วัดท่าไชยศิริ จังหวัดเพชรบุรี

วดั ทา่ ไชยศริ ิ จงั หวดั เพชรบุรี จดั ทำโดย... หอ้ งสมดุ ประชำชนอำเภอบำ้ นลำด ศนู ยก์ ำรศึกษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอัธยำศัยอำเภอบ้ำนลำด สำนกั งำนกศน. จังหวดั เพชรบรุ ี

วดั ท่าไชยศิริ วดั ท่าไชยศิริ เป็ นวดั ในพระพุทธศาสนาเถรวาท สังกัด คณะสงฆ์มหานิกาย ที่ดาเนินกิจกรรมทางพระพุทธศาสนา บา้ น สมอพลือ ถนนเพชรเกษม หมู่ที่ ๑ ตาบลสมอพลือ อาเภอบา้ นลาด จงั หวดั เพชรบุรี มีเน้ือท่ี ๒๑ ไร่ ๑๘ ตารางวา ท่ีธรณีสงฆ์ ๘ ไร่ ๓ งาน ๔๖ ตารางวา รวม ๒๙ ไร่ ๓ งาน ๖๔ ตารางวา อาณาเขต ❑ ทิศเหนือจดแม่น้าเพชรบุรี ❑ ทิศใต้ และทิศตะวนั ตกติดท่ีดินเอกชน ❑ ทิศตะวนั ออกติดถนนเพชรเกษม

เจา้ อาวาส นามเจา้ อาวาสวดั ท่าไชยศิริเท่าที่สืบได้ ๑. พระอธิการเชียง - ๒. พระอธิการบุญมา - ๓. พระอธิการนอ้ ย - ๔. พระอธิการต่าย - ๕. พระอธิการทอง - ๖. พระอธิการพมุ่ - ๗. พระอธิการมุย้ - ๘. พระครูญาณสิริ (เหล่ือม อินฺทสิริ) (พ.ศ. ๒๔๕๓ - ๒๕๐๕) ๙. พระครูสิริวชิรธรรม (เทียบ จารุวณฺ โณ) (พ.ศ. ๒๕๐๕ - ๒๕๓๒) ๑๐. พระสมุห์ชื่น รตนปญฺโญ (พ.ศ. ๒๕๓๒ - ๒๕๓๙) ๑๑. พระครูธรรมธรสิรภพ ปุญฺญโชโต (พ.ศ. ๒๕๓๙ - ๒๕๕๑) ๑๒. พระครูเกษมวชั รดิตถ์ (เกษม ฐิติสมฺปนฺโน) (พ.ศ. ๒๕๕๑ - ปัจจุบนั )

ศาสนสถาน - เสนาสนะ อาคารเสนาสนะ ประกอบดว้ ย 1. อุโบสถ สร้างเม่ือ พ.ศ. ๒๒๒๕ 2. ศาลาการเปรียญ กวา้ ง ๙ เมตร ยาว ๑๓ เมตร เป็นอาคารคร่ึง ตึกคร่ึงไมท้ รงไทย ๒ ช้นั 3. หอสวดมนต์ เป็นอาคารไมท้ รงไทย 4. กฏุ ิสงฆ์ เป็นอาคารไมเ้ รือนแถว ลอ้ มรอบหอฉนั ท้งั สี่ดา้ น 5. ศาลาบาเพญ็ กศุ ล จานวน ๑หลงั สร้างดว้ ยไม้

ปูชนวี ัตถุ ❖ พระพุทธรูปสาคญั ของวดั ท่าไชยศิริ คือ พระประธานในอุโบสถ เป็ นพระยืน ปางหา้ มพยาธิ (หา้ มโรคภยั ) หรือปางประทานพร ศิลปะสมยั ลพบุรี อายุ ๗๐๐ กว่าปี ขนาดสูง ๒.๗๕ เมตร ซ่ึงเป็ นของแปลกไม่เหมือนวดั ทั่วไปเพราะ ตามปกติพระประธานในอุโบสถ หรือวิหารจะเป็นพระอิริยาบถ นงั่ ปางท่ีนิยม มาก คือ ปางมารวิชัย พระประธานยืนน้ี พบว่ามีเพียง ๓ แห่ง คือ ๑.พระ ประธานในอุโบสถวดั ท่าไชยศิริ จงั หวดั เพชรบุรี ศิลปะสมยั ลพบุรี ๒.พระ ประธานในอุโบสถวดั เสาธงทอง จงั หวดั ลพบุริศิลปะสมยั อยุธยาตอนตน้ ๓. พระประธานในอุโบสถวดั เครือวลั ยว์ รวิหาร กรุงเทพมหานคร ศิลปะสมยั สุโขทยั พระประธานในอุโบสถวดั ท่าไชยศิริ “ เป็นพระยนื สวมชฎาเทริดพระ กรรณแบบพระพุทธรูปยอดป้ านแบบพระลพบุรีทวั่ ไป เป็ นพระยืนปางห้าม พยาธิ คลุมแบบพระร่วง ไม่มีสังฆาฎิเขา้ ใจว่าจะเป็ นสมยั ลพบุรีรุ่นหลงั (ปาง ห้ามญาติ มีลกั ษณะของพระพุทธรูปยกพระหัตถ์ ๒ ขา้ ง ทรงเครื่อง,ปางห้าม สมุทร มีลักษณะของพระพุทธรูปยกพระหัตถ์ ๒ ข้าง ไม่ทรงเคร่ืองห่ม) ดา้ นหลงั พระประธานยนื น้ีมีพระพทุ ธรูป สมยั ลพบุรี ทาดว้ ยหินประทบั บนฐาน เต้ีย ๆ อยตู่ ิดผนงั ใบเสมาของวดั เป็นหินทรายแดงขนาดเลก็ มีแนวสนั กลางไม่มี ลวดลายอะไร ขนาด ๔๖ x ๒๙ x๗ ซม. เป็นเสมาคู่พระพกั ตร์ของพระประธาน องคน์ ้ีแป้ น และโอษฐ์สวยมาก พระขนงไม่โก่งมากนกั เป็ นพระโลหะเป็ นซุ้ม เรือนแกว้ อย่เู บ้ืองหลงั ตานานของวดั น้ีจะมีความจริงประการใด ยากท่ีจะคน้ หลกั ฐานได้ เพราะตรวจดูโบราณวตั ถุของวดั เห็นพระเป็ นแบบลพบุรีรุ่นหลงั อยใู่ นอุโบสถถึงสององคใ์ บเสมาก็เป็นของเก่า ช่ือน้ีอาจจะมีก่อนพม่ารุกรานก็ ได”้

ปชู ะนีวัตถุ (ต่อ) ❖ ท่าน้าวดั ท่าไชยศิริ มีความสาคญั ทางประวตั ิศาสตร์ ๒ ประการ คือ ๑. เป็ นท่ีตกั น้าใช้ในพิธีบรมราชาภิเษก ๒. เป็ นท่ีตกั น้าสรง น้าเสวย ๓ รัชกาล (รัชกาลที่ ๔ รัชกาลท่ี ๕ รัชกาลที่ ๖) การใชน้ ้าเพชรในพระราชพิธีต่างๆ น้นั คงจะ ใชก้ นั มานาน แต่ยงั หาหลกั ฐานไม่ไดว้ า่ เร่ิมมีมาต้งั แต่เม่ือใด แต่ตามธรรมเนียมพระ ราชพิธีของไทยน้ัน นิยมใช้น้าศกั ด์ิสิทธ์ิจากสระท้งั ๔ และแม่น้าท้งั ๕ น้ัน รวม แม่น้าเพชรอยดู่ ว้ ย คือ แม่น้าป่ าสัก แม่น้าเจา้ พระยา แม่น้าแม่กลอง แม่น้าบางปะกง และแม่น้าเพชรบุรี สาหรับแม่น้าเพชรบุรีน้นั จะเจาะจงตกั ท่ีท่าน้าวดั ท่าไชยศิริ และ นาไปประกอบ พิธีที่วดั มหาธาตุก่อนส่งเขา้ ไปประกอบพิธีท่ีกรุงเทพฯ ต่อไป (สระ น้าศกั ด์ิสิทธ์ิ ท้งั ๔ อยใู่ นเขตตาบลสระแกว้ จงั หวดั สุพรรณบุรี พระบาทสมเดจ็ พระ จุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั เคยเสด็จมาทอดพระเนตรสระศกั ด์ิสิทธ์ิที่ตาบลน้ี จึงเป็ นเหตุ ให้เปล่ียนช่ือหมู่บา้ นเป็ น “บา้ นท่าเสด็จ” สระศกั ด์ิสิทธ์ิเดิมพบเพียง ๔ สระ คือ สระแกว้ สระคา สระยมนา สระเกษ ต่อมาพบอีก ๒ สระ คือ สระอมฤต และสระ อมฤต และทรงพระราชหตั ถเลขาไวว้ า่ “แต่เหตุไฉนท่ีสระน้ีขลงั นกั ไม่ปรากฏ คงจะ มีตวั ครูบาท่ีสาคญั เป็ นอนั มาก น้าในสระก็ไม่ใช้ ปลาในสระก็ไม่กิน สระมีหญา้ ข้ึน รกเตม็ ไปหมดมีจระเขอ้ าศยั อยทู่ ้งั สี่สระน้าสระคา สระยมนาไม่สู้สะอาดมีสีแดง แต่ น้าสระเกษ สระแกว้ ใสสะอาด”) น้าในสระท้งั หมดน้ีใชใ้ นพระราชพิธีถือน้าพิพฒั น์ สัตยาและพระราช พิธีสระน้ามูรธาภิเษกตามลทั ธิพราหมณ์ กรมศิลปากรได้ข้ึน ทะเบียนจดั ต้งั สระน้าศกั ด์ิสิทธ์ิ เป็ นโบราณสถานไวแ้ ต่น้าท่ีใชใ้ นงานพระราชพิธี บรมราชาภิเษก ที่หาหลกั ฐานได้ เป็นสารตราของทางราชการสง่ั ใหเ้ จา้ เมืองเพชรบุรี

แหล่งเรียนรทู้ างประวัตศิ าสตร์ ๑. ตกั น้าเพชรไปใชใ้ นพิธีบรมราชาภิเษก มีต้งั แต่พระบาทสมเด็จพระจอม เกลา้ เจา้ อยู่หัว พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยู่หัว เป็ นตน้ มาจนถึง รัชกาลปัจจุบนั ก็ใชน้ ้าเพชร และประกอบพิธีตกั ท่ีท่าน้าวดั ท่าไชยศิริท้งั สิ้น โดยเฉพาะ พระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษาครบ ๕,๖,๗รอบ(๑๔ต.ค. ๒๕๕๔) และพระราชพิธีครองราชย์ ๖๐ พรรษาของพระบาทสมเด็จพระ เจา้ อยหู่ ัวปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลท่ี ๙ ไดม้ ีพิธีทาน้าศกั ด์ิสิทธ์ิ เช่นกนั ผูเ้ ขียนได้ เขา้ ร่วมเป็ น เจา้ หนา้ ที่ทาพิธีพลีกรรมตกั น้าศกั ด์ิสิทธ์ิท่ีท่า น้าวดั ท่าไชยดว้ ย โดยมีท่านผูว้ ่าราชการจงั หวดั เป็ นประธาน มีขบวนแห่น้า เสกน้าศกั ด์ิสิทธ์ิแลว้ เพ่ือนาเขา้ สู่พธิ ีต่อไป ๒. แม่น้าเพชรบุรี เป็ นน้าสรง น้าเสวยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั และมาเลิกใชใ้ นรัชกาลที่ ๖ โดยเฉพาะรัชกาลท่ี ๕ ทรงโปรดแม่น้า เพชรมาก เพราะเป็นน้าใสมีรสจืดสนิทดี มีรับส่ังให้พระยาเพชรบุรี จดั ส่งน้า เพชรไปถวายทุกเดือนและจะมาตกั น้าท่ีท่าวดั ท่าไชยศิริท้งั สิ้น นอกจากน้ี ยงั มีบุคคลสาคญั ในรัชกาลสมยั น้นั ใชน้ ้าเพชรที่วดั ท่าไชยศิริเป็ น ประจาอีก ๒ ท่าน คือ สมเด็จเจา้ พระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุญนาค) อีกท่านหน่ึง คือ เจา้ พระยาภานุวงศม์ หาโกษาธิบดี (ทว้ ม บุญนาค) และยงั ใช้ รับรองคณะทูตานุทตู จากต่างประเทศดว้ ย

ตานาน ...วดั ท่าไชยศริ ิ วดั ท่าไชยศิริเดิมช่ือ วดั ใต้ ต้งั อยทู่ างดา้ นใตข้ องแม่น้าเพชรบุรี เป็ น เร่ืองเล่าต่อๆ กันมาว่าได้มีทหารไทยหนีพม่าข้าศึกมาอาศัยท่ีวดั ท่า ไชยศิริ ไดอ้ าบน้า และด่ืมน้าที่ท่าน้าแห่งน้ี เมื่อพม่าตามมาทนั และไดส้ ู้ รบกนั ฝ่ ายทหารไทยไดร้ ับชยั ชนะ จึงต้งั ช่ือวดั น้ีข้ึนใหม่ว่า วดั ท่าไชย ส่วนคาวา่ ศิริ มาเติมใหม่ภายหลงั ศาลาท่าน้า วดั ท่าไชยศิริ เป็นศาลาไมส้ ักตลอดท้งั หลงั ที่ท่าน้าแห่ง น้ีเป็นท่าที่ตกั น้าไปใชเ้ พื่อประกอบพระราชพิธีบรมราชาภิเษก และพระ ราชพิธีต่างๆ รวมถึงพิธีกรรมทางศาสนา ถือเป็ นท่าน้าที่มีความสาคญั ทางประวตั ิศาสตร์ และปัจจุบนั และที่ศาลาท่าน้าแห่งน้ีท่านจะไดช้ ม งานปูนป้ันจากศิลปิ นช่างเมืองเพชร และรอบพระอุโบสถ ที่สวยงาม มาก ภายในโบสถจ์ ะมีพระประธานในอิริยาบถยืน ซ่ึงเป็ นหน่ึงในสาม แห่งของประเทศไทย ส่วนมากจะเป็นอิริยาบทนง่ั ปางมารวชิ ยั มีอนุสาวรียร์ ัชกาลท่ี 5 ต้งั อย่ทู างดา้ นหน้าของวดั ท่าไชยศิริ เพ่ือให้ทุก ท่านท่ีมาวดั แห่งน้ี ไดก้ ราบสักการะตอนเขา้ มา และก่อนกลบั เพ่ือความ เป็นศิริมงคล และเดินทางกลบั อยา่ งปลอดภยั ที่ไดม้ าวดั ท่าไชยศิริแห่งน้ี และในโอกาสต่อไปกาลงั ขยายเป็ นแหล่งท่องเที่ยว และแหล่งเรียนรู้ สาหรับนักเรียน นักศึกษา ประชาชนและนักท่องเที่ยวที่จะมากราบ สักการะสิ่งศกั ด์ิสิทธ์ิ และชมโบราณสถานฝีมือช่างเมืองเพชร



จัดทำโดย... ห้องสมดุ ประชำชนอำเภอบำ้ นลำด ศนู ย์กำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอธั ยำศัยอำเภอบำ้ นลำด สำนักงำนกศน. จงั หวดั เพชรบุรี