สุดชีวิต

9 ถา้ คนท่ีเรารกั ตายจากไป ไดย้ นิ คนทเ่ี สยี ลกู ชายกล่าววา่ ผมรแู้ ลว้ วา่ นรกมจี รงิ เพราะความทุกข์ จากการสญู เสยี ลกู มนั สาหสั มากเหลอื เกนิ เหมอื นลงนรก คนทย่ี งั หนุ่มสาว มักไม่เคยพบกับความเจ็บปวดเม่ือคนท่ีรักตายจากไป ไม่เคยมี ประสบการณ์ ก็บอกกนั ยาก เม่อื เราสูญเสยี คนท่ีเรารกั มากๆ เช่น ลูก ภรรยา สามี พ่อ แม่ คนรกั คหู่ มนั้ คหู่ มาย เราจะรสู้ กึ เหมอื นคนบา้ ทาํ อะไร ไม่ถูก และมอี าการปวดรา้ วหวั ใจ เหมอื นมคี นเอามดี คทั เตอรก์ รดี หวั ใจ น้ี ไม่ใช่พดู เล่นสาํ นวน เป็นอยา่ งนัน้ จรงิ ๆ เราจะเศรา้ และปวดใจ ซง่ึ ไม่มี ประโยชน์ใดๆแก่เราและแก่ผู้ตาย ฉะนัน้ จงหาวธิ ที ุเลาความเศร้าความ เจบ็ ปวดใจดว้ ยวธิ ที ด่ี แี ก่เราและแกผ่ ตู้ าย ดงั จะขอแนะนําดงั น้ี 47

1. เม่อื ใดก็ตามท่รี ู้สกึ เศร้า แปลบใจ จะร้องไห้กลนั้ ไม่อยู่ ให้เฝ้า สงั เกตใจเราทนั ที ใหร้ ูว้ ่า “เรากาํ ลงั เศร้า เศร้าอย่างไร ดใู จซิ” อย่า คดิ ไปเร่อื งอ่นื หยุดคดิ ถงึ ผูต้ ายสกั แวบหน่ึง ทําอย่างน้ีเราจะลดความ เศรา้ เจบ็ ปวดลงไดม้ ากมาย เม่อื ใดมคี นถามถงึ ผตู้ าย เราจะเศรา้ แปลบ ใจขน้ึ มาทนั ที ใหท้ าํ ดงั ทแ่ี นะนําไวน้ ้ีทุกครงั้ ไม่ต้องทุกข์ใจมาก ความเศร้ามนั อยู่กบั เราไม่ได้ตลอดไป หรอก ไมเ่ กินหกเดือนเป็นอยา่ งมาก 2. ลดความเศรา้ โดยการทําความดเี พอ่ื คนทจ่ี ากไป เช่น ตงั้ กองทุน การกุศลทําบุญให้ผู้ตาย แต่อย่าตัง้ มูลนิธิ เพราะว่ายุ่งยากมากในการ บรหิ าร ควรสรา้ งถาวรวตั ถุทเ่ี ป็นประโยชน์แก่ผอู้ ่นื ทห่ี มบู่ า้ นผม เม่อื ขนุ แพทยไ์ พบลู ยท์ ่านเสยี ภรรยาทร่ี กั ไป ท่านโศกเศรา้ มาก จงึ สรา้ งโรงเรยี น หลังใหญ่ไว้ให้อนุชนได้เรียนกัน ผมก็เรียนจบชัน้ ประถมศึกษาจาก โรงเรยี นของท่านขุนแพทยน์ ้ี ทําดอี ย่างน้ี ใจจะเปลย่ี นจากเศรา้ เป็นปิติ เป็นคุณแก่ผตู้ ายไปแลว้ ดว้ ย 48



3. เม่อื คนท่รี กั เสยี ชวี ติ ยงั ไม่นาน อย่าเพง่ิ เดนิ ทางผ่านสถานทท่ี เ่ี คย ไปด้วยกนั ท่เี คยใช้ชีวติ ร่วมกนั อย่างช่ืนบาน สภาพแวดล้อมจะร้อื ฟ้ืน ความหลงั ให้เราร้องไห้ได้ เม่อื เวลาผ่านไปนาน ความเศร้าก็ลดลง จงึ คอ่ ยผา่ นไป 4. หอ้ งนอนของผูต้ าย หากท่านกลวั ผี กเ็ ปลย่ี นเป็นหอ้ งเพ่อื กจิ การ อ่ืนเสียเลย จะได้ไม่นึกถึง หากท่านไม่กลวั ผี อยากมีความรู้สึกว่า เหมอื นเขายงั อยู่ กไ็ มต่ อ้ งเปลย่ี นไปใชเ้ ป็นหอ้ งอยา่ งอ่นื ใหต้ กแตง่ ใหส้ ดใส อย่าทมึ น่ากลวั ไฟสวยๆตดิ เพมิ่ เขา้ ไป มภี าพหรอื ตุ๊กตาทเ่ี ราชอบมาจดั วาง นําของใชท้ ผ่ี ตู้ ายชอบใช้ เอามาประดบั ไว้ อยา่ งน้ีกล็ ดความคดิ ถงึ ได้ มาก 5. หากสามหี รอื ภรรยาเสยี ชวี ติ และต่อมาท่านมสี ามหี รอื ภรรยาใหม่ จงหาคนท่ีไม่ดูหม่ินดูแคลนผู้วายชนม์ หาคนท่ีเคารพผู้วายชนม์มาเป็น คู่ครอง จะได้ไม่เศรา้ สะเทอื นใจจากคนท่มี าใหม่ สามหี รอื ภรรยาใหม่ ท่ีมาแทนคนเดิม จงให้การเคารพแก่คนเดิม หาดอกไม้มาบูชา ชวนกัน ทาํ บุญอุทศิ ใหค้ นตายไปแลว้ ทําใหค้ ่คู รองของเรารสู้ กึ ว่า เราเป็นตวั แทนท่ี ดขี องผวู้ ายชนม์ ชวี ติ คจู่ ะมคี วามสขุ เม่ือคนท่ีเรารกั เสียชีวิตไป จงปฏิบตั ิตามที่แนะนํามานี้ จะเป็ น ผลดีแก่ท่านและผทู้ ่ีตายจากไป 50

10 เตรยี มตวั ตายอยา่ งไรจงึ จะดี การเตรยี มตวั ตายมิใช่ทําเฉพาะทําใจไม่ให้กลวั ตาย แต่ยงั ต้องทํา อยา่ งอ่นื อกี เพราะวา่ เม่อื เราตายแลว้ จะก่อความยุง่ ยากเดอื ดรอ้ นแก่คนท่ี อย่ขู า้ งหลงั และอกี อย่างหน่ึงทส่ี าํ คญั กว่านัน้ คอื เราจะทําอย่างไรใหเ้ รามี ชีวิตในชาติหน้าท่ีดี ไม่กลายเป็นสตั ว์นรก สตั ว์เดรฉาน หรอื คนท่ีพกิ าร ขดั สน ภาระทเ่ี ราจะตอ้ งเตรยี มมดี งั น้ี 51

1. ในเร่อื งของทรพั ย์สนิ หากเหน็ ว่าเม่อื เราตายลงไปจะเกิดปัญหา เร่อื งแย่งชงิ ทรพั ยส์ นิ ของเราทําใหแ้ บ่งกนั ไม่เป็นธรรม หรอื ววิ าทฆ่ากนั ก็ จงแบ่งเสยี ใหเ้ รยี บรอ้ ย เกบ็ ทรพั ยส์ ว่ นหน่งึ ไวเ้ ลย้ี งตวั ดว้ ย มฉิ ะนนั้ ทา่ นอาจ อยู่อย่างอนาถาแม้ขณะน้ีร่ํารวยก็ตาม ทรพั ย์ท่ีเหลือ จะทําพินัยกรรม อยา่ งไรกท็ าํ เสยี ใหช้ ดั เจน มพี ยานลงนามตอ่ หน้าเรา และใหค้ นทเ่ี ชอ่ื ไดเ้ กบ็ ไว้ อย่าเขียนพินัยกรรมตอนป่ วยหนักไม่ค่อยรู้เร่ือง คนไม่หวังดีจะ เปลย่ี นแปลงเสยี เรอ่ื ง 2. เตรียมเสบียงเอาไว้ใช้ในชีวิตหน้า หากชาติหน้ามีจริง (อย่าได้ ทกึ ทกั เช่ือถือง่ายๆว่า ไม่มชี าติหน้า หากไม่เช่ือจงทดลองด้วยวธิ ที างจติ ดว้ ยตนเอง) จะไดม้ ชี วี ติ ทส่ี บาย หากเราไม่เตรยี มเสบยี งไวช้ วี ติ หน้า เรา จะตอ้ งลําบาก ลูกหลานทําบุญไปให้ อาจไมไ่ ดแ้ ละไมพ่ อ เสบยี งสาํ หรบั ชวี ติ หน้าคอื บญุ กศุ ลตดิ ตวั ทรพั ยส์ นิ เงนิ ทองตดิ ตวั ไปไมไ่ ดเ้ ลยแมแ้ ต่น้อย 52

หลกั การเตรยี มบญุ กศุ ลไปชีวิตหน้า ต้องทาํ สามอยา่ ง คือ • ศีล • ทาน • ภาวนา ต้องทําสามอย่าง ชวี ติ หน้าจงึ จะสุขสมบูรณ์ คนส่วนมากมกั ทําเพยี ง ทานอยา่ งเดยี ว ศลี กบ็ กพรอ่ ง ภาวนาไมร่ จู้ กั เลย 53

ศีล อย่างน้อยชวี ติ เราตอ้ งมศี ลี หา้ ถา้ โอกาสอนั ควรกอ็ าจเพม่ิ เป็นศลี แปด ศลี หา้ ขอ้ ไดแ้ ก่ (ไม่อยากบอก เพราะรกู้ นั มากแลว้ แต่คนไม่รคู้ รบกม็ ี มาก) 1. ไมฆ่ ่า ไม่ทรมาน แก่คนและสตั ว์ ศลี ขอ้ น้ีถา้ ละเมดิ จะบาป ทส่ี ดุ เป็นความชวั ่ ทส่ี ดุ หากเรามอี าชพี ตอ้ งฆา่ สตั วห์ รอื เลย้ี งสตั วข์ ายใหเ้ ขา เอาไปฆ่า (ปลา เป็ด ไก่ หมู ววั ควาย แพะ แกะ ตะพาบ เป็นต้น)กจ็ งเลกิ เสยี โดยเรว็ กฬี าล่าสตั ว์ ตกปลา ไม่ดเี ลย จงเลกิ เสยี อย่าเหน็ แก่เงนิ บาป อย่าเหน้ แก่สนั้ จงเหน็ แก่ชวี ติ หน้า สน้ิ ชวิ ติ ตอ้ งเป็นสตั วท์ ถ่ี ูกทรมาน เม่อื ยงั ไมต่ าย ชวี ติ จะเดอื ดรอ้ นวุน่ วาย 2. ไม่ลกั ทรพั ย์ ไมฉ่ ้อโกงทรพั ย์ คนลกั ทรพั ยน์ นั้ ชดั เจนอย่แู ลว้ แต่คนโกง ยักยอก ก็เป็นบาปชัว่ เช่น คนท่ีคอรัปชัน รีดไถ ใช้อํานาจ กรรโชกทรพั ย์ จงอยา่ ทาํ 3. ไม่ประพฤติผิดทางเพศ คอื อย่าทําให้คู่ครองภรรยาสามี ต้องเสยี ใจจากการไปมคี วามสมั พนั ธ์ทางเพศกบั ผูอ้ ่ืน รวมทงั้ การข่มขนื ชาํ เรา ลอ่ หลอกใหเ้ ขารกั แลว้ ทง้ิ ไป แยง่ คคู่ รองของผอู้ น่ื 4. ไม่พูดปดหลอกลวง พดู ให้ร้าย พูดยุแยก อย่าใช้ปากทํา รา้ ยผอู้ ่นื 54

5. ไม่ดื่มนํ้าเมา เหล้า เบียร์ ไวน์ คนเมาทําเลวได้ง่าย เ ป็ น อั น ต ร า ย ต่ อ ผู้ อ่ื น ห รื อ เดือดร้อนเอง เช่น ถูกหลอก ถูก รงั แก ถูกข่มขนื ถูกฆ่า เม่อื ส้นิ ชีวติ จะเกิดเป็นชีวิตท่ีโง่เขลา เช่น เกิด เป็นเดรฉาน อย่าคดิ ว่า การด่มื สุรา น้ําเมาไม่ทําความเดือดร้อนให้ใคร แต่ถ้าด่มื หลายครงั้ กอ็ าจไปเกิดเป็น เดรฉานอันเป็ นภาพภูมิท่ีไม่ต้องใช้ ปัญญามาก เช่ือกันว่าคนไทยส่วนมากนับ ถือศาสนาพุทธ แต่คนไทยท่ีมีศีล ครบ 5 ขอ้ มนี ้อยเหลอื เกนิ น่าสงั เวช ใจ ทเ่ี ราไมส่ ามารถนําพทุ ธศาสนาเขา้ สู่ใจคนไทย อย่างไรก็ตาม เพ่ือ เ ต รี ย ม ชี วิ ต ห ลั ง ค ว า ม ต า ย ใ ห้ มี ความสุข ท่านต้องรกั ษาศีลให้ได้ให้ ครบตลอดเวลา เป็นเสบียงไปชีวิต หน้า 55

ทาน คอื ใหห้ รอื บรจิ าคสง่ิ ทต่ี นมอี ย่แู ก่ผอู้ ่นื ซ่งึ เดอื ดรอ้ น มเี งนิ กใ็ ห้ เงนิ มสี งิ่ ของกใ็ หส้ ง่ิ ของ มแี รงกใ็ หก้ ารช่วยเหลอื โดยใชแ้ รง เช่น ผอู้ าสา กู้ภยั น่ายกย่อง มคี วามรู้ ก็ให้คําแนะนําสงั ่ สอนช้ที าง การให้ทานอย่า จํากัดเพียงบริจาคท่ีวดั แต่จงบริจาคช่วยเหลือทัว่ ไป แก่คนและสตั ว์ผู้ เดอื ดร้อนไม่เลอื กหน้า คนท่เี ขามรี ายได้น้อย ถ้าช่วยใหท้ รพั ย์เขาบ้างก็ สมควร เพยี งอยา่ ใหเ้ ขามนี สิ ยั เกยี จครา้ น อย่าเข้าใจว่าให้มากได้บุญมาก การจะได้บุญมากน้อยเพียงใด ขึน้ อยกู่ บั 1. ผ้รู บั ให้พ้นความเดือดร้อนได้มากเพียงใด การใหท้ านแก่ผอู้ ุดม สมบรู ณ์ยอ่ มไดบ้ ุญน้อยกวา่ ใหแ้ ก่ผเู้ ดอื ดรอ้ น ผขู้ าดแคลน 2. ผใู้ ห้รสู้ ึกว่าต้องเสียสละมากน้อยเพียงใด คนจนบรจิ าค 20 บาท อาจไดบ้ ญุ มากกวา่ คนรวยบรจิ าค 2,000 บาท เพราะวา่ เงนิ 20 บาทของคน จนมคี วามหมายต่อชวี ติ เขา เขาต้องเสยี สละ ส่วนเงนิ 2,000 บาท ของคน รวยไม่เดอื ดรอ้ นตอ้ งเสยี สละ จงึ ไดบ้ ุญน้อยกว่า อย่าเช่อื บางวดั หลอกให้ คนบรจิ าคมากจนเขาเดอื ดรอ้ น 3. ความเตม็ ใจยินดีในการช่วยเหลือนัน้ เพียงใด ถ้าบรจิ าคช่วย อยา่ งยนิ ดเี ตม็ ใจ กอ็ มิ่ เอบิ ใจ ไดบ้ ุญมากกวา่ การบรจิ าคใหอ้ ยา่ งเสยี ไมไ่ ด้ 56

ภาวนา ไม่ได้หมายความเพยี งว่า ท่องมนต์ สวดมนต์ แต่แท้จรงิ หมายถงึ การฝึกอบรมจติ ใจใหส้ ะอาดสงบและเขา้ ใจกลไกของจติ และความ เป็นไปของชวี ติ มากขน้ึ เรอ่ื งน้ีอยใู่ นเรอ่ื งของการฝึกจติ คอื 1. ฝึกจติ ใหส้ งบ 2. อยกู่ บั ความรตู้ วั ตลอดเวลา 3. สงั เกตปฏกิ รยิ าของจติ ใจเมอ่ื มอี าการ โกรธ-อยาก-เศรา้ -กงั วล-อวดตน 4.สงั เกตความเป็นไปของชวี ติ มนั เป็นของชวั่ คราวแลว้ หายไป จงทําใหไ้ ด้ทงั้ สป่ี ระการ การฝึกในการอบรมวปิ ัสสนาเป็นงานควร กระทํา แต่บางแห่งก็ไม่ครบเร่อื งทงั้ ส่ปี ระการ ท่านก็มาฝึกตนเพมิ่ เอาเอง เราไดแ้ จกเอกสารอยแู่ ลว้ 57



ศีล ทาน ภาวนา เป็นทรพั ยอ์ นั ประเสริฐ ติดตวั อยเู่ สมอ ให้ผลดีทงั้ ชีวิตนี้ และ ชีวิตหน้า ศีล ทาน ภาวนา เพ่ือระลกึ เมอื่ ใกลจ้ ะขาดใจตาย เม่อื เวลาใกลจ้ ะขาดใจตายต้องนึกถงึ เร่อื งดๆี ใจต้องดี จงึ จะไปสู่ชวี ติ ใหม่ ทด่ี ี นึกถงึ เรอ่ื งไมด่ ี กไ็ ปสทู่ ไ่ี มด่ ี ดงั ไดก้ ลา่ วแลว้ ในบทกอ่ นแลว้ ระลึกอย่างไรเล่า ท่ีเป็ นเร่ืองดีๆ ก็ระลึกว่า ศีลของเราบริสุทธิ ์ ตลอดเวลา ทานของเรามมี าก เป็นประโยชน์แก่มนุษย์ และสตั ว์ทงั้ หลาย ภาวนาของเราทําอยทู่ ุกวนิ าที เราบรบิ รู ณ์ดว้ ยทรพั ยเ์ สบยี งอนั ประเสรฐิ แลว้ ระลกึ อยา่ งน้จี งึ ดี ถา้ ระลกึ แคส่ มั มาอะระหงั กไ็ มม่ พี ลงั อะไรมากนกั 59

ศีล ทาน ภาวนา เพ่อื เป็นเสบียงไปส่ชู ีวิตใหม่ ความประพฤตปิ ฏบิ ตั ขิ องเราในศลี ทาน ภาวนา เป็นสมบตั พิ ลงั งาน สาํ หรบั ใชใ้ นชวี ติ หน้า ชวี ติ หน้าจะอยจู่ ะพบกบั สงิ่ ดๆี พุทธศาสนาสอนวา่ เราจะไมต่ อ้ งลาํ บากทุรนทรุ ายเป็นสตั วน์ รก เปรต สตั วเ์ ดรฉาน มนุษย์ผู้ลําบาก ไปอยู่ในชีวิตท่ีดีสมบูรณ์ด้วยความสุขในชาติหน้า เรยี กวา่ มนุษยท์ บ่ี รบิ รู ณ์ดว้ ยความสขุ เทวดา พรหม และ นพิ พาน สาํ หรบั นิพพานนัน้ เกิดข้ึนได้แก่ผู้ปฏิบตั ิภาวนาจนหมดกิเลส ส่ิงเร้าภายนอก ภายในไม่สามารถทําลายความสงบเยน็ ของจติ ตนได้ ก็ไม่ต้องเกดิ ใหม่รบั ทุกข์ เม่อื เกดิ กต็ ้องมที ุกข์ มากหรอื น้อยเท่านัน้ การเกดิ เป็นประตูสู่ความ ทุกข์ ขอใหท้ า่ นทงั้ หลายสรา้ ง ศลี ทาน ภาวนา เพอ่ื ความเจรญิ มนั่ คงในชวี ติ ของท่านทัง้ ปัจจุบันและชีวิตหน้า จงสําเร็จทุกประการ และท่านจะมี ความสขุ อยา่ งมากในชวี ติ น้ีดว้ ย .. ขอให้ท่านโชคดี .. 60



ประวตั ิยอ่ ดร. บญุ เสริม บญุ เจริญผล • เกดิ พ.ศ. 2481 ท่ี จ. ฉะเชงิ เทรา • จบชนั้ ประถมศกึ ษา รร. ไพบลู ยป์ ัญญา วดั สามรม่ ฉะเชงิ เทรา • จบชนั้ มธั ยมศกึ ษา รร. เบญจมราชรงั สฤษฎิ์ ฉะเชงิ เทรา • จบชนั้ เตรยี มนายรอ้ ย ท่ี รร. เตรยี มนายรอ้ ย • จบปรญิ ญาตรี วทิ ยาศาสตร์ รร. นายรอ้ ยพระจุลจอมเกลา้ รุน่ 9 • จบ ป.โท พฒั นาการเศรษฐกจิ ท่ี ม. เกษตรศาสตร์ • จบ ป.โท เศรษฐศาสตร์ ภาคภาษาองั กฤษ ท่ี ม. ธรรมศาสตร์ • จบ ป.เอก เศรษฐศาสตร์ ท่ี ม. ธรรมศาสตร์ ประวตั ิการทาํ งาน • กองทพั อากาศไทย ยศเรอื อากาศเอก พ.ศ. 2505 - 2513 • คณะเศรษฐศาสตร์ ม. เกษตรศาสตร์ หวั หน้าสาขาเศรษฐศาสตรเ์ ชงิ ปรมิ าณ พ.ศ. 2513 - 2535 • สาํ นกั นายกรฐั มนตรี ทป่ี รกึ ษารฐั มนตรปี ระจาํ สาํ นกั นายกรฐั มนตรี พ.ศ. 2535 - 2536 • มหาวทิ ยาลยั เกรกิ คณบดคี ณะเศรษฐศาสตร์ พ.ศ. 2536 - 2548 • ปัจจุบนั ผเู้ ขยี นบทความธรรมะและปรชั ญาชวี ติ รวมถงึ เป็นวทิ ยากร ผบู้ รรยายธรรมะ

ดร.บญุ เสริม บญุ เจริญผล เขียน ขอบคณุ รปู ภาพจาก www.pexels.com/th-th www.unsplash.com www.canva.com



มลู นิธพิ ระพุทธสันตธิ รรม

มลู นิธพิ ระพุทธสันตธิ รรม