walter Shewhart) ดร.วอล์ทเตอร์ ซิวฮาร์ ท kruwirot wannachai satreesiriket school

3 การงานอาชีพ และเทคโนโลยี 1 ง21109 กระบวนการทางาน แผนภูมิการบริหารงานคุณภาพ PDCA การบริหารงานคุณภาพ PDCA ซ่ึงมี 4 กิจกรรมยอ่ ย ดงั น้ี 1.ข้ันตอนการวางแผน (PLAN) เป็นข้นั ตอนที่ตอ้ งกำหนดเอำไวล้ ว่ งหนำ้ วำ่ จะทำอะไร ทำท่ีไหน ทำเมื่อไหร่ และทำอยำ่ งไร เพ่ือจะไดบ้ รรลุเป้ำหมำยที่ต้งั ไว้ เช่น กำรกำหนดวตั ถุประสงคใ์ นกำรทำงำน กำร กำหนดวิธีกำรทำงำน งบประมำณ ผรู้ ับผดิ ชอบ ระยะเวลำในกำรทำงำน สถำนท่ี กรอบหวั ขอ้ ในกำรทำงำน หรือกำรปรับปรุงเปลยี่ นแปลงกำรทำงำน ซ่ึงกำรวำงแผนจะช่วยใหส้ ำมำรถคำดกำรณ์ในส่ิงที่เกดิ ข้ึนใน อนำคต และช่วยลดควำมสูญเสียต่ำงๆ ที่อำจจะเกิดข้นึ ได้ ท้งั ในดำ้ นแรงงำน วตั ถดุ ิบ ชว่ั โมงกำรทำงำน เงิน และเวลำ ฯลฯ การวางแผนการทางาน ประโยชน์ของการวางแผน มดี งั น้ี 1. ทำใหผ้ ปู้ ฏิบตั ิงำนทำงำนไดง้ ่ำยข้ึน เพรำะรู้หนำ้ ท่ี และควำมรับผดิ ชอบของตนเอง รูว้ ำ่ ตอ้ งทำอะไรบำ้ ง ทำไมตอ้ งทำ ทำเม่ือใด ทำที่ไหน และมีวธิ ีกำรทำอยำ่ งไร 2. ทำใหม้ กี ำรเตรียมกำรป้องกนั และแกไ้ ขปัญหำที่อำจจะเกิดข้นึ และเม่ือมปี ัญหำเกิดข้ึน จริง กจ็ ะสำมำรถลดควำมรุนแรงของปัญหำน้นั ลงไปได้ kruwirot wannachai satreesiriket school

4 การงานอาชีพ และเทคโนโลยี 1 ง21109 กระบวนการทางาน 3. ทำใหส้ ำมำรถควบคุมกำรทำงำนไดง้ ่ำย 4. ทำใหป้ ฏบิ ตั ิงำนไดอ้ ยำ่ งมีประสิทธิภำพมำกข้นึ 5. ช่วยใหส้ ำมำรถตดั สินใจไดอ้ ยำ่ งถกู ตอ้ ง มีเหตุผล ทนั เวลำ ลกั ษณะของการวางแผนทด่ี ี มดี งั น้ี 1. มคี วามเฉพาะเจาะจง หมำยควำมว่ำแผนที่วำงไวม้ คี วำมชดั เจน และสำมำรถนำไปใชไ้ ด้ โดยตรงกบั งำนน้นั ๆ 2. มคี วามยืดหย่นุ ในบำงคร้ังองคป์ ระกอบบำงประกำรของแผนอำจตอ้ งมีกำรปรับปรุง เปลยี่ นแปลง เน่ืองจำกสภำพแวดลอ้ ม หรือสถำนกำรณ์บำงอยำ่ งเปลยี่ นแปลงไป 3. ทาให้เกดิ การประสานงาน แผนท่ีดตี อ้ งกำหนดขอบเขต หนำ้ ท่ีของฝ่ ำยต่ำงๆ ท่ีเก่ียวขอ้ ง เพื่อใหม้ ีกำรประสำนงำนกนั ในขณะปฏิบตั ิงำน 4. ต้องได้รับการยอมรับจากทุกฝ่ ายที่เกย่ี วข้อง เน่ืองจำกกำรยอมรับแผนในกำรทำงำน จะ ทำใหเ้ กิดควำมต้งั ใจ และควำมร่วมมอื ในกำรทำงำนของทกุ ฝ่ ำย 5. ทาให้เกดิ การควบคมุ ทดี่ ี แผนที่ดีตอ้ งมีแนวทำง และมำตรฐำนในกำรควบคุมกำร ปฏิบตั ิงำน 6. สามารถบริหารเวลาได้ดี ลกั ษณะของแผนท่ีดีตอ้ งมีตำรำงเวลำ เพอ่ื ช่วยขจดั ควำมสูญ เปลำ่ ช่วยใหก้ ำรปฏิบตั ิงำนเป็นไปตำมท่กี ำหนด ทนั เวลำ 7. สามารถนาไปใช้งานได้จริง แผนท่ดี ีตอ้ งนำไปใชใ้ นกำรปฏิบตั ิงำนไดจ้ ริง ไม่เพอ้ ฝัน 2. ข้ันตอนการปฏบิ ตั งิ าน (DO) หลงั จำกที่วำงแผน(Plan) ไวแ้ ลว้ ในข้นั ตอนน้ีเป็นกำรลงมอื ทำงำน หรือกำรปรับปรุงเปล่ยี นแปลงงำนตำมแผนที่ไดก้ ำหนดไว้ ซ่ึงในข้นั ตอนน้ีตอ้ งมกี ำรตรวจสอบ ระหว่ำงกำรปฏิบตั ิงำนดว้ ยวำ่ งำนท่ีทำไดด้ ำเนินไปในทิศทำงที่ไดก้ ำหนดไวห้ รือไม่ เพื่อทำกำรปรับปรุง เปลยี่ นแปลงใหเ้ ป็นไปตำมแผนกำรที่ไดก้ ำหนดไว้ และในข้นั ตอนกำรปฏิบตั ิงำนน้ี ควรศกึ ษำถงึ วธิ ีกำรที่ เหมำะสมที่สุดสำหรับกำรทำงำนน้นั ๆดว้ ย เพอ่ื ใหเ้ กิดประสิทธิภำพ และผลลพั ธท์ ี่ดีท่ีสุด รวมถงึ ในระหว่ำง กำรปฏิบตั ิงำน ควรเกบ็ ขอ้ มูลท่ีสำคญั หรือขอ้ ผดิ พลำดต่ำงๆ เอำไว้ เพ่ือประโยชนใ์ นกำรทำงำนในข้นั ต่อไป การปฏิบัติงานตามแผนท่ีได้วางไว้ kruwirot wannachai satreesiriket school

5 การงานอาชีพ และเทคโนโลยี 1 ง21109 กระบวนการทางาน 3. ข้ันตอนการตรวจสอบ (CHECK) เป็นข้นั ตอนของกำรตรวจสอบผลกำรทำงำน วำ่ เป็นไป ตำมแผนท่ีไดว้ ำงไวห้ รือไม่ มีเร่ืองอะไรปฏิบตั ิไดต้ ำมแผน เรื่องอะไรที่ไมส่ ำมำรถปฏบิ ตั ิไดต้ ำมแผน กำร ตรวจสอบสำมำรถตรวจสอบไดท้ ้งั ก่อนทำงำน ระหวำ่ งทำงำน และหลงั จำกทำงำนเสร็จแลว้ กำรตรวจสอบ น้ีจะทำใหท้ รำบว่ำ กำรปฏบิ ตั ิงำนประสบควำมสำเร็จตำมแผนท่ีวำงไวห้ รือไม่ ถำ้ ไม่สำเร็จมีสำเหตุมำจำก อะไร มีวธิ ีกำรปรับปรุง แกไ้ ขอยำ่ งไร การตรวจสอบคณุ ภพการทางาน 4. ข้ันตอนการปรบั ปรุง แก้ไข (Action) เป็นข้นั ตอนทนี่ ำผลท่ีไดจ้ ำกกำรตรวจสอบ มำ พิจำรณำ ซ่ึงมีอยู่ 2 กรณี คือ กรณีแรกผลที่เกิดข้ึนเป็นไปตำมแผน หรือกรณีท่ีสองผลที่เกิดข้ึนไมเ่ ป็นไป ตำมแผนที่ไดก้ ำหนดไว้ หำกเป็นกรณีแรก คือเป็นไปตำมแผนท่ีกำหนดไว้ กใ็ หน้ ำแนวทำงหรือกระบวนกำร ปฏบิ ตั ิงำนน้นั มำจดั ทำเป็นมำตรฐำน พร้อมท้งั หำวิธีกำรปรับปรุงใหด้ ียง่ิ ข้ึนไปอกี ซ่ึงจะช่วยใหก้ ำรทำงำน ในคร้ังต่อไปบรรลุเป้ำหมำยไดเ้ ร็วกวำ่ เดิม หรือเสียค่ำใชจ้ ่ำยนอ้ ยลงกว่ำเดิม หรือทำใหค้ ุณภำพดียงิ่ ข้ึนไปอกี เป็นตน้ แต่ถำ้ เป็นกรณีท่ีสอง คือไม่เป็นไปตำมแผนที่กำหนดไว้ ควรนำขอ้ มูลท่ีรวบรวมไวม้ ำวเิ ครำะห์ และ พจิ ำรณำวำ่ ควรจะดำเนินกำรอยำ่ งไรต่อไป เช่น มองหำทำงเลอื กใหม่ที่น่ำจะเป็นไปได้ หรือจะขอควำม ช่วยเหลอื จำกผรู้ ู้ หรือเปล่ียนเป้ำหมำยใหม่ เป็นตน้ kruwirot wannachai satreesiriket school

6 การงานอาชีพ และเทคโนโลยี 1 ง21109 กระบวนการทางาน ตวั อย่างการบริหารงานคุณภาพ PDCA การเพาะถัว่ งอกปลอดสารพษิ เป้าหมาย เพื่อให้มถี ว่ั งอกปลอดสารพษิ ไว้บริโภคในครอบครัว การวางแผนการทางาน (Plan) วนั เดือน ปี รายการทต่ี ้องปฏบิ ัติ วิธีการปฏิบัตงิ าน ผู้รับผดิ ชอบ 1 ก.พ. 63 ศกึ ษำคน้ ควำ้ หำควำมรู้เก่ียวกบั กำร - สอบถำมผปู้ ระกอบกำรเพำะอำชพี ถว่ั งอก ด.ช.วโิ รจน์ เพำะถวั่ งอกปลอดสำรพิษ ในตลำดสด 2 ก.พ. 63 - หำควำมรู้จำกอนิ เตอร์เนต็ หนงั สือเกย่ี วกบั ด.ช.วิโรจน์ 3 ก.พ. 63 สำรวจควำมตอ้ งกำรบริโภคถว่ั งอก กำรเกษตร ด.ช.วโิ รจน์ ของสมำชกิ ในครอบครัว ใชก้ ำรสอบถำมจำกคนในครอบครัวดว้ ยวำจำ 4 ก.พ. 63 จดั หำงบประมำณ และสถำนทีใ่ น ด.ช.วิโรจน์ กำรเพำะถว่ั งอก - ขอเงนิ สนบั สนุนงบประมำณจำกคุณพ่อ 5-7 ก.พ. 63 เป็นเงินประมำณ 30 บำท ด.ช.วิโรจน์ 8 ก.พ. 63 จดั หำ อปุ กรณ์ ไดแ้ ก่ - สำรวจสถำนที่ในกำรปฏบิ ตั งิ ำน บริเวณหลงั ด.ช.วิโรจน์ 9 ก.พ. 63 - เมลด็ ถว่ั เขยี ว บำ้ นทีเ่ ป็นพ้นื ทีว่ ่ำงเปลำ่ ด.ช.วิโรจน์ - ถงั พลำสตกิ สีดำ - ซ้ือเมลด็ ถว่ั เขยี วคร่ึงกโิ ลกรัมทตี่ ลำดสดใกล้ กำรเพำะถว่ั งอก บำ้ น - จดั หำถงั พลำสติกสีดำ ขนำด 10 – 12 น้ิว กำรนำถว่ั งอกไปบริโภค เพำะถวั่ งอกตำมวิธีกำรท่ไี ดศ้ กึ ษำมำในถงั พลำสตกิ ประเมนิ ผลกำรปฏบิ ตั ิงำน แบง่ ถว่ั งอกบำงส่วนไปประกอบอำหำร ส่วน ที่เหลอื เกบ็ ไวใ้ นตเู้ ยน็ จดั ทำแบบประเมนิ ผลกำรปฏิบตั งิ ำน kruwirot wannachai satreesiriket school

7 การงานอาชีพ และเทคโนโลยี 1 ง21109 กระบวนการทางาน การปฏิบตั งิ าน (Do) วนั เดือน ปี การปฏิบัตงิ าน ผ้รู ับผดิ ชอบ 1 ก.พ. 63 ด.ช.วิโรจน์ - ศกึ ษำวธิ ีกำรเพำะถวั่ งอกในอนิ เตอร์เนต็ ท่ี 2 ก.พ. 63 ด.ช.วิโรจน์ คน 3 ก.พ. 63 https://www.youtube.com/watch?v=9ahZ2gmu9-4 ในครอบครัว 4 ก.พ. 63 ด.ช.วิโรจน์ คุณ - สอบถำมนำยเพยี ว ทีม่ ีอำชีพจำหน่ำยถว่ั งอกในตลำดสด ไดร้ ับควำมรู้ในกำรเพำะ พ่อ และคุณแม่ 5-7 ก.พ. 63 ถว่ั งอกเป็นอยำ่ งดี โดยถว่ั เขยี ว 1 กก. สำมำรถเพำะถวั่ งอกได้ 6 กก. ด.ช.วิโรจน์ สำรวจควำมตอ้ งกำรในกำรบริโภคถว่ั งอกในครอบครัวดว้ ยกำรสอบถำม พบว่ำตอ้ งใช้ 8 ก.พ. 63 ถวั่ งอกประมำณ 1 กก. ต่อกำรประกอบอำหำร 1 คร้ัง ด.ช.วโิ รจน์ - จดั หำงบประมำณท่ีใชใ้ นกำรปฏิบตั งิ ำน โดยไดร้ ับจำกคุณพ่อ 20 บำท และคุณแม่อกี 9 ก.พ. 63 20 บำท รวมเป็นเงนิ ท้งั ส้ิน 40 บำท ด.ช.วโิ รจน์ - สำรวจสถำนที่บริเวณหลงั บำ้ น พบพ้ืนทว่ี ำ่ งเปลำ่ ใตต้ น้ มะม่วงเหมำะสมท่ีสุด ด.ช.วิโรจน์ - ซ้ือเมลด็ ถวั่ เขยี วทต่ี ลำดสดใกลบ้ ำ้ นจำนวนคร่ึงกิโลกรัม เป็นเงนิ 30 บำท และเตมิ น้ำมนั รถ 10 บำท รวมใชจ้ ่ำยท้งั ส้ิน 40 บำท - ในกำรจดั หำถงั พลำสติก พบถงั พลำสติกเกำ่ ท่ีชำรุดไมไ่ ดใ้ ชง้ ำน สีฟ้ำจึงนำมำเจำะรู ขนำด 3 ม.ม. ทก่ี น้ ถงั และรอบๆถงั ทำกำรเพำะถวั่ งอกคร่ึงกิโลกรัมในถงั พลำสตกิ ตำมวธิ ีทไี่ ดศ้ กึ ษำมำ และทำกำร บนั ทึกภำพ ตำมข้นั ตอนของกำรเพำะถวั่ งอก ดงั น้ี 1.นำเมลด็ ถว่ั เขียวแชใ่ นน้ำอ่นุ 50 องศำเซลเซียส ประมำณ 6 ชวั่ โมง 2.โรยถว่ั เขยี วลงท่กี น้ ถงั และเกลีย่ ใหท้ วั่ แลว้ นำไปวำงไวใ้ นทรี่ ่ม 3.รดน้ำทุก 2 – 3 ชวั่ โมง เป็นเวลำ 3 วนั - ไดถ้ ว่ั งอกทเี่ กิดจำกกำรเพำะ จึงรวบรวมไปชง่ั น้ำหนกั (โดยขอควำมอนุเครำะห์ตำชง่ั จำกแม่คำ้ ในตลำดสด)ไดถ้ ว่ั งอก 2.9 กิโลกรัม - แบ่งถวั่ งอกออกเป็น 3 ส่วนเทำ่ ๆกนั นำไปประกอบอำหำร 1 ส่วน อีก 1 ส่วนนำไป ใหค้ ณุ ป้ำ และส่วนทีเ่ หลอื เกบ็ ไวใ้ นตูเ้ ยน็ เพ่อื บริโภคคร้ังตอ่ ไป จดั ทำแบบประเมนิ ผลกำรปฏิบตั ิงำนเพำะถวั่ งอกปลอดสำรพษิ แบบประเมนิ มี 4 ขอ้ kruwirot wannachai satreesiriket school

8 การงานอาชีพ และเทคโนโลยี 1 ง21109 กระบวนการทางาน การตรวจสอบ/ประเมนิ ผลการปฏบิ ัตงิ าน (Check) แบบประเมนิ ผลการปฏิบตั งิ าน การเพาะถว่ั งอกปลอดสารพษิ ข้นั ตอนการปฏิบัติงาน ผลการประเมิน ปัญหา/อุปสรรค์/ข้อบกพร่อง แนวทางการปรับปรุงแก้ไข ผ่าน ไม่ผ่าน 1.ควำมรู้ในกำรเพำะถว่ั งอก ✓ - - 2.งบประมำณที่ใช้ - - 3.วสั ดุ อุปกรณ์ และสถำนที่ ✓ 4.คุณภำพและปริมำณของถวั่ งอก ✓ - - ✓ ไดถ้ ว่ั งอกนอ้ ยกว่ำทีป่ ระมำณ ตอ้ งเพมิ่ ควำมช้ืนในกำร ไวเ้ ลก็ นอ้ ย เพำะถวั่ งอกข้ึนอีก การปรับปรุง แก้ไข (Action) เนื่องจำกไดป้ ริมำณของถง่ั งอกนอ้ ยกว่ำทีค่ ำดไวเ้ ลก็ นอ้ ย ซ่ึงคำดว่ำน่ำจะมำจำกข้นั ตอนที่รดน้ำ ซ่ึง อำจจะรดน้ำนอ้ ยเกินไป หรือไม่ทวั่ ถงึ จึงควรรดน้ำเพมิ่ ข้ึนอีก และใหท้ ว่ั ถึง kruwirot wannachai satreesiriket school

9 การงานอาชีพ และเทคโนโลยี 1 ง21109 กระบวนการทางาน kruwirot wannachai satreesiriket school

10 การงานอาชีพ และเทคโนโลยี 1 ง21109 กระบวนการทางาน คาชีแ้ จง ใหเ้ ขียนคำตอบดว้ ยลำยมือที่อ่ำนไดง้ ่ำย (6 คะแนน) ใหก้ ำหนดข้นั ตอนกำรทำงำนโดยใชก้ ำรบริหำรงำนคุณภำพ PDCA ในงำนใดงำนหน่ึงที่นกั เรียน สนใจ โดยกำหนดใหม้ ีข้นั ตอน กำรวำงแผน (Plan) , กำรปฏบิ ตั ิงำน (Do) , กำรตรวจสอบ (Check) และกำร ปรับปรุง (Action) kruwirot wannachai satreesiriket school

11 การงานอาชีพ และเทคโนโลยี 1 ง21109 กระบวนการทางาน kruwirot wannachai satreesiriket school