หน่วยที่3

หนว่ ยท่ี 3 เครอ่ื งกลงึ และงานกลึง 3.1 ความหมายของเครือ่ งกลึง งานกลึง(turning) เปน็ กระบวนการขึ้นรปู โดยให้ชนิ้ งานหมุนรอบแกน 3.2 ชนิดของเครื่องกลึง เครือ่ งกลงึ ท่ีใชใ้ นอตุ สาหกรรมท่วั ๆไปแบ่งออกไดห้ ลายชนิด 3.2.1 เครื่องกลงึ ยนั ศนู ย์ เคร่ืองกลงึ ยนั ศนู ย(์ engine lathe) เป็นเครอื่ งกลงึ ท่ใี ชค้ วามเรว็ รอบสงู ใชข้ นึ้ รูปชนิ้ งานท่มี ีขนาดเสน้ ผา่ นศนู ยก์ ลางไม่ใหญ่เกินไป

3.2.2 เครอ่ื งกลงึ ปอ้ มมีด เครื่องกลงึ ปอ้ มมดี (turret lathe) เป็นเคร่ืองกลงึ ท่มี ปี อ้ มจบั มีดและเครอ่ื งมือตดั ชนิดอ่นื ๆ 3.2.3 เคร่ืองกลงึ ตงั้ เคร่ืองกลงึ ตงั้ (vertical lathe) เป็นเครอื่ งกลงึ ท่ใี ชส้ าหรบั งานปอกหรืองานควา้ นชนิ้ งานทท่ มี ขนาดใหญ่ 3.2.4 เครื่องกลงึ หนา้ จาน เคร่อื งกลงึ หนา้ จาน(facing lathe) เป็นเครื่องกลงึ ท่ใี ชป้ าดหนา้ ชนี้ งานท่มี ีขนาดใหญ่

3.3 เครื่องกลงึ ยนั ศนู ย์ เครอื่ งกลงึ ยนั ศนู ย(์ center lathe) เป็นเครื่องกลงึ ชนดิ หนง่ึ ท่นี ยิ มใชส้ าหรบั งานขนึ้ รูปชนิ้ งานท่ี มีทรงกระบอกหรอื หนา้ ตดั กลมเป็นสว่ นใหญ่ สว่ นประกอบและหนา้ ท่ีของเคร่ืองกลงึ ยนั ศนู ย์ เครื่องกลงึ ยนั ศนู ยป์ ระกอบดว้ ยสว่ นต่างๆท่สี าคญั 5สว่ นดงั นี้ 1.ชดุ หวั เคร่ืองกลงึ (head stock) .ใชใ้ นการขบั หวั จบั หรือขบั ชนิ้ งานใหห้ มนุ ในความเรว็ รอบ 1.1 ชดุ สง่ กาลงั (transmission) เครือ่ งกลงึ จะสง่ กาลงั ขบั ชนิ้ งานดว้ ยมอเตอรไ์ ฟฟา้ (motor) โดยสง่ กาลงั ผา่ นสายพานลมิ่ (v-belt) และผา่ นชดุ เฟื องท่สี ามารถปรบั ความเรว็ รอบไดห้ ลายขนั้

1.2 ชดุ เฟืองทด (gears) ใชส้ าหรบั ทดความเรว็ รอบในการกลงึ 1.3 แขนปรบั ความเรว็ (spindle speed selector) เป็นสว่ นประกอบท่อี ย่บู นหรอื สว่ นหรอื สว่ นหนา้ ของเครื่องกลงึ ใชส้ าหรบั โยกเฟื องท่อี ย่ภู ายในหวั เครื่องใหข้ บกนั เพ่อื ใหไ้ ด้ ความเรว็ รอบตามท่กี าร 1.4 แขนปรบั กลงึ เกลียว (thread rang level) เป็นแขนท่ใี ชส้ าหรบั ปรบั เฟืองในชดุ กลอ่ งเฟือง (gear box) เพ่อื กลงึ เกลยี วโดยท่เี พลากลงึ เกลยี วหมนุ ขบั ปอ้ มมดี ใหเ้ ดนิ กลงึ บน ชนิ้ งาน

1.5 ชดุ เพลาหวั เคร่อื ง (spindle) มีลกั ษณะเป็นทรงกระบอกกลวงเพ่ือใหส้ ามารถสอด ชนิ้ งานกลงึ ท่มี ีขนาดยาวมากๆไดช้ ดุ เพลาหวั เครอ่ื งท่ดี า้ นหนาจะมีลกั ษณะเป็นเรยี วมอรส์ (spindle nose taper morse no. 4) ซ่งึ มอี ตั ราเรียว 1: 20 สว่ นความโตของ เพลาจะขนึ้ อย่กู บั ขนาดเครื่องกลงึ เพลาหวั เคร่ืองแบง่ ออกเป็น 4 แบบ คอื แบบเกลียว แบบเรยี ว แบบลกู เบยี้ ว และแบบรอ้ ยสกรู 2.ชดุ แท่นเล่ือน (carriage) เป็นสว่ นประกอบท่ใี ชค้ วบคมุ และรองรบั เครอ่ื งมือตดั เพ่อื ใหม้ ดี กลงึ เลอ่ื นผ่านไป-มาในทิศทางตามแนวยาวหรือตามขวางสะพานแทน่ เครื่องชดุ แท่นเล่ือน มสี ว่ นประกอบท่สี าคญั 2 สว่ น คือ ชดุ แครค่ รอ่ ม (saddle) และชดุ กลอ่ งเฟือง (apron)

2.1 แคร่คร่อม (saddle) เป็นชุดท่ีอย่สู ่วนบนของแท่นเล่ือนซ่ึงครอ่ มอย่บู นสะพานแท่นเคร่ือง ประกอบดว้ ยสว่ นตา่ งๆท่สี าคญั จากรูปท่ี 3.15 ชดุ แครค่ รอ่ มประกอบดว้ ย (1) แท่นเลื่อน (saddle) เป็นส่วนท่ีว่างอย๋บู นสะพานแท่นเครื่องใชส้ าหรบั เคล่ือนท่ีไปตาม แนวยาวของสะพานแทน่ เครือ่ ง (2) แท่นเลื่อนขวาง (cross slide) เป็นส่วนท่ีว่างอย่บู นแท่นเล่ือนใชส้ าหรบั เคล่ือนท่ีไปมา ตามแนวขวางของสะพานแท่นเครอ่ื ง (3) ท่ปี รบั มมุ องศาแทน่ เลื่อนบน (compound rest) ใชส้ าหรบั ปรบั องศาในกรณีท่ตี อ้ งการ กลงึ เรียวท่มี ีระยะสนั้ ๆโดยสามารถหมนุ รอบตวั ได้ 360 องศา (4) แท่นเลื่อนบน (top slide) เป็นส่วนท่ีอย่รู ะหว่างแท่นเลอ่ื นขวางและปอ้ มมีดใชเ้ ป็นฐาน ของปอ้ มมีดแท่นเลื่อนบนนีส้ ามารถหมนุ รอบตวั เองได้ 180 องศาและยงั เคลื่อนท่ีไปมา ไดอ้ กี ดว้ ย (5) ป้อมมีด (tool post) ใชจ้ บั ยึดมีดกลงึ แบ่งออกเป็น 3 แบบ คือ ป้อมมีดแบบมาตรฐาน ปอ้ มมีดแบบทางเดยี ว และปอ้ มมดี แบบ 4 ทศิ ทาง 2.2 ชุดกล่องเฟื อง (apron) ประกอบด้วย เฟื องทดซ่ึงอยู่ภายในและใช้ในกรณีท่ี ตอ้ งการกลงึ อตั โนมตั ิ

จากรูปท่ี 3.17 ชดุ กลอ่ งเฟื องประกอบดว้ ย ให้ข้อคิดเหน็ [U1]: (1) มือหมุนแท่นเล่ือน (teed lever) ใชห้ มุนเพ่ือใหช้ ุดแท่นเล่ือนเคลื่อนท่ีไป-มาตาม แนวยาวของสะพานแท่นเครื่อง (2) คนั โยกปอ้ นอตั โนมตั ิ (feed selector) ใชใ้ นกรณีท่ตี อ้ งการใหช้ ดุ แทน่ เลอื่ นเคลือ่ นท่ี อตั โนมตั ิ (3) ป่ ุมปรบั กลึงปอกผิวอตั โนมัติ (feed lever) ใชด้ ึงเพ่ือเปล่ียนทิศทางการเดินป้อน อตั โนมตั ิมาจากการเคล่อื นท่ตี ามแนวขวางเป็นเคล่ือนท่ไี ปตามแนวยาวของสะพาน เครื่อง (4) คนั โยกกลงึ เกลยี ว (lead seven engagement lever) ใชส้ าหรบั งานลงึ เกลียว 3. ชุดท้ายแท่น (tail stock) ทาหน้าท่ีประคองชิน้ งานยาวๆหรือใช้จับยึดหัวจับ สว่านเพ่ือเจาะรูหรือดอกสว่านกา้ นเรียว โดยชดุ ทา้ ยแท่นนีส้ ามารถเลื่อนไป-มาบน สะพานแทน่ เคร่อื งได้