1 ใบเรียนรู้ 7 ความหมายของแรงงาน สิทธิหน้าที่ของนายจ้างและลูกจ้าง

1 การงานอาชีพ และเทคโนโลยี 1 ง21109 ความรู้พืน้ ฐานเกยี่ วกบั กฎหมายแรงงาน ความหมายของแรงงาน สิทธิและหน้าทข่ี อง นายจ้าง และลูกจ้าง แรงงาน หมายถงึ การกระทาของมนุษยไ์ ม่ว่าจะเป็นการใชแ้ รงกาย หรือสติปัญญา เพ่อื ใหง้ านสาเร็จ โดยการกระทาดงั กลา่ วมจี ุดมุ่งหมายเพื่อใหไ้ ดม้ าซ่ึง รายได้ กฎหมายแรงงาน หมายถงึ กฎหมายท่ีบญั ญตั ิถงึ ระเบียบ กฎเกณฑ์ และมาตรการท่ีเป็นมาตรฐาน กาหนดให้ นายจา้ ง และลกู จา้ งยดึ เป็นแนวปฏิบตั ิในการทางาน เพือ่ ใหก้ ารจา้ งงาน การใชแ้ รงงาน การประกอบกิจการ และความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งนายจา้ งกบั ลกู จา้ งเป็นไปโดยเหมาะสม นายจ้าง หมายถงึ บุคคลซ่ึงตกลงวา่ จา้ งบคุ คลอกี คนหน่ึงซ่ึงเรียกวา่ ลูกจา้ ง ใหท้ างานให้ และจะใหส้ ินจา้ งตลอดเวลาในการทางนใหน้ ้นั ลกู จ้าง หมายถงึ ผรู้ ับจา้ งทาการงานใหโ้ ดยไดร้ ับค่าตอบแทน สิทธิ และหน้าท่ขี องนายจ้าง และลูกจ้าง สิทธขิ องนายจ้าง มดี งั ต่อไปน้ี 1. นายจา้ งมสี ิทธิใหล้ ูกจา้ งทางานตามที่ไดต้ กลงกนั ไว้ หากลูกจา้ งรับรองโดยการแสดงออกโดย ปริยายว่าตนเป็นผมู้ ฝี ีมอื พิเศษ หากภายหลงั ปรากฏวา่ ไม่ไดม้ ีความสามารถตามที่กล่าวไว้ นายจา้ งมีสิทธิ บอกเลกิ สญั ญาได้ เช่น นายแดง ไดแ้ จง้ ว่าเป็นผทู้ ี่มคี วามรู้ ความสามารถเก่ียวกบั ภาษาองั กฤษ ภาษาจีน และ สามารถใชค้ อมพิวเตอร์ไดเ้ ป็นอยา่ งดี แต่เมอ่ื ทางานไปได้ 3 เดือน ปรากฏวา่ นายแดง ไม่มีคุณสมบตั ิตามท่ี กล่าวไว้ นายจา้ งมสี ิทธิบอกเลิกสญั ญากบั นายแดงได้ kruwirot wannachai satreesiriket school

2 การงานอาชีพ และเทคโนโลยี 1 ง21109 ความรู้พ้ืนฐานเกย่ี วกบั กฎหมายแรงงาน 2. นายจา้ งมีสิทธิโอนสิทธิของตนใหแ้ ก่บุคคลภายนอก เมอ่ื ลูกจา้ งยนิ ยอม และลูกจา้ งกม็ ีสิทธิ ใหบ้ ุคคลภายนอกทางานแทนได้ เมือ่ นายจา้ งยนิ ยอมพร้อมใจ ถา้ คู่สญั ญาฝ่ ายใดทาการฝ่ าฝืน คู่สญั ญาอีกฝ่ าย หน่ึงจะบอกเลิกสญั ญาก็ได้ 3. นายจา้ งมสี ิทธิออกคาสงั่ และใชอ้ านาจบงั คบั บญั ชาโดยชอบดว้ ยกฎหมาย 4. นายจา้ งมสี ิทธิบอกเลกิ สญั ญาถา้ ลูกจา้ งขาดงานไปโดยไม่มเี หตุอนั ควร แต่ถา้ ลกู จา้ งขาดงาน ไปโดยมเี หตุอนั ควร และชว่ั ระยะเวลานอ้ ย นายจา้ งจะบอกเลกิ สญั ญาไม่ได้ 5. นายจา้ งมสี ิทธิบอกเลกิ สญั ญาได้ หากลกู จา้ งใหบ้ ุคคลภายนอกทางานแทน โดยนายจา้ งมไิ ด้ ยนิ ยอมพร้อมใจ 6. ในกรณีสญั ญาไมม่ กี าหนดวา่ จะจา้ งนานเท่าไร นายจา้ งมีสิทธิบอกเลิกสญั ญาดว้ ยการบอก กล่าวล่วงหนา้ หน้าทีข่ องนายจ้าง มีดงั ต่อไปน้ี 1. นายจา้ งตอ้ งจ่ายสินจา้ งใหแ้ ก่ลกู จา้ งตลอดเวลาท่ีทางานให้ แต่ถา้ หากไมไ่ ดต้ กลงเร่ืองค่าจา้ ง ไว้ และถา้ ตามพฤติการณ์ไมอ่ าจคาดหมายไดว้ า่ งานท่ีทาใหแ้ ก่นายจา้ งนั้นจะเป็นการทาใหเ้ ปล่า ใหถ้ ือโดย ปริยายวา่ มกี ารตกลงจะใหส้ ินจา้ ง เช่น นางนงเยาวป์ ระกอบธุรกิจตดั เยบ็ เส้ือผา้ สาเร็จรูป จา้ งนางศรีมาทางาน 7 วนั และนางศรีไดน้ านางสาวเจน มาทางานดว้ ย ซ่ึงนางนงเยาวก์ ร็ ับทราบตลอดเวลา โดยไมไ่ ดว้ ่ากลา่ ว ประการใด เช่นน้ีถือว่านางนงเยาวต์ อ้ งจ่ายค่าจา้ งใหแ้ ก่นางสาวเจนดว้ ย เพราะถา้ พจิ ารณาตามพฤติการณ์ถอื ว่านางนงเยาวม์ คี ามน่ั จะใหส้ ินจา้ งแลว้ และในกรณีไม่ไดก้ าหนดไวใ้ นสญั ญา หรือไม่ไดต้ กลงกนั ว่าจะจ่าย สินจา้ งเมอื่ ใด เช่นน้ีใหน้ ายจา้ งจ่ายใหล้ กู จา้ งเม่อื งานแลว้ เสร็จ 2. นายจา้ งตอ้ งออกใบสาคญั ใหแ้ ก่ลูกจา้ งเมื่อการว่าจา้ งไดส้ ิ้นสุดลง ลูกจา้ งขอบท่ีจะไดร้ ับ ใบสาคญั ที่แสดงว่าลูกจา้ งทางานมาเป็นเวลานานเท่าใด งานที่ทาน้นั มีลกั ษณะเป็นอยา่ งไร เช่น ใบรับรอง การทางานของลกู จา้ ง เป็นตน้ 3. นายจา้ งตอ้ งรับผดิ ชอบผลแห่งการละเมิด ซ่ึงลูกจา้ งไดท้ าไปตามที่จา้ ง หรือตามคาสง่ั ของ นายจา้ ง เช่น นายวโิ รจน์ เป็นเจา้ ของกิจการทาความสะอาด ไดใ้ หน้ างสาวไก่ และนางกวาง ซ่ึงเป็นลูกจา้ งไป ทาความสะอาดที่สานกั งานแห่งหน่ึง ขณะที่นางกวางปัดฝ่ นุ ทาความสะอาดโตะ๊ คอมพิวเตอร์อยนู่ ้นั เกิด อบุ ตั ิเหตุทาใหจ้ อคอมพวิ เตอร์ตกลงมาไดร้ ัยความเสียหายใชก้ ารไมไ่ ด้ คิดเป็นเงิน 5,000 บาท เช่นน้ีนาย วโิ รจนต์ อ้ งรับผดิ ชอบร่วมกบั นางกวาง เพือ่ ชดใชค้ ่าเสียหายใหแ้ ก่สานกั งานแห่งน้นั kruwirot wannachai satreesiriket school

3 การงานอาชีพ และเทคโนโลยี 1 ง21109 ความรู้พนื้ ฐานเกยี่ วกบั กฎหมายแรงงาน 4. นายจา้ งตอ้ งจ่ายค่าเดินทางขากลบั ใหแ้ ก่ลูกจา้ ง ถา้ การจา้ งน้นั นายจา้ งไดจ้ า้ งลูกจา้ งมาจาก ต่างทอ้ งถนิ่ และตอ้ งเป็นกรณี ดงั น้ี ✭ สญั ญามไิ ดเ้ ลิกหรือระงบั ไปเพราะความผดิ ของลกู จา้ ง ✭ ลูกจา้ งกลบั สู่ทอ้ งถนิ่ ตนในเวลาอนั ควร สิทธิและหน้าทข่ี องลกู จ้าง สิทธิของลกู จ้าง 1. ไดร้ ับค่าจา้ งตลอดเวลาที่ทางานใหก้ บั นายจา้ ง 2. ใหบ้ ุคคลอืน่ ทางานแทนตนได้ เมือ่ นายจา้ งยนิ ยอมพร้อมใจ 3. ไดร้ ับใบสาคญั แสดงว่าไดท้ างานกบั นายจา้ ง 4. บอกเลิกสญั ญาไดถ้ า้ ไม่ไดก้ าหนดวา่ จะจา้ งเป็นเวลานานเท่าใด ดว้ ยการบอกกลา่ วลว่ งหนา้ หน้าทีข่ องลกู จ้าง 1. ลูกจา้ งตอ้ งไมข่ าดงานโดยปราศจากเหตุอนั ควร 2. ลกู จา้ งตอ้ งปฏบิ ตั ิตามคาสง่ั ของนายจา้ งโดยชอบดว้ ยกฎหมาย ถา้ ลกู จา้ งจงใจขดั คาสง่ั นายจา้ งท่ีชอบดว้ ยกฎหมายเป็นประจา หรือละเลยไม่ใส่ใจคาสงั่ ท่ีชอบดว้ ยกฎหมายของนายจา้ ง ละทิ้ง หนา้ ที่ทาใหง้ านไดร้ ับความเสียหาย กระทาความผดิ อยา่ งรา้ ยแรง หรือกระทาการใดๆอนั ไมส่ มควรแก่การ ปฏบิ ตั ิหนา้ ท่ีของตน นายจา้ งสามารถไลอ่ อกโดยไมต่ อ้ งบอกกลา่ วล่วงหนา้ และไมต่ อ้ งจ่ายค่าสินไหม ทดแทนกไ็ ด้ ยกเวน้ ดงั กรณีต่อไปน้ี 2.1. ลกู จา้ งจงใจขดั คาสง่ั นายจา้ งที่ชอบดว้ ยกฎหมาย ถา้ ส่ิงที่นายจา้ งใหป้ ฏิบตั ิน้นั ไม่ชอบ ดว้ ยกฎหมาย ลกู จา้ งไมต่ อ้ งปฏบิ ตั ิตามก็ได้ ตวั อยา่ งเช่น นายจา้ งสง่ั ใหน้ ายตน้ ซ่ึงเป็นลูกจา้ งไปวางเพลิง กิจการของคู่แข่ง เพอ่ื เป็นการกาจดั คู่แข่งออกไปจากตลาด เช่นน้ีนายตน้ ไม่ปฏบิ ตั ิตาม นายจา้ งจะไล่นายตน้ ออกจากงาน และไม่จ่ายค่าสินไหมทดแทนไม่ได้ 2.2. ลกู จา้ งละเลยไมใ่ ส่ใจต่อคาสง่ั ของนายจา้ งที่ชอบดว้ ยกฎหมายเป็นประจา แตก่ าร ปฏิบตั ิหนา้ ท่ีน้นั ไม่ใช่การกระทาผดิ ท่ีร้ายแรง เช่น บริษทั แห่งหน่ึงจา้ งนายวลั ลภ เป็นพนกั งานรักษาความ ปลอดภยั ในช่วงเวลา 20.00 น. – 04.00 น. โดยกาชบั ไมใ่ หห้ ลบั นอนระหว่างปฏิบตั ิหนา้ ที่ แต่นายวลั ลภ แอบ นอนหลบั เป็นประจา กรณีน้ีนายจา้ งจะไลน่ ายวลั ลภออกโดยไมบ่ อกกล่าวลว่ งหนา้ และไม่จ่ายค่าสินไหม ทดแทนไมไ่ ด้ แต่ตอ้ งเป็นไปตามหลกั เกณฑท์ ี่กฎหมายแรงงานกาหนด kruwirot wannachai satreesiriket school

4 การงานอาชีพ และเทคโนโลยี 1 ง21109 ความรู้พน้ื ฐานเกยี่ วกบั กฎหมายแรงงาน 2.3. ลูกจา้ งละทิ้งงาน หรือละทิ้งหนา้ ท่ีเป็นเวลาเกินกว่า 3 วนั ทางานตดิ ต่อกนั โดยไมม่ เี หตุ อนั ควรไมว่ ่าจะมวี นั หยดุ ค้นั หรือไมก่ ต็ าม นายจา้ งจะไลอ่ อกโดยไมบ่ อกกล่าวล่วงหนา้ และไมจ่ ่ายค่าสินไหม ทดแทนไม่ได้ 3. ลูกจา้ งตอ้ งทางานตามท่ีไดต้ กลงกนั ไว้ ไม่ว่าการตกลงน้นั จะเป็นการตกลงกนั โดยทาสญั ญา หรือตกลงกนั โดยวาจากต็ าม 4. ลกู จา้ งจะตอ้ งทางานดว้ ยตนเอง หากจะใหบ้ ุคคลภายนอกทางานแทนจะตอ้ งไดร้ ับความ ยนิ ยอมจากนายจา้ ง หากลกู จา้ งฝ่ าฝืนนายจา้ งมสี ิทธิบอกเลกิ สญั ญาได้  kruwirot wannachai satreesiriket school