ลักษณะเฉพาะของประชากร

ระบบนิเวศและประชากร

เร่ือง ลักษณะเฉพาะของประชากร ตอน1 ลักษณะเฉพาะของประชากร ตอน2

คำนำ หนังสอื เล่มนีเ้ ป็ นส่วนหน่ึงของรายวชิ า ชวี วทิ ยา ซงึ่ เนือ้ หาประกอบไปดว้ ย ความรู้เกยี่ วกบั ลักษณะเฉพาะของประชากร มจี ุดปะสงคเ์ พอื่ ประโยชนใ์ นด้านต่างๆของประชากร ซงึ่ สามารถนาไปต่อยอดได้ใน ด้านตา่ งๆ ตอ่ ไปได้ คณะผู้จดั ทาหวังเป็ นอย่างยงิ่ ว่าหนังสอื เล่มนีจ้ ะมปี ระโยชนต์ ่อผู้ทศ่ี ึกษา เพอื่ เป็ นแนวทางในการศึกษาใหม้ ปี ระสทิ ธิภาพมากขึน้ คุณคา่ และประโยชนใ์ ดๆทเ่ี กดิ จากหนังสอื เล่มนีค้ ณะผู้จดั ทาหวังว่าจะกอ่ ประโยชนส์ ูงสุดแกผ่ ู้สนใจศกึ ษาและผู้ตอ้ งการศกึ ษา คณะผู้จดั ทา

สำรบญั หนา้ เรอ่ื ง 1 2-3 ลกั ษณะเฉพาะของประชากร ตอน 1 4-5 การกระจายพนั ธุ์ ปัจจยั จากดั 6-7 ขนาดของประชากร 8-9 10 ลกั ษณะเฉพาะของประชากร ตอน 2 ความหนาแน่นของประชากร การกระจายตวั ของสมาชกิ ในประชากร กราฟการรอดชีวิตของประชากร แหล่งอา้ งองิ หน้าสุดทา้ ย

ลกั ษณะเฉพาะของประชากร ตอน 1

ลกั ษณะเฉพำะของประชำกร 1.การกระจายพนั ธุ์ เป็นลกั ษณะท่ีมีการจดั เรยี งอนกุ รมวธิ านเชิงพืน้ ท่ีขีด จากดั ทางภมู ิศาสตร์ ของการกระจายของอนกุ รมวธิ าน ซง่ึ มกั แสดงเป็นพืน้ ท่ีสเี ทาบนแผนท่ี รูปแบบของการกระจายจะ เปล่ยี นไปขนึ้ อย่กู บั ขนาดท่ีดตู งั้ แตก่ ารจดั เรยี งของบคุ คลภายในหนว่ ยครอบครวั ขนาดเลก็ ไปจนถึง รูปแบบภายในประชากรหรอื การกระจายของส่งิ มีชีวติ ทงั้ หมดโดยรวม (ชว่ ง) กระจายสายพนั ธุ์ ไมไ่ ดท้ ่ีจะสบั สนกบั การแพรก่ ระจายซง่ึ เป็นความเคล่ือนไหวของบคุ คลของพวกเขาออกไปจาก ภมู ิภาคของแหลง่ กาเนิดหรอื จากศนู ยป์ ระชากรสงู ความหนาแน่น น่ีคือแผนทช่ี ่วงของสน communisทพี่ บจนู ิเปอร์

2.ปัจจยั จากดั (limiting factor) ปัจจยั ท่ีมีผลในการจากดั การเจรญิ เตบิ โต การแพรพ่ นั ธุ์ หรอื การกระจายของส่ิงมชี ีวิตในระบบนิเวศ แบง่ เป็น 2 ประเภท ไดแ้ ก่ -ปัจจยั ทางกายภาพ คือส่งิ ท่ีไม่มีชีวิต แตเ่ อือ้ ตอ่ การดารงชีวติ เช่น ดิน นา้ อากาศ แสง อณุ หภมู ิ เสยี ง ความเป็นกรดเป็นเบส -ปัจจยั ทางชีวภาพ (Biological Factors) คือปัจจยั ที่เป็นส่ิงมีชีวติ ในดำ้ นชนิดและปริมำณท่ีมี ควำมสมั พนั ธก์ นั ทำงดำ้ นใดดำ้ นหน่ึง ซ่ึงควำมสมั พนั ธข์ องส่ิงมีชีวติ ในระบบนเิ วศ อำจเป็น ควำมสมั พนั ธก์ นั ในกลุ่มสิ่งมีชีวติ เดียวกนั เช่นกำรอยรู่ วมกนั เป็นกลุ่ม ฝงู โขลง เช่น ชำ้ ง ลิง ต่อ แตน มด ท้งั ยงั มีผลดีและผลเสีย



3.ขนาดของประชากร คอื ประชากรส่งิ มีชีวิตในธรรมชาติมีขนาดคงท่ีในชว่ งระยะเวลาใดระยะเวลา หนง่ึ ซง่ึ เป็นช่วงสนั้ ๆ เพราะโดยปกติแลว้ ขนาดของประชากรส่งิ มีชีวติ การเปล่ียนแปลงอยู่ ตลอดเวลา ทงั้ นกี้ ารเปล่ยี นแปลงขนาดของประชากรเกิดขนึ้ เม่ือมีสมาชิกเขา้ มา หรอื ออกจากกลมุ่ ประชากรนนั้ ๆ เชน่ มีการเกิดหรอื การอพยพเขา้ หรอื การตายและการอพยพออกเกิดขนึ้ เป็นตน้ ประชากรในแตล่ ะแหง่ แตล่ ะพืน้ ท่ีมีขนาดท่ีแตกต่างกนั ความแตกตา่ งของขนาดประชากรขนึ้ กบั 3 ส่งิ ตอ่ ไปนี้ คอื 1. การเกดิ เป็นการเพ่ิมจานวนประชากรใหม้ ากขนึ้ อตั ราการเกิดหาไดจ้ าก อตั ราการเกิด = จานวนประชากรท่ีเกิด x 100 จานวนประชากรเดิม 2. การตาย เป็นปรากฏการณท์ ่ีส่งิ มชี ีวติ สนิ้ สดุ การดารงชีพ อนั เป็นผลใหป้ ระชากร ลดลง อตั ราการตาย หาไดจ้ าก อตั ราการตาย = จานวนประชากรตาย x 100 จานวนประชากรเดมิ 3. การอพยพ ไดแ้ ก่ การอพยพเขา้ และการอพยพออก - การอพยพเขา้ ทาใหป้ ระชากรเพ่ิมมากขนึ้ - การอพยพออกทาใหป้ ระชากรลดลง ดงั แสดงในแผนภาพตอ่ ไปนี้

ลักษณะเฉพาะของประชากร ตอน 2

ลกั ษณะเฉพำะของประชำกร ตอน 2 1.ความหนาแนน่ (population density)คือ จำนวนส่ิงมีชีวติ ชนิดเดียวกนั ต่อหน่วยพ้ืนที่ หรือปริมำตรของแหล่งท่ีอยขู่ องส่ิงมีชีวติ น้นั แบ่งเป็น 2 ประเภท ไดแ้ ก่ - ความหนาแนน่ แบบหยาบ คอื เป็นการวดั ความหนาแน่นของประชากรตอ่ พืน้ ท่ที งั้ หมดของท่ี อยอู่ าศยั เชน่ พืน้ ท่ีป่ามี 5 ไรม่ ีต๊กั แตนอยู่ 500 ตวั เพราะฉะนนั้ ความหนาแนน่ = 500/5 ตวั ตอ่ ไร่ = 100 ตวั ตอ่ ไร่ - ความหนาแนน่ เชิงนิเวศ คอื เป็นกำรวดั ควำมหนำแน่นของประชำกรต่อพ้นื ที่อยอู่ ำศยั จริงของ สิ่งมีชีวติ น้นั เช่น ในพ้นื ท่ี ป่ ำมี 50 ไร่แต่มีบริเวณท่ีปลูกผกั รวมแลว้ เพียง 10 ไร่ประชำกรหนอน กระทูม้ ีอยู่ 50,000 ตวั ดงั น้นั ควำมหนำแน่น = 50,000/10 ตวั ต่อไร่ = 5,000 ตวั ต่อไร่



2.การกระจายตวั ของสมาชิกในประชากร (Dispersion) คอื การกระจายตวั ของสมาชิกภายใน กลมุ่ ประชากรในพืน้ ท่ีอย่อู าศยั โดยมีปัจจยั ทางสภาพแวดลอ้ มท่ีสง่ ผลตอ่ ลกั ษณะการกระจายตวั ของสิ่งมีชีวติ ดงั กลา่ ว การกระจายของประชากรสามารถจาแนกออกเป็น 3 รูปแบบ ดงั นี้ •การกระจายแบบกลมุ่ (Clumped Dispersion) คอื การกระจายตวั ของประชากรท่ีไม่ สม่าเสมอท่วั ทงั้ บรเิ วณ โดยมีการกระจกุ ตวั เป็นกลมุ่ ๆ อย่บู รเิ วณใดบรเิ วณหน่ึง ซง่ึ การกระจายตวั แบบกลมุ่ เป็นรูปแบบประชากรท่ีพบเหน็ ไดม้ ากท่ีสดุ ในธรรมชาติ โดยเฉพาะอยา่ งย่ิงในพวกสตั วต์ ่าง ๆ ซง่ึ มีพฤติกรรมการอยรู่ ว่ มกนั เป็นกลมุ่ หรอื สงั คม เน่ืองจากปัจจยั การดารงชีวิต เช่น แหลง่ นา้ แหลง่ อาหาร ท่ีไม่สมบรู ณ์ •การกระจายแบบสม่าเสมอ (Uniform Dispersion) คือ การกระจายตวั ของประชากรท่ีมี การจดั ระเบียบ จากปัจจยั การดารงชีวิตท่ีมีอย่อู ย่างคอ่ นขา้ งจากดั แตก่ ระจายอยทู่ ่วั ทงั้ บรเิ วณอยา่ ง สม่าเสมอ ซง่ึ สง่ ผลใหส้ ่งิ มีชีวิตจงึ เป็นตอ้ งจดั ระเบยี บการอยรู่ ว่ มกนั เพ่ือใหส้ ามารถเขา้ ถึงปัจจยั ต่าง ๆ ไดอ้ ยา่ งท่วั ถงึ •การกระจายแบบสมุ่ (Random Dispersion) คอื การกระจายตวั ของประชากรท่ีปราศจาก แบบแผนใด ๆ เน่ืองจากเป็นบรเิ วณท่ีมีปัจจยั ท่ีจาเป็นเพียงพอตอ่ ทกุ ชีวติ อีกทัง้ ยงั มีการกระจาย ตวั อย่างสม่าเสมอ สง่ ผลใหส้ ่งิ มีชีวติ สามารถอยอู่ าศยั ไดใ้ นทกุ อาณาบรเิ วณ การแก่งแยง่ แขง่ ขนั จงึ ไม่สงู นกั ในกลมุ่ ประชากร



3.กราฟการรอดชีวติ ของประชากร คือสิ่งมีชีวติ แต่ละชนิดจะมีแบบแผนในกำรรอดชีวติ ของ ประชำกรซ่ึงอยกู่ บั ช่วง อำยขุ ยั (life span) 1ของส่ิงมีชีวติ แต่ละชนิด ส่ิงมีชีวติ บำงชนิด จะมีช่วงชีวติ ส้นั ๆ แต่ในสตั วข์ นำดใหญ่ เช่น ชำ้ ง และคนท่ีมีช่วงอำยยุ ำวนำนเฉล่ีย 70-120 ปี กรำฟกำรรอดชีวติ ของประชำกรมี 3 รูปแบบ 1. สิ่งมีชีวติ มีกำรรอดชีวติ ในวยั แรกเกิดและคงท่ีเม่ือโตข้ึน หลงั จำกน้นั อตั รำกำรรอดชีวติ จะต่ำเม่ือสูงวยั ข้ึนสิ่งมีชีวติ ดงั กล่ำว เช่น มนุษย์ ชำ้ ง มำ้ สุนขั 2. สิ่งมีชีวติ มีรูปแบบกำรรอดชีวติ เท่ำกนั ทุกวยั เช่น ไฮดรำ นก เต่ำเป็นตน้ 3. ส่ิงมีชีวติ มีอตั รำกำรรอดชีวติ ต่ำในระยะแรกของช่วงชีวติ หลงั จำกน้นั เม่ืออำยมุ ำกข้ึน อตั รำกำรรอดชีวติ จะสูง เช่น ปลำ หอย และสตั วไ์ ม่มีกระดูกสนั หลงั

แหลง่ อา้ งองิ ตอน 1 ขอ้ มลู การกระจายพนั ธุแ์ ละรูปภาพ(แผนท่ี) https://hmong.in.th/wiki/Range_(biology) ขอ้ มลู ปัจจยั จากดั https://sites.google.com/site/spiyananyo/limiting-factor/limiting-factor-1 ขอ้ มลู ปัจจยั ทางกายภาพ https://www.gotoknow.org/posts/314473 ขอ้ มลู ปัจจยั ทางชีวภาพ http://119.46.166.126/self_all/selfaccess10/m4/biology4_1_1/Biology_1/Biological_Factors.php ขอ้ มลู ขนาดของประชากรและรูปภาพ https://sites.google.com/site/chiwwithyam6/prachakr/khnad-khxng-prachakr ขอ้ มลู การเกิด การตาย การอพยพ https://sites.google.com/a/thoengwit.ac.th/chiwwithya-pheim-teim-m-6-w-33242/rup-baeb-kar- pheim/khnad-khxng-prachakr

แหลง่ อา้ งอิงตอน2 ความหนาแน่นของประชากร http://119.46.166.126/self_all/selfaccess12/m6/684/lesson2/index1.php ความหนาแน่นแบบหยาบ/เชิงนิเวศ https://sites.google.com/site/pennapa12422/home/khwam-hna-naen-khxng-prachakr การกระจายตวั ของสมาชิกประชากร https://ngthai.com/science/30479/ecological-population/ กราฟการรอดชีวติ ของประชากร https://sites.google.com/site/chiwwithyam6/prachakr/kar-rxd-chiwit-khxng- prachakrhttps://sites.google.com/site/chiwwithyam6/prachakr/kar-rxd-chiwit-khxng- prachakr