รายงานผลการไปราชการ การประชุมเชิงปฏิบัติการขับเคลื่อนหลักสูตรต้านทุจริตศึกษา

ความเป็นมาของหลกั สูตรต้านทจุ ริตศกึ ษา (Anti-Corruption Education) ยุทธศาสตร์ชาติว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต ระยะที่ ๓ (พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๔) ยุทธศาสตร์ ที่ ๑ “สร้างสังคมท่ีไม่ทนต่อการทุจริต” ได้มุ่งเน้นให้ความสาคัญในกระบวนการปรับสภาพสังคม ให้เกิดภาวะที่ “ไม่ทนต่อการทุจริต” โดยเร่ิมต้ังแต่กระบวนการกล่อมเกลาทางสังคมในทุกระดับช่วงวัย ตั้งแต่ ปฐมวัย เพ่ือสร้าง วัฒนธรรมต่อต้านการทุจริต และปลูกฝังความพอเพียง มีวินัย ซ่ือสัตย์สุจริตยึดประโยชน์ ส่วนรวมมากกว่าประโยชน์ส่วนตน เป็นการดาเนินการผ่านสถาบันหรือกลุ่มตัวแทนที่ทาหน้าที่ในการกล่อม เกลาสังคมให้มีความเป็น พลเมืองท่ีดี มีจิตสาธารณะ เสียสละเพื่อส่วนรวมและเสริมสร้างให้ทุกภาคส่วนมี พฤติกรรมท่ีไมย่ อมรบั และต่อต้านการทุจริตในทุกรูปแบบและได้กาหนดกลยุทธ์ ๔ กลยุทธ์ กล่าวคือ กลยุทธ์ท่ี ๑ ปรับฐานความคิดทุกช่วงวัย ตั้งแต่ปฐมวัยให้สามารถแยกระหว่างผลประโยชน์ส่วนตนกับผลประโยชน์ ส่วนรวม กลยุทธ์ที่ ๒ ส่งเสริมให้มีระบบ และกระบวนการกล่อมเกลาทางสังคมเพ่ือต้านทุจริต กลยุทธ์ท่ี ๓ ประยุกตห์ ลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเป็น เคร่ืองมือต้านทุจริต และกลยุทธ์ท่ี ๔ เสริมพลังการมีส่วนร่วมของ ชมุ ชน (Community) และบูรณาการทุกภาคสว่ น เพอื่ ต่อตา้ นการทุจริต คณะกรรมการ ป.ป.ช. จึงได้มีคาสั่งท่ี ๖๔๖/๒๕๖๐ ลงวันที่ ๒๖ เมษายน ๒๕๖๐ แต่งต้ัง คณะอนุกรรมการ จัดทาหลักสูตร หรือชุดการเรียนรู้และส่ือประกอบการเรียนรู้ ด้านการป้องกันการทุจริตซ่ึง ประกอบด้วย ผทู้ รง คณุ วฒุ หิ รอื ผเู้ ชีย่ วชาญจากหนว่ ยงานด้านการศกึ ษา และหนว่ ยงานที่เก่ียวข้องในการจัดทา หลักสูตรการเรียน การสอน จากทั้งภายในและภายนอกหน่วยงาน รวมท้ังผู้ทรงคุณวุฒิจากองค์กรภาคเอกชน เพอื่ ดาเนินการจดั ทา หลักสูตรหรอื ชดุ การเรียนรแู้ ละส่อื ประกอบการเรียนรู้ ดา้ นการป้องกันการทุจริต นาไปใช้ ในการเรียนการสอน ให้กับนักเรียน นักศึกษาในทุกระดับช้ันเรียนทั้งในส่วนของการศึกษาตั้งแต่ระดับปฐมวัย อนบุ าล ประถมศกึ ษา มธั ยมศกึ ษา และอุดมศกึ ษา ท้ังภาครัฐและเอกชน รวมทั้งอาชีวศึกษาและการศึกษานอก ระบบและการศกึ ษาตาม อธั ยาศยั นอกจากน้ี ยังรวมถึงสถาบันการศึกษาอื่นที่เก่ียวข้อง เช่น สถาบันการศึกษา ในสังกัดสานักงานตารวจแห่งชาติ สถาบัน การศึกษาทางทหาร เป็นต้น เพ่ือให้ครอบคลุมกลุ่มเป้าหมายที่ เก่ียวข้องกับการศึกษาทั้งระบบ รวมทั้งบุคลากรภาครัฐและรัฐวิสาหกิจ รวมทั้งภาคประชาชน เพ่ือเป็นการ ปลูกฝังจิตสานึกในการแยกแยะประโยชน์ส่วนตนกับประโยชน์ส่วนรวมจิตพอเพียงต้านทุจริต และสร้า ง พฤติกรรมทไี่ มย่ อมรับและไมท่ นต่อการ ทจุ รติ เพื่อเปน็ การป้องกนั การทุจรติ โดยเร่ิมปลูกฝังนักเรียนตั้งแต่ปฐมวัยจนถึงมัธยมศึกษาปีที่ ๖ สานักงาน คณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน จึงจัดทารายวิชาเพิ่มเติม “การป้องกันการทุจริต” ให้สถานศึกษาทุกแห่ง นาไปใช้ในการจัดการเรียนการสอนเพื่อปลูกฝังและสร้างวัฒนธรรมต่อต้านการทุจริตให้แก่นักเรียนสร้างความ ตระหนักให้นักเรียน ยึดถือประโยชน์ส่วนรวมมากกว่าประโยชน์ส่วนตน มีจิตพอเพียงต้านทุจริต ละอายและ เกรงกลวั ท่ีจะไม่ทจุ รติ และไมท่ นตอ่ การทุจรติ ทุกรปู แบบ เรียนรู้อะไรในหลักสตู รต้านทจุ ริตศึกษา หลักสตู รต้านทจุ ริตศึกษา (Anti – CorruptionEducation) รายวิชาเพิ่มเติม “การป้องกันการทุจริต” ประกอบด้วย ๔ หน่วยการเรียนรู้ ได้แก่ ๑) การคิดแยกแยะระหว่างผลประโยชน์ส่วนตน และผลประโยชน์ ส่วนรวม ๒) ความละอายและความไม่ทนต่อการทุจริต ๓) STRONG : จิตพอเพียง ต้านทุจริต ๔) พลเมืองกับ ความรับผิดชอบต่อสังคมที่สถานศึกษาจัดให้กับผู้เรียนเพ่ือปลูกฝังและป้องกันการทุจริตไม่ให้เกิดข้ึน โดยเริ่ม ปลูกฝังผู้เรียนตั้งแต่ชั้นปฐมวัยจนถึงช้ันมัธยมศึกษาปีที่ ๖ ให้มีความรู้ ความเข้าใจ มีทักษะ กระบวนการ มี สมรรถนะทสี่ าคญั และคุณลักษณะท่พี ึงประสงค์ ดงั น้นั สง่ิ ที่ผ้เู รยี นตอ้ งเรยี นรู้ในหลกั สูตรต้านทจุ ริตศกึ ษา ได้แก่ หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑ การคิดแยกแยะระหว่างผลประโยชน์ส่วนตนและผลประโยชน์ ส่วนรวม ผูเ้ รียนเรียนรู้เก่ียวกับระบบคิดฐานสิบ ระบบคิดฐานสอง ผลประโยชน์ส่วนตนและ ผลประโยชน์ส่วนรวม การ

คิดแยกแยะ การขัดกันระหว่างผลประโยชน์ส่วนตนและผลประโยชน์ ส่วนรวมในชุมชน สังคม ประเทศชาติ และโลก ความแตกตา่ งระหว่างจริยธรรมและการทจุ รติ ผลประโยชน์ทับซ้อน รปู แบบของผลประโยชน์ทบั ซอ้ น หน่วยการเรียนรู้ที่ ๒ ความละอายและความไม่ทนต่อการทุจริต ผู้เรียนเรียนรู้เกี่ยวกับความหมาย ของความละอาย ความไม่ทนต่อการทุจริต และพฤติกรรมที่แสดงออกถึงความละอายและความไม่ทนต่อการ ทุจรติ หน่วยการเรียนรู้ที่ ๓ STRONG : จิตพอเพียงต้านทุจริต ผู้เรียนเรียนรู้เก่ียวกับ STRONG : จิต พอเพียงต้านทจุ รติ ซ่งึ ประกอบดว้ ย S (Sufficient) : ความพอเพียง หมายถึง ผู้เรียนน้อมนาหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มา ประยุกต์เป็นหลักในการทางาน การดารงชีวิต การพัฒนาตนเองและส่วนรวม รวมถึง การป้องกันการทุจริต อย่างยงั่ ยนื ความพอเพียงต่อสิ่งใดส่ิงหนึ่งของมนุษย์ แม้ว่าจะแตกต่างกันตามพ้ืนฐาน แต่การตัดสินใจว่าความ พอเพียงของตนเองต้องตั้งอยู่บนความมีเหตุมีผล รวมทั้งต้องไม่เบียดเบียนตนเอง ผู้อื่น และส่วนรวม ความ พอเพียงจงึ เป็นภมู คิ มุ้ กนั ให้บุคคลนน้ั ไม่กระทาการทจุ รติ ซง่ึ ต้องใหค้ วามร้คู วามเข้าใจและปลุกให้ตืน่ รู้ T (Transparent) : ความโปร่งใส หมายถึง ผู้เรียนต้องปฏิบัติงานบนฐานของความโปร่งใส ตรวจสอบได้ จึงต้องมีและปฏิบัติตามหลักปฏิบัติ ระเบียบ ข้อปฏิบัติกฎหมาย ความโปร่งใส ซึ่งต้องให้ความรู้ ความเข้าใจและปลุกใหต้ น่ื รู้ R (Realize) : ความตนื่ รู้ หมายถงึ ผเู้ รียนมคี วามรู้ ความเข้าใจและตระหนักรู้ ถึงรากเหง้าของปัญหา และภัยร้ายแรงของการทุจริตประพฤติมิชอบภายในชุมชน และประเทศ ความตื่นรู้จะบังเกิดเมื่อได้พบเห็น สถานการณท์ เี่ ส่ยี งต่อการทุจรติ ยอ่ มจะมีปฏกิ ิริยาเฝ้าระวังและไม่ยินยอมตอ่ การทจุ รติ ในที่สุด ซ่ึงต้องให้ความรู้ ความเข้าใจเก่ียวกบั สถานการณก์ ารทุจริต ท่ีเกดิ ขนึ้ ความร้ายแรงและผลกระทบต่อระดับบุคคลและส่วนรวม O (Onward) : มุ่งไปข้างหน้า หมายถึง ผู้เรียนมุ่งพัฒนาและปรับเปลี่ยนตนเองและ ส่วนรวมให้มี ความเจริญก้าวหน้าอย่างย่ังยืน บนฐานความโปร่งใส ความพอเพียงและร่วมสร้างวัฒนธรรมสุจริตให้เกิดขึ้น อย่างไมย่ ่อทอ้ ซง่ึ ตอ้ งมีความรู้ความเข้าใจในประเดน็ ดังกล่าว N (Knowledge) : ความรู้ หมายถึง ผู้เรียนต้องมีความรู้ความเข้าใจ สามารถนาความรู้ไปใช้ วิเคราะห์ สังเคราะห์ ประเมินได้อย่างถ่องแท้ ในเร่ืองสถานการณ์การทุจริต ผลกระทบ ที่มีต่อตนเองและ ส่วนรวม ความพอเพียงต้านทจุ ริต การแยกแยะผลประโยชน์ส่วนตนและผลประโยชน์ส่วนรวม ท่ีมีความสาคัญ ยิ่งต่อการลดการทุจริตในระยะยาว รวมท้ังความละอาย ไม่กล้าทาทุจริต และความไม่ทนเมื่อพบเห็นว่ามีการ ทจุ ริตเกิดข้นึ เพอื่ สร้างสังคมไม่ทนต่อการทจุ ริต G (Generosity) : ความเอ้ืออาทร หมายถึง ผู้เรียนมีความเอื้ออาทร มีเมตตา มีน้าใจต่อกันบนฐาน ของจิตพอเพยี งตา้ นทจุ ริต ไมเ่ อ้ือตอ่ การรับหรือการให้ผลประโยชนห์ รือต่อพวกพ้อง หน่วยการเรยี นรู้ท่ี ๔ พลเมอื งกบั ความรบั ผิดชอบต่อสังคม ผู้เรียนเรียนรู้เกี่ยวกับหน้าท่ีของพลเมือง ความรับผิดชอบของพลเมืองต่อตนเอง ชุมชน สังคม ประเทศชาติ และโลก การเคารพสิทธิหน้าที่ของตนเอง และผอู้ น่ื การปฏบิ ตั ติ นตามระเบียบ กฎ กติกา กฎหมาย และการปฏิบัติตนเป็นพลเมืองที่ดีในการป้องกันการ ทจุ รติ สาระและผลการเรยี นรู้ สาระท่ี ๑ การคิดแยกแยะระหวา่ งผลประโยชน์สว่ นตนและผลประโยชน์ส่วนรวม ผลการเรียนรู้ ๑.๑ มคี วามรู้ ความเข้าใจเก่ยี วกบั การแยกแยะระหว่างผลประโยชน์สว่ นตนและผลประโยชน์สว่ นรวม ๑.๒ สามารถคิดแยกแยะระหว่างผลประโยชนส์ ว่ นตนและผลประโยชนส์ ่วนรวมได้

๑.๓ ตระหนักและเห็นความสาคัญในการแยกแยะระหว่างผลประโยชน์ส่วนตนและผลประโยชน์ สว่ นรวม สาระท่ี ๒ ความละอายและความไมท่ นตอ่ การทจุ ริต ผลการเรียนรู้ ๒.๑ มีความรู้ ความเข้าใจเกยี่ วกบั ความละอายและความไม่ทนต่อการทุจรติ ๒.๒ ปฏบิ ัตติ นเป็นผู้ละอาย และไม่ทนตอ่ การทจุ รติ ทกุ รปู แบบ ๒.๓ ตระหนักและมคี วามละอายและไมท่ นต่อการทจุ ริต สาระท่ี ๓ STRONG : จติ พอเพียงต้านทจุ ริต ผลการเรยี นรู้ ๓.๑ มีความรู้ ความเข้าใจเกยี่ วกบั STRONG : จิตพอเพยี งต้านทจุ รติ ๓.๒ ปฏบิ ัติตนเปน็ ผทู้ ี่ STRONG : จติ พอเพยี งต้านทจุ รติ ๓.๓ ตระหนักและเห็นความสาคัญของ STRONG และมีจิตพอเพียงในการต่อต้าน การทุจริตทุก รปู แบบ สาระท่ี ๔ พลเมืองกบั ความรบั ผดิ ชอบตอ่ สังคม ผลการเรียนรู้ ๔.๑ มคี วามรู้ ความเข้าใจเกยี่ วกับพลเมอื งและมคี วามรบั ผิดชอบต่อสงั คม ๔.๒ ปฏิบตั ติ นตามหน้าทพ่ี ลเมืองและมคี วามรับผดิ ชอบต่อสงั คม ๔.๓ ตระหนักและเห็นความสาคัญของการเป็นพลเมืองท่ีดีและมีความรับผิดชอบต่อสังคมในการ ป้องกนั การทุจริต แนวทางการนาหลกั สูตรต้านการทจุ ริตศึกษาไปใช้ กระทรวงศึกษาธิการเห็นด้วยกับการนาหลักสูตรต้านทุจริตศึกษาไปใช้ในสถานศึกษา เนื่องจาก จดุ มุ่งหมายของรายวชิ าและผลการเรียนรู้ท่ีหลักสูตรต้านทุจริตศึกษากาหนด จะเป็นประโยชน์ต่อประเทศชาติ ท่ีสร้างความตระหนัก ความเข้าใจและการมีส่วนร่วมรับผิดชอบต่อสังคม ผ่านการเรียนรู้และลงมือปฏิบัติจริง ซง่ึ การปลูกฝงั คณุ ธรรมและสร้างวฒั นธรรมต่อต้านการทจุ รติ ควรปลูกฝังให้ครอบคลุมทุกระดับการศึกษาและมี ความต่อเน่ือง ตั้งแต่การศึกษาระดับปฐมวัย ประถมศึกษา มัธยมศึกษาจนถึงระดับอุดมศึกษา รวมทั้งการ ส่งเสริมให้หน่วยงานภาครัฐ และขอความร่วมมือจากภาคเอกชน จัดให้มีการฝึกอบรมหรือบูรณาการกับ หลักสูตรฝึกอบรมในระดับต่าง ๆ เพื่อให้เกิดพฤติกรรมการตระหนักรู้ค่านิยมพ้ืนฐานของแต่ละบุคคล และ จรรยาบรรณในวิชาชพี กระทรวงศึกษาธิการไดเ้ สนอความเห็นเพมิ่ เติมในส่วนทเ่ี กยี่ วข้องกับหลักสูตรต้านทุจริต ศึกษา (Anti-Corruption Education) ท่ีเก่ียวกับหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน รายวิชาเพ่ิมเติม การป้องกัน การทจุ ริต ดังน้ี ด้านการนาหลักสูตรไปใช้ เน่ืองจากปัจจุบัน สานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐานได้เปิด โอกาสให้สถานศึกษาสามารถบริหารจัดการหลักสูตรสถานศึกษาได้ตามบริบท จุดเน้น ความพร้อมและ ศักยภาพ ท้ังนี้ต้องอยู่ภายใต้กรอบของหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ ดังน้ัน เพื่อให้สอดคล้องกับแนวทางดังกล่าว จึงเห็นควรกาหนด เป้าหมายการเรียนรู้ของแต่ละช่วงวัยให้ชัดเจน และ จัดทาแนวดาเนินการท่ีเป็นรูปธรรม ส่วนวิธีการนาไปปฏิบัติให้สถานศึกษาเป็นผู้พิจารณาว่าจะดาเนินการใน แนวทางใดบา้ ง เช่น





ภาคผนวก







ภาพกจิ กรรมการประชุมเชิงปฏิบัตกิ ารขับเคล่ือนหลักสตู รต้านทจุ รติ ศกึ ษา วันที่ ๒๑ – ๒๒ เดือน พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๒

ภาพกจิ กรรมการประชุมเชิงปฏบิ ัติการขับเคลื่อนหลักสตู รต้านทจุ รติ ศกึ ษา วนั ที่ ๒๑ – ๒๒ เดอื น พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๒

12 เกียรติบัตร