TIJ Quarterly issue 006: May 2018 (TH)

TEADL'SK ท่ีผ่านมา ภารกิจส�ำ คญั ของสถาบนั เพ่อื การยุติธรรม ความส�ำ คญั กบั ความแตกตา่ งทางเพศภาวะ รวมท้ังการแห่งประเทศไทย (TIJ) ประการหนงึ่ กค็ อื การสง่ เสริม ทำ�ให้เรือนจำ�มีกระบวนการที่ช่วยเปล่ียนชีวิตผู้ต้องขังมาตรฐานสหประชาชาติและขับเคล่ือนประเด็นสำ�คัญ เพื่อคืนคนดสี ู่สงั คมอตย่างา่ ๆงเขใ้มนขเวน้ ทตีร้งั ะแหตว่ตา่ น้ งปปีระเทโดศยเนปน้นี ย้ี �้ำ TถIJึงคกวาไ็ ดม้ดต�ำอ่ เเนนนิอ่ื งงาในนการสนับสนนุ การปอ้ งกันอาชญากรรมดว้ ยมิติการพัฒนา นอกจากนี้ TIJ ยังได้ดำ�เนินภารกิจส่งเสริมและ(Development-led Crime Prevention) ท่พี ระเจ้า สนับสนุนหลักนิติธรรมอย่างต่อเนื่อง โดยในปีนี้เป็นปีหลานเธอ พระองคเ์ จ้าพชั รกติ ิยาภาได้รับแรงบนั ดาล ที่ 2 ท่ไี ด้ร่วมกบั สถาบนั Institute of Global Law andพระทัยมาจากแนวการทรงงานของพระบาทสมเด็จ Policy (IGLP) แหง่ คณะนติ ศิ าสตร์ มหาวทิ ยาลยั ฮารว์ ารด์พระปรมนิ ทรมหาภมู ิพลอดุลยเดช บรมนาถบพติ ร และเมือ่ วันที่ 7-11 มกราคม 2561 ได้มกี ารฝึกอบรมใน หลักสูตรนิติธรรมระยะส้นั สำ�หรับผ้บู ริหารและนักวิชาการ ในฐานะทพ่ี ระเจา้ หลานเธอ พระองคเ์ จา้ พชั รกติ ยิ าภา จากประเทศไทยและในภมู ภิ าค (TIJ Workshop forทรงเป็นทูตสันถวไมตรีของสำ�นักงานป้องกันยาเสพติด Emerging Leaders and Scholars on the Rule ofและปราบปรามอาชญากรรมแหง่ สหประชาชาติ (United Law and Policy) ทงั้ ยงั ได้จดั เวทีสาธารณะนานาชาติNations Office on Drugs and Crime – UNODC) ว่าด้วยหลักนิติธรรมและการพัฒนาที่ยั่งยืนในวันที่ด้านหลักนิติธรรมสำ�หรับภูมิภาคเอเชียตะวันออก 12 มกราคม 2561 เพอ่ื นำ�เสนอแนวทางการกำ�หนดเฉียงใต้ และประธานคณะที่ปรึกษาพิเศษของ TIJ นโยบายสาธารณะท่ใี ห้ความสำ�คัญกับหลักนิติธรรมและพระองค์ ไดท้ �ำ งานรว่ มกบั รฐั บาลไทย TIJ และ UNODC เช่ือมโยงกับการพัฒนาอย่างยั่งยืนในหลากหลายมิติในการขับเคล่ือนการดำ�เนินงานเพื่อให้บรรลุเป้าหมาย และนับตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์เป็นต้นมาได้จัดหลักสูตรก า ร พั ฒ น า ที่ ย่ั ง ยื น ข อ ง อ ง ค์ ก า ร ส ห ป ร ะ ช า ช า ติ อบรมด้านหลักนิติธรรมและการพัฒนาแก่กลุ่มผู้บริหารและระหว่างวันที่ 25-27 มกราคม 2561 ที่ผ่านมา และผนู้ ำ�รุน่ ใหมห่ รอื RoLD Program ซง่ึ เปน็ โครงการUNODC ไดร้ ว่ มกบั TIJ จดั การศกึ ษาดงู านและสมั มนา ระยะเวลา 5 เดือน ทช่ี ว่ ยสรา้ งเสรมิ ความรู้ความเขา้ ใจวิชาการ “เสริมพลังแก่ชุมชนและสตรีกลุ่มเปราะบาง เร่ืองหลักนิติธรรมให้แก่ผู้นำ�และผู้บริหารรุ่นใหม่จากเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน” ซึ่งมีพระเจ้าหลานเธอ ภาครฐั ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม เพ่ือเปน็พระองคเ์ จา้ พัชรกติ ิยาภา เปน็ องค์ประธานและได้เชิญ เครอื ข่ายในการสร้างความเปลี่ยนแปลงตอ่ ไปในอนาคตคณะศึกษาดูงานประกอบด้วยผู้แทนระดับสูงจากภาคส่วนต่างๆ ทั้งในประเทศและต่างประเทศเข้าร่วม สารัตถะจากงานดังกล่าว ตลอดจนกิจกรรมและโดยมีจุดประสงค์เพื่อนำ�เสนอถึงผลสัมฤทธ์ิของการ โครงการตา่ งๆ ของ TIJ ในการเสรมิ สรา้ งสงั คมทเ่ี ปน็ ธรรมใช้แนวทางการพัฒนานำ�เพื่อแก้ไขปัญหายาเสพติด และเทา่ เทียมไดถ้ กู รวบรวมไว้ใน TIJ Quarterly ฉบบั นี้ที่โครงการพัฒนาดอยตุง จังหวัดเชียงราย ตลอดจน แล้ว หวงั ว่าผูอ้ ่านจะได้รบั ข้อมลู ท่นี า่ สนใจและน�ำ ขอ้ มลูศึกษาดูงานการอนุวัติข้อกำ�หนดกรุงเทพที่ทัณฑสถาน ไปประกอบการคิดพิจารณาและต่อยอดเพ่ือเสริมสร้างหญิงเชียงใหม่ ซึ่งเป็นการบริหารจัดการเรอื นจ�ำ โดยให้ ประโยชน์แกส่ งั คมตอ่ ไป ศาสตราจารยพ์ เิ ศษ ดร. กิตตพิ งษ์ กิตยารกั ษ์ ผู้อำ�นวยการสถาบันเพ่อื การยตุ ิธรรมแห่งประเทศไทย

OTAFBCLOENTENTS4PAGE COVER STORY เสริมพลังกลุ่มเปราะบาง ด้วยมิติการพัฒนา “โอกาสที่ไม่เท่าเทียม” ได้ชักนำ�ให้กลุ่มเปราะบางไปสู่ การดำ�เนินชีวิตที่ผิดกฎหมายและการก่ออาชญากรรม ทางหนง่ึ ทจ่ี ะชว่ ยแกป้ ญั หานไ้ี ดอ้ ยา่ งยง่ั ยนื คอื การกระจาย โอกาสและใหท้ างเลือกในการดำ�รงชีวิตแก่พวกเขา10PAGE HIGHLIGHTS15PAGE ขยายเครือข่ายหลักนิติธรรม สร้างพลังเพื่อสังคมยั่งยืน TIJ ผนึกกำ�ลัง IGLP คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัย ฮารว์ ารด์ ขบั เคลอ่ื นองคค์ วามรดู้ า้ นหลกั นติ ธิ รรมสสู่ าธารณะ เป็นปีที่ 2 มุ่งสานต่อและเสริมสร้างความแข็งแกร่งของ เครือข่ายผู้นำ�เพื่อสร้าง “พลัง” แห่งการเปลี่ยนแปลงสู่ สังคมที่ดีกว่า ครบรอบ 7 ปี ข้อกำ�หนดกรุงเทพ มองความสำ�เร็จ 7 ปี ข้อกำ�หนดกรุงเทพ กับความมุ่งมั่นในการคืนคนดีสู่สังคม16PAGE TIJ MOVEMENTS กิจกรรมต่างๆ ติดตามความเคลื่อนไหวของ TIJ เพื่อสร้างเสริมสังคม อดุ มหลกั นติ ธิ รรม ทง้ั จากการขยายเครอื ขา่ ยสรา้ งพนั ธมติ ร การจดั งานเสวนาและกจิ กรรมเสรมิ ศกั ยภาพและองคค์ วามรู้ ใหแ้ กผ่ ู้มีสว่ นได้สว่ นเสียกลุ่มตา่ งๆ โดยประสานความ ร่วมมือกับหน่วยงานและเครือข่ายผู้เชี่ยวชาญช้ันนำ�จาก ทว่ั โลก

SCTOOVRERY เสริมพลงั กล่มุ เปราะบาง คอื กลมุ่ คนในสงั คมทต่ี อ้ งตกอยู่ทา่ มกลาง กลมุ่ เปราะบาง ความเสยี่ งทจี่ ะเปน็ เหยอ่ื ทางสังคม ทั้งจากการทำ�ร้ายร่างกาย การถูกหลอกหรือล่อลวง และเป็นจำ�เลยหรือผู้กระทำ�ความผิด ด้วยมติ ิ เพียงเพราะพวกเขาไมม่ ีทางเลอื กและ “ขาดโอกาสอันเทา่ เทียม” การพัฒนา กลุ่มคนเหล่านี้คือคนท่ีเราประสบพบเจอบ่อยครั้งในสังคม ท้งั ผูห้ ญิง เดก็ คนเรร่ อ่ น ไปจนถงึ ผถู้ ูกสถานการณบ์ บี คน้ั ให้ ตอ้ งเป็นผ้กู ระทำ�ผดิ กลายเป็นผู้เสพยาเสพตดิ ผูค้ า้ ยาเสพตดิ รายยอ่ ย ผู้คา้ ประเวณี แรงงานผดิ กฎหมาย ตลอดจนผู้กระทำ� ความผดิ ทางอาญาอ่ืนๆ ท่ีผา่ นมาสิง่ ท่ีเกดิ ขึ้นเหลา่ น้ี ส่วนใหญล่ ว้ นไปจบทป่ี ลายทาง คอื กระบวนการยตุ ธิ รรม ผทู้ ก่ี ระท�ำ ผดิ กฎหมายถกู จบั กมุ และคมุ ขงั ซึ่งนอกจากจะเป็นการเสียโอกาสในชีวิตของพวกเขาแล้ว ยังเป็นการสูญเสียทรัพยากรบุคคลที่ควรจะสร้างคุณประโยชน์ ตอ่ สังคมและเศรษฐกิจของประเทศอยา่ งประเมนิ ค่าไมไ่ ด้ สถาบนั เพอ่ื การยุติธรรมแหง่ ประเทศไทย (TIJ) ตระหนกั ดีถงึ ผลกระทบต่อสังคมดังกล่าวจงึ ไดแ้ สวงหาแนวทางในการปอ้ งกนั และบรรเทาปญั หาน้ี โดยไดร้ ว่ มมอื กบั หนว่ ยงานทง้ั ในประเทศและ ระหวา่ งประเทศ โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ กระทรวงยตุ ธิ รรม ส�ำ นกั งาน ป้องกันยาเสพติดและปราบปรามอาชญากรรมแหง่ สหประชาชาติ (United Nations Office on Drugs and Crime - UNODC) และภาคเี ครอื ข่ายอนื่ ๆ เพอื่ จัดทำ�การศกึ ษาวิจยั การเผยแพรอ่ งค์ ความรู้ การฝกึ อบรม การเสวนา ตลอดจนการศกึ ษาดงู าน อนั จะ เปน็ ประโยชนต์ อ่ ผมู้ บี ทบาทและอ�ำ นาจหนา้ ทใ่ี นการด�ำ เนนิ นโยบาย สาธารณะดา้ นกระบวนการยตุ ธิ รรม รวมไปถงึ ผ้มู สี ว่ นไดส้ ว่ นเสีย ท่เี ก่ียวข้องในวงกว้างและนำ�ไปสกู่ ารสรา้ ง “โอกาส” การพัฒนา ท่ีสังคมทุกภาคส่วนสามารถร่วมกันยกระดับคุณภาพชีวิตของ “กลมุ่ เปราะบาง” ให้เปน็ คนดขี องสังคมได้ โดยหนงึ่ ในแนวทาง ที่ TIJ ให้ความสำ�คญั มาโดยตลอด คือการใชม้ ิตกิ ารพัฒนานำ� อันจะยังผลให้สังคมสามารถบรรเทาปัญหาอาชญากรรม และ สร้างสังคมแหง่ การมสี ่วนร่วมได้อย่างสมบูรณ์4 I TIJ QUARTERLY

ลา่ สดุ ระหวา่ งวนั ท่ี 24-26 มกราคม 2561 พระเจา้ หลานเธอ โดยให้ความสำ�คัญกับความต้องการของผู้ต้องขัง มีการพระองค์เจ้าพัชรกิติยาภา ทูตสันถวไมตรีด้านหลักนิติธรรม สัมภาษณ์ผู้ต้องขังเพ่ือวางแผนการพัฒนาศักยภาพตนเองประจ�ำ ภมู ภิ าคเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใตข้ อง UNODC และ ตงั้ แตแ่ รกรับ แล้วจึงด�ำ เนินการฝกึ อบรมทักษะอาชีพ เช่นประธานท่ปี รึกษาพเิ ศษของ TIJ พรอ้ มดว้ ยนายเจเรมี ด๊กั ลาส การฝึกอบรมและมอบประกาศนียบัตรการนวดแผนไทยผู้แทน UNODC ประจำ�ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ การทอผา้ การทำ�อาหาร และผลติ สงิ่ ทอต่างๆ ท่สี ามารถน�ำและแปซฟิ ิก ศาสตราจารยพ์ เิ ศษ ดร. กติ ตพิ งษ์ กติ ยารักษ์ ไปจำ�หน่ายเพื่อสร้างรายได้ อีกทั้งมีการปรับปรุงการดูแลผอู้ �ำ นวยการ TIJ พร้อมดว้ ยคณะทตู านทุ ูตของประเทศต่างๆ สุขภาพและอนามัยในเรือนจำ�ให้สอดคล้องกับความต้องการและผแู้ ทนระดบั สงู จากทณั ฑสถานในภมู ภิ าคเอเชยี ตะวนั ออก เฉพาะของผ้ตู อ้ งขังหญิงเฉียงใต้ ไดร้ ่วมกจิ กรรมเสรมิ สร้างพลังแก่กลุม่ เปราะบาง ด้วยมติ ิการพัฒนา ซ่ึงจดั ขนึ้ โดย UNODC รว่ มกับ TIJ ในโอกาสนี้ พระเจา้ หลานเธอ พระองคเ์ จ้าพชั รกิตยิ าภา ประทานพระดำ�รัสแกค่ ณะดงู านวา่ การศกึ ษาดูงานในครง้ั นี้ กจิ กรรมในครง้ั นเ้ี รม่ิ จากการเขา้ เยย่ี มชม “เรอื นจ�ำ ตน้ แบบ” จะนำ�ไปส่คู วามเข้าใจว่าหลักนิติธรรมน้นั มีผลต่อชีวิตของเราทณั ฑสถานหญงิ เชยี งใหม่ ทค่ี ณะดงู านไดเ้ รยี นรถู้ งึ การปรบั ปรงุ อย่างไร และหวังว่าจะได้เรียนรู้ประสบการณก์ ารด�ำ เนนิ งานมาตรฐานและแนวปฏิบัติในเรือนจำ�ของประเทศไทยตาม ของประเทศไทยในความพยายามท่จี ะปรับปรุงมาตรฐานการข้อกำ�หนดกรุงเทพ หรือ “ข้อกำ�หนดสหประชาชาติว่าด้วย ปฏิบัติต่อผู้ต้องขังอย่างทัดเทียมกับมาตรฐานสากล ทั้งยังการปฏิบัติต่อผู้ต้องขังหญิงและมาตรการที่มิใช่การคุมขัง ชว่ ยใหไ้ ดแ้ ลกเปลย่ี นเรยี นรถู้ งึ แนวทางการยกระดบั คณุ ภาพชวี ติส�ำ หรบั ผกู้ ระท�ำ ผดิ หญงิ ” โดยภายในทณั ฑสถานหญงิ เชียงใหม่ ของประชาชนกลมุ่ เปราะบางในชมุ ชน ผา่ นมติ กิ ารพฒั นาโดยมีการปรับปรุงและขยายขอบข่ายการดำ�เนินงานเพ่ือเตรียม ชมุ ชน และแสดงใหเ้ ห็นสัมฤทธิผลในการเสริมพลงั ประชาชนความพร้อมให้กับผู้ต้องขังตั้งแต่แรกรับกระทั่งถึงช่วงหลัง ที่จะมีต่อการพัฒนาอย่างยั่งยนื ตอ่ ไปพ้นโทษ ด้วยการฝึกทักษะที่จำ�เป็นต่อการประกอบอาชีพ TIJ QUARTERLY I 5

“การศึกษาดงู านครัง้ นี้ เพอื่ ให้เข้าใจว่า หลักนิตธิ รรม มีผลต่อชีวิตพวกเราอย่างไร และได้เรยี นรู้ประสบการณข์ องประเทศไทย ในการปรบั ปรุงมาตรฐานการปฏบิ ัติ ตอ่ ผู้ต้องขังให้ทัดเทียมมาตรฐานสากล และแลกเปล่ยี นแนวทางการยกระดับ คณุ ภาพชีวติ กลุ่มเปราะบางในชุมชน” พระเจ้าหลานเธอ พระองคเ์ จา้ พัชรกิตยิ าภา6 I TIJ QUARTERLY

ต่อมาในวนั ที่ 25 มกราคม 2561 พระเจา้ หลานเธอ พระองค์เจา้ พชั รกิตยิ าภา ทรงน�ำ คณะศกึ ษาดงู าน ระดบั สงู ไปยงั โครงการพฒั นาดอยตงุ (พน้ื ทท่ี รงงาน) อนั เนอ่ื งมาจากพระราชด�ำ ริ เพอ่ื ศกึ ษาดงู านการสง่ เสรมิ การปอ้ งกนั อาชญากรรมและการพฒั นาทย่ี ง่ั ยนื ดว้ ยแนวคดิ ทใ่ี ชม้ ติ กิ ารพฒั นาน�ำ และเนน้ บทบาทของชมุ ชน ในการลดอาชญากรรม โดยมจี ดุ ส�ำ คญั ในการเยย่ี มชม ไดแ้ ก่ ศนู ยฝ์ กึ และโรงงานผลติ สนิ คา้ ในโครงการ พฒั นาดอยตงุ อนั เนอ่ื งมาจากพระด�ำ ริ ประกอบดว้ ย โรงงานทอผา้ โรงงานผลติ กระดาษสา โรงงานผลติ เครอ่ื งปน้ั ดนิ เผา และโรงงานผลติ กาแฟ จากน้นั คณะศึกษาดูงานได้ร่วมกจิ กรรมเสวนากบั ผแู้ ทนชุมชนในพน้ื ท่เี ก่ยี วกบั การปอ้ งกันอาชญากรรม และการพฒั นาทย่ี ง่ั ยนื ในประเดน็ เกย่ี วกบั ชวี ติ และความเปน็ อยขู่ องชาวบา้ นในพน้ื ท่ี กอ่ นจะมโี ครงการ พฒั นาดอยตงุ และประโยชนท์ ไ่ี ดร้ บั จากการสนบั สนนุ ภายใตม้ ลู นธิ แิ มฟ่ า้ หลวง ใหม้ กี ารพฒั นาทางเลอื ก หรอื Alternative Development ทค่ี �ำ นงึ ถงึ มติ บิ รบิ ททางสงั คมท่ีครอบคลมุ ในพื้นทท่ี ่พี ัฒนา ตลอดจนประเดน็ ความทา้ ทายใหม่ๆ และการส่งเสรมิ ให้ชมุ ชนมีการปรับตวั เขา้ กบั สภาพแวดล้อมที่เปล่ียนไปอยา่ งรวดเร็ว ในปัจจุบัน โดยมตี วั อย่างส�ำ คัญจากแนวทางการพัฒนาทางเลอื ก คอื การทช่ี ุมชนชาวเขาในพนื้ ที่โครงการ เปน็ ชมุ ชนตน้ แบบทม่ี คี วามเขม้ แขง็ รว่ มมอื รว่ มใจกนั สอดสอ่ งดแู ลหมบู่ า้ นใหป้ ลอดภยั จากสง่ิ ผดิ กฎหมาย โดยเฉพาะอย่างยงิ่ ยาเสพติด นายจตพุ งค์ อภพิ รไพศาล ชาวชมุ ชนขาแหยง่ พฒั นา จงั หวดั เชยี งราย หนง่ึ ในผแู้ ทนชมุ ชนทเ่ี ขา้ รว่ ม การเสวนา เลา่ วา่ เดมิ ในพน้ื ทม่ี ฝี น่ิ และเฮโรอนี และทางการไมไ่ ดเ้ ขา้ มาบอกอยา่ งชดั เจนวา่ พน้ื ทน่ี เ้ี ปน็ พน้ื ท่ี ประเทศไทย วถิ ชี วี ติ ดง้ั เดมิ ของหมบู่ า้ นคอื ท�ำ การเกษตร มกี ารปลกู ฝน่ิ หรอื ลกั ลอบน�ำ ยาเสพตดิ เขา้ ประเทศ ดว้ ยพน้ื ทเ่ี ปน็ ชายขอบ จงึ เปน็ เรอ่ื งงา่ ยทจ่ี ะขนยา้ ยสง่ิ เสพตดิ เหลา่ น้ี สว่ นสาเหตทุ ต่ี อ้ งเลอื กท�ำ ผดิ กฎหมาย เพราะจ�ำ เปน็ ตอ้ งหาเลย้ี งครอบครวั แตม่ องวา่ ถา้ ตวั เอง ครอบครวั และชมุ ชนเขม้ แขง็ กจ็ ะชว่ ยใหค้ นใน ชมุ ชนยตุ กิ ารกระท�ำ ผดิ กฎหมายได้ โดยตอ้ งเรม่ิ ทค่ี รอบครวั หวั หนา้ ครอบครวั สมาชกิ ครอบครวั ตอ้ งดแู ลกนั ตกั เตอื นกนั สว่ นระดบั ชมุ ชน ผใู้ หญใ่ นหมบู่ า้ นตอ้ งชว่ ยกนั ดแู ล และมกี ารสอ่ื สารกนั ระหวา่ งหมบู่ า้ นและ ทางการ สว่ นทางการมสี ว่ นรว่ มในการรว่ มกนั เฝา้ ระวงั ชว่ ยใหช้ มุ ชนมภี มู คิ มุ้ กนั และไมใ่ หท้ �ำ ผดิ กฎหมาย (1) ทง้ั น้ี โครงการพฒั นาดอยตงุ ภายใตม้ ลู นธิ แิ มฟ่ า้ หลวง ในพระราชปู ถมั ภ์ เปน็ อกี โครงการพฒั นาส�ำ คญั ที่ แสดงใหเ้ ห็นถึงผลประจักษว์ ่า ทรพั ยากรมนษุ ยเ์ ป็นปจั จยั สำ�คญั ทจ่ี ะน�ำ ไปสคู่ วามสำ�เร็จของแนวทางการ พฒั นา โดยทกุ ภาคสว่ นในสังคมจะตอ้ งร่วมมือกนั ใหโ้ อกาสแกค่ น โดยยดึ โยง “คน” เป็นศนู ยก์ ลางและ เปดิ กวา้ งใหค้ นมสี ว่ นรว่ มในทกุ กระบวนการแหง่ การพฒั นา นบั เปน็ การ “เสรมิ พลงั ” แกผ่ คู้ น และชว่ ยใหพ้ วก เขามที างเลอื ก มเี กยี รติ ศกั ดศ์ิ รี และแรงใจในการด�ำ เนนิ ชวี ติ สามารถพฒั นาและชว่ ยเหลอื ตนเองไดใ้ นระยะยาว ตลอดจนตระหนกั ถงึ คณุ คา่ ของการท�ำ ประโยชนร์ ว่ มกนั ของคนในสงั คม เกดิ ความรบั ผดิ ชอบรว่ มกนั และ วัฒนธรรมแหง่ การเคารพกฎหมายทไี่ ม่ไดเ้ กิดจากการถูกบงั คับ หากเป็นการยอมรบั กฎเกณฑ์ต่างๆ จาก ภายใน ซง่ึ สง่ิ เหลา่ นเ้ี ปน็ รากฐานส�ำ คญั สกู่ ารสรา้ งสงั คมทม่ี คี วามยดื หยนุ่ เคารพกฎหมาย และสนั ตภิ าพอยา่ ง ยง่ั ยนื(1) \"ดอยตุง\" ปักหมุดชุมชนตน้ แบบไรย้ าเสพตดิ , เนช่นั ทวี ี วันท่ี 6 กมุ ภาพนั ธ์ 2561 TIJ QUARTERLY I 7

นายเจเรมี ดัก๊ ลาส ผู้แทน UNODC ประจ�ำ ภูมภิ าค ยุติธรรมทางอาญาให้มีความครอบคลุมกว้างขวางกว่าท่ีเคยเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตแ้ ละแปซฟิ กิ กลา่ ววา่ โครงการพฒั นา เป็นมา ดว้ ยการบรู ณาการองคป์ ระกอบทั้งจากการพฒั นาตัวดอยตุงเป็นโครงการที่สะท้อนถึงความสำ�เร็จในการพัฒนา บคุ คลและการพัฒนาชุมชนเข้าไว้ด้วยกัน และหากสามารถเศรษฐกจิ และสงั คมอย่างยั่งยืน ด้วยการปลุกฟื้นชุมชนให้ ระบุได้ถึงสาเหตุแห่งปัญหาจะย่ิงทำ�ให้การแก้ไขความมีความเขม้ แขง็ โดยมปี จั จยั ส�ำ คญั คอื การเปดิ โอกาสใหช้ มุ ชม รุนแรงหรอื ปญั หาอาชญากรรมนน้ั มีประสทิ ธิภาพ และเห็นไดเ้ ขา้ ถงึ โมเดลทางธรุ กจิ มกี ารดงึ ดดู ใหห้ นว่ ยงานภาคเอกชน ผลอย่างชดั เจนมากขนึ้หรอื ภาควชิ าการเขา้ มาใหค้ วามรว่ มมอื และใชค้ วามเชย่ี วชาญเฉพาะด้านของแต่ละภาคส่วนมาช่วยฝึกอาชีพและสร้างงาน ในวันที่ 27 มกราคม 2561 คณะศึกษาดงู านระดับสงู ยังเพือ่ ใหพ้ วกเขาสามารถพ่งึ พาตนเองได้ ได้เข้าร่วมการเสวนาในหัวข้อ “เสริมพลังแก่ชุมชนและสตรี กลุ่มเปราะบาง เพ่อื การพฒั นาอยา่ งย่ังยนื ” ทีโ่ รงแรมเลอ ท้งั ยังเปดิ โอกาสใหผ้ คู้ นในชุมชนได้เข้าถึงการสาธารณสุข เมอริเดียน จังหวดั เชยี งราย เพ่อื ถอดบทเรยี นจากการศึกษาชุมชน ซ่ึงเปน็ อีกหนง่ึ ปจั จยั สำ�คัญท่ี UNODC สนับสนุนให้ ดงู าน แลกเปลย่ี นประสบการณด์ า้ นการชว่ ยเหลอื กลมุ่ เปราะบางดำ�เนินการ เพื่อช่วยให้กลุ่มประชาชนที่ใช้ยาเสพติดได้รับ เชน่ ผูต้ ้องขงั หญงิ และชุมชนท้องถิน่ ผา่ นโครงการริเรม่ิ ตา่ งๆการช่วยเหลือ ขณะที่ได้อยู่ใกล้ชิดกับครอบครัว และชว่ ย ตลอดจนร่วมอภิปรายแนวทางการใช้มติ ิการพฒั นานำ� เพอื่ลดโอกาสไม่ใหค้ นในชมุ ชนตกไปเปน็ เครอ่ื งมอื หรอื มคี วาม ปูทางสู่การแก้ไขและบรรเทาปัญหาเก่ียวกับมาตรการการเกย่ี วข้องกบั กระบวนการค้ายาเสพติด จงึ นบั ว่ามสี ่วนส�ำ คัญ ปฏิบัติต่อผู้ต้องขังและการป้องกันอาชญากรรมอย่างยั่งยืนอย่างยิ่งในการแก้ไขปัญหาความยากจนและนำ�ไปสู่การ โดยภายในงานเสวนา มีผเู้ ช่ยี วชาญและผู้ทรงคุณวุฒมิ ารว่ มพฒั นาอยา่ งอยา่ งย่งั ยืน อภปิ รายในหัวข้อทห่ี ลากหลาย ดังนี้ ดา้ น ศาสตราจารย์พเิ ศษ ดร. กติ ติพงษ์ กิตยารักษ์ ในการเสวนาช่วงที่ 1 การป้องกนั อาชญากรรมโดยใช้ผู้อ�ำ นวยการ TIJ กลา่ ววา่ การศึกษาดงู านคร้งั นไ้ี ด้แสดง มิ ติ ก า ร พั ฒ น า นำ � เ พ่ื อ เ ส ริ ม พ ลั ง ใ ห้ แ ก่ ชุ ม ช น แ ล ะ ส ต รีให้เห็นว่าแนวทางการใช้มิติการพัฒนาเป็นแนวทางการ กลมุ่ เปราะบาง : จากแนวคดิ สกู่ ารปฏบิ ตั ิ นายฮาเวยี ร์ เซเกรโดดำ�เนินการของท้ังนักปฏิบัติในกระบวนการยุติธรรมทาง ทป่ี รกึ ษาระหวา่ งประเทศ เลา่ ถึงประสบการณจ์ ากภมู ิภาคอาญา และบุคคลอนื่ ๆ ในหน่วยงานต่างๆ ทางสงั คมที่มุ่ง ลาตนิ อเมรกิ า ดา้ นการป้องกันอาชญากรรมดว้ ยการพัฒนาเป้าหมายเดียวกันในการส่งเสริมความยุติธรรมทางอาญาให้ สงั คม และนายโจนาธาน ตัน รองเลขาธิการและหัวหน้ามปี ระสิทธภิ าพ เพือ่ ป้องกันหรอื สนองตอบความรุนแรงหรอื ฝ่ายวัฒนธรรมและขอ้ มูลขา่ วสาร ส�ำ นักเลขาธกิ ารอาเซยี นอาชญากรรมบางประเภท มิติการพัฒนานำ�ถือเป็นกรอบ แลกเปลี่ยนความรู้เรื่องอาเซียนกับการป้องกันอาชญากรรมแนวทางที่ช่วยขยายขอบเขตของการปฏิบัติในกระบวนการ ด้วยวฒั นธรรม8 I TIJ QUARTERLY

สว่ นในการเสวนาชว่ งท่ี 2 การคนื คนดสี สู่ งั คมอยา่ งยงั่ ยนื ในการสง่ เสรมิ การกลบั คนื สสู่ งั คมอยา่ งยง่ั ยนื และ ผศ.ดร.นพ.โดยยดึ คนเปน็ ศนู ยก์ ลาง : ประสานระบบยตุ ิธรรมทางอาญา อภินันท์ อร่ามรัตน์ มหาวิทยาลยั เชยี งใหม่ น�ำ เสนอการถอดและการพัฒนาชุมชน มี ดร. มิวะ คาโต ผู้อำ�นวยการ UN บทเรียนจากโครงการเตรียมความพร้อมก่อนปล่อยของWOMEN ภมู ภิ าคเอเชยี แปซฟิ กิ รว่ มเสวนา ในหวั ขอ้ การฟน้ื ฟู เรือนจำ�ดอยรางชมุ ชนโดยยดึ ประชาชนเปน็ ศนู ยก์ ลาง และนายซานโดร คาลวานีที่ปรึกษาอาวุโส ส่วนงานวางแผน มูลนิธิแม้ฟ้าหลวง ผู้สนใจสามารถติดตามรายละเอียดของงานเสวนาเล่าถึงการกลับคืนสู่สังคม โดยยึดคนเป็นศูนย์กลาง ด้าน ไดท้ ่ี www.tijthailand.org หรือรับชมวดิ ีทัศนท์ ี่เก่ยี วข้องกับศาสตราจารยพ์ เิ ศษ ดร. วศิ ิษฏ์ วศิ ษิ ฏ์สรอรรถ ปลดั กระทรวง งานได้ท่ี YouTube: JustRightChannelTIJยตุ ธิ รรมรว่ มเสวนาในเรอ่ื งของบทบาทของกระบวนการยตุ ธิ รรม TIJ QUARTERLY I 9

HIGHLIGHTSขยายเครอื ขา่ ยหลกั นติ ธิ รรมสร้างพลังเพ่ือสังคมย่ังยืน นับเปน็ ปที ่ี 2 ตดิ ตอ่ กนั ที่ TIJ ได้ร่วมมอื กบั สถาบนั IGLP แห่งคณะนติ ิศาสตร์ มหาวิทยาลยั ฮารว์ าร์ด ในการขับเคลอื่ นการ เสริมสร้างความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับหลักนิติธรรมสู่สาธารณะ ด้วยความเชื่อมั่นว่า “องคค์ วามร”ู้ สามารถเชอื่ มโยง “คน” ให้ กลายเปน็ “เครอื ขา่ ยพลงั ” เพอ่ื “การเปลย่ี นแปลงทส่ี รา้ งสรรค”์ ได้ ในปนี ้ี กจิ กรรมภายใตร้ ม่ แหง่ หลกั นติ ธิ รรมไดข้ ยายครอบคลมุ ไปทง้ั ในหลกั สตู รนานาชาตสิ �ำ หรบั นกั วชิ าการและผบู้ รหิ ารรนุ่ ใหม่ ด้านหลกั นติ ธิ รรมและนโยบาย และการฝกึ อบรมเชิงปฏบิ ัตกิ าร ส�ำ หรับผ้นู �ำ นโยบายโลกรุน่ ใหม่ ส�ำ หรบั นสิ ิตและนกั ศึกษา โดย เป็นกิจกรรมอบรมทางวิชาการท่ีจัดข้ึนต่อเน่ืองกันเป็นสัปดาห์ วชิ าการทเ่ี ขม้ ขน้ ระหวา่ งวนั ท่ี 7-11 มกราคม 2561 มผี เู้ ข้ารว่ ม การอบรมกว่า 120 คน ร่วมด้วยคณาจารย์เกือบ 50 คน จาก มหาวิทยาลัยชน้ั น�ำ ระดับโลกกวา่ 20 แห่ง จาก 16 ประเทศ เมอ่ื การอบรมเสรจ็ สน้ิ ลงไดม้ กี ารจดั TIJ International Forum เวทีสาธารณะนานาชาติว่าด้วยหลักนิติธรรมและการพัฒนาที่ ยง่ั ยนื ขนึ้ ในวันที่ 12 กุมภาพนั ธ์ 2561 โดยเชิญนักวชิ าการระดับ โลกจากเครือข่ายมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดมาร่วมแลกเปล่ียน มุมมองในการใช้หลักนิติธรรมนำ�ทางการพัฒนา ท่ามกลาง ความเปลี่ยนแปลงของโลก และเปิดโอกาสให้ประชาสังคมได้ ร่วมพูดคุยในประเด็นที่น่าสนใจใน 5 ประเด็นหลักครอบคลุม หัวข้อการกำ�หนดนโยบาย การมีส่วนร่วมของภาคประชาชน หกาลรกั แนกติ ไ้ ธิขรปรัญมใหนาบครวิบาทมโเลหกล่ือมกลาำ้�รน�ำ เสนอนโยบายในเอเชยี และ10 I TIJ QUARTERLY

“หลกั นิติธรรม”ในมติ ขิ องนักวิชาการ ดร. เดวดิ เคนเนด้ี ผอู้ �ำ นวยการสถาบนั กฎหมายและ นโยบายระดับโลก มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด สหรัฐอเมริกา ถงึ วนั น้ี หากจะกลา่ วถงึ หลกั นติ ธิ รรมแลว้ หลายคนกย็ งั คง ขณะท่ี ดร. เดวดิ เคนเนด้ี ผอู้ �ำ นวยการสถาบนั กฎหมายและสบั สนวา่ จะใหค้ �ำ จ�ำ กดั ความ “หลกั นติ ธิ รรม” ไดอ้ ยา่ งไรและ นโยบายระดับโลก มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ให้ความหมายจะน�ำ มาใชอ้ ยา่ งไรในสงั คมปจั จบุ นั ภายในโครงการหลกั สตู ร หลักนิติธรรมว่า เป็นแนวทางปฏิบัติในทุกสังคมเพื่อสร้างด้านหลักนติ ิธรรมและการพัฒนาทีย่ ัง่ ยืนปนี ้ี นกั วชิ าการและ ความเชื่อมั่น ความนา่ เชอ่ื ถอื และประสทิ ธภิ าพในการบรหิ ารผเู้ ชย่ี วชาญจาก Institute for Global Law and Policy (IGLP) จดั การ เมอ่ื มกี ารก�ำ หนดนโยบาย หลกั นติ ธิ รรมเปน็ เครอ่ื งมอืแหง่ คณะนติ ศิ าสตร์ มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ที่มีชื่อเสียง ให้สามารถเข้าใจได้ว่าหน่วยงานใดควรจะดำ�เนินการระดับโลก จึงได้มาร่วมกันไขขอ้ ขอ้ งใจในเรอ่ื งดงั กลา่ ว โดย นโยบายนั้นๆ และเข้าใจในภายหลังได้หากมีส่งิ ใดผิดพลาดเรม่ิ จาก ดร. กนุ เทอร์ แฟรงเคนเบริ ก์ ประจ�ำ มหาวทิ ยาลยั เกอเธ่ โดยสามารถยอ้ นไปตดิ ตามไดว้ า่ ใครไดท้ �ำ อะไรไป และน�ำ มายูนเิ วอรซ์ ิตา แฟรงค์เฟิร์ต เมน จากเยอรมนี ซงึ่ ไดใ้ หค้ วาม เป็นบทเรียนสำ�หรับการกำ�หนดนโยบายในอนาคตต่อไปหมายของหลกั นติ ธิ รรมไวว้ า่ หลกั นติ ธิ รรมเปน็ แนวคดิ ทซ่ี บั ซอ้ น และเมอ่ื สงั คมนน้ั มหี ลกั นติ ธิ รรม ภาครฐั ภาคธรุ กจิ และภาคเปน็ แนวคดิ ทางกฎหมายทม่ี คี วามแตกแตกตา่ งกนั ไปในแตล่ ะ ประชาสังคมในสังคมน้นั จะสามาสารถดำ�เนินงานไปได้อย่างประเทศและสงั คม และในความหมายทว่ั ไปแลว้ หลกั นติ ธิ รรม มีประสิทธิภาพ เพราะผู้คนในสังคมนั้นจะมีความเข้าใจในคอื การประสมประสานกันระหว่างหลกั การปฏิบัติ โครงสรา้ ง โครงสร้างและแนวทางการดำ�เนินไปของสังคมอย่างถ่องแท้สถาบันที่เกี่ยวข้อง และกฎระเบียบทางกฎหมาย สามารถตรวจสอบความเปน็ ไปในสงั คมไดอ้ ยา่ งโปรง่ ใส และ ตดั สนิ ใจเกย่ี วกบั ประเดน็ ตา่ งๆ ไดด้ ว้ ยตนเอง ทางด้าน ดร. เคอร์รี่ ริททิช จากมหาวทิ ยาลยั โตรอนโตแคนาดา ระบวุ า่ หลกั นติ ธิ รรมคอื การรวมกนั ของหลากหลาย กลา่ วโดยสรปุ แลว้ หลกั นติ ธิ รรม จงึ เปน็ แนวทางปฏบิ ตั ิประเดน็ ทง้ั บทบาทของกฎหมายในการจดั ระเบยี บความสมั พนั ธ์ ของทกุ สงั คม โดยแตล่ ะสงั คมจะมแี นวทางทแ่ี ตกตา่ งกนั ทวา่ในสังคม และการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งระหว่างผู้คน มเี ปา้ หมายเดยี วกนั คอื การจดั ระเบยี บความสมั พนั ธใ์ นสงั คมให้คำ�ถามสำ�คัญท่จี ำ�เป็นจะต้องคำ�นึงถึงคือการใช้กฎหมายเป็น มกี ารสง่ เสรมิ ความหลากหลาย ความเทา่ เทยี ม และใหโ้ อกาสเคร่ืองมือในการกระจายประโยชน์แก่คนหลากหลายกลุ่มใน แกท่ กุ คนในทกุ ระดบั ตง้ั แตบ่ คุ คล ครอบครวั ถงึ สงั คม ตลอดสงั คมอยา่ งทว่ั ถงึ จนเปน็ แนวทางเพอ่ื สรา้ งความเชอ่ื มน่ั ความนา่ เชอ่ื ถอื และ ประสทิ ธภิ าพในการบรหิ ารจดั การของผมู้ อี �ำ นาจในสงั คมนน้ั ๆ ส่วน ดร. โอซามา ซิดดิค นักวชิ าการดา้ นกฎหมายและนโยบาย จากปากีสถาน กลา่ ววา่ หลกั นิติธรรมเกี่ยวกับการสโอ่งกเสารสมิ อคันวเทาม่าเหทลยี ามกหลลาดยควากมาเรหยลอื่อมมรบัล�ำ้คใวนาสมงั แคตมกตา่ซงึ่งจะสชรว่้ายงปกปอ้ งกลมุ่ เปราะบาง และสรา้ งโอกาสใหแ้ กค่ น ซง่ึ รวมไปถงึการส่งเสริมให้ผู้ปกครองมีความโปร่งใสและความรับผิดชอบรวมท้ังปัจจัยอ่นื ๆ อีกหลายประการ TIJ QUARTERLY I 11

สงั คมอดุ มประโยชน์ดว้ ยหลักนิตธิ รรมดร. โอซามา ซดิ ดคิ นกั วชิ าการดา้ นกฏหมายและทป่ี รกึ ษาการปฏริ ปู นโยบาย ปากสี ถาน ประโยชน์ของหลักนิติธรรมจะเกิดข้ึนเมื่อสังคม มีหลักนิติธรรมเป็นลักษณะพื้นฐาน โดยทุกคนจะ “กฎหมายนน้ั อาจกอ่ ใหเ้ กิดความไมเ่ ทา่ เทยี ม ไดร้ บั ความเทา่ เทยี มภายใตก้ ฎหมาย เกดิ กระบวนการ อันควรทางกฎหมาย และสามารถคาดหวงั ไดว้ า่ กฎหมาย ในสังคมได้ในตวั เอง เช่น กฎหมายบางมาตรา จะนำ�ไปสู่อะไรและจะทำ�อะไรได้ภายใต้กรอบแห่ง อาจใหอ้ ำ�นาจแกค่ นบางกลุม่ กฎหมาย เกิดความตระหนกั วา่ อะไรเป็นสง่ิ ทีผ่ ิดและ ทำ�แล้วตอ้ งถกู ลงโทษ และแต่ละคนจะต้องการกา้ ว มากกว่าคนกลุม่ อนื่ ๆ” ออกจากสภาพไร้กฎหมายไปสู่สังคมท่ีใช้กฎหมาย อย่างเป็นธรรม และต้องการถูกปกครองโดยกฎหมาย 12 I TIJ QUARTERLY มากกวา่ การปกครองโดยกลมุ่ บุคคล อย่างไรกด็ ี เพยี งรู้จกั หลักนิตธิ รรมมิใชจ่ ะสามารถ นำ�ไปปฏบิ ตั ิได้อยา่ งเหมาะสม คณาจารย์ในเครอื ขา่ ย ฮาร์วาร์ด ไดร้ ว่ มกันออกแบบหลกั สูตรอบรมดา้ นหลัก นิติธรรมและการพัฒนาท่ีย่ังยืนท่ีมีความเข้มข้นด้วย ทฤษฎี องค์ความรู้ และหลักปฏบิ ัตเิ พอื่ ใหผ้ ู้เขา้ ร่วม หลักสูตรได้รับความรูอ้ ย่างครบถ้วน และสามารถน�ำ ไปประยุกต์ใช้ได้อย่างเหมาะสมต่อตนเองและสังคม ต่อไป หนึ่งในวิชาหนึ่งท่ีได้รับการจัดทำ�ขึ้นเพ่ือให้ ผู้เข้าร่วมการอบรมเกิดความรู้ความเข้าใจในการ นำ�หลักนติ ธิ รรมไปใช้ คือวชิ าท่เี กยี่ วกบั การตั้งค�ำ ถาม อนั จะน�ำ ไปสูก่ ารก�ำ หนดนโยบายทเ่ี หมาะสม “Asking

“หลักนติ ธิ รรม เป็นผลพวงจากการตั้งค�ำ ถาม ในกระบวนการก�ำ หนดนโยบาย เพ่อื การพัฒนาทถ่ี ูกตอ้ ง ยตุ ธิ รรม เป็นกลางอยา่ งไร้อคติ” ดร. เคอรร์ ่ี รทิ ทชิ มหาวทิ ยาลยั โตรอนโต แคนาดาBetter Policy Questions: Globalism, Context, อย่างกฎหมายที่มีบทลงโทษจำ�คุกจะทำ�ให้สังคมมี ว่าการกำ�หนดนโยบายน้ันควรเป็นไปอย่างเช่ือมโยงData, and Comparativism: Key Facets of ภาระในการดูแลผู้ต้องโทษ รวมไปถงึ การเสียโอกาส ทั้งในด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และสังคมซM่งึ oเนdeน้ rยn�ำ้ Pวo่าlแicนyวTทhาiงnกkาinรgต”้งั คน�ำำ�ถโดายมขดอรง. โอซามา ซิดดคิ ต่างๆ ของทั้งผู้ต้องโทษและครอบครัว เป็นต้น (Science, Technology, and Society: STS) โดย IGLP น้นั มี อยา่ งไรกด็ ี กฎหมายนน้ั อาจกอ่ ใหเ้ กดิ ความไมเ่ ทา่ เทยี ม เฉพาะอย่างย่ิงความรับผิดชอบอันย่ิงใหญ่ของความแตกตา่ งจากสถาบนั นักคิดอ่ืนๆ เน่อื งจากมกี าร ในสังคมได้ในตัวเอง เช่น กฎหมายบางมาตราอาจให้ ผู้กำ�หนดนโยบายในการตัดสินใจว่าความรู้หรือให้ความสำ�คัญกับความเกี่ยวพันระหว่างกฎหมาย อ�ำ นาจแกค่ นบางกลมุ่ มากกว่าคนกลุ่มอื่นๆ ซึ่งอาจ เทคโนโลยนี ัน้ ๆ นา่ เชื่อถอื และการรับผิดชอบต่อผลท่ีและนโยบาย เพื่อสะท้อนให้เห็นว่ากฎหมายนั้นมี เห็นได้จากกฎหมายครอบครัวท่ีมีข้อกำ�หนดหรือข้อ ไมค่ าดคดิ ทเ่ี กดิ จากความรู้หรือเทคโนโลยนี ้นั กรณีน้ีความสำ�คัญต่อการกำ�หนดนโยบายเพื่อการพัฒนา ห้ามจำ�เพาะระหว่างสามีและภรรยา หรือผู้ปกครอง อาจเห็นได้จากจำ�นวนอุบัติเหตุบนถนนท่ีเพ่ิมข้ึนจากอย่างไร และจะนำ�ไปสผู่ ลลพั ธ์ใด และเด็ก และกฎหมายแรงงานที่กำ�หนดให้ลูกจ้าง การท่มี คี นใช้โทรศัพทเ์ คล่ือนทีร่ ะหวา่ งขบั รถ แต่บริษทัคำ�ถามที่ควรจะถามในกระบวนการกำ�หนด ต้องปฏิบัติตามคำ�สั่งนายจ้างเพ่ือผลประโยชน์ของ โทรศัพท์เคล่ือนท่ีอาจไม่ได้เล็งเห็นถึงผลกระทบของนโยบาย คอื นโยบายทก่ี �ำ หนดขน้ึ นน้ั ใหค้ วามยตุ ธิ รรม นายจา้ ง โดยไมไ่ ด้คำ�นงึ ถึงสทิ ธิของลกู จา้ งเท่าทค่ี วร เทคโนโลยีที่จะทำ�ให้คนขับรถขาดสติในการขับรถเปน็ กลางอยา่ งไรอ้ คตหิ รอื ไม่ กรอบการก�ำ หนดนโยบายนน้ั จะเปน็ เปน็ ต้น ตง้ั แต่ตน้ และกฎหมายจราจรไมไ่ ด้ครอบคลมุ ไปถึงขดั แยง้ กบั คา่ นยิ ม มาตรฐาน หรอื ขอ้ กงั วลของตวั ละคร การสง่ ข้อความระหวา่ งการขบั รถ ส่วนนีเ้ องท่ีทำ�ให้ระหว่างประเทศ ผนู้ �ำ การเมอื งท้องถิ่น หรือแมก้ ระท่ัง ขณะเดียวกัน หากมีกฎหมาย แต่ประชาชนไม่ นักกฎหมายหรือผู้กำ�หนดนโยบายต้องหันมามองถึงคนรากหญา้ อยา่ งไร ตลอดจนตอ้ งค�ำ นงึ ไวเ้ สมอวา่ ไมม่ ี ปฏิบัติตามกฎหมาย เช่น การหลบเลี่ยงภาษี การ ความเชือ่ มโยงของศาสตรเ์ หลา่ นี้ และไมเ่ พียงเทา่ นน้ันโยบายหน่ึงนโยบายใดที่จะช่วยแก้ไขปัญหาท่ีเกิดขึ้น กีดกันคนชายขอบ สังคมจะเป็นสังคมที่ขาดความ เจ้าของเทคโนโลยีก็จำ�เป็นจะต้องเข้าใจบริบทเหล่าน้ีในพน้ื ทท่ี แ่ี ตกตา่ งกนั ไดท้ ง้ั หมด และผกู้ �ำ หนดนโยบาย เป็นธรรม และปัญหานี้เป็นปัญหาที่เกิดขึ้นในหลาย เพ่ือให้เกิดความครอบคลุมผลกระทบต่อสังคมในการควรจะระมัดระวังรอบคอบถึงบทบาทของความรู้และ ประเทศทว่ั โลก ไมเ่ วน้ แมแ้ ตป่ ระเทศพฒั นาแลว้ ดงั นน้ั พัฒนาองค์ความรู้ตา่ งๆ ด้วยความเชี่ยวชาญของแต่ละคน เพราะเป็นไปได้ที่นำ� เพื่อให้สังคมเป็นธรรม มีความเท่าเทียม และเปิดไปสู่ความยุ่งยากซับซ้อนในการแก้ไขปัญหา โดยมี โอกาสใหท้ กุ คนไดม้ สี ว่ นรว่ ม ผกู้ �ำ หนดนโยบายสาธารณะ ภายหลังจบหลักสูตรด้านหลักนิติธรรมและโอกาสท่ีผลลัพธ์จะเป็นไปได้ท้งั ในแง่ลบเช่นจะทำ�ให้ และผ้อู อกกฎหมายจึงควรตระหนักถึงความเช่อื มโยง การพัฒนาที่ยั่งยืน TIJ ยังได้ร่วมกับ Institute forสถานการณซ์ บั ซอ้ นยงุ่ ยากขน้ึ หรอื แงบ่ วกอยา่ งการเออ้ื ของสังคมในแง่มุมเหล่านี้ และให้ความสำ�คัญกับ Global Law and Policy (IGLP) แหง่ คณะนติ ศิ าสตร์ใหค้ นกลมุ่ เปราะบางได้มสี ิทธมิ ีเสียงมากขึน้ เป็นตน้ ก า ร อ อ ก ก ฎ ห ม า ย ท่ีส่ ง เ ส ริ ม ค ว า ม เ ท่ า เ ที ย ม อ ย่ า ง มหาวทิ ยาลยั ฮารว์ ารด์ ในการจดั เวทสี าธารณะนานาชาตินอกจากการมองหลักนิติธรรมต้ังแต่เร่ิมต้น เป็นธรรมแกท่ กุ คนในสงั คม ในขณะท่ีประชาชนก็ต้อง วา่ ดว้ ยหลกั นติ ธิ รรมและการพัฒนาทย่ี ่งั ยืน เพื่อเปิดตงั้ คำ�ถามเพอ่ื ก�ำ หนดกรอบนโยบาย อกี แง่มมุ หนง่ึ คอื มีส่วนร่วม โดยรู้จักรักษากฎระเบียบ และเคารพ พ้ืนที่ให้นักวิชาการระดับโลกจากเครือข่ายฮาร์วาร์ดการมองหลักนิติธรรมจากผลกระทบที่เกิดข้ึนจาก กฎหมาย สิ่งเหล่านี้ คือแนวทางปฏิบัติตามหลัก ตลอดจนผู้เข้าร่วมการอบรมในหลักสูตรได้แลกการออกกฎหมายหรอื ก�ำ หนดนโยบาย ดงั ท่ี ดร. เคอร์ร่ี นิติธรรมท่ีจะช่วยหล่อหลอมให้สังคมพัฒนาต่อไปได้ เปล่ียนมุมมองในการใช้หลักนิติธรรมในการพัฒนารทิ ทชิ บรรยายในหวั ขอ้ “Rule of Law: Analyzing อย่างยัง่ ยนื ท่ามกลางการเปลีย่ นแปลงของโลก โดยนำ�เสนอในDistributional Impact” หลกั นติ ิธรรม: การวิเคราะห์ 5 ประเดน็ ไดแ้ ก่ การก�ำ หนดนโยบาย การมีส่วนรว่ มผลกระทบจากการจัดสรรผลประโยชน์ ซงึ่ สรุปไดว้ ่า อีกตัวอย่างที่เห็นได้ชัดในการใช้หลักนิติธรรม ขนอโยงบปารยะชในาเชอนเชหยี ลกั แนลติะธิกรารรมแใกนไ้ ขบปริบญั ทหโาลคกวากมาเรหนลำ�อ่ืเสมนลอ�ำ้กฎหมายใดๆ กต็ ามเกิดขนึ้ มาแลว้ ล้วนมผี ลกระทบ ในยุคปจั จุบัน คอื การนำ�หลักนิตธิ รรมมาประยกุ ตใ์ ห้ โดยมีผสู้ นใจเขา้ ร่วมงานจ�ำ นวนมากตอ่ สงั คม ทง้ั ทเ่ี ปน็ ประโยชนต์ อ่ สงั คม เชน่ กฎหมายภาษี เข้ากับความเปล่ียนแปลงอย่างรู้เท่าทันเทคโนโลยีที่ช่วยพัฒนาเศรษฐกิจหรือท่ีเป็นภาระต่อสังคม ท่กี ำ�ลังพฒั นาไปอย่างรวดเร็ว โดยในวชิ าวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และความเชย่ี วชาญดา้ นนโยบาย (Science, Technology, and Expertise in Policy) มใี จความส�ำ คญั TIJ QUARTERLY I 13

จับมอื ภาคเี พอื่สรรค์สรา้ งสงั คมที่เป็นธรรมห ลั ก สู ต ร มุ่ ง เ น้ น ส า ร ะ ข อ ง ห ลั ก พรอ้ มกนั น้ี ในสว่ นของการขยายความรคู้ วามเขา้ ใจดา้ นหลกั นติ ธิ รรมและการพฒั นาทย่ี ง่ั ยนื สเู่ ยาวชนนติ ธิ รรม ดว้ ยแนวคดิ ทว่ี า่ กฎหมาย ทาง TIJ ร่วมกับ Institute for Global Law and Policy (IGLP) แหง่ คณะนิตศิ าสตร์ มหาวิทยาลัยต้องเป็นใหญ่ มีความเป็นธรรม ฮาร์วาร์ด และจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จัดการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการสำ�หรับผู้นำ�นโยบายรุ่นใหม่การบังคับใช้กฎหมายเป็นไปเพื่อ ผ่านการวเิ คราะหห์ ลักนติ ธิ รรมและนโยบายสาธารณะ (Student Workshop for Next-Gen Globalความยุติธรรม เปิดโอกาสให้คน Policy Leaders) ซง่ึ จดั ข้ึนเป็นปแี รก เพื่อให้เยาวชนร่นุ ใหม่ทีม่ คี วามสามารถ มคี วามคดิ สร้างสรรค์ ได้เข้าถึงความยุติธรรมได้อย่างท่ัวถึง เตรียมความพรอ้ มท่จี ะเปน็ ผู้น�ำ และเปล่ยี นแปลงสังคมในอนาคต เขา้ รว่ มการอบรมเชงิ ปฏิบตั กิ าร เพอ่ืและเท่าเทียม และที่สำ�คัญเท่าทัน เสรมิ ศกั ยภาพในกระบวนการเรยี นรู้ ด้วยการวเิ คราะห์และเชื่อมโยงเพือ่ จดั ทำ�ขอ้ เสนอนโยบายสาธารณะความเปลี่ยนแปลงของโลก พร้อมทัง้ สร้างเครอื ข่ายผนู้ ำ�เยาวชนทม่ี คี ุณภาพและคณุ ธรรมตอ่ ไป โดยหวั ข้อทีน่ �ำ มาใช้ในการฝกึ อบรม อยา่ งเขม้ ข้นครั้งนี้ ได้แก่ การเปล่ียนแปลงของสภาพภูมิอากาศ : จากความรบั ผดิ ชอบรว่ ม สู่หนา้ ทอ่ี นั14 I TIJ QUARTERLY แกฎตกหตมา่างยขแอรงงปงาัจนเจใกนตปลราะดเดกน็ารสคา้าธโาลรกณแสลขุ ะโลคกวาม: ยปาัญกหจนาสแทิลธะิบคตัวารมแลเหะลโร่อื คมภลัย้�ำ ส�ำ คญั ที่ถกู มองขา้ ม มาตรฐาน ส�ำ หรบั ในปี 2561 น้ี TIJ ยังคงมุง่ ม่นั ทีจ่ ะเผยแพรค่ วามรดู้ ้านหลักนติ ธิ รรมสู่สาธารณะอย่างต่อเน่อื ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเปิดอบรมในหลักสตู รผบู้ ริหารดา้ นหลักนิติธรรม (TIJ Executive Program on the Rule of Law and Development - ROLD) ซึง่ จดั ขึน้ ต่อเนอ่ื งเปน็ รุน่ ที่ 2 โดยได้เรม่ิ การอบรมแล้ว เมอ่ื วนั ท่ี 8 กุมภาพนั ธท์ ี่ผา่ นมา และไดเ้ ชญิ ดร. สุวิทย์ เมษินทรยี ์ รัฐมนตรวี ่าการกระทรวงวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี มาร่วมเปิดประเดน็ ยุทธศาสตร์ประเทศไทย 4.0 กับหลักนิตธิ รรม เพื่ออภปิ รายความเชอื่ มโยงระหวา่ งสอง ประเด็นหลักให้ผ้บู ริหารร่นุ ใหม่ของสงั คมไดร้ ่วมรับฟงั และแลกเปลย่ี นขอ้ คดิ เหน็ ท้งั น้ี หลักสูตรดังกล่าว จะท�ำ การเรียนการสอนอยา่ งเข้มข้น มีการเชญิ วทิ ยากรทีเ่ ป็นผเู้ ชย่ี วชาญและนกั วชิ าการท่ีมชี อ่ื เสยี งระดับ ประเทศเขา้ รว่ มอภิปรายในประเดน็ ต่างๆ ทกุ วนั พฤหัสบดเี ป็นระยะเวลา 5 เดอื น ถงึ เดือนมถิ นุ ายน 2561 รวมทั้งจะมีการจัดกิจกรรม RoLD in Action อันเป็นผลที่ได้จากการต่อยอดความคิดริเริ่มของ กลุ่มผู้บริหารและผู้นำ�รุ่นใหม่ที่เข้าร่วมหลักสูตรอบรมด้านหลักนิติธรรม RoLD มาทำ�เป็นกรณีศึกษา อย่างเจาะลึก ร่วมด้วยการลงพื้นที่เพื่อทำ�ความเข้าใจสภาพปัญหา สาเหตุ และแนวทางแก้ไขอยา่ ง เป็นรูปธรรมตลอดจนการจัดประชุมเสวนาเวทีสาธารณะ (TIJ Public Forum on the Rule of Law and Sustainable Development) โดยผ้ทู รงคุณวฒุ แิ ละผู้เชยี่ วชาญในสาขาตา่ งๆ ทเ่ี กย่ี วขอ้ ง เพอื่ ให้ทุกภาคส่วนในสังคมได้แลกเปลี่ยนมุมมอง และวิเคราะห์ความเชื่อมโยงระหว่างหลักนิติธรรมกับการ พฒั นาทีย่ ั่งยืน ทงั้ ยงั เป็นเวทีใหผ้ รู้ ่วมหลักสูตร RoLD ไดห้ ยิบยกกรณีศึกษาจากกจิ กรรม RoLD in Action มานำ�เสนอแกส่ าธารณะอีกด้วย ถึงแม้โครงการหลักสูตรด้านหลักนิติธรรมและการพัฒนาที่ยั่งยืนจะได้ถูกออกแบบเป็นพิเศษ มีการ ไฮไลทส์ ว่ นประกอบส�ำ คญั ของหลกั นติ ธิ รรมอยา่ งครอบคลมุ ทง้ั ในการบรหิ ารการปกครองทก่ี ฎหมายเปน็ ใหญ่ มคี วามเป็นธรรม เทา่ ทันความเปลี่ยนแปลงของโลก การบงั คบั ใชก้ ฎหมายเพ่ืออ�ำ นวยความยุติธรรม เปิด โอกาสให้คนเขา้ ถงึ ความยตุ ธิ รรมได้อยา่ งทั่วถงึ และเท่าเทียม และเปดิ กว้างให้หลายภาคส่วนได้รว่ มรบั การอบรม ทวา่ การพัฒนาสังคมได้อยา่ งยงั่ ยนื น้ัน คงไม่อาจเกิดข้ึนได้ หากขาดความรว่ มมอื ของ “ทกุ คนในสังคม” ที่จะตอ้ งร่วมใจกนั “เคารพกฎหมาย” และรว่ มแรงกันขับเคลอ่ื นให้สังคมเตบิ โตขนึ้ โดยมี หลกั นติ ิธรรมเปน็ รากฐานอนั เข้มแข็ง ที่จะช่วยตอ่ ยอดความเจริญก้าวหน้าของสงั คม ประเทศ ภมู ภิ าค และ โลกไดต้ อ่ ไป

คขอ้รกบร�ำ หอนบด7กปรีงุ เทพ คอื ชมุ ชนทีก่ ลับไปยงั มีปัญหายาเสพติด เม่อื พบเพอ่ื น หรือสังคมเก่าๆ ที่นำ�ยาเสพติดมาให้ จึงนำ�ไปสู่ “ข้อกำ�หนดกรุงเทพ” (The Bangkok Rules) จากความร่วมมือของทุกภาคส่วนท่ีเกี่ยวข้องได้ พฤตกิ รรมการกลับไปเสพหรือคา้ ยา และทำ�ให้ต้องซึ่งได้รบั การรบั รองจากสหประชาชาติ เมอ่ื วันที่ 21 น�ำ ไปสู่โครงการร่ิเรม่ิ หลากหลายโครงการ โดยในงาน กลับเข้าไปอยใู่ นเรือนจำ�อีกคร้งั ดังนนั้ ส่ิงที่สำ�คญั ทส่ี ดุธนั วาคม 2553 มจี ดุ เริ่มตน้ จากโครงการกำ�ลงั ใจใน เสวนาภายใต้หัวข้อ “ก้าวที่พลาดกับโอกาสในการ คือ ชมุ ชนและแรงกดดนั ชว่ งท่ีออกจากเรอื นจำ� ซงึ่ อาจพระด�ำ รขิ องพระเจา้ หลานเธอ พระองคเ์ จา้ พชั รกติ ยิ าภา แกไ้ ข มิตใิ หมแ่ ห่งความร่วมมือ เพ่อื ชว่ ยเหลอื ผูต้ อ้ งขงั บรรเทาปญั หาไดด้ ว้ ยการมกี ลไก เชน่ hotline หรือด้วยเป้าหมายสำ�คัญในการปฏิบัติต่อผู้ต้องขังหญิง หลงั พน้ โทษ” ซง่ึ จดั ขน้ึ ในโอกาสครบรอบ 7 ปี การรบั รอง ความช่วยเหลือบางอย่างที่จะหยุดไม่ให้อดีตผู้ต้องขังด้วยการคำ�นึงถึงศักดิ์ศรีผู้ต้องขัง ด้วยความเข้าใจ ขอ้ กำ�หนดกรงุ เทพ เมือ่ วันที่ 21 ธนั วาคม 2560 ท่ี ตัดสนิ ใจผดิ ท้งั ภาคเอกชนและรฐั บาลจะต้องรว่ มกันและเหน็ ใจ ในขณะเดยี วกนั กม็ งุ่ สรา้ งชมุ ชนทป่ี ลอดภยั โรงแรมโอเรียนเต็ล เรสซเิ ดนซ์ มผี แู้ ทนจากหน่วยงาน พจิ ารณาถึงการแกไ้ ขปญั หาดงั กล่าวน้ีด้วยการเตรียมความพร้อมในการดำ�เนินชีวิตหลัง ท่ีเก่ียวข้องและภาคประชาสังคมมาร่วมให้ข้อมูลถึงพ้นโทษใหแ้ ก่ผู้ตอ้ งขงั ความคืบหน้าของการผลักดันมาตรการฟ้ืนฟูผู้ต้องขัง อย่างไรก็ดี เป็นเรื่องดีที่ว่า ภาคเอกชนหลาย และการเตรยี มความพรอ้ มคืนคนดสี ่สู ังคม โดยมผี ู้ให้ ห น่ ว ย ง า น เ ริ่ ม ใ ห้ ก า ร ย อ ม รั บ อ ดี ต ผู้ ต้ อ ง ขั ง แ ล ะ จากวนั นน้ั ถึงวันนน้ี บั เปน็ เวลา 7 ปีแลว้ ท่ี TIJ ความสนใจเข้าร่วมรับฟังและแลกเปล่ยี นความคิดเห็น ให้โอกาสคร้ังใหม่ท่ีจะช่วยฉุดร้ังให้พวกเขาได้พบไดร้ ่วมกับหน่วยงานต่างๆ ทเ่ี กยี่ วขอ้ งในประเทศไทย กวา่ 150 คน ประกอบด้วยตัวแทนจากหลายองคก์ ร กับหนทางในการใช้ชีวิต บนเส้นทางที่ถูกกฎหมายในการผลกั ดนั การน�ำ ขอ้ ก�ำ หนดกรงุ เทพไปใชใ้ นเรอื นจ�ำ เช่น กรมราชทัณฑ์ เรือนจำ�และทัณฑสถานต่างๆ และมีศักดิ์ศรีได้ ดร. ณัฐนรินทร์ เนียมประดิษฐ์ต่างๆ ท่วั ประเทศ ตลอดจนภมู ภิ าคเอเชยี ตะวันออก กรมคุมประพฤติ กระทรวงการพัฒนาสังคมและ นายกสมาคมการค้าส่งเสริมและพัฒนาธุรกิจ SMEเฉยี งใต้ โดยมกี ารจดั ตั้งโครงการเรอื นจ�ำ ต้นแบบขนึ้ ความมั่นคงของมนุษย์ ร่วมด้วยบริษัทเอกชนและ ให้ความเหน็ ว่า จากการจดั อบรมการวางแผนธุรกจิเพ่ือเป็นตัวอย่างในการประยุกต์ใช้ข้อกำ�หนดกรุงเทพ ภาคประชาสังคม ใหแ้ ก่ผูต้ อ้ งขัง โดยร่วมกับ TIJ ภายใตโ้ ครงการซง่ึ ปจั จบุ นั ประเทศไทยมกี ารประกาศเรือนจ�ำ ตน้ แบบ ประเด็นสำ�คัญประการหน่ึงท่ีได้รับการหยิบยกข้ึน SME เปลีย่ นชวี ิต พบว่า ในช่วง 1-2 วัน ผตู้ ้องขังแล้ว 10 แห่ง ได้แก่ เรือนจำ�จังหวัดอุทัยธานี มาพดู คุย คือการบำ�บดั ฟน้ื ฟูผตู้ อ้ งขงั สามารถเรม่ิ ไดท้ ี่ หลายคนมีศักยภาพในการวางแผนธุรกิจได้อย่างครบทณั ฑสถานหญงิ เชียงใหม่ เรอื นจ�ำ จงั หวดั พระนครศรี สภาพแวดล้อมของชุมชน ซึ่งสอดคล้องกบั แนวทาง วงจร มคี วามคิดสรา้ งสรรค์ และในส่วนของโครงการอยุธยา ทณั ฑสถานบำ�บัดพเิ ศษหญิง อ�ำ เภอธญั บรุ ี การใช้มิติการพัฒนานำ�เพ่ือแก้ไขและบรรเทาปัญหา ในอนาคตจะร่วมกับสถาบันทางการเงินที่มีความจังหวัดปทุมธานี ทัณฑสถานหญิงชลบรุ ี เรอื นจำ�กลาง อาชญากรรม โดย นายพทิ ยา จนิ าวัฒน์ ทป่ี รกึ ษา สนใจจะสนบั สนนุ ทนุ ประกอบอาชพีสมุทรสาคร เรือนจ�ำ กลางเชยี งราย เรอื นจ�ำ อ�ำ เภอฝาง โครงการก�ำ ลังใจกลา่ วว่าความทา้ ทายของการทำ�งานจังหวดั เชยี งใหม่ เรือนจ�ำ กลางตาก และทัณฑสถาน เพ่ือบำ�บดั ฟื้นฟผู ู้ตอ้ งขงั รคาือยสทภมี่ ากั พกแลวบั ดไลป้อกมรขะอทง�ำ ชผุมิดชซน�ำ้ “นักศึกษาในมหาวิทยาลัยบางคนอาจจะเรียนหญิงพิษณุโลก ที่ผู้ตอ้ งขังตอ้ งกลบั ไปอยู่ เพราะแค่ได้วุฒิการศึกษา แต่คนข้างในเรียนเพราะ อยากได้ชีวิตใหม่ จึงทำ�ได้ดีเกิดความคาดหมาย” ดร. ณฐั นรินทร์ กลา่ วท้งิ ทา้ ย ด้วยการใช้หลักนิติธรรมท่ีเน้นการอำ�นวยความ ยุติธรรม สร้างความเท่าเทียมแกท่ กุ คนในสงั คมและ ก า ร ใ ช้ แ น ว ท า ง มิ ติ ก า ร พั ฒ น า นำ � เ พ่ื อ เ ส ริ ม พ ลั ง แก่กลุ่มเปราะบาง คำ�ว่า “โอกาส” ในวันนี้จึง ไม่เป็นเพียงแค่สง่ิ ที่ไกลเกินเออ้ื ม การบูรณาการความ รว่ มมอื ของทกุ ภาคสว่ นในการหยบิ ยน่ื สง่ิ ดๆี ใหพ้ วกเขา จะช่วยคืนคนดีสูส่ ังคม และน�ำ ประโยชนแ์ กส่ ังคมใน ภาพรวมได้อยา่ งยงั่ ยืนตอ่ ไป TIJ QUARTERLY I 15

MTIOJ VEMENTS16 I TIJ QUARTERLY

12 3พระองคภ์ าฯ เสด็จ งานประชมุ ระดบั สูง UNทอดผา้ พระกฐินส่วนพระองค์ ต้านความรุนแรงต่อเดก็ SUSO รว่ มยตุ ิการ กระท�ำ รนุ แรงตอ่ ผหู้ ญงิ วนั ท่ี 17 ตลุ าคม 2560 พระเจา้ หลานเธอ พระองค์ วนั ที่ 2 ตุลาคม 2560 ศาสตราจารย์พเิ ศษ ดร. วันท่ี 18 พฤศจิกายน 2560 TIJ ไดจ้ ดั การอบรมเจา้ พชั รกติ ยิ าภา องคป์ ระธานคณะทป่ี รกึ ษาพเิ ศษ TIJ กิตติพงษ์ กติ ยารักษ์ ผู้อำ�นวยการ TIJ เข้าร่วมการ เชิงปฏิบัติการ “SpeakUp SpeakOut” ในหัวขอ้เณสดวจ็ัดพถร้ำ�ะพดร�ำ ะเธนานิ ตทุฯรองบ�ำ เำ�ภเพอป็ญาพกรชะ่อกงุศจลังถหววาดั ยนผค้ารพราระชกสฐมี ินา อภิปรายในการประชุมระดบั สูง เร่อื ง “Achieving the “Her Story Volume 2 เขยิบเสยี งใหม้ ันดงั ขึ้น”เพอ่ื บรู ณปฏสิ งั ขรณว์ ดั และสบื ทอดพระศาสนาใหเ้ ปน็ Sustainable Development Goals for Children: เพื่อสง่ เสรมิ และสนับสนุน การสร้างสังคมท่ีเทา่ เทียมประโยชน์แก่พุทธศาสนิกชน โดยมีกรรมการบริหาร Collective Actions and Innovative Solutions” ลดความเหลื่อมล้ำ�ทางเพศ และช่วยปอ้ งกันและสถาบันฯ เข้าร่วมพิธี และรับประทานของที่ระลึก จัดขนึ้ โดยคณะผูแ้ ทนถาวรของประเทศสวเี ดน ประจ�ำ บรรเทาปัญหาความรุนแรงต่อผู้หญิงและเด็กผ่านการได้แก่ นายเข็มชัย ชตุ วิ งศ์ ศาสตราจารย์พเิ ศษ ดร. สหประชาชาตแิ ละมลู นธิ ิ World Childhood Foundation สร้างงานศิลป์ ทำ� Photo Collage ใน AI Workshopวศิ ิษฎ์ วิศษิ ฎ์สรอรรถ และ ดร. รอยล จติ รดอน รวมทง้ั มี USA โดยความรว่ มมอื กบั โครงการเวทีการเรยี นร้รู ะดับ แลว้ น�ำ เสนอผา่ นสอ่ื สงั คมออนไลน์ โดยมเี ปา้ หมายมงุ่สว่ นราชการ หน่วยงาน บริษทั หา้ งร้าน และประชาชน สากล “Know Violence in Childhood” ทส่ี �ำ นกั งานใหญ่ เปลย่ี นแปลงมมุ มองของคนในสงั คมไทยใหต้ ระหนกั วา่ร่วมพิธีกว่า 1,200 คน รวมยอดบรจิ าคทนุ ทรพั ยร์ ว่ ม สหประชาชาติ นครนิวยอร์ก ในการนี้ สมเด็จพระราชนิ ี การกระทำ�รุนแรงไม่ใช่เรื่องส่วนตัว แต่เป็นเรื่องโดยเสดจ็ พระราชกศุ ลเปน็ เงนิ ทง้ั สน้ิ 13,197,784.10 บาท ซลิ เวยี และเจา้ หญงิ แมเดลนี แหง่ สวเี ดน ทรงเข้าร่วมการ ของทุกคนในสังคมที่ต้องช่วยกันลดการเกิดปัญหาน้ี ประชมุ ฯ รว่ มกบั ผ้แู ทนรัฐบาล ผู้บริหารระดับสูงใน เพือ่ ยุติการกระท�ำ รนุ แรง ซงึ่ สอดคลอ้ งกบั ยทุ ธศาสตร์ หน่วยงานขององค์การสหประชาชาตดิ ว้ ย เชน่ กองทนุ ต้นแบบของสหประชาชาติในการยุติความรุนแรงต่อ เพื่อเด็กแห่งสหประชาชาติ สหภาพโทรคมนาคม ผูห้ ญิง ตลอดจนอนุสญั ญาวา่ ด้วยการขจัดการเลอื ก นานาชาติ เป็นต้น ปฏบิ ตั ติ อ่ สตรใี นทกุ รปู แบบ (The Convention on the Elimination of Discrimination against Women: การประชุมดังกล่าวมีจุดประสงค์เพ่อื สร้างความ CEDAW) และเป้าหมายการพฒั นาทยี่ ั่งยืน เปา้ หมาย ตระหนักรู้เก่ียวกับปัญหาความรุนแรงต่อเด็กและ ที่ 5 เรื่องความเท่าเทียมทางเพศ และเป้าหมายที่ แ บ่ ง ปั น ป ร ะ ส บ ก า ร ณ์ เ ก่ี ย ว กั บ แ น ว ป ฏิ บั ติ ท่ี ดี ใ น 16 ให้ทุกคนสามารถเข้าถึงความยุติธรรม ตลอดจน ภกาาครคเอุ้มกคชรนองแเดล็ะกภจาาคกปมรุมะมชาอสงังขคอมงหโนด่วยยเนงน้ายนำ�้ภถางึ คกราัฐร สร้างเสริมสังคมให้มีความสงบสุข โดยภายในงาน ด�ำ เนนิ การ ตามวาระวา่ ดว้ ยการพฒั นาทย่ี ง่ั ยนื ทค่ี วรให้ มีหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง นักศึกษา และประชาชนให้ ความส�ำ คญั กบั ประเดน็ เรอ่ื งเดก็ อยา่ งครอบคลมุ โดยน�ำ ความสนใจเข้าร่วมกิจกรรม นวัตกรรมและแนวคิดใหม่ๆ มาใช้เพื่อส่งเสริมและ ประสานความรว่ มมอื ของทกุ ภาคสว่ น TIJ QUARTERLY I 17

4 56 เครือขา่ ย UN-PNI KIC INTERNATIONALการประชุมเร่ืองกระบวน ด้านการปอ้ งกันอาชญากรรม FORUMการยุติธรรมสมานฉันท์ ประชมุ ประจ�ำ ปีในทางอาญา วนั ท่ี 22-24 พฤศจกิ ายน 2560 ผแู้ ทน TIJ วนั ท่ี 6-8 ธันวาคม 2560 ผแู้ ทน TIJ เข้ารว่ มการ ระหว่างการประชุม UN-PNI ยงั ไดม้ ีการจัดงานรว่ มการประชมุ กลมุ่ ผเู้ ชย่ี วชาญวา่ ดว้ ยเรอ่ื งกระบวนการ ประชุมเครือข่ายแผนงานสหประชาชาติด้านการ KIC International Forum เพอ่ื แลกเปลี่ยนองค์ความรู้ยตุ ธิ รรมสมานฉนั ทใ์ นทางอาญา (Expert Group Meeting ป้องกันอาชญากรรมและความยุติธรรมทางอาญา และแนวทางปฏิบัติที่ดีสำ�หรับการขับเคลื่อนวาระon Restorative Justice in Criminal Matters) จดั ขน้ึ โดย (2017 Autumn Coordination Meeting of the PNI) การพัฒนาที่ยั่งยืน โดย ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.ส�ำ นกั งานปอ้ งกนั ยาเสพตดิ และปราบปรามอาชญากรรม ที่กรุงโซล ประเทศเกาหลีใต้ โดยมีสถาบันอาชญา กิตติพงษ์ กิตยารักษ์ ไดก้ ลา่ วปาฐกถาพเิ ศษ มีสาระแหง่ สหประชาชาติ (UNODC) ดว้ ยการสนบั สนนุ จาก วิทยาแห่งเกาหลี (Korean Institute of Criminology ส�ำ คัญเกี่ยวกบั การตระหนักถงึ ความเช่อื มโยง ระหว่างรฐั บาลแคนาดา ทีก่ รุงออตตาวา ประเทศแคนาดา – KIC) เป็นเจ้าภาพ เพื่อรายงานการดำ�เนินงาน ระบบยุติธรรมทางอาญา หลักนิติธรรมและการพัฒนา ของสถาบนั PNI และหารอื เกย่ี วกบั การเตรยี มการเขา้ ทางเศรษฐกจิ และสงั คม การสง่ เสรมิ การเขา้ ถงึ กระบวนการ การประชุมดังกล่าวเป็นไปเพ่อื การทบทวนการใช้ ร่วมการประชุมสหประชาชาติว่าด้วยการป้องกัน ยุติธรรม ทคี่ ำ�นึงถงึ ความต้องการและบริบทท่ีแตกตา่ งหลักการพ้ืนฐานว่าด้วยการใช้กระบวนการยุติธรรม อาชญากรรมและความยุติธรรมทางอาญา (United ซง่ึ เปน็ แนวทางส�ำ คญั ในการปอ้ งกนั แกไ้ ขอาชญากรรมสมานฉนั ทใ์ นทางอาญา (Basic Principles on the Use of Nations Congress on Crime Prevention and Criminal ที่ต้นเหตุ ตลอดจนความจำ�เป็นของการเสริมสร้างRestorative Justice Programmes in Criminal Matters) Justice – UN Crime Congress) สมัยท่ี 14 และการ สงั คมทปี่ ลอดภยั ยิง่ ขน้ึ ผา่ นการขับเคลอื่ นร่วมกันกับรวมถงึ ความทา้ ทาย พฒั นาการ และการสรา้ งวฒั นธรรม เตรียมการเข้าประชุมคณะกรรมาธิการสหประชาชาติ ภาคกี ารพฒั นาในสว่ นตา่ งๆโดยยกตวั อยา่ งการสง่ เสรมิใหม่ๆ ของประเทศสมาชกิ เพื่อประเมินคณุ คา่ ของ ว่าด้วยการป้องกันอาชญากรรมและความยุติธรรม การพัฒนาทางเลือกที่เป็นแบบอย่างของการป้องกันหลักการดังกล่าวและความจำ�เป็นในการปรับปรุง ทางอาญา (UN Commission on Crime Prevention อาชญากรรมโดยการใช้การพัฒนานำ�หลักการพื้นฐาน ผ่านการรวบรวมความคิดเห็นและ and Criminal Justice – CCPCJ) สมัยที่ 27ข้อเสนอแนะจากผู้เชี่ยวชาญที่เกี่ยวข้อง ทั้งในฐานะผปู้ ฏบิ ัติ ผูก้ ำ�หนดนโยบาย และนักวิชาการ สรปุ ผลการประชมุ พบวา่ หลกั การพน้ื ฐานวา่ ดว้ ยการใชก้ ระบวนการยตุ ธิ รรมสมานฉนั ทใ์ นทางอาญายงั ไมถ่ กูน�ำ มาใชอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ และจะตอ้ งพฒั นาหลกั การแนวคดิ และแนวทางปฏิบตั เิ พม่ิ เติมใหส้ อดคลอ้ งกบัสภาพสังคมและสถานการณ์อาชญากรรมท่เี ปล่ยี นไปครอบคลมุ ในเรอ่ื งของการเสรมิ สรา้ งศกั ยภาพของผปู้ ฏบิ ตั ิในกระบวนการยตุ ธิ รรมสมานฉนั ทท์ จ่ี ะตอ้ งมคี วามเขา้ ใจเฉพาะในภมู หิ ลงั ของผเู้ สยี หาย ผกู้ ระท�ำ ผดิ และบรบิ ทของชมุ ชน และทส่ี �ำ คญั คอื ความยตุ ธิ รรมและเปน็ กลางมีการสร้างกระบวนการติดตามและประเมินผลท่ีมีประสิทธิภาพ และมีการส่งเสริมให้มีการใช้หลักการดงั กลา่ วอยา่ งแพรห่ ลาย และสรา้ งความตระหนกั เกย่ี วกบัคณุ คา่ ของยตุ ธิ รรมสมานฉนั ทใ์ หก้ บั สาธารณชนตอ่ ไป18 I TIJ QUARTERLY

789TIJ จับมือ UNWOMEN TIJ ผนึกรฐั ศาสตร์ จุฬาฯ TIJ รว่ มกบั ACPFผลักดนั คมุ้ ครองผหู้ ญงิ ใน ระดมสมองผ้นู �ำ รุน่ ใหม่ จัดสัมมนา EECกระบวนการยตุ ธิ รรมทางอาญา ขบั เคล่อื นอาเซยี นอย่างยัง่ ยนื เพือ่ การวางแผนลงทนุ ในไทย วันที่ 3 พฤศจกิ ายน 2560 TIJ รว่ มกบั องคก์ าร วนั ท่ี 8 กมุ ภาพันธ์ 2561 TIJ ร่วมกับศนู ย์อาเซียน วันท่ี 8 กมุ ภาพันธ์ 2561 ACPF-Thailandเพื่อความเสมอภาคระหว่างเพศและเสริมพลัง ศึกษา คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ร่วมกบั ACPF-Japan และ TIJ จดั งานสมั มนาของผหู้ ญิงแหง่ สหประชาชาติ (UN Women) จัดโครงการ Young ASEAN Leaders Policy ในหวั ข้อ Thailand’s Eastern Economic Corridorสำ�นักงานอัยการสูงสุด และสำ�นักงานอัยการคดี Initiative 2018 ภายใต้แนวคดิ หลัก Strengthening หรือ โครงการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษเยาวชนและครอบครัว จัดการสัมมนาเชิงปฏิบัติ Social Justice through Sustainable Development ภาคตะวันออก เพื่อเผยแพร่ข้อมูลด้านนโยบายการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ระดมความคิดเห็นเพื่อสรา้ ง ที่คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โดย และมาตรการส่งเสริมการลงทุนเพื่อการวางแผนแนวทางการปฏิบัติงานท่ีชัดเจนและเป็นรูปธรรม เป็นการรวมพลังนิสิตและนักศึกษาจากหลากหลาย ธุรกิจได้อย่างเหมาะสมให้แก่สมาชิกและนักธุรกิจในวิธีการการบังคับใช้กฎหมายและมาตรการต่างๆ สาขาท่ัวภูมิภาคอาเซียนในการแลกเปลี่ยนความ ชาวญี่ปุน่ ในประเทศไทย โดย ศาสตราจารย์พิเศษท่ีเก่ียวข้องกับการคุ้มครองผู้หญิงท่เี ข้าส่กู ระบวนการ คิดเห็นและเรียนรู้จากผู้ทรงคุณวุฒิในสาขาต่างๆ ดร. วศิ ิษฏ์ วศิ ิษฏ์สรอรรถ ปลดั กระทรวงยตุ ธิ รรมไดใ้ ห้ยุติธรรมทางอาญา โดยผู้เข้าร่วมสัมมนาประกอบ ในประเด็นหลักที่กำ�ลังท้าทายภูมิภาคอาเซียนใน เกียรตมิ าเปน็ ประธานกล่าวเปิดงานด้วยผู้แทนระดับสูงจากสำ�นักงานอัยการสูงสุด ปจั จุบัน ไดแ้ ก่ การค้มุ ครองสทิ ธิแรงงานตา่ งด้าวพนกั งานอยั การ ต�ำ รวจ และเจา้ หนา้ ทส่ี หวิชาชีพท่ี การเสริมพลังผ้หู ญิง การจดั การปญั หาเทคโนโลยีที่ ภายในงานได้มีการบรรยายพิเศษในหัวข้อเกี่ยวข้องในกระบวนการยุติธรรมทางอาญาจากท่ัว ก้าวกระโดด และการสนับสนุนการท่องเที่ยวอย่าง “EEC-Thailand and Its Update” โดย คุณพจนยี ์ประเทศ ยั่งยืนพรอ้ มส่งเสรมิ ใหน้ สิ ติ และนกั ศึกษาไดม้ สี ่วนร่วม อรรถโรจน์ภิญโญ รองเลขาธิการสายงานวิชาการ ในการวิเคราะห์ปัญหาดังกล่าว และจัดทำ�ข้อเสนอ และแผน ส�ำ นกั งานเพอื่ การพัฒนาระเบยี งเศรษฐกิจ นโยบายขับเคล่ือนประชาคมอาเซียนสู่การพัฒนาท่ี พเิ ศษภาคตะวนั ออก และการเสวนาในหวั ขอ้ “Thailand’s ยง่ั ยนื ต่อไป EEC: Rules, Regulations and Investment Tips” โดยผแู้ ทนจาก ACPF-Thailand กระทรวงอตุ สาหกรรม ศาสตราจารย์พเิ ศษ ดร. กติ ตพิ งษ์ กติ ยารกั ษ์ รวมทั้งบริษัทเอกชนทั้งชาว ญี่ปุ่นและไทยร่วมเป็น ผู้อ�ำ นวยการ TIJ และหนึง่ ในวทิ ยากรผูบ้ รรยายเร่ือง ผ้ดู ำ�เนินรายการและร่วมเสวนา โดยการจดั สมั มนา ความยุติธรรมทางสังคมกับการพัฒนาอย่างย่ังยืน ในครง้ั น้ี จดั ขน้ึ เปน็ ครง้ั ท่ี 5 เพอ่ื ใหส้ มาชกิ ไดแ้ ลกเปลย่ี น กลา่ วถงึ โครงการนวี้ า่ โครงการ YALPI 2018 เปน็ องคค์ วามรแู้ ละประสบการณ์ รวมทง้ั สรา้ งความรว่ มมอื ประโยชนอ์ ยา่ งยง่ิ ในการสนบั สนนุ ใหเ้ ยาวชน ซง่ึ เปน็ ก�ำ ลงั กบั เอกชนเพอื่ สานตอ่ ภารกิจสำ�คัญคือการสร้างสรรค์ สำ�คัญของสังคม ได้มีโอกาสและมีส่วนร่วมในการ “ความรุ่งเรือง โดยปราศจากอาชญากรรม” เสนอแนะความคิดเห็น เพอื่ ใหเ้ กดิ การเปลย่ี นแปลงใน สงั คมอาเซยี นและสงั คมโลก TIJ QUARTERLY I 19

สถาบันเพ่ือการยตุ ธิ รรมแห่งประเทศไทย (องค์การมหาชน) อาคารจพี เี อฟ อาคารบี ชั้น 15 ถนนวทิ ยุ แขวงลมุ พินี เขตปทุมวนั กรุงเทพฯ 10330 โทร. +66 (0) 2118 9400 โทรสาร. +66 (0) 2118 9425, 6 E-mail: [email protected] www.facebook.com/tijthailand.org www.youtube.com/JustRightChannelTIJ